WELSTANDSCOMMISSIE CASTRICUM JAARVERSLAG 2017

Transcriptie

1 1 WELSTANDSCOMMISSIE CASTRICUM

2 2 3 'We willen mensen bewust maken van de kwaliteit van hun omgeving en om bij elke ingreep te bedenken hoe het kan bijdragen aan nieuwe kwaliteit, om Noord-Holland nog mooier te maken.' JEF Mühren, directeur MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit Voorwoord De Heerlykhyd Castricum, een uitnodigende buitenplaats (bron: erfgoednota) biedt een rustige en veilige woonomgeving in het groen en nabij strand, duinen en polders. De gemeente heeft 5 dorpskernen: Akersloot, Bakkum, Castricum, Limmen en de Woude De ambtelijke diensten van Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo zijn per samengevoegd. De werkorganisatie zal zich de komende jaren verder ontwikkelen: in 2021 is de BUCH een professionele organisatie geworden, die zich naar de dorpen toe heeft georganiseerd. In de dorpen zijn dan integrale teams actief, die werken aan de hand van een dorpsplan. Er zal sprake zijn van maatwerk; elk dorp is verschillend. Castricum wil een aantrekkelijke gemeente zijn, gericht op een prettige omgeving om te wonen en te recreëren, men wil economisch vitaal zijn en bereikbaar. Men wil inwoners en ondernemers in de ontwerpfase van veranderingen betrekken (dit leidt tot afname in aantal klachten, zienswijzen en bezwaren). In de Structuurvisie buitengewoon Castricum (BGC) 2030 worden enkele speerpunten genoemd die richtinggevend zijn voor de toekomst: Speerpunt 1: een open en gevarieerd landschap: men wil de diversiteit van het landschap en de kernen beschermen en met kwaliteit ontwikkelen. Speerpunt 2: een stabiel inwonertal. Onder andere worden een twaalftal bouwlocaties aangegeven (bijv. Zandzoom en Duin en Bosch). Speerpunt 3: recreatie en toerisme bevorderen als belangrijke peiler van de economie Tevens wordt een uitgebreide lijst van (inbreidings-) locaties genoemd in het structuurplan De gemeente heeft tbv. het opstarten van een omgevingsvisie in 2017 een impactanalyse gemaakt en zal een plan van aanpak voor de omgevingsvisie voorbereiden. In dit jaarverslag treft u de nodige voorbeelden aan van plannen, die op basis van particulier opdrachtgeverschap worden gerealiseerd. In 2017 was er sprake van opvallend veel particulier opdrachtgeverschap. Tevens wordt verslag gedaan van de ontwikkelingen in de kwaliteitsteams Duin en Bosch en Limmer Linten. Er is in 2017 op goede wijze samengewerkt met de gemeentelijk plantoelichter, Martin Admiraal. Ir. Robbert Jan Wijntjes, voorzitter welstandscommissie Castricum Cover: Entree Startingerhof, Swan art&build

3 4 5 Inhoud 1. Particulier opdrachtgeverschap 6 2. Welstandscommissie Castricum 8 KLEIN PLAN Tuinhuis, Van Duurenlaan 3, Castricum Adviezen; cijfers en effecten 16 GROOT PLAN Twee onder een kapwoning, Oude Haarlemmerweg 81 Castricum Beoordelingskaders 23 ONTWIKKELINGSGEBIED 2 appartementengebouwen, Startingerweg, Akersloot Op weg naar de Omgevingswet 26 BIJZONDER PLAN Opbouw, Oude Haarlemmerweg 46C, Castricum Evaluatie en aanbevelingen 32 Colofon 34

4 6 7 Hoofdstuk 1 Particulier opdrachtgeverschap 1.1 Omgevingskwaliteit in uw gemeente In dit jaarverslag vertellen we hoe de advisering door de welstandscommissie Castricum in 2017 is verlopen en bespreken we de hoofdlijnen uit projecten waar we als commissie en organisatie aan werken. We gaan ook in op de rol van de ruimtelijke kwaliteitsadvisering in de komende Omgevingswet. In dit eerste hoofdstuk beginnen we met twee plannen die het jaar 2017 kenmerken. Beide plannen zijn ontstaan vanuit particulier opdrachtgeverschap. 1.2 Particulier opdrachtgeverschap Onder particulier opdrachtgeverschap worden die vormen van woningbouwontwikkeling verstaan waarbij de kopers zelf hun grondkavel kopen of pachten en een architect kiezen om zo met maximale invloed hun woning te realiseren. Er was dit jaar opvallend veel sprake van particulier opdrachtgeverschap in Castricum. Zo zijn er meerdere kavels bebouwd met eigen villa s in Duin en Bosch, kwamen er schuurwoningen aan de Heereweg in Bakkum- Noord en 23 woningen aan de Staringerweg door particulier opdrachtgeverschap. Heereweg in Bakkum-Noord Aan de Heereweg worden bij elkaar vier woningen gebouwd in een landschappelijke omgeving. De kavels zijn individueel gekocht en de bewoners bouwen hierop hun eigen huis. Uitgangspunt is een zeer compacte opzet van woningen met terras gelegen in een natuurlijke omgeving. In het ontwerp is vooral gezocht naar harmonie en interactie met de natuurlijke omgeving. Zie beeld. Particulier opdrachtgeverschap Heereweg Staringerweg in Akersloot Aan de Staringerweg worden 23 nieuwe woningen gerealiseerd. Het buurtje is gebaseerd op collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO). Dit betekent dat de woningen bewonersgericht zijn ontwikkeld. Het basisontwerp ligt vast, maar de toekomstige bewoners hebben binnen de kaders van het geldende bestemmingsplan en vergunningsverlening keuze vrijheid ten aanzien van de inrichting en de indeling van hun woning en de gezamenlijke woonomgeving. Het plan is ontworpen door architectenbureau Min-2 Particulier opdrachtgeverschap Koningsduin

5 8 9 Hoofdstuk 2 Commissie 2.1 De rol van de commissie De commissie adviseert over de ruimtelijke kwaliteit van de voorgelegde bouwplannen op basis van het gemeentelijk beleid (zie hoofdstuk 4 Beoordelingskaders). Ruimtelijke kwaliteit is niet alleen de uiterlijke verschijningsvorm van een gebouw of bouwwerk, maar gaat ook over de betekenis van een plan voor de plek. De commissie weegt in haar advisering af of het plan bijvoorbeeld ook sociale, duurzame of gebruikskwaliteiten met zich meebrengt. In de afweging spelen zowel publieke als private belangen. Als onafhankelijk adviseur van uw gemeente zien wij dat samenbrengen van deze publieke en private belangen, door middel van een constructieve dialoog, als onze belangrijkste opdracht. Het beste resultaat ontstaat als de commissie in staat wordt gesteld vanaf een vroeg moment mee te denken samen met de lokale ambtelijke specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw en erfgoed. Hiermee zetten we in op de ontwikkeling die door de Omgevingswet wordt aangejaagd; namelijk de overstap van sectorale welstands- en monumentencommissies naar brede adviescommissies met meerdere vormen van deskundigheid (zoals landschap, stedenbouw, architectuur, ruimtelijke ordening, cultuurhistorie en monumenten). 2.2 Deskundige adviseurs Het goed beoordelen en afwegen van alle aspecten van een bouwplan vraagt vakmanschap. De welstandscommissie Castricum is, in overleg met uw gemeente, samengesteld uit ervaren en vakbekwame adviseurs met kennis die nodig is binnen de gemeente Castricum. De adviseurs zijn onafhankelijk ten opzichte van de gemeentelijke organisatie en de bouwinitiatieven. De commissie is benoemd door de gemeenteraad. In 2017 bestond de commissie uit de volgende adviseurs: Ron Baltussen Architect. Directeur/mede-eigenaar bij Hooyschuur architecten + adviseurs. Ron heeft deel uitgemaakt van diverse commissies in Noord Holland. Ron is lid van de commissie Kennemerland en is gemandateerd lid van de Erfgoedcommissie van MOOI Noord Holland. drs. Emmy Kanon Commissiecoördinator Mooi Noord-Holland Martin Admiraal Plantoelichter gemeente Castricum Robbert Jan Wijntjes Stedenbouwkundige en voorzitter van de commissie. Als ervaren stedenbouwkundige heeft hij een grote hoeveelheid projecten begeleid. Hij heeft oa. de supervisie gehad over grote uitbreidingsplannen en heeft een aantal herstructureringsprojecten begeleid. Voor MOOI Noord-Holland is hij voorzitter van de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo en voor de commissie Kennemerland. Marleen van Driel Architect, is in 2016 aan haar eerste jaar begonnen als commissielid van de welstandscommissie Castricum. Na ruim 10 jaar als architect bij Benthem Crouwel Architects te hebben gewerkt heeft zij haar eigen bureau opgericht en is zij betrokken geweest bij diverse projecten in binnen- en buitenland. Marleen is lid van de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo en de commissie Kennemerland. Voor Castricum is zij gemandateerd architectlid en heeft zij zitting in het Kwaliteitsteam Duin en Bosch 2.3 Werkwijze De welstandscommissie Castricum komt op maandag in de oneven weken van het jaar in Castricum en/of Alkmaar bij elkaar. De vergaderingen zijn openbaar; aanvragers maar ook belanghebbenden en geïnteresseerden zijn van harte welkom om een toelichting te geven of gewoon te luisteren. In 2017 was bij 30 % van de planbehandelingen de initiatiefnemer of ontwerper aanwezig. Dit is 13% meer dan in De commissie is hier blij mee. De commissie biedt een goede gespreksomgeving waar iedereen aan bod komt in het gesprek over omgevingskwaliteit. Over het algemeen worden de plannen digitaal of analoog gepresenteerd door de plantoelichter van de gemeente. Indien aanwezig licht de initiatiefnemer of de ontwerper het plan verder toe. De vergaderdata zijn te vinden op de speciale gemeentepagina van Castricum op

6 10 11 Grote commissie met bezoek Opstellen van adviezen De commissie motiveert haar adviezen op basis van de geldende beoordelingskaders van het gebied (welstandsnota, beeldkwaliteitsplan etc.). Van elke planbehandeling stelt de commissiecoördinator, onder de verantwoordelijkheid van voorzitter, een advies op. Van belang is dat het advies begrijpelijk is voor iedereen; dus helder geschreven en zonder gebruik van onnodig vakjargon. De plantoelichter zorgt voor het openbaar maken en verspreiden van de adviezen richting het college, de aanvrager en eventuele andere belanghebbenden. Planregistratiesysteem De vergaderingen worden gepland en de adviezen worden gerubriceerd in een door MOOI Noord-Holland ontwikkeld planregistratiesysteem genaamd CorSys. Zowel de commissiecoördinator als de plantoelichter en de gemandateerde architectleden hebben toegang tot dit systeem en kunnen te allen tijde de geschiedenis van de planbehandeling raadplegen. Momenteel wordt een nieuw verbeterd systeem voorbereid om de overstap naar volledig digitaal werken te kunnen maken. In 2018 zal dit nieuwe systeem in werking gaan onder de naam (MOOI) DARS (Digitaal Advies Registratie Systeem). De gemeenten kunnen hier optimaal gebruik van maken ook voor de plannen die ambtelijk beoordeeld worden. MOOI Noord-Holland zal de gebruikers begeleiden bij de toepassing ervan. Ambtelijke behandeling Sinds september 2013 worden in Castricum plannen ook ambtelijk beoordeeld. Dit geldt voor de categorie plannen die valt binnen het welstandsluwe gebied. Eventueel kan de ambtenaar terugvallen op de expertise van de commissieleden en het plan alsnog in de commissievergadering brengen. 2.4 Contacten en activiteiten in de gemeente Op 3 april 2017 had de commissie een overleg met de wethouder. Het jaarverslag 2016 werd doorgenomen en een aantal zaken wordt nader besproken. Voor de Omgevingswet is een team gevormd voor de BUCH gemeenten. De gemeente aanvaardt graag de uitnodiging van de directeur van MOOI Noord-Holland om een presentatie hierover te houden voor de ambtenaren. Hij zal hiervoor contact opnemen met kwartiermaker Omgevingswet van de gemeente. Excursie Op 21 september organiseerde de commissie een excursie door de gemeente. Het architecten kernteamlid Duin en Bosch verzorgde een tocht door het te ontwikkelen gebied. Ook werden een aantal gereed gekomen projecten en een welstandsvrij deel van de gemeente bezocht. Gemandateerde commissie Niet alle plannen worden door de voltallige commissie behandeld. In 69% van het aantal planbehandelingen wordt de aanvraag door één commissielid uitgevoerd. Deze bepaalt ook of een plan in de voltallige commissievergadering beoordeeld dient te worden. Wethoudersgesprek over 2016

7 12 13 Excursie stationsgebied Castricum Excursie welstandsvrij gebied Excursie Duin en Bosch

8 t 14 WELSTANDSCOMMISSIE CASTRICUM PROJECT JAARVERSLAG KLEIN PLAN 2017 CASTRICUM Tuinhuis Van Duurenlaan 3 Binnen het bijzonder welstandsgebied wordt bij een woning een tuinhuis aangevraagd. De vormgeving van het tuinhuis voldoet aan de criteria die gevraagd worden, maar doordat het object in dezelfde lijn met het tuinhuis van de buren is geplaatst, komt het voor de aanbouwen van het woonhuis te liggen, in het zicht vanaf de openbare weg. Het gebouw zal net als bij de buren ten minste achter achterlijn van de bijgebouwen moeten komen te liggen, waardoor het als ondergeschikt element naast de hoofdmassa wordt geplaatst. Bij een tweede overleg zijn de aanvragers aanwezig. In het overleg geeft de commissie twee opties aan voor de plaatsing van het tuinhuis: geheel achter op de kavel of minimaal (circa twee meter naar achteren) met de voorzijde gelijk aan de plaats van de bestaande schutting met poort. Als het aangepast plan voldoet aan een van deze opties kan de ambtenaar de aanvraag verder ambtelijk afhandelen. 15

9 16 17 Hoofdstuk 3 Adviezen; cijfers en effecten 3.1 Cijfers In 2017 heeft de Welstandscommissie Castricum 69 vergunningaanvragen behandeld, waarvan 3 betrekking hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met plannen die meerdere behandelingen nodig hadden, was het totaal aantal planbehandelingen 100. Het aantal nieuwe plannen is met ca 31 % gedaald ten opzichte van Het aantal behandelingen daalde met ca 19 % ten opzichte van het vorige jaar. Bij 44% van de aanvragen kon in één keer een positief advies gegeven worden. Bij 30% van de planbehandelingen was de initiatiefnemer of ontwerper aanwezig. 3.2 Effect van de adviezen De adviezen zijn openbaar en worden uitgebracht aan het college van B&W. In het jaar 2017 zijn vrijwel alle adviezen van de commissie overgenomen door het college van B&W. Het college is twee maal contrair gegaan. Eenmaal ten aanzien van een erfafscheiding om economisch en maatschappelijke redenen en eenmaal ten aanzien van een uitbreiding van een bedrijfspand om economisch en maatschappelijke redenen. 3.3 Advies grote ruimtelijke plannen In 2017 zijn geen grote ruimtelijke plannen aan de orde geweest. 3.4 Kwaliteitsgesprekken, procesbegeleiding, beleidsontwikkeling De advieswerkzaamheden van MOOI Noord- Holland voor behoud en ontwikkeling van omgevingskwaliteit in Noord-Holland gaat verder dan de gemeentelijke adviescommissies. Voor Castricum hebben wij de volgende ondersteunende activiteiten uitgevoerd: Kwaliteitsteam Duin en Bosch In 2016 is mevrouw Marleen van Driel vanuit de welstandscommissie als gemandateerde architect benoemd. Zij heeft een volledig mandaat betreffende de aanvragen voor een omgevingsvergunning. Ook voor andere plannen dan vergunningsaanvragen, zoals bijvoorbeeld beeldkwaliteitsplannen, heeft zij zitting in het kwaliteitsteam. Plannen betreffende monumenten zullen beoordeeld blijven door de Monumentenadviescommissie. In 2017 heeft mevrouw van Driel vier vergaderingen van het gehele K-team bijgewoond. Hierbij is vooral de ontwikkeling van de Loet behandeld. Het ontwerp en het bijhorende landschapsontwerp is meerdere keren behandeld en is inmiddels definitief. Een ander belangrijk plan dat aan de orde is geweest, is de woningbouw ontwikkeling voor Koekoeksduin. Het eerste schetsontwerp is eind 2017 aan het K-team gepresenteerd. In het gemandateerde K-team overleg worden de plannen getoetst voor de woonvelden in Koningsduin. De kopers van deze vrije kavels hebben de mogelijkheid tot vooroverleg over hun bouwvoornemen in relatie tot de beeldkwaliteitscriteria en de kavelpaspoorten. Samen met de gemeentelijke plantoelichter worden de plannen besproken en getoetst aan deze criteria. Het voordeel hiervan is om in een vroeg stadium, voor een definitief ontwerp in overleg tot afstemming te komen. Van deze mogelijkheid is veel gebruik gemaakt. Het heeft gezorgd voor een samenhangende ontwikkeling. Kwaliteitsteam Limmer Linten Het Q-team Limmer Linten is in 2017 maar een paar keer bij elkaar geweest. Het team bestaat uit twee adviseurs ter ondersteuning van de GEM. Maarten Overtoom heeft namens MOOI NoordHolland zitting in het team en rapporteert periodiek aan de plenaire commissie. Het Q-team is in 2017 een paar keer bij elkaar geweest ter ondersteuning en advisering van oa. de bouwvelden 2a, 2b en 2c van de Limmer Linten. Het Q-team is betrokken geweest bij de beantwoording van de zienswijzen van bouwveld 2a, die qua De Loet uitwerkingsplan in procedure is genomen. Voor de uitwerking van de bouwvelden 2b en 2c is als Q-team op verzoek van de GEM ondersteuning geboden aan de architect en projectontwikkelaar voor de afronding en inpassing van de ontwerpen van met name de appartementengebouwen en inrichting van de openbare ruimte. Overigens heeft het Q-team ook regelmatig bilateraal geadviseerd aan de GEM met betrekking tot de inpassing van een aantal kleinere bouwvelden aan de randen van bouwveld 2a en het Tegro terrein. Vanwege het welstandsluwe regime voor de betreffende bouwvelden, wordt de welstandscommissie slechts spaarzaam gevraagd voor een beoordelingsadvies. Met de GEM en welstandscommissie is overeengekomen om desondanks de commissie periodiek te informeren over de ontwikkelingen in de Limmer Linten. Het eerste uitgegeven bouwveld van de Limmer Linten is voltooid en er kan worden vastgesteld, dat er sprake is van een hoogwaardige woonbuurt in de sprekende chaletstijl. 3.6 Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland De gemeente Castricum heeft ook gebruik gemaakt van het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland; een vraagbaak voor gemeenten met vragen over erfgoed, cultuurlandschap, omgevingswet en archeologie. Het Steunpunt is een samenwerking tussen MOOI Noord-Holland en Stichting NMF en wordt mogelijk gemaakt door de provincie Noord-Holland en het RCE. Medewerkers van Noord-Hollandse gemeenten kunnen bij het Steunpunt terecht met vragen over alles wat met erfgoed te maken heeft, om te sparren over ingewikkelde kwesties of om mee te lezen met nieuwe beleidsstukken. Ook kunnen gemeenten concrete cases voordragen voor een expertmeeting, onderzoek of als interessant voorbeeldproject.

10 18 19 Aantal planbehandelingen Aantal planbehandelingen Tabel 1 SOORT AANVRAAG AANTAL AANVRAGEN AANTAL BEHANDELINGEN Omgevingsvergunning waarvan een monument 2 2 waarvan nieuwbouw waarvan verbouwing Preadvies* 4 7 Reclameaanvraag 1 2 Totaal Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was * Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren: Aantal planbehandelingen ten opzichte van voorgaande jaren Tabel 2 SOORT AANVRAAG Nieuwe aanvragen Aanvragen van voorgaande jaren Herhalingen Totaal behandelingen Hoe vaak behandeld? ADVIEZEN AAN B&W Totaal nieuwe aanvragen* Bij eerste behandeling akkoord 44 % 62 % 47 % Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig) Bij tweede behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij) Bij derde of verdere behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij) Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag ingetrokken Plan wel akkoord op hoofdlijnen maar nog geen aanvraag voor vergunning 17 % 11 % 12 % 8 % 12 % 16 % 9 % 3 % 10 % 17 % 8 % 12 % 6 % 4 % 2 % * Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen. Op kunt u meer cijfers vinden. Vorm van behandelingen Vorm van behandelingen Tabel 3 VERDELING AANVRAGEN Totaal behandelingen Gemandateerd behandeld 67 % % 84 % In de welstandscommissie behandeld % % % In de geïntegreerde commissie met monumentenleden behandeld 2 % 5 % 3 %

11 t PROJECT GROOT PLAN CASTRICUM Woning Oude Haarlemmerweg Aan een rotonde aan de oude Haarlemmerweg op een prominente locatie en een belangrijke aanrij- route en zichtpunt wordt een twee-onder- een kapwoning gebouwd. De eerste overleggen gaan voornamelijk over de stedenbouwkundige context. De gebouwen in de omgeving hebben allemaal een richting die parallel lijkt te liggen aan de weg. De woning onttrekt zich daaraan. De bepalende richting lijkt de Beverwijkerstraatweg. De rotonde lijkt meer een technische onderbreking van de weg te zijn. De massa lijkt ook een schaalvergroting in te houden voor het gebied. De commissie krijgt de stedenbouwkundige onderbouwing waarin gesteld wordt dat medewerking wordt verleend aan een twee-onder-een kapwoning en dat de (summiere) schetsvoorstellen in overeenstemming zijn met de visie Oude Haarlemmerweg e.o.. Uitgangspunt is een markant stevig woonhuis als markering van de dorpsentree. Hiermee zijn de vragen van de commissie beantwoord. Na enige aanpassing van de architectuur, oa om het beoogde beeld van een jaren dertig woning consequent vol te houden, krijgt het plan een positief advies van de commissie. Massastudie Vanaf de Oude Haarlemmerweg

12 22 23 Hoofdstuk 4 Beoordelingskaders 4.1 Welstandsbeleid De welstandsnota, vastgesteld in 2013 door de gemeenteraad, vormt het belangrijkste beoordelingskader van de commissie. De adviezen worden gebaseerd op criteria uit deze nota die zijn opgesteld per welstandsgebied en type bouwwerk. Tevens zijn er algemene criteria voor bijzondere, onverwachte plannen. De welstandsnota bevat ook criteria voor het handhaven van reeds gerealiseerde bouwwerken, de zogeheten excessen. Voor aparte gebieden zijn in de loop van de tijd criteria voor de beeldkwaliteit opgesteld. Deze worden na vaststelling door de Raad van Castricum toegevoegd aan de welstandsnota. 4.2 Monumentenbeleid De gemeente Castricum kent een erfgoedbeleid. Plannen hiervoor worden door de Erfgoedcommissie van MOOI Noord- Holland beoordeeld. In deze commissie zitten specialisten op diverse terreinen op het gebied van het erfgoed. Zie Ruimtelijk beleid Het ruimtelijke beleid van Castricum wordt in de eerste plaats richting gegeven door structuurvisie Buiten Gewoon Castricum, bestemmingsplannen en beeldkwaliteitsplannen. Het is het kader voor ruimtelijke ontwikkelingen en benoemt de opgaven waar Castricum de komende jaren voor staat. (bijv. wensbeelden structuurvisie: versterken van de centra van de kernen, verbeteren openbare ruimte, afronden van de kernen en een duurzaamheidswensbeeld). De structuurvisie (oktober 2010) is een integraal beleidsdocument, omdat het de maatschappelijke (sociale en economische) opgaven centraal stelt. Het vertaalt de verschillende opgaven in ruimtelijk beleid. Nieuwe bestemmingsplannen worden gebaseerd op deze structuurvisie.

13 24 WELSTANDSCOMMISSIE CASTRICUM PROJECT JAARVERSLAG 2017 ONTWIKKELINGSGEBIED 25 AKERSLOOT Appartementengebouwen Startingerhof De commissie heeft eerder 23 grondgebonden woningen in het ontwikkelingsgebied aan de Startingerweg te beoordelen gekregen. Nu ligt een plan voor een appartementencomplex voor. Het bijzondere is dat het om een collectief particulier opdrachtgeverschap gaat. Iedere bewoner heeft dus iets te zeggen over de invulling van zijn appartement. Dit vormt een flinke uitdaging voor de architect en het ontwerp, geen sinecure volgens de commissie. Ze heeft waardering voor het ontwerp. De twee gebouwen zijn qua architectuur verschillend, maar toch familie van elkaar. De kappen vormen een bijzonder element. De commissie heeft moeite met de oplossing van bergingen en hoofdentree. Deze is te mager en geforceerd. Vanuit de hoofdentree kom je in de bergingen. Bij een dergelijk project met de geambieerde kwaliteit, is dit ongewenst. Ze maakt zich ook zorgen over de hoeveelheid ruimte om het complex. Het plan zal zodanig gewijzigd worden dat de entree meer open wordt en dat de meeste bergingen van buitenaf ontsloten zullen worden. Uiteindelijk lijkt het ook of het pand is verschoven. Het lijkt of de woning meer ruimte krijgt en dat beoordeelt de commissie als positief NIEUWBOUW WONINGEN HOOGEGEEST AKERSLOOT SCHETSONTWERP PLATTEGROND 1:500 stolp kapberg schuur schuur schuur schuur kapberg Massa in de omgeving Entree Startingerhof, Swan art&build

14 26 27 Hoofdstuk 5 Op weg naar de Omgevingswet MOOIWAARTS Kwaliteitsstelsel uit Schetsboek voor een Omgevingsplan Op Kwaliteit MOOIWAARTS 5.1 Goede omgevingskwaliteit De Omgevingswet wordt naar verwachting in 2021 van kracht. Dan zullen vertrouwde kaders, posities en instrumenten veranderen. Van sommige tradities zullen we afscheid nemen, andere werkwijzen worden verder ontwikkeld en vernieuwd. In een wereld die niet meer functioneert volgens sectorale kaders en lineaire processen, waar de lokale overheid uitnodigend en faciliterend te werk gaat, zullen we moeten zoeken naar de invulling van het begrip goede omgevingskwaliteit. Het begrip welstand verdwijnt uit de wet, de nieuwe term in de Omgevingswet is het uiterlijk van bouwwerken. De zorg voor het uiterlijk van bouwwerken moet geregeld worden in het omgevingsplan en daaraan gekoppelde beleidsregels. De oude scheiding tussen bestemmingsplan en welstand zal verdwijnen. De planologische bouwregels kunnen volledig worden geïntegreerd met de regels voor het uiterlijk van bouwwerken. En die beleidsregels kunnen worden verbreed tot beleidsregels voor ruimtelijke kwaliteit: erfgoed, stedenbouw, landschap, architectuur, openbare ruimte in onderlinge samenhang; of nog integraler beleidsregels voor omgevingskwaliteit, door ook duurzaamheid, gezondheid en veiligheid toe te voegen. Dit betekent natuurlijk ook nogal wat voor de uitvoering van kwaliteitsadvisering. Mooiwaarts De invoeringsdatum van de Omgevingswet is opgeschoven naar 1 januari Dat geeft even lucht, maar maakt de maatschappelijke urgentie van een nieuwe manier van werken niet minder. Daarom werkt MOOI Noord- Holland intensief mee aan Mooiwaarts, een initiatief van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit. (zie ook Met Mooiwaarts zijn we op zoek naar de invulling van het nieuwe kernbegrip goede omgevingskwaliteit in de Omgevingswet. De inspiratie en kennis die we daarmee opdoen, stellen we graag voor uw gemeente beschikbaar. Voor nu focussen we hierbij op onderdelen die tot op heden nog maar beperkt aandacht krijgen en die de uitwerking van het toekomstige ruimtelijk kwaliteitsbeleid direct beïnvloeden: het omgevingsplan en de invulling van de wettelijk verplichte gemeentelijke adviescommissie. 5.2 Omgevingsplan Op Kwaliteit In 2017 is met medewerking van MOOI Noord-Holland, het Schetsboek voor een Omgevingsplan Op Kwaliteit gepresenteerd. In het Schetsboek worden tien principes voor het omgevingsplan uitgewerkt: 1. Voor en door mensen 2. Publieke en private belangen 3. Zorg voor cultureel erfgoed 4. Zorg voor goede omgevingskwaliteit bestaande leefomgeving 5. Zorg voor goede omgevingskwaliteit nieuwe initiatieven 6. Doelen voor goede omgevingskwaliteit 7. Gebiedsgerichte kwaliteiten 8. Vergunningenstelsel 9. Interpretatie van open regels en beleidsregels 10. Per saldo meer waarde bij buitenplanse initiatieven De principes komen samen in een kwaliteitsstelsel dat private en publieke belangen samenbrengt. Het kwaliteitsstelsel bestaat uit vier velden waar het streven naar goede omgevingskwaliteit een leidende rol speelt: het initiatief, het werkproces, het omgevingsplan en de omgevingsvisie. In elk veld kunnen door de gemeente zelf instrumenten en processen worden geplaatst die de samenhang, consistentie en continuïteit van het stelsel als geheel bevorderen. Welke elementen dat zijn en hoe ze worden verbonden is niet in het

15 28 29 algemeen te zeggen. Het is afhankelijk van de lokale omgevingskwaliteiten, van uw ambities, uw maatschappelijke doelstellingen en de bestuurscultuur in uw gemeente. Wij gaan het komende jaar graag met u in gesprek over de uitwerking van het kwaliteitsstelsel en de tien principes voor het omgevingsplan. Voor meer informatie over onze activiteiten en advisering rondom de Omgevingswet of het downloaden van het Schetsboek, bezoek onze website www. mooinoord-holland.nl. 5.3 Gemeentelijke adviescommissie Onder de Omgevingswet blijft de gemeente medeverantwoordelijk voor het aanzien van het landschap, de openbare ruimte en het uiterlijk van bouwwerken. De gemeente kan zich daarbij laten adviseren door de gemeentelijke adviescommissie, die de Omgevingswet introduceert, als opvolger van de monumentenen de welstandscommissie. In 2018 wil MOOI Noord-Holland in de geest van de Omgevingswet verder werken aan de ontwikkeling van deze brede adviescommissies voor omgevingskwaliteit. Zo n brede commissie heeft deskundigheid in huis over verschillende aspecten van omgevingskwaliteit zoals erfgoed, stedenbouw, landschap, architectuur en openbare ruimte en is in staat is om complexe afwegingen te maken op deze aspecten. In maart 2018 organiseren we met ondersteuning van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en bureau Over Morgen de expertmeeting Wie adviseert over goede omgevingskwaliteit. Naar aanleiding daarvan werken we samen met geïnteresseerde gemeenten scenario s uit die verschillende vormen van betrokkenheid van de adviescommissies tonen. We nodigen ook uw gemeente van harte uit om aan te haken bij dit project. In 2017 heeft MOOI Noord-Holland, samen met enkele gemeenten die als voortrekker willen optreden, de rol en samenstelling van deze gemeentelijke adviescommissie globaal verkend. De verplichte kern van de commissie bestaat uit enkele deskundigen op het gebied van de monumentenzorg, die bevoegd zijn te adviseren over de rijksmonumenten. Maar in de Memorie van Toelichting wordt benadrukt dat gemeenten de vrijheid hebben om een generieke adviescommissie te benoemen die adviseert over aspecten van omgevingskwaliteit bij het verlenen van omgevingsvergunningen. Ook kwaliteitsteams of supervisoren die zich specifiek richten op bijvoorbeeld (her) ontwikkelingsgebieden of bepaalde onderwerpen, zijn mogelijk (MvT Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3, p. 382).

16 PROJECT BIJZONDERPLAN CASTRICUM Sterrekundig observatorium Oude Haarlemmerweg Het gaat om een preadvies. De aanvraag betreft de bouw van een sterrenkundig uitkijkpunt in het bijgebouw van een woning. De bedoeling is dat er ook les gegeven zal worden. Er zijn geen specifieke criteria voor dergelijke objecten. De commissie beoordeelt de aanvraag daarom ook op de algemene criteria, te weten relatie tussen vorm, gebruik en constructie, waarbij van een bouwwerk dat voldoet aan redelijke eisen van welstand mag worden verwacht dat de verschijningsvorm een relatie heeft met het gebruik ervan en de wijze waarop het gemaakt is, terwijl de vormgeving daarnaast ook zijn eigen samenhang en logica heeft. Het observatorium voldoet hier in principe aan. Er zijn twee voorstellen voor de plaatsing, namelijk in het midden van het dak of in de hoek. De commissie heeft een voorkeur voor een plaatsing tussen deze twee opties. De optie in het midden is namelijk te symmetrisch. De optie in de hoek sluit onlogisch aan in het snijpunt van het dakvlak. Verder dient de verbijzondering als technisch object geduid te worden en daarom adviseert de commissie om de beplating voor de koepel (zink) geheel door te trekken over de koepel. Observatorium vanaf fietspad

17 32 33 Hoofdstuk 6 Conclusies en aanbevelingen 6.1 Evaluatiegesprek portefeuillehouder Als onafhankelijk adviseur dragen wij bij aan een goede omgevingskwaliteit in uw gemeente. Die zorg delen we samen met de initiatiefnemers en met u als gemeente. Elk jaar bespreken we tijdens een evaluatiegesprek met de portefeuillehouder de belangrijkste ontwikkelingen binnen uw gemeente en formuleren we aandachtspunten voor de toekomst. Op 14 februari 2018 vond dit jaarlijkse evaluatiegesprek plaats over het jaar De belangrijkste uitkomsten van dat gesprek zijn: Er is gediscussieerd over de veranderde en de veranderende rol van de welstandscommissie van toetsend naar begeleidend. Gezien de uitgangspunten van de Omgevingswet zullen de meer complexe plannen bij de commissie langskomen en dan is maatwerk geboden, liefst in een gesprek met de aanvragers. In de toekomst zal ook de wens van de omwonenden meegenomen worden. Het is daarbij belangrijk om de inzet van de commissie meer naar voren te halen in het proces, niet alleen bij de architectuur, maak ook bij erfinrichting en planologische afwijking. Het is ook belangrijk om dit BUCH breed te organiseren, daarom is een terugkoppeling naar de kwartiermaker wenselijk. De inzet van Kwaliteitsteams lijkt succesvol. Een groot aantal aanvragers heeft te kennen gegeven tevreden te zijn met het proces. Marleen van Driel, lid van het K-team Duin en Bosch zal in de loop van 2018 de heer Maarten Overtoom opvolgen als lid van het K-team Limmer Linten. De nieuw ingerichte Monumentenraad van de gemeente wordt uitgenodigd om bij vragen contact op te nemen met het Steunpunt. Een schetsboek met 10 principes voor een omgevingsplan wordt overhandigd. Het streven naar goede omgevingskwaliteit speelt daarbij een leidende rol. 6.2 Conclusies en aanbevelingen Vanuit de ervaringen en inzichten doet de welstandscommissie Castricum nog de volgende aanbevelingen: Bij een ontwerp/aanvraag zou vanuit zowel het individuele als het publieke belang gekeken kunnen worden. Een publiek belang van een goede leefomgeving voor iedereen. De verbinding met de omgeving zou meer benadrukt moeten worden. Bij een bouwaanvraag wordt nog steeds vooral gekeken naar het bouwvlak, volume, bouwhoogten en dergelijke. En veel minder over hoe de bebouwing kan aanhaken aan de omgeving. Organiseer in uw gemeente een maatschappelijk debat over de maatschappelijke doelstellingen van de Omgevingswet: een gezonde en veilige leefomgeving met een goede omgevingskwaliteit. Wat verstaan burgers, ondernemers, bestuurders, maatschappelijke organisaties en deskundigen hieronder? Wat vindt men belangrijk? 6.3 Tot slot Met dit jaarverslag geven we inzicht in de manier waarop de welstandscommissie Castricum aan de hand van de geldende beleidskaders, adviseert over de omgevingskwaliteit en de ontwikkeling van het erfgoed binnen uw gemeente. Een doel waar wij ons graag namens uw gemeente voor inzetten en aan bijdragen. In het jaarverslag is een aantal plannen uit het jaar 2017 aan bod gekomen. Het is slechts een greep uit de vele en uiteenlopende plannen waarover de commissie op transparante en constructieve wijze heeft mogen adviseren. Onze werkwijze is het beste te ervaren door aan te schuiven. Wij nodigen daarom alle belangstellenden uit om in 2018 een vergadering bij te wonen. Bedenk hoe een kwaliteitsstelsel onder de Omgevingswet eruit zou kunnen zien en welke instrumenten en processen daarvoor nodig zijn. Zorg voor samenhang en proportionaliteit. Bespreek de tien principes voor een omgevingsplan op kwaliteit en werk ze uit voor uw gemeente, als een programma van eisen voor het omgevingsplan. Maak gebruik van de kennis en ervaring die aanwezig is bij medewerkers en adviseurs van het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland en neem deel aan activiteiten en bijeenkomsten. Evaluatiegesprek 2017 met wethouder Steeman

18 34 Colofon Auteur drs. Emmy Kanon, coördinator welstandscommissie Castricum Met bijdragen van Robbert Jan Wijntjes, voorzitter welstandscommissie Castricum Marleen van Driel, architectlid welstandscommissie Castricum José van Campen, Woord en Plaats Jef Mühren, directeur MOOI Noord-Holland Dorine van Hoogstraten, adjunct-directeur MOOI Noord-Holland Marlous Ruiter, communicatiemedewerker MOOI Noord-Holland Martin Admiraal, plantoelichter Castricum Basisontwerp Funcke Creatieve Partners Uitwerking Toprapport Merijn Groenhart MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit Alkmaar, maart 2018 MOOI NOORD-HOLLAND Emmastraat DP Alkmaar T info@mooinoord-holland.nl