Omgevingsflits nr december 2015

Transcriptie

1 Omgevingsflits nr december 2015 Wabo Geen categorie van gevallen aangewezen: the sequel In een eerdere omgevingsflits hebben wij de tussenuitspraak in deze zaak besproken (AbRvS 27 mei 2015, nr. ECLI:NL:RVS:2015:1655). In de uitspraak van AbRvS van 2 december 2015, ECLI:NL:RVS:2015:3693, wordt de einduitspraak gewezen. Hoewel in de uitspraak geen nieuwe rechtsoordelen worden gegeven, is de uitspraak lezenswaardig vanwege het hardnekkige verzet van het college van burgemeester en wethouders van Leidschendam-Voorburg tegen een besluit van het college van burgemeester en wethouders van Den Haag voor het plaatsen van een windturbine. De vergunning is verleend voor de bouw van een windturbine met een ashoogte van 94 meter, een rotordiameter van 112 meter en een vermogen van 3 MegaWatt op het perceel van CEVA Logistics, waarop een bedrijfspand is gelegen. Het hoogste punt van de rotor wordt 150 meter. De dichtstbijzijnde gelegen woning ligt in de gemeente Leidschendam-Voorburg, op een afstand van ongeveer 340 meter ten noordoosten van de te realiseren windturbine. Het college had geen verklaring van geen bedenkingen als bedoeld in artikel 6.5, eerste lid Bor van de raad van de gemeente Den Haag voor het project gevraagd omdat het volgens het college in het aanwijzingsbesluit van 20 januari 2011 van de raad onder een categorie valt waarvoor een dergelijke verklaring niet is vereist. Er was als categorie aanwezen waarvoor een verklaring van geen bedenking moest worden aangevraagd, de ruimtelijke relevante ontwikkelingen van enige omvang waarover niet eerder door de gemeenteraad een inhoudelijk standpunt is ingenomen, danwel politiek gevoelige ontwikkelingen. Voor de overige gevallen hoefde geen verklaring te worden gevraagd. Het aanwijzingsbesluit is in de tussenuitspraak vernietigd vanwege strijd met de rechtszekerheid. De categorie was zo onbepaald dat het college feitelijk zelf kon bepalen voor welk besluit een verklaring van geen bedenking moest worden gevraagd. De Afdeling heeft in de tussenuitspraak het college de opdracht gegeven om een nieuw besluit te nemen. De raad heeft op 2 juli 2015 een verklaring van geen bedenkingen voor het project afgegeven, inhoudende dat zij geen bedenkingen tegen het plan heeft. Het college heeft het bestreden besluit gewijzigd en aangevuld door de afgegeven verklaring van geen bedenkingen van 2 juli 2015 overeenkomstig artikel 6:19 van de Awb deel uit te laten maken van de omgevingsvergunning. De passage dat geen verklaring van geen bedenking nodig is, is in dit nieuwe besluit vervallen. Het college van Leidschendam-Voorburg stelt zich op het standpunt dat hiermee niet aan de opdracht van de Afdeling is voldaan. De Afdeling is echter van mening dat hoewel de opdracht niet exact is uitgevoerd, het college materieel wel aan de opdracht van de Afdeling heeft voldaan. Het college van Leidschendam voert vervolgens een groot aantal gronden aan tegen het besluit maar trekt uiteindelijk aan het kortste eind. Ook de overige aangevoerde gronden falen. De uitspraak illustreert dat de procespositie van een overheidsorgaan als appellant niet afwijkt van een willekeurige burger. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Janike Compensatie na handelen in strijd met vertrouwensbeginsel Handhaving In de tussenuitspraak AbRvS 2 december 2015 (ECLI:NL:RVS:2015:3683) komt een zeldzaam onderwerp aan bod: het toekennen van compensatie na handelen in strijd met het vertrouwensbeginsel. In dit geval werd handhavend opgetreden ten aanzien van het gebruik van panden voor de huisvesting van arbeidsmigranten. Zowel de eigenaar van de panden, als de tussenhuurder werden aangeschreven. Niet ter discussie stond dat het gebruik in strijd was met de woonbestemming en dat daarmee de bevoegdheid tot handhaving was gegeven. Bijzonder zijn vervolgens met name de overwegingen over het vertrouwensbeginsel. Bij de Afdeling staat niet ter discussie dat door het college toezeggingen zijn gedaan waaraan de eigenaar van de panden de gerechtvaardigde verwachting mocht ontlenen dat niet zou worden opgetreden tegen het gebruik van de panden voor huisvesting van arbeidsmigranten. Evenwel strekt het vertrouwensbeginsel niet zo ver dat

2 gerechtvaardigde verwachtingen altijd moeten worden gehonoreerd. In dit geval mochten de belangen van omwonenden bij handhaving prevaleren boven het belang van voortzetting van het gebruik, omdat ervaring leert dat het gebruik van panden voor huisvesting van meerdere personen meer druk op de woonomgeving oplevert. Nu echter vast is komen te staan dat is gehandeld in strijd met het vertrouwensbeginsel, had het college naar het oordeel van de Afdeling nader moeten onderzoeken of en zo ja, in hoeverre, aan de eigenaar van de panden een vorm van compensatie had moeten worden geboden. Daarvoor is het aan het bestreden besluit ten grondslag gelegde advies van een advocatenkantoor niet voldoende. Uit dit advies blijkt niet meer dan dat de eigenaar na ongeveer vijf jaar verhuur van het pand voldoende verdiend zou hebben om bij beëindiging van de verhuur een aanzienlijk bedrag over te houden. De Afdeling oordeelt echter dat, afgezien van de omstandigheid dat zonder nadere toelichting niet valt in te zien dat een aanzienlijk bedrag wordt overgehouden, in het advies ook geen aandacht is besteed aan het door eigenaar gestelde dat de panden bij verkoop verliesgevend zullen zijn. Door niettemin onverkort vast te houden aan het advies en de eigenaar niet te verzoeken om nadere gegevens in te dienen over gevraagde compensatie, is bij de voorbereiding van de handhavingsbesluiten niet de nodige kennis vergaard omtrent de relevante feiten en is gehandeld in strijd met artikel 3:2 Awb. Het college wordt daarom opgedragen dit gebrek te herstellen. Voor meer informatie over deze uitspraak kunt u contact opnemen met Monique Verhouding Ff ontheffing, Nbw vergunningplicht en bestaand gebruik Natuur en milieu In de interessante uitspraak van de AbRvS van 2 december 2015, ECLI:NL:RVS:2015:3707 is een verzoek om handhaving van de Vogelbescherming aan de orde. Centraal staat het gebruiken van een ontheffing van de Ffw wegens overtreding van art. 19d Nbw. De ontheffing heeft betrekking op het doden van grauwe ganzen, kolganzen en brandganzen ter voorkoming van schade aan gewassen. Volgens de Vogelbescherming leidt de ontheffing tot significant verstorende effecten voor deze en andere kwalificerende vogelsoorten. Het college meent echter dat sprake is van bestaand gebruik (art. 19d, derde lid Nbw). Naar het oordeel van de Afdeling dient eerst de vraag te worden beantwoord of een activiteit vergunningplichtig is. Uit verschillende rapporten blijkt dat negatieve effecten voor andere soorten namelijk voor wilde zwaan, watersnip en de kraanvogel in verschillende gebieden, niet kunnen worden uitgesloten. Het college wijst in dit verband naar mogelijke voorschriften die aan de gebruiker kunnen worden opgelegd, bijvoorbeeld het voorschrift dat in een straal van 300 meter rondom het territorium van de watersnip geen schadebestrijding plaatsvindt in de broedperiode. De Afdeling oordeelt echter dat, los van de vraag of het college dergelijke aanwijzingen kan geven, de activiteit als zodanig moet worden bezien bij de vraag of sprake is van een Nbw vergunningplicht. Het college heeft zich dus ten onrechte op het standpunt gesteld dat de activiteit in beginsel niet Nbw vergunningplichtig is. Vervolgens komt de vraag naar bestaand gebruik aan de orde. Anders dan het college meent, kan naar het oordeel van de Afdeling niet worden vastgesteld of het feitelijke gebruik is voortgezet op de wijze, op de locatie en in de omvang zoals dat bestond op 31 maart De Afdeling gaat uitgebreid in op de door het college verstrekte gegevens, die dus onvoldoende zijn. Daarbij komt dat in de ontheffing ook wordt gewezen op gewijzigd beleid ten aanzien van ganzen op basis waarvan de populaties verregaand teruggebracht kunnen worden. Tot slot, het bestreden besluit wordt vernietigd wegens strijd met het beginsel van motivering. De Afdeling geeft geen gehoor aan het verzoek van de Vogelbescherming om het college op te dragen om binnen drie dagen een last onder dwangsom op te leggen en een begunstigingstermijn van twee dagen op te nemen. Hierbij acht de Afdeling het van belang dat alle relevante belangen moeten worden afgewogen zoals de vraag of wordt gehandhaafd, hoe hoog de dwangsom is en hoe lang de begunstigingstermijn betreft. Naar het oordeel van de Afdeling behoort deze taak bij het college. Voor meer informatie over deze uitspraak kunt u contact opnemen met Susan

3 Schade Schadevergoedingsregeling waterstaatswerken: vergoeding op grond van normbedragen en niet daadwerkelijk geleden gewassenschade Appellant heeft het dagelijks bestuur van het Wetterskip Fryslân verzocht om vergoeding van schade die hij heeft geleden door het oever- en kadeproject Greonterp-Westhem. Bij dit project zijn kaden opgehoogd en verbreed en is op een aantal plaatsen oeverbescherming aangebracht. Appellant heeft daardoor een deel van zijn landbouwgronden niet kunnen bezaaien en bemesten, waardoor hij schade heeft geleden. Het Wetterskip heeft het verzoek toegekend en is overeenkomstig de Schadevergoedingsregeling waterstaatswerken (hierna: de beleidsregels) voor gewassenschade uitgegaan van een vergoeding van 2.500,00 per hectare en voor mestschade van een vergoeding van 600,00 per hectare. Appellant betoogt dat er bijzondere omstandigheden zijn die maken dat het Wetterskip niet onverkort de beleidsregels en daarmee de normbedragen voor gewassenschade had kunnen toepassen. Daartoe merkt appellant op dat de werkzaamheden aanzienlijk langer hebben geduurd dan aanvankelijk was gepland en dat de vergoeding die is toegekend, zijn schade geenszins dekt. De Afdeling volgt het betoog van appellant niet. In dat kader is volgens de Afdeling van belang dat de normbedragen in samenspraak met brancheorganisatie LTO-Nederland tot stand zijn gekomen. Deze worden geacht een adequate tegemoetkoming te zijn bij het tijdelijk niet kunnen gebruiken van de eigen gronden en, zoals het Wetterskip heeft toegelicht, ook door andere waterschappen worden gebruikt. De omstandigheid dat de werkelijke schade van appellant volgens verscheidene adviezen hoger zou zijn dan de vergoeding die aan hem is toegekend, is op zichzelf geen grond om van die normbedragen af te wijken. Dat de werkzaamheden langer hebben geduurd dan was gepland, is evenmin een bijzondere omstandigheid die noopte tot het afwijken van de normbedragen, te meer omdat appellant ook over een langere periode voor schadevergoeding in aanmerking komt. Daarbij wordt in aanmerking genomen dat de schade van appellant zich beperkt tot een relatief klein deel van zijn gronden, dat de schade - ook volgens de eigen berekeningen van appellant - van relatief beperkte omvang is en dat een oever- en kadeproject als hier aan de orde niet vaak, dat wil zeggen gemiddeld eens in de twintig jaar, plaatsheeft (AbRvS 2 december 2015: ECLI:NL:RVS:2015:3674). Voor meer informatie over deze uitspraak kunt u contact opnemen met Ineke Bestuursrecht algemeen Conclusie advocaat generaal over de Correctie Langemeijer In de conclusie van 2 december 2015, ECLI:NL:RVS:2015:3680 beantwoordt staatsraad advocaat-generaal Widdershoven de vragen van de Afdeling of in het bestemmingsplan Blaloweg en Katwolderweg (voormalig Shell-terrein en omgeving) van de gemeente Zwolle ruimte is voor een correctie van de relativiteit, vergelijkbaar aan de correctie Langemeijer in het civiele recht. Het bestemmingsplan maakt een nieuwe bouwmarkt mogelijk in Zwolle waartegen een concurrerende bouwmarkt in beroep is gekomen bij de AbRvS. Volgens de concurrerende bouwmarkt, Praxis, kan de nieuwe bouwmarkt niet voldoen aan diverse veiligheidsnormen. Praxis heeft gesteld dat het relativiteitsvereiste haar niet kan worden tegengeworpen omdat zij aan het rechtszekerheids-, het zorgvuldigheids- en het gelijkheidsbeginsel de concrete verwachting mocht ontlenen dat het bevoegd gezag in overeenstemming handelt met het recht. De vraag is of de concurrent een beroep kan doen op deze normen of dat het relativiteitsvereiste zich daartegen verzet. De advocaat-generaal is gevraagd of een concurrent met een beroep op bijvoorbeeld het gelijkheids- of het rechtzekerheidsbeginsel kan bereiken dat de bestuursrechter een besluit toch toetst aan een norm die strikt genomen niet zijn belangen beoogt te beschermen. Ook vraagt de Afdeling wat een concurrent in zo'n geval zou moeten aanvoeren om te bereiken dat de bestuursrechter een besluit toch aan die norm toetst. Gelet op het belang van de conclusie voor de praktijk is er voor gekozen om een wat uitgebreidere samenvatting op te nemen.

4 Kern van de conclusie De advocaat-generaal begint met het bepalen voor welke beginselen de correctie zou moeten gelden. Volgens de advocaat-generaal is onomstreden dat de correctie dit niet geldt voor formele beginselen van behoorlijk bestuur, meer in het bijzonder het formele zorgvuldigheidsbeginsel en het motiveringsbeginsel. Dat geldt ook voor de beginselen die zijn gecodificeerd in artikel 3:4 Awb, namelijk het gebod van belangenafweging en specialiteit, het materiële zorgvuldigheidsbeginsel (ofwel het beginsel van de minste pijn) en het evenredigheidsbeginsel. Derhalve resteren twee beginselen waarbij de correctie Langemeijer zou kunnen worden toegepast, namelijk het rechtszekerheids- of vertrouwensbeginsel en het gelijkheidsbeginsel. Beide beginselen spelen ook een rol bij de toepassing van de echte correctie Langemeijer in het kader van artikel 6:163 BW. Vervolgens komt de advocaat-generaal tot de conclusie dat de rechter de toepassing van artikel 8:69a Awb in die zin dient te corrigeren dat de schending van een wettelijke norm die niet de bescherming beoogt van de belangen van een belanghebbende, en die op zichzelf genomen dus niet tot vernietiging zou kunnen leiden, kan bijdragen tot het oordeel dat het vertrouwensbeginsel of gelijkheidsbeginsel is geschonden. Dat zijn beginselen die wel de belangen van de belanghebbende kunnen beschermen. Deze correctie kan worden beschouwd als een bestuursrechtelijke vertaling van de in het kader van artikel 6:163 BW - toegepaste correctie Langemeijer. De schending is aldus een noodzakelijke, maar geen voldoende voorwaarde voor het honoreren van het beroep, omdat daartoe ook moet worden voldaan aan de vereisten die voor beide beginselen gelden, deze zijn: - Beroep op het vertrouwensbeginsel kan zowel worden gedaan door een bedrijf in een beroepszaak tegen een aan een concurrerend bedrijf toegestane activiteit als door omwonenden. Voor honorering is het noodzakelijk dat het vertrouwen is gewekt door een bevoegde persoon en dat ten opzichte van degene die beroep doet op het beginsel concrete verwachtingen zijn gewekt dat hij door het geschonden voorschrift zou worden beschermd. Bovendien is het als regel nodig dat betrokkene door de niet-honorering in een slechtere positie zou komen te verkeren (dispositie). - Beroep op het gelijkheidsbeginsel kan worden gedaan door een bedrijf in een beroepszaak tegen een aan een concurrerend bedrijf toegestane activiteit. Voor een succesvol beroep is het nodig dat het eerste bedrijf daadwerkelijk is benadeeld doordat het in een situatie die wat betreft de geldende wettelijke voorschriften en de feiten voldoende vergelijkbaar is, verplichtingen zijn opgelegd waaraan zijn concurrent als gevolg van de schending van het wettelijke voorschrift niet hoeft te voldoen. Dat beide bedrijven te maken hebben met verschillende bestuursorganen hoeft op zichzelf niet tot afwijzing van het beroep te leiden. De bewijslast om het beroep op (een van) beide beginselen voldoende aannemelijk te maken ligt bij degene die op deze beginselen beroep doet. Wat hij daartoe concreet aannemelijk moet maken wordt ook door de advocaatgeneraal uitgeschreven in rechtsoverweging 4.10 en Verder concludeert de advocaat-generaal dat het relativiteitsvereiste niet in strijd is met het Verdrag van Aarhus, Unierecht, richtlijn 96/82 en richtlijn 2011/92, en in dit geval, gelet op het belang van Praxis als concurrent, ook niet in strijd met als artikel 2 juncto 13 EVRM en artikel 8 (juncto 13) EVRM. Ik eindig deze samenvatting met een laatste belangrijke relativering. De advocaat-generaal merkt op dat hij zich er van bewust is dat hij hoge eisen stelt aan het met succes inroepen van het vertrouwensbeginsel en gelijkheidsbeginsel ter correctie van artikel 8:69a Awb. Een beroep op deze beginselen zal volgens hem niet snel kunnen worden gehonoreerd. Dit is echter geheel in overeenstemming met de echte correctie Langemeijer, die immers ook maar zelden succesvol wordt ingeroepen. De kern van deze conclusie kunt u terugvinden in rechtsoverweging 4.8 tot en met 4.13 van de uitspraak. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Janike

5 Janike Haakmeester Monique Blokvoort Eelco de Jong Susan Schaap Ineke van Leeuwen Rob Wertheim janike.haakmeester monique.blokvoort eelco.de.jong susan.schaap ineke.van.leeuwen rob.wertheim tel: tel: tel: tel: tel: tel: