Antibioticagebruik en resistentie bijdierenin België: via overleg en sensibilisatie naar minder en beter. Jeroen Dewulf, Bénédicte Callens, Programma

Transcriptie

1 Antibioticagebruik en resistentie bijdierenin België: via overleg en sensibilisatie naar minder en beter Jeroen Dewulf, Bénédicte Callens, Programma Problematiekantibioticaresistentie(ABR) Gebruik antibiotica(ab) in de diergeneeskunde VISIE 2020 plan AMCRA Autoregulatie Co-regulatie Conclusies 1

2 2

3 Naar schatting 10 miljoen sterftegevallen tegen 2050 te wijten aaninfectiemet resistentebacteriënalsde toenamevan resistentie bij de mensin hetzelfde tempo verdergaat als de afgelopen jaren. HoeveelkostonsdezeABR problematiek? 1,5 Miljard/jaar: door extra kosten en economische verliezen te wijten aan multiresistente bacteriën in de Europese Unie Verliezen voor handel en veeteelt: een studie uit Noorwegen toont een daling van 20% in de verkoop van kippenvlees nadat een resistentie E. coli werd teruggevonden op het vlees. 3

4 Link gebruik-resistentie Chantziaras et al., 2013 Link gebruik-resistentie Chantziaras et al.,

5 Een ecosysteem Programma Problematiek antibioticaresistentie Gebruik antibiotica(ab) in de diergeneeskunde VISIE 2020 plan AMCRA Autoregulatie Co-regulatie Conclusies 5

6 Monitoring AB gebruik Sinds 2010: verkoopscijfers antibiotica bij dieren = BelVet-SAC Nationale cijfers Alle diersoorten Farmaceutische producten en gemedicineerde voeders ZnO: vergund sinds 2013 aan farmacologische dosissen ter preventie van speendiarree bij biggen mg Active Substance/ kg Biomass 160,0 140,0 120,0 100, : -6,9% : -6,3% : + 1,1% : -4,7% 28,2 27,2 25,3 25,3 24,0 80,0 60,0 118,5 40,0 109,4 102,7 104,1 99,4 20,0 0, Pharmaceuticals Medicated Premixes : - 15,9% 6

7 Total amount of substance (kg) Colistin ZnO , Tons Active Substance 350,0 300,0 250,0 200,0 150,0 100, ,4 241, % -28 % -16% Colistin 82,0 87,2 8,1 55,4 51,2 52,4 50,6 222,5 208,2 215,3 209,6 50,0 0, Pharmaceuticals Medicated Premixes Zink oxide (Zno) Monitoring AB gebruik Sinds 2010: verkoopscijfers antibiotica bij dieren= BelVet-SAC Nationale cijfers Alle diersoorten Uitgedrukt in mg actieve substantie/kg biomassa Beperkingen van het systeem Verkoopscijfers antibiotica in Europa = ESVAC 7

8 Gebruik AB in Europe: ESVAC Antimicrobial use in mg/pcu (ESVAC) Programma Problematiek antibioticaresistentie Gebruik antibiotica(ab) in de diergeneeskunde VISIE 2020 plan AMCRA Autoregulatie Co-regulation Conclusies 8

9 Missie AMCRA Verzamelenen analyseren Communiceren Richtlijnen- advies rationele en duurzame reductie van het antibioticagebruik in de diergeneeskunde Bereiken van een duurzaam antibioticabeleid Center of Expertise on Antimicrobial Consumption AntimicrobialConsumptionand and Resistance in Animals Resistancein Animals Stuurgroep Raad van Bestuur Adviesraad Technische werkgroepen Eenheidadviesen communicatie Wetenschappelijke eenheid 9

10 en veleanderepartners.. VISIE 2020 STREEFDOELEN 1.50% MINDER AB GEBRUIK TEGEN % MINDER VD MEEST KRITISCH BELANGRIJKE AB TEGEN % MINDER AB GEMEDICINEERDE VOEDERS TEGEN 2017 Center of Expertise on Antimicrobial Consumption AntimicrobialConsumptionand and Resistance in Animals Resistancein Animals 10

11 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 50% MINDER ANTIBIOTICA GEBRUIK TEGEN 2020 Evolutie totaal gebruik ten opzichte van 2011 (AMCRA 2020 plan) realisation goal 75% MINDER VAN DE MEEST KRITISCHE AB TEGEN ,0030 Evolutie totaal gebruik rode moleculesten opzichte van 2011 (AMCRA 2020 plan) 0,0025 0,0020 0,0015 0,0010 0,0005 0, realisation goal 11

12 50% MINDER AB GEMEDICINEERDE VOEDERS TEGEN ,0 Evolutie gebruik gemedicineerde voeders ten opzichte van 2011 (AMCRA 2020 plan) 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0, realisation goal ACTIEPUNTEN 4. EEN OMVATTEND DATACOLLECTIE SYSTEEM TEGEN IEDER BEDRIJF EEN PLAN 6. VEEHOUDERS EN DIERENARTSEN GEBENCHMARKT 7. ANTIBIOTICA NIET VOOR PREVENTIE, ALTERNATIEVEN WORDEN GEPROMOOT 8. SENSIBILISATIE, TOT VERVELENS TOE 9. TRANSPARANTIE EN CONTROLE BIJ VERSCHAFFERS EN VERBRUIKERS 10. MONITORING VAN ANTIBIOTICUMRESISTENTIE 12

13 ACTIEPUNTEN 4. EEN OMVATTEND DATACOLLECTIE SYSTEEM TEGEN IEDER BEDRIJF EEN PLAN 6. VEEHOUDERS EN DIERENARTSEN GEBENCHMARKT 7. ANTIBIOTICA NIET VOOR PREVENTIE, ALTERNATIEVEN WORDEN GEPROMOOT 8. SENSIBILISATIE, TOT VERVELENS TOE 9. TRANSPARANTIE EN CONTROLE BIJ VERSCHAFFERS EN VERBRUIKERS 10. MONITORING VAN ANTIBIOTICUMRESISTENTIE Datacollectie door derde systemen Varken Sinds 2014: Datacollectie gebruik AB op het niveau van de veehouderij Analyse en rapportering van de gegevens aan de veehouder Benchmarking 13

14 Hoe werkt AB Register? dierenarts Veehouder Geanonimiseerd AB gebruik AB Register Administrator Wetenschappelijke eenheid AMCRA OCI portaal Controle datakwaliteit Analyse Rapportering Gegevensbeheer Advies 27 Periodiek bedrijfsrapport 14

15 Periodiek bedrijfsrapport Evolutie ,6% -15% -7,2% -17,6% An initiative of Belpork vzw. In collaboration with AMCRA vzw. 15

16 Actieve substantie per diercategorie 2015 SP SP SP An initiative of Belpork vzw. In collaboration with AMCRA vzw Indicaties voor gebruik SUCKLING PIGLETS % in 2015 General disorders/other 46,1% Respiratory diseases 25,8% Gastrointestinal diseases 12,5% Locomotive disorders 8,8% Nervous diseases 6,0% Skin diseases 0,5% Urogenital diseases 0,3% WEANED PIGLETS % in 2015 Respiratory diseases 31,5% General disorders/other 24,0% Nervous diseases 22,7% Gastrointestinal diseases 18,3% Locomotive disorders 3,2% Skin diseases 0,2% Urogenital diseases 0,1% FINISHERS % in 2015 Respiratory diseases 68,0% Gastrointestinal diseases 13,3% General disorders/other 9,5% Nervous diseases 6,8% Locomotive disorders 2,2% Skin diseases 0,2% Urogenital diseases 0,03% SOWS/BOARS % in 2015 General disorders/other 43,9% Urogenital diseases 21,3% Respiratory diseases 18,3% Gastrointestinal diseases 7,4% Locomotive disorders 6,4% Nervous diseases 2,5% Skin diseases 0,2% An initiative of Belpork vzw. In collaboration with AMCRA vzw

17 Datacollectie door derde systemen Varken Pluimvee Runderen BIGAME Datacollectie door de overheid Verkoopscijfers antibiotica BelVet-SAC SANITEL MED Verplicht voor: Vleeskalveren Varkens Vleeskippen en leghennen 17

18 ACTIEPUNTEN 4. EEN OMVATTEND DATACOLLECTIE SYSTEEM TEGEN IEDER BEDRIJF EEN PLAN 6. VEEHOUDERS EN DIERENARTSEN GEBENCHMARKT 7. ANTIBIOTICA NIET VOOR PREVENTIE, ALTERNATIEVEN WORDEN GEPROMOOT 8. SENSIBILISATIE, TOT VERVELENS TOE 9. TRANSPARANTIE EN CONTROLE BIJ VERSCHAFFERS EN VERBRUIKERS 10. MONITORING VAN ANTIBIOTICUMRESISTENTIE 18

19 Center of Expertise on Antimicrobial Consumption and Resistance in Animals Ieder bedrijf een plan Artikel 33bis Code der plichtenleer dierenartsen: In het kader van de strijd tegen de antimicrobiële resistentie, gebruikt de dierenarts antimicrobiële middelen na diagnose, op weloverwogen wijze, en enkel voor wetenschappelijk en medisch onderbouwde behandelingen. Hij geeft bij het verschaffen of voorschrijven ervan advies over het goede gebruik aan de verantwoordelijke/eigenaar van de dieren. Hij waakt er in het bijzonder over de aanbevelingente respecteren die door de Wereld Dierengezondheidsorganisatie (OIE) worden geformuleerd inzake het gebruik van antimicrobiële middelen met een kritisch belang voor zowel de humane gezondheid als de diergezondheid. De antimicrobiële middelen met een kritisch belang voor zowel de humane gezondheid als de diergezondheid op de lijst van de Wereld Dierengezondheidsorganisatie (OIE) zijn de fluoroquinolonesen de cefalosporines van de derde en vierde generatie. 19

20 ACTIEPUNTEN 4. EEN OMVATTEND DATACOLLECTIE SYSTEEM TEGEN IEDER BEDRIJF EEN PLAN 6. VEEHOUDERS EN DIERENARTSEN GEBENCHMARKT 7. ANTIBIOTICA NIET VOOR PREVENTIE, ALTERNATIEVEN WORDEN GEPROMOOT 8. SENSIBILISATIE, TOT VERVELENS TOE 9. TRANSPARANTIE EN CONTROLE BIJ VERSCHAFFERS EN VERBRUIKERS 10. MONITORING VAN ANTIBIOTICUMRESISTENTIE Antibiotica: alleen als het echt moet! MICROBIELE FLORA GENETICA GASTHEER IMMUNITEIT VACCINATIE VOEDING HYGIENE MANAGEMENT BIOVEILIGHEID ANTIBIOTICA VIRULENTIE BACTERIE PATHOGENITEIT INFECTIVITEIT BESMETTELIJKHEID 20

21 Geen AB voor preventie promoten van alternatieven Vaccinatie Voeding en voedingssupplementen Optimale huisvesting Bioveiligheid.. Rol bedrijfs(begeleidende) dierenarts! Invulling bedrijfsgezondheidsplan Adviesvaccinatievan AMCRA ( ACTIEPUNTEN 4. EEN OMVATTEND DATACOLLECTIE SYSTEEM TEGEN IEDER BEDRIJF EEN PLAN 6. VEEHOUDERS EN DIERENARTSEN GEBENCHMARKT 7. ANTIBIOTICA NIET VOOR PREVENTIE, ALTERNATIEVEN WORDEN GEPROMOOT 8. SENSIBILISATIE, TOT VERVELENS TOE 9. TRANSPARANTIE EN CONTROLE BIJ VERSCHAFFERS EN VERBRUIKERS 10. MONITORING VAN ANTIBIOTICUMRESISTENTIE 21

22 Sensibilisatie, tot vervelens toe Gebruiksvoorwaarden 1 er -2 e -3 e keuze Gevoeligheid/resistentie t.o.v. antibiotica, effectiviteit, farmacokinetiek en -dynamiek, Sensibilisatie, tot vervelens toe Betekenis AMCRA kleurcodes Bronnen toekenning kleurcodes: WHO, OIE, Gezondheidsraadadvies, wetenschappelijke literatuur 22

23 Sensibilisatie, tot vervelens toe Richtlijnen verantwoord gebruik Posters goed gebruik bedrijfsgezondheidsgidsen Sensibilisatie, tot vervelens toe Richtlijnen verantwoord gebruik van antibiotica Formularium SPECIFIEKE AANBEVELINGEN VOOR BEHANDELINGEN IN FUNCTIE VAN DE AANDOENING = FORMULARIUM 23

24 Via smartphone, tableten pc Gratis Up-to-date Directe toegangtotde bijsluiter van in België vergunde producten 24

25 25

26 Sensibilisatie, tot vervelens toe 2016: PROJECT MET BAPCOC EN PLATTELANDS-TV In Vlaanderen en Wallonië Spots Publi-reportages Studiogesprek ACTIEPUNTEN 4. EEN OMVATTEND DATACOLLECTIE SYSTEEM TEGEN IEDER BEDRIJF EEN PLAN 6. VEEHOUDERS EN DIERENARTSEN GEBENCHMARKT 7. ANTIBIOTICA NIET VOOR PREVENTIE, ALTERNATIEVEN WORDEN GEPROMOOT 8. SENSIBILISATIE, TOT VERVELENS TOE 9. TRANSPARANTIE EN CONTROLE BIJ VERSCHAFFERS EN VERBRUIKERS 10. MONITORING VAN ANTIBIOTICUMRESISTENTIE 26

27 Transparantie en controle verschaffers en gebruikers opname autoregulerende maatregelen AMCRA in lastenboeken pluimvee (2013) opname aanbevelingen AMCRA in lastenboek (6de editie -2015) voor producenten varkensvlees en vleeskippen Transparantie en controle verschaffers en gebruikers»in 2017 Bijkomende maatregelen voor de 10% hoogste gebruikers Coaching Reductieplan met vastgelegde doelstellingen Eventuele sancties vanuit het lastenboek 27

28 ACTIEPUNTEN 4. EEN OMVATTEND DATACOLLECTIE SYSTEEM TEGEN IEDER BEDRIJF EEN PLAN 6. VEEHOUDERS EN DIERENARTSEN GEBENCHMARKT 7. ANTIBIOTICA NIET VOOR PREVENTIE, ALTERNATIEVEN WORDEN GEPROMOOT 8. SENSIBILISATIE, TOT VERVELENS TOE 9. TRANSPARANTIE EN CONTROLE BIJ VERSCHAFFERS EN VERBRUIKERS 10. MONITORING VAN ANTIBIOTICUMRESISTENTIE Monitoring antibioticaresistentie Nationaalmonitoringsprogrammasinds2011 Escherichia coli : indicatorbacterie Varkens, vleeskalveren, vleesvee en vleeskippen Representativiteit: o Willekeurige selectie veehouderij/slachthuis o Per provincie o Helejaar 56 28

29 Colistineresistentie 2015 o Kritisch belangrijk antibioticum bij de mens redmiddel bij multiresistente bacteriën o Resistentiegenen mcr-1 en mcr-2 teruggevonden bij mens en dier o In België: colistineresistente E. coli stammen gevonden bij vleeskalveren en varkens 57 multi-resistente E. coli ( 3) AB klassen gevoelig 8 AB 8 AB AB 58 29

30 Multi-resistentie Conclusies monitoring AB resistentie o Dalingin resistentestammenin 2015 o Echter: resistentie blijft aanzienlijk tegenover bepaalde AB o > > > o R tegen fluoroquinolones bij vleeskippen 60 30

31 Programma Problematiek antibioticaresistentie Gebruik antibiotica(ab) in de diergeneeskunde VISIE 2020 plan AMCRA Autoregulatie Co-regulatie Conclusies CONVENTIE CO-REGULATIE: Nieuwe wetgeving AUTOREGULATIE : Sector initiatieven 31

32 Nieuwe wetgeving 1) Gebruiksvoorwaarden voor kritische antibiotica Voorraad veehouder van 2 maand Aanvullend laboratoriumonderzoek? Gevoeligheidstest? Ja Voorwaarde! Voorwaarde! 2) Verplichte registratie voor varken, vleeskippen, leghennen en vleeskalveren (SANITEL-MED) Take home messages AMR = wereldwijdgevolgenvoorvolks-en dierengezondheid «one health» aanpak AMCRA, VISIE 2020 en reductieplan Belgiëvoordiergeneeskunde: co-regulatiemet sectorinitiatieven en maatregelen door de overheid Dierenartsen en veehouders samen hebben sleutel totsuccesin de strijdtegenamr 32

33 If youwantto go fast, go alone If youwantto go far, go together Bedankt voor uw aandacht! 33