De maatschappelijke taak van zorgondernemers

Transcriptie

1 Natuurlijke partners in transitie en transformatie van de zorg De maatschappelijke taak van zorgondernemers deze publicatie wordt u aangeboden door: Kees (81) Mevrouw Verschuuren (78) Zahra (77) Herman en Nel (80 en 83) Annebeth (85) 16 1

2 Komende tijd vindt een omvangrijke transitie en transformatie van de zorg plaats. Sinds de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) hebben gemeenten een belangrijke rol gekregen in de zorg en onder-steuning van hun inwoners. Door de recente kabinetsplannen wordt deze rol alleen maar groter. Voor de burger is het van belang dat hij kan blijven rekenen op een onderling goed op elkaar afgestemde zorg- en ondersteuningsinfrastructuur, waarin de kwaliteit van zijn leven het uitgangspunt is. Namelijk om de zorg in de toekomst toegankelijk en betaalbaar te houden, zal een burger, samen met zijn sociale omgeving en de samenleving (waaronder een gemeente) een groot deel van de benodigde zorg zelf moeten organiseren. Deze ontwikkeling vraagt van gemeenten een visie over zorg-inkoop, zorgaanbod, de rol van zorgverzekeraars en zorgaanbieders, de mededingingswet, financierings-modellen, maatschappelijk en politiek draagvlak. Voor de burger is het van belang dat hij kan blijven rekenen op een onderling goed op elkaar afgestemde zorg en ondersteuning, waarin de kwaliteit van zijn leven het uitgangspunt is. Zorgorganisaties hebben naast het concreet bieden van zorg en ondersteuning een actieve, maatschappelijke rol: zij leggen verbindingen tussen kwetsbare mensen, hun sociale netwerk, de samenleving en de zorg. Dit geheel van relaties met en om de cliënt gaat verder dan het invullen van een afzonderlijke zorgindicatie; zij houden een zorg- en ondersteuningsinfrastructuur in stand. Dat is van maatschappelijke waarde. Wat betekent die maatschappelijke waarde precies voor gemeenten en hoe kan die benut worden? Via een vijftal praktijkvoorbeelden wordt dit duidelijk. 2 3

3 1een zorgorganisatie sluit aan bij het leven van mensen en hun omgeving Kees (81) is na twee hersenbloedingen halfzijdig verlamd. Hij heeft een goed sociaal netwerk, een goed inkomen en woont in een eengezinswoning die beperkt is aangepast. Kees wil geen zieke, oude man zijn. Hij richt zich op het weer goed krijgen van zijn rechterkant en stopt daar veel energie in. De thuiszorg helpt Kees met oefeningen om zo goed mogelijk te kunnen blijven bewegen, maar weet dat zijn verlamming blijvend is. Fietsen en autorijden, maar ook rondlopen in huis, zijn niet zonder risico. Er wordt een gesprek op touw gezet met Kees en een vriend van hem, waarin de mogelijke gevolgen van zijn leefstijl worden doorgesproken. Een val in huis (en mogelijk lang wachten op hulp) wordt door Kees ingecalculeerd, maar autorijden (met mogelijke gevolgen voor derden) niet. Daar gaat Kees mee stoppen. en wat is daarvan het publieke belang? Het verlenen van zorg is iets anders dan het uitvoeren van een indicatiestelling; het draait om het oplossen van problemen zoals mensen die ervaren. Hiervoor is goed kijken, luisteren en signaleren een vereiste. Alleen zo kan een zorgorganisatie voorzien in een individuele behoefte. In het geval van Kees: zo zelfstandig mogelijk blijven functioneren. 4 5

4 2een zorgorganisatie versterkt wat mensen nog wél kunnen Mevrouw Verschuuren (78) is enigszins moeilijk ter been en komt, na de dood van haar man, nauwelijks meer haar flat uit. Dat komt haar fysieke en sociale conditie niet ten goede. Ze is op een leeftijd dat haar vrienden- en kennissenkring behoorlijk geslonken is en haar wereld kleiner en kleiner wordt. Ze heeft moeite met haar persoonlijke verzorging en maakt depressieve periodes door. De thuiszorg ziet het gebrek aan beweging en het ontbreken van iets waar je voor op moet staan als oorzaak van de ontstane situatie. Omdat mevrouw Verschuuren vroeger altijd een hond heeft gehad, wordt er contact gelegd met een speciale hondenoppascentrale door ouderen. Mevrouw Verschuuren zal nooit meer als een kievit lopen, maar drie keer per week Ozzy (5) geeft haar leven weer kleur en structuur. en wat is daarvan het publieke belang? Met elkaar moeten we ervoor zorgen dat er altijd zorg beschikbaar is voor mensen die het écht nodig hebben. Om hiervoor voldoende mensen en middelen in te kunnen blijven zetten, zal de zorgvraag verkleind moeten worden. Zorgorganisaties stimuleren mensen dan ook om zoveel mogelijk zélf te blijven doen en actief te blijven. Dat geeft bovendien meer persoonlijke voldoening. 6 7

5 3een zorgorganisatie is echt onderdeel van de samenleving Zarah (77) heeft Alzheimer en verblijft sinds enkele maanden in een verpleeghuis. Het contact met Zarah verloopt uiterst moeizaam. Daar is natuurlijk de ziekte debet aan, maar ook haar beperkte kennis van de Nederlandse taal. Ze krijgt bijna geen bezoek en sociale contacten binnen het verpleeghuis komen niet tot stand. Veel werkzaamheden in het verpleeghuis worden met behulp van vrijwilligers georganiseerd (soms wel 1/3 van het gehele personeelsbestand). Een wandeling, koffie- en theedrinken, een spelletje, maar ook toiletbezoek en helpen met eten zijn activiteiten die vaak met vrijwilligers worden geregeld. Tussen de vrijwilligers zitten ook een aantal Marokkaanse vrouwen die het contact met Zarah bevorderen door het zingen van liedjes van vroeger. en wat is daarvan het publieke belang? Door de vergrijzing, de afnemende beroepsbevolking en de economische tegenwind, is het verlenen van betaalbare zorg steeds meer een maatschappelijke verantwoordelijkheid die gebaseerd is op onderlinge solidariteit. Zorgorganisaties zijn bedreven in het activeren, motiveren en begeleiden van bijvoorbeeld vrijwilligers en mantelzorgers. 8 9

6 4zorgorganisaties houden de zorginfrastructuur in stand Nel (83) is dementerend, echtgenoot Herman (80) zorgt voor haar. Twee keer in de week gaat Nel naar de dagbesteding en kan Herman even bijtanken of de dingen doen waar hij mét Nel niet aan toekomt. Binnenkort moet hij naar het ziekenhuis voor een nieuwe heup. Daarna wacht een revalidatie van 2 weken in een zorghotel. Hij maakt zich zorgen over Nel. De thuiszorg zoekt contact met partijen en stippelt een route uit. Zo is met het zorghotel (én verzekeraar) geregeld dat Herman sámen met Nel mag komen. Voor de periode rondom de operatie, zal de thuiszorg Nel gedurende 3 dagen, 24 uurs-zorg bieden. De enige dochter van Herman en Nel woont in Frankrijk en komt na de revalidatie een week logeren en zal dan de huishoudelijke werkzaamheden van de thuiszorg overnemen. en wat is daarvan het publieke belang? Iedereen die in Nederland zorg of ondersteuning nodig heeft, kan gebruik maken van een kwalitatief hoogwaardig zorgnetwerk, dat 24 uur per dag beschikbaar is en permanent wordt doorontwikkeld

7 5een zorgorganisatie is medeverantwoordelijk voor het verantwoord omgaan met de financiële middelen. Annebeth (85) is na een huwelijk van bijna 60 jaar, weduwe geworden. Ze bewoont een fraaie villa aan de groene rand van een provinciestad. Ze is te zwak om haar huis nog langer zèlf schoon te houden en doet daarom een beroep op de Wmo voor huishoudelijke ondersteuning. De zorgaanbieder heeft met de gemeente afspraken gemaakt over maatwerkvoorzieningen voor kwetsbare burgers. Het schoonmaken van woningen valt daar gewoonlijk onder. Echter, de zorgaanbieder constateert dat Annebeth het financieel buitengewoon goed heeft en weet haar te overtuigen dat ze deze hulp zélf gaat inkopen. en wat is daarvan het publieke belang? Een zorgorganisatie heeft tegenwoordig een morele verantwoordelijkheid om de beschikbare middelen goed in te zetten en daarbij te focussen op zij die het echt nodig hebben of zelf niet kunnen regelen

8 maatschappelijke rol in het leggen van verbindingen Zorgorganisaties hebben naast het bieden van zorg en ondersteuning een actieve, maatschappelijke rol in het leggen van verbindingen tussen kwetsbare mensen, hun sociale netwerk, de samenleving en de zorg. Zoals de praktijkvoorbeelden laten zien, gaat hun verantwoordelijkheid veel verder dan het leveren van zorg en ondersteuning binnen een gestelde indicatie. De zorginfrastructuur die zorgorganisaties samen met andere partijen en partners en in overleg met de gemeente bieden, de zekerheid dat zorg en ondersteuning voor iedere inwoner beschikbaar is. Augustus 2013 copyright 14 Deze publicatie is een initiatief van ActiZ. ActiZ vertegenwoordigt ruim 400 zorgondernemers met een maatschappelijk taak. Zij zijn vooral actief op de zorgterreinen: ouderen, chronisch zieken, kraam en jeugdgezondheid. Hun wens is een substantiële bijdrage te leveren aan het toekomstbestendig houden van zorg in termen van toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit. Colofon ActiZ september 2013 Publicatienummer Ontwerp: Colombo, Amsterdam Druk: