Actualiteiten bestuurs(proces)recht

Transcriptie

1 1 Actualiteiten bestuurs(proces)recht VMR Actualiteitendag 2017 Prof. mr. K.J. (Kars) de Graaf

2 2 Onderwerpen Organisatie hoogste bestuursrechtspraak Einde ne bis in idem-rechtspraak (art. 4:6 Awb) Inherente afwijkingsbevoegdheid (art. 4:84 Awb) Correctie relativiteitsvereiste toegepast (art. 8:69a Awb) Causaal verband onrechtmatig besluit (art. 6:98 BW) Onderbroken feitelijke werkzaamheden (art. 1:2 lid 3 Awb)

3 3 Organisatie hoogste bestuursrechtspraak Wetsvoorstel Twin Peaks (HR en ABRvS) CBb rechtsmacht naar ABRvS CRvB rechtsmacht naar gerechtshoven (met cassatie) Rechtseenheid? Waardevol rapport Commissie rechtseenheid bestuursrecht Met klem ontraden amendementen Tweede Kamer: Leden van de grondwettelijke RvS kunnen niet in de ABRvS worden benoemd Sociale zekerheid naar een gespecialiseerd hof Economisch bestuursrecht naar een gespecialiseerd hof (Den Haag) Gevolg: regering trekt wetsvoorstel in HR, ABRvS, CRvB, CBb: a.u.b. geen institutionele wijzigingen Rechtseenheid? Informeel overleg, Gemengde MK s, Grote Kamer

4 4 Einde ne bis in idem-rechtspraak Jurisprudentie art. 4:6 Awb gewijzigd RVS:2016:3131 / CRVB:2016:4872 Vreemdelingenrecht: RVS:2016:1759 Herhaalde aanvragen + verzoeken om terug te komen van een r.o. besluit ABRvS (r.o. 3.2 t/m 3.6): B.o. is bevoegd een herhaalde aanvraag inhoudelijk te behandelen - Anders dan vroeger: rechter toetst alsof het het eerste besluit is B.o. kan afwijzen onder verwijzing naar eerder besluit (art. 4:6 lid 2 Awb) - Als dat is gebeurd: rechter toetst of terecht standpunt is ingenomen dat geen sprake is van nieuw gebleken feiten en veranderde omstandigheden - Niet terecht? Dan volgt vernietiging - Wel terecht? In beginsel ongegrond, maar: is afwijzing evident onredelijk? Rechtseenheid? CRvB sluit aan bij de ABRvS!

5 5 Inherente afwijkingsbevoegdheid (art. 4:84 Awb) Awb (mvt + rechtspraak): afwijken van beleidsregel moet indien a) bijzondere omstandigheden - niet de omstandigheden die zijn verdisconteerd of geacht moeten worden te zijn verdisconteerd in de beleidsregel b) leiden tot onevenredige gevolgen in verhouding met het doel v/d beleidsregel RVS:2016:2840 Beleid: 1 e overtreding art. 2 Opw met harddrugs leidt tot 3 mnd sluiting woning Appellante: geen overlast; ontbinding huurovk; op zwarte lijst huurwoningen ABRvS: omstandigheden die bij het opstellen van een beleidsregel zijn verdisconteerd dan wel moeten worden geacht te zijn verdisconteerd, kunnen niet reeds daarom buiten beschouwing worden gelaten bij de vraag of van de beleidsregel moet worden afgeweken - Bijzondere omstandigheden in art. 4:84 Awb opgerekt!

6 6 Correctie relativiteitsvereiste toegepast (art. 8:69a Awb) Correctie Widdershoven: RVS:2015: RVS:2016:732 De schending van een norm die niet de bescherming beoogt van de belangen van een belanghebbende, en die op zichzelf genomen dus niet tot vernietiging zou kunnen leiden, kan bijdragen tot het oordeel dat het vertrouwensbeginsel of gelijkheidsbeginsel is geschonden Toegepast in o.a. RVS:2016:3453 (o.g.v. gelijkheidsbeginsel) Slijtersunie verzoekt om handhaving bij supermarkten o.g.v. art. 24 Dhw - Die norm beschermt tegen gezondheidsrisico s en maatschappelijke problemen De slijterijen worden benadeeld omdat aan hen, in een situatie die wat betreft de geldende wettelijke voorschriften en de feiten voldoende vergelijkbaar is, verplichtingen zijn opgelegd waaraan de supermarkten als gevolg van de schending van de betrokken norm niet hoeven te voldoen (omdat niet handhavend wordt opgetreden)

7 7 Causaal verband onrechtmatig besluit (art. 6:98 BW) ABRvS 2004: geen causaal verband indien ook een rechtmatig besluit had kunnen worden genomen, met dezelfde schade tot gevolg Kortman 2005: ook aannemelijk maken dat het besluit zou zijn genomen ABRvS (2016:3462 sluit aan bij HR:2016:1112): Niet maatgevend of b.o. markt had kunnen instellen, maar of het b.o. een markt [ ] had kunnen instellen en aannemelijk is dat het dat ook zou hebben gedaan HR (2017:18): Niet juist is [ ] dat indien het bestuursorgaan ten tijde van het nemen van het onrechtmatige besluit een rechtmatig besluit had kunnen nemen dat naar aard en omvang eenzelfde schade tot gevolg zou hebben, causaal verband tussen het onrechtmatige besluit en de schade (reeds vanwege deze omstandigheid) ontbreekt.

8 8 Onderbroken feitelijke werkzaamheden Rechtspersoon mag opkomen voor een algemeen belang (art. 1:2 lid 3 Awb) Nl. voor algemene belangen die zij krachtens hun doelstellingen en blijkens hun feitelijke werkzaamheden in het bijzonder behartigen ABRvS 2008:BF3911 het louter in rechte opkomen tegen besluiten kan als regel niet worden aangemerkt als feitelijke werkzaamheden in de zin van artikel 1:2, derde lid, van de Awb ABRvS 2014:4736 Mogelijk geen belanghebbende meer indien geruime tijd geen relevante feitelijke werkzaamheden meer worden verricht ABRvS 2016:3431 bij een beoordeling van de feitelijke werkzaamheden dient acht te worden geslagen op de periode voorafgaand aan het indienen van bezwaar ook werkzaamheden langer dan een jaar geleden kunnen van belang zijn

9 9 Bedankt voor uw aandacht