ater & R ui u m i t m e i n i n B raba b nt regi g on o a n le a fs f te t mming n g e n n s amenw n erking

Transcriptie

1 Water & Ruimte in Brabant regionale afstemming en samenwerking en betrokkenheid bij ruimtelijke kwaliteit Leergemeenschap Regio West 2 februari 2012 Opzet 1. Ontwikkelingen op het landelijke speelveld 2. Ervaringen met regionale overlegstructuur in Brabant (door een waterschapsbril) 1

2 Ontwikkelingen op het speelveld Tendens 1: koers decentralisatie door Rijk Beleidskaders RO: - VINex + vijfde Nota RO - Nota Ruimte (2004) Decentraal wat kan, centraal wat moet - Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (2011) Regelgeving vereenvoudigd: - nwro Waterwet Omgevingswet (2014) Resultaat: Meer eigen verantwoordelijkheden en keuzemogelijheden voor regionale overheden Tendens 1: rijk laat los : meer verantwoordelijkheid beleid + taken naar regio, vereenvoudiging regelgeving, minder bestuurlijke drukte Ontwikkelingen op het speelveld Tendens 2: Focus op afstemming en samenwerking Vanaf eind 20 e eeuw: - Focus op verminderen beleidsverkokering - Focus op uitvoeringsgerichte gebiedsprocessen Van: Moeten afstemmen: o.a. toetsende RO-rol provincies, Watertoets 2001 Naar: Willen afstemmen en samenwerken in beleid en projecten: o.a. - Koppelkansenkaarten beleidsopgaven - Integrale gebiedsontwikkelingsprocessen - Open planprocessen betrekken van streekpartijen - Nationaal Bestuursakkoord Water + Doelmatig waterbeheer - etc. 2

3 Ontwikkelingen op het speelveld Tendens 3: Bezuinigingen Recessie als motor voor verandering: - Veranderende rol overheden (van sturen naar faciliteren) - Zoeken naar alternatieve Tendens 3: regio laat los : Minder subsidie en (directe) sturing door overheden, meer realisatie opgaven via burgers, boeren, bedrijven en marktpartijen Ontwikkelingen op het speelveld Het waterschap als gebiedspartner 2010: Manifest/Actieplan Water&Ruimte: ontwikkeltraject waterschappen op werkveld water-ro-gebiedsontwikkeling Dat betekent: leren, veranderen, meedoen op RO-spelbord: - Meer strategisch, regionaal, procesgericht - Concessies, beleid loslaten, gebiedsgericht maatwerk, integratie van andere functies met wateropgaven, etc. - Via cursussen, trainingen, ervaringen opdoen, CoP s, netwerken - Begin bij jezelf 3

4 Ontwikkelingen op het speelveld Resumé - Aanpak van veel ruimtelijke koersen en opgaven ligt bij regio (provincie, gemeenten, waterschappen) - Bezuiniging is motor voor strategiewijzigingen: * verdienmodellen, o.a. private projecten * gebiedsmaatwerk = beleid loslaten - Belang regionale afstemming en samenwerking: * t.b.v. gebiedskoers, aanpak projecten, priotiteiten, integratie van opgaven * t.b.v. afstemming beleidsontwikkeling * op strategisch, tactisch en uitvoerend niveau - Behoud rollen en verantwoordelijkheden Basisvraag: Hoe is dit in úw regio geborgd? Ervaringen Waterschap De Dommel bij Regionaal Ruimtelijk Overleg Brabant Een schets van het speelveld,de spelregels en het spel van De Dommel en de Brabantse waterschappen 4

5 Situatie in Brabant, begin Provincie zoekt naar nieuwe sturingsvormen m.b.t. RO: - Via Structuurvisie en Verordening Ruimte - Via proactief overleg met gemeenten => Voorjaar 2010: provincie besluit tot Ruimtelijk Regionaal Overleg-agenda aansluitend aan de vier gemeentelijke samenwerkingsverbanden Regionale overlegstructuur in Brabant Regionale samenwerking + RRO s (alleen overheden) Agenda: - Afstemming regionale ontwikkelingen - Afstemming gebiedsprocessen - Regionale (proces)gerichte samenwerking: thematisch, strategisch Regionale samenwerking via MIRT (Gebiedsagenda Brabant) Agenda: - Afstemming meekoppeling rijksopgaven - Van gebiedsprocessen naar projecten - Proces- en projectgerichte samenwerking: uitvoeringsgericht 5

6 Basisvragen Waterschap De Dommel: a. Signaal Planvormers: we missen een strategisch relatienetwerk(er) b. We willen meer zicht op strategische veranderingsprocessen en de consequenties / kansen voor het waterschap? c. Spelen we als organisatie (intern en extern) voldoende hierop in? 2a. Betrokkenheid waterschappen bij RRO s + MIRT: Eigen initiatief voor deelname aan RRO- + MIRT-overlegstructuren Doel: Wateropgaven realiseren, door: - Afstemmen regionale visies en ontwikkelingen - Samenwerking (regionaal, procesgericht, integratie doelen, ) - Agendabeïnvloeding t.b.v. kostenbesparing, doelrealisatie, kwaliteit plannen - Uitwisselen kennis en ervaringen + leren strategischer ontwikkelen 2b. Afstemming tussen de Brabantse waterschappen a. Wat willen we bereiken? - Afstemmen van verwachtingen van de waterschappen van deze RRO s b. Hoe willen we dit bereiken? - Afstemmen inbreng waterschappen in RRO s - brengen en halen - zoeken naar bijdrage van wateropgaven aan doelen van anderen c. Resultaat: Notitie Brabantse waterschappen: Waterkansen in de RRO s Kenmerk: veel praten en perceptieverschillen bijstellen 6

7 3. Opzet procesorganisatie RRO s (voorjaar 2010) a. Coördinatie RRO s door provincie: gemeenten en waterschappen worden uitgenodigd voor deelname RRO s b. Waterschappen zoeken ook betrokkenheid bij gemeentelijke samenwerkingsverbanden c. Complexe overlegstructuren gemeentelijke samenwerking, MIRT en RRO s: - Veel betrokken mensen => veel discussie opzet en taken werkgroepen - Waterschappen staan niet altijd op verzendlijsten ( vergeten ) - Initiatief waterschappen: apart overleg met provinciecoördinatoren over verwachtingen en hoe elkaar te ondersteunen. d. Juni 2010: Stuurgroepen akkoord met organisatiemodellen Kenmerk: - veel praten en verwachtingen en perceptieverschillen bijstellen - zoeken naar rollen en kansen voor partijen Overlegstructuren (2010) Organisatiestructuur rondom: - gemeentelijke samenwerking -Regionaal Ruimtelijk Overleg Bestuurlijk: GSV s: - Meerdere poho s RRO s: - Stuurgroep Ambtelijk per GSV + RRO: - (coördinatieteam) - Werkgroep RO / Strategie - Werkgroerp Landschap - Werkgroep Wonen - Werkgroep Werken / EZ 7

8 Toelichting RRO-structuur + stand van zaken werkgroepen Vereenvoudigd schema agenda- en overleg- structuren in Brabant m.b.t. RRO en MIRT 4. Start werkgroepen en stuurgroepen (najaar 2010) a. Werkgroepen starten, maar veel nieuwe deelnemers => weer discussies over taken van werkgroepen => waterschap trekt o.a. themagroep GroenBlauwe Structuren b. Stapje-voor voor-stapje verder c. Waterschappen worden soms nog steeds vergeten voor agenda s d. Niet altijd zicht op topdogs en sfeermakers Kenmerk: - verwachtingen van spel van RRO s nog steeds niet altijd helder - spel gaat nu wel beginnen, eerste spelers staan op toneel - stapje-voor-stapje verder, koers wordt helder, einddoel nog niet 8

9 Uitdaging?! Opgave: niet het ontwarren naar eigen taken en verantwoordelijkheden, maar één samenhangend gerecht maken Waar staan we nu? Agenda s van GSV/RRO: o.a. - Voorbereiding regionale Structuurvisie - Regionale gebiedsagenda / uitvoeringsagenda zijn opgesteld - Regionale thema s en ontwikkelingen - Visies woon- en werklocaties + strategiediscussies - Gezamenlijke reacties op beleidsplannen en ontwikkelingen - Op zoek naar kansen voor integratie van gebiedsprocessen en projecten - Terugkoppeling BO-MIRT Maar: nog geen schop in de grond! Nog niet of nog in mindere mate op agenda s: - Verdergaande integratie van GSV s en RRO s (bestuurlijk) - Afstemmen trend beleid loslaten - Invulling van regionale samenwerkingsprocessen ( gebieden met energie ) - 9

10 Wat kan nog beter? We zijn op de goede weg, maar Verbeterpunten: - Eenduidige focus, werkwijze en procesafspraken over regionale afstemming en samenwerking; - Regionaal belang: nog te vaak eigen agenda s op en onder de tafel; - Matig vertrouwen belemmert o.a. verdergaande integratie van GSV s en RRO s (bestuurlijk); - Focus nog meer op wonen en werken, minder op strategie leefbaarheid buitengebied; - Afstemmen m.b.t. regionaal beleid, zoals trend beleid loslaten - Invulling van regionale samenwerkingsprocessen ( gebieden met energie ) Lessons learned a. Probeer als betrokken waterschappen gezamenlijk één koers te varen, voorkom dat er verschillen in visies en uitgangspunten vanuit de waterschappen zijn; b. We hebben als waterschap nog een weg te gaan in het leren om concessies te doen, om niet vanuit randvoorwaarden maar vanuit kansen te redeneren en om tot gebiedsgericht maatwerk te komen; c. We zijn nog steeds niet altijd in beeld als vanzelfsprekende partner. We zullen het als waterschappen moeten verdienen om een goede plaats aan gebiedsontwikkelingstafels te krijgen. Dit gaat verder dan het watertoetsoverleg; d. Samenwerken kost tijd. Geef dat de tijd. Bespreek elkaars verwachtingen over het gebiedsproces, elkaars rollen daarin en de beoogde resultaten in een vroeg stadium 10

11 Schaakspel van waterschappen m.b.t. RRO s is op meerdere borden: a. Intern: brede(r) bewustzijn en betrokkenheid van collega s en bestuur genereren: neuzen dezelfde kant op krijgen; b. Intern: zelf ook (proefondervindelijk) leren en afstemmen hoe het spel over water, RO en gebiedsontwikkeling gespeeld wordt. Kansen voor eigen majeure projecten in beeld brengen. Waterschapsorganisatie aanpassen; c. Extern: netwerkontwikkeling + betrokkenheid van de waterschappen als deelnemer en partner in kennisontwikkeling + gebiedsprocessen; d. Extern: realisatie van waterkansen : waterontwikkelingen inbedden in regionale ontwikkelingen, bestaande wateropgaven integreren in ruimtelijke plannen van derden, nieuwe kansen zoeken om waterdoelen te integreren met andere thema s (landschap, biodiversiteit, volksgezondheid, cultuurhistorie, energie, recreatie, beleving, educatie, welzijn, etc.). 11