Hoofdverpleegkundigen en directies verpleegkundigen. Verandering na verandering. Klinisch leiderschap als motor van hervorming in de gezondheidszorg

Transcriptie

1 Hoofdverpleegkundigen en directies verpleegkundigen Verandering na verandering Klinisch leiderschap als motor van hervorming in de gezondheidszorg

2 Opdracht Beschrijving van een geslaagd verandertraject 45 Bedenkingen Twijfel Beslissing Werktitel: "Gekookte kikkers zorgen niet voor betere geestelijke gezondheidszorg"

3 Een bioloog die geïnteresseerd was in de effecten van temperatuurstijging heeft eens een experiment uitgevoerd met kikkers om te testen waar hun temperatuurgrens ligt. Het zijn immers amfibieën die bijna overal voorkomen en zich perfect kunnen aanpassen aan hun omgeving. De eerste kikker deed hij in een ruime glazen kom met koud water. De glazen bol was ondiep. De kikker zou er gemakkelijk uit kunnen springen. De glazen kom zette hij op een zacht vuurtje. Vervolgens verhoogde hij de watertemperatuur telkens met 5 graden celsius en stopte er vervolgens een andere kikker bij in. Hoe warm het water ook werd, de kikkers bleven allemaal zitten. Op een zeker moment stopte de bioloog weer een kikker in het inmiddels erg warme water. Maar deze kikker sprong er onmiddellijk weer uit. Hij probeerde nog een andere kikker, maar hierbij gebeurde precies hetzelfde. De kikkers die nog steeds in het hete water zaten waren inmiddels helemaal suf geworden. Niet in staat om ook maar iets te doen. Hier stopte de bioloog zijn experiment. Anders zouden ze door oververhitting zijn omkomen.

4 Beperkingen van De spreker Criminoloog/maatschappelijk assistent Uit de gevangenissector Terecht gekomen in de geestelijke gezondheidszorg Niet opgegroeid in de zorgsector Vragen bij de bestaansreden van psychiatrische ziekenhuizen an sich Gewonnen voor netwerking Kritisch

5 Een kijk naar organisaties De Jambersvragen : wie zijn ze, wat drijft hen, waar gaan ze naar toe Het belang van de geschiedenis Het belang van de structuur Het belang van de financiering De dubbelheid van de zorg walk the talk? De moeilijkheid om kritisch te kijken De patiënt is vaak een motief, niet steeds een doel

6

7

8 Quality & patient safety in psychiatry & mental healthcare a networked approach Mark Leys, FOD/SPF, 15 march 2018 Kick-Off meeting van het derde meerjarige programma kwaliteit en patiëntveiligheid voor psychiatrische ziekenhuizen

9

10 Hoe we naar anderen kijken is vaak hoe de anderen naar ons kijken 5 problematiserende frames Angst voor het onbekende Zelfcontrole Het monster De zwakste schakel Een gemakkelijke prooi Een frame is een invalshoek om over mensen met psychische aandoeningen spreken. Sommige aspecten worden meer belicht, andere laat je buiten beeld. 7 deproblematiserende frames Een mozaïek Het bijzondere Een gebroken been De ongenode gast De tocht Een aardverschuiving De kanarie in de mijn Info :

11 Belangrijke vaststelling: destigmatisering krijgt meer en meer aandacht Campagnes als Te Gek!? dragen hiertoe bij Ook andere taboedoorbrekende programma s dragen bij Grote evolutie naar normalisering van GGZ-problemen

12

13 Enkele elementen uit Onbezorgd De nood aan chronische zorg neemt toe Vaak gaat het niet alleen om medische zorg maar ook om psychosociale hulp Onze huidige systemen zijn vooral gericht op het verlenen van acute zorg door sterk gespecialiseerde zorgverstrekkers Zorgverlening gebeurt op een gefragmenteerde wijze en vanuit veel verschillende structuren

14 Eerstelijnszones

15 (Algemene) Ziekenhuisnetwerken

16 Netwerken geestelijke gezondheidszorg

17 Netwerken kinderen en jongeren geestelijke gezondheidszorg : provinciaal

18

19 Afbouw van bedden ten voordele van andere zorg- en woonvormen jaren 90: PVT (psychiatrisch verzorgingstehuis zorg) Beschut Wonen Druk op hoog aantal bedden Afgelopen decennia: sterke daling van het aantal patiënten in psychiatrische ziekenhuizen, o.m. door betere medicatie Druk op de problematiek van geïnterneerden in de gevangenis ;medium security projecten e.a. Verdere federalisering van de gezondheidzorg

20 Artikel 107: de ommekeer

21 Een eerste evaluatie Vermaatschappelijking van zorg is een goede zaak en voltrekt zich op verschillende wijzen: bij de reguliere zorg door meer zorg via de mobiele teams, kortere opnames Bij geïnterneerden door zorg in een niet-gevangenissetting, bv. FPC, reguliere zorg ) Een trend is onomkeerbaar ingezet = breuk Psychiatrische ziekenhuizen zullen meer en meer evolueren naar een beddenmodule Er moet meer en meer gewerkt worden in netwerkformule Netwerk samenwerkingsverband De financiering is volledig onaangepast

22 Een eerste evaluatie Voor organisaties ontbreken incentives De verschillende bevoegdheden (federaal, Vlaams) zorgen voor veel problemen Vrijblijvendheid Er is export uit het ziekenhuis van ziekenhuisdenken er is geen import in het ziekenhuis van mobiel werken Binnen welke organisatiestructuur functioneren de mobiele teams optimaal voor de beste zorg? Goede medewerkers verlaten het ziekenhuis Nieuwe master-slave relatie

23

24 Cruciale vragen voor debat Wat is leidinggeven binnen deze nieuwe context? Wat zijn de verwachtingen naar de verpleegkundigen? Quid andere beroepsgroepen? In welke mate zijn beroepsverenigingen bezig met het werken aan geïntegreerde zorg? In welke mate is KB 78 een belemmering voor geïntegreerde zorg? In welke mate zijn beroepsorganisaties een rem op verandering? In welke mate kan er gedacht worden vanuit nieuwe paradigma s?

25 Cruciale vragen voor debat De verpleegkundigen in de teams zijn in eerste instantie ziekenhuisverpleegkundigen Ziekenhuisverpleegkundigen zijn niet per definitie goede verpleegkundigen voor mobiele teams (en omgekeerd) Er bestaat een ziekenhuisdenken op verschillende niveaus Het silodenken zet zich verder

26 Cruciale vragen voor debat In welke mate kan ontschotting gebeuren, hoe moet die gebeuren? Wat moet veranderen in de opleiding? Wat moet veranderen in de functieomschrijving? Hoe kan gespecialiseerde zorg (functie 4) uitgewerkt worden? Wanneer wordt de ziekenhuiswet aangepast (anachronisme)

27 Cruciale vragen voor debat Hoe komt het grote gewicht op de relatie te liggen in plaats van op de functie, de technieken? Hoe de bejegening met de patiënt optimaal laten verlopen, in welke context ook? Hoe kuddegedrag vermijden?

28 Leidinggeven in netwerkorganisatie Macht wordt niet langer gelegitimeerd vanuit de door anciënniteit verworven positie op de hiërarchische bureaucratische ladder. De sprint wordt gewonnen door degene die toegang heeft tot relevante informatie en kennis waardoor hij een situatie het scherpst kan analyseren en bijgevolg een strategie kan uitstippelen die tot de meest performante oplossing leidt.

29 Inspiratie uit Nederland met Belgische inslag

30

31 Cruciaal: de wijkcommunity Project Radicaal Geïntegreerde Zorg Netwerk 107 Noolim (Netwerk Oost-Limburg) Nieuwe instrumenten (bv. PsyMate, nieuwe taal, nieuwe concepten, werken met ervaringsdeskundigen, peers die elkaar ondersteunen.

32

33

34

35