Armoede en de rol van corporaties vanuit huurdersperspectief

Transcriptie

1 Armoede en de rol van corporaties vanuit huurdersperspectief kennisbijeenkomst Tympaan 14 oktober 2015

2 Voostellen Suzanne Schuitemaker consulent Vereniging Nederlandse Woonbond

3 Onderwerpen 1. Ontstaan probleem betaalbaarheid 2. Stijging gemiddelde huur 3. Woonlasten in beeld 4. Wat is armoede? 5. Hoe werkt de huurtoeslag? 6. Woonlasten voor huurders 7. Wat kan een corporatie doen? 8. Wat kan een gemeente doen? 9. Wat kan de landelijke overheid doen?

4 1. Ontstaan probleem betaalbaarheid Jarenlang signalen van steeds moeizamer op te brengen woonlasten: Stagnerende of zelfs dalende inkomsten Stijgende huren (laatste jaren zelfs stevig) Energielasten (7%-9% besteedbaar inkomen) Bezuinigingen huurtoeslag Oplopende betalingsachterstanden bij huurders Politiek negeert of ontkent zelfs problematiek Verhuurders gefocust op rendement en maximeren huuropbrengsten onder andere i.v.m. (dreiging) verhuurderheffing

5 2. Stijging gemiddelde huur : +5% boven inflatie Wettelijk max. huurverhoging: inflatie Oorzaken 5% extra: huurharmonisatie, woningverbetering, sloop/nieuwbouw ,2% 3,1% 2,4% 1,8% 0,8% 0,9% 0,7% Reële huur Jaarlijkse huurstijging : +8,3% boven inflatie Max.: inflatie plus 1,5% Inkomensafhankelijk huurharmonisatie e.d.

6 3. Woonlasten in beeld In 2013 heeft RIGO in opdracht van de Woonbond onderzoek gedaan naar de woonlasten van huurders. Meest gangbare woonlasten zijn huur (incl. huurtoeslag), energiekosten, servicekosten, maar denk ook aan huurdersonderhoud, de gemeentelijke en waterschapsheffingen, inboedelverzekering e.d. Ook diverse lokale woonlastenonderzoeken

7 4. Armoede volgens SCP Basisbehoeftenbudget: Onvermijdbare uitgaven voor een huishouden Niet-veel-maar-toereikend budget: Minimale kosten levensonderhoud en kosten om deel te kunnen nemen aan de samenleving Uitgangspunt uitgave posten: - Bruto huur Gas 63 - Elektriciteit

8 Referentiebudgetten basisbehoefte alleenstaande in 2012 ( p\m) Water 8 Inventaris 91 Telefoon 52 Verzekeringen incl. basisverzekering 47 Niet vergoede ziektekosten 23 Voeding 191 Kleding 50 Schoonmaak 7 Persoonlijke verzorging 22 Vervoer 13 Diversen 18

9 Referentiebudgetten alleenstaande (vervolg) Totaal basisbudget (excl. huur en energie) 522 Sociale participatie 87 Niet veel maar toereikend budget 609 (excl. huur en energie ( 447 )

10 Huurders in de knel RIGO: stijgende woonlasten en toenemende armoede onder huurders 2012: 28% onder de armoedegrens bij ongewijzigd beleid oplopend naar 2017: 35% onder de armoedegrens

11 5. Huurtoeslag niet afdoende Inkomensgrenzen: (hierboven geen huurtoeslag) - eenpersoonshuishouden: Meerpersoonshuishouden

12 5. Huurtoeslag niet afdoende afgelopen jaren met in totaal 27,44 per maand gekort huurtoeslagontvangers, hebben de hoogste woonquotes en zakken in toenemende mate onder de armoedegrens Verplicht passend toewijzen komt terug

13 6. Woonlasten voor huurders Huurders in de doelgroep < zijn een derde van besteedbaar inkomen kwijt aan woonlasten

14 7. Wat kan een corporatie doen? gematigde huurverhogingen afhankelijk van de kwaliteit van de woning, niet van het inkomen passend toewijzen en harmonisatie beteugelen energiebesparende maatregelen preventief: signalen opvangen (bij onderhoud, reparatie, keukentafelgesprekken, sociale activiteiten) huurders die huurachterstand hebben onmiddellijk zelf benaderen (en niet de deurwaarder) oplossing zoeken in samenwerking met anderen en de omgeving (ter voorkoming van huisuitzettingen)

15 8. Wat kan een gemeente doen? Kwijtschelding van gemeentelijke belastingen Woonlastenfonds Na 1 juli is de Woningwet 2015 van kracht. Huurdersorganisatie krijgt volwaardige positie, gelijkwaardig aan die van de gemeente, bij prestatieafspraken Op basis van woonvisie of volkshuisvestingsbeleid gemeente worden door drie partijen afspraken gemaakt over de te leveren prestatie door de corporatie Onderwerpen: nieuwbouw sociale huurwoningen, kwaliteit, betaalbaarheid, beschikbaarheid, verkoop, huisvesting van specifieke groepen, leefbaarheid, duurzaamheid enz.

16 9. Wat kan de (landelijke) overheid doen? Wettelijke huurverhogingen beperken, zowel in de corporatiesector als in de commerciële sector Huurders en kopers gelijk behandelen (qua vermogen en huurtoeslag/hypotheekrenteaftrek) Erkennen dat de armoede onder de huurders een probleem is Geen bezuinigingen op de huurtoeslag maar verbetering Afschaffen verhuurdersheffing (huurdersbelasting 800 per huurder per jaar)