aanroeping van de Geest-, Door de Geest is Hij aanwezig, is Hij bezig in het brood en in de wijn,

Transcriptie

1 Dienstnummer: 1259 zondag: 8 e zondag van de herfst datum: plaats: De Bron, Assen Schriftlezingen (onderstreept = hoofdlezing): 1 Korintiërs 10:16-17; Johannes 6:51-57 liederen: ps 25:2,4; Weerklank 393:3,7,8; Lb 672:4,5; Lb 376:4,6,7; DV 252 eventuele bijzonderheden: dienst van Schrift en Tafel, thema: Aanroeping van de Geest Gemeente van Jezus Christus 1. We halen ons nogal wat op de hals vandaag. Niet alleen met het zittend avondmaal, waarmee ik de diaconie met nogal wat praktische puzzeltjes opzadelde; nee, vooral met het thema: aanroeping van de Geest-, vooral dáármee halen we ons nogal wat op de hals. Door de Geest is Hij aanwezig, is Hij bezig in het brood en in de wijn, zo zongen we net 1. En daar gaat het nou precies om: dat Christus, door de heilige Geest, aanwezig is in brood en wijn en dat Hij daarin en daarmee met ons bezig is, het een en ander bij ons bewerkt, iets met ons wil en met ons doet. Daarom kan het Dienstboek van onze kerk in de toelichting op de liturgie van het avondmaal ook zeggen: Heel de viering van de Maaltijd van de Heer is afhankelijk van het werk van de heilige Geest. Dat wordt tot uitdrukking gebracht in de aanroeping van de heilige Geest Nou klinkt u dat allemaal misschien wat vreemd in de oren; aanroeping van de Geest is waarschijnlijk níet het eerste 1 Weerklank gz 393: 7 2 Dienstboek deel I, p.889

2 2 waar u aan denkt bij het avondmaal. Waar gaat dit over? En wat is hier belangrijk aan? Nou, ik denk dat die aanroeping van de Geest toch minder vreemd is dan je denkt. Eigenlijk zijn we deze dienst er al meteen mee begonnen: Here, maak mij uwe wegen door uw Woord en Geest bekend 3 ; dat waren de eerste woorden die we zongen. En de Geest aanroepen, dat hebben we al een keer gedaan in deze dienst, zoals we dat veel vaker doen: voordat de Bijbel open ging; toen hebben we gebeden om verlichting met de heilige Geest; toen hebben we die Geest al aangeroepen: kom met uw Geest in ons midden 4 zo baden we. De heilige Geest namelijk opent Gods Woord voor ons en opent òns voor Gods Woord; de Geest maakt dat wij geraakt worden door de Bijbel en dat de Bijbel bij ons landt, vruchtbaar voor ons wordt, een levende werkelijkheid. Want of dat ook echt gebeurt, dat hebben we namelijk niet zelf in de hand, en dat kan ook de dominee niet uit zichzelf voor elkaar krijgen, dat is niet grijpbaar of organiseerbaar. En juist dáárom bidden we om de heilige Geest; in het vertrouwen dat die Gods Woord verstaanbaar maakt, en óns ontvankelijk maakt daarvoor en ons helpt om met dat Woord van God iets te doen in ons leven. 3 Psalm 25: 2 (berijmd) 4 Dienstboek deel I, p.783, gebed nr. 49

3 3 3. Zo is het ook met het avondmaal. Want dat u als u straks dat stukje brood eet en dat slokje wijn of druivensap drinkt-, dat u dan -in de woorden van Johanneshet lichaam van de Mensenzoon eet en zijn bloed drinkt, dat is niet iets waar ik of de ambtsdragers of wij met elkaar voor zorgen, nee, we geloven en vertrouwen erop dat de heilige Geest dat doet. En dat -in de woorden van Paulusde beker ons één maakt met het bloed van Christus en dat het brood ons één maakt met het lichaam van Christus, en dat wij daardoor met ons velen ook dat ene lichaam van Christus worden, die ene kerkelijke gemeente van Christus, dat hebben we niet zelf in de hand, nee, dat is het werk van Gods Geest. Ja, want dáár gaat het om als we bij het avondmaal de Geest aanroepen: dat we -kort gezegdéén worden met Christus én één worden met elkaar; * dat door brood en wijn als tekenen van Christus' dood en opstanding die dood en opstanding ook iets van onszelf wordt, tot heil wordt voor ons; * én dat we door brood en wijn als tekenen van het lichaam van Christus

4 4 ook samen met elkáár dat lichaam van Christus worden, die gemeente van Jezus en die gemeenschap met elkaar, die bereid is zichzelf te geven, gebroken en vergoten te worden, voor het heil van de mensen en het heil van de wereld. Of, om het met woorden te zeggen uit een notitie van de synode 5 : Wanneer wij de Maaltijd van de Heer vieren verbindt de Heilige Geest ons leven met Jezus. In deze gemeenschap met Jezus Christus worden onze relaties met God, met elkaar en met de mensen en schepselen om ons heen tot in de wortel vernieuwd. ( ) Dit geeft een nieuwe oriëntatie aan alles wat wij in ons leven en samenleven doen en ondergaan. Het is een nieuw leven. 4. a. Nou, als je dat hoort, dan hoor je hoe nodig die Geest is: zónder de Geest werkt het avondmaal niks bij ons uit, want zonder die Geest komt Gods heil in Jezus Christus niet bij ons, blijft het op afstand, raakt het ons niet; en zonder die Geest worden wij ook niet dat ene lichaam van Christus, kunnen wij geen gemeente van Jezus zijn, mist die onderlinge verbondenheid en die betrokkenheid op de mensen en de wereld om ons heen. 5 J. Muis, De Maaltijd van de Heer, p.3 (onderstreping HH)

5 5 En verder, als je dat hoort, dan hoor je ook hoe radicaal die Geest is: ons hele leven wordt tot in de wortel vernieuwd; avondmaal vieren betekent dat wij nieuwe mensen worden, dat wij een nieuw leven gaan leiden, dat wij de wereld gaan vernieuwen. Ja, dat is in onze protestantse traditie altijd belangrijk geweest: dat Gods Geest diep in ons leven en samenleven doordringt; dat de Geest Gods heil heel dicht bij ons brengt; dat de Geest ons persoonlijk raakt met de liefde van God en ons daardoor omvormt tot nieuwe mensen, heel concreet en praktisch in ons gewone alledaagse leven, ons persoonlijke leven, ons samenleven. De Geest 'neemt het allemaal mee': ons verstand, onze wil, ons gevoel en onze emoties, ons verlangen en onze passie, onze vreugde en ons verdriet, ons handelen, ons gaan en staan, ons werk en onze vrije tijd, onze politiek, heel onze geest en ziel, heel ons lijf, heel ons leven. b. Ja maar, zo ervaren we het avondmaal helemaal niet, wilt u nu misschien zeggen, zo diep word ik er echt niet door geraakt als ik dat stukje brood eet en dat slokje wijn drink. Nou, daar kan ik inkomen, want zo werkt het bij mij zelf meestal ook niet. Maar we bídden er dus wél om

6 6 als we de Geest aanroepen. En dat betekent dat we er wél voor open willen staan en erop vertrouwen dat God ons gebed hoort en zijn Geest voor ons en aan ons en in ons aan het werk zet. Misschien kan ik het in een beeld nog wat dichterbij brengen: in het beeld van de liefde, waar een geestelijke kant aan zit maar ook een hele lichamelijke, fysieke kant. Want, bij de liefde hoort vrijen. Dat doe je met je lichaam, dat is heel lijfelijk, heel fysiek, heel 'materieel': je ziet, ruikt, proeft, voelt elkaar, je gaat -letterlijk- in elkaar op. Maar, tegelijk ga je ook geestelijk in elkaar op, word je geestelijk één, raak je geestelijk met elkaar verbonden. Dat kun je niet beetpakken, niet organiseren, maar wél ervaren, soms, vaker. Je wordt er een ander mens van, je gaat je anders gedragen: een mens vol liefde. Zou het zo ongeveer ook met het avondmaal kunnen zijn? Je ziet, ruikt, proeft, voelt brood en wijn, heel lijfelijk, heel fysiek, heel materieel. Je ziet, ruikt, proeft, voelt daarin Gods liefde en die liefde van God raakt je, daar word je een ander mens van. O nee, die liefde kun je niet beetpakken en niet organiseren; en het gebeurt ook lang niet altijd als je avondmaal viert. Maar je bidt erom en je vertrouwt erop

7 7 dat Gods Geest jou daar iets van zal laten ervaren, als je het brood eet en de wijn drinkt; en dat je daar dan een 'ander mens' van wordt. 5. Gemeente, we halen ons dus nogal wat op de hals als we de Geest aanroepen. Want het zal je maar gebeuren: dat Gods liefdesvuur ons geheel komt doordringen, dat wij door brood en wijn gevormd worden naar het beeld van Christus, dat de tafel van de Heer ons in vrede tot elkaar brengt en ons één maakt in Christus 6. Het zal je maar gebeuren: dat ons aanroepen van de Geest gehoord en zelfs vér-hoord wordt! AMEN. 6 Liedboek, Zingen en bidden in huis en kerk, lied 672: 4,5