Patiëntenparticipatie op verpleegafdelingen: de casus van de overdracht aan bed

Transcriptie

1 Proefschrift Patiëntenparticipatie op verpleegafdelingen: de casus van de overdracht aan bed Simon Malfait Inleiding In de huidige gezondheidszorg worden ziekenhuizen constant uitgedaagd om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Hierin wordt het belang van patiëntenparticipatie meer en meer benadrukt (1). Patiëntenparticipatie reduceert immers de kans op communicatiefouten, verhoogt patiënttevredenheid en -empowerment, en verbetert gezondheidszorguitkomsten (2-4). Patiëntenparticipatie wordt bijgevolg beschouwd als de innovatie van de 21 e eeuw (5) en is een essentieel onderdeel van evidence-based medicine (6). Door de snelle verspreiding van initiatieven met betrekking tot patiëntenparticipatie en onvoldoende wetenschappelijke onderbouwing (7) zijn er echter voorbeelden van weinig doordachte initiatieven om patiëntenparticipatie mogelijk te maken, met soms een machtsongelijkheid tussen hulpverlener en patiënt als gevolg (8,9). Omwille van deze negatieve gevolgen voor de patiënt is het essentieel dat methodes met betrekking tot patiëntenparticipatie ten gronde onderzocht worden alvorens sectorbrede implementatie kan plaatsvinden (10). Een goed voorbeeld van deze twee evoluties - de toename van het belang van patiëntenparticipatie en kwaliteitszorg - is de overdracht aan bed. De overdracht aan bed is het overdragen van informatie met betrekking tot de totaalzorg tussen verpleegkundigen bij het wisselen van de shift in het bijzijn van de patiënt (11). Onderzoek toonde aan dat de overdracht aan bed een positief effect kan hebben op de patiënttevredenheid en op klinische uitkomsten (3,11). Daarenboven blijkt er een positieve impact te zijn op de tevredenheid van de verpleegkundigen alsook op het tijdsgebruik tijdens de overdracht (12). Op basis van deze overwegend positieve verhalen in de literatuur won de overdracht aan bed sterk aan interesse. Toch toont recent onderzoek dat veel initiatieven mislukken (12), en spreekt onderzoek met betrekking tot de overdracht aan bed elkaar vaak tegen, onder andere omtrent het aspect van tijdsgebruik (13,14). Vermoedelijk kan deze tegenstrijdigheid in onderzoeksresultaten toegeschreven worden aan het feit dat er tot op heden geen grootschalig, multicentrisch en longitudinaal onderzoek rond dit thema heeft plaatsgevonden (15,16). Als remediëring hiervoor werd in 2016 gestart met een doctoraatsonderzoek omtrent patiëntenparticipatie en overdracht aan bed aan de Universiteit Gent (Universitair Centrum voor Verpleegkunde en Vroedkunde) en het Universitair Ziekenhuis Gent. Het doctoraat bestond uit een tweeluik. Enerzijds werd een lijst ontwikkeld en afgenomen om de patiëntenparticipatiecultuur bij verpleegkundigen in algemene ziekenhuizen te meten. Immers, tot op heden bestond er geen enkele lijst die aan deze opdracht kon voldoen (17,18). Anderzijds werd een grootschalig, longitudinaal, mixed-methodsonderzoek opgezet, gebaseerd op het raamwerk voor complexe interventies ontwikkeld door de Medical Research Council (19-21). Dit onderdeel van de studie focuste zich op de haalbaarheid, betekenis, toepassing en effectiviteit van de overdracht aan bed (16,22). Patiëntenparticipatiecultuur in Vlaanderen Om de cultuur rond patiëntenparticipatie bij Vlaamse verpleegkundigen te meten via zelfrapportage, werd een valideringsonderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek omvatte vier fasen: (i) het bepalen van het construct van de lijst, (ii) de ontwikkeling van de lijst, (iii) inhoudsvalidatie en (iv) psychometrische evaluatie. Deze validatiestudie resulteerde in de Patient participation Culture Tool for Health Care Workers (PaCT-HCW; 18). Deze Nederlandstalige zelfevaluatielijst met acht componenten meet de houding en percepties van gezondheidswerkers met betrekking tot hun competenties, gepercipieerde ondersteuning, gebrek aan tijd, het delen van informatie en de dialoog, het omgaan met feitelijke, het omgaan met uitdagende, het omgaan met kennisgevings, en de acceptatie van een nieuwe rol, telkens gemeten vanuit het perspectief van een zorgverlener. De lijst toonde sterke psychometrische waarden en interne consistentie (zie Tabel 1). Aan de hand van de PaCT-HCW-lijst werd een studie uitgevoerd bij 997 verpleegkundigen werkzaam op 178 verschillende verpleegafdelingen, verdeeld over 25 Vlaamse zie- september pagina 22

2 Tabel 1. Overzicht van de componenten in de PaCT-HCW en hun psychometrische karakteristieken. Component Aantal Aantal ingevulde lijsten kenhuizen. Uit de multilevel, multivariate analyses van deze cross-sectionele studie bleek dat hoofdverpleegkundigen en hoger opgeleide verpleegkundigen hogere scores hadden met betrekking tot hun competenties, hun houding naar patiëntenparticipatie, de communicatie met de patiënt en de ondersteuning die ze ervaren om patiënten te laten participeren (23). Jonge verpleegkundigen hadden lagere scores. Tabel 2 voorziet in een overzicht. Voor de gedetailleerde resultaten wordt verwezen naar het reeds gepubliceerde onderzoeksartikel (23) Zowel de resultaten met betrekking tot leeftijd als opleidings niveau kunnen gelinkt worden aan het novice to expert -model van Benner (24). Patiëntenparticipatie dient dus bijgevolg beschouwd te worden als een vergevorderde en complexe verpleegkundige opdracht. Deze vaststelling heeft twee belangrijke gevolgen voor de verpleegkundige praktijk. Inter-itemcorrelatie Verklaarde variantie in de antwoorden van PaCT-HCW (R²) Cronbach s alfa Competenties ,49-0,67 3,50% 0,82 0,82 Gepercipieerde ondersteuning ,33-0,75 7,23% 0,83 0,89 Gebrek aan tijd ,30-0,69 2,40% 0,67 0,76 Delen van informatie en de dialoog Armor theta ,31-0,75 13,34% 0,93 0,93 Feitelijke ,58-0,70 8,25% 0,90 0,94 Uitdagende ,55-0,66 5,69% 0,86 0,90 Kennisgevings ,53-0,65 4,72% 0,85 0,90 acceptatie van een nieuwe rol ,29-0,57 4,75% 0,70 0,77 Totaal ,22-0,75 49,88% 0,92 0,92 Ten eerste, omdat patiëntenparticipatie een gevorderde verpleegkundige handeling is, dient deze aangeleerd te worden tijdens de opleiding of beroepsloopbaan. Ten tweede, gezien hoofdverpleegkundigen een verschillende kijk hebben op patiëntenparticipatie in vergelijking met hun verpleegkundige staf, kunnen er spanningen ontstaan tussen leidinggevenden en werknemers bij de implementatie van patiëntenparticipatiemethodes. Aldus, hoewel er een maatschappelijke vraag naar meer patiëntenparticipatie is, blijkt uit onze resultaten dat onmiddellijke en sectorbrede implementatie momenteel nog niet mogelijk is. De verpleegkundige overdracht aan bed In dit onderdeel van het doctoraatsproefschrift werd een mixed-methods, multicentrisch, longitudinaal onderzoek naar de overdracht aan bed opgezet, met als einddoel de haalbaarheid, betekenis, toepassing en effectiviteit van Tabel 2. Invloed van de demografische gegevens van verpleegkundigen op de elementen van patiëntenparticipatiecultuur gemeten aan de hand van PaCT-HCW. Ervaren tekort in tijd Competentie Ondersteuning Informatievoorziening en dialoog Aanvaarding rol Uitdagende Feitelijke Geslacht p=0,285 p=0,144 p=0,224 p=0,028* p=0,793 p=0,582 p=0,601 p=0,965 Leeftijd p=0,694 p=0,364 p=0,009* p=0,740 p=0,002* p<0,001** p=0,070 p<0,001** Type afdeling p=0,55 p=0,575 p=0,319 p<0,001** p=0,013* p=0,354 p=0,676 p=0,073 Tewerkstelling (ziekenhuis) Tewerkstelling (afdeling) Opmerkingen Tewerkstellingspercentage p=0,470 p=0,770 p=0,285 p=0,346 p=0,762 p=0,253 p=0,409 p=0,641 p=0,622 p=0,842 p=0,322 p=0,071 p=0,860 p=0,198 p=0,681 p=0,317 p=0,713 p=0,040* p=0,182 p=0,436 p=0,776 p=0,491 p=0,753 p=0,565 Opleiding p<0,001** p=0,006* p=0,545 p=0,012* p<0,001** p=0,275 p=0,018* p<0,001** Leidinggevende p<0,001** p=0,028* p=0,022* p<0,001** p<0,001** p<0,001** p<0,001** p<0,001** september pagina 23

3 deze methode te bepalen voor het Vlaamse zorglandschap (16,22). De doelstellingen van dit onderzoek waren aldus viervoudig. Ten eerste had deze studie tot doel om de overdracht aan bed als interventie te ontwikkelen en een implementatieproces op maat uit te werken op basis van diagnostische interviews (n=105), pilotstudies per afdeling (n=14) en co-designtrajecten (n=12), waarin de methode overdracht aan bed ontwikkeld en geëvalueerd werd door patiënten en hulpverleners samen (25). Ten tweede omvatte de studie een kwantitatieve evaluatie via lijsten bij patiënten (n=799), lijsten bij verpleegkundigen (n=165) en nazicht van verpleegkundige dossiers (n=599). Ten derde werd een kwalitatieve evaluatie uitgevoerd bij zowel patiënten als verpleegkundigen door middel van individuele interviews en focusgroepen om de betekenis, haalbaarheid en toepasbaarheid van overdracht aan bed te bepalen. Ten vierde werd een procesevaluatie uitgevoerd door middel van observaties (n=1.748) om vast te stellen in welke mate de interventie op maat correct en consistent werd gevolgd. Aanvullend werd ook de benodigde tijd van een overdracht in kaart gebracht. Een eerste kwantitatieve meting werd uitgevoerd voor de interventie van start ging (baseline: 0 maanden) om longitudinaal de effecten van de overdracht aan bed voor patiënten en verpleegkundigen te meten. Vervolgens werd de overdracht aan bed op maat van de afdelingen vormgegeven en geïmplementeerd (1-8 maanden). De eerste drie maanden na implementatie werd de methode geobserveerd en bijgestuurd waar nodig (9-11 maanden). Hierna vond een tweede datacollectiemoment plaats (12 maanden). Zes maanden later werd een derde datacollectie uitgevoerd (18 maanden). Tussen de tweede en derde datacollectie werd de interventie opgevolgd aan de hand van observaties, en werden ook interviews en focusgroepen georganiseerd. De volgende variabelen werden gemeten voor patiënten: patiëntenactivatie, geïndividualiseerde zorg, en kwaliteit van zorg. Bij verpleegkundigen werd geïndividualiseerde zorg, jobtevredenheid, intentie tot jobverandering, coördinatie van het zorgproces, communicatie met de patiënt, patiëntenparticipatie als thema en ervaren werkonderbrekingen gemeten (16,22). Tabel 3. De effecten van de overdracht aan bed voor patiënten en verpleegkundigen. In totaal namen 14 verpleegafdelingen uit acht Vlaamse ziekenhuizen deel aan de studie, waarvan twee midcare-afdelingen, drie geriatrische afdelingen, vier afdelingen voor fysische revalidatie, en vijf chirurgische/interne afdelingen. Voor elk ziekenhuis in de studie werd ook een controleafdeling geïncludeerd waar de overdracht aan bed niet werd geïmplementeerd. Door de resultaten van de verschillende onderzoeksmethodes te combineren, kunnen vier conclusies worden toegevoegd aan het geheel van huidige inzichten met betrekking tot de overdracht aan bed (26-28). Ten eerste, hoewel de resultaten aangeven dat de overdracht aan bed niet moeilijk uit te voeren is, met een gemiddelde interventietrouw van 83,6%, slaagden verschillende verpleegafdelingen er niet in om de overdracht aan het bed als de nieuwe standaardpraktijk te implementeren en te borgen. Dit geeft aan dat het algeheel positieve beeld van de overdracht aan bed in de literatuur meer in perspectief moet worden geplaatst. Uit deze studie bleek dat de overdracht aan het bed van de patiënt meer is dan enkel het introduceren van een nieuw overdrachtsproces, en dat bijkomende veranderingen en interventies nodig zijn op afdelings- en ziekenhuisniveau. Ten tweede is de betrokkenheid van patiënten een belangrijk aspect voor de overdracht aan bed als men de communicatie tussen verpleegkundigen en tussen patiënt en verpleegkundige wil verbeteren. In de praktijk leken verpleegkundigen terughoudend te zijn om patiënten actief te betrekken tijdens de overdracht aan bed. Bovendien zijn er enkele aanwijzingen dat verpleegkundigen zelfs actief situaties vermijden waarin de patiënt zich zou kunnen uitspreken, zoals bijvoorbeeld door de patiënt tijdens de overdracht geen te laten stellen. Dergelijk ontwijkingsgedrag kan mogelijk aan de grondslag liggen van het feit dat de mogelijke schending van de privacy en vertrouwelijkheid van de patiënt vaak gebruikt werd als reden om de overdracht aan bed niet uit te voeren. Bij het implementeren van de overdracht aan bed is het dus belangrijk dat verpleegkundigen beschikken over de juiste vaardigheden en houding ten opzichte van patiënten, met als doel de patiënt actief te betrekken. Ten derde waren er, met uitzondering van het bespreken van patiëntenparticipatie en een daling in beloproepen voor Variabele Interventiegroep Controlegroep Patiënten Demografisch n.s. n.s. Patiëntenactivatie n.s. n.s. Geïndividualiseerde zorg n.s. n.s. Kwaliteit van zorg n.s. n.s. Verpleegkundigen Demografisch n.s. n.s. n.s.= niet significant Geïndividualiseerde zorg n.s. 0,026 Jobtevredenheid n.s. n.s. Intentie tot jobverandering n.s. n.s. Coördinatie van het zorgproces n.s. n.s. Communicatie met de patiënt n.s. n.s. Patiëntenparticipatie als thema 0,048 n.s. Ervaren werkonderbrekingen 0,043 n.s. september pagina 24

4 verpleegkundigen, geen te veralgemenen effecten voor verpleegkundigen, patiënten en klinische indicatoren. Hoewel er verschillen op het niveau van de individuele afdeling werden bemerkt, heeft de implementatie van de overdracht aan bed weinig tot geen positieve, noch negatieve effecten over alle afdelingen heen (zie Tabel 3). De overwegend positieve effecten die gerapporteerd worden in de kleinschalige studies in de internationale literatuur, lijken dus niet op te gaan voor grootschalige studies over meerdere afdelingen en ziekenhuizen heen en dienen dus genuanceerd te worden. Niettegenstaande dit feit, was het opmerkelijk dat door de overdracht aan bed te implementeren, het thema patiëntenparticipatie zijn opmars maakte onder verpleegkundigen. De kwalitatieve onderzoeken vonden echter wel subjectieve effecten voor zowel verpleegkundigen als patiënten. Deze resultaten tonen aan dat de overdracht aan bed geen significante, kwantitatieve, klinische effecten veroorzaakt, maar dat de overdracht aan bed voornamelijk een keuze blijkt te zijn voor de patiënt en voor meer participatie. In de toekomst dient onderzoek naar de overdracht aan bed dus te focussen op het beoordelen van de effectiviteit van de interventie op andere uitkomsten, misschien meer op niveau van de patiënt. Ten vierde, wanneer men het aspect van tijdsbesteding evalueert, had overdracht aan bed gemengde effecten en lijkt dit niet steeds tot tijdwinst te leiden, zoals de literatuur reeds suggereerde. Voor sommige afdelingen nam het tijdsgebruik voor de volledige overdracht toe, terwijl op andere afdelingen het tijds gebruik tijdens de volledige overdracht afnam. In het onderzoek is aangetoond dat de effecten op het tijdsgebruik afhankelijk zijn van kenmerken van de afdeling, maar dat direct contact met de patiënt op alle afdelingen toenam (28). Het implementeren van de overdracht aan bed als een middel om tijdwinst tijdens de overdracht te verhogen, blijkt dus geen goede keuze. In deze studie werd een beslissingsmatrix voor leidinggevenden gemaakt om het effect van de overdracht aan bed op tijds gebruik voor de overdracht in te schatten (28). Discussie en conclusie Alle resultaten uit onze studies tonen aan dat beginnen met patiëntenparticipatie, en specifiek de overdracht aan bed, op een verpleegafdeling niet iets is wat zomaar en snel ingevoerd kan worden. De overdracht aan bed moet vooral niet beschouwd worden als een quick fix voor het verhogen van patiëntenparticipatie en het verbeteren van de communicatie tussen verpleegkundigen waartegenover een minimale investering staat. In plaats daarvan blijkt de overdracht aan bed een methode die een meer patiëntgerichte Summary Patient participation on nursing wards and the case of bedside shift report Simon Malfait organisatie afdwingt, nieuwe vaardigheden en attitudes van verpleegkundigen vereist en de nodige organisatorische veranderingen (onder andere een coachende rol van de hoofdverpleegkundige of vaste momomenten voor artsentoeren) nodig heeft. Voor zowel het verpleegkundig onderwijs als leidinggevenden in zorgorganisaties biedt dit proefschrift twee concrete handvaten. Als patiëntenparticipatie, met de overdracht aan bed als voorbeeld hiervan, de nieuwe standaard is, dan moeten verpleegkundecurricula hun studenten hierop voorbereiden. Er moet meer aandacht worden besteed aan voorlichting over het belang van patiëntenparticipatie, kwalitatieve en veilige zorg. Het installeren van deze attitude zou moeten beginnen tijdens de opleiding, voordat de verkeerde dynamiek wordt geleerd tijdens stages of vroege beoefening van het verpleegkundig beroep (29). Deze cultuurverandering moet ook doorgetrokken worden in ziekenhuizen. Verpleegkundig leidinggevenden spelen een cruciale rol in het veranderen van deze cultuur, ondermeer door het erkennen van de expertise van patiënten en hiermee aan de slag te gaan, ondersteuning te bieden aan verpleegkundigen die aan patiëntenparticipatie willen doen en door een ziekenhuisbrede strategie op te stellen die de patiënten en hun participatie centraal stelt. We stellen dat het implementeren van de overdracht aan bed een geschikte interventie is voor de verpleegkundige praktijk, en vooral moet worden gezien als een keuze voor meer patiëntgerichtheid. Immers, in het slechtste geval is het implementeren van de overdracht aan bed een kostenneutrale interventie terwijl steeds de tijd bij de patiënt wordt verhoogd. Positieve effecten met betrekking tot patiënten, verpleegkundigen, klinische of financiële uitkomsten kunnen optreden, maar zullen afdelingsgebonden zijn. We ondersteunen daarom het idee van de overdracht aan het bed als de nieuwe standaard op voorwaarde dat het betrekken van de patiënt een essentieel onderdeel is van de methode, maar waarschuwen tegelijkertijd ook voor een oppervlakkige en snelle implementatie van de methode, gefixeerd op meetbare en kortetermijneffecten, beïnvloed door de nieuwheid van de methode. Het kiezen voor snelheid, waarbij de ware betekenis van patiëntgerichtheid genegeerd wordt en de toegevoegde waarde voor patiënten dus ontbreekt, zal onvermijdelijk leiden tot mislukkingen en mogelijk negatieve uitkomsten voor de patiënten (onder andere disempowerment). Daarom moet de implementatie goed voorbereid zijn en stapsgewijs plaatsvinden. De overdracht aan bed is een geschikte interventie voor diegenen die bewust kiezen voor meer patiëntenparticipatie en voor diegenen die bereid zijn om de organisatorische overgang naar meer patiëntgerichtheid te maken. INTRODUCTION: This doctoral thesis describes the culture of patient participation among nurses and the use of bedside shift reports (or bedside handovers) as a specific method to increase patient participation on nursing wards. METHODS AND AIM: In a mixed methods study, 14 nursing wards in Flanders implemented the bedside shift report in order to determine its feasibility, appropriateness, meaningfulness and effectiveness. By use of observations, qualitative interviews and quantitative questionnaires, the studies, presented in this doctoral thesis, provide useful insights for the future use of bedside shift report as a new standard in nursing care. FINDINGS AND CONCLUSION: The doctoral thesis concludes by stating that the bedside shift report profiles itself as a suitable intervention, superior to the currently used methods for handover without patient participation, for those deliberately choosing for more patient participation and for those willing to make the organizational transition to more patient centeredness. Key words Bedside handover, patient participation, mixed methods, complex intervention, communication, nursing september pagina 25

5 Literatuur 1. Institute of Medicine. Crossing the Quality Chasm. A New Health System for the 21st. National Academies Press 2001, Washington, DC. 2. Cairns LL, Dudjak L.A, Hoffmann RL, Lorenz HL. Utilizing bedside shift report to improve the effectiveness of shift handoff. J Nurs Admin 2013;43: Gregory S, Tan D, Tilrico M, et al. Bedside Shift Report: what does the evidence say? J Nurs Adm 2014;44: Griffin S, Kinmonth A, Veltman M, et al. Effect on healthrelated outcomes of interventions to alter the interaction between patients and practitioners: a systematic review of trials. Annals Family Med 2004;2: Dentzer S. Rx for the blockbuster drug of patient engagement. Health Affairs 2013;32: Sackett DL, Rosenberg WM, Gray JM, et al. Evidence based medicine: What it is and what it isn t. BMJ 1996:312: Staniszewska S, Herron-Marx S, Mockford C. Measuring the impact of patient and public involvement: the need for an evidence base. Int J Qual Health Care 2008;20: Williamson L. Patient and citizen participation in health: the need for improved ethical support. Am J Bioeth 2014;14: Joseph-Williams N, Edwards A, Elwyn G. Power imbalance prevents shared decision making. BMJ 2014;14: Colombo C, Moja L, Gonzalez-Lorenzo M, et al. Patient empowerment as component of health system reforms: rights, benefits and vested interests. Intern Emerg Med 2012;7: Anderson CD, Mangino RR. Nurse shift report: who says you can t talk in front of the patient? Nurs Admin Quart 2006;30: Tobiano G, Bucknall, T, Sladdin I, Whitty JA, Chaboyer W. Patient participation in nursing bedside handover: a systematic mixed-methods review. Int J Nurs Stud 2018;77: Anderson J, Malone L, Shanahan K, Manning J. Nursing bedside clinical handover-an integrated review of issues and tools. J Clin Nurs 2015;24: Mardis T, Mardis M, Davis J, et al. Bedside shift-to-shift handoffs: A systematic review of the literature. J Nurse Care Qual 2016;31: Smeulers M, Lucas C, Vermeulen H. Effectiveness of different nursing handover styles for ensuring continuity of information in hospitalised patients. Cochrane Database Syst Rev 2104:CD Malfait S, Eeckloo K, Lust E, et al. Feasibility, appropriateness, meaningfulness and effectiveness of patient participation at bedside shift reporting: mixedmethod research protocol. J Adv Nurs 2017;73: Phillips NM, Street M, Haesler E. A systematic review of reliable and valid tools for the measurement of patient participation in healthcare. BMJ Qual Saf 2016;25: Malfait S, Eeckloo K, Van Daele J, Van Hecke A. The Patient Participation Culture Tool for healthcare workers (PaCT-HCW) on general hospital wards: A development and psychometric validation study. Int J Nurs Stud 2016;61: Medical Research Council. A Framework for Development and Evaluation of RCTs for Complex Interventions to Improve Health. Londen: Medical Research Council; Medical Research Council. Developing and Evaluating Complex Interventions: New Guidance. Londen: Medical Research Council; Medical Research Council. Process Evaluation of Complex Interventions: Medical Research Council guidance. Londen: Medical Research Council; Malfait S, Eeckloo K, Lust E, Van Hecke A. Overdracht aan bed: opzet van een gecontroleerde studie naar haalbaarheid, betekenis en effectiviteit. Verpleegkunde 2016;31(1): Malfait S, Eeckloo K, Van Hecke A. The influence of nurses demographics on patient participation in hospitals: a cross-sectional study. Worldviews Evid Based Nurs 2017;14: Benner P. From novice to expert. Am J Nurs 1982;82: Castro EM, Malfait S, Van Regenmortel T, et al. Co-design for implementing patient participation in hospital services: A discussion paper. Patient Educ Couns 2018;101: Malfait S, Eeckloo K, Van Biesen W, et al. Compliance with a structured bedside handover protocol: An observational, multicentred study. Int J Nurs Stud 2018;84: Malfait S, Van Hecke A, Van Biesen W, Eeckloo K. Is privacy a problem for the use of bedside handovers? A practice-oriented discussion paper. Nurs Ethics 2018;epub ahead of print. 28. Malfait S, Van Hecke A, Van Biesen W, Eeckloo K. Does bedside shift report reduces handover time-use? An observational study. Currently unpublished. 29. Kitson AL, Muntlin Athlin A, Elliot J, et al. What s my line? A narrative review and synthesis of the literature on Registered Nurses communication behaviours between shifts. J Adv Nurs 2014;70: Over de auteur Simon Malfait behaalde zijn bachelor Verpleegkunde aan de Hogeschool Gent en nadien zijn master in verpleegkunde en gezondheidszorgmanagement aan de Universiteit Gent. Hij werkt als stafmedewerker in het universitair ziekenhuis Gent en deed doctoraatsonderzoek bij de Universiteit Gent, Universitair Centrum voor Verpleegkunde en Vroedkunde. De dissertatie werd begeleid door prof. dr. Ann Van Hecke, prof. dr. Kristof Eeckloo en prof. dr. Wim Van Biesen. Correspondentieadres: simon.malfait@uzgent.be september pagina 26