Jaarverslag 2017 Vakgroep Gynaecologie, Verloskunde & Voortplantingsgeneeskunde Deventer Ziekenhuis

Transcriptie

1 Jaarverslag 2017 Vakgroep Gynaecologie, Verloskunde & Voortplantingsgeneeskunde Deventer Ziekenhuis

2 2 Inhoud Voorwoord Medewerkers GVV Gynaecologen van het Deventer Ziekenhuis Profiel Vakgroep Opleiding Research Algemene informatie kliniek en polikliniek Gynaecologie Oncologische gynaecologie Verloskunde Perinatale diagnostiek, screening en sterfte Voortplantingsgeneeskunde Complicaties

3 3 Gynaecologie, Verloskunde en Voortplantingsgeneeskunde Vakgroep GVV Deventer Ziekenhuis Jaarverslag 2017 Geachte lezer, Voor u ziet u het jaarverslag 2017 van de Vakgroep Gynaecologie, Verloskunde en Voortplantingsgeneeskunde (GVV) van het Deventer Ziekenhuis. Een jaar waarin een aantal grote gebeurtenissen plaats vonden: - Loes van der Leeuw nam afscheid wegens haar pensioen - Lucet van der Voet promoveerde met haar proefschrift The niche in the uterine scar; diagnosis, symptoms and treatment aan de VU te Amsterdam - Lucet met datzelfde proefschrift de Jozef-prijs van het Deventer Ziekenhuis won - Er een goede (door-)start is gemaakt in de ontwikkeling van de Integrale Geboortezorgorganisatie met de eerste lijns verloskundigenpraktijken Deze en andere resultaten uit het jaar 2017 vindt u terug in dit jaarverslag. Een jaarverslag kan niet gemaakt worden zonder betrokken zorgverleners die naast veel inzet in de dagelijkse zorg voor de patiënten, ook diverse bijdragen leveren aan het jaarverslag. Daarnaast is ook het vele werk van het secretariaat van groot belang. Veel dank daarvoor! Voor reacties op dit jaarverslag kunt u zich per mail wenden tot het secretariaat: secretariaatgvv@dz.nl Namens de Vakgroep GVV, Monique Huisman, Vakgroepvoorzitter/medisch manager

4 4 Medewerkers GVV Vakgroep gynaecologen Mevr. dr. A. (Annechien) Bouman Mevr. M.A. (Monique) Huisman Mevr. L. (Loes) van der Leeuw-Harmsen tot Mevr. Dr. C.H. (Charlotte) Lenselink per dr. P.J.Q. (Paul) van der Linden dr. R.H. (Rob) Stigter Mevr. L.F. (Lucet) van der Voet Mevr. A.E. (Annemarie) Weis-Potters dr. J.J. (Joost) Zwart Mevr. E. (Eva) Stekkinger Hoofd cluster Man, Vrouw, Kind Mevr. H.W. (Mieke) Berends Bosman Operationeel Manager GVV Mevr. R. (Rosa) Brouwer Mevr. B. (Bertine) Rotteveel-Mansveld Management assistent MVK Mevr. G. (Guda) Witteveen Planner MVK Mevr. M.J. (Rya) Hulsman- Heethaar Secretaresses Mevr. J. (Joke) van het Erve Mevr. R. (Ruth) Ismaïl-Tilman Mevr. C. (Claudia) Kappert Mevr. J.A.M. (Jolanda) Putman-Olde Hanhof Mevr. Y.M.G. (Yvonne) de Roos Verpleegkundigen Voortplantingsgeneeskunde Mevr. C.J.W. (Chantal) de Croon Mevr. Y. (Yvonne) Heerink Mevr. R. (Rosemarie) Hendriks Bekkenfysiotherapeut Mevr. M.T.F. (Marijke) Tijhuis Verpleegkundige urogynaecologie Mevr. J. (Jopie) Andrea-Donker Research verpleegkundigen Mevr. J. (Joyce) Faber Mevr. K. (Kim) Kamphorst Assistent-geneeskundigen in opleiding A. (Aartjan) Bijkerk tot Mevr. J.W. (Ellen) Nijkamp tot Mevr. R. (Renee) Vermeij tot B. (Bas) van der Sluis tot J.M. (Martijn) Bouma per Mevr. F.H. (Fardou) Heida per Mevr. B.A. (Brenda) Samaniego Cameron per Mevr. J. (Jil) van Meegdenburg per Arts assistenten niet in opleiding R.E. Oomen (Reinoud) tot Mevr. N.E. (Elise) van Til per Klinisch verloskundigen Mevr. M. (Merel) Duin Mevr. E. (Els) Kruit Mevr. C.S. (Carin) Schuite Mevr. J.R. (Jessica) Schuurman Mevr. B.J.E.J. (Bianca) Ton-Fest Mevr. M. (Martine) Wagemans Mevr. E. (Esther) Wesselink Mevr. I.A. (Ieke) Witte Polikliniekassistenten Mevr. B. (Brigitte) van Bommel Mevr. M.L. (Margriet) Broekhuijsen-Meenhorst Mevr. L. (Lisa) van Hal Mevr. I. (Ilja) Hofstede Mevr. H.M. (Hanneke) Jansen Mevr. D. (Derry) Melkert Mevr. R. (Rian) Pigge Mevr. G. (Gerda) van Rossum Mevr. A.A.A. (Angelique) Steenbruggen-Petersen (Spec) verpleegkundigen Mevr. M. (Meander) Ansong-van Leeuwen Hr. G.J. (Gerald) Baan Mevr. A. (Anneke) Beekman-ten Hove Mevr. H. (Hennie) Blokzijl Mevr. M. (Martine) Hagens Blouw Mevr. M. (Martine) Bremer Mevr. W.J. (Willemien) de Croon-Jutten Mevr. S.D.M. (Susanne) Derks Mevr. J. (Judith) van Doleweerd-Boxum Mevr. D. (Daniëlle) van Ede-Hendriksen Mevr. (Edom) Ghebremariam Mevr. L. (Lydia) de Haan

5 5 Mevr. T. (Tessa) Hoppenbrouwer Mevr. M.B. (Marijke) Horstman-Stek Mevr. F. (Fenna) Huisman Mevr. A.T.M. (Antoinette) Jorink-Bartelink Mevr. E.F.H. (Erna) Klein Hofmeijer Hr. J.C.O. (Hans) Kleinsman Mevr. (Hilke) Knoef Mevr. (Lotte) Koetse Mevr. E.M.A. (Betty) Kokkeler Mevr. M. (Marry) Kroeskop-de Lange Mevr. G.J. (Truus) van de Laan-Zeelenberg Mevr. S. (Sanne) Lammersen Mevr. W. (Wendy) van Lente-Tielbeek Mevr. B. (Bianca) Lubbers Mevr. P.F. (Patricia) Mediati Mevr. M.T.G. (Marjan) Nijboer-Hollegien Mevr. A.J. (Bea) Piel Mevr. E. (Esther) Roelofs Mevr. S.(Sharon) Roelofs Mevr. M. (Marjan) Schriemer-v.d. Velden Mevr. P. (Petra) van der Spek-ten Katen Mevr. (Else) te Wechel Mevr. G.J. (Gerda) Wessels-Vlieger Mevr. C.P. (Tineke) Wielhouwer Mevr. M. (Ineke) de Wilde-Groothedde Mevr. I. (Ilonka) van Zuiden Kraamverzorgenden Mevr. R. (Roelien) Dijsselhof Mevr. A. (Anita) de Haan Mevr. R.M. (Ragina) de Haan Mevr. K. (Karin) ter Maat-Haase Mevr. G.H. (Heidi) van de Pieterman-Pott Afdelingsassistenten Mevr. K. (Kim) Maalderink Mevr. C. (Carla) Oosterwechel Hr. D.W.G. (Dylan) Salhuteru Voedingsassistenten/Roomservice Mevr. W. (Wilma) Ganzevles Mevr. I. (Ineke) Ham Mevr. M. (Marlies) Henseleit Mevr. W. (Willy) Nieuwenhuis Mevr. Y. (Yvonne) Ohoiner Mevr. A.K. (Bianca) Pelgrim Mevr. I. (Ingeborg) Rozing Mevr. A. (Anne-Marie) Thijssen Mevr. H.T.M. (Ria) Wallink-Kievitsbosch Mevr. H.B. (Hennie) Riksten

6 6 GVV award Medewerker(s) van het jaar 2012 Derry Melkert, poliassistente 2013 A1 afdeling verloskunde 2014 Truus van der Laan, verpleegkundige 2015 IVF verpleegkundigen 2016 Secretaresses GVV 2017 Dagcoaches A1

7 7 Gynaecologen van het Deventer ziekenhuis In 1926 vestigde dr G.J. Scholten zich als huisarts in Deventer. Na zijn artsexamen heeft Scholten zich aan de Rotterdamse Vroedvrouwenschool verder bekwaamd in de verloskunde bij prof K. De Snoo, later hoogleraar Verloskunde en Gynaecologie in Utrecht. In Deventer heeft Scholten furore gemaakt met zijn kunstverlossingen die hij behalve in de thuissituatie ook in het sint Geertruiden ziekenhuis begeleidde. In 1935 heeft van Essen zich gevestigd als eerste officieel erkende gynaecoloog in Deventer. In de jaren na de 2 e wereldoorlog is een 2 e gynaecoloog (de Bruijn) naar Deventer gekomen en begon al spoedig een vorm van samenwerking tussen de gynaecologen van de beide Deventer ziekenhuizen te ontstaan. Op 1 mei 2017 heeft Loes van der Leeuw na 34 werkzame jaren als gynaecoloog afscheid genomen van onze vakgroep. Per 1 april heeft Charlotte Lenselink intrede gedaan binnen de de vakgroep met als aandachtsgebied de bekkenbodem. dr. W. van Essen dr. A.J.J. de Bruijn dr. S.G. Heeres P.D.W. Lamping W. Snethlage dr. S. Stapel dr. B. Donkers H. t Hart Mevr. A. de Bie-Meijerink dr. F.J.M. Huikeshoven dr. J.W. Briët Mevr. dr. J.E. Martens Mevr. L. van der Leeuw-Harmsen J.M. Schierbeek Dr. P.J.Q. van der Linden 1996 Dr. R.H. Stigter 2003 Mevr. A. Weis-Potters 2004 Mevr. Dr. A. Bouman 2007 Mevr. L. F. van der Voet 2008 Mevr. M.A. Huisman 2009 Dr. J.J. Zwart 2012 Mevr. E. Stekkinger 2015 Mevr. C.H. Lenselink 2016

8 8 Profiel vakgroep GVV Dr. A. Bouman Aandachtsgebied in DZ sedert 2007 Oncologische gynaecologie registratie Endoscopische gynaecologie herregistratie Vulvapathologie BIGnr IVF Commissie/functie DZ Functie extern Secretaris vakgroep GVV Bestuurslid ROGOA Lid beleidsteam oncologie Lid KIPcommisie Bestuurslid IFMS Interne begeleider IFMS Medisch trainer multidisciplinaire SAS trainingen Lidmaatschap Ned Ver Obstetrie & Gynaecologie Werkgroep Gynaecologische Endoscopie Werkgroep Oncologische Gynaecologie Werkgroep Cervix Uteri Werkgroep SAS Werkgroep SBAR Na- en bijscholing IOTA adnex cursus Leuven Flitstraining Opleiden in algemene competenties Workshop Opleidingsdilemma's STE Skills vaardigheidstraining in de praktijk KIP-cursus e Infertiliteit, Gynaecologie en Obstetrie- Doelencongres e Infertiliteit, Gynaecologie en Obstetrie- Doelencongres e Infertiliteit, Gynaecologie en Obstetrie- Doelencongres Samenwerken Acute Situaties Samenwerken Acute Situaties e Gynaecongres, MartiniPlaza, Groningen e Gynaecongres, MartiniPlaza, Groningen Bijeenkomst werkgroep ROGOA, voorjaar 2017 Amsterdam Vervolmodule Training Intercollegiaal Functioneren Medisch International Niche Symposium Samenwerken Acute Situaties Transmurale teamtraining Deventer Ziekenhuis Lokale en regionale perinatale audit AAGL Washington 12 t/m 16/11/ Tumorwerkgroep gynaecologische oncologie regio Amsterdam

9 9 M.A. Huisman in DZ sedert 2009 registratie herregistratie BIGnr Aandachtsgebied Algemene gynaecologie Oncologie Psychiatrie/Obstetrie/Pediatrie (POP) Commissie/functie DZ Voorzitter vakgroep GVV sinds april 2013 Medisch manager Functie extern Organisatie Cobra-dagen Ad Hoc reviewer Human Reproductions Lidmaatschap Ned Ver Obstetrie & Gynaecologie NVOG Ned Vereniging voor Vulvapathologie NVvVP Werkgroep Oncologische Gynaecologie WOG Landelijk Kenniscentrum Psychiatrie en Zwangerschap LKPZ Werkgroep psychosomatiek WPOG Na- en bijscholing IOTA-Adnex cursus Leuven Lokale en regionale perinatale audit Refereeravond TGV / Twentse Gynaecologen Vereniging e Gynaecongres, MartiniPlaza, Groningen Ontwikkelingen in de verloskundige zorg Refereeravond TGV / Twentse Gynaecologen Vereniging Jaarcongres Perined ESGO 20 European Gynaecological Oncology Congress Vienna

10 10 L. van der Leeuw-Harmsen Aandachtsgebied in DZ sedert 1983 tot Bekkenbodempathologie registratie herregistratie Functie extern BIGnr Voorzitter Privacy Commissie Perined Voorzitter Stichting Vrouwen voor Vrouwen Commissie/functie DZ Werkgroep Dossieronderzoek Werkgroep SIRE-onderzoek Lidmaatschap Ned Ver Obstetrie & Gynaecologie Int Urogynaecological Association Werkgroep Gynaecologische Endoscopie Werkgroep Bekkenbodem Werkgroep Kindergynaecologie Werkgroep Historie

11 11 C.H. Lenselink Aandachtsgebied in DZ sedert 2017 Benigne gynaecologie registratie 2015 Urogynaecologie / Bekkenbodemproblematiek herregistratie 2020 Kindergynaecologie BIGnr Functie extern Lid organiserend comité: Postgraduate course on paediatric and adolescent gynaecology (2016) Lid Organiserend comité : Eurapag 2020, European Association of Pediatric and Adolescent Gynecologists, een internationaal congres wat in 2020 in Rotterdam zal plaatsvinden Bestuurslid en secretaris van de landelijke Werkgroep Kindergynaecologie Commissie/functie DZ Per 1 mei 2017 ben ik met veel enthousiasme aan de slag gegaan in het Deventer Ziekenhuis. Voorafgaand aan mijn opleiding tot gynaecoloog ben ik gepromoveerd op het onderwerp Seksueel gedrag en HPV bij jonge vrouwen aan de Radboud Universiteit Nijmegen. In 2015 heb ik de opleiding tot gynaecoloog afgerond en hebk aansluitend waargenomen in Bernhoven te Uden. Naast mijn klinische werkzaamheden ben ik secretaris van de landelijke werkgroep kindergynaecologie. Lidmaatschap NVOG Werkgroep Bekkenbodem Werkgroep Kinder- en adolescentengynaecologie Na- en bijscholing e VPG Pijlerdag European congress of paediatric and adolescent gynaecology Refereeravond TGV / Twentse Gynaecologen Vereniging e vergadering werkgroep kinder- en adolescentengynaecologie EUGA, 10 th annual meeting Werkervaring/Opleidingen: Geneeskunde: universiteit van Utrecht Opleiding tot gynaecoloog: Radboud UMC te Nijmegen en Catharina Ziekenhuis te Eindhoven, Hospital for Sick Children, Toronto, Canada Promotie: Faculteit Geneeskunde, Radboud Universiteit Nijmegen, Afdeling Verloskunde en Gynaecologie, pijler Gynaecologische Oncologie, Radboud UMC Na afronden opleiding tot aan start in DZ: Waarnemend Gynaecoloog, aandachtsgebied urogynaecologie, Bernhoven te Uden Publicaties: Termote JU, Donders AR, Schalij-Delfos NE, Lenselink CH, Derkzen van Angeren CS, Lissone SC, Cats BP. Can screening for retinopathy of prematurity be reduced? Biol Neonate. 2005;88(2):92-7.

12 Lenselink CH, Massuger LFAG, Melchers WGJ, Hendriks JCM, van Hamont D, Bekkers RLM. Vaccinatie tegen het Humaan Papillomavirus; hoe staat de Nederlandse bevolking er tegenover. NTOG. 2007;120: Lenselink CH, Gerrits MM, Melchers WJ, Massuger LF, van Hamont D, Bekkers RL. Parental acceptance of Human Papillomavirus vaccines. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol Mar;137(1): Lenselink CH, Schmeink CE, Melchers WJ, Massuger LF, Hendriks JC, van Hamont D, Bekkers RLM. Young adults and acceptance of the human papillomavirus vaccine. Public Health Jul 9. Schmeink CE, Lenselink CH, Bekkers RLM. Pilgebruik en een verhoogde kans op cervixcarcinoom. Ned Tijdschr Geneeskd Aug 2;152(31): Lenselink CH, Massuger LFAG, Melchers WGJ, Hendriks JCM, van Hamont D, Bekkers RLM. Vaccinatie tegen het Humaan Papillomavirus; hoe staat de Nederlandse bevolking er tegenover. NTOG, huisartseneditie, September 2008: Lenselink CH, Melchers WGJ, Quint WGV, Hoebers AMJ, Hendriks JCM, Massuger LFAG, Bekkers RLM. Sexual behaviour and HPV infections in 18 to 29 year old women in the pre-vaccine era in the Netherlands. PLoS ONE. 2008;3(11):e3743. Epub 2008 Nov 17 Lenselink CH, de Bie RP, van Hamont D, Bakkers JM, Quint WG, Massuger LF, et al. Detection and genotyping of human papillomavirus in self-obtained cervicovaginal samples by using the FTA cartridge: new possibilities for cervical cancer screening. J Clin Microbiol 2009 Aug;47(8): Lenselink CH, Schmeink CE, Hendriks JC, Melchers WJG, Quint WGV, Massuger LFAG, Bekkers RLM. Individual risk-factor assessment of sexually active women prior to HPV vaccination; how effective is your HPV vaccination? Thesis 2010 Lenselink CH, Schmeink CE, Quint WGV, Cornelia J.A. Roeleveld, Melchers WJG, Massuger LFAG, Bekkers RLM. Factors influencing HPV incidence and clearance in young women in the pre-vaccine era; a prospective study. Thesis 2010 Lenselink CH, Massuger LFAG, Bekkers RLM. HPV-vaccinatiebereidheid, de rol van ouders en voorlichting. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen Jan 2010;88:7. Schmeink CE, Massuger LFAG, Lenselink CH, Quint WGV, Melchers WJG, Bekkers RLM. Effect of the menstrual cycle and hormonal contraceptives on HPV detection in young unscreened women. Obstet Gynecol Jul;116(1): Schouten H, Schoot BC, Lenselink CH Immature rupture of membranes due to Essure? Gynecological Surgery; 7; FC1_6 European Society for Gynaecological Endoscopy 2010, 19th Annual Congress Geraets DT, Lenselink CH, Bekkers RL, van Doorn LJ, Quint WG, Melchers WJ. Univers al human papillomavirus genotyping by the digene HPV Genotyping RH and LQ Tests. J. Clin Virol Feb 4. de Bie RP, Massuger LFAG, Lenselink CH, Derksen YHM, Prins JB, Bekkers RLM. The role of individually targeted information to reduce anxiety before colposcopy: a randomised controlled trial. BJOG 2011 Jul;118(8): Schmeink CE, Massuger LF, Lenselink CH, Quint WG, Witte BI, Berkhof J, et al Prospective follow-up of 2,065 young unscreened women to study human papillomavirus incidence and clearance. Int J Cancer Jul;133(1): Mollers M, Vriend HJ, van der Sande MAB, van Bergen JEAM, King AJ, Lenselink CH, et al. Population- and type-specific clustering of multiple HPV types across diverse risk populations in the Netherlands. Am J Epidemiol May 15;179(10): Lenselink CH, Koldewijn E, Veen J, Dietz V Sacral neuromodulation for pain after pelvic organ prolaps surgery with mesh, Submitted Ebisch R, Ketelaars PJW, van der Sanden W, Schmeink C, Lenselink CH, Siebers A, et al. Ruud A persistent high-risk HPV infection before the age of 30 is associated with a high risk of HSIL later in life, Submitted 12

13 13 Dr. P.J.Q. van der Linden Subspecialisatie in DZ sedert 1996 Voortplantingsgeneeskunde registratie herregistratie Aandachtsgebied BIGnr Endometriose Endoscopische chirurgie Interne/externe functies opleider gynaecologie Deventer Ziekenhuis lid Centrale Opleidingscommissie Deventer Ziekenhuis (COD) medisch specialist onderwijsinstituut faculteit der medische wetenschappen RUG lid Concilium Gynaecologicum et Obstetricum bestuurslid Stichting Hendrik van Deventer lid Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg Lidmaatschappen verenigingen lid NVOG lid KNMG lid FMS lid Vereniging voor Fertiliteitsstudie lid American Society for Reproductive Medicine lid pijler gynaecologie, Werkgroep Endoscopische Gynaecologie (WGE) lid pijler voortplantingsgeneeskunde werkgroep IVF lid European Society of Human Reproduction and Embryology lid World Endometriosis Society Deelname in multicenter onderzoek AHA study CECERM study group Antarctica study group Na- en bijscholing Algemene scholing cluster 2 Workshop Opleidingsdilemma's Algemene scholing cluster 2 Flitstraining Opleiden in algemene competenties Algemene scholing cluster 2 Herhaal visitatietraining Algemene scholing cluster 1 en 2 Wetenschapsdag Algemene scholing cluster 2 Professional Performance Algemene scholing cluster 2 Samenwerken Acute Situaties e Gynaecongres, MartiniPlaza, Groningen e Gynaecongres, MartiniPlaza, Groningen Algemene scholing cluster 2 Vervolmodule Training Intercollegiaal Functioneren Medisch Specialisten NVOG - Thema middag van de Koepel Opleiding over Differentiaties rd Annual meeting Refereeravond TGV / Twentse Gynaecologen Vereniging

14 Thema middag Koepel Opleiding Algemene scholing cluster 2 Het juridische keurslijf in de zorgpraktijk Transmurale teamtraining Deventer Ziekenhuis Algemene scholing cluster 1,2 en 3 Van klacht naar kwaliteit: een beter antwoord op de klacht Algemene scholing cluster 2 Appetizer Medisch Leiderschap Tijdschriften Ad hoc referee BJOG Ad hoc referee EJOGRB Ad hoc referee neurourology and urodynamics Publikaties / Artikelen 1. Klomp HAR, Cobben JMG, van der Linden PJQ. Postmenopausal bleeding and changing bleeding patterns after parental use of corticosteroids, a prospective cohort study OJOG 2017: 7: Scholten I, van Zijl M, Custers IM, Brandes M, Gianotten J, van der Linden PJQ, Hompes PGA, van der Veen F, Mol BWJ. The effectiveness of intrauterine insemination: a matched cohort study EJOGRB 2017: 212: DOI: / j.ejogrb Onderzoek waaraan geparticipeerd Groenewoud ER, Macklon NS, Cohlen BJ; ANTARCTICA Study Group. The effect of elevated progesterone levels before HCG triggering in modified natural cycle frozen-thawed embryo transfer cycles. Reprod Biomed Online Feb 28. pii: S (17) doi: /j.rbmo [Epub ahead of print]

15 15 E. Stekkinger Aandachtsgebied in DZ sedert september 2015 Perinatologie registratie herregistratie nvt BIGnr Functie extern Promotie onderzoek Research School GROW, Maastricht UMC Commissie/Functie DZ Medisch trainer multidisciplinaire CRM trainingen Voorzitter lokaal perinataal audit team Afgevaardigde GCMN (geboortezorg consortium midden Nederland) Lidmaatschap Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie Werkgroep Perinatologie en Maternale Ziekten Werkgroep Foetale Echoscopie Werkgroep Prenatale Diagnostiek en Foetale Therapie International Society of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology KNMG Na- en bijscholing Workshop opleidingsdilemma s en opleiden in algemene competenties, Deventer Regiomiddag dreigende vroeggeboorte GCMN, Utrecht Refereeravond cardiale problematiek bij de zwangere en neonaat, Zwolle Lokale perinatale audit, Deventer Workshop protocollen en registraties GCMN, Utrecht Refereeravond TGV, Deventer Gynaecongres, Groningen maart/april/mei2017 GUO/PND stage WKZ Foetale echocardiografie cursus, Leiden Vervolgmodule training IFMS, Deventer Medisch trainer bij CRM training met OK, Deventer Foetale neuroimaging cursus, Utrecht Medisch trainer bij CRM training met OK, Deventer Lokale perinatale audit, Deventer Teach the teacher cursus no. 2, Groningen Workshop protocollen en registraties GCMN, Utrecht Medische trainer bij CRM training met verloskundigen 1 e lijn, Deventer

16 16 Dr. R.H. Stigter Subspecialisatie in DZ sedert 2003 Perinatologie registratie Aandachtsgebied herregistratie Prenatale screening en diagnostiek BIGnr Echoscopie Commissie/functie DZ Ned Ver Obstetrie & Gynaecologie waarnemend opleider lid bestuur Verloskundige Werkgroep Deventer Lidmaatschap Functie extern Royal College of Obst and Gynaec lid bestuur FETURA Werkgroep Prenatale Diagnostiek Werkgroep Echoscopie North of England Obst and Gynaec Society Int Society Ultrasound Obstetrics and Gynaecology Vereniging Fietsende Gynaecologen Nederland Lid Otterlo groep sinds 2017 Voorzitter Tonga Klankbordgroep Beroeps Vereniging Echoscopisten Nederland (BEN) Lid Twentse Gynaecologen Vereniging Lid Nederlandse Vereniging Tropische Geneeskunde (NvTG) Na- en bijscholing e Gynaecongres Eindhoven e Gynaecongres Eindoven Otterlo dagen Otterlo dagen Teamtraining Deventer Ziekenhuis ISUOG World Congress, Wenen Fetal Medicine Foundation World Congress, Ljublana TGV Otterlo bijeenkomst Zwangerschap en hartafwijking

17 17 L. F. van der Voet Aandachtsgebied in DZ sedert 2008 Benigne gynaecologie registratie Endoscopische gynaecologie herregistratie BIGnr Functie extern Regiovertegenwoordiger consortium benigne gynaecologie Commissie/functie DZ bestuurslid Consortium Gynaecologie 2.0 Lid commissie minimale invasieve chirurgie Mentor ANIOS Lidmaatschap Ned Ver Obstetrie & Gynaecologie KNMG Werkgroep Gynaecologische Endoscopie Werkgroep Bekkenbodem ESGE AAGL Na- en bijscholing Promotie 29 juni 2017 verdediging proefschrift The niche in the uterine caesarean scar; diagnosis, symptoms and treatment Vrije Universiteit van Amsterdam Workshop Opleidingsdilemma s Flitstraining Opleiden in algemene competenties Wetenschapsdag Lokale en regionale perinatale audit e Infertiliteit, Gynaecologie en Obstetrie- Doelencongres e Infertiliteit, Gynaecologie en Obstetrie- Doelencongres e Infertiliteit, Gynaecologie en Obstetrie- Doelencongres NVOG Thema ALV - Concentratie en spreiding van zorg (IVF, IC,Oncologie) en Kwaliteitscirkel Refereeravond TGV / Twentse Gynaecologen Vereniging Samenwerken Acute Situaties WGE Voorjaarsvergadering Witte Raaf Brainstormsessie invulling kwaliteitscyclus t.b.v. ontwikkeling procedureboek kwaliteitscyclus International Niche Symposium Vervolgmodule Training Intercollegiaal Functioneren Medisch Specialisten Samenwerken Acute Situaties Lokale en regionale perinatale audit Transmurale teamtraining Deventer Ziekenhuis Kwartaalbijeenkomst NVOG Consortium Kwartaalbijeenkomst NVOG Consortium 2.0

18 18 Publicaties 1: van Hoogenhuijze NE, Torrance HL, Mol F, Laven JSE, Scheenjes E, Traas MAF, Janssen C, Cohlen B, Teklenburg G, de Bruin JP, van Oppenraaij R, Maas JWM, Moll E, Fleischer K, van Hooff MH, de Koning C, Cantineau A, Lambalk CB, Verberg M, Nijs M, Manger AP, van Rumste M, van der Voet LF, Preys-Bosman A, Visser J, Brinkhuis E, den Hartog JE, Sluijmer A, Jansen FW, Hermes W, Bandell ML, Pelinck MJ, van Disseldorp J, van Wely M, Smeenk J, Pieterse QD, Boxmeer JC, Groenewoud ER, Eijkemans MJC, Kasius JC, Broekmans FJM. Endometrial scratching in women with implantation failure after a first IVF/ICSI cycle; does it lead to a higher live birth rate? The SCRaTCH study: a randomized controlled trial (NTR 5342). BMC Womens Health Jul 21;17(1):47. doi: /s y. PubMed PMID: ; PubMed Central PMCID: PMC : van der Voet LF, Jordans IPM, Brölmann HAM, Veersema S, Huirne JAF. Changes in the Uterine Scar during the First Year after a Caesarean Section: A Prospective Longitudinal Study. Gynecol Obstet Invest. 2018;83(2): doi: / Epub 2017 Sep 29. PubMed PMID: : Lemmers M, Verschoor MAC, Oude Rengerink K, Naaktgeboren C, Bossuyt PM, Huirne JAF, Janssen IAH, Radder C, Klinkert ER, Langenveld J, van der Voet L, Siemens FF, Bongers MY, van Hooff MH, van der Ploeg M, Sjors FPJ, Coppus SFPJ, Ankum WM, Mol BWJ; MisoREST study group. MisoREST: Surgical versus expectant management in women with an incomplete evacuation of the uterus after misoprostol treatment for miscarriage: A cohort study. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol Apr;211: doi: /j.ejogrb Epub 2017 Jan 27. PubMed PMID: : van Hanegem N, Breijer MC, Slockers SA, Zafarmand MH, Geomini P, Catshoek R, Pijnenborg J, van der Voet LF, Dijkhuizen F, van Hoecke G, Reesink-Peters N, Veersema S, van Hooff M, van Kesteren P, Huirne JA, Opmeer BC, Bongers MY, Mol B, Timmermans A. Diagnostic workup for postmenopausal bleeding: a randomised controlled trial. BJOG Jan;124(2): doi: / Epub 2016 May 26. PubMed PMID: : van Rijswijk J, van Welie N, Dreyer K, van Hooff MHA, de Bruin JP, Verhoeve HR, Mol F, Kleiman-Broeze KA, Traas MAF, Muijsers GJJM, Manger AP, Gianotten J, de Koning CH, Koning AMH, Bayram N, van der Ham DP, Vrouenraets FPJM, Kalafusova M, van de Laar BIG, Kaijser J, van Oostwaard MF, Meijer WJ, Broekmans FJM, Valkenburg O, van der Voet LF, van Disseldorp J, Lambers MJ, Peters HE, Lier MCI, Lambalk CB, van Wely M, Bossuyt PMM, Stoker J, van der Veen F, Mol BWJ, Mijatovic V. The FOAM study: is Hysterosalpingo foam sonography (HyFoSy) a cost-effective alternative for hysterosalpingography (HSG) in assessing tubal patency in subfertile women? Study protocol for a randomized controlled trial. BMC Womens Health May 9;18(1):64. doi: /s PubMed PMID: ; PubMed Central PMCID: PMC : Stegwee SI, Jordans I, van der Voet LF, van de Ven PM, Ket J, Lambalk CB, de Groot C, Hehenkamp W, Huirne J. Uterine caesarean closure techniques affect ultrasound findings and maternal outcomes: a systematic review and meta-analysis. BJOG Dec 7. doi: / [Epub ahead of print] Review. PubMed PMID: : Huirne JAF, Stegwee SI, van der Voet LF, de Groot CJM, Hehenkamp WJK, Brölmann HAM. Re: Risk of Cesarean scar defect following single- vs double-layer uterine closure. Ultrasound Obstet Gynecol Nov;50(5): doi: /uog PubMed PMID:

19 19 8: van der Voet LLF, Limperg T, Veersema S, Timmermans A, Bij de Vaate AMJ, Brölmann HAM, Huirne JAF. Niches after cesarean section in a population seeking hysteroscopic sterilization. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol Jul;214: doi: /j.ejogrb Epub 2017 May 3. PubMed PMID: : Vervoort A, van der Voet LF, Hehenkamp W, Thurkow AL, van Kesteren P, Quartero H, Kuchenbecker W, Bongers M, Geomini P, de Vleeschouwer L, van Hooff M, van Vliet H, Veersema S, Renes WB, Oude Rengerink K, Zwolsman SE, Brölmann H, Mol B, Huirne J. Hysteroscopic resection of a uterine caesarean scar defect (niche) in women with postmenstrual spotting: a randomised controlled trial. BJOG Feb;125(3): doi: / Epub 2017 Jul 5. PubMed PMID: ; PubMed Central PMCID: PMC : Kroese JA, van der Velde M, Morssink LP, Zafarmand MH, Geomini P, van Kesteren P, Radder CM, van der Voet LF, Roovers J, Graziosi G, van Baal WM, van Bavel J, Catshoek R, Klinkert ER, Huirne J, Clark TJ, Mol B, Reesink-Peters N. Word catheter and marsupialisation in women with a cyst or abscess of the Bartholin gland (WoMan-trial): a randomised clinical trial. BJOG Jan;124(2): doi: / Epub 2016 Sep 19. PubMed PMID:

20 20 A.E. Weis-Potters Aandachtsgebied in DZ sedert 2004 Bekkenbodempathologie registratie Seksuologie herregistratie BIGnr Commisie/functie DZ Bestuurslid Stichting Vrienden van het Deventer Ziekenhuis Voorzitter centrale VIM-commissie Lidmaatschap Ned Ver Obstetrie & Gynaecologie Int Urogynaecological Association Werkgroep Bekkenbodem Werkgroep Psychosomatiek Obstetrie en Gynaecologie Na- en bijscholing Flitstraining Opleiden in algemene competenties Workshop Opleidingsdilemma s Nascholing Academy of psychosomatic Obstetrics and Gynecology Wetenschapsdag Deventer Ziekenhuis Refereeravond Twentse Gynaecologen Vereniging Samenwerken Acute Situaties e Gynaecongres Martini Plaza, Groningen e Gynaecongres Martini Plaza, Groningen Tussen wens en werkelijkheid: doelbewust dokteren in veeleisende omstandigheden Vervolgmodule Training Intercollegiaal Functioneren Medisch Specialisten International Continence Society, Florence International Continence Society, Florence International Continence Society, Florence Samenwerken Acute Situaties

21 21 Dr. J.J. Zwart Aandachtsgebied in DZ sedert 2012 Perinatologie registratie Verloskunde herregistratie BIGnr Werkervaring 2012-heden 2015-heden Gynaecoloog Deventer Ziekenhuis Gynaecoloog Isala Klinieken, afdeling perinatologie Opleiding Gynaecologie/Verloskunde Promotie onderzoek: Leids Universitair Medisch Centrum (promotor Prof. Dr. J.J.M. van Roosmalen), 17 september 2009 promotie Safe Motherhood: Severe maternal morbidity in the Netherlands - the LEMMoN study. Online versie: LEMMoN proefschrift Opleiding: Perifeer deel: Groene Hart Ziekenhuis (opleider Dr. J.C.M. van Huisseling); Academisch deel: LUMC (opleider Prof. Dr. J.M.M. van Lith); Differentiatie: perinatologie (LUMC; 6 maanden) 2012 Differentiatiestage perinatologie (WKZ; 3 maanden) Lidmaatschappen Federatie Medisch Specialisten (FMS) Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) Werkgroep Foetale Echoscopie (WFE) Werkgroep Klinische Verloskunde Werkgoep Perinatologie en Maternale Ziekten (WPMZ) Publicaties 1. De Jonge A, Wouters MGAJ, Klinkert J, Brandenbarg J, Zwart JJ, Van Dillen J, Van der Horst HE, Schellevis FG Pitfalls in the use of register-based data for comparing adverse maternal and perinatal outcomes in different birth settings. BJOG, epub. DOI: / Ramler PI, van den Akker T, Henriquez DCA, Zwart JJ, van Roosmalen J. Incidence, management and outcome of women requiring massive transfusion after childbirth in the Netherlands: secondary analysis of a nationwide cohort study between 2004 and BMC Pregnancy and Childbirth 2017;17:197.DOI /s Koullali B, van Kempen LEM, van Zijl MD, Naaktgeboren CA, Schuit E, Bekedam DJ, Franssen MTM, Nij Bijvank SWA, Sueters M, van Baal M, de Boer MA, Hooker AB, Hermsen BBJ, Toolenaar TAAM, Zwart JJ, van der Ham DP, van der Made FW, Prefumo F, Martinez de Tejada B, Papatsonis DNM, Huisjes AJM, Scheepers LHCJ, van Hoorn ME, Hasaart THM, Schuitemaker NWE, Vollebregt KC, Müller MA, Evers IM, Post MS, de Boer K, Visser H, Mensing van Charante NA, Langenveld J, Steemers NYC, Mol BWJ, Oudijk MA, Pajkrt E. A multi-centre, non-inferiority, randomised controlled trial to compare a cervical pessary with a cervical cerclage in the prevention of preterm delivery in women with short cervical length and a history of preterm birth - PC study. BMC Pregnancy Childbirth. 2017;17:215. doi: /s Gillissen A, Henriquez DDCA, van den Akker T, Caram-Deelder C, Wind M, Zwart JJ, van Roosmalen J, Eikenboom J, Bloemenkamp KWM, van der Bom JG; TeMpOH-1 study group. The effect of tranexamic acid on blood loss and maternal outcome in the treatment of persistent postpartum hemorrhage: A nationwide retrospective cohort study. PLoS One 2017;12(11):e

22 22 5. Tura AK, Stekelenburg J, Scherjon SA, Zwart J, van den Akker T, van Roosmalen J, Gordijn SJ. Adaptation of the WHO maternal near miss tool for use in sub-saharan Africa: an International Delphi study. BMC Pregnancy Childbirth Dec 29;17(1):445. doi: /s x. 6. Schaap T, Bloemenkamp K, Deneux-Tharaux C, Knight M, Langhoff-Roos J, Sullivan E, van den Akker T; on behalf of INOSS. Defining definitions: a Delphi study to develop a core outcome set for conditions of severe maternal morbidity. BJOG Jul 29. doi: / Na- en bijscholing Wetenschapsdag BSFMS 2017 Amsterdam Refereeravond TGV SAS Perinatale audit International Niche Symposium Vervolgmodule training intercollegiaal functioneren IFMS Cardiale problematiek bij de zwangere en de neonaat Het juridische keurslijf in de zorgpraktijk Lokale en regionale perinatale audit e Gynaecongres, Flint, Amersfoort Lokale en regionale perinatale audit Reumatische en Systeemziekten rondom zwangerschap

23 23 Opleiding Ook in 2017 is de structuur en continuïteit van de opleiding goed gehandhaafd met een voldoende aantal aios. Het hele jaar zijn er voldoende anios geweest. Er is 1 zwangerschapsverlof geweest. De meeste besprekingen worden nog steeds meteen aansluitend aan de overdracht gehouden en wel van 8 tot half negen. De aios hebben een duidelijke verantwoordelijke taak om mede zorg te dragen voor de bewaking van de verschillende opleidingsmomenten en voor een deel van de invulling. Op de eerste maandag van de maand wordt het maandthema van de niet medische Canmeds rollen benoemd en dat wordt als een rode draad meegenomen gedurende die maand bij de onderwijs en overdrachtsmomenten. Verder wordt aan het begin van elke week gekeken naar de leerdoelen van de individuele aios en die worden plenair vastgelegd. De DUW bespreking samen met de urologen is gehandhaafd aan het einde van de middag in een maandelijkse frequentie. Door de intensieve perinatale audits met betrekking tot IUVD en near accidents, waarbij alle betrokken disciplines aanwezig zijn gedurende een hele middag, is de eigen IUVD bespreking niet gemist. Dinsdag tussen de middag wordt de perinatologie bespreking gehouden. Hierbij worden dan de lopende casus, en ook de perinatologische problemen die voor de kinderartsen van belang zijn gezamenlijk besproken. Daarna vindt aansluitend een referaat plaats alternerend verzorgd door de gynaecologie en de kindergeneeskunde. Aansluitend worden de nieuwe verloskundige patiënten die de week ervoor op de poli zijn gezien besproken en wordt gezamenlijk de problemenlijst en het te voeren beleid afgesproken Er wordt nog steeds na één van de ochtendoverdrachten aan de hand van de principes van Evidence Based Medicine een kritische verdieping gezocht in ons handelen. In de overdrachtsmomenten wordt steeds geprobeerd een critically appraised topic (CAT) te benoemen, dat dan aan de hand van een zogenaamde PICOstructuur verder wordt uitgewerkt en wordt besproken op de daarop volgende woensdagochtend(en). Getracht wordt dit ook wat breder te trekken dan alleen betreffende het handelen in de voorafgaande dienst. Zo wordt bij elke overdracht, die volgens een vast geprotocoleerd stramien verloopt, uitdrukkelijk gevraagd naar de leermomenten en naar PICO ideeën. Met name de co-assistenten worden hier in goed meegenomen en zijn vaak verantwoordelijk voor prachtige presentaties, die een gewone CAT overstijgen. De maandelijkse Journalclub is goed volgehouden. Er zijn op gestructureerde wijze artikelen besproken en kritisch geanalyseerd en vaak helaas te licht bevonden. Ook de vraag van de week, waarbij vier tot vijf vragen geselecteerd uit de voortgangstoets worden besproken, is gebleven op de maandag. Het gestructureerde praktische onderwijs (POGA) op één van de donderdagen van de maand betreft vooral aspecten van het verloskundig handelen, zoals forceps en stuitbevalling aan de hand van het fantoom. De Simendo trainer is naast de aanwezige Tyco trainingsbox een vast onderdeel gebleven van het praktische onderwijs. De Simendo opstelling staat in een makkelijk toegankelijke kamer op het OK complex en daar wordt onder leiding volgens rooster en docent onafhankelijk getraind. Daarnaast zijn er enkele trainingen gehouden om bijvoorbeeld het protocol schouderdistocie op een MOET achtige manier in teamverband te trainen. Dit gebeurt in een carrousel en is inmiddels ook een aantal malen samen met de andere hulpverleners, zoals verloskundigen, verpleegkundigen, kinderartsen en aios gebeurd in het kader van de SAS training. In de training van 2017 kwam zo de tweeling met versie en extractie en de fluxus uitgebreid aan de orde. Met name ook de eerstelijns verloskundigen hebben dit als een nuttige aanvulling ervaren. Er wordt dan ook met name getraind op overdracht en communicatie. Bespreking van complicaties krijgt voldoende aandacht in een maandelijkse frequentie. Op het PA laboratorium is onder leiding van een van de pathologen rond een tevoren gekozen thema gezamenlijk de histologie bekeken op de vaste eerste dinsdag van de maand. De klinisch chemici hebben weer een aantal capita selecta behandeld, zoals thalasemie, stolling en schildklierproblemen in het theoretische onderwijs van de donderdagochtend. Een bijzonder onderwijsonderdeel is dit jaar weer een aantal StratOG avonden geweest. Als experiment met een subsidie van het innovatiefonds van het cluster worden deze modules van de RCOG gebruikt als leermiddel om de theoretische kennis tot in op een nog hoger plan te brengen. Dit loopt sinds 2014 en er zal tot in 2018 mee worden voortgegaan. Er wordt telkens een thema benoemd en de bijhorende modules worden voorbereid en besproken gedurende een avond, die begint met een sushimaaltijd. Dit jaar werden daar ook inhoudsdeskundigen van andere disciplines bij uitgenodigd zoals de cardioloog en de MDL arts indien het onderwerp daar aanleiding toe gaf.

24 24 Door de beginnende aios werd gedurende één week een snuffelstage doorgebracht in de verloskundige eerste lijn. Alle 2 deelnemers waren daarover zeer enthousiast en hebben het als een waardevolle aanvulling gevonden om in andermans keuken te kijken In januari heeft de jaarlijkse opleidingsevaluatie van de Groningse cluster plaatsgevonden. De beoordeling in de D-rect is langzaam bijna niet meer te verbeteren. Het samenvattende oordeel van de opleidingsassistenten was o-pnieuw goed. De plus punten waren het werken in een team/samenwerken, en gepland onderwijs met als reden dat er in het DZ een goede sfeer heerst en een goede samenwerking tussen AIOS, ANIOS, verloskundigen, verpleging en het ondersteunend personeel wordt ervaren. Supervisoren zijn laagdrempelig benaderbaar en vormen één team. Het geplande onderwijs gaat altijd door. Het onderwijs is divers en goed georganiseerd (bijvoorbeeld de StratOG avond). Als kluspunten over 2016 werd genoemd aansluiting werk bij AIOS en begeleiden en toetsen. Als reden wrd gegeven dat er in 2016 teveel AIOS voor de hoeveelheid verrichtingen waren. Het OK programma leende zich bovendien niet goed voor een jongerejaars-ouderejaars constructie. De overdracht kan nog meer als opleidingsmoment worden benut. Bijvoorbeeld door informeel toetsen van de AIOS. Daarnaast kan de staf een spontaan kort onderwijsmoment geven naar aanleiding van een casus uit de overdracht waarin de kennis, ervaring en kunde wordt gedeeld. Hierop is in 2017 een duidelijk actieplan opgezet met oa herverdeling ouderejaars AIOS onder clusterklinieken en een aanpassing van OK-programma, waarbij ook indien een AIOS is geautoriseerd, gestreefd wordt naar zelfstandigheid (bv. zelfstandig POK). En er wordt gekeken naar hoe leermomenten nog beter benut kunnen worden. Verder zijn in PDCA cyclus de opmerkingen meegenomen in de reguliere opleidingsvergaderingen. Wie kwam erbij, wie ging er weg Op 1 mei is Elise van Til gestart als ANIOS Deventer. Op 1 juli is Jil van Meegdenburg begonnen met het eerste jaar van haar opleiding. Reinoud Oomen ging per 1 maart weg als ANIOS, Hij is aangenomen in ons cluster voor een opleidingplaats. Dr René Vermeij ging per augustus met zwangerschapsverlof en zal daarna haar opleiding in het UMCG gaan voortzetten voor een differentiatie oncologie. Aartjan Bijkerk ging per augustus na twee jaar opleiding door naar het UMCG voor het academische deel. Ellen Nijkamp, sloot haar deelname aan de talentklas zoals georganiseerd door de KMNG succesvol af en na een differentiatie verloskundige regie is zij per september verder gegaan voor een differentiatie perinatologie in het UMCG. Bas van de Sluis sloot een differentiatie voortplantingsgeneeskunde af per 31 december 2017 en ging naar het cluster Nijmegen om daar nog een differentiatiestage voortplantingsgeneeskunde in het Radboud UMC te doen als verdere verdieping. Ten aanzien van de co-assistenten Ook in 2017 zijn er weer co-assistenten geweest vanuit Groningen. Er zijn per tijdvak maximaal 4 tegelijk aanwezig. Nadat de vakgroep in 2016 de onderwijsprijs voor beste grote vakgroep gewonnen had waren er dit jaar ook weer prijzen. Zo won Rixt Goedegebure de publieksprijs op de wetenschapsdag voor haar presentatie van het door haar verrichte onderzoek in het kader van haar wetenschapstage. Dr Lucet van der Voet won de prestigieuze Jozefprijs voor de beste wetenschappelijke bijdrage uit het ziekenhuis voor haar proefschrift dat dit jaar verscheen. De vakgroep bleek ook de meeste studies en aanvragen voor onderzoek te hebben.. Het accent van het co-schap blijft op de polikliniek liggen, waar ook het grootste deel van beoordelingen plaatsvindt met korte momenten op OK en afdeling en slechts een korte kennismaking met de verloskunde, met wel een mogelijkheid een avond- en of nachtdienst mee te doen. Ook dit wordt zeer gewaardeerd door de co-assistenten. De vakgroep zal zich blijven inspannen voor het verzorgen van een nog steeds gewaardeerd coschap.. In 2017 zijn er ook weer M3 co-assistenten ( semi-artsen) geweest die een langerdurend co-schap hebben gelopen van weken. Er wordt telkens een apart programma voor deze co-assistenten gemaakt, waarbij één van de gynaecologen, bij toerbeurt, als extra stage begeleider optreedt. Er is mogelijkheid om binnen de 20 weken ook nog een aandachtsgebied te benoemen voor het geheel of voor een deel van de stage. Of om na 14 weken een verdieping in een andere discipline te doen. De vakgroep vindt het overigens niet wenselijk wanneer er meer dan twee M3- co s tegelijkertijd zijn, om te kunnen blijven garanderen dat er

25 25 voldoende leermomenten zijn. Inmiddels wordt al voor na 2019 ingepland vanwege de grote vraag naar M3 stages! Vertrokken arts assistenten vertrokken werkzaam B. van der Sluis AIOS UMC Radboud Nijmegen Mevr. J.W. Nijkamp AIOS UMC Groningen Mevr. R. Vermeij AIOS UMC Groningen A. Bijkerk Opleiding gestaakt Mevr. M.N. van IJsselmuiden AIOS UMC Groningen Mevr. M. Bakker AIOS UMC Groningen Mevr. Dr. S.B.M. Gaykema AIOS UMC Groningen Mevr. Dr. N. Leffers gynaecoloog Ommelander ziekenhuis Winschoten Mevr. J. Wijma huisarts in opleiding Mevr. T.K. Schukken gynaecoloog Antonius ziekenhuis Sneek Mevr. E.J. Oude Lohuis AIOS Isala Klinieken Zwolle Mevr. A. van der Steen gynaecoloog ZGT Hengelo-Almelo Mevr. E. Stekkinger gynaecoloog Deventer ziekenhuis Mevr. I.A.M. Kreuwel AIOS Isala Klinieken Zwolle Mevr. J.L. Bolt AIOS Isala Klinieken Zwolle Mevr. J.M. Briët gynaecoloog ZGT Hengelo-Almelo Mevr. dr. H.M. Knol Fellow Isala Zwolle Mevr. W. Engel Tropenarts Burkino Fasso B. van der Sluis AIOS UMC Radboud Nijmegen M. Londema Anesthesioloog UMC Groningen Mevr. J.A. Kroese AIOS MST Enschede Mevr. L. Héman AIOS Cluster Maastricht Mevr. A. Schreuder gynaecoloog Martini ziekenhuis Groningen Mevr. B.A.H. Debruijn gynaecoloog Martini ziekenhuis Groningen Dr. J.J.H. Eijsink gynaecoloog UMC Groningen Mevr. dr. M.T.M. Franssen gynaecoloog UMC Groningen Mevr. S. E. Poulino Arts Mevr. M.E.H. Schipper gynaecoloog Ommelanderziekenhuis Winschoten Mevr. N.A. Gorter gynaecoloog Antonius ziekenhuis Sneek J.J. Groenewegen AIOS radiotherapie Mevr. I. van der Veen gynaecoloog Scheper ziekenhuis Emmen Mevr. L.H.M. Gerritzen Huisarts Mevr. M.A. Huisman gynaecoloog Deventer Ziekenhuis Mevr. M.J.C Blikman Huisarts Noorwegen Mevr. A. J. van Veen gynaecoloog st Jansdal Harderwijk M.A.C. Versluijs gynaecoloog UMC Groningen Mevr. dr. J. Blaauw gynaecoloog Ommelander ziekenhuis Winschoten Mevr. L.E. Engels Gynaecoloog Duitsland Mevr. J. Deurman Huisarts Mevr. dr. E. Nijhuis gynaecoloog ziekenhuis Nij Smellinghe Drachten Mevr. M. Ladenius AIOS interne geneeskunde J. Honigh Huisarts Mevr. E.J.C. Kools gynaecoloog Bernhoven kliniek Veghel Mevr. H.H. Keizer gynaecoloog MC Leeuwarden Mevr. M.H.W. Verhagen Huisarts Mevr. M.T. Miedema gynaecoloog ziekenhuis Bethesda Hoogeveen Mevr. M.O. Hüsken Huisarts

26 Mevr. A.M. Meutstege Huisarts Mevr. dr. J.G. Neve-Dolfing gynaecoloog MST Hengelo-Almelo Mevr. dr. A. Bouman gynaecoloog Deventer ziekenhuis Mevr. E.S. Vollaard gynaecoloog ziekenhuis Bethesda Hoogeveen Mevr. W.X.N. Rog- Wanner huisarts Curaçao Dr. L.R.C.W. van Lonkhuijzen gynaecoloog oncoloog AMC Amsterdam Mevr. E.C.A.M. van Swieten gynaecoloog Spaarne Gasthuis Haarlem- Hoofddorp Mevr. A.C. Venhuizen Reumatoloog Ziekenhuis Rivierenland Tiel Mevr. A.F.M. van Os tropenarts Malawi B. Wibbens gynaecoloog ziekenhuis Amstelland Amstelveen Mevr. F. Koenders arts Oslo Mevr. J.M.M. Brouwers Huisarts Mevr. J. Lefrandt gynaecoloog Royal Womens Hospital Melbourne Mevr. Ch. van der Hoeven Psychiater GGZ Drenthe M. van der Ploeg gynaecoloog Martini ziekenhuis Groningen T. van Koningsveld tropenarts Jemen F. Vork gynaecoloog Diaconessenhuis Leiden J. van t Padbosch Country Director Elizabeth Glaser Pediatric AIDS Found. Tanzania M.J. Janssen gynaecoloog MST Enschede Mevr. Dr. J. Wilpshaar gynaecoloog ziekenhuis Nij Smellinghe Drachten Mevr. K.S. Dekker gynaecoloog MST Hengelo- Almelo W. van Vliet gynaecoloog Meander Medisch Centrum Amersfoort O.I. Vos Huisarts Mevr. J.G. van der Stege gynaecoloog Meander Medisch Centrum Amersfoort Mevr. dr. M.A. Brouwer arts maatschappij en gezondheid Mevr. S.G. Gols Arts Mevr. B.M.C. Akerboom-Straberger gynaecoloog Albert Schweitzer ziekenhuis Dordrecht R.M. van Hasselt Huisarts R.M.H.G. Huits Internist infectioloog KIT Amsterdam R.P. Albronda Huisarts M.W. Glas gynaecoloog Wilhelminaziekenhuis Assen E.A. de Beij Huisarts J.J.D. Dirken gynaecoloog Jeroen Bosch ziekenhuis Den Bosch N.T.J. Schilder huisarts Twello mevr. dr. H.J.G Arts gynaecoloog UMC Groningen mevr. A.E. Weis-Potters gynaecoloog Deventer Ziekenhuis J.V. Oosterhoff docent Opleiding Verloskundigen Groningen mevr. M. ten Have-Berg Arts M.A.W. Meuwissen Huisarts P. Lofvers Huisarts mevr. L. Schalekamp tropenarts Tanzania mevr. L.P. Klinge Verpleeghuisarts F.J.P. Höppener Arts mevr. C. Drijkoningen kinderarts de Gelderse Vallei Ede mevr. A. Bouwmeester gynaecoloog Antonius ziekenhuis Nieuwegein dr. M.J.N. Weinans gynaecoloog de Gelderse Vallei Ede mevr. A. Aalbers kinderarts Zevenaar dr. J.A. Kuit gynaecoloog ziekenhuis Rivierenland Tiel mevr. K.M. Sollie-Szarynska gynaecoloog UMC Groningen mevr. S. van der Meer gynaecoloog MC Haaglanden s Gravenhage 26

27 mevr. M. Leijsma reumatoloog Groningen mevr. M.E. Blankestijn fertiliteitsarts Zwolle, seksuoloog Deventer ziekenhuis mevr. M. Oosterveld Arts R. van der Sijde Overleden A.M. Poelmann gynaecoloog gepensioneerd A.L. Thurkow gynaecoloog AMC dr. J.R. Beekhuis gynaecoloog gepensioneerd mevr. N.O.M. Troeman gynaecoloog gepensioneerd mevr. W. van Dijk huisarts Blokzijl mevr. A.W.F.L. Thomson-Molenaar huisarts Apeldoorn mevr. G.M. Prens-Schoenmaker huisarts Brielle mevr. A. de Bie-Meyerink gynaecoloog gepensioneerd J.H. Brandts gynaecoloog gepensioneerd 27

28 28 Research GVV 2017 Missie De research GynaecologieKinder (GK)GK zet zich in voor kwalitatief hoogwaardig wetenschappelijk onderzoek, in opzet, uitvoer, analyse, rapportage en interpretatie, dat bijdraagt aan de ontwikkeling van kennis en daarmee aan een innovatief en evidence-based beleid waar de behandeling van en de zorg aan de patiënt centraal staat. Visie Voortbouwend op de ingezette koers zet de research GK zich de komende jaren in voor deelname aan wetenschappelijk goed onderbouwde multi-center studies en de ontwikkeling en uitvoering van eigen geïnitieerde studies. Daarnaast is het doel om een studie van het NVOG Consortium 2.0 binnen te halen en te coördineren vanuit het Deventer Ziekenhuis. Het streven is dit te doen in een financieel gezonde situatie waar de volgende speerpunten leidend zijn: kwaliteit, samenwerking en resultaatgerichtheid. Tevens is er een start gemaakt voor het ontwikkelen van een langer lopende onderzoekslijn binnen de gynaecologie /verloskunde en is er samenwerking gezocht met de eerste lijn binnen het VSV wat heeft geleid tot een wetenschapscommissie binnen de VSV In 2017 is het contract van Joyce Faber en Kim Kamphorst omgezet in een vast contract. Er is een actieve participatie van de researchcoordinatoren binnen het consortium2.0 van de NVOG. Zij zijn beide research adviseur geworden bij het trialbureau van het consortium. In 2017 heeft er een site monitoring plaats gevonden vanuit het trial bureau. Zij kwamen tot de volgende conclusie; Concluderend: Joyce en Kim werken heel nauwkeurig en kundig aan de Consortiumstudies in het Deventer ziekenhuis. Zij hebben samen een goed overzicht over de studies en hebben de administratie rondom de ISF mappen goed op orde. Complimenten voor de grote inhaalslag die heeft plaatsgevonden bij de datainvoer in de ecrf in het afgelopen jaar en de nauwkeurige opslag van studiedocumentatie. Studies In 2017 zijn er naast de 16 lopende studies 2 nieuwe studies consortiumstudies gestart, de FOAM studie en de Sugar-Dip studie. Ook is er een begin gemaakt met een eigen geïnitieerde studie naar relatie echo voorspelling macrosomie en werkleijk geboorte gewicht. ^studies zijn gestopt, van 2 studies zijn we in verbdna met kleien aantallen over gegaan van includerend centrum naar verwijzend centrum,eeen studie zijn we gestopt door gebrek aan patiënten en 3 studies zijn gestopt omdat de inclusies gehaaald zijn. Zie voor het overzicht tabel 1 Er is een actieve participatie van de researchcoördinatoren binnnen het consortium 2.0 van de NVOG. M3 In 2016 is Rixt Goedegebure gestart met onderzoek naar de verschillen tussen het hanteren van de NVOG richtlijn en de WHO criteria voor het vaststellen en behandelen van diabetes gravidarum. Zij heeft dit in 2017 afgerond met een pitch op de wetenschapsavond van het DZ waar ze de publieksprijs won en twee voordrachten, een op het BMFMS congres in Amsterdam maart 2017 en een flitspresentatie op het gynaecongres in Maastricht in november Een artikel met de onderzoeksresultaten is geaccepteerd en zal in 2018 gepubliceerd worden. Promotie Op 29 juni 2017 is Lucet van der Voet gepromoveerd aan de Vrije Universiteit van Amsterdam op haar proefschrift The niche in the uterine caesarean scar; diagnosis, symptoms and treatment.

29 Prijzen 2017 was een jaar vol prijzen. Op de wetenschapsdag van het Deventer Ziekenhuis gingen alle prijzen naar de gynaecologie. Lucet van der Voet won de Jozeprijs voor het beste wetenschappelijke onderzoek met de HysNiche studie, Volgens het juryrapport is het een onderzoek met een grote maatschappelijke impact. Het doet er echt toe, aldus juryvoorzitter en gepensioneerd uroloog van het Deventer Ziekenhuis Fons Ypma. Het raakt heel veel vrouwen. Rixt Goedegebure won de publieksprijs voor haar onderzoek naar diabetes gravidarum en de afdeling gynaecologie won de taart voor de meest ingediende studies bij de lokale toetsings commisie. Ook heeft Rixt met een voordracht over haar onderzoek de BMFMS Medical Student Prize gewonnen op het BMFMS-congress in Amsterdam mrt

30 30 Tabel 1 studie overzicht Studie 2017 Totaal tot en met LOPENDE studies 2 Close RCT Hechten uterus in 1 of 2 lagen na sectio Highlow RCT Vaste lage dosis vs. Intermediare dosis LMWH in de preventie van recidief trombose Start in DZ Status Loopt nog Loopt nog Stop or Go Terugvalpreventietraining bij het begeleid afbouwen van antidepressiva. RCT NethOSS Prospectieve landelijke registratie van ernstige maternale morbiditeit Loopt nog 2013 Loopt nog Zin en zwanger(cosy) RCT wel of geen online sex counseling voor patiënten met fertiliteitsstoornis PC Pessarium versus cerclage ter preventie van vroeggeboorte T4-life Levothyroxine vs placebo bij herhaalde miskraam Ensure RCT wel of geen follow up bij laaggradig endometriumcarcinoom People RCT ringpessarium versus Ok bij prolaps Prosecco RCT hysteroscopische myoom verwijdering onder sedatie of algehele anasthesie SCRATCH RCT wel of geen SCRATCH voor 2 e IVF behandeling Loopt nog Loopt nog, gewijzigd van includerend naar verwijzend centrum Loopt nog, gewijzigd van includerend naar verwijzend centrum Loopt nog Loopt nog Loopt nog Loopt nog APRIL Loopt nog

31 31 RCT asperine ter preventie voeggeboorte Afgeronde/gestopte studies AHA RCT wel of geen asssited hatching bij IVF AHA RCT wel of geen asssited hatching bij IVF Ik herstel RCT wel of geen E-health ondersteuning bij herstel na uterusextirpatie Trident-1 NIPT bij verhoogd risico na screening GlucoMOMS Effectiveness of continuous glucose monitoring during diabetic pregnancy Index Costs and effects of induction of labour versus expectant management in women with impending post-term pregnancies: the 41 week 42 week dilemma. MIRA Mirena-spiraal of endometriumablatie inclusies afgerond inclusies afgerond inclusies afgerond inclusies afgerond inclusies afgerond laatste follow-up in DZ afgerond inclusies afgerond laatste follow-up in DZ afgerond 0 8 RCT 12 obs inclusies afgerond 2017 laatste follow up in DZ afgerond Quadruple P Pessary or Progesterone to Prevent Preterm delivery in women with short cervical length LR Labiumreductiestudie Studies gestart in 2017 Sugar Dip Randomiseren tussen insuline en metformine bij zwangerschaps diabetes FOAM Vergelijking HSg/FOAM echo ter beoordeling tubapathologie besloten QP te stoppen binnen DZ laatste follow-up in DZ afgerond Gestaakt in verband met te weinig inclusies Loopt nog Loopt nog

32 32 Overige activiteiten (publicaties en voordrachten zie onder personalia) Dr. P.J.Q. van der Linden Dr. J.J. Zwart Lid POI consortium ( voorheen WHO III trial) Lid Collaborative Effort on the Clinical Evaluation in Reproductive Medicine Lid auditcommissie maternale sterfte co-promotor Abera Kenay, onderzoek naar ernstige maternale morbiditeit en sterfte in Ethiopië co-promotor Timme Schaap, onderzoek naar verschillende aspecten van ernstige maternale morbiditeit in Nederland. Lid INOSS, internationaal research netwerk voor onderzoek naar zeldzame ernstige maternale morbiditeit Lid stuurgroep NethOSS study, landelijk registratiesysteem voor zeldzame maternale morbiditeit Lid projectgroep van de TempoH studies Lid regionaal audit team, onafhankelijk voorzitter perinatale audits. Begeleider wetenschappelijke stage Rixt Goedegebure naar de effecten van introductie van nieuwe criteria voor diabetes gravidarum, wetenschappelijk artikel en presentatie op internationaal symposium, jonge onderzoekers award Wetenschapsdag Deventer Ziekenhuis. Lid onderzoeksconsortium Diabetes Gravidarum - Tango DM studie nov onderwijs aan dagbehandeling - 19 dec onderwijs aan aios gyn/kinder over sepsis Dr. L.F. van der Voet Lopend onderzoek: Mede hoofdprojectleider HysNiche trial Mede hoofdprojectleider 2 Close studie Regiovertegenwoordiger benigne gynaecologie consortium oost Bestuurslid consortium 2.0 NVOG Onderwijs dagbehandeling dec 2017 GCP examen Dr. A. Bouman - Onderwijs aan doktersassitentes mbt BVO oost 25 januari Vervolgscholing cervixscreening 25 januari De Scheg Drs. M. Huisman - GCP curus - Begeleiding en schrijven artikel (accepted) van Niek Groot ; Syndroom van Horner in de zwangerschap

33 33 Algemene Informatie Kliniek bedden verloskunde wiegen opnames verloskunde opnames gynaecologie opnames gyn en verl opnames dagbehandeling opnames totaal Verrichtingen echoscopie totaal verloskunde artikel 2, type artikel 2, type gynaecologie infertiliteit amniocentese cardiotocografie hysterosalpingogram kunstm inseminatie urodyn onderzoek iucd plaatsen hysteroscopie colpo/vulvoscopie electroconisatie proefexcisie punctie follikel (IVF)

34 34 Staf gynaecologen 1.0 fte gynaecologen 0.9 fte gynaecologen 0.8 fte gynaecologen 0.7 fte gynaecologen 0.6 fte gynaecologen 0.5 fte assistentgeneeskundigen waarvan aios klinisch verloskundigen

35 35 Gynaecologie Verwijsdiagnose Polikliniek Gynaecologie Sinds 1990 worden de verwijsindicaties geregistreerd bij patiënten die met een vraagstelling op gynaecologisch terrein worden gezien. Verwijzingen Omschrijving Endocrinologie Oriënt fert.ondz/bas beh vrouw Oriënt fertil.ondz/bas beh man Gespecialiseerde technieken ICC Cyclusstn Fluor vaginalis PID Buikpijn zonder gyn oorz Uterus myomatosus Benigne adnexafwijking Endometriose Anticonceptie Cervixafw incl afw cervixcytol Seksuele problematiek Psychosomatisch te beh gyn kl Vulvaire en vaginale afw Climacteriële problematiek Incontinentie / prolaps Mammapathologie Screening familiaire tumoren Gynaecologisch adviesconsult Premenstrueel syndroom (PMS) Maligniteit vulva Maligniteit vagina Maligniteit cervix Maligniteit endometrium Maligniteit myometrium Maligniteit ovarium / tuba Maligniteit overige Verlosk adviesconsult (max 2) Abort/EUG/hyprem gr/ov path Molazwsch (partieel/compleet) 3 3 1

36 36 Gynaecologische operaties "groot" abd uterusextirpatie rad uterusextirpatie debulking stageringslaparotomie myoomenucleatie proeflaparotomie adnexoperaties sterilisatie (laparotomie) extra uteriene graviditeit fertiliteitsbevord operaties vag uterusextirpatie Prolapsoperaties totaal VUE met VAW (entero)cèle abd/vag Sacrocolpopexie abdominaal SSF 9 - Manchester met VAW 37 Incontinentie operaties Vaginaal (miniarc) Altis 5 - TVT fisteloperaties correctie platzbauch vulvectomie totaal 'groot' laparoscopie infertiliteit diagnostisch tubaecoag/obstructie Therapeutisch anders adnexoperatie extra uteriene graviditeit adhesiolysis/neostomie uterusextirpatie endometriose Essure verwijderen 10 totaal laparoscopie hysteroscopie diagn hysteroscopie Essure OK therap hysteroscopie myoomresectie novasure Endometriumresectie/resectoscoop Overig therapeutisch transcerv poliepresectie hysteroscopie poliklin ok

37 37 Vulvapolikliniek De vulvapoli is een gecombineerd spreekuur van dermatoloog en gynaecoloog met als doel complexe vulvaire pathologie te diagnosticeren en behandelen. Het spreekuur wordt gehouden door May Linthorst Homan, dermatoloog en Annechien Bouman, gynaecoloog. Iedere vrijdagmiddag van de maand is er de mogelijkheid om 8-10 nieuwe patiënten te zien. Aangezien alle participerende specialisten lid zijn van de NVvVP (Nederlanse Vereniging voor Vulva Pathologie) kan complexe pathologie op een forum geplaatst worden en vindt intercollegiale consultatie plaats. Minimaal invasieve chirurgie gynaecologie Ontwikkelingen Binnen de vakgroep gynaecologie is de TLH inmiddels verankerd. De TLHs worden door twee gynaecologen uitgevoerd.er blijft een constant aantal TLH s bij een alend aantal abdominal een een constant aantal VUE. Deelname aan de CUSUM is gecontinueerd en er is gestart met de registratie in de NGR. Echter door computertechnische storingen is de registartie in 2017 in de NGR niet compleet. Gestreefd wordt deze in 2018 weer compleet te laten zijn.. De uitbreiding van de laparoscopische vaardigheden blijft onde de aandacht. Ziekenhuis breed is in 2017 gekozen voor een aanschaf van een operatierobot. Hiermee zal in 2018 een start gemaakt worden. Voor de gynaecologie betekent dat dat gestart zal worden met de TLH s. In de toekomst zou mogelijk de myoomenucleatie en savrocolpopexie daaraan toegevoegd worden. Verder is de mogelijkheid van sedatie bij hysteroscopische ingrepen uitgebreid. Op dit moment is twee wekelijks een sedatie programma waar veel vraag naar is. Gekeken zal worden of in 2018 dit programma uitgebreid kan worden. Scholing Scholing van de AIOSsen vind plaats via vastgelegd schema waarbij er een vaste praktische training is elke woensdag, tevens 3 maal per jaar een ochtend theoretisch en praktisch laparoscopie onderwijs. Hiervoor zijn twee boxtrainers en de lapsim virtual reality trainer beschikbaar. Hierbij zijn ook eenmalig de assistenten chirurgie, urologie en anesthesie uitgenodigd. Voordat assistenten op de OK mogen meedoen met een laparoscopie moeten zij de basiscursus intern hebben gevolgd en met goed gevolg een praktisch en theoretisch examen afleggen. Tevens vind er deelname plaats aan de CUSUM, die een evaluatie geeft van de uitkomsten ten opzichte van andere klinieken. Ook wordt er naar gestreefd de laparoscopische ingrepen te registreren in de NGR. Tevens is er een actieve deelname aan de consortiumstudies, waaronder de Essure studie en PROSECCO studie. In 2017 is er een extra simulatietoren beschikbaar gekomen waarop het aantal op 3 boxtrainers komt. Ook is er een zomeravondcompetitie georganiseerd waar de assistenten het opnemen tegen de gynaecologen.. Acties voor 2018 Scholing en inplementatie robot voor gynaecologische ingrepen Participatie in multicenter studie die hysteroscopisch reserseren van myomen vergelijkt onder sedatie ten opzichte van algehele anesthesie Onderzoeken of uitbreiding van laparoscopische vaardigheden met laproscopische(robot) myoom verwijdering en het laparosocpisch (robot) behandelen van uitgebreide endometriose in samenwerking met de chirurgen haalbaar is. Uitbreiden operatiepalet met morceleren in een zak van grotere uteri/uterus myomatosus. Optimaliseren van registratie van laparoscopische ingrepen in NGR Hysteroscopieen Aantallen Er zijn 211 poliklinische hysteroscopieen verricht waarvan 72 onder sedatie. Dit is een afname ten opzichte van 2016 maar vergelijkbaar met Wel is er een verschuiving van zowel klinisch naar sedatie als van poliklinisch naar sedatie.

38 38 Poliklinische hysteroscopie poliklinisch Poliklinisch met sedatie Indicatie postmenopauzaal bloedverlies abnormaal uterien bloedverlies verdenking cervixstenose verdenking uterusanomalie iud plaatsing/opsporing verzoek sterilisatie verdenking placentarest overig Sedatie Bevinding poliep atrofie iucd myoom graad myoom graad niche sectiolitteken cervixstenose verdenking carcinoom overige geen afwijkingen adhesies 5 4 placentarest 3 Verrichting verwijderen poliep verwijderen/plaatsen iucd biopt opheffen cervixstenose myoomresectie Essure sterilisatie overige novasure 14 geen TOTAAL Complicaties vasovagale reactie ingreep niet geslaagd overige

39 Complicaties hysteroscopie: 13 complicaties (6%) 1x vasovagale reactie collpas 6x ingreep gestaakt ivm te veel pijn 4x ingreep gestaakt in verband met niet op te heffen cervixstenose. 39

40 40 Bekkenbodem 2017 De vakgroep Gynaecologie in het Deventer Ziekenhuis is, na de pensionering van Loes van der Leeuw- Harmsen, versterkt met een nieuwe gynaecoloog: Charlotte Lenselink. Met haar komst is het aandachtsgebied urogynaecologie gecoverd door 2 bekkenbodem gynaecologen. Charlotte Lenselink en Annemarie Weis- Potters voldoen beiden aan de eisen zoals door de beroepsgroep zijn gesteld aan een gynaecoloog met urogynaecologie als aandachtsgebied (GUA). Prolaps: Tav de conservatieve behandeling van prolapsklachten kan in onze regio verwezen worden naar gespecialiseerde bekkenfysiotherapeuten. Gelukkig zijn er steeds meer geregistreerde bekkentherapeuten zodat patiënten vlakbij huis deze therapie kunnen volgen. Pessariumtherapie neemt een onverminderd grote plaats in bij de behandeling van prolapsklachten. Er wordt gewerkt met een grote diversiteit aan typen pessaria. Na counseling wordt besloten welke behandeling (conservatief c.q. operatief) de voorkeur van patiënte heeft. Voor wat betreft de operatieve behandeling van de prolaps wordt nagenoeg het hele arsenaal aan ingrepen uitgevoerd in het Deventer Ziekenhuis. Wanneer de prolaps het middelste compartiment betreft wordt, na counseling van patiënten, in veel gevallen uterussparend geopereerd. Hierin neemt de gemodificeerde Manchester binnen onze kliniek een grotere plaats in dan de sacrospinale hysteropexie. Deelname aan de SAM-studie gaat hier in 2018 verandering in brengen. De uitkomst van deze studie zal bepalen of dit in de toekomst blijvend zal zijn. Bij oude patiënten met veel co-morbiditeit wordt op indicatie de gemodificeerde Labhart uitgevoerd met goed resultaat en hoge patiënttevredenheid. De abdominale sacrocolpopexie mbv implantaat heeft maar een klein aandeel in het door ons uitgevoerde arsenaal aan operatieve behandelingen van een prolaps. Het afgelopen jaar is deze ingreep in het geheel niet uitgevoerd en zijn enkele patiënten verwezen voor de laparoscopische benadering. Met de komst van de robot in ons ziekenhuis beraden we ons over aanleren en implementatie van deze ingreep in de toekomst. Vaginale implantaatchirurgie wordt in Deventer niet meer toegepast tgv de lage aantallen en de angst van patiënten voor complicaties nav negatieve berichten in de media. Indien er een indicatie voor implantaatchirurgie bestaat worden patiënten verwezen naar de 3 e lijn (UMCU). Incontinentie-behandeling: Voor de conservatieve behandeling van urine-incontinentie is, naast bekkenbodemfysiotherapie en medicamenteuze therapie, in ons ziekenhuis de mogelijkheid van PTNS (Percutane n.tibialis NeuroStimulatie) als behandeloptie voor urge-incontinentie voorhanden. Deze wordt uitgevoerd op de polikliniek urologie door continentie-verpleegkundigen Voor de operatieve behandeling van incontinentie wordt het hele scala aan ingrepen uitgevoerd: de klassieke TVT, de TVT-O (door de urologen) en de mini-sling (Altis. Patiënten worden gecounseld ten aanzien van de diverse tapes en worden zonodig verwezen van gynaecoloog naar uroloog of vice versa. In aantallen neemt de Altis een steeds groter wordende plaats in ten koste van de TVT door goede uitkomsten uit wetenschappelijk onderzoek en gesteund door positieve eigen ervaringen. De Burch colposuspensie is in het afgelopen jaar niet door ons uitgevoerd. Multidisciplinaire samenwerking: Er wordt samengewerkt met diverse professionals. De continentie-verpleegkundige participeert in het bekkenbodemspreekuur, doet ringcontroles en begeleidt patiënten met blaasledigingsstoornissen na urogynaecologische operaties. Er is een bekkenfysiotherapeut (Marijke Tijhuis) werkzaam in ons ziekenhuis die hierdoor laagdrempelig benaderbaar is. Met de urologen is 1x per maand een gecombineerd spreekuur waar veelal complexe pathologie wordt gezien. Bij de DUW -bespreking eenmaal per maand zijn alle bovengenoemde disciplines aanwezig. Daar wordt casuïstiek besproken en een presentatie gehouden over een urogynaecologisch onderwerp.

41 41 Ook vindt er een maandelijks multidisciplinair overleg Bekkenbodem plaats. Hieraan neemt een uroloog, MDLarts, GE-chirurg, gespecialiseerde bekkenfysiotherapeut, een psycholoog en een gynaecoloog deel. Complexe casus worden hier aan de hand van het dossier besproken en van advies voorzien. Binnen de opleiding blijft de differentiatie-stage bekkenbodem tot de mogelijkheden behoren. In overleg met de AIOS wordt hier geïndividualiseerd invulling aan gegeven waarbij als Deventer Koekje een stage bij de geriatrie tot de opties behoort. Seksuologie Sinds 2015 is Marjolijn Blankestijn als ervaren arts-seksuoloog werkzaam op de polikliniek GVV. Hiermee is de seksuologische hulpverlening voor onze patiënten en in het kader van de opleiding tot gynaecoloog gewaarborgd en kunnen niet alleen eenvoudige maar ook complexere seksuologische behandelingen op locatie worden aangeboden. De samenwerking loopt naar grote tevredenheid van patiënten en professionals. Dat hieraan behoefte is blijkt uit de reeds ontstane wachtlijsten en tamelijk complexe casuïstiek zoals bij de evaluaties is vastgesteld. Naast opleiding van onze AIOS vergroot Marjolijn kennis van de seksuologie en de verwijsmogelijkheden door presentaties te houden in de regio voor professionals uit de 1 e lijn. Samenwerking: Voor eenvoudiger problematiek op seksueel gebied kan verwijzing plaatsvinden naar consulenten seksuele gezondheid zowel in het Deventer Ziekenhuis (Barbara Harterink, verpleegkundige afdeling Oncologie) en in de stad (Claudia van der Wel). De bekkentherapeut neemt bij dyspareunie/vaginisme een plaats in bij het twee-sporenbeleid dat veelal gevolgd wordt bij deze problematiek. Eens in de drie maanden vindt een multidisciplinair overleg seksuologie plaats met seksuoloog, consulenten, uroloog, gynaecoloog en gespecialiseerde bekkenfysiotherapeut. Hier wordt casuïstiek besproken en adviezen ten aanzien van verwijzing/behandeling gegeven. Kinder- en adolescentengynaecologie De zorg voor gynaecologische beelden bij kinderen en adolescenten is versnipperd. Dit komt enerzijds door de zeldzaamheid van veel van de beelden, anderzijds door het onbekend zijn bij de huisarts dat er gynaecologen zijn, die zich toegelegd hebben op dit deel van het vak. De zorg voor deze patiëntengroep wordt verricht door de kinderarts en de gynaecoloog met dit aandachtsgebied. Deelname aan het netwerk van professionals met kennis van zaken omtrent kinder- en adolescenten gynaecologie (PAG) en het centreren van meisjes met zeldzame gynaecologische beelden draagt bij aan het verbeteren van de zorg voor deze doelgroep. Wetenschappelijke activiteit, casuïstiek-besprekingen, en het verbeteren van de patiënten-informatie vindt onder andere plaats via de Nederlandse werkgroep van kinder- en adolescentengynaecologie (DUTCHPAG). Met de komst van C.H. Lenselink is het aandachtsgebied Kindergynaecologie toegevoegd aan het arsenaal aandachtsgebieden dat reeds binnen de vakgroep vertegenwoordigd is.

42 42 Oncologische gynaecologie Overzicht nieuwe patiënten oncologische gynaecologie CERVIX UTERI Stadium 0 (CIS-CIN 3) Stadium I A Stadium I B Stadium II Stadium III Stadium IV ENDOMETRIUM UTERI Stadium 0 0 Stadium I Stadium IA Stadium IB 3 7 Stadium IC 0 0 Stadium II Stadium III Stadium IV OVARIUM Stadium I A Stadium I B Stadium I C Stadium II Stadium III Stadium IV Stadium V* TUBA VAGINA VULVA GEST TROF NEOPLASIA Mola Low risk GTN High risk GTN ANDERE GYN MALIGNITEIT Mamma 0 BUITEN GEN INT/EXT Stadium V* Hiermee wordt bedoeld een uitgebreid gemetastaseerd proces, vermoedelijk uitgaande van het ovarium.van patiënten die buiten de regio zijn (mede-)behandeld zijn de gegevens ook in bovenstaande tabel verwerkt.

43 43 Organisatie van oncologische zorg Vakgroep Conform de richtlijn van de NVOG zijn er binnen de vakgroep twee gynaecologen met de oncologische gynaecologie als aandachtsgebied werkzaam, Monique Huisman en Annechien Bouman. Over alle patiënten met een oncologisch probleem wordt overlegd of wordt de patiënte indien nodig verwezen naar de consulent van het AMC te Amsterdam. Dankzij deze samenstelling van het team kan in het Deventer Ziekenhuis de gynaecologisch oncologische zorg volgens state of the art worden bedreven. Patiënten met een endometriumcarcinoom worden in eigen kliniek behandeld. Indien mogelijk worden patiënten met een goed tot matig gedifferentieerd endometriumcarcinoom vanaf 2011 geopereerd middels een totale laparoscopische hysterectomie, wat de behandeling van 1 e keus is. Door de normering omtrent hoog risico laag volume worden de patiënten met een ovariumcarcinoom na work up verwezen voor primaire- danwel interval debulking naar het AMC. Patiënten met een vulva- en operabel cervixcarcinoom worden na consult in het Deventer Ziekenhuis voor operatieve behandeling verwezen naar de 3e lijn. Patiënten met een cervixcarcinoom die primair in aanmerking komen voor radiotherapie worden verwezen naar het RISO te Deventer. Deventer Ziekenhuis Er bestaat in het Deventer ziekenhuis een goede samenwerking met de afdeling medische oncologie, chirurgie, radiotherapeutisch instituut (RISO) en het beleidsteam palliatieve zorg. De oncologische ontwikkelingen in het Deventer ziekenhuis worden gecoördineerd en geïnitieerd vanuit het beleidsteam oncologie. Alle vakgroepen en betrokken paramedische diensten hebben een afgevaardigde in dit beleidsteam. Het dagelijks bestuur wordt gevormd door 2 medisch specialisten (R.H. Bosker, chirurg en dr. A. Imholz, medisch oncoloog), een managementassistente, een verpleegkundig consulent oncologie en de clustermanager oncologie. Oncologische patiënten worden twee wekelijks besproken in de stedendriehoek met de oncologisch consulent van het AMC middels een teleconferentie. Tevens is er de mogelijkheid om de patiënten in de multidisciplinaire oncologiebespreking van het Deventer ziekenhuis te bespreken. Deze bespreking vindt 2-wekelijks plaats door middel van een teleconferentieverbinding met het Academisch Medisch Centrum. Sinds 2010 is er een intern consultteam palliatieve zorg. De zorg voor patiënten in de laatste levensfase wordt hiermee verbeterd. Stedendriehoek Binnen de stedendriehoek functioneert het gynaecologisch oncologisch netwerk stedendriehoek, (GOS; Apeldoorn, Deventer en Zutphen). Iedere 2 weken vindt een gynaecologisch oncologische teleconferentie plaats met de oncologisch-gynaecologisch consulent van het AMC en de leden van het GOS, in aanwezigheid van radiotherapeuten van het RISO. Alle oncologische patiënten worden prospectief en retrospectief besproken waardoor behalve het uitvoeren van een achteraf toetsing ook een vooraf behandelplan kan worden opgesteld. Zorgpaden Sedert 2007 zijn binnen de stedendriehoek de zorgpaden voor endometrium-, ovarium- en cervixcarcinoom opgesteld en geïmplementeerd. Aan de hand van regionaal opgestelde prestatie-indicatoren (doorlooptijden, termijn uitslag PA, termijn berichtgeving huisarts, inschakelen van oncologieverpleegkundige en het uitreiken van regionaal ontwikkelde patiëntenvoorlichting) kan de zorg worden geëvalueerd. Binnen deze zorgpaden zijn routes beschreven voor verwijzing naar andere disciplines zoals oncologieverpleegkundige, palliatief team en zorgverleners voor psychosociale en existentiële begeleiding. Aan patiënten met een endometrium-, ovariumof cervixcarcinoom wordt een verpleegkundig consulent aangewezen die naast voorlichtings- en begeleidingstaken ook regietaken op zich neemt. De regietaak houdt in dat de verpleegkundig consulent oncologie het vaste aanspreekpunt voor de patiënte is onafhankelijk van de behandelfase en zij zal het zorgpad monitoren om structurele proces inefficiënties te kunnen signaleren binnen de zorgketen (een keten tussen 1 e,

44 44 2 e en 3 e lijn, en ook tussen meerdere disciplines binnen een ziekenhuis). De oncologisch consulenten voor de gynaecologisch oncologie binnen het Deventer Ziekenhuis zijn Barbara Hartmerink en Hedy Schoorlemmer. De toekomst Ook in de toekomst streven we naar het borgen en verbeteren van de kwaliteit van zorg. Vooralsnog blijft de zorg en het consulentschap ongewijzigd. Dit consulentschap en virtuele samenwerking van de stedendriehoek is geformaliseerd binnen de Regionale Organisatie Gynaecologische Oncologie Amsterdam e.o., ROGOA. Dr. Annechien Bouman heeft zitting in het bestuur van de tumorwerkgroep oncologische gynaecologie IKNL regio Amsterdam.

45 45 Verloskunde In 2017 is samen met het verloskundig samenwerkingsverband (VSV) Geboortezorg Salland verder gebouwd aan het realiseren van integrale geboortezorg. De opdrachtgevergroep en de verschillende projectgroepen hebben hard gewerkt aan o.a. de concrete uitwerking van de organisatiestructuur van de beoogde coöperatie Geboortezorg Salland. In september 2017 bleek bij het go/no-go moment dat de eerder gestelde deadline van 2018 niet haalbaar was. Het project is hierna tijdelijk stil komen te liggen. Gelukkig heeft het inmiddels een vervolg gekregen. Het streven is dat we in de nabije toekomst alsnog als een van de pioniers in Nederland over kunnen stappen op integrale geboortezorg inclusief integrale financiering. Verdere professionalisering van het VSV vond dit jaar plaats, met o.a. de oprichting van een aantal peilers. Deze peilers houden zich bezig met de ontwikkeling van nieuwe protocollen en zorgpaden, het geven van uniforme voorlichting aan zwangeren en de kwaliteit van de gezamenlijke zorg, zoals zorgevaluatie door VSV brede complicatie besprekingen. Van oudsher wordt in onze regio een groot deel van de zwangerschappen begeleid in de eerste lijn. Ook in 2017 startten vrijwel alle zwangeren in de eerste lijn, waar de eerste intake plaatvond. Daarna worden de zwangeren besproken op de gezamenlijke intake, waarbij 1 e en 2 e lijns zorgverlener samen, meestal face-toface, de voorgeschiedenis doornemen en het beleid vaststellen. Dit jaar kenmerkte zich door een aantal casus met ernstige en zeldzame maternale morbiditeit. Deze casus werden in een multidisciplinaire complicatie bespreking besproken met betrokken specialismen. De perinatale sterfte was dit jaar bijzonder laag, dit lijkt op toeval te berusten. Standaard is er tweemaal per jaar een lokale perinatale audit, deze bijeenkomsten werden ook dit jaar goed bezocht. Uit de adverse outcome index (AOI-5) blijken we vooral een groot aantal totaalrupturen te hebben, de reden hiervoor is niet helemaal duidelijk, maar ligt wellicht in het relatief grote aantal vaginale kunstverlossingen en macrosome kinderen. Punt van zorg blijft de kwaliteit van de aanlevering van de perinatale data aan Perined. Ook dit jaar is ondanks grote investeringen in tijd en energie de aanlevering niet van voldoende kwaliteit geweest. Problemen blijken zowel bij Hix als bij Perined aan de orde te zijn, waarbij het zeer weerbarstig blijkt om te achterhalen waar de fouten zitten en hoe ze ontstaan. We horen overigens vergelijkbare zeer diverse- problemen uit andere ziekenhuizen in den lande. De kwaliteit van indicatoren staat hierdoor ter discussie. Wat betreft de prenatale diagnostiek is het Deventer Ziekenhuis nog steeds een satellietcentrum op het gebied van geavanceerd ultrageluid onderzoek (GUO). In 2017 bleef het aantal GUO s stabiel. Dit jaar is onze derde perinatologisch georiënteerde gynaecoloog in het WKZ te Utrecht opgeleid in het zelfstandig verrichten van GUO s. Hiermee hopen we ook in de toekomst de rol van satellietcentrum te kunnen waarborgen. Daarnaast werd de samenwerking met de perinatologen in Isala Zwolle gecontinueerd, waarbij om de week een perinatologisch gynaecoloog een dag in Zwolle werkt. Regionaal dragen we bij aan de samenwerking Geboortezorg Consortium Midden Nederland (GCMN) t.a.v. kennis, opleiding en regioprotocollen. Nieuwe initiatieven op het gebied van cliëntparticipatie zijn gestart. Lokaal is er een goed lopend 2-wekelijks MDO diabetes samen met de internisten en diabetes verpleegkundigen, waarbij er in 2017 een duidelijke toename was van de aantallen zwangeren met diabetes gravidarum bij gelijkblijvend beleid. Wat betreft de neonatologie is er met de komst van een nieuwe neonatoloog weer nieuw leven ingeblazen in de wekelijkse perinatologiebespreking, waarbij we streven naar verdere optimalisatie van de logistiek. Er is een goede samenwerking met de vasculair internisten, vrouwen die een hypertensieve aandoeningen in de zwangerschap hadden, worden nu structureel verwezen naar de cardiovasculair risico management (CVRM) poli.

46 46 De maandelijkse POP poli met psychiatrie, kindergeneeskunde en MMW heeft als grote uitdaging de coördinatie van het ruime aanbod aan psychosociale problematiek. Er is in 2017 een follow-up systeem gestart van de meest complexe POP poli patiënten. Een andere vernieuwing is de betrokkenheid van Veilig Thuis en Tactus verslavingszorg middels telefonische consultatie op indicatie. Ook is een werkgroep Middelengebruik opgericht die als taak heeft het protocol en bijhorend stroomdiagram op te stellen. De multidisciplinaire training van acute situaties (CRM) vond dit jaar tweemaal plaats, waarbij de gehele afdeling werd getraind. De scenario s werden begeleid door communicatie-/medisch-/nls- en BLS trainers. Ditmaal werden lotus patiënten ingezet en dat beviel goed. Ook was er in het najaar een eerste multidisciplinaire training met de OK en de anaesthesiemedewerkers en anaesthesiologen, hopelijk krijgt dit vervolg. 3 Nominaties voor (h) App jij een goed idee? Tijdens DZLive was er die uitnodiging aan medewerkers van ons ziekenhuis: lever een innovatief idee aan voor een app waarmee we de zorg kunnen verbeteren. Er kwamen bijna 50 inzendingen. Uit die sterke ideeën werden de 10 sterkste ideeën genomineerd. Na lang juryberaad zijn daaruit weer de drie besten geselecteerd. De winnaar van de App-verkiezing werd maandagavond bekend gemaakt tijdens de beleidsconferentie over e- health: de allergie-app. Een van de andere twee genomineerde ideeën waren de Salland Bevalland app om zwangere vrouwen in Salland te volgen en van informatie te voorzien (Joost Zwart, Mirjam Papendracht, Willeke v/d Zee, Annemarie Bartelsmeijer, Ilse Dijkstra, Carin Schuite ), Gita Gallé zei op een vraag uit de zaal of alle drie de apps niet ontwikkeld kunnen worden, dat ze die mogelijkheid zeker gaat onderzoeken. Bob Fenneman, een van de bedenkers van de prijs, zei onder de indruk te zijn van het niveau van de inzendingen. Het was al heel moeilijk om van vijftig naar tien ideeën te komen. Van tien naar drie was een hels karwei. Ik vind het mooi dat hele afdelingen samen na zijn gaan denken over verbetering van onze zorg. Mooi ook dat het apps zijn die onafhankelijk van ons ziekenhuis te gebruiken zijn. De winnende app zal de komende maanden ontwikkeld gaan worden. Geboortezorg Salland App Geboortezorg Salland is een initiatief om de zorg voor zwangeren in de regio te integreren, zodat er een doorgaande en samenhangende lijn van zorg ontstaat. Dit betekent ook dat informatie op elkaar afgestemd moet worden en integraal moet worden aangeboden. De app helpt om in alle fases van het zorgpad deze informatie beschikbaar te stellen en daarmee weet de patiënt (en diens naasten) precies wat haar te wachten staat. Een slimme agenda helpt de gebruiker met reminders over afspraken.

47 47 Overname 1 e 2 e lijn VSV Geboortezorg Salland 2017 Nederland 2017 Plaats van de bevalling VSV Geboortezorg Salland 2017 Nederland 2017

48 48 Modus partus VSV Geboortezorg Salland 2017 Nederland 2017 Van intake tot bevalling VSV Geboortezorg Salland 2017 Nederland 2017

49 49

50 50

51 51 J A A R O V E R Z I C H T Praktijk 1005 ADHERENTIE alle zwangeren MOEDER Herkomst 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Nederlands Buitenlands Ontbrekend Totaal zwangeren Leeftijd 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Jonger dan en ouder Totaal zwangeren Graviditeiten 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% en meer Ontbrekend Totaal zwangeren Abortus/EUG/mola 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% en meer Ontbrekend Totaal zwangeren Pariteit 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd%

52 en meer Ontbrekend Totaal zwangeren Mortaliteit (mat.) 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Nee Totaal zwangeren ZWANGERSCHAP Conceptie 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Spontaan (incl KID) Gestimuleerd Ontbrekend Aantal codes (max 2/rec) Zwangerschapsduur 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% 25w0-31w w0-36w w0-41w w0 en meer Ontbrekend Totaal kinderen Overname 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Geen Uit 1e lijn Uit 2e lijn Ontbrekend Totaal zwangeren Overn praktijken (afgeleid) 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Overig (43 nrs) Totaal overnames Begeleiding 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% 1x of 2x na w x of meer na w Tijdens ontsluiting Tijdens uitdrijving Na de geboorte

53 53 Ontbrekend Totaal moeders Eigen zorg 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% 0 dagen of 2 dagen dagen >10 dagen Ontbrekend Totaal zwangeren BEVALLING Aantal kinderen/partus 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Eenling Meerling Totaal kinderen Dag v/d week 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Zondag Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Totaal kinderen Geboorteuur 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% 8 tot tot tot tot tot Totaal kinderen Begin baring 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Spontaan begin Inleiding Sectio Ontbrekend Totaal zwangeren Indicatie Inl/PS 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Electief Conditie kind/moeder Ontbrekend Totaal BB interventies Gebroken vliezen 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Minder dan 1 uur

54 uur uur dagen >14 dagen Ontbrekend Totaal zwangeren Einde baring 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Spontaan einde Kunstverlossing Secundaire sectio Primaire sectio Ontbrekend Totaal kinderen Indicatie KV/SS 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Foetale nood Niet vorderen baring Nood + niet vorderen Ontbrekend Totaal EB interventies Uitdrijvingsduur 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% <1 uur uur uur >4 uur Ontbrekend Totaal kinderen Pijnbestrijding 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Geen Sedativa Analgetica opiaten Epidurale reeds bij ontsluiting Epidurale pas bij sectio Spinale bij sectio Alg anesthesie bij sectio Aantal codes (max 2/rec) Perineum/Ruptuur 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Gaaf Ruptuur Subtotaal ruptuur Totaal ruptuur Laterale epi Mediane epi Ontbrekend Aantal codes (max 2/rec) Kind aangepakt 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Verloskundige

55 55 Huisarts Co-assistent Assistent Gynaecoloog Ontbrekend Totaal kinderen Nageboorte behandeling 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Ontbrekend Totaal zwangeren Nageboortetijdperk 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Geen complicaties HPP > 1000 ml Manuele placentaverw Overige complicaties Ontbrekend Aantal codes (max 2/rec) Verblijf moeder pp 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% <1 dag dag >1 dag Ontbrekend Totaal zwangeren KIND Ligging 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Hoofdligging Stuiten Bijzonder Ontbrekend Totaal kinderen Geboortegewicht 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% <400g g g g g g >4000g Ontbrekend Totaal kinderen Apgarscore 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Ontbrekend Totaal kinderen

56 56 Kinderarts 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Geen Consult Overdracht Totaal kinderen Mortaliteit (kind) 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % Lnd% Niet overleden (7 dagen) Ja: ante partum Ja: durante partu Ja: binnen 24 uur pp Ja: 2e t/m 7e dag Ontbrekend Totaal kinderen Prenatale diagnostiek en screening Counseling over prenatale screening vindt plaats bij verloskundigenpraktijken in de eerste lijn omdat de eisen gesteld aan de counselor het niet toelaten de gesprekken van de patiënten met primair medische indicatie in eigen hand te houden. Daarmee worden alle zwangeren in het eerste trimester door een eerste lijns verloskundige gezien, gecounseld, voorgelicht en ook de termijnecho en eventueel combinatietest in het eerste lijns echocentrum verricht. Vervolgens worden alle nieuwe zwangeren uit de regio met de diverse verloskundigenpraktijken besproken tijdens een intakespreekuur dat in principe wekelijks plaats vindt. In 2016 werden patiënten na afwijkende eerste trimester screenings test verwezen naar een van de gynaecologen/perinatologen en gecounseld voor invasieve diagnostiek of NIPT in het kader van de TRIDENT studie. Patiënten bij wie invasieve diagnostiek geïndiceerd is worden doorgaans verwezen naar de Isala Kliniek in Zwolle. Indien er sprake is van echoscopisch vastgestelde afwijkingen waarbij additionele expertise van een kindercardioloog, neuroloog, uroloog of ander paediatrisch superspecialisme vereist is volgt doorgaans verwijzing naar UMCU/WKZ (10) waar dan soms ook invasieve diagnostiek wordt verricht. Enkele keren vond verwijzing plaats naar andere centra waaronder Radboud UMC, Isala, UMCG of LUMC (TTTS). Met de introductie van de NIPT als eerste screening naast de combinatietest is de rol van het ziekenhuis in het counselen over prenatale screening in de loop van 2017 grotendeels weggevallen en met de aanschaf van betere echoapparatuur door FETURA zijn de consulten i.v.m. slechte beeldvorming bij adipositas sterk afgenomen. Vier maal per jaar vind een bespreking plaats waar casuïstiek wordt besproken die wordt aangeleverd door echoscopisten, gynaecologen en verloskundigen. Zwart en Stigter werken elk een dag per maand in de Isala Kliniek in Zwolle (supervisie high care afdeling en GUO s) en participeren in de tweewekelijkse besprekingen daar. Invasieve diagnostiek aantallen nemen intussen sterk af en daarom is besloten de verrichtingen voortaan door een sterk beperkte groep te laten verrichten en heeft Stigter zich uit deze pool teruggetrokken. Daarnaast gaan beiden jaarlijks voor een korte periode voor een opfris cursus in het WKZ en is Eva Stekkinger een aantal maanden intensief bijgeschoold in de echoscopische diagnostiek in het WKZ en is zij in de loop van 2017 een bijdrage gaan leveren aan de GUO s en bijbehorende besprekingen.

57 57 Indicaties geavanceerd ultrageluidsonderzoek (GUO) a verhoogd risico i.v.m. aangedaan kind, ouder en/of broer/zus patiënte/partner met een aangeboren afwijking b insuline afhankelijke diabetes 10 1 c zwangere gebruikt anti-epileptica 4 1 d zwangere gebruikt andere medicijnen 13 1 e zwangere gebruikt drugs 1 1 f beperkte beeldvorming (door adipositas) 52 1 m monochorale gemelli (aantal moeders) 3 1 x ICSI zwangerschap 16 1 o overige indicaties 10 Totaal GUO I a vermoeden op een of meer foetale structurele afwijkingen 90 2 b negatieve dyscongruentie 18 2 c positieve dyscongruentie 21 2 d oligohydramnion 0 2 e polyhydramnion 14 2 f foetale hartritmestoornis 4 2 o overige indicaties 3 Totaal GUO II (nr women) 150

58 58 Perinatale sterfte 2017 (vanaf 22 weken tot 7 dagen postpartum) Totaal: n=3 A terme: n=1

59 59 Voortplantingsgeneeskunde Zwangerschap na subfertiliteit ovulatie inductie clomifeen metformin 1 gonadotrofine dopamine antag leo gnrh pomp 1 intra-ut inseminatie cervixfactor immunol factor onverkl subfert mannelijke factor seksuol stoornis spontaan tijdens OFO na OFO beh endometriose na iui IVF/ICSI/TESE IVF IVF-ICSI IVF-TESE/PESA na cryo-et IVF-ICSI elders na IVF/wachtlijst donor eicel IVF elders donor embryo KID refertilisatie overige na spoelen totaal

60 60 Transport-IVF Reproductieve endocrinologie en fertiliteit De registratie in het nieuwe EPD Hix heeft ook dit jaar nog veel tijd en energie gekost en heeft in ieder geval tot veel handmatige controle geleid bij de afleiding van de jaargetallen. De plezierige en goede samenwerking voor transport IVF is in 2017 weer met het IVF-team van de Isalakliniek te Zwolle voortgezet. Het aantal gestarte cycli is iets lager geweest ten opzichte van Wel is er een stabilisatie geweest van het aantal cryocyli vanwege het veranderde freeze-all beleid waarbij in beginsel alle resterende embryo s worden gecryopreserveerd. Er zijn dit jaar ook weer een groot aantal zwangerschappen ontstaan binnen het IVFtraject. In dit jaar zijn er 95 puncties uitgevoerd in 110 gestarte cycli. In 15 gevallen is de stimulatie gestaakt, hetgeen weer lager is dan voorgaande jaren. Het betreft met name 7 gevallen van dreigende overstimulatie in verband met een te sterke reactie waardoor de cyclus is gestaakt en 8 gevallen met onvoldoende ovariële reactie. Staken vanwege te grote reactie komt waarschijnlijk minder voor dan andere jaren na een aanpassing in het stimulatie protocol, waarbij op geleide van leeftijd en AMH soms met lagere dosering gonadotrofines wordt gestimuleerd, of wordt gekozen voor een agonist-antagonist schema. In 7 casus is geen bevruchting opgetreden in het laboratorium en het betreft 5 IVF casus en 2 IVF-ICSI casus. De tabellen geven een overzicht van de resultaten van de IVF behandeling. De resultaten voor IVF en IVF-ICSI zijn zowel separaat als gecombineerd gepresenteerd. Ook de cryocycli zijn vermeld, ook opgesplitst naar IVF en IVF-ICSI. Voor het hele IVF-programma is per gestarte cyclus het percentage klinische zwangerschappen 31,8 %, hetgeen per punctie neerkomt op 36,8 % en per embryotransfer op 41,7 %. Over-all zijn dit fraaie resultaten. De IVF- ICSI cijfers zijn vergelijkbaar met die voor de IVF. Er zijn slechts 2 meerlingzwangerschappen te vermelden. Dit jaar zijn er 131 cycli gestart ten behoeve van het terugplaatsen van ontdooide gecryopreserveerde embryo s, hetgeen bijna een verdubbeling is ten op zichte van 2015 en een kleine daling ten opzichte van In het cryoprogramma is één tweeling opgetreden. Het streven en de planning zijn er op gericht in 2018 weer tot ongeveer 150 puncties te komen. Naast de transport-ivf in samenwerking met Zwolle zijn weer een aantal patiënten behandeld in samenwerking met het Academisch Ziekenhuis Gent. Het betreft bijvoorbeeld gevallen waarbij binnen de indicatierichtlijnen in Nederland geen behandeling meer mogelijk is of wordt ontraden, al of niet met ICSI. Deze patiënten kiezen er soms voor een behandeling in het buitenland voort te zetten. Ook zijn er paren die, na enkele teleurstellingen in Nederland, na goede verhalen uit België kiezen voor een behandeling aldaar. Het zijn er dit jaar nog maar enkelen geweest. Van deze cycli is de stimulatiefase begeleid door het IVF-team in Deventer uit het oogpunt van service, waarna de follikelpunctie in Gent heeft plaatsgevonden (sateliet-ivf). Het betrof dit jaar driemaal doorgaande zwangerschappen die zijn opgetreden na behandeling in Gent. Dit jaar is er ook weer naar Düsseldorf gegaan vanuit Deventer voor IVF aldaar. Al deze casus geven nogmaals aan hoe internationaal voortplantingsgeneeskunde wordt. Met name zaken waarin Nederland een uitgesproken, ook door ons onderschreven standpunt heeft, sluiten kennelijk niet altijd aan bij wat paren beleven en leiden tot zoektochten naar mogelijkheden elders in de wereld. Andere jaren waren daar ook uitstapjes naar Spanje en zelfs Wit-Rusland bij. In samenwerking met Zwolle werd vanuit Deventer ook al een aantal patiënten begeleid voor eicel vitrificatie om uiteenlopende redenen. De overige fertiliteitsbehandelingen zijn weer goed verlopen. De tabel geeft een overzicht van de 151 zwangerschappen die zijn geregistreerd na subfertiliteit, ingedeeld naar aard en type van behandeling. Het betreft patiënten die in 2017 een zwangerschap hebben gemeld na subfertiliteit. Het kan dus zijn dat hun laatste menstruatie al in 2016 is opgetreden. Dit jaar is bij de bij de groep na OFO zeker sprake van onderregistratie omdat niet al die paren zich expliciet melden na zwanger te zijn geraakt in de fase van actief afwachten, zonder behandeling. Een deel van deze paren gaat rechtstreeks naar de eerste lijn met echo in het echocentrum Fetura, waar ze in het verleden vaker ook voor een vroege echo in het ziekenhuis langskwamen. Verder was in het vertrouwde GVR registratie systeem zwanger na subfertiliteit een verplicht in te vullen

61 61 item en dat is in Hix (nog) niet het geval. Een deel van deze registratie moest nu uit het schriftje op de poli komen. Ovulatie inductie met monitoring in het speciale follikelspreekuur is succesvol gebleven met na enige jaren een stabiel aantal zwangerschappen na behandeling. Dit jaar is er geen zwangerschap te vermelden bij paren waarbij gebruik wordt gemaakt van heteroloog semen (KID). Deze behandeling is niet meer mogelijk in Deventer. Het aantal zwangeren na IUI behandeling is dit jaar zeer goed meer dan in voorgaande jaren. Er wordt getracht strikt te kijken naar de prognose volgens Hunault, voor het inzetten van een behandeling. Alle stimulatiecycli ten behoeve van inseminaties zijn tijdens de monitoring vanaf 2017 alleen nog in het nieuwe Hix geregistreerd, en ook in het fertiliteitslaboratorium zodat we daar een goede dubbelcheck op hebben kunnen doen. Er werden 203 intrauteriene inseminatie cycli verricht bij 86 paren, leidend tot 27 zwangerschappen. Hetgeen neerkomt op 13,3 % per cyclus, en 31,4 % per paar Dit jaar is er geen zwangerschap geregistreerd na refertilisatie. De samenwerking met het fertiliteitslaboratorium en de betrokken medewerkers is nog steeds zeer goed. De in iprova online aanwezige protocollen van de fertiliteitszorg zijn met die van het laboratorium gekoppeld, zodat voor de liefhebbers er meteen tot in detail gekeken kan worden naar de stappen in het laboratorium en de daar aanwezige informatie kan worden ingezien. Het laboratorium bericht maandelijks de voor hun opvallende analyses zodat die casus in het fertiliteitsoverleg van de dinsdagochtend kunnen worden besproken. Ook worden drie-maandelijks de resultaten gerapporteerd en vergeleken met onze registratie om eventuele opvallende zaken vroegtijdig te signaleren in het kader van kwaliteitsborging. Een groot deel van de zorg voor en begeleiding van de patiënten die met IUI zijn behandeld, is ook dit jaar weer gedaan door de verpleegkundigen voortplantingsgeneeskunde.