HAVENS EN DOUANE. Partners in het faciliteren van handelsstromen. 10/04/ Conferentiecentrum Diamant HAVENS EN DOUANE

Transcriptie

1 10/04/ Conferentiecentrum Diamant Welkom Kris Peeters Minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Havens Brussel, 20 april 2009

2 Opening Francis Rome - dagvoorzitter Vlaams Instituut voor de Logistiek DOELSTELLING VAN EXPERTENTAFELS - Debatteren over lange termijn doelstellingen en uitdagingen van douane: geen discussies die strikt operationeel of strikt lokaal karakter hebben - 3 thema s: - wetgeving - e-customs - organisatie - Voorbereiden van conclusies en aanbevelingen die straks om u worden gepresenteerd in bijzijn van minister-president K. Peeters en staatssecretaris B. Clerfayt

3 AANPAK - 3 werktafels met telkens een mix van experten van administratie douane en VHV - Ieder heeft vaste plaats. Geen free seating. - Moderatoren gaan 3 tafels rond. Experten blijven zitten. - Voor elk thema zijn 3 stellingen uitgewerkt. Deze stellingen dienen om debat op gang te brengen en hoeven niet uw visie te vertolken. Een stelling kan m.a.w. bevestigd dan wel tegengesproken worden! - Elke tafel bespreekt telkens gedurende 35 minuten de 3 stellingen per thema. - Na afloop van 35 minuten blijven experten zitten en schuift moderator door. Aan tafel komt vervolgens volgende moderator zitten die 3 stellingen voor volgende thema aanbrengt enzovoort. - Elke tafel zal dus debatteren over de 3 thema s aan de hand van de 9 stellingen maar dit in sessies van 35 minuten per thema. - Na elke sessie van 35 minuten wordt 5 minuten pauze voorzien. - Na afloop van 3 debat-sessies van telkens 35 minuten is halfuur pauze voorzien (van u tot u) - Vanaf u: presentatie van eindconclusies 5 MODERATOREN Dagmoderator dhr. Francis Rome, VIL, directeur E-customs dhr. Jozef Hupperetz, European Commission - Taxation and Customs Union DG Unit C1/e-Customs Technical Developments Organisatie dhr. Stijn Vandeweyer, Deloitte Consulting, senior manager en dhr. Hans Debruyne, partner Wetgeving dhr. Julien Pauwels, Deloitte Tax, directeur

4 STELLINGEN WETGEVING (1) De AWDA mag de erkende douanevertegenwoordigers niet uitsluiten van directe vertegenwoordiging en de criteria voor erkenning van douanevertegenwoordigers in België mogen niet strenger zijn dan in de ons omringende lidstaten. Indien het nodig is dat in bepaalde gevallen een bewijs van vakbekwaamheid of beroepskwalificaties moet worden verstrekt (AEO Vereenvoudiging Douane), moet dit bewijs kunnen worden geleverd via een onafhankelijk organisme dat hiervoor werd erkend. STELLINGEN WETGEVING (2) Ingevolge de huidige AWDA zijn de misdrijven inzake douane en accijnzen wanbedrijven of delicten die met een correctionele straf worden bestraft. De meeste misdrijven inzake douane vereisen geen bijzonder opzet, d.w.z. dat er een moreel verband moet bestaan tussen de strafbare handeling en de dader, en gaat er van uit dat de dader door de overtreding zelf het feit wetens en willens heeft gepleegd. Het loutere feit van de overtreding is voldoende om correctioneel te worden bestraft. Een aangepaste AWDA moet erin voorzien dat overtredingen met frauduleus karakter strafrechtelijk worden bestraft en vervolgd en dat inbreuken die eerder als onregelmatigheden zijn aan te merken met een administratieve boete kunnen worden afgehandeld.

5 STELLINGEN WETGEVING (3) Aansprakelijkheid tot betaling van de douaneschuld is een objectief gegeven gebaseerd op het CDW. Recente arresten van het HvJ leggen de aansprakelijkheid voor de betaling van de douaneschuld ook bij de terminaloperator. Teneinde deze aansprakelijkheid zo veel mogelijk te beperken, dringt een betere organisatie van de vrijgave van de goederen door de terminaloperator in samenwerking met ander spelers binnen het havengebeuren zich op. Het is niet de taak van de douane om die aansprakelijkheid over te nemen. Dit probleem wordt trouwens opgelost indien een zoals door douane vooropgesteld centraal communicatieplatform wordt geïmplementeerd : de TO kan hierop aansluiten, waardoor het vrijgavebericht dat zich op het platform bevindt ook voor de TO ter beschikking staat. STELLINGEN E-CUSTOMS (1) Het bedrijfsleven dient nauw betrokken te worden in de toekomstige automatiseringsontwikkelingen van douanesystemen ingevolge het Gemoderniseerd Douanewetboek en het Besluit E-customs. Op Europees en nationaal niveau zullen vertegenwoordigers van het bedrijfsleven actief deelnemen in studies en ontwikkelingen betreffende geautomatiseerde douaneprocessen. De douane dient tijdig de technische specificaties voor systemen aan het bedrijfsleven ter beschikking te stellen. De voortgang van deze projecten zal gebeuren in gerichte werkgroepen die worden opgericht in de schoot van het Nationaal Forum.

6 STELLINGEN E-CUSTOMS (2) Inzake de ICT infrastructuur zal geopteerd worden voor de ontwikkeling van centrale aanlevering van gegevens ten behoeve van diverse diensten. De diverse actoren in de logistieke keten stellen de informatie ter beschikking van de zendingen waarvoor zij verantwoordelijk zijn. De informatie wordt samengevoegd en ter beschikking gesteld aan de controle diensten. Internationale standaards en beleidsvisies (WCO visie van Globaly Connected Customs) zullen daarbij worden ondersteund. STELLINGEN E-CUSTOMS (3) Bij de introductie van Centralised Clearance moeten de macroeconomische effecten voor de havens aandachtig bekeken worden. Centralised Clearance moet op een dusdanige manier worden ingevoerd dat het een opportuniteit wordt. Er moet vermeden worden dat de afhandeling van de douane-formaliteiten en mogelijk daaraan gekoppeld ook de goederenstromen die eraan vasthangen naar andere landen in de EU verhuizen. De afhandeling van douaneformaliteiten moet een geïntegreerd onderdeel zijn van een performante overkoepelende infostructuur, zoals een Cargo Community System, waarvan effectiviteit en efficiëntie een concurrentieel voordeel biedt.

7 STELLINGEN ORGANISATIE (1) Douane & Accijnzen bouwt naast de bestaande controle- ook facilitatiemodellen uit op basis van een met het bedrijfsleven opgebouwde vertrouwensrelatie. Douane & Accijnzen bouwt hechte partnerschaprelaties uit met klanten door een nieuwe pijler klantenmanagement op te richten en door het Nationaal Forum formeel op te nemen als adviesorgaan in haar beheersstructuur. STELLINGEN ORGANISATIE (2) Douane & Accijnzen moet haar functie als poortwachter aan de buitengrenzen opnemen en komen tot één controlepunt voor alle handhavingorganisaties. Douane & Accijnzen zal daartoe zelf haar nationale en internationale samenwerking regisseren in al haar facetten.

8 STELLINGEN ORGANISATIE (3) Als antwoord op de vele uitdagingen heeft Douane & Accijnzen recent een nieuwe blauwdruk uitgetekend op basis van nieuwe en aangepaste processen. Douane & Accijnzen wordt een autonome eenheid onder de voogdij van de minister van Financiën. Deze schaalverkleining leidt tot een homogeen takenpakket exclusief gericht op goederen. Dit waarborgt de snelheid, wendbaarheid en herkenbaarheid van Douane & Accijnzen. Douane & Accijnzen krijgt de nodige zeggenschap over de inrichting van haar eigen ondersteunende diensten. Conclusies van de dagvoorzitter Francis Rome Vlaams Instituut voor de Logistiek

9 Vlaanderen samen met Wallonië en Brussel één van de logistieke topregio s van Europa Te danken aan: goede infrastructuur, centrale ligging,. Logistiek alsmaar belangrijker in termen van toegevoegde waarde en tewerkstelling Flanders Port Area en Flanders Logistics: versterken van die logistieke troeven als doelstelling Bijzondere positie van zee- en luchthavens: poortfunctie voor regionale, nationale en Europese economie Performantie van poorten bepaald door infrastructuur maar ook kwaliteit van dienstverlening door overheid Aandachtspunt: Belgische douane. Logistics Performance Indicator (wereldbank) geeft België op vlak van douane lagere ranking dan Nederland en Duitsland Internationale logistieke dienstverleners verwachten van douane dat die handel ondersteunt. Douane als trade-facilitator Maatschappij verwacht van douane dat zij zorgt voor veilige goederenstromen en bescherming economische belangen Gezamenlijke taak voor overheid en private sector: processen en procedures uitwerken die handelsverkeer zo min mogelijk afremmen Tool bij uitstek: elektronisch dataverkeer. Douane hier belangrijke regisseur Evenwicht tussen vlotte handel en veiligheid: na 9/11, Madrid heeft douane ook belangrijke rol bij toezicht op veilig goederenverkeer Moeilijk evenwicht tussen enerzijds minder controles (vlotte afhandeling) en enerzijds meer controles (controles op veiligheid)

10 Hoe? Voorafgaande uitwisseling van informatie Certifiëring van bedrijven / trade lanes Afdekking van financiële en economische doelstellingen en veiligheid scheiden Staat centraal in Europese douane-projecten zoals ECS, ICS Europese douane-projecten zijn opportuniteit maar kunnen ook bedreiging vormen Voorbeeld: Centralised Clearance. Douane-aangiften insturen naar alle 27 douaneadministraties onafhankelijk van fysieke plaats van laden en lossen - > kan leiden tot delocalisatie van activiteiten uit België maar kan ook opportuniteit zijn om activiteiten aan te trekken AEO, Secured Trade Lanes, Centralised Clearance aangrijpen als een opportuniteit om bestaande activiteiten te verankeren en bijkomende activiteiten aan te trekken Hoe? Partnership tussen havens en douane DE UITDAGINGEN Vierkante tafel met focus op uitdagingen op vlak van 1. Wetgeving 2. E-customs 3. Organisatie Geen operationele discussies, focus op lange termijn aandachtspunten Steeds in functie van centrale doelstelling: hoe douane toelaten toezicht te houden maar ook de handel faciliteren en bijgevolg concurrentiepositie van Vlaanderen, Wallonië en Brussel als logistieke topregio te versterken? Uitgewerkt via 3 experten-tafels met vertegenwoordiging van administratie Douane en Accijnzen, Vlaamse Havenvereniging en het departement Mobiliteit en Openbare Werken

11 AANBEVELINGEN WETGEVING (1) Directe vs. Indirecte vertegenwoordiging Huidige Algemene Wet Douane en Accijnzen (AWDA): douane-expediteur enkel als indirect vertegenwoordiger Modernised Customs Code: vrije keuze moet bestaan tussen directe (i.e. aangifte op naam en voor rekening van een ander) en indirecte vertegenwoordiger Aanbeveling: AWDA moet herschreven worden en vrije keuze laten aan douane-expediteur om op te treden als directe dan wel indirecte vertegenwoordiger De erkenning van douane-vertegenwoordigers moet geregeld worden door sector zelf eventueel via aparte wetgeving en een apart instituut (moet ook bewijzen van vakbekwaamheid afgeven) De douane zal zo weinig mogelijk (uitsluitingscriteria) optreden in dit verband Strafrechterlijk vs. Administratief Nu te éénzijdige focus van douane op strafrechterlijke vervolging van overtredingen door aangever Aangever wordt verondersteld overtreding willens en wetens te hebben gepleegd Aanbeveling: enkel overtredingen met frauduleus opzet strafrechterlijk vervolgd. Bij ontbreken van dat frauduleus opzet (verzachtende omstandigheden) administratieve afhandeling. Mogelijkheid voorzien voor strafrechter om ook verzachtende omstandigheden toe te passen. AANBEVELINGEN WETGEVING (2) Verantwoordelijkheid douane-schuld Arrest Unamar is er, maar interpretatie-verschillen. Aansprakelijkheid betaling douane-schuld bij terminals (niet betrokken in aangifte-gebeuren) Aanbeveling: douane en handel bekijken verder mogelijkheden vrijgaveberichten Havensector bekijkt mogelijkheden om intern communicatie tussen verschillende spelers in de ketting te verbeteren Centralised Clearance / Single European Access Point / Single Window Overkoepelende aanbeveling inzake wetgeving Herschrijven AWDA: douane neemt engagement om sector te betrekken bij herschrijven wetgeving. Daartoe wordt een ad hoc werkgroep opgericht binnen het Nationaal Forum.

12 AANBEVELINGEN E-CUSTOMS (1) ICT-infrastructuur Actueel: peer to peer communicatie met scheiding tussen douane-formaliteiten en andere gegevensdoorstroming Toekomst: globaly connected customs platform gehost door een neutrale dienstverlener ter vervanging van bestaande peer to peer-aanpak Aanbeveling: beide systemen bestaan naast elkaar als vrije opties voor de handel. Een ontwikkeling als Cargo Community System is van groot belang voor de concurrentiepostie van de Vlaamse havens en kan een eerste stap zijn naar zo n globally connected customsplatform - Informatie hergebruiken vanuit bestaande systemen (SafeSeaNet, E maritime) - samenwerking van de administratieve diensten beter stroomlijnen AANBEVELINGEN E-CUSTOMS (2) Voorbereiding nieuwe e-customs projecten MASP bevat duidelijke richtdatums voor implementatie projecten Goede implementatie vereist goede voorbereiding en goede afweging kosten / baten Aanbeveling: Impact op de organisatie beter op voorhand inschatten: werken in functie van processen, wetgeving en IT systemen Nationaal Forum organiseren in thema- en sectorgerichte werkgroepen - Nationaal Forum organiseren door middel van betere afspraken (klantmanagement) - Nationaal Forum: voorkeur voor dialoog

13 AANBEVELINGEN E-CUSTOMS (3) Centralised Clearance Grote onduidelijkheid; men ziet vooral risico s - Kan tot betere organisatie van het logistieke proces leiden en daarmee efficientere douaneafhandeling Aanbeveling: verder op te volgen en uit te werken binnen ad hoc WG Nationaal Forum Europese Commissie in de rol van bestrijding concurrentievervalsing van nationale administraties (gelijk speelveld) - Sterkere marketing Belgische douaneadministratie van gemoderniseerde douaneprocessen AANBEVELINGEN ORGANISATIE (1) Uitbouwen van facilitatiemodellen d.m.v. klantenmanagement Actueel: Facilitatiemodellen zijn nog onvoldoende ingeburgerd bij de handel. Controles zijn nog te vaak uitsluitend op wantrouwen gebaseerd i.p.v. ook op vertrouwen AEO zorgt vandaag nog voor onvoldoende hefbomen bij de handel Klanten worden onvoldoende proactief benaderd om partnerschappen te creëren Handel ervaart te vaak een wantrouwen vanuit douane Overleg met handel en industrie verloopt via formele overlegorganen (Nationaal Forum) en ad hoc werkgroepen of overleg Toekomst: Aandacht voor nieuwe processen klantenmanagement Van uitsluitend controleren op basis van wantrouwen, naar ook het controleren op basis van vertrouwen Meer aandacht naar het afsluiten van partnerschappen met de handel Handel actief betrekken in het permanent innoveren van de organisatie d.m.v. erkende platformen (Nationaal Forum)

14 AANBEVELINGEN ORGANISATIE (2) Aanbevelingen 1. Maak van Klantenmanagement een specifieke pijler binnen uw organisatie 2. Stel key account managers aan die een operator of groep van operatoren proactief begeleiden 3. Benader operatoren proactief met als doel partnerschappen (AEO, vergunningen,...) te creëren 4. Verhoog de inspanningen om AEO-certificaten af te leveren aan de handel en verduidelijk toegevoegde waarde 5. Erken het Nationaal Forum als adviesorgaan in de beheersstructuur van de administratie douane 6. Veranker strategisch innoveren binnen de organisatie via het Nationaal Forum AANBEVELINGEN ORGANISATIE (3) Eén controlepunt Actueel: zelfde lading / box wordt meerdere malen gecontroleerd door meerdere overheidsinstanties van diverse bestuursniveaus (douane, FAVV, OVAM, politie,.) Toekomst: Douane wordt erkend als regisseur van controles van goederenbewegingen aan de buitengrenzen Bundelen van controles (gegevensuitwisseling, geïntegreerde formulieren,..) moet leiden tot minder oponthoud aan grenzen en administratieve vereenvoudiging Aanbeveling: 1. Aanpassen van wetten en decreten m.b.t. alle bestuursniveaus waarbij douane wordt erkend als regisseur voor het controleren van goederenbewegingen aan de buitengrenzen 2. Maak Douane & Accijnzen zelf verantwoordelijk voor de organisatie van haar nationale en internationale samenwerking met andere overheden 3. Maak van gegevensuitwisseling tussen entiteiten een voorname prioriteit met speciale aandacht voor risico-analyses

15 AANBEVELINGEN ORGANISATIE (4) Een autonome eenheid Douane & Accijnzen als hefboom voor een doeltreffende modernisering Actueel: Recente business process re-engineering afgerond met voorstellen inzake nieuwe processen, aangepaste structuren, aanbevelingen inzake HR en ICT, maar niet gevalideerd door de FOD Financiën Parallelle moderniseringsbeweging Douane & Accijnzen en FOD Financiën Administratie Douane is op het vlak van wetgeving en procedures meer gericht op de Europese Unie dan op de federale overheid Administratie Douane functioneert vanuit een minderheidspositie binnen de FOD Financiën en is onvoldoende flexibel Administratie Douane is inzake ICT, personeel en wetgeving afhankelijk van centrale stafdiensten onder FOD Financiën AANBEVELINGEN ORGANISATIE (5) Toekomst: Een procesgestuurde organisatie met aandacht voor nieuwe processen, de gelijke behandeling van alle belastingplichtingen, het realiseren van meer efficiëntiewinsten en meer klantgerichte aanpak Een autonome eenheid Douane & Accijnzen, onder voogdij van de voorzitter van de FOD Financiën of de minister van Financiën, gericht op het homogene bevoegdheidspakket goederen Douane & Accijnzen is zelf verantwoordelijk voor het realiseren van strategische objectieven inzake ICT, personeel en organisatie Eigen inrichting van de managementondersteunende diensten van Douane & Accijnzen Een doeltreffende transitie van de modernisering van de uitgetekende blueprint Douane & Accijnzen Aanbevelingen 1. Hervorm Douane en Accijnzen tot een procesgestuurde organisatie 2. Erken Douane als een autonome eenheid onder voogdij van de minister van Financiën 3. Geef Douane zeggenschap over de inrichting van de ondersteunende diensten (wetgeving, ICT, HR, logistiek...) 4. Integreer het operationeel plan van Douane in een beheersovereenkomst met duidelijke objectieven en financiële middelen 5. Realiseer de aanbevelingen van de recente BPR-studie en integreer de modernisering van Douane in de gehele COPERFIN-hervorming

16 FINALE AANBEVELINGEN (1) Realiseer een doelmatige transitie van Douane & Accijnzen zonder de handel te hinderen Maak de resultaten van de BPR-studie van Douane & Accijnzen openbaar en integreer de doelstellingen van de implementatie in het strategisch plan Douane & Accijnzen Integreer zoveel als mogelijk de lopende coperfin-modernisering van de FOD Financiën in de modernisering van Douane en Accijnzen Vertaal de transitie van Douane & Accijnzen in een specifiek actieplan met prioriteiten op korte en middellange termijn inzake: Het implementeren van nieuwe en aangepaste processen op incrementele wijze Het realiseren van noodzakelijke veranderingen inzake wetgeving, ICT, personeel en organisatie Het moderniseren van Douane & Accijnzen op het vlak van E-customs conform alle internationale vereisten De realisatie van de nieuwe organisatiestructuur FINALE AANBEVELINGEN (2) Maak Douane & Accijnzen maximaal verantwoordelijk voor de realisatie van haar eigen actieplan Vertaal de transitie van Douane & Accijnzen in meetbare KPI s en rapporteer hierover aan de minister van Financiën en de stakeholders Installeer een PMO specifiek voor de opvolging van de modernisering van Douane & Accijnzen Organiseer een periodiek overleg met de vertegenwoordigers van het Vierkante Tafeloverleg, i.e. de Vlaamse en de federale regering, het departement Mobiliteit en Openbare Werken en de Vlaamse Havenvereniging ter opvolging van de aanbevelingen en de transitie van Douane & Accijnzen

17 Conclusies en commentaar Kris Peeters Vlaams minister-president en minister van Havens Bernard Clerfayt federaal staatssecretaris 10/04/ Conferentiecentrum Diamant