mag een mens niet scheiden. trouw tot in eeuwigheid? Wat God heeft verbonden mag een mens niet scheiden, trouw tot in eeuwigheid?,

Transcriptie

1 Dienstnummer: 1288 zondag: 3 e zondag van de herfst datum: plaats: De Bron, Assen Schriftlezingen (onderstreept = hoofdlezing): Marcus 10: 1-16 liederen: ps 8a:1,2,3,6; Lb 782; Lb 792; ps 130; Lb 827 eventuele bijzonderheden: Israelzondag Gemeente van Jezus Christus 1. Wat God heeft verbonden mag een mens niet scheiden. Die woorden van Jezus uit het evanglie van vandaag zijn ongetwijfeld de basis geweest voor het thema van de Israelzondag dit jaar, want dat thema luidt: trouw tot in eeuwigheid. a. Nou staat er achter dat thema een vraagteken en je moet het dus horen als een vraag: trouw tot in eeuwigheid? Dat is misschien maar goed ook, want die woorden uit het evangelie: Wat God heeft verbonden mag een mens niet scheiden, die woorden hebben nogal wat ellende en verdriet veroorzaakt. Het gaat namelijk over echtscheiding en Jezus zegt hier dus duidelijk dat dat niet mag. Daarom zijn in veel huwelijken man en vrouw bij elkaar gebleven, ook al hadden ze veel beter van elkaar kunnen scheiden, ook al gingen mensen daar helemaal aan kapot, ook al was de vrouw meestal het slachtoffer. Je mag immers niet scheiden?! Jezus heeft het toch zelf gezegd?! b. Gelukkig staat er achter dat thema trouw tot in eeuwigheid?, gelukkig staat daar een vraagteken achter. Want: wat ís dat dan: eeuwige trouw? Wat betekent dat dan in de praktijk? Ben je elkaar ook eeuwig trouw als je elkaar voor eeuwig kapot dreigt te maken?

2 2 c. Er staat een vraagteken achter. Daarom hoor ik ook een appèl in dat thema, een oproep: wat betekent eeuwig trouw zijn voor jóu? Wíl je dat? Kún je dat? Ga je die uitdaging aan? Hoe ga je dat dan dóen? 2. a. Maar, waar gaat het dan om? 'Alleen' om het huwelijk? En dan 'alleen' om het huwelijk zoals wij dat kennen en sluiten: gesloten door de burgerlijke stand en bevestigd en ingezegend in de kerk? Is dát wat God heeft verbonden en een mens niet mag scheiden? Daar lijkt het de Farizeeën in het verhaal wél allemaal om te gaan. Nou ja, natuurlijk niet om ons moderne huwelijk, maar wel om het huwelijk van man en vrouw zoals dat toen bestond. Mag een man zijn vrouw daaruit verstoten, wegzenden?, zo is hun vraag aan Jezus. Ze wilden hem op de proef stellen, staat erbij, en daar zit achter: ze willen weten waar Jezus staat, welke partij hij kiest in de vele discussies die in die dagen over echtscheiding gevoerd werden. Bijvoorbeeld: mag je je vrouw enkel en alleen verstoten als ze overspel pleegt? Of mag dat ook als ze alleen al het eten laat aanbranden? Ben je van de 'zachte' of van de 'harde' partij? Ja, de Gereformeerde mannenbroeders later

3 3 hebben goed naar die Farizeeën geluisterd b. Waar in die discussies staat Jezus? Hij begint met Mozes, met de torah. En dat is meteen al een aanscherping. Want de Farizeeën vroegen: mág een man zijn vrouw verstoten? Maar Jezus vraagt: hoe luidt het voorschrift van Mozes, letterlijk: wat heeft Mozes u gebóden? Het is dus geen kwestie van 'mogen', maar van 'móeten'; in dit geval van: de vrouw, de zwakste en meest kwetsbare partij-, zij 'móet' beschermd worden, en daarom mag een man een scheidingsbrief schrijven waarin staat dat de vrouw vrij is en dus weer door een andere man gehuwd kan worden zodat ze weer levensonderhoud en bescherming heeft en niet als een onbeschermde verstotene verder hoeft. Daar begint Jezus mee: met Mozes, met de torah, met die door God gegeven richtingwijzers voor het leven, met die aanwijzingen om te kunnen leven naar Gods bedoelingen, en om zó te kunnen samenleven dat de meest kwetsbaren recht gedaan wordt. Zou hij dáárom ook de kinderen zegenen? Zou hij zich daarom ook zo opwinden als de discipelen die kinderen eigenlijk willen 'verstoten', niet willen toelaten dat Jezus deze kleinen en kwetsbaren omarmt en zegent? c. Jezus begint dus met Mozes. Maar vervolgens begint ie nog veel meer. Hij begint namelijk bij het begin, bij het begin dat veelmeer 'begin-sél' is,

4 4 principe, uitgangspunt: al bij het begin van de schepping heeft God de mens mannelijk en vrouwelijk gemaakt, zegt Jezus. Nee, níet: 'man en vrouw', niet: het moderne burgerlijke huwelijk, maar: 'mannelijk en vrouwlijk'. D.w.z.: de mens is bedoeld om twee-zaam te zijn, om te leven in verbondenheid met elkaar, samen als partners, in relatie, in gemeenschap. Daarom zal de mens één vlees zijn, één worden. Want pas dan, als hij leeft in verbondenheid, pas dan leeft hij zoals God hem en haar bij het begin, 'in beginsel', gemaakt heeft, bedoeld heeft; pas dan is hij trouw tot in eeuwigheid; pas dan scheidt een mens niet wat God heeft verbonden. 3. a. Het gaat dus om veel meer dan om het moderne burgerlijke huwelijk en om de vraag of je nou wel of niet mag scheiden. Want het gaat om 'leven in meervoud', leven als partners, om verbondenheid en trouw in allerléi relaties. En ten diepste, in beginsel, in principe gaat het om menselijkheid, om de mens naar Gods bedoeling, om mens naar Gods beeld. Het gaat om leven en samenleven, het gaat erom hoe en wat die mens van het leven en van de aarde maakt. Ja, het gaat ten diepste, in beginsel, in principe

5 5 om het koninkrijk van God. Wil je en kun je dát ontvangen en dáár trouw aan zijn, zoals een kind iets onvoorwaardelijk kan ontvangen om zich er vervolgens in alle trouw helemaal aan over te geven? Zou je dan niet juist een gezegend mensenkind in Jezus' armen zijn?! b. Het gaat dus om veel meer dan om of je nou wel of niet mag scheiden. Want het gaat heel concreet om: hoe leef jij in verbondenheid met anderen, hoe kom jij op voor de meest kwetsbaren, hoe ben jij een partner voor die èèn-zame mens? c. En dan gaat het heel concreet bijvoorbeeld ook om hoe we als kerk en Israel onopgeefbaar met elkaar verbonden zijn, en dat dat echt wat anders is dan onze verbondenheid met islam of boeddhisme, en ook méér dan 'alleen maar' strijd tegen anti-semitisme. d. En dan gaat het ook heel concreet om hoe we samenleven, wat voor samenleving we willen zijn; welke bescherming de weduwe, de wees en de vreemdeling daarin hebben; hoe we omgaan met gescheiden mensen, of met mensen die in ándere relaties leven dan volgens de heteroseksuele norm. Dan gaat het heel concreet om de samenleving; of het daarin gaat om ikzelf eerst, eigen land en volk eerst, geld en bezit eerst,

6 6 macht en kracht eerst, óf dat het een samenleving is met ándere waarden en normen; met goede zorg voor zieken en ouderen, met aandacht voor wie niet zo goed kunnen meekomen; waar niet de economie en de groeicijfers allesbepalend zijn, waar je bereid bent om iets in te leveren terwille van duurzaamheid en houdbaarheid; waar we ons niet enkel en alleen met wapens verdedigen maar creatief en vol fantasie zoeken naar hoe we de andere wang kunnen toekeren. 4. a. Om zulke zaken, daar gaat het dus allemaal om bij trouw tot in eeuwigheid. Zoals het daar bij Jezus zelf ook om gaat als hij al die mensen die naar hem toekomen onderwijst zoals hij gewoon was te doen, onderwijst in Gods torah, in die levensweg die God ons aanbiedt, onderwijst om díe levensweg te gaan. Zoals het daar bij Jezus zelf ook om gaat als hij op weg is naar Jeruzalem, die stad de bruid en Jezus de bruidegom; op weg naar zijn lijden en dood als uiterste consequentie van zijn trouw, zijn trouw aan Gods volk; Gods volk dat telkens zo ón-trouw is aan God want ándere goden dient, overspel pleegt met andere minnaars, zich telkens weer laat verleiden door andere machten en zo bijvoorbeeld vooral de economie of de seks of de macht liefheeft. Zoals het daar bij Jezus zelf ook om gaat als hij trouw blijft aan zijn roeping, zijn roeping om die mens van Gods schepping te zijn, die mens die leeft in meervoud; trouw aan zijn roeping

7 7 om Gods koninkrijk te realiseren, die goede schepping; trouw aan zijn roeping om als een ware 'zoon van Israel' ook de andere volken bij Gods heil te betrekken. b. Daar gaat het dus allemaal om bij wat God heeft verbonden mag een mens niet scheiden. Want daar heeft God zich zélf nou juist aan verbonden; verbonden aan liefde en trouw; verbonden aan de mensen en aan de aarde, aan juist de meest kwetsbaren, om juist hen te omarmen en te zegenen, om hen lief te hebben en trouw te zijn tot in eeuwigheid. AMEN.