Hier brandt. de lamp! Educatief pakket elektriciteit - 3 e graad basisonderwijs

Transcriptie

1 Hier brandt Doe-traject om elektriciteit aantrekkelijk te brengen tijdens het vak Wereldoriëntatie de lamp!

2 1 Inleiding: Inhoud: 1. Inleiding 2. Opzet van het educatief pakket 2.1. Doelstelling 2.2. Pedagogisch verantwoorde benadering 3. Gebruik van het educatief pakket 3.1. Doe-traject in 3 delen 3.2. Didactische werkvormen 4. De opdrachten van het educatief pakket 5. Permanente ondersteuning voor leerkrachten Elektriciteit is overal... ook in het vak Wereldoriëntatie Elektriciteit is één van de belangrijkste technologische ontwikkelingen van de samenleving. Een wereld zonder elektriciteit is al lang ondenkbaar geworden. Toch blijft elektriciteit vaak een abstract begrip. Heel wat jongeren kunnen er zich nauwelijks iets bij voorstellen. Het is echter belangrijk dat kinderen al snel de essentie van elektriciteit leren kennen. Waarom? Omdat ze er een leven lang mee geconfronteerd worden en omdat kennis van de basisprincipes onmisbaar wordt in hun verdere ontwikkeling. Elektriciteit is bovendien boeiend, fascinerend, zelfs begeesterend. Hoewel leerkrachten die het vak Wereldoriëntatie geven, zich inspannen om elektriciteit zo goed mogelijk in het lesaanbod te integreren, is het concrete aanbod geschikt materiaal om dat op een aantrekkelijke manier te doen, vaak ontoereikend. De elektrotechnische sector wil de leerkrachten daarbij steunen. De sector draagt dan ook graag haar steentje bij aan het aanbod, door dit educatief pakket voor het basisonderwijs ter beschikking te stellen. Educatief pakket elektriciteit - 3e graad basisonderwijs

3 2 Opzet van het educatief pakket: 2.1. Doelstelling: Met het educatief pakket Hier brandt de lamp! doen we u een voorstel om leerlingen op een aantrekkelijke en educatief verantwoorde wijze met eenvoudige principes en toepassingen van elektriciteit, materialen en beroepen uit de elektriciteitssector te laten kennismaken. Dit kan in de lessen Wereldoriëntatie van de 3e graad van het basisonderwijs geïntegreerd worden. Dit pakket heeft niet de ambitie om de bestaande leerboeken te vervangen, noch om volledig te zijn en in te gaan op alle onderwerpen die de eindtermen over elektriciteit aanstippen. Het is wel een handig instrument om aanvullend of ondersteunend bij de verschillende lesonderwerpen te gebruiken Pedagogisch verantwoorde benadering: Elektriciteit gaat voortaan stroomopwaarts Het educatief pakket Hier brandt de lamp! draait geheel rond elektriciteit (basisbegrippen, beroepen, proefjes, tekeningen, enz.). Het is op de eindtermen van het vak Wereldoriëntatie afgestemd, zodat Met ondernemingen en arbeiders is de elektrotechnische sector het in de 3e graad basisonderwijs een plaats binnen het bestaande een bloeiende tak van de economie. En dankzij de toenemende automatisering lessenpakket kan krijgen. en voortdurende evolutie in het elektriciteitsbedrijf ziet ook de toekomst van deze sector er erg veelbelovend uit. Door dit educatief pakket te hanteren, kunt u als leerkracht een deel van de leerdoelen of eindtermen Wereldoriëntatie concreet aanpakken. De eindtermen Elektriciteit is een mooi vak dat heel wat jongeren aanspreekt, maar vandaag kiezen die aan bod komen, worden hieronder vermeld. De eindtermen van het domein te weinig jongeren voor een opleiding of een job in de sector. Heel wat elektrische technologie staan daarbij voorop. Zowel wat betreft de technische basisinzichten, beroepen zijn knelpuntberoepen geworden. Nochtans zijn heel wat jongeren alsook het technische proces en de attitudevorming. enthousiast over elektriciteit en techniek. Het ontbreekt hen echter aan het vinden van de weg naar een elektrotechnische opleiding of beroep. Vormelek, het oplei- Voor het bijbrengen van een aantal technische basisinzichten enerzijds en een dingscentrum van de elektrotechnische sector, wil daar wat aan doen. aantal vaardigheden die verwijzen naar de componenten van het technisch proces anderzijds, werd zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de aanbevolen aanpak: Daarom startte Vormelek een campagne om het elektrotechnisch onderwijs en de elektrotechnische beroepen te promoten. De campagne kreeg de naam Stroom- de behoefte of het probleem definiëren; Opwaarts mee. De verschillende actoren worden met deze campagne gesensi- mogelijke oplossingen plannen en ontwerpen; biliseerd. Ook voor het onderwijs worden inspanningen geleverd. Het educatief de gekozen oplossing construeren of reconstrueren; pakket Hier brandt de lamp! maakt daarvan integraal deel uit. het geconstrueerde product hanteren of in gebruik nemen; het product en de gevolgde werkwijze evalueren.

4 + Eindtermen - De eindtermen technologie die in dit pakket op elektriciteit werden toegepast en die aan bod komen zijn: De leerlingen: kunnen energie, elektrische voeding, stroomkring en geleider in de juiste context plaatsen. kunnen van voorzieningen of voorwerpen uit hun omgeving aangeven, welke de energiebron voor de waargenomen beweging, verwarming of verlichting verantwoordelijk is. verwerven het inzicht dat elektriciteit via een aansluiting op een elektriciteitsnet, batterij of zelf opgewekte beweging wordt afgenomen. kunnen, op basis van eigen waarnemingen of eenvoudige proefjes, gangbare materialen rubriceren volgens twee of meer eigenschappen. kunnen een eenvoudige elektrische stroomketen bouwen aan de hand van voorbereid materiaal. kunnen, van courante voorwerpen uit hun omgeving, zeggen uit welke materialen en grondstoffen ze gemaakt zijn. ervaren en kunnen verwoorden waarom bepaalde materialen meer of minder geschikt zijn om eenvoudige constructies te maken. kunnen met gangbare materialen een eenvoudige constructie maken waarbij ze geschikte verbindings- en hechtingswijzen kiezen. kunnen geschikt gereedschap kiezen bij het maken van een eenvoudige constructie. weten dat ze bepaalde voorschriften in acht moeten nemen bij het gebruik van technische toestellen. zien het belang in van technologie voor hun dagelijks leven. kunnen van een constructie die ze zelf willen maken, zeggen aan welke eisen ze moeten voldoen. Ze kunnen tevens van een bestaande constructie zeggen of die aan de eisen voldoet. kunnen, op basis van alledaagse ervaringen met materialen en constructies, vragen, ideeën en voorspellingen formuleren en die verder exploreren via onderzoek. kunnen de fasen van een eenvoudige constructie onderscheiden en aangeven (tekenen, noteren, verwoorden, ). kunnen een eenvoudige, aan hun niveau aangepaste werktekening of handleiding stap voor stap interpreteren en uitvoeren. kunnen bij het maken van een constructie, functioneel gebruik maken van de gekozen grondstoffen en materialen, gereedschappen, verbindings- en hechtingswijzen en energiebronnen. kunnen, tijdens het uitvoeren van een constructie, reflecteren op hun werkwijze. kunnen gereedschap zorgvuldig onderhouden en opbergen. controleren of een zelfgemaakte constructie voldoet aan de zelf vooropgestelde eisen. kunnen de werking van een bestaande of zelfgemaakte constructie op een eenvoudige wijze beschrijven. kunnen de oorzaak opsporen en verwoorden als een zelfgemaakte constructie niet voldoet aan de vooropgestelde eisen. Ze kunnen daarbij nagaan in welke fase van de constructie het fout liep, hun plan bijsturen en de fout oplossen. brengen waardering op voor eenvoudige technieken in hun onmiddellijke omgeving. tonen zich bereid om veilig om te gaan met materialen en gereedschap van de klas. tonen zich bereid nauwkeurig en veilig te werken, geen materiaal te verkwisten en zorg te dragen voor gereedschap. kunnen veilig en zorgvuldig omgaan met voorwerpen. Daarnaast zijn er ook nog raakvlakken met de domeinen natuur (levende en niet-levende natuur, milieueducatie), mens (interactie) en ruimte (algemene vaardigheden, verkeer en mobiliteit). + Kennismaken staat voorop - Het educatief pakket wil vooral leerlingen laten kennismaken met elektriciteit in zijn meest eenvoudige vormen. Het is niet de bedoeling leerlingen in te wijden in de complexe geheimen van elektriciteit. Dit pakket bevat dan ook geen theoretische toelichtingen. Het is uiteraard mogelijk dat u verkiest om op basis van uw handboek bepaalde elektrische aspecten diepgaander of anders te benaderen. Uw leshandboek is daarvoor het geschikte naslagwerk. De kans bestaat dat leerlingen met bijkomende vragen over elektriciteit en wetenschap komen. Het is niet omdat dit pakket daar niet over uitweidt, dat u daar niet (uitvoerig) kunt op ingaan. Het is ook mogelijk dat door uitbreiding van de opdrachten vragen ontstaan waarop u in dit pakket geen (onmiddellijk) antwoord vindt. Ga deze vragen niet uit de weg. Uw basishandboek Wereldoriëntatie, een encyclopedie of een leerkracht met technische bagage kan u zeker verder helpen.

5 We gaan dieper in op de drie onderdelen: Deel 1: Meteen wakker! 3 Gebruik van het educatief pakket: 3.1. Doe-traject in drie delen: Het educatief pakket Hier brandt de lamp! laat u toe om in drie al dan niet aansluitende lesmomenten de jongeren met elektrische begrippen en toepassingen te laten kennismaken. Het traject is in drie evenwichtige delen opgebouwd. In het eerste deel maken de kinderen kennis met de alomtegenwoordigheid van elektriciteit in hun dagelijkse leefomgeving en activiteiten. In het tweede deel ontdekken ze door middel van observeren, experimenteren, ordenen, tekenen en redeneren enkele basisprincipes en -begrippen van elektriciteit. In het derde en laatste deel passen ze de opgedane kennis op een alledaags elektrisch toestel toe. Voor elk van de verschillende onderdelen zijn opdrachtfiches uitgewerkt, die aan de leerlingen uitgedeeld kunnen worden. U kunt ze naar believen downloaden op (zie 5. Permanente ondersteuning leerkrachten) Achteraan in deze handleiding vindt u de antwoorden op de kennisvragen uit de opdrachtfiches. In het eerste deel krijgen de leerlingen de opdracht om nauwkeurig alle toestellen, apparaten, transportmiddelen te inventariseren, die ze gebruikt hebben vanaf het ogenblik dat ze s ochtends zijn wakker geworden tot het moment dat ze in het klaslokaal hebben plaatsgenomen. Het eerste deel van de opdracht kan zowel als huistaak of als voorbereidende opdracht worden gegeven, maar ook in de klas worden uitgevoerd. Een variant om de opgegeven situatie op school toe te passen is eveneens opgenomen in de opdrachtenfiches. De leerlingen stellen door het maken van een inventaris vast, dat de veelheid aan elektrische toestellen in hun onmiddellijke omgeving immens is en dat elektriciteit werkelijk overal is. Ze worden ertoe aangezet om over alternatieven na te denken, voor het geval dat elektriciteit en de daarvan afhankelijke toestellen niet langer voorhanden zouden zijn. De denkoefening levert wellicht inventieve, maar soms ook weinig praktische of nauwelijks realiseerbare oplossingen op. Vervolgens mag elke leerling één favoriet toestel naar voren schuiven, dat hij/zij aan een grondig onderzoek wil onderwerpen. Waar mogelijk brengen ze het toestel mee. Kan dat niet, dan geeft u ze de opdracht om enkele duidelijke afbeeldingen of een foto mee te brengen. Om de opdracht voor iedereen zo aantrekkelijk mogelijk te maken, kunt u de keuze sturen op basis van een vooraf opgemaakt favorietenlijstje. Zo kunt u in één klas zoveel mogelijk verschillende toestellen aan bod laten komen. De leerlingen mogen echter het toestel niet onderzoeken zolang ze niet enkele basisbegrippen en -principes onder de knie hebben. De leerlingen moeten eerst de opleiding van elektrisch inspecteur goed doorlopen. Die leidt u in goede banen via deel 2 van het educatief pakket.

6 Deel 2: Word elektrisch inspecteur! De leerlingen krijgen vier pakketjes met opdrachten aangeboden. Telkens ze een opdracht tot een goed einde brengen, kunt u hen belonen door op het scoreblad achteraan de opdrachtfiches een + -teken te plaatsen. Als de leerlingen voor voldoende opdrachten een + -teken behalen, ontvangen ze het diploma van elektrisch inspecteur. De opdrachten behandelen de verschillende facetten van elektriciteit: Opdrachtenpakket 1: twee opdrachten tonen de leerlingen hoe elektriciteit opgewekt wordt, en maken het basisprincipe en het belang van beweging hierbij duidelijk. Of het nu gaat om water, wind, klassieke brandstoffen of kernenergie, deze energiebronnen worden allemaal aangewend om een mechanische beweging op gang te brengen. Die beweging wordt via een generator in elektriciteit omgezet. Die relatie tussen beweging en elektriciteit wordt in de twee opdrachten aangetoond. Het gaat om: een observatie- en herkenningsopdracht; een experiment (statische elektriciteit) hierbij hebt u per groepje leerlingen de volgende materialen nodig: plastic meetlat of buis, een ballon, een wollen of katoenen doek en een blad papier of een vel aluminiumfolie Opdrachtenpakket 2: een opdracht en een zoekkaart laten de leerlingen met symbolen en pictogrammen die in de elektriciteitssector gebruikt worden, kennismaken. Het gaat daarbij zowel om een waarschuwingsteken als om de basissymbolen uit elektrische schema s. De opdracht is vooral gericht op het herkennen en onthouden van de symbolen. Aan de hand van de symbolenkaart kunt u desgewenst de opdracht uitbreiden door meer symbolen in de oefening op te nemen. De symbolenkaart laat eveneens toe om bij de basisbegrippen van stroombron, geleider, weerstand en stroomkring stil te staan. Opdrachtenpakket 3: dit is het meest tijdrovende opdrachtenpakket. Het behandelt achtereenvolgens het feit dat stroom in een gesloten kring loopt (vandaar: stroomkring), dat een schakelaar de stroom kan onderbreken en dat een batterij ook elektriciteit kan leveren. Alle opdrachten bevatten experimentele onderdelen. Ook het tekenen van een stroomkring maakt deel uit van de opdracht. de opdracht over de stroomkring: hierbij hebt u per groepje leerlingen de volgende materialen nodig: twee elektriciteitsdraadjes (indien mogelijk zijn de uiteinden verbonden met klemmen), lampje (1,5 V), lamphoudertje, batterij (4,5 V), schroevendraaier. de opdracht met de schakelaar: hierbij hebt u per groepje leerlingen de volgende materialen nodig: een elektriciteitsdraad (1 m), lampje (1,5 V), lamphoudertje, een houten wasknijper, twee duimspijkers zonder beschermhoesje, kniptang, draadstriptang, batterij (4,5 V), schroevendraaier. de opdracht voor het maken van een batterij: hierbij hebt u per groepje leerlingen de volgende materialen nodig: citroensap of keukenazijn, koperen munten (minstens 10) van dezelfde grootte (bijv. 5 eurocent), aluminiumfolie, stevig papier of buigbaar karton, schaar, plakband, keukenpapier, twee elektriciteitsdraadjes, lampje (1,5 V) met eventueel lamphoudertje. Mocht u deze laatste proef te complex vinden, kunt u ook de proef met de citroenbatterij gebruiken. Deze proef staat in de meeste schoolhandboeken beschreven. Opdrachtenpakket 4: leerlingen maken bij deze opdracht kennis met beroepen uit de elektriciteitssector. De filmpjes op (klik op Waar kan ik aan de slag? ) zijn in de opdracht geïntegreerd en helpen de leerlingen te ontdekken, dat er verschillende beroepen in de elektriciteitssector bestaan, alsook veel gereedschappen die bij deze vaklui horen. Op de website komt u te weten hoe u gemakkelijk aan het nodige elektrisch materiaal voor de opdrachten kan geraken. Als alle opdrachten zijn uitgevoerd, kunt u overgaan tot het uitreiken van de diploma s elektrisch inspecteur. U vindt bij de opdrachtfiches een model dat u voor elke leerling kunt invullen. U kunt ook een badge uitreiken aan elke leerling die alle opdrachten heeft afgewerkt. Wie het diploma behaalt, mag het derde en laatste deel van de opdracht uitvoeren

7 Deel 3: Het onderzoek! In dit laatste deel mogen de leerlingen het weerhouden favoriete elektrische toestel aan een grondig onderzoek onderwerpen. Met hun diploma op zak zijn ze daartoe gemachtigd. Het onderzoek leidt tot het in de praktijk toepassen van de geleerde begrippen en principes. Ze gaan na welke elektrische omzettingsprocessen (opwekking van warmte, verhitting leidt tot verlichting, opwekking van beweging, geluid, enz.) in het toestel plaatsvinden, welke stroombron gebruikt wordt, waar de schakelaars voor nodig zijn, enz. Op basis van een schets en een certificaat resumeren de leerlingen hun vaststellingen. Als erkend elektrisch inspecteur mogen ze het certificaat van het toestel zelf afleveren en handtekenen. Met het afleveren van het certificaat wordt de opdracht beëindigd. U vindt een modelcertificaat bij de opdrachtfiches. U kunt dit certificaat door de leerlingen laten invullen of ervoor kiezen om de leerlingen zelf een certificaat te laten maken. U kunt het certificaat downloaden op scholen en vervolgens digitaal aanpassen Didactische werkvormen: Klasorganisatie: Het belangrijkste is om de leerlingen zelf aan het werk te zetten. Een goede organisatie van de klas is daarom onontbeerlijk. Vooral voor deel 2 van het educatief pakket is dit noodzakelijk. Afhankelijk van het beschikbaar tijdsbestek, de materialen en het aantal leerlingen kunt u gericht keuzes maken. Gezamenlijk experimenteren: verdeel de klas in groepjes van 2 à 4 leerlingen. Onder uw begeleiding gaan alle groepjes terzelfder tijd aan de slag met dezelfde proef. U bepaalt het tempo van afwerking. Het doorschuifsysteem: verdeel de klas in groepjes van 2 à 4 leerlingen. Na het uitvoeren van de proef of na een vaste tijdsspanne schuiven de leerlingen naar een volgende proef door. Alle leerlingen gaan dus terzelfder tijd aan de slag, zij het telkens met een ander opdrachtenpakket. De leerlingen van een groepje helpen elkaar bij het uitvoeren van de proef en overleggen over het resultaat of over een mogelijke verklaring. Zij vullen daarbij allemaal de opdrachtfiches in. Kiest u bij deel 1 voor de thuisinventarisatie, laat dan elke individuele leerling de opdracht als voorbereiding uitvoeren. Doet u de oefening in de klas, dan kunt u de groepsindeling dan al toepassen. Bij deel 3 kunt u de groepsindeling behouden of elke leerling individueel de opdracht laten uitvoeren. De laatste aanpak laat toe om de leerling beter te betrekken, omdat hij/zij zijn/haar eigen favoriete toestel naar eigen interesse kan onderzoeken. Nabespreking: Na de verschillende delen kunt u desgewenst een nabespreking inlassen, zodat alle bevindingen op een systematische manier voor de hele klas geordend en samengevat kunnen worden. Om zo weinig mogelijk bevindingen verloren te laten gaan, wordt de bespreking best onmiddellijk na elk onderdeel gehouden. Bij deel 2 kan die met de uitreiking van het diploma elektrisch inspecteur samenvallen. Bij deel 3 kan dat bij het opmaken van het certificaat goedgekeurd. De proefjes en principes kunnen nog eens worden overlopen en samengevat

8 Uitbreidingsmogelijkheden: 4 De opdrachten van het educatief pakket: Dit pakket geeft een basistraject aan. U kiest zelf voor de wijze waarop u het inzet om uw leerplandoelstellingen te bereiken. U kunt op eigen initiatief bijkomende of nieuwe elementen toevoegen. In functie van het gedeelte van het pakket dat u zal aansnijden, kunt u opteren om een uitbreidend voor- of natraject in te voeren. Bij deel 1 kunt u bijkomende zoekopdrachten inlassen, die u aan een discussieronde over het veelvuldig gebruik van elektrische toestellen kunt koppelen. U kunt enkele deelthema s afbakenen (bijv. soorten toestellen, comfort, milieu, verbruik, enz.). U kunt er ook voor opteren om de leerlingen de inventarisatieopdracht onder de vorm van een korte spreekbeurt te laten weergeven. U vindt de drie delen van het educatief pakket als bijlage bij deze handleiding. Tevens vindt u ook de bijhorende symbolenkaart, diploma elektrisch inspecteur en het certificaat goedgekeurd. U kunt de opdrachtfiches kopiëren of downloaden via Op deze website leest u ook hoe u gemakkelijk het benodigde elektrisch materiaal voor de doe-opdrachten kan bekomen. Veel lesgenot! Deel 2 leent er zich uitstekend toe om enkele opzoekingsen vergelijkingsopdrachten te doen. U kunt de leerlingen als huiswerk naar toestellen, symbolen of werkingsprincipes laten speuren, die gelijkenissen vertonen met die uit de opdracht. Aansluitend op deel 3 kunt u met de leerlingen een uitstap naar een elektrowinkel maken en daar bij de veelheid aan toestellen en de werking van enkele verbruikers blijven stilstaan. U kunt er een inventarisatieopdracht aan koppelen, of ter plaatse de certificeringopdracht uitvoeren of herhalen. En waarom geen interviewopdracht met een elektrohandelaar of een elektricien uit de buurt? U stuurt de leerlingen onder uw begeleiding op pad met een vragenlijstje dat u vooraf samen met hen hebt opgesteld. 5 Permanente ondersteuning voor leerkrachten: De inspanningen van Vormelek stoppen niet met dit educatief pakket. Later volgen nog meer acties en publicaties. Via de website kunt u alvast meer te weten komen en van onze laatste activiteiten op de hoogte blijven. Op deze website is bovendien voor leerkrachten en scholen een apart luik voorzien. Daar kunt u gratis de nieuwste educatieve informatie ophalen. Om toegang tot dat onderdeel van de website te hebben, dient u zich eerst aan te melden

9 Hier brandt de lamp! Antwoorden voor de leerkracht 1B. Hier vindt u de antwoorden op de vragen uit het educatief pakket. Enkel de antwoorden op de kennisvragen worden gegeven, de praktische uitwerking van de proeven kan u makkelijk doen aan de hand van de opdrachtfiches voor de leerlingen. Deel 1: Meteen wakker! Geen kennisvragen opgenomen. Deel 2: Wordt elektrisch inspecteur! 1A. Stap 2: Er gebeurt niets. Stap 4: De snippers bewegen en blijven soms aan de lat kleven. Stap 5: Wanneer je de ballon langs de snippers beweegt gebeurt er niets. Nadat je over de ballon gewreven hebt en hem opnieuw langs de snippers beweegt, bewegen de snippers en blijven sommige aan de ballon kleven. Wat zie je? Windmolens 2 reuze schoorstenen (koeltorens) Hoe heet dit toestel of deze installatie? Wat zorgt er voor beweging? Hoe? Een dam en een meer Windmolens Kerncentrale Stuwdam Dynamo De wind. De wind blaast tegen de wieken van de molens waardoor die beginnen te draaien. De beweging wordt omgezet in elektriciteit (cfr. fietsdynamo). Kernreacties. Reacties met atoomkernen produceren heel wat warmte. Die warmte wordt gebruikt om water te veranderen in stoom. Deze stoom zet een turbine in beweging. De beweging wordt omgezet in elektriciteit (cfr. fietsdynamo). De kracht van het water. Het water stroomt via buizen langs turbines. De beweging van de turbines wekt elektriciteit op (cfr. fietsdynamo). Deel van een fiets Het draaien van het wiel (door de mens aangedreven). Wanneer je trapt draait het wieltje van de dynamo en ook de magneet die in de dynamo zit. Die beweegt langs een spoel die om een ijzeren kern is gewikkeld. In die spoel wordt elektriciteit opgewekt. Hier brandt de lamp! 16 17

10 3A. Omdat de stroomkring niet gesloten is. 3B. De lamp brandt wanneer de wasknijper toe is. De lamp brandt niet wanneer de wasknijper open is. De wasknijper is de schakelaar. 3C. Tip voor de leerkracht: de opgewekte spanning is afhankelijk van de hoogte van de stapel muntjes / aluminiumfolie / keukenpapier. Indien de spanning onvoldoende is om het lampje te doen branden kan met een voltmeter worden aangetoond dat er effectief spanning wordt opgewekt. 4A. Frank is een residentieel elektrotechnisch installateur Danny is een technicus brandbeveiligingssystemen Carla is een technicus inbraakbeveiligingssystemen Merel is een koeltechnicus 4B. De combinatietang: met het geribbelde deel kun je kleine dingen stevig vasthouden; met het platte deel heb je een goede grip op ronde dingen zoals assen en buizen; met het scherpe deel kun je verschillende soorten draad doorknippen. Beveiligingen (zekeringen, automaten, differentieel schakelaars): detecteren fouten in elektrische installaties. Dankzij dit soort schakelaars ben je o.a. beveiligd tegen elektrocutie. Een kilowattuurmeter (of elektriciteitsmeter): meet het elektriciteitsverbruik. Je vindt de meter in de meterkast. Meetsnoeren: om de spanning te meten. Je moet ze eerst met het meettoestel verbinden en ze daarna op het element plaatsen dat je wilt testen. Deel 3: Het onderzoek! 4. Situatie 1: residentieel elektrotechnisch installateur Situatie 2: ja Situatie 3: bij de leverancier / fabrikant van het toestel Hier brandt de lamp! 18

11 Dit lespakket en de bijbehorende opdrachtfiches werden ontwikkeld en verdeeld in opdracht van Vormelek. Meer info: vzw VORMELEK Heizel Esplanade du Heysel - BDC 35 Brussel 1020 Bruxelles tel fax info@vormelek-formelec.be Meer info over de actie Stroom-Opwaarts, bijbehorende educatieve acties en samenwerking met scholen vindt u op