The association between apathy, decline in physical performance and falls in older persons.

Transcriptie

1 The association between apathy, decline in physical performance and falls in older persons. M. Henstra, internist ouderen geneeskunde Co-authors: Rhebergen, D. GGZ ingeest, Amsterdam UMC, locatie VUmc Stek, M. GGZ ingeest, Amsterdam UMC, locatie VUmc Swart, K. Amsterdam UMC, locatie VUmc van Dijk, S. Franciscus Gasthuis&Vlietland, Schiedam Zilliken, C. Erasmus Medical Center Rotterdam Araghi, S. Erasmus Medical Center Rotterdam de Groot, L. Wageningen University van Schoor, N. Amsterdam UMC, locatie VUmc van der Velde, N. Amsterdam UMC, locatie AMC

2 Om functieverlies en vallen te voorkomen, is het essentieel om ouderen met een verhoogd risico vroegtijdig te herkennen. Exploreren nieuwe riscofactoren, pathways, relatie tot reeds bekende risico factoren.

3 Inhoud - Introductie - Apathie - Rationale & eerder onderzoek - Onderzoeksvragen & Hypothese - Methoden - Resultaten - Discussie - Conclusies/ Toekomst - Vragen

4 Apathie: wat is dat? Cluster van klinische kenmerken Verlies van motivatie Verlies van interesse, emotie Vervlakking/ enthousiasme (concern) Resulteert in verminderd doelgericht gedrag, emotionele responsiviteit en cognitieve activiteit Wordt vaak ten onrechte aangezien voor depressie Marin 1991, Starktstein 1991, Groeneweg 2017

5 Waarom zou apathie een relatie hebben met vallen? - Multifactoriële etiologie Onderbreking/ schade van connectie tussen limbische systeem en pre-frontale cortex

6 En. Actie!

7

8 Wat weten we al? Veel voorkomend bij ouderen: neurodegeneratieve ziekten, CVA, psychiatrie (depressie, schizofrenie), ouderen zonder onderliggende aandoening => Hoge ziekte last, mn bij mantelzorger Voorspeller van Fysieke en Cognitieve achteruitgang bij niet dementerenden Progressie ziekte bij M Parkinson Verlies van ADL en iadl zelfstandigheid, bij dementie, bij thuiswonende ouderen, bij PD Relatie met mobiliteit? Weinig onderzoek Mn bij PD,AD Lagere loopsnelheid thuis wonende ouderen zonder cognitieve stoornissen Apathie & Vallen? Clarke 2010, Holtta, 2012, Groeneweg-Koolhoven 2015, Ayers 2017

9

10 Belangrijkste resultaten Associatie tussen apathie en herhaaldelijk vallen bij jr Geen associatie tussen apathie en herhaaldelijk vallen bij 75+ Een valler met apathie heeft jaarlijks 46% meer valincidenten dan een valler zonder apathie

11 Mooie eerste stap, maar.. Cross-sectional design Kleine studie, kleine groepen Geselecteerde populatie Selectieve apathie meting Apathie bepaald na val incident

12 Nieuwe vragen - Richting van de associatie? - Mechanismen? - Rationale verschil leeftijd? - Wordt (herhaaldelijk) valrisico bij de meest kwetsbaren door andere factoren bepaald en niet door apathie? - Behoefte aan longitudinaal onderzoek in grotere sample

13 Onderzoeksvragen & Hypothese - Apathie onahankelijke voorspeller van functie verlies - Apathie onahankelijke voorspeller van vallen - Mechanisme: apathie leidt tot verminderd fysiek functioneren en daardoor tot vallen - PPS als mediator

14 Methoden Longitudinale studie FU 2 jaar N= 2919 Afhankelijke variabelen: Afname fysieke functie (Edwards Nunnally index) Aantal valincidenten, time to first fall Onafhankelijke variabele: Apathie GDS-3A

15 Apathie: 2 positief Apathie: GDS-3A 1. Bent u opgehouden met veel van uw interesses/ activiteiten? 2. Blijft u liever thuis dan dat u nieuwe dingen doet? 3. Voelt u zich energiek? Van der Mast, 2008

16 Edward Nunnaly index Berekent klinisch significant verschil tussen 2 metingen Decline/ stable/ improved Decline/ no decline Voorkomt regression to the mean Speer DC, Greenbaum PE (1995) Five methods for computing significant individual client change and improvement rates: support for an individual growth curve approach. J Consult Clin Psychol 63:

17 Methoden Confounders: studie centrum, geslacht, leeftijd, opleiding, body mass index (BMI), roken, alcohol, CVD, Mini Mental State Examination (MMSE)-scores, GDS-12, fysieke activiteit. Effectmodificatie: Leeftijd en geslacht Mediation: Baseline PPS

18 Methoden Mediator: statistische variabele die de relatie tussen twee andere variabelen verklaart

19 Resultaten

20 Resultaten

21 Significante associatie tussen apathie en functieverlies Gestratificeerd voor leeftijd Gestratificeerd voor geslacht Model Model 1 a 2 b Gender OR 95% CI p-value OR 95% CI p-value Model 1 gecorrigeerd voor geslacht Model 2 gecorrigeerd voor overige confounders Women N= 1448 Men N= < Model 1 gecorrigeerd voor leeftijd Model 2 gecorrigeerd voor overige confounders

22 Significante associatie tussen apathie en aantal valincidenten Gestratificeerd voor leeftijd Gestratificeerd voor geslacht Model 1 gecorrigeerd voor geslacht Model 2 gecorrigeerd voor overige confounders Model 3 incl PPS als mediator Model 1 gecorrigeerd voor leeftijd Model 2 gecorrigeerd voor overige confounders Model 3 incl PPS als mediator PPS is een mediator

23 Samenvattend Apathie geassocieerd met zowel fysiek functieverlies als valincidenten, maar verschillen verschillen in effect modificatie Functieverlies in jongeren en mannen: mgl wordt apathie overruled door andere risicofactoren naarmate de leeftijd vordert? Vallen mn ouderen en vrouwen: jongeren nog genoeg compensatie mechanismen? Baseline PPS was een mediator: dus mgl leidt apathie tot verminderde fysieke functie en dus verhoogd valrisico

24 Vergelijking met de literatuur Schaars! Prevalentie apathie (16%) conform literatuur Valkliniek: apathie mn relevant bij jongeren: duidelijke relatie tussen apathie en fysiek functieverlies, behoudens bij oudere vrouwen Maw: doet apathie er mn toe bij (relatief) vitale ouderen?

25 Beperkingen Bias? Edwards Nunnally index: klinisch significant klinisch relevant Hoe goed is GDS-3A in het diagnosticeren van apathie?

26 Validity of the three apathy items of the Geriatric Depression Scale (GDS-3A) in measuring apathy in older persons. Bertens AS et al. April 2016 Conclusion The GDS-3A has low sensitivity and high specificity as a measure of apathy in two populations of older persons. Dus veel fout negatieve uitslagen!

27 Conclusie en implicaties Herkenning van apathie door clinici is belangrijk Apathie voorspelt fysiek functieverlies en val incidenten Afname fysieke functie loopt vooruit op valrisico, mn inzetten op functiebehoud en minder primair op vallen? Nieuw onderzoek Gevalideerde meting van apathie Bij wie doet apathie er toe? Hoe kunnen we apathie behandelen?

28 Vragen?

29 Neuroanatomical substrate Pagonabarraga J. et al Apathy in Parkinson's disease: clinical features, neural substrates, diagnosis, and treatment. Lancet Neurology may 2015

30

31 Discussion 1.C is associated (inversely or directly) with O 2.C is associated with O, independent of V 3.C is associated (inversely or directly) with V 4.C is not in the causal pathway of V to O (C is not a direct consequence of V, not a way by which V produces O) Variable Outcome Confounder

32 Figure 2. Differential diagnosis of apathy and depression by exclusive and overlapping symptomsa focused clinical interview might help to distinguish apathetic symptoms (characterised by diminished activities, interests, and emotions) from the emotional sympto... Javier Pagonabarraga, Jaime Kulisevsky, Antonio P Strafella, Paul Krack Apathy in Parkinson's disease: clinical features, neural substrates, diagnosis, and treatment null, Volume 14, Issue 5, 2015,

33 Associatie tussen apathie en functieverlies Gestratificeerd voor leeftijd Gestratificeerd voor geslacht Model Model 1 a 2 b Gender OR 95% CI p-value OR 95% CI p-value Women N= 1448 Men N= < Model 1 gecorrigeerd voor geslacht Model 2 gecorrigeerd voor overige confounders Model 1 gecorrigeerd voor leeftijd Model 2 gecorrigeerd voor overige confounders