Gemeente Katwijk. Quickscan functionele en kwalitatieve staat onderwijsgebouw. Pr. W. Alexanderschool (NV)

Transcriptie

1 Gemeente Katwijk Quickscan functionele en kwalitatieve staat onderwijsgebouw Pr. W. Alexanderschool (NV)

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding en samenvatting Vraagstelling Plan van aanpak Afbakening project Stappen Stap Stap Stap Stap Bevindingen Algemeen Fotocollage Algemene indruk Technische staat Binnenmilieu Functionele staat Conclusies Aanbevelingen Uitgangspunten ambitieniveau Kostenopgave aanbevelingen Bijlage I, Plattegrond gebouw Bijlage II, Conditiemeting Bijlage III, Binnenmilieu Bijlage IV, Functionele kwaliteitscriteria

3 1 Inleiding en samenvatting Voor de Gemeente Katwijk en het primair onderwijsbestuur, Stichting Hervormde Scholen Katwijk, heeft Asset Facility Management een quickscan uitgevoerd. De quickscan heeft betrekking op de functionele en kwalitatieve staat van het gebouw waarin de Pr. W. Alexanderschool is gehuisvest. Een functioneel, veilig en gezond schoolgebouw is een voorwaarde voor een goede leeromgeving. Een schoolgebouw dient aan diverse aspecten te voldoen om een fijne leeromgeving te kunnen bieden. In de loop der tijd is de manier waarop onderwijs in schoolgebouwen wordt gegeven veranderd. De voorzieningen in de (oudere) schoolgebouwen sluiten hierdoor niet meer in voldoende mate aan op de functionele behoeften. Dit rapport is het resultaat van een quickscan naar de functionele en kwalitatieve staat van het schoolgebouw. De belangrijkste conclusies uit de quickscan zijn: De technische staat van het gebouw voldoet aan de minimale conditiescore 3 conform de NEN Het gebouw voldoet op luchtkwaliteit & thermisch comfort zomer niet aan klasse C (acceptabel) conform het Programma van Eisen Frisse Scholen Thermisch comfort in de winter voldoet wel (C). Het binnenmilieu in de lokalen dient verbeterd te worden. Het functionele kwaliteitsniveau van het schoolgebouw is redelijk te noemen. Het gebouw voldoet op een aantal punten niet aan de eisen van het kwaliteitskader huisvesting basisonderwijs op het gebied van representativiteit, compartimentering, flexibiliteit, voorzieningen en toegankelijkheid. Om te voldoen aan het kwaliteitskader zullen er verbouwingen en uitbreidingen gerealiseerd moeten worden. In hoofdstuk 4 en bijlage 2 t/m 4 van dit rapport treft u de onderbouwing en uitgebreide onderzoeksresultaten aan die voor dit onderzoek zijn opgesteld. 3

4 2 Vraagstelling Voor de Gemeente Katwijk en het primair onderwijsbestuur, Stichting Hervormde Scholen Katwijk, heeft Asset Facility Management quickscan uitgevoerd naar de functionele en kwalitatieve staat van het schoolgebouw. Deze quickscan bestaat uit drie onderdelen: Beoordeling technische kwaliteitsniveau schoolgebouw; Beoordeling energie en binnenmilieu prestatie schoolgebouw; Beoordeling functioneel kwaliteitsniveau schoolgebouw. Het doel van deze quickscan is de huidige technische en functionele kwaliteitsniveau van het gebouw in kaart te brengen. De resultaten worden getoetst aan een vooraf gesteld ambitieniveau (kwaliteitseisen). Het verschil tussen feitelijke en gewenste kwaliteit maken we inzichtelijk en hiervan maken we een kostenraming om het gebouw te verbeteren naar het gewenste ambitieniveau. 3 Plan van aanpak Hieronder beschrijven we de aanpak van de advieswerkzaamheden. 3.1 Afbakening project De quickscan naar de functionele en kwalitatieve staat heeft betrekking op de Pr. W. Alexanderschool gelegen aan Parsstraat 1-3 te Katwijk aan Zee. 3.2 Stappen Voor de quickscan worden een aantal stappen doorlopen die hieronder worden toegelicht. De adviseur voert de quickscan op locatie uit. Hierbij worden geen (digitale) metingen verricht. Elke quickscan wordt afgesloten met een interview met de schooldirectie. Tijdens dit gesprek bespreken we de knelpunten die de schooldirectie ervaart tussen gewenste prestaties (technisch en functioneel) van het gebouw en de feitelijke prestaties. 4

5 3.2.1 Stap 1 Conditiemeting Door middel van een visuele inspectie bepalen we de bouwtechnische staat van het gebouw conform de methodiek Conditiemeting NEN2767. Hiervoor inspecteren we alle zwaarwegende bouw- en installatiedelen (*). Het huidige meerjarenonderhoudsplan gebruiken we als onderlegger, zodat alle bruikbare informatie op een efficiënte wijze wordt ingezet. Op basis van de conditiemeting bepaalt de adviseur op een objectieve wijze de technische staat (conditie) van het bouw- en installatiedeel. Dit resulteert in een overzicht van alle condities per bouw- en installatiedeel. De belangrijkste bevindingen brengen we in beeld door middel van een fotoreportage. * Onder de zwaarwegende gebouwelementen wordt verstaan: dak(constructie), gevel, fundering, overige draagconstructies, vloer- en plafondafwerking, warmteopwekking en distributie, eventuele luchtbehandeling en de elektra installatie Stap 2 Levensduurverlengende maatregelen Uit de conditiemeting volgen eventuele levensduurverlengende onderhoudsmaatregelen. De onderhoudsmaatregelen hebben als doel het gebouw minimaal 20 jaar in stand te houden. Het investeringsplan omvat een opsomming van onderhoudsmaatregelen (alléén groot onderhoud), inclusief een globale kostenraming van benodigde investeringen om de levensduur van het gebouw te verlengen. De geadviseerde onderhoudsmaatregelen vloeien voort uit de geconstateerde gebreken of elementen met een restlevensduur van minder dan 10 jaar (conditie 3 of slechter). 5

6 3.2.3 Stap 3 Binnenmilieu In deze stap brengen we de benodigde maatregelen in kaart, gericht op het verminderen van het energieverbruik en het verbeteren van het binnenmilieu. Simpelweg door isoleren en ventileren. In 2009 zijn door derden Energie en Binnenmilieu Adviezen (EBA) opgesteld. Deze rapportage gebruiken wij als onderlegger voor deze quickscan. De rapportage toetsen wij aan de huidige situatie en passen deze waar nodig aan. Hieruit volgen eventuele verbetermaatregelen. Het investeringsplan omvat een opsomming van verbetermaatregelen inclusief een globale kostenraming van benodigde investeringen om de prestaties van het gebouw te verbeteren. Het uitgangspunt voor de verbetermaatregelen is minimaal het bereiken van ambitieniveau C, in overeenstemming met het Programma van Eisen Frisse Scholen Stap 4 Functionele staat Voor de quickscan naar de functionele staat van het gebouw hanteren we het kwaliteitskader huisvesting basisonderwijs (VNG / PO-Raad) als onderlegger. In het kwaliteitskader is de gewenste basiskwaliteit vastgesteld. Met het onderzoek toetsen we de gewenste gebouwprestaties aan de feitelijke situatie. Hiermee krijgen we inzicht in de functionele staat van het gebouw. De toetsing heeft voornamelijk betrekking op de onderdelen die van invloed zijn en/of relatief eenvoudig aanpasbaar zijn én bijdragen aan de onderwijsvisie van het schoolbestuur. De functionele kwaliteitscriteria hebben betrekking op geschiktheid van ruimte op basis van de activiteiten die er nu plaatsvinden. 6

7 4 Bevindingen 4.1 Algemeen Adresgegevens Gebouwgegevens Naam: Pr. W. Alexanderschool (NV) Bouwjaar: 1967 Adres: Parsstraat 1-3 Verbouwing/renovatie: 1984 Postcode: 2221 SM Bruto vloeroppervlak: 1409 m2 Plaats: Katwijk aan Zee Aantal bouwlagen: 2 BRIN-nummer: 11CV01 Plattegrond: Bijlage I Organisatie gegevens Organisatiesoort: Primair onderwijs Type onderwijs: Hervormde School (HERV) Kinderopvangvorm: Peuterspeelzaal (één lokaal) Leerlingenaantal: 136 Personeelsaantal: 7,5 fte 4.2 Fotocollage Exterieur (gevel) Exterieur (dak) Exterieur (terrein) Interieur (verkeersruimte) Interieur (aula) Interieur (lokaal) 7

8 4.3 Algemene indruk Het interieur maakt een verzorgde indruk. Het hoofdgebouw en de uitbreiding zijn ontworpen voor klassikaal onderwijs. In het gebouw is geen ruimte voor individuele ontwikkeling op de gangen of in een centrale ruimte. De hoofdentree heeft geen kenmerkende uitstraling. De verbinding tussen het hoofdgebouw en de uitbreiding is zeer smal. Het gebouw is niet rolstoelgeschikt. 4.4 Technische staat Het schoolgebouw verkeert bouwtechnisch en installatietechnisch gezien in een goede staat van onderhoud. Het hoofdgebouw dateert uit In 1984 is er een uitbreiding gerealiseerd met twee leslokalen en een speelzaal aan de rechterzijde van het hoofdgebouw. Let op: in het gebouw is vermoedelijk asbest aanwezig. De beplating in de gevelkozijnen, de ventilatiekanalen en de riolering zijn vermoedelijke asbesthoudend. Voor asbestsanering zijn géén kosten opgenomen (kosten niet in te schatten). Het gebouw is kenmerkend voor de bouwperiode gebouwd. Gemetselde gevels gecombineerd met betonnen kolommen en liggers. De binnenwanden zijn veelal dragend uitgevoerd. De kozijnen zijn grotendeels uitgevoerd in hardhout en deels in kunststof. De kozijnen zijn voorzien van dubbele beglazing. Op de zonbelaste gevels is buitenzonwering aanwezig met uitzondering van de aula. In de aula is binnenzonwering aanwezig. De platte daken zijn afgewerkt met bitumineuze dakbedekking welke in een redelijke tot goede conditie verkeert. Op de daken is valbeveiliging aanwezig. Gezien de hoogte zijn de hoge daken enkel bereikbaar met een ladder langer dan 5 meter. Gezien de hoogte zijn de hoge daken tijdens de inspectie niet geïnspecteerd. Het buitenschilderwerk verkeert in een goede conditie. Het interieur maakt een verzorgde indruk. De materialen in de toiletgroepen en verkeersruimtes zijn licht gedateerd. De lokalen komen zeer licht over. Dit komt mede door de grote daglichtopeningen. 8

9 Elementen welke de komende 10 jaar zullen moeten worden vervangen Vloer afwerkingen (hard en zacht met uitzondering van sportvloer) Toiletgroepen Warmteopwekking Schilderwerk: binnen en buiten Noodverlichtingsarmaturen Airco split-unit Ontruimingsinstallatie Bitumineuze dakbedekking Enkele keukenvoorzieningen Elementen waarvan wordt verwacht dat deze tussen 10 en 20 jaar vervangen moeten worden zijn de buitenzonwering, de hemelwaterafvoeren en de cvleidingen en radiatoren. 4.5 Binnenmilieu Om te kunnen beoordelen of een school veel of weinig energie verbruikt is in 2009 een EBA rapportage (d.d ) opgesteld waarin een indicatief energielabel is berekend. Een gebouw met een A++ label is zeer energiezuinig en een gebouw met een G label is zeer energie onzuinig. Uit de EBA rapportage komt naar voren dat het gebouw een indicatief energielabel heeft met een score E. Onlangs is echter de verlichting vervangen door T-5 armaturen waardoor het energielabel is verbetert naar een score D. Desondanks houdt dit in dat de energetische waarde van het schoolgebouw matig is en dat het gebouw niet heel energiezuinig is. Daarnaast is een kwalificatie gegeven aan de luchtkwaliteit en het thermisch conform in winter en zomer. De kwalificatie A t/m C is acceptabel, de kwalificatie D is niet acceptabel. De kwalificaties zijn hieronder weergegeven. De luchtkwaliteit van het binnenmilieu is onvoldoende (D). Het thermisch comfort in de winter is voldoende (C). Het thermisch comfort in de zomer is onvoldoende (D). 9

10 Gebouweigenschappen Isolatie De isolatiegraad van het hoofdgebouw is matig. De daken en begane grondvloer zijn niet of minimaal geïsoleerd. De metselwerk gevels zijn vermoedelijk na-geïsoleerd. De isolatiegraad van de uitbreiding is vermoedelijk redelijk gezien het bouwjaar van 1984 en de destijds geldende bouwbesluiteisen betreffende isolatie. De beglazing van het hele gebouw bestaat grotendeels uit dubbel glas (vermoedelijk geen HR++ beglazing). Door de matige isolatiegraad wordt de gevoelstemperatuur minder aangenaam. Verwarming In het gebouw is een energiezuinige cv-installatie (HR-107) aanwezig, die de temperatuur distribueert via radiatoren. De radiatoren zijn grotendeels voorzien van thermostatische radiatorknoppen, waardoor de temperatuur per ruimte geregeld kan worden. De stooktijden van de cv-installaties worden op afstand geoptimaliseerd. Zo wordt onnodig verwarmen voorkomen. Ventilatie In de lokalen is slechts sprake van natuurlijke ventilatie. Er kan geen dwarsventilatie worden gerealiseerd. Hierdoor is de mate van ventilatie en daarmee koeling met buitenlucht beperkt. Verlichting De verlichting bestaat uit hoogfrequente T-5 verlichting en is in de lokalen in twee zones te schakelen. Er is daglichtafhankelijke regeling aanwezig. Er is geen aanwezigheidsdetectie aanwezig (met uitzondering van enkele bergingen). Zonder het verrichten van (digitale) metingen lijkt de verlichting te voldoen aan de minimale lichtsterkte. Zonnepanelen Er zijn geen zonnepanelen op het dak aanwezig voor het opwekken van elektriciteit. Het plaatsen van zonnepanelen zou een bijdrage leveren aan het verlagen van de elektriciteitskosten en het verbeteren van het energielabel. 10

11 4.6 Functionele staat Het onderzoek naar de functionele staat van het schoolgebouw richt zich op een gewenste basiskwaliteit, waarbij het gebruikersbelang centraal staat. De aandachtspunten zijn hieronder opgesomd. Functionele en technische aandachtspunten Veiligheid Op basis van een visuele quickscan is er brandcompartimentering aanwezig tussen de begane grond en 1 e verdieping van het hoofdgebouw en tussen het hoofdgebouw en de uitbreiding. Onveilige situaties zijn verder niet geconstateerd. Representativiteit De algemene uitstraling van het schoolgebouw is goed. Het gebouw is oud maar is goed onderhouden en dat straalt het ook uit. De hoofdentree is verplaatst naar de linkerzijde van het hoofdgebouw. Dit valt niet op. Bij de oude hoofdingang staat een bordje waarop is aangegeven dat de hoofdingang zich om de hoek bevindt. De uitbreiding heeft een eigen entree welke goed is gesitueerd en als zodanig opvalt. Het interieur komt verzorgd over. De toiletgroepen en tegelvloerafwerkingen in de gangen komen gedateerd over. De onbeschilderde metselwerk binnenwanden in de uitbreiding kunnen wat donker overkomen dit is echter niet storend omdat een lichte baksteen is gebruikt. Logistiek Het schoolgebouw beschikt over twee hoofdingangen één van het hoofdgebouw en één van de uitbreiding. Door deze splitsing en de goede situering van de twee trappenhuizen in het hoofdgebouw zijn de looproutes kort en efficiënt. Wel is de doorgang bij de verbinding tussen het hoofdgebouw en de uitbreiding zeer smal en onopvallend. Compartimentering Het schoolgebouw is gebouwd voor klassikaal onderwijs. De klaslokalen hebben een oppervlak van circa 56 m2 en zijn daarmee geschikt voor groepen tot 26 leerlingen. Wanneer een andere opzet zou worden nagestreefd ontstaan er knelpunten op het gebied van draagconstructies, toegangen tot de klaslokalen en mogelijk ook de logistiek in het schoolgebouw. Gebruik door derden is te realiseren. Dan zou wel een afsluitbare scheiding moeten worden gerealiseerd tussen het hoofdgebouw en de uitbreiding. De installaties zijn echter gedeeld en aanpassing daarvan brengt mogelijk hoge kosten met zich mee. 11

12 Flexibiliteit Het schoolgebouw is voorzien van veel dragende binnenwanden. Het is daardoor niet zonder meer mogelijk om de lokalen aan te passen aan een andere vorm van onderwijs (bijv. adaptief onderwijs) dan de huidige klassikale vorm. Voorzieningen binnen In het schoolgebouw zijn verschillende ondersteunende ruimten voorzien zoals een lerarenkamer, een speellokaal, een grote aula met keuken, een IB- /spreekkamer, een directiekamer, een kleine keukenruimte en enkele bergingen. De ondersteunde kantoren zijn klein en er is onvoldoende kantoorruimte. Toegankelijkheid Het schoolgebouw is niet geschikt voor rolstoelgebruikers. De ingang is met hulp bereikbaar en toegankelijk maar ver kun je daarna niet komen. De 1e verdieping is enkel per trap bereikbaar en de doorgang tussen het hoofdgebouw en de uitbreiding is te smal. Ook is er geen MIVA-toilet aanwezig. Verkeersveiligheid Het schoolgebouw is gunstig en prettig gesitueerd als het gaat om verkeersveiligheid en rust. Het ligt in een woonwijk en is bereikbaar via een relatief rustige straat. De openbare parkeervoorzieningen zijn voldoende en zijn nabij het schoolplein gelegen. Conform opgave van de directie zijn er ook geen problemen met het verkeer bij de piekmomenten voor en na schooltijd. Voorzieningen terrein De school beschikt over twee ruim bemeten schoolpleinen. Een groot schoolplein bij het hoofdgebouw en een schoolplein bij de uitbreiding voor de kleuters. Op het grote schoolplein is een buitenberging te vinden voor speelgoed en een overdekte fietsenstalling aanwezig. Het schoolplein is omheind met een afsluitbaar hekwerk van circa 1 meter hoog. Verder is het schoolplein afwisselend ingericht met verharding, speeltoestellen en groenvoorzieningen (volwassen bomen). Naast twee pleinen zijn ook enkele grasvelden aanwezig en grenst het terrein aan een park. 12

13 5 Conclusies Op dit moment voldoet de school niet aan de gestelde criteria en zullen er diverse bouwkundige verbouwingen/uitbreidingen moeten plaatsvinden wil men hieraan voldoen. Technische staat Het technische kwaliteitsniveau van het schoolgebouw voldoet aan de minimale conditiescore 3 conform NEN Dit houdt in dat de zwaarwegende gebouwelementen in een acceptabele conditie verkeren. In bijlage II treft u een overzicht aan met de conditiescore per zwaarwegend gebouwelement. Binnenmilieu Het gebouw voldoet op het vlak luchtkwaliteit (D) en thermisch comfort in de zomer (D) niet aan klasse C (C = acceptabel) conform het Programma van Eisen Frisse Scholen Om te voldoen aan klasse C zullen aanpassingen moeten worden gedaan. Een van de aanpassingen kan zijn het verbeteren van de luchtkwaliteit in de lokalen door het toevoegen van mechanische afzuiging. Hiermee wordt de luchtkwaliteit verbeterd door de hogere ventilatiecapaciteit en wordt het lokaal gekoeld door buitenlucht in de zomer. In 2009 was het resultaat van de EBA rapportage een indicatief energielabel E. Onlangs is echter de verlichting vervangen door T-5 armaturen waardoor het energielabel is verbetert naar een score D wat geclassificeerd kan worden met matig. De thermische gebouwschil van het gebouw is matig. Een andere mogelijkheid om de energetische waarde van het gebouw nog te verbeteren is het aanbrengen van zonnepanelen op het dak. Functionele staat Het functionele kwaliteitsniveau van het schoolgebouw is matig tot slecht te noemen. Het gebouw voldoet deels niet aan de eisen en wensen van de moderne tijd op het gebied van representativiteit, compartimentering, flexibiliteit, voorzieningen, en toegankelijkheid. Om te voldoen aan het kwaliteitskader zullen er diverse maatregelen moeten worden genomen. Dan nog blijft de vraag of aan alle eisen en wensen kan worden voldaan. Zo zal het lastig worden individuele leerplekken op de gangen nabij de lokalen te realiseren zonder grootschalige verbouwingen. 13

14 6 Aanbevelingen 6.1 Uitgangspunten ambitieniveau Voor het ambitieniveau dat wordt nagestreefd, hanteren we de volgende uitgangspunten: Technische staat De technische staat van de bouwkundige en installatietechnische elementen die onderhoud behoeven, moeten minimaal voldoen aan een conditiescore 3 (NEN 2767). Dit komt overeen met een redelijk staat van onderhoud, waarbij de functievervulling van de elementen niet in gevaar komt. Om de levensduur van het gebouw met 20 jaar te verlengen moet in de toekomst onderhoud worden gepleegd. Elementen welke de komende 10 jaar zullen moeten worden vervangen Vloer afwerkingen (hard en zacht met uitzondering van sportvloer) Toiletgroepen Warmteopwekking Schilderwerk: binnen en buiten Noodverlichtingsarmaturen Airco split-unit Ontruimingsinstallatie Bitumineuze dakbedekking Enkele keukenvoorzieningen Elementen waarvan wordt verwacht dat deze tussen 10 en 20 jaar vervangen moeten worden zijn de buitenzonwering, de hemelwaterafvoeren en de cvleidingen en radiatoren. 14

15 Binnenmilieu Het binnenmilieu moet voldoen aan klasse C (acceptabel) conform het Programma van Eisen Frisse Scholen Om aan deze klasse te voldoen moeten onder andere de ventilatievoorziening aangepast worden. Verbeteringen die aangebracht moeten worden zijn het realiseren van een hogere ventilatievoud en koeling van de lokalen in de zomer. Beide kan worden gerealiseerd door het toevoegen van mechanische afzuiging in de lokalen. Wel dient te worden gelet op de luchtsnelheden in de lokalen. Deze mogen niet te hoog zijn. Gebruikersgedrag is in deze situatie zeer belangrijk. De natuurlijke ventilatieopeningen en mechanische afzuiging moeten handmatig bediend worden. Om de gebruikers van het leslokaal (docent en leerlingen) een instrument te geven wat aangeeft wanneer (extra) geventileerd moet worden, wordt geadviseerd C02 meters in de leslokalen te plaatsen. Om het binnenklimaat in het gebouw te verbeteren wordt geadviseerd gelijktijdig met het vervangen van de dakbedekking de daken (extra) te isoleren. Goede isolatie van het dak draagt bij aan het verminderen van temperatuurschommelingen waardoor het binnenklimaat verbetert. Daarnaast treed er minder warmteverlies op waardoor het energieverbruik afneemt. Om opwarming van de lokalen in de zomer te voorkomen kan tevens worden gekozen voor lichte dakbedekking. Hierdoor wordt opwarming door de zon geminimaliseerd. Functionele kwaliteitscriteria De functionele staat van de school moet minimaal voldoen aan het kwaliteitskader huisvesting basisonderwijs. Op dit moment voldoet de school niet aan de gestelde criteria en zullen er diverse bouwkundige verbouwingen/uitbreidingen moeten plaatsvinden wil men hieraan voldoen. Functionaliteit Het ontbreekt de school aan: voldoende kantoorruimte (22,5 m2 te weinig op basis van FTE); zelfstandige leerplekken op de gangen; een representatieve en voldoende ruime entree. 15

16 Flexibiliteit Een kritisch punt is de starre indeling van de ruimtes, waardoor er geen flexibiliteit is om diverse ruimtes te creëren voor verschillende werkvormen of groepsgroottes. Om hieraan te voldoen, zijn bouwkundige aanpassingen noodzakelijk. De kosten voor het aanpassen van het gebouw aan de onderwijsvisie is niet in te schatten gezien hiervoor de exacte wensen moeten worden bepaald. Aan de hand van deze wensen kan een ontwerp worden gemaakt. Als er een ontwerp is kan een begroting worden gemaakt. Toegankelijkheid Het gebouw is niet rolstoelvriendelijk. Er is geen MIVA-toilet en het is niet mogelijk om met een rolstoel de eerste verdieping te bereiken. Aanpassingen op dit gebied zijn (nog) niet noodzakelijk gezien geen rolstoelafhankelijk kinderen op school zitten en er ook geen rolstoelafhankelijke ouders zijn. 6.2 Kostenopgave aanbevelingen Op basis van de geconstateerde punten kunnen we stellen dat het gebouw op enkele gewenste kwaliteitscriteria niet voldoet. Om het gebouw wel goed te laten aansluiten op de huidige en toekomstige behoeften zijn aanpassingen nodig. Hiervoor zijn meerdere bedenkbare scenario s mogelijk. Het verdient de voorkeur dat het schoolbestuur een langetermijnvisie op het gebied van onderwijs en huisvesting heeft. Op basis van deze visie is het mogelijk een passend scenario op te stellen. Hiervoor is echter een breder onderzoek nodig dan waarin deze quickscan voorziet. De quickscan is een eerste hulpmiddel bij het scherp krijgen van uw prioriteiten en maken van keuzes. In deze quickscan hebben wij de feitelijke situatie in beeld gebracht en getoetst aan de kwaliteitscriteria. Om het gebouw aan de minimale eisen te laten voldoen zijn de volgende aanpassingen noodzakelijk: Technische staat en levensduur verlengde maatregelen Aanbevolen maatregelen (exclusief terugkerende planmatige en correctieve onderhoudsmaatregelen): Vloer afwerkingen Toiletgroepen Warmteopwekking

17 Schilderwerk: binnen en buiten Noodverlichtingsarmaturen Airco split-unit Ontruimingsinstallatie Bitumineuze dakbedekking incl. valbeveiliging Enkele keukenvoorzieningen Buitenzonwering Hemelwaterafvoeren Cv-leidingen en radiatoren Globale raming kosten Onderhoud; Totaal (incl. BTW) Binnenmilieu Aanbevolen maatregelen: Aanbrengen ventilatievoorziening t.b.v. kopierapparaat Mechanische afzuiging lokalen (Klasse C) Zonnepanelen aanbrengen PM Aanwezigheidsdetectie toiletgroepen Verbeteren dakisolatie bij vervangen dakbedekking Globale raming kosten aanpassingen Binnenmilieu; Totaal (incl. BTW) Functionele kwaliteitscriteria Aanbevolen maatregelen: Entree uitbreiden/verbeteren Doorgang hoofdgebouw/uitbreiding aanpassen Klepramen aanpassen ivm gebruik gelijktijdig met screens Compartimentering installaties realiseren Traplift aanbrengen Uitbreiden met kantoorruimte Bouwkundige aanpassingen flexibele wanden Lichtkoepels lokalen voorzien van zonwering Gebouw aanpassen naar onderwijsvisie n.t.b Globale raming kosten aanpassing Kwaliteitscriteria; Totaal (incl. BTW)

18 7 Bijlage I, Plattegrond gebouw 18

19 8 Bijlage II, Conditiemeting Stap 1 en 2 De inspectie voor de conditiemeting en bepaling levensduur verlengende maatregelen is uitgevoerd volgens de methodiek NEN2767 Conditiemeting. De NEN2767 is een objectieve en betrouwbare methode voor het inspecteren van de technische staat van bouw- en installatiedelen op basis van een gebreken opname. Uit de gebreken opname komt een conditiescore tot stand. 19

20 20

21 9 Bijlage III, Binnenmilieu Stap 3 Een Energie en Binnenmilieu Advies (EBA) beoordeelt de huidige situatie van de energie en het binnenmilieu. De beoordeling van de energetische kwaliteit en de kwaliteit van het binnenmilieu gebeurt op een uniforme wijze. Voor energie is het EBA vooral gebaseerd op de EPA-U methodiek en voor het binnenmilieu vooral op de ISSO 89 en de eendagsmethode van de GGD. Energiemaatregelen & binnenmilieumaatregel en hoeveelh eden geschatte Investering energ ie [%] Besparing euro [per jaar] terug ver dienti jd [jaar] (extra) isoleren plat dak 1 pst ,00% mechanische afzuiging klasse C Optie: gebalanceerde ventilatie met WTW klasse A Optie: gebalanceerde ventilatie klasse C Optie: gebalanceerde ventilatie klasse B Optie: koeling 9 lok nvt nvt nvt 9 lok nvt nvt nvt 9 lok nvt nvt nvt 9 lok nvt nvt nvt 8 lok nvt nvt nvt Uitvoeren Wordt geadviseerd Wordt geadviseerd Optie ipv mechanische afzuiging klasse C Optie ipv mechanische afzuiging klasse C Optie ipv mechanische afzuiging klasse C Optie in aanvulling op mechanische afzuiging klasse C 21

22 10 Bijlage IV, Functionele kwaliteitscriteria Stap 4 Kwaliteitskader huisvesting: resultaten quickscan Voor de quickscan hanteren we het Kwaliteitskader huisvesting basisonderwijs (VNG / PO-Raad) als onderlegger. In overleg met het schoolbestuur stellen wij het belang van de kwaliteitscriteria vast en bespreken we de knelpunten die de functionaliteit van de school belemmeren. Hierbij worden geen metingen verricht. In het kwaliteitskader is de gewenste basiskwaliteit vastgesteld. Het kwaliteitskader stelt de gebruiker centraal en is een hulpmiddel om gewenste ambities bespreekbaar te maken en eventuele keuzes te maken. Door middel van de quickscan toetsen we de gewenste gebouwprestaties aan de feitelijke situatie. Hiermee wordt inzicht verkregen in de functionele en kwalitatieve staat van het gebouw. Om de functionele staat van het gebouw inzichtelijk te maken kijken we naar de basiskwaliteitseisen die gesteld worden aan de gebruikswaarde van het gebouw. Het betreft de te verwachten prestaties van onder andere de omvang, situering en geschiktheid van ruimten, op basis van de activiteiten die er plaatsvinden. Als methodiek om de belangen te registreren hanteren we de gebruikswaarde analyse. Met deze methodiek is het mogelijk om per uit te voeren maatregel, het belang van het schoolbestuur tot uiting te brengen. Per beoordelingsaspect (uit te voeren maatregel) wordt de Prioriteit (weging) door het schoolbestuur vastgesteld. De Score, de mate waarin het aspect voldoet aan de gestelde functionaliteit, stellen wij na afstemming op locatie vast. Prioriteit: 6 = ZH (zeer hoog) 3 = R (redelijk) 5 = H (hoog) 2 = L (laag) 4 = M (matig) 1 = ZL (zeer laag) Score: 8 = (onacceptabel) 4 = (storend) 0 = goed 6 = (overlast/stress) 2 = (kan beter) Belang: Het belang, de noodzaak voor de uitvoering van aanpassing, is Prioriteit x Score. 22

23 Kwaliteitskader huisvesting Voldoet Ja/Nee Prioriteit Score Belang Bevinding 1 Architectonische kwaliteitscriteria ten aanzien van belevingswaarde / beeld- en sfeerverwachting BELEVING 1.1 Exterieur (beeldverwachting buitenkant) B0 2. Entree(s) (gewenste benaderbaarheid) * Entreebenadering, uitnodigend, karakter, herkenbaarheid, representatieve ontvangst b Bezoekersentree is ruim (>12m2) en representatief van opzet N Entree is onopvallend en komt direct uit in de (smalle) gang van de school. Geen afgescheiden entree aanwezig. c Scholen groter dan 200 leerlingen beschikken over meerdere entrees J 3 0 N.v.t. < 200 leerlingen 1.2 Interieur (beeldverwachting binnenkant) B0 3. Zichtlijnen (gewenste ruimtelijkheid) * a Ruimtelijkheid, aantrekkingskracht, transparantie (glaswanden) wandopeningen en doorzichten (openheid/ beslotenheid) Om gevoel sociale veiligheid te vergroten zijn wanden langs verkeersruimten altijd voorzien van ramen >zie ook D13 J 3 0 B0 4. Kleur / materiaal (gewenste representativiteit) * Aantrekkelijkheid, stimulerend (rust- drukte), identiteit, leesbaarheid a Kleur/materiaal gebruik ondersteunt oriëntatie in het gebouw J 2 0 c Kleur/materiaalgebruik ondersteunt functie van ruimte > zie ook D1 t/m D9 J 2 0 1

24 Kwaliteitskader huisvesting Voldoet Ja/Nee Prioriteit Score Belang Bevinding B0 5. Trappen (gewenste verbindingen) * Ruimtelijkheid, uitnodigend, speelaanleiding, verticale ver- bindingen, traptype (open -gesloten) a Trappen zijn zodanig gesitueerd dat onnodig geloop door het gebouw wordt voorkomen J 2 0 B0 6. Routing (gewenste looplijnen) * Vindbaarheid, oriëntatie, herkenbaarheid, veiligheidsgevoel verkeersruimten a Logistiek (routing) van gebouw is afgestemd op gebruikstijden van (afzonderlijke) gebruikersgroepen J 2 0 c Indien gangen gebruikt worden voor het geven van onderwijs zijn deze minimaal drie meter breed nvt 3 0 N.v.t.; Gang wordt niet gebruikt voor onderwijs. Gangen zijn te smal voor het gevel van onderwijs. d Looproutes in het gebouw zijn kort en duidelijk (bijdrage gevoel van sociale veiligheid) N Doorgang van hoofdgebouw naar uitbreiding is zeer smal en onopvallend. Overige looproutes zijn duidelijk. B0 7. Schaal (gewenste geborgenheid) * a Geborgenheid, betekenisvol, toeeigening, domeinvorming (leeftijdsgroepen/ zonering) Gebouw heeft een schaal waarin gebruikers zich niet snel verloren voelen. Kinderen voelen zich er veilig. J 2 0 2

25 Kwaliteitskader huisvesting Voldoet Ja/Nee Prioriteit Score Belang Bevinding 2 Functionele kwaliteitscriteria ten aanzien van gebruikswaarde / geschiktheid en omvang GEBRUIK 2.2 Omgeving (buitenactiviteiten) C0 2. Ligging (gewenste locatie) * bereikbaarheid d Gebouw is gelegen op meer dan 50 meter van drukke weg (binnenstedelijk, provinciaal) J 1 0 ligt aan rustige weg C0 3. Verkeersveiligheid (gewenste aanrijroutes) * Verkeerscirculerende maatregelen b Verkeersstromen rondom het gebouw leveren geen onveilige situaties op J 4 0 C0 4. Buitenruimte (gewenste terreininrichting) * Inrichting, afwerkingsniveau, diversiteit De inrichting van de buitenruimte dient uit te nodigen tot sport en spel en waar mogelijk a natuurbeleving J 4 0 b Voorziet in minimaal 3 m2 per leerling (4-12 jarigen) J 4 0 c Voorziet in afzonderlijke stallingsruimte voor fietsen; 1m2 per te stallen fiets J 2 0 Geen overlast tijdens inspectie g Speelplaats voor kinderen tot 6 jaar is direct vanuit de eigen onderwijsruimte toegankelijk J 3 0 h Speelplaats heeft toegang tot minstens een toilet en een buitenkraan N Geen toilet. Wel een buitenkraan. 3

26 Kwaliteitskader huisvesting Voldoet Ja/Nee Prioriteit Score Belang Bevinding C0 5. Openbaarheid * Openbaarheid, terreinafscheiding, vandalisme a Gebouw, terreininrichting en afscheiding dient niet uit te nodigen tot vandalisme J 3 0 b Openbaar toegankelijke delen van de buitenruimte zijn uitgerust met slagvaste buitenverlichting > zie ook D2 J Gebruikersgroepen (gebruikstijden) C0 6. Toegankelijkheid * * Gebouwbeheer, intercom, toegangsdeuren, afsluitbaarheid, bergruimten derden, openingstijden (gebruik na schooltijd) a Bezoekersentree is voorzien van elektrische deuropener N Geen deurautomaat aanwezig. b Entreedeuren (met drangers) kunnen door kinderen zelfstandig worden geopend J 3 0 c d Bedieningsknoppen (sluitwerk en apparaten) bevinden zich op een hoogte tussen de 900 en 1200 mm Toegangsruimte(n) rondom entree, lift, miva, groepsruimten hebben voldoende manoeuvreerruimte voor rolstoelgebruikers N N e Bezoekersentree is (vanuit oogpunt veiligheid) voorzien van videofoon/ intercom N Niet aanwezig. Sluitwerk ramen + 1,50 m. Lichtschakelaars 1,50 m. Gebouw niet ingericht voor rolstoelgebruikers. Geen Miva/traplift en de doorgang van hoofdgebouw naar uitbreiding is te smal voor rolstolgebruikers. f Niveauverschillen mogen geen belemmering opleveren voor rolstoelgebruikers/slechtzienden N Hellingbaan aanwezig bij entree. Binnen dorpels van ong. 2 cm. Verder zie C06.d g Netto breedte van verkeersruimte voor loopverkeer, exclusief garderobe/ werkplekken, is tenminste 1.80 m J 3 0 4

27 Kwaliteitskader huisvesting Voldoet Ja/Nee Prioriteit Score Belang Bevinding C0 7. Multifunctionaliteit ** * Compartimentering, opdeelbaarheid, paneelwanden, openingstijden a b c Het gebouw dient samenwerking te faciliteren door waar kan uit te gaan van dubbel ruimtegebruik Het gebouw kent een compartimentering die multifunctioneel/gemeenschappelijk gebruik mogelijk maakt Compartimentering brandveiligheid dient (zo veel als mogelijk) samen te vallen met gebruikscompartimentering N N Gebouwd voor klassikaal gebruik, het gebouw is statisch, veel dragende binnenwanden. Enkel tussen het hoofdgebouw en de uitbreiding is compartimentering mogelijk. N slechts 1 compartiment 2.4 Functionaliteiten (binnenactiviteiten) C0 8. Leren * onderwijsvisie, werkvormen, collectieve ruimten, groepsgrootten De ruimten voor onderwijsactiviteiten zijn afgestemd op minimaal 2m2 per leerling en a 4m2 voor de leerkracht Het gebouw voorziet in divers ruimteaanbod voor verschillende werkvormen/ b groepsgroottes J 4 0 c Het gebouw kan zowel klassikaal als omgevingsgericht onderwijs in zich opnemen N d Een ruimte waar klassikale instructie wordt gegeven biedt ruimte voor ten minste 25 leerlingen Obv 56 m2 max 26 leerlingen + 1 leerkracht N Gelijke lokaalgrote. Lokaal 56 m2 J 4 0 Klassikaal wel, omgevingsgericht niet, tenzij bouwkundige aanpassingen maar dit is lastig realiseerbaar zonder ingrijpende verbouwing. 5

28 Kwaliteitskader huisvesting Voldoet Ja/Nee Prioriteit Score Belang Bevinding C1 0. Sport * Losse inrichting / afmetingen sportvoorziening a c Het gebouw heeft een speellokaal (84 m2) met bergruimte (6m2) en vrije hoogte van minimaal 3,5 m1 In het gebouw (of in de directe nabijheid) is ruimte aanwezig voor het geven van bewegingsonderwijs N Lokaal 84 m2, berging 4,7 m2. Vrije hoogte varieert tussen 3,25 en 3,75 m1. J 4 0 Op loopafstand (5-10 minuten) C1 1. Cultuur * Bibliotheek, ontmoetingsruimte, voorstellingsruimte, expositieruimte c Het gebouw biedt ruimte om het werk van kinderen te exposeren N Alleen in de klas Het gebouw kent onderwijsruimten ingericht voor creatieve, muzikale, technische en-of d expressieve activiteiten N Wordt nu in de aula gegeven C1 2. Overblijven * Tussenschoolse opvang, lunchvoorzieningen, centrale of decentrale voorziening a Het gebouw beschikt over adequate overblijfruimte J 4 0 Aula Het gebouw beschikt over centraal gelegen keukenvoorziening voor multifunctioneel b gebruik (geen grootkeuken) J 4 0 Aula Keukenvoorziening is voorzien van kookgelegenheid (afzuiging), vaatwasser, oven, c koeling en opslagruimte J 4 0 Aula 6

29 Kwaliteitskader huisvesting Voldoet Ja/Nee Prioriteit Score Belang Bevinding C1 3. Werken * Werkplekken, teamkamer a Het gebouw beschikt over een teamruimte (2m2 per fte) J m2 Het gebouw beschikt minstens over een spreekkamer annex ouderruimte voor overleg b met individuele leerlingen/ouders J 4 0 Kantoor c Het gebouw beschikt over ruimte voor directie, administratie, intern begeleider en ICTbeheer (8m2 per fte) N e Minimale omvang van ondersteunende ruimten is 12m2 (per ruimte) N f Werkplekken leerkrachten (4m2) zijn nabij ramen/daglicht gesitueerd > zie ook C8b J 4 0 g Het gebouw beschikt over separate werkplekken voor leerkrachten, buiten de groepsinstructieruimte, indien deze na schooltijd voor andere doeleinden dan onderwijs wordt gebruikt > zie ook C7 N Totaal 37,5 m2. Dit is te weinig. 60 m2 is gewenst. 2 van de 3 ruimtes zijn kleiner dan 12 m2. Niet aanwezig. Maar ruimtes worden ook niet voor andere doeleinden gebruikt. C1 4. Overig * Garderobe, bergings- en watervoorzieningen Onderwijsruimten hebben minimaal 12m2 vrij wandoppervlak om werk van leerlingen op a te hangen (prikborden o.g.) J 3 0 c Garderobes moeten voorzien in jashaken en opberg/hang mogelijkheid voor tassen J 4 0 d Het gebouw heeft (verspreid door het gebouw), voldoende bergruimte, tenminste 1m2 per 4 leerlingen J ,1 m2 aanwezig. e Kopieerapparaten zijn in aparte, geventileerde ruimten geplaatst N Ruimte wordt niet geventileerd anders dan tocht. 7

30 Kwaliteitskader huisvesting Voldoet Ja/Nee Prioriteit Score Belang Bevinding 3 Technische kwaliteitscriteria ten aanzien van gebouwwaarde /gezondheid en duurzaamheid TECHNIEK 3.1 Gezondheid (binnenmilieu) D0 1. Daglicht > groot effect op B3, D2, D8 en D15 * Visueel comfort, gevelopeningen, daglichtfactor, zon- en lichtwering c In ruimten met digitale schoolborden is helderheidswering (met blijvend uitzicht naar buiten) aanwezig N Screens bij lokalen hoofdgebouw. Gordijnen en uitvalschermen bij uitbreiding. Zonwering bij lichtkoepels uitbreiding ontbreekt. Niet storend. e Daglichttoetreding bij voorkeur van links, vanuit het kindperspectief gezien, en van boven J 3 0 f Kleuren op wanden, vloeren en plafonds hebben bij voorkeur hoge reflectiewaarde (lichte tinten) J 4 0 Veelal wit of andere lichte kleuren D0 2. Kunstlicht > groot effect op D10 Visueel comfort, verlichting, lichtsysteem, lichtniveau, aanwezigheidsdetectie * en daglichtafhankelijke regeling c Verlichting in onderwijsruimten is in twee zones te schakelen J 2 0 d Verlichting in verblijfsruimten is voorzien van daglichtafhankelijke regeling en aanwezigheidsdetectie N e Verlichting in toiletten is voorzien van aanwezigheidsdetectie N Niet aanwezig f Verlichtingsniveau op werkvlakniveau onderwijsruimten is minimaal 300 lux J 4 0 Daglichtafhankelijke regeling is aanwezig. Aanwezigheidsdetectie niet. D0 3. Luchtverversing i.s.m. D4 * Binnenluchtkwaliteit, ventilatiecapaciteit, centraal- of decen- traal ventilatiesysteem; bedieningsgemak; nachtventilatie; Het gebouw is zodanig ontworpen dat het een natuurlijke trek van lucht (dus verversing/ a verkoeling) bevordert N Geen dwarsventilatie aanwezig in lokalen b Ventilatie is per ruimte regelbaar J 4 0 natuurlijke ventilatie d De te openen raamdelen zijn tegelijkertijd met buitenzonwering te gebruiken N Bij hoofdgebouw zitten de screens voor de uitzetramen waardoor deze niet meer geopend kunnen worden. 8

31 Kwaliteitskader huisvesting Voldoet Ja/Nee Prioriteit Score Belang Bevinding D0 4. Luchtkwaliteit i.s.m. D3 * Binnenluchtkwaliteit, kwaliteit toevoerlucht, beïnvloeding; onderhoud; monitoring; vrije hoogte (m1) a CO2 concentratie in onderwijsruimten is in 95% van de gebruikstijd maximaal 950 ppm J 4 0 Volgens EBA c Onderwijsruimten kennen gemiddelde vrije hoogte onder plafond van 3,2 m N ,0 m1 f Ventilatiesystemen hebben een gedegen gebruiksinstructie. Bij oplevering monitoring gedurende 1e jaar nvt 3 0 Niet aanwezig bij natuurlijke ventilatie D0 5. Ruimteakoestiek i.s.m. D6 * g Akoestisch comfort, akoestiek, nagalmtijd (sec.); spraakverstaanbaarheid, installatiegeluid In het gebouw zijn maatregelen getroffen voor het vergroten van de spraakverstaanbaarheid nvt 3 0 Niet aanwezig. Geen klachten. D0 6. Geluidsniveau i.s.m. D5 * e Akoestisch comfort, luchtgeluidisolatie tussen ruimten onderling, contactgeluid, geluidsisolatiewaarde gevel Geluidsintensieve ruimten (speellokaal, muzieklokaal of installatieruimten) grenzen niet direct aan onderwijsruimten J 3 0 D0 7. Wintertemperatuur * Thermisch comfort, verwarmingssysteem (laag temp. verw.); beïnvloeding; tocht; verticale temp. gradient (K/m) a Entrees zijn voorzien van tochtsluizen met minimale diepte van 3m N Geen tochtsluis aanwezig bij hoofdingang. b Verwarmingssysteem heeft aanvoertemperatuur van maximaal 50 C N Vermoedelijk > 60 De verwarming kan per ruimte eenvoudig, doch beperkt (plus en min 2 grd), worden d (na)geregeld J 4 0 Thermostaatknoppen aanwezig g Luchtsnelheden in onderwijsruimten zijn 's winters niet hoger dan 0,16 m/s J 3 0 Enkelzijdige natuurlijke ventilatie 9

32 Kwaliteitskader huisvesting Voldoet Ja/Nee Prioriteit Score Belang Bevinding D0 8. Zomertemperatuur * a b Thermisch comfort, zonregulering, elektrisch bedienbare zonwering (ter voorkoming overhitting), koeling Op alle gevels behalve noordgevel is buitenzonwering (screens of uitvalschermen) aanwezig Buitenzonwering is automatisch en vanuit de onderwijsruimte bedienbaar (of te overrulen) N J 3 0 Op de zonbelaste gevels is buitenzonwering aanwezig met uitzondering van de aula. In de aula is binnenzonwering aanwezig. c In het gebouw wordt maximaal gebruik gemaakt van zomernachtventilatie nvt 3 0 Niet aanwezig bij natuurlijke ventilatie d Operatieve temperatuur bij buitentemperatuur > 20 C maximaal 3 C boven buitentemperatuur in 90% gebruikstijd N Lokalen volgens EBA-rapportage te warm in de zomer. Onvoldoende koeling met buitenlucht. 3.2 Duurzaamheid (toekomstbestendigheid) D1 0. Energieprestatie Luchtdichtheid, energievraag, energieopwekking, Isolatiewaarde gebouwschil, * bemetering, compartimentering h Ramen en buitendeuren hebben een dubbele kierdichting J 3 0 Minimaal 20% van de energievraag wordt met niet-fossiele brandstof opgewekt i N Geen duurzame energieopwekking (duurzame energieopwekking) D1 1. Flexibiliteit * a b c Draagstructuur flexibiliteit; paneelwanden; installaties; draagstructuur, scheiding casco- gevel- afbouw Het gebouw dient ruimte te bieden aan verschillende werkvormen en (wisselende) groepsgroottes Omwille van gewenste bouwkundige flexibiliteit worden zoveel mogelijk niet dragende binnenwanden toegepast De gebouwindeling maakt het mogelijk om instructieruimten samen te voegen of op te splitsen N Alle klassen zijn vrijwel even groot N N Vermoedelijk zijn vrijwel alle binnenwanden dragend Vermoedelijk zijn vrijwel alle binnenwanden dragend 10

33 Kwaliteitskader huisvesting Voldoet Ja/Nee Prioriteit Score Belang Bevinding 3.3 Onderhoud (afwerkingsniveau) D1 3. Materialisatie * Afwerkingsnivo afwerking van vloeren, binnenwanden (schilderwerk), plafonds, deuren, ramen en trappen Materiaalkeuzes zijn afgestemd op intensief gebruik, bedoelde functie en b schoonmaakbaarheid J 3 0 m Vloeren in toiletruimten hebben een urinedichte afwerking J 4 0 Tegelwerk D1 4. Hygiëne * Schoonmaakbaarheid, schoonloopzones en sanitaire installaties a Op iedere bouwlaag is schoonmaakkast van 3m2 met warmwatervoorziening aanwezig N c Ter plaatse van entrees zijn buiten verdiepte schraaproosters toegepast over volledig breedte van de doorgang 1 werkkast van ongeveer 1 m2 met warmwater op de BG. Geen werkkast op de 1e verdieping N Geen schraaproosters aanwezig d Toiletten zijn voorzien van hangtoiletten met inbouwreservoir N Enkel staande toiletten Toiletten (kinderen tot 6 jaar) grenzen direct aan onderwijsruimten en zijn voorzien van e raam voor toezicht Mivatoilet is tevens voorzien van douchemogelijkheid (ten behoeve van volwassenen en g kleine kinderen) Iedere onderwijsruimte heeft ten minste beschikking over een wastafel met h koudwatervoorziening J 4 0 Via voorportaal N Geen MIVA-toilet en douche aanwezig J 4 0 D1 5. ICT * Datanetwerken ICT datavoorzieningen; beveiligingsklasse (Marsch); data-, telefoon-, elektra-aansluitingen, printplaatsen a ICT voorzieningen zijn afgestemd op pedagogisch concept J 3 0 Systeem met schermen voldoet aan verwachtig. Er is bewust gekozen voor vaste PC's ipv laptops. 11