POLSSLAG VAN HET VRIJE BEROEP 2018 Een initiatief van de Federatie Vrije Beroepen

Transcriptie

1 POLSSLAG VAN HET VRIJE BEROEP 2018 Een initiatief van de Federatie Vrije Beroepen 1

2 INHOUDSTAFEL Inleiding 1. Voornaamste indicatoren 2. Het aantal beoefenaars van een vrij beroep 3. Het aantal starters als zelfstandige in een vrij beroep 4. Het aantal stopzettingen van zelfstandigen in een vrij beroep 5. Provinciale cijfers 6. De tewerkstelling bij de vrije beroepen 7. Bijlage: tabellen 7.1 Aantal beoefenaars van een vrij beroep 7.2 Aantal starters in een vrij beroep 7.3 Aantal stopzettingen in een vrij beroep 7.4 Provinciale cijfers van de vrije beroepen 7.5 Tewerkstelling bij de vrije beroepen 2

3 INLEIDING 3

4 Sinds 1993 bundelt de Federatie Vrije Beroepen in haar Polsslag van het vrije beroep jaarlijks het beschikbaar statistisch materiaal met betrekking tot haar doelgroep, met name de zelfstandige vrije beroepen. We nemen dit initiatief om het sociaaleconomisch belang van de vrije en intellectuele beroepen in België en Vlaanderen te onderstrepen, en hieruit gepaste acties en aandachtspunten af te leiden. We baseren ons hiervoor op de cijfers van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) wat betreft het aantal zelfstandige vrije beroepen, het aantal starters en het aantal stopzettingen. Daarnaast baseren we ons op gegevens van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) voor de cijfers over de tewerkstelling. Eenzelfde gegevensbron biedt de mogelijkheid om sectoren te vergelijken en algemene trends af te leiden. We zijn er ons echter van bewust dat de voorliggende cijfers kunnen afwijken van de gegevens waarover de beroepssectoren individueel beschikken. De Federatie Vrije Beroepen bouwt echter op de cijfers van het RSVZ omdat het de enige bron is met een overzicht van vergelijkbare cijfers van het aantal beoefenaars in de verschillende beroepssectoren. De opgenomen statistieken hebben weliswaar enkel betrekking op de zelfstandigen (in hoofd- of bijberoep en pensioen). De beroepsbeoefenaars in dienstverband zijn hier nog niet inbegrepen. Het RSVZ heeft onder de noemer "vrije beroepen" een eigen selectie van dienstverlenende intellectuele beroepen ondergebracht. De gezondheidszorgberoepen en de juridische sectoren zijn hierin duidelijker afgebakend dan de economische en de bouwtechnische sector. In de toekomst wil het RSVZ de voorbereiding starten om over te schakelen naar een NACE-BEL-codering. Dit zal een vergelijking met de gegevens uit het hoofdstuk over de tewerkstelling mogelijk maken. We danken dit jaar uitdrukkelijk minister van Middenstand, Zelfstandigen, kmo's, Landbouw en Maatschappelijke Integratie de heer Denis Ducarme, voor de ondersteuning bij het opmaken van deze Polsslag. Ook in deze editie hebben we ervoor geopteerd om de meest relevante en sprekende cijfers weer te geven aan de hand van grafieken en infographics in plaats van tabellen zoals vroeger. De uitgebreide tabellen met alle cijfers vindt u in de bijlagen. We groeperen de statistieken rond vijf invalshoeken. Vooraf geven we de voornaamste indicatoren van deze editie samengevat weer. In een eerste hoofdstuk geven we het cijfermateriaal en de evolutie van het aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep. Een tweede hoofdstuk groepeert de statistieken met betrekking tot het aantal starters als zelfstandige in een vrij beroep. 4

5 Een derde parameter vormt het aantal stopzettingen van zelfstandigen in een vrij beroep. In een vierde hoofdstuk belichten we de provinciale cijfers om tenslotte te eindigen met de tewerkstelling bij de zelfstandige vrije beroepen in het vijfde hoofdstuk. Veel belangrijker dan de absolute cijfers is het voor ogen houden van de trends en evoluties die zich in de sector voordoen en waarvan de Polsslag ook een weergave biedt. 5 DEFINITIE VAN EEN VRIJ BEROEP Er bestaat geen universeel geldende definitie van "het vrije beroep". Evenmin is een exhaustieve lijst voorhanden van betrokken beroepen. De Federatie Vrije Beroepen tracht een positieve invulling te geven aan het vrije beroep. De Federatie richt zich tot alle zelfstandige beoefenaars van een dienstverlenend vrij beroep, beantwoordend aan volgende kwalitatieve kenmerken: de dienstverlening bestaat hoofdzakelijk uit een intellectuele prestatie; dit vergt een belangrijke voorafgaande opleiding en permanente vorming; de beoefenaar draagt persoonlijk de verantwoordelijkheid; de dienstverlening gebeurt op een onafhankelijke wijze: de beoefenaar handelt daarbij zowel in het belang van zijn/haar opdrachtgever, cliënt of patiënt, als in het algemeen belang;

6 de beroepsuitoefening is onderworpen aan een deontologie, die in het beroepsstatuut vastgelegd is, hetzij bij wet, hetzij bij autonome beslissing van de betrokken beroepsorganisatie. Dit beroepsstatuut beoogt het garanderen en bevorderen van de professionaliteit, de kwaliteit en de vertrouwensrelatie met de opdrachtgever, cliënt of patiënt. Een lijst van NACE-BEL-codes die behoren tot onze doelgroep, is opgenomen in de bijlage 7.5. De beroepen worden gegroepeerd in 5 sectoren: de gezondheidszorgberoepen (zorgsector of zorgberoepen), juridische, economische, bouwkundige en intellectuele (dienstverlenende) beroepen. Augustus,

7 1 VOORNAAMSTE INDICATOREN 7

8 In deze Polsslag 2018 zetten zich een aantal trends, die we eerder reeds vaststelden, duidelijk door voor de toekomst. Zij zullen het profiel en sociaaleconomisch gewicht van de vrije en intellectuele beroepen steeds meer beïnvloeden. Het economische beleid dient hiermee rekening te houden. Aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij en intellectueel beroep Eind 2017 waren er in België zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep actief, op een totaal van zelfstandigen. De vrije beroepen vertegenwoordigen bijna één derde of 30,27% van het totaal aantal zelfstandigen. Dat is een pak meer in vergelijking met tien jaar geleden. In 2007 was het aandeel van het vrije beroep goed voor ruim één vijfde ofwel 22,4%. Met zijn stijging van 4,74% het afgelopen jaar is de sector van de vrije beroepen opnieuw de sterkst aangroeiende sector. De sector van de intellectuele diensten is in 2017 het grootst, met beroepsbeoefenaars of 51,67% van het totale aantal vrije beroepen. Paramedische beroepen zijn de tweede grootste (19,53%), gevolgd door de artsen (8,71%). Het afgelopen decennium manifesteerde zich een stijgende trend in de meeste beroepssectoren van het vrije beroep. Sterkste groeiers zijn de intellectuele diensten (+ 117,82%), gevolgd door de paramedici (+ 67,32%). De toename van het aantal beroepsbeoefenaars in deze sectoren bepaalt grotendeels de gemiddelde stijging van 62,45%. De dierenartsen mochten 16,11% meer beroepsbeoefenaars noteren, de advocatuur 22,09%, de architecten 22,22% en de sector fiscaal/vastgoed 11,24%. Bij de artsen is er dit jaar ook stijging waar te nemen, namelijk 2,29%.Apothekers en notarissen kenden een achteruitgang van respectievelijk 17,68%, en 13,52%). In 2017 is meer dan de helft van de vrije beroepen gevestigd in Vlaanderen (57,71%). Drie op tien is gevestigd in Wallonië (29,55%) en 11,87% van de vrije beroepers is gevestigd in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In 2017 zijn de mannen nog steeds in de meerderheid tegenover hun vrouwelijke collega s: 55,20% tegenover 44,80% (ofwel mannen tegenover vrouwen). Dat vrouwelijke beroepsbeoefenaars aan een heuse opmars bezig zijn, wordt glashelder wanneer we het afgelopen decennium in rekening brengen. De toename van het aantal vrouwelijke vrije beroepers tikt af op 72,80% tegenover 54,94% bij de mannen. In absolute cijfers vertaalt dit percentage zich in vrouwen tegenover mannen. Opgesplitst naar aard van de activiteit, wordt het vrije beroep voornamelijk beoefend als hoofdactiviteit (63,14%) en voor 28,19% in bijberoep. 8,67% is beroepsactief na pensioenleeftijd. 8

9 Starters als zelfstandige in het vrije en intellectuele beroep In 2017 zijn personen gestart in een zelfstandige activiteit, waarvan meer dan één vierde in een vrij beroep (30,28% of personen) en dat is meteen ook de sector met het grootste aantal starters in In 2017 startten meer dan de helft van de vrije beroepers in het Vlaams Gewest ( personen of 56,65%), dat is meer dan dubbel zoveel als in het Waals Gewest (27,81% of personen). In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest startten personen in een vrij beroep ofwel 13,93%. Deze verhoudingen komen min of meer overeen met het gemiddeld aantal beoefenaars per gewest. De man-vrouwverhouding is bij de starters ongeveer fiftyfifty. Voor het vijfde jaar op rij startten evenwel net iets meer vrouwen dan mannen in een vrij beroep (52,50% tegenover 47,50%). Meer dan de helft start voor hun 35ste levensjaar (51,92% of personen). De meeste beoefenaars van een vrij beroep startten tussen de leeftijd van 25 tot 35 jaar (36,87%). Ook de leeftijd 35 tot 45 jaar is een startmoment (24,03%). Er waren startende 50-plussers in het vrije beroep. De startersquote de verhouding tussen het aantal starters voor een bepaald jaar en het totaal van de actieve beroepsbeoefenaars voor datzelfde jaar voor het jaar 2017 bedraagt voor de vrije beroepen 10,54 starters per 100 beroepsbeoefenaars. Hoe hoger de startersquote, hoe groter de instroom. Het aantal stopzettingen in een vrij en intellectueel beroep Met stopzettingen of 22,42% komt de sector van het vrije beroep op de derde plaats in het aantal stopzettingen. Tegenover vorig jaar zijn er 2,56% meer stoppers. Het grootste aantal stopzettingen vinden we bij de intellectuele diensten (57,73%) en paramedici (19,60%). De man-vrouwverdeling is bij het aantal stoppers nagenoeg fiftyfifty (48,98% tegenover 51,02%). Opmerkelijk is het grote aantal stopzettingen bij de 25 tot 45-jarigen. 32,14% stopt tussen de 25 en 35 jaar, 20,65% stopt tussen de 35 en 45 jaar. Op beroepsniveau zien we een grote uitval bij de jonge beroepsbeoefenaars (25-35 jaar) bij de advocaten (65,45%), gerechtsdeurwaarders (62,50%), architecten (54,83%), dierenartsen (41,26%) en paramedici (39,56%). Een mogelijke verklaring is het groot aantal studenten dat uit de opleiding uitstroomt en dat na hun stage beslist om te stoppen. Tewerkstelling in het vrije en intellectuele beroep In 2017 stelden de vrije beroepen werknemers tewerk. In de periode steeg de tewerkstelling bij de vrije beroepen met 18,42% ofwel werknemers. De toename van de tewerkstelling vertoont zich in alle sectoren. De grootste groei deed zich voor in de economische sector (+57,36%). 9

10 Nemen we enkel het voorbije jaar onder de loep, dan noteren we een totale stijging van 4,13%. Als we de evolutie bekijken over de laatste vijf jaar dan zien we dat alle sectoren een positieve groei optekenen, van 4,96% of arbeidsplaatsen in de economische sector tot 9,20% of arbeidsplaatsen in de zorgsector. De meerderheid van de werknemers in de sector van de vrije beroepen is in 2017 gesitueerd in Vlaanderen: arbeidsplaatsen, ofwel 55,88% van alle arbeidsplaatsen. Op de tweede plaats komt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ( werknemers of 23,44%), op de derde plaats gevolgd door Wallonië met werknemers of 20,68%. In 2017 bedraagt het aantal vrije beroepsbeoefenaars dat personeel tewerk stelt (+2018). Van de klassieke vrije beroepen is de zorgsector de grootste werkgever. Met werknemers bij vrije beroepers en werkgevers komen we op een gemiddelde van 6,9 werknemers per werkgever in het vrije beroep. 10

11 2 AANTAL BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP 11

12 Aantal zelfstandigen per sector evolutie (RSVZ) Landbouw Visserij Nijverheid Handel Vrije beroepen Diensten Diverse VRIJE BEROEPEN BLIJVEN TWEEDE GROOTSTE ZELFSTANDIGENSECTOR In ons land zijn vandaag zelfstandigen actief, waarvan 30,27% in het vrij beroep. Bijna één derde van de zelfstandigen is met andere woorden een vrij of intellectueel beroeper. Dat is een pak meer dan tien jaar geleden toen het aandeel van de vrije beroepen nog maar 22,40% bedroeg, ofwel één vijfde van het totaal aantal zelfstandigen. De voorbije tien jaar is het aantal vrije en intellectuele beroepers met maar liefst 62,46% gestegen van naar (+126,589). Het laatste jaar steeg het aantal vrije beroepers met 4,74% ( ), en is daarmee opnieuw de sterkst aangroeiende sector. De sector van het vrije beroep is groter dan die van de nijverheid. De sector van de handel is en blijft in ons land de grootste met net geen één op drie zelfstandigen, doch tekende over de laatste tien jaar een negatieve groei op van 3,97%. De visserijsector is de kleinste, met een aandeel van slechts 0,05% ofwel 569 zelfstandige vissers. 12

13 ZORGBEROEPEN GROOTSTE KLASSIEKE SECTOR VAN DE VRIJE BEROEPEN Met een aandeel van 51,67% is de sector van de intellectuele diensten in België de grootste. Deze groep kende een stijging van maar liefst 117,82% op tien jaar tijd tot zelfstandigen in Het zijn dan ook de intellectuele beroepen die verantwoordelijk zijn voor de opmars van het totaal aantal vrije beroepen. Bekijken we enkel de klassieke vrije beroepen, dan zien we dat de zorgsector met 32,95% ( ) de grootste groep is. Haar aandeel neemt echter jaar na jaar af. In 2008 was de sector nog goed voor 39%. Binnen deze sector tellen de paramedici het meeste beroepsbeoefenaars (19,53%), gevolgd door de artsen (8,71%). De juridische sector heeft een aandeel van 6,35%, architecten zijn goed voor 5,44% en de sector fiscaal/vastgoed voor 3,59%. Het afgelopen decennium ( ) manifesteerde zich een stijgende trend in de meeste beroepssectoren van het vrije beroep. De sterkste groeiers naast de intellectuele beroepen (117,82%) zijn de paramedici (67,32%), dierenartsen (16,11%), advocaten (22,09%) en architecten (22,22%). Artsen kenden dit jaar een stijging met 2,29%. Apothekers en notarissen kenden een achteruitgang van respectievelijk 17,86% en 13,52%. Tandartsen tekenden dit jaar opnieuw een lichte vooruitgang van 5,31% op en ook de sector fiscaal/vastgoed kent over de laatste tien jaar opnieuw een stijging van 11,24%. Beschouwen we alleen het afgelopen jaar, dan stellen we vast dat het aantal gerechtsdeurwaarders met 2,69% stijgt en het aantal notarissen met 0,88% achteruitgaat. Dit jaar dalen ook de apothekers met 1,38% en de fiscale en vastgoed met 1,49%. Andere sectoren vertonen een stijging of blijven nagenoeg onveranderd. Het totaal aantal vrije beroepen steeg met 4,74% of beoefenaars. 13

14 55,20% 44,80% MANNEN NOG STEEDS IN DE MEERDERHEID Hoewel de kloof steeds kleiner wordt, zijn in 2017 de mannen nog steeds in de meerderheid tegenover hun vrouwelijke collega s: respectievelijk 55,20% tegenover 44,80% (ofwel mannen tegenover vrouwen). Dat vrouwelijke beroepsbeoefenaars aan een heuse opmars bezig zijn, wordt glashelder wanneer we het afgelopen decennium ( ) in rekening brengen. De toename van het aantal vrouwelijke vrije beroepers tikt af op 72,80% tegenover 54,94% bij mannen. In absolute cijfers vertaalt dit percentage zich in vrouwen en mannen. Bekijken we enkel het afgelopen jaar ( ), dan was de instroom van vrouwelijke beroepsbeoefenaars eveneens groter. Het aantal vrouwelijke zelfstandigen in een vrij beroep groeide met 5,71% of personen. Hun mannelijke collega s zijn met 3,96% meer beroepsbeoefenaars of personen. 14

15 DOCH STERKE VERVROUWELIJKING IN HET VRIJE BEROEP Gemiddeld is 55,20% van de vrije beroepers een man en 44,80% een vrouw. Op tien jaar tijd is het vrije beroep in zijn geheel met 72,80% vervrouwelijkt ( ). In 2017 tellen nagenoeg alle zorgberoepen een bovengemiddeld aantal vrouwelijke beroepsbeoefenaars. De paramedische beroepen (74,18%) en de apothekers (57,05%) tellen zelfs meer vrouwen dan mannen, bij tandartsen is ongeveer gelijk verdeeld (51,25%). Dierenartsen (51,85%) scoren meer dan gemiddeld. Het aantal vrouwelijke artsen (45,51%) klimt ook stilaan naar dat gemiddelde (44,37%). In de andere sectoren overschrijdt enkel de advocatuur het vrouwelijke gemiddelde (47,35%). Alle andere subsectoren kennen een lager percentage vrouwelijke beroepsbeoefenaars dan het gemiddelde (44,37%) met fiscaal/vastgoed als meest opvallende subsector (22,84%). In de traditionele mannenberoepen als notariaat en gerechtsdeurwaarder sijpelen steeds meer vrouwen binnen. In 2017 telde het notariaat 33,48% vrouwen. Onder de gerechtsdeurwaarders zijn 33,75% vrouwen actief. Het beroep van architect en de sector van de intellectuele diensten zijn goed voor iets meer dan één derde vrouwen (respectievelijk 35,61% en 35,22%) Aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep per sector en per geslacht (2017) Man 2017 Vrouw

16 Aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep per regio (evolutie ) Wallonie 29% Brussel 12% Andere 1% Vlaanderen 58% VRIJE BEROEPEN VOORAL IN VLAANDEREN De vrije beroepen zijn voor meer dan de helft (57,71%) gevestigd in Vlaanderen, het aandeel in Wallonië is 29,55% en 11,87% is actief in het Brussels Gewest. Deze verhoudingen weerspiegelen zich in bijna elke subsector. Beschouwen we de verschillende beroepen per regio, dan zien we dat de artsen (53,68%) het minst sterk vertegenwoordigd zijn in Vlaanderen in verhouding tot de andere sectoren en het gemiddelde. De gerechtsdeurwaarders zijn het meest in het Vlaams Gewest gevestigd (61,46%). De verschillen tussen de verschillende sectoren zijn in Vlaanderen niet groot (het verschil tussen de twee uitersten bedraagt iets meer dan 8%). In Wallonië is de situatie anders. Advocaten zijn er het minst vertegenwoordigd (21,77%). Met 39,51% tellen dierenartsen verhoudingsgewijs het meest beroepsbeoefenaars. Het plaatje ziet er in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest helemaal omgekeerd uit. Daar zijn de dierenartsen het minst vertegenwoordigd (3,81%) en is de top hier weggelegd voor de advocatuur 21,66%. NET GEEN 64% VRIJE BEROEPEN ACTIEF IN HOOFDBEROEP Opgesplitst naar aard van activiteit, wordt het vrije beroep duidelijk beoefend als hoofdactiviteit (63,14%), en voor 28,19% in bijberoep. 8,87% is beroepsactief na pensioenleeftijd. Aantal vrije beroepers per aard van activiteit (2017) Actief na pensioen 9% In hoofdberoep liggen drie sectoren onder dat gemiddelde: paramedici (55,49%), fiscaal/vastgoed (57,65%) en intellectuele diensten (56,47%). Alle andere sectoren liggen hoger dan gemiddeld, met als sterkste uitschieters de tandartsen (90,21%) en de advocaten (90,28%). Na pensioenleeftijd blijven vooral de beroepsbeoefenaars in de sector fiscaal/vastgoed actief: 18,02% tegenover het gemiddelde van 9,88%. Ook artsen (14,89%) en apothekers (14,43%) liggen ruim boven het gemiddelde. Paramedici zijn het minst actief na hun pensioen (4,32%). 16 Bijberoep 28% Hoofdberoe p 63%

17 26,29% 35,34% 32,82% 27,43% 27,87% 28,34% *Aantal vrije beroepen in verhouding tot het totaal aantal zelfstandigen per leeftijdscategorie VRIJE BEROEPEN ALGEMEEN JONGER IN VERHOUDING TOT ALLE ZELFSTANDIGEN STERKE VERJONGING BIJ DE ADVOCATUUR Op het totaal aantal zelfstandigen in België is 30,27% actief in de sector van de vrije beroepen. Als we het aandeel bekijken per leeftijdscategorie zien we dat er in verhouding tot het totaal aantal zelfstandigen in de leeftijdsgroep van 25 tot 35 jaar en 35 tot 45 jaar gemiddeld een groter aandeel vrije beroepers actief is met respectievelijk 35,34% en 32,82%. Op het totaal aantal vrije beroepsbeoefenaars is de grootste groep actief tussen 35 en 45 jaar (26,31%). Ter vergelijking, de meerderheid van alle zelfstandigen samen is tussen de 45 en 55 jaar (26,86%). Als we op beroepsniveau gaan kijken, zien we echter grote verschillen. Bij de zorgberoepen zien we dat de gemiddelde leeftijd een stuk hoger ligt. Bij de artsen en tandartsen is de grootste groep 55 tot 65 jaar oud (respectievelijk 28,80% en 37,41%); bij de apothekers is de grootste groep tussen 45 en 55 jaar oud (31,76%) en bij de paramedici is 27,70% tussen 25 en 35 jaar en 26,30% tussen jaar. Bij de dierenartsen zien we een nagenoeg gelijke verdeling in de leeftijdsgroepen tussen 25 en 65 jaar (respectievelijk 25,53%, 22,61%, 19,93% en 22,28%). Bij de advocaten tellen we de grootste groep jonge vrije beroepers (25-35 jaar) met 35,13%. Ook de architecten zijn gemiddeld gezien in de meerderheid bij de 25 tot 35-jarigen met 32,87%. Intellectuele beroepen vinden we vooral terug in de leeftijdscategorie jaar met 29,36%. Notarissen en actieven in fiscaal/vastgoed kennen een grote vertegenwoordiging bij de jarigen met 30,52% en 26,73%. Bij de gerechtsdeurwaarders is 26,72% tussen 55 en 65 jaar. 8,30% is nog actief in het vrije beroep na de pensioensleeftijd van 65 jaar tegenover 8,87% bij alle zelfstandigen. 17

18 3 AANTAL STARTERS IN EEN VRIJ BEROEP 18

19 Aantal starters in een zelfstandige activiteit (2017) Vrije beroepen 30% Diensten 7% Diversen 1% Landbouw 7% Visserij 0% Handel 27% Industrie 28% INSTROOM VRIJE BEROEPERS ONGEVEER GELIJK AAN TOTAAL AANTAL ZELFSTANDIGE STARTERS In 2017 startten personen als zelfstandige. Iets meer dan 30% of personen hiervan startte als vrij of intellectueel beroeper. Dit ligt in lijn met vorig jaar (29,02%) maar steekt wel de handel (27,19%) voorbij die tot twee jaar geleden de populairste sector was om in te starten. Het kleinste aandeel starters vinden we terug in de sector van de visserij (0,04%). Het aandeel dat het vrije beroep heeft op vlak van het aantal starters (30,28%) is ongeveer gelijk aan het aandeel op vlak van het aantal zelfstandigen in het totaal (30,27%). In vergelijking met het jaar 2012, is er in 2017 een stijging van het aantal starters in een vrij beroep met 33,45% wat hoger is dan het totaal aantal starters in een zelfstandige activiteit, dat toenam met 22,91%. In tegenstelling tot vorig jaar tekent dit jaar ook de sector visserij een stijging op (80%), de sterkst stijgende sector is de sector landbouw met 140,80%. Tegenover het jaar 2016 stijgt het aantal startende vrije beroepen met 9,49%. Dit is opmerkelijk in vergelijking met waar nog een daling met 1,42% werd opgetekend. 19

20 Aantal starters in het vrije beroep per beroepssector (2017) Intellectuele diensten Fiscaal/ vastgoed Notarissen Paramedici Apothekers Artsen AANTAL STARTERS STIJGT OPNIEUW In 2017 startten in totaal 9,49% meer beoefenaars in het vrije beroep op dan in 2016 (+3.008). Het grootste aantal starters in een vrij beroep bevindt zich in de sector van de intellectuele diensten (64,27%). Daarnaast oefent ook de paramedische sector een grote aantrekkingskracht uit (20,01%). Het aantal artsen, architecten en advocaten (4,49%, 3,48% en 3,90%) stijgt ook sterk in vergelijking met de andere sectoren. Notarissen en gerechtsdeurwaarders leveren de kleinste bijdrage met respectievelijk 0,12% en 0,11%. Als we kijken naar de evolutie in het aantal starters over de afgelopen vijf jaar zien we dat enkele beroepsgroepen een daling kenden namelijk fiscaal/vastgoed (-11,42%), gerechtsdeurwaarders (-20,83) en notarissen (-29,51). De sterkste stijgers zijn de intellectuele diensten (39,62), artsen (38,45%), tandartsen (24,05%), dierenartsen (45,45%), apothekers (11,43%) en de paramedici (28,24%). Vergelijken we enkel met 2016 dan zien we een daling in het aantal starters bij 6 sectoren: tandartsen (-0,61%), apothekers (-7,87%), notarissen (-17,31%), gerechtsdeurwaarders (-2,65%),fiscaal/vastgoed (-6,71%) en architecten (-0,58%). Daartegenover kennen intellectuele diensten en advocaten de grootste stijging met respectievelijk 13,94% en 12,37%. De startersquote in het jaar 2017 bedraagt voor de vrije beroepen 10,54 starters per 100 beroepsbeoefenaars. Hoe hoger de startersquote, hoe groter de instroom. De startersquote ligt hoger dan dit totaalgemiddelde bij de intellectuele diensten (13,11) en de paramedici (10,80). Andere sectoren van het vrije beroep kennen een (veel) lagere startersquote, met de grootste uitschieters bij de apothekers en notarissen (3,57 en 3,19). 20

21 ZORG EN JURIDISCHE SECTOR BLIJVEN VERVROUWELIJKEN Voor het vijfde jaar op rij startten meer vrouwen (52,50%) in een vrij beroep dan mannen (47,50%). Binnen de afzonderlijke sectoren bestaan echter grote verschillen. De zorgsector lokt opvallend meer vrouwelijke starters, met als meest aantrekkelijke segment de paramedische beroepen: 82,16% vrouwen tegenover 17,84% mannen. De vervrouwelijking in de juridische sector die we konden vaststellen bij het aantal beroepsbeoefenaars, manifesteert zich nog duidelijker bij de starters. In de advocatuur, het notariaat en bij de gerechtsdeurwaarders startten meer vrouwen dan mannen, respectievelijk 63,44%, 67,44% en 65,79%. De populairste sector voor mannelijke starters blijft traditioneel die van fiscaal/vastgoed: 63,21% mannen. Ook de intellectuele diensten is overwegend mannelijk (58,31% tegenover 41,69%). De bouwsector is vrij evenwichtig samengesteld. 22,16% 77,84% ,38% 63,62% ,21% 36,79% ,46% 50,54% ,31% 41,69%

22 Aantal starters in een vrij beroep naar aard van de activiteit (2017) Bijberoep 44% Actief na pensioen 3% Hoofdberoep 53% VRIJE BEROEPEN STARTEN IN HOOFDBEROEP De starters in een vrij beroep doen dit voor 53,21% in hoofdberoep, voor 43,96% in bijberoep, en voor 2,83% in een beroepsactiviteit na pensioenleeftijd. Vier op tien start dus in bijberoep. De sectoren waar minder dan gemiddeld wordt gestart in hoofdberoep, zijn die van paramedici (41,27%) en intellectuele diensten (49,22%). In deze sectoren wordt meer dan gemiddeld gestart in bijberoep. De sectoren waarin meer dan gemiddeld wordt gestart na pensioenleeftijd, zijn die van de intellectuele diensten (3,87%) en fiscaal/vastgoed (4,65%). VRIJE BEROEPEN STARTEN IN VLAANDEREN In 2017 startten meer dan de helft van de vrije beroepers in het Vlaams Gewest ( personen of 56,65%). Dit is meer dan dubbel zoveel als in het Waals Gewest (27,91% of personen). In het Brussels Gewest startten personen in een vrij beroep ofwel 13,93%. Aantal starters als zelfstandige in een vrij beroep per gewest (2017) Brussel 14% Buitenland 1% In vergelijking met vorig jaar startten opnieuw meer mensen in een vrij beroep (9,49%) met de grootste stijging in Wallonië (10,38%). In het Brussels Gewest zien we een stijging van 9,54%. In het buitenland steeg het aantal starters het sterkst (12,45%), daar waar dit vorig jaar 27,67% was. Nemen we de afgelopen vijf jaar in beschouwing, dan stellen we vast dat er 33,45% meer starters zijn dan in In het buitenland is de toename het grootst (46,37%). Wallonië 28% Vlaanderen 57% 22

23 STARTENDE VRIJE BEROEPEN JONGER DAN 35 JAAR De man/vrouw-verhouding is bij de starters ongeveer gelijk. Er startten vorig jaar voor de vijfde maal op rij net iets meer vrouwen dan mannen (52,50% tegenover 47,50%). Hetgeen opvalt, is dat de starters jonger dan 50 jaar merendeels vrouwen zijn en dat starters ouder dan 50 jaar overwegend mannen zijn. Meer dan de helft start voor hun 35 ste levensjaar (51,92% of personen). De meeste beoefenaars van een vrij beroep startten op de leeftijd van 25 tot 35 jaar (36,87%). Ook de periode 35 tot 45 jaar is een startmoment (24,03%). Er waren startende 50-plussers in het vrije beroep, ofwel 15,24% van het totaal aantal starters. 23

24 4 AANTAL STOPZETTINGEN IN EEN VRIJ BEROEP 24

25 Aantal stopzettingen in een zelfstandige activiteit (2017) Landbouw Visserij Nijverheid Handel Vrije beroepen Diensten Diverse STOPZETTINGEN HET HOOGST IN DE SECTOR VAN DE HANDEL In 2017 waren er in totaal zelfstandigen die hun zaak/activiteit hebben stopgezet. Het grootste aantal stopzettingen vinden we in de sector van de handel (35,44%) en nijverheid (26,70%). Met (22,42%) stopzettingen komt de sector van het vrije beroep op de derde plaats. Beschouwen we de afgelopen vijf jaar dan zien we dat het aantal stopzettingen met 34,34% gestegen is over alle sectoren heen. In het vrije beroep is het aantal stoppers meer dan gemiddeld gestegen met of 51,41% en staat hiermee op de tweede plaats na de landbouwsector met een stijging van het aantal stoppers van 127,41%. Ten opzichte van 2016 zijn er in tegenstelling tot vorig jaar opnieuw meer stoppers bij de zelfstandigen in het algemeen (3,74%). De stijging doet zich voor in alle sectoren met het grootst aantal stopzettingen in de landbouw (17,35%). Het aantal stopzettingen in het vrije beroep is gestegen met 2,56%. 25

26 STARTERSQUOTE VERSUS STOPPERSQUOTE De startersquote geeft een beeld van het aantal starters per 100 beroepsbeoefenaars, de stoppersquote geeft het aantal stoppers per 100 beroepsbeoefenaars weer. Zo zien we dat voor elke 9 (8,55) starters in een medisch beroep er 3 (3,38) stoppers zijn. In de juridische sector en de sector van fiscaal/vastgoed liggen de verhoudingen minder gunstig met 4 respectievelijk 3 stoppers per 7 respectievelijk 4 starters. 26

27 Aantal stopzettingen als zelfstandige in een vrij beroep per sector (2017) Intellectuele diensten Architecten Fiscaal/vastgoed Gerechtsdeurwaarders Notarissen Advocaten Paramedici Dierenartsen Apothekers Tandartsen Artsen GROOTSTE AANTAL STOPZETTINGEN BIJ INTELLECTUELE DIENSTEN EN PARAMEDICI Bekijken we de sector van het vrije beroep per subsector dan zien we grote verschillen in het aantal stopzettingen. Het grootste aantal stoppers vinden we bij de intellectuele diensten (57,73%) en paramedici (19,60%). Hetgeen ook logisch is gezien dit de grootste subsectoren zijn. Als we hun startersquote en stoppersquote vergelijken (respectievelijk 13,11 tegenover 4,39 en 10,80 tegenover 3,95) zien we dat de verhoudingen juist zitten. De verhouding tussen de starters- en stoppersquote toont een minder optimistisch beeld bij de apothekers (3,57 tegenover 3,23) en de notarissen (3,19 tegenover 2,00). De man-vrouwverhouding is bij het aantal stopzettingen in het vrij beroep nagenoeg gelijk verdeeld (48,98% - 51,02%) met iets meer mannen in vergelijking met vorig jaar. 27

28 MEER DAN HELFT STOPT IN HOOFDBEROEP De verdeling van het aantal stopzettingen over hoofdberoep (48,95%) en bijberoep (36,46%) is nagenoeg hetzelfde verdeeld als het aantal starters (53,21% in hoofdberoep en 43,96% in bijberoep). We zien wel een groter aantal stopzettingen (14,59%) bij de zelfstandigen die actief zijn na hun pensioen, hetgeen uiteraard logisch is. Als we inzoomen op de subsectoren zien we grotere uitersten. Volgende sectoren kennen een hoger dan gemiddeld aantal stoppers in hoofdberoep: gerechtsdeurwaarders (75%), advocaten (87,67%), dierenartsen (65,73%), tandartsen (70%), architecten (66,78%), notarissen (51,85%), apothekers (53,77%) en artsen (60,06%). Enkel de paramedici (35,22%), actieven in fiscaal/vastgoed (37,21%) en de intellectuele diensten (46,68%) stoppen minder dan gemiddeld in hoofdberoep. Aantal stopzettingen in een vrij beroep naar aard van de activiteit (2017) Actief na pensioen 15% Bijberoep 36% Hoofdberoep 49% 28

29 OPMERKELIJK VEEL STOPZETTINGEN BIJ DE 25 TOT 45-JARIGEN Als we het aantal stopzettingen bekijken op basis van leeftijdsklasse merken we op dat er opmerkelijk veel stopzettingen zijn bij de 25 tot 45-jarigen (52,79%). Tussen de 25 en 35 jaar stopt 32,14% of bijna een derde van de beoefenaars van een vrij beroep (4.162) en tussen de 35 tot 45 jaar stopt 20,65% (2.674). Als we dit verder onderzoeken op beroepsniveau zien we grote verschillen. We zien een groot aantal stopzettingen (meer dan gemiddeld) op jonge leeftijd (25 tot 35 jaar) bij de advocaten (65,45%), gerechtsdeurwaarders (62,50%), architecten (54,83%), dierenartsen (41,26%), paramedici (39,56%), notarissen (40,74%) en artsen (31,01%). De grote uitval heeft binnen een aantal van deze beroepen mogelijk te maken met het groot aantal studenten dat deze opleidingen volgen en ervoor kiest om na hun stage te stoppen. We zien een lager aantal stopzettingen dan gemiddeld bij de 25 tot 35-jarigen in de sectoren van de intellectuele diensten (25,55%), tandartsen (19,38%), fiscaal/vastgoed (17,05%) en apothekers (5,66%). De sectoren met het grootste aantal stopzettingen na 65 jaar zijn de artsen (36,73%), apothekers (42,45%) en notarissen (48,15%). 29

30 5 PROVINCIALE CIJFERS 30

31 AANTAL ZELFSTANDIGEN IN EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE Sinds 2014 houden we ook de provinciale cijfers bij, meer bepaald de cijfers van Antwerpen, Vlaams-Brabant, West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Limburg. In 2017 tellen de 5 Vlaamse provincies samen vrije beroepers, of 28,48% van het totaal aantal zelfstandigen in Vlaanderen. Enkel de provincies Antwerpen en vooral Vlaams-Brabant zitten boven dit gemiddelde met respectievelijk 29,17% en 34,72%. De provincie Antwerpen telt het grootste aantal vrije beroepers met (26,59%), Limburg telt het kleinste aantal vrije beroepers met (11,94%). Het aantal starters en stoppers kent een gelijkaardig verloop. Indien we kijken naar het aantal vrije beroepers ten opzichte van het totaal aantal zelfstandigen, telt West-Vlaanderen de kleinste populatie met 23,35 en Vlaams-Brabant de grootste populatie met 34,72%. Aantal zelfstandigen in een vrij beroep per provincie in Vlaanderen (2017) Antwerpen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Limburg Aantal vrije beroepers Aantal starters Aantal stoppers 31

32 ONGEVEER EVENVEEL VROUWEN ALS MANNEN STARTEN ALS ZELFSTANDIGE IN EEN VRIJ BEROEP IN VLAANDEREN Het totaal aantal zelfstandigen in een vrij beroep telt in mannen (55,94%) en vrouwen (44,06%). Hierbij kent de provincie West- Vlaanderen het grootst aantal mannen (56,38%) en Limburg het grootst aantal vrouwen (46,22%). Wanneer we kijken naar het aantal starters zien we dat de vrouwelijke vrije beroepers overheersen met 52,29%. Limburg (53,63%), West-Vlaanderen (53,57%) en Antwerpen (52,40%) scoren hoger dan gemiddeld. In 2017 zijn er iets meer mannelijke (50,12%) dan vrouwelijke (48,88%) stoppers en dit geldt voor alle provincies Aantal vrije beroepers per geslacht in Vlaanderen (2017) Aantal starters per geslacht in Vlaanderen (2017) Aantal stoppers per geslacht in Vlaanderen (2017) Man Vrouw Man Vrouw Man Vrouw 32

33 ZORG EN INTELLECTUELE BEROEPEN SPANNEN DE KROON IN DE 5 VLAAMSE PROVINCIES Zowel de zorg als de intellectuele beroepen vormen de grootste groep in alle Vlaamse provincies. Indien we dit per subsector bekijken, is het zeer duidelijk dat na de intellectuele beroepen en de paramedici de artsen in de vijf provincies sterk vertegenwoordigd zijn. In Antwerpen en Vlaams-Brabant komen hier ook nog eens de advocaten bij (5,89% en 5,91%). In West- en Oost-Vlaanderen vervolledigen de architecten de top 3 met 5,34% en 6,26%. In Limburg staan de advocaten en architecten op een gedeelde 4 e plaats met 4,87% Aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep per provincie in Vlaanderen en per sector (2017) Antwerpen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Limburg Medische beroepen Juridische beroepen Economische beroepen fiscaal/vastgoed Bouwkundige beroepen Intellectuele beroepen 33

34 AANTAL STARTERS EN STOPPERS KENNEN EEN GELIJKAARDIG VERLOOP IN ELKE PROVINCIE Aangezien de zorg en de intellectuele sector de grootste zijn, is het ook logisch dat het grootste aantal starters en stoppers in een vrij beroep in deze sectoren te vinden is. Wanneer we gaan kijken naar de subsectoren, zien we dat in de intellectuele beroepen en paramedici het grootste aantal vrije beroepers starten. De artsen komen in elke provincie op de derde plaats. In Antwerpen, West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Limburg volgen de architecten met respectievelijk 2,81%, 3,76%, 3,45% en 2;93%, in Vlaams-Brabant de advocaten met 3,95%. Ook bij het aantal stoppers kennen de intellectuele diensten en de paramedici de grootste vertegenwoordiging. In alle provincies wordt de top drie afgesloten door de advocaten. Aantal starters in een vrij beroep per provincie in Vlaanderen en per sector (2017) Aantal stoppers in een vrij beroep per provincie in Vlaanderen en per sector (2017) Medische beroepen Juridische beroepen Economische beroepen fiscaal/vastgoed Bouwkundige beroepen Intellectuele beroepen Medische beroepen Juridische beroepen Economische beroepen fiscaal/vastgoed Bouwkundige beroepen Intellectuele beroepen 34

35 6 TEWERKSTELLING BIJ DE VRIJE BEROEPEN 35

36 Evolutie tewerkstelling vrije beroepen (RSZ ) Economische Bouwkundige Juridische Medische Overige EVOLUTIE IN DE TEWERKSTELLING ( ) In de periode steeg de tewerkstelling bij de vrije beroepen met 18,42% ofwel met werknemers. De toename van de tewerkstelling vertoont zich in alle sectoren. De grootste groei deed zich voor in de economische sector (57,36%). Nemen we enkel het voorbije jaar onder de loep, dan noteren we een totale stijging van 4,13%. Elke sector kende een lichte stijging: economische 1,44%, bouwkundige 6,063%, juridische 0,35% en de overige of intellectuele 6,89%. De zorgsector kende een kleine daling van 0,91%. Wanneer we de evolutie bekijken over de laatste vijf jaar zien we dat alle sectoren een lichte groei noteren, met de bouwkundige sector op kop (13,90%). In totaal stellen de vrije en intellectuele beroepen werknemers tewerk waarvan 49,90% in de intellectuele sector, 19,72% in de zorgsector, 13,26% in de bouwkundige sector, 11,06% in de economische sector en 6,05% in de juridische sector. 36

37 Aantal werknemers per sector per gewest (RSZ 2017) OVERWICHT WERKNEMERS TEWERKGESTELD IN DE ZORG SECTOR IN HET VLAAMS GEWEST De meerderheid van de werknemers in de sector van de vrije beroepen situeert zich in 2017 in Vlaanderen: arbeidsplaatsen, ofwel 55,88% van alle arbeidsplaatsen. Op de tweede plaats komt het Brussels hoofdstedelijk gewest ( werknemers of 23,44%), op de derde plaats gevolgd door Wallonië met werknemers of 20,68%. Wanneer we enkel de klassieke vrije beroepen beschouwen, zien we dat er een beduidend grotere tewerkstelling is in de zorgsector (19,73%). De tewerkstelling bij de vrije beroepen steeg in de periode met 18,42%% ( werknemers). De stijging van de tewerkstelling was sterker dan gemiddeld in Brussel (30,97% of werknemers) en in Wallonië (19,26% of werknemers). De tewerkstelling in Vlaanderen kende ook een stijging van 13,49% of werknemers ten opzichte van Medische beroepen Juridische beroepen Economische beroepen Bouwkundige beroepen Brussels gewest Vlaams gewest Waals gewest Overige Bekijken we enkel de periode , dan steeg de tewerkstelling gemiddeld 4,13%. In Vlaanderen was dat 7,48%, in Wallonië een daling van 0,48% en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een stijging van 0,70%. 37

38 Tewerkstelling bij de juridische beroepen Rechtskundige dienstverlening 5% Gerechtsdeurwaarders 13% Advocaten 37% TEWERKSTELLING IN DE JURIDISCHE SECTOR In 2017 stelt de sector van de juridische beroepen (+62 ten opzichte van 2016) personen tewerk, waarvan 48,46% in Vlaanderen, 29,25% in Wallonië en 22,28% in Brussel. We zien dat in Vlaanderen werknemers vooral meer dan gemiddeld actief zijn in het notariaat (55,89%) en in de rechtskundige dienstverlening (56,43%). Er is een hoger dan gemiddelde tewerkstelling in de advocatuur (35,05%) en in de rechtskundige dienstverlening (37,15%) in Brussel. In Wallonië zijn er beduidend minder werknemers dan gemiddeld actief in de rechtskundige dienstverlening (7,28%). Notarissen 45% TEWERKSTELLING IN DE ECONOMISCHE SECTOR In 2017 stelt de sector van de economische beroepen (+465 ten opzichte van 2016) personen tewerk, waarvan 59,01% in Vlaanderen, 22,68% in Wallonië en 18,31% in Brussel. Boekhouders en fiscalisten 21% Tewerkstelling bij de economische beroepen Bedrijfsrevisoren 8% Effectenhandel 1% Makelaars in bankdiensten 22% Wanneer we kijken naar de verschillende beroepsgroepen, zien we dat bedrijfsrevisoren, accountants/belastingconsulenten, agenten/makelaars in bankdiensten en boekhouders meer dan gemiddeld zorgen voor tewerkstelling in Vlaanderen (respectievelijk 72,37%, 77,90%, 63,67% en 61,49%). Accountants en belastingconsul enten 30% Ondersteunen de diensten 15% Vermogensbe heer 3% 38

39 Tewerkstelling bij de bouwkundige beroepen Ondersteunende diensten Landmeters-experten 11% 2% Vastgoed 16% Schatters 0% Architecten 7% Interieurarchitecten 1% Stedenbouwkundige en tuinen landschapsarchitecten 0% Ingenieurs 63% TEWERKSTELLING IN DE BOUWKUNDIGE SECTOR In 2017 stelt de sector van de bouwkundige beroepen personen ( ten opzicht van 2016) tewerk, waarvan 54,97% in Vlaanderen, 16,70% in Wallonië en 28,33% in Brussel. Kijken we per beroepsgroep, dan zien we dat er bij de ondersteunende diensten de overgrote meerderheid (89,75%) tewerkgesteld is in het Brussels hoofdstedelijk Gewest. Bij de architecten, interieurarchitecten, stedenbouwkundigen & tuin- en landschapsarchitecten en landmeters zien we het omgekeerde. Hier is respectievelijk 13,35%, 10,14%, 13,07% en 7,58% tewerkgesteld in Brussel. 39

40 Tewerkstelling bij de zorgberoepen Vroedkundigen 0% Verpleegkundigen 23% Overige menselijke gezondheidszorg 1% Apotheken 25% Revalidatie 3% Geestelijke gezondheidszorg 5% Ziekenvervoer 2% Medische laboratoria 7% Tandartsen 7% Specialisten 8% Dierenartsen 2% Huisartsen 17% TEWERKSTELLING IN DE ZORGSECTOR In 2017 stelt de sector van de zorgberoepen personen (-539 ten opzichte van 2016) tewerk, waarvan 57,12% in Vlaanderen, 28,67% in Wallonië en 14,21% in Brussel. Opmerkelijk is dat we zeer weinig werknemers actief bij dierenartsen vinden in Brussel (2,52%), maar meer dan gemiddeld in Vlaanderen (56,18%) en in Wallonië (41,30%). Werknemers actief in de revalidatie vinden we meer dan gemiddeld terug in Vlaanderen (81,76%) en werknemers actief in de overige menselijke gezondheidszorg vooral in Wallonië (73,65%). 40

41 WERKGEVERS IN HET VRIJE BEROEP In 2017 bedraagt het aantal vrije beroepsbeoefenaars dat personeel tewerk stelt personen ( ten opzichte van 2016). Van de klassieke vrije beroepen is de zorgsector de grootste werkgever (11.530). 57,33% van de werkgevers stellen mensen tewerk in het Vlaams Gewest, 27,45% in het Waals gewest en 15,22% in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Met werknemers bij vrije beroepers ( ten opzichte van 2016) en werkgevers komen we op een gemiddelde van 6,9 werknemers per werkgever in het vrije beroep. Aantal werkgevers in het vrije beroep per sector en per regio (2017) Medische beroepen Juridische beroepen Economische beroepen Bouwkundige beroepen Brussels gewest Vlaams gewest Waals gewest Overige 41

42 7 BIJLAGEN 7.1 Aantal beoefenaars van een vrij beroep 7.2 Aantal starters in een vrij beroep 7.3 Aantal stopzettingen in een vrij beroep 7.4 Provinciale cijfers van de vrije beroepen 7.5 Tewerkstelling bij de vrije beroepen 42

43 7.1 Aantal beoefenaars van een vrij beroep De weergave van de evolutie van het aantal beoefenaars van een vrij beroep, is gebaseerd op de statistieken die het RSVZ jaarlijks publiceert op basis van de sociale verzekeringsfondsen. Elke persoon die in de loop van een jaar gedurende minstens één kwartaal is aangesloten, wordt in deze cijfers opgenomen. In deze editie van de Polsslag gaan de cijfers tot en met het jaar Weliswaar bestaan er nog instanties die over cijfermateriaal over het vrije beroep beschikken dat kan afwijken van de hier voorliggende gegevens. De Federatie Vrije Beroepen bouwt echter op de cijfers van het RSVZ omdat het de enige bron is met een overzicht van vergelijkbare cijfers van het aantal beoefenaars in de verschillende beroepssectoren. De opgenomen statistieken hebben weliswaar enkel betrekking op de zelfstandigen (in hoofd- of bijberoep en pensioen). De beroepsbeoefenaars in dienstverband zijn hier nog niet inbegrepen. Het RSVZ heeft onder de noemer "vrije beroepen" een eigen selectie van dienstverlenende intellectuele beroepen ondergebracht. De gezondheidszorgberoepen en de juridische sectoren zijn hierin duidelijker afgebakend dan de economische en de bouwtechnische sector. In de toekomst wil het RSVZ de voorbereiding starten om over te schakelen naar een NACE-BEL-codering. Dit zal een vergelijking met de gegevens uit het hoofdstuk over de tewerkstelling mogelijk maken. Opdeling RSVZ: 1. Artsen 2. Tandartsen 3. Apothekers 4. Dierenartsen 5. Paramedici*: Het RSVZ hanteert hier niet de wettelijke begripsomschrijving, en rangschikt hieronder o.m. psychologen, verpleegkundigen, vroedkundigen, therapeuten, masseurs, 6. Advocaten 7. Notarissen 8. Gerechtsdeurwaarders 9. Fiscaal/Vastgoed**: Het RSVZ rangschikt hieronder o.m. accountants, landmeters, ingenieurs, e.a. experten 10. Architecten 11. Intellectuele diensten***: Door de Federatie samengevoegde categorie: o.m. privéonderwijs, wetenschappen, letteren, kunsten, diverse intellectuele diensten (raadgevers, informatici, servicebureaus, ), mandatarissen van vennootschappen 43

44 TABEL : AANTAL ZELFSTANDIGEN PER SECTOR. EVOLUTIE Landbouw Visserij Landbouw en visserij Nijverheid Handel Handel en diensten Vrije beroepen Diensten Diverse Totaal % ,06% -50,13% 6,31% 29,15% -3,79% -2,77% 62,46% 1,59% 188,51% 20,20% % ,54% -8,23% 16,34% 13,08% -2,17% -1,24% 24,84% 2,70% -16,34% 10,03% % ,48% 2,89% 3,48% 3,87% 0,30% 0,47% 4,74% 1,14% 2,32% 2,76% 2007% 9,47% 0,13% 9,60% 20,82% 37,91% 46,75% 22,40% 8,84% 0,44% 100,00% 2012% 7,96% 0,06% 8,03% 21,76% 34,13% 42,13% 26,68% 8,00% 1,40% 100,00% 2016% 8,38% 0,05% 8,43% 22,13% 31,09% 38,68% 29,70% 7,59% 1,07% 100,00% 2017% 8,43% 0,05% 8,49% 22,37% 30,34% 37,81% 30,27% 7,47% 1,06% 100,00% 44

45 TABEL 7.1.2: AANTAL ZELFSTANDIGEN VOLGENS LEEFTIJD (2017) Leeftijd Vrije beroepen 2017 Zelfstandigen 2017 Man Vrouw Totaal T% Man Vrouw Totaal T% ,00% ,00% ,47% ,83% ,29% ,35% ,56% ,86% ,14% ,86% ,96% ,77% ,34% ,50% ,81% ,65% ,53% ,21% ,06% ,20% ,72% ,86% ,59% ,70% ,49% ,57% ,40% ,44% ,32% ,32% ,65% ,45% ,15% ,38% ,87% ,11% ,40% ,58% ,17% ,26% ,05% ,07% ,01% ,01% > ,00% ,00% TOTAAL % ,00% 45

46 TABEL 7.1.3: AANTAL ZELFSTANDIGEN PER BEROEPSGROEP VOLGENS LEEFTIJD (2017) Leeftijd Artsen Tandartsen Apothekers Dierenartsen Paramedici * Advocaten Notarissen Gerechtsdeurwaarders Fiscaal/ vastgoed ** Architecten Intellectuele diensten *** > TOTAAL Totaal 46

47 TABEL 7.1.4: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER SECTOR. EVOLUTIE Artsen Tandartsen Apothekers Dierenartsen Paramedici * Advocaten Notarissen Gerechtsdeurwaarders Fiscaal/ vastgoed ** Architecten Intellectuele diensten *** TOTAAL % 2,29% 5,31% -17,68% 16,11% 67,32% 22,09% -13,52% 11,72% 11,24% 22,22% 117,82% 62,46% % 4,95% 5,24% -10,07% 9,68% 31,06% 8,54% -5,99% 6,17% 13,83% 10,37% 34,82% 24,84% % 1,75% 0,77% -1,38% 2,05% 4,92% 0,96% -0,88% 2,69% -1,49% 1,95% 6,86% 4,74% 2017% 8,71% 2,26% 1,00% 1,45% 19,53% 5,68% 0,41% 0,27% 3,59% 5,44% 51,67% 100,00% 47

48 TABEL 7.1.5: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER REGIO. EVOLUTIE Vlaanderen Wallonië Brussel Andere * Totaal % ,27% 54,47% 51,97% 176,65% 71,20% % ,79% 22,28% 21,25% 37,72% 30,94% % ,11% 4,21% 4,00% 8,26% 4,74% 2017% 57,71% 29,55% 11,87% 0,86% 100% * In het buitenland 48

49 TABEL 7.1.6: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEEFNAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER GESLACHT. EVOLUTIE Mannen Vrouwen Totaal % ,94% 72,80% 62,46% % ,45% 30,71% 24,84% % ,96% 5,71% 4,74% ,20% 44,80% 100,00% 49

50 TABEL 7.1.7: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER SECTOR EN PER GESLACHT (2017) Man 2007 Man 2017 Vrouw 2007 Vrouw 2017 Vervrouwelijking Artsen ,76% Tandartsen ,41% Apothekers ,35% Dierenartsen ,92% Paramedici ,06% Advocaten ,04% Notarissen ,86% Gerechtsdeurwaarders ,31% Fiscaal/ vastgoed ,72% Architecten ,42% Intellectuele diensten ,55% Totaal ,80% 50

51 TABEL 7.1.8: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER SECTOR EN PER GESLACHT (2017) Man M% Vrouw V% Totaal Aandeel in totaal Artsen ,49% ,51% ,71% Tandartsen ,75% ,25% ,26% Apothekers ,95% ,05% ,00% Dierenartsen ,15% ,85% ,45% Paramedici * ,82% ,18% ,53% Advocaten ,65% ,35% ,68% Notarissen ,52% ,48% ,41% Gerechtsdeurwaarders ,25% ,75% 877 0,27% Fiscaal/vastgoed ** ,16% ,84% ,59% Architecten ,39% ,61% ,44% Intellectuele diensten *** ,78% ,22% ,67% Totaal ,20% ,80% ,00% 51

52 TABEL 7.1.9: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER SECTOR EN PER REGIO (2017) Vlaanderen Vlaanderen% Wallonië Wallonië% Brussel Brussel% Andere Andere% Totaal Aandeel% Artsen ,68% ,03% ,68% 172 0,60% ,71% Tandartsen ,61% ,55% ,24% 45 0,60% ,26% Apothekers ,26% ,80% 286 8,72% 7 0,21% ,00% Dierenartsen ,11% ,51% 182 3,81% 27 0,57% ,45% Paramedici * ,58% ,58% ,30% 346 0,54% ,53% Advocaten ,99% ,77% ,66% 109 0,58% ,68% Notarissen ,41% ,74% 106 7,85% 0 0,00% ,41% Gerechtsdeurwaarders ,46% ,30% 46 5,25% 0 0,00% 877 0,27% Fiscaal/vastgoed ** ,80% ,32% ,30% 68 0,58% ,59% Architecten ,16% ,11% ,32% 74 0,41% ,44% Intellectuele diensten *** ,27% ,99% ,56% ,17% ,67% TOTAAL ,71% ,55% ,87% ,86% ,00% 52

53 TABEL : AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER SECTOR, PER GESLACHT EN NAAR AARD VAN ACTIVITEIT (2017) Hoofdberoep Bijberoep Actief na pensioen Totaal Artsen Tandartsen Apothekers M V T M V T M V T M V T ,63% ,37% ,07% ,03% ,97% ,03% ,48% ,52% ,89% ,49% ,51% ,92% ,08% ,21% 66 55,93% 52 44,07% 118 1,58% ,43% ,57% 612 8,21% ,75% ,25% ,49% ,51% ,38% 60 35,29% ,71% 170 5,19% ,41% ,59% ,43% ,95% ,05% Dierenartsen ,44% ,56% ,33% ,09% ,91% 342 7,17% ,34% 31 8,66% 358 7,50% ,15% ,85% Paramedici * Advocaten Notarissen ,05% ,95% ,49% ,43% ,57% ,19% ,30% ,70% ,32% ,82% ,18% ,31% ,69% ,28% ,04% ,96% 565 3,02% ,05% ,95% ,69% ,65% ,35% ,01% ,99% ,26% 9 47,37% 10 52,63% 19 1,41% ,24% 18 11,76% ,33% ,52% ,48% Gerechtsdeurwaarders ,93% ,07% ,43% 22 68,75% 10 31,25% 32 3,65% 82 94,25% 5 5,75% 87 9,92% ,25% ,75% 877 Fiscaal/vastgoed ** ,06% ,94% ,65% ,17% ,83% ,33% ,40% ,60% ,02% ,16% ,84% Architecten Intellectuele diensten *** Totaal ,30% ,70% ,99% ,45% ,55% ,55% ,45% 64 6,55% 977 5,46% ,39% ,61% ,99% ,01% ,47% ,15% ,85% ,44% ,86% ,14% ,09% ,78% ,22% ,05% ,95% ,14% ,25% ,75% ,19% ,63% ,37% ,67% ,20% ,80% % van totaal 34,76% 28,38% 63,14% 13,88% 14,31% 28,19% 6,56% 2,11% 8,67% 55,20% 44,80% 100,00% 53

54 7.2 Aantal starters als zelfstandige in een vrij beroep TABEL 7.2.1: AANTAL STARTERS IN EEN ZELFSTANDIGE ACTIVITEIT. EVOLUTIE Landbouw Visserij Industrie Handel Diensten Vrije beroepen Diversen Totaal % 7,01% 0,04% 27,70% 27,19% 6,48% 30,28% 1,30% 100,00% 12-17% 140,80% 80,00% 28,21% 7,88% 2,56% 33,45% -50,22% 22,91% 16-17% -3,97% 9,76% 8,29% -0,58% 6,36% 9,49% 2,26% 4,95% TABEL 7.2.2: AANTAL STARTERS ALS ZELFSTANDIGE IN EEN VRIJ BEROEP PER GEWEST. EVOLUTIE Vlaanderen Wallonië Brussel Buitenland Totaal % 56,65% 27,91% 13,93% 1,51% 100,00% 12-17% 38,01% 28,64% 24,79% 46,37% 33,45% 16-17% 8,97% 10,38% 9,54% 12,45% 9,49% 54

55 TABEL 7.2.3: AANTAL STARTERS IN EEN VRIJ BEROEP NAAR LEEFTIJDSKLASSE EN GESLACHT (2017) Starters Man M% Vrouw V% Totaal T% 18 / - 22 jaar ,64% ,36% ,08% 22 / - 25 jaar ,46% ,54% ,96% 25 / - 30 jaar ,22% ,78% ,00% 30 / - 35 jaar ,15% ,85% ,87% 35 / - 40 jaar ,04% ,96% ,30% 40 / - 45 jaar ,61% ,39% ,73% 45 / - 50 jaar ,48% ,52% ,81% 50 / - 55 jaar ,91% ,09% ,58% 55 / - 60 jaar ,60% ,40% ,00% 60 / - 61 jaar ,59% 75 36,41% 206 0,59% 61 / - 62 jaar ,85% 57 31,15% 183 0,53% 62 / - 63 jaar ,71% 60 35,29% 170 0,49% 63 / - 64 jaar ,89% 26 17,11% 152 0,44% 64 / - 65 jaar 75 65,22% 40 34,78% 115 0,33% 65 / - 70 jaar ,76% ,24% 602 1,74% 70 / - 75 jaar ,57% 30 21,43% 140 0,40% 75 / - 80 jaar 28 77,78% 8 22,22% 36 0,10% 80 / - 85 jaar 8 88,89% 1 11,11% 9 0,03% 85 / - 90 jaar 2 100,00% 0 0,00% 2 0,01% 90 / - 95 jaar 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 95 / jaar 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% Totaal ,50% ,50% ,00% 55

56 TABEL 7.2.4: AANTAL STARTERS IN HET VRIJE BEROEP PER BEROEPSSECTOR (2017) Startersquote**** in 2017 per 100 beroepsbeoefenaars % % Totaal aantal 2017 Artsen , ,55% ,45% Tandartsen , ,61% 63 24,05% Apothekers , ,87% 12 11,43% Dierenartsen ,04 8 2,44% ,45% Paramedici * , ,51% ,24% Advocaten , ,37% ,55% Notarissen , ,31% ,51% Gerechtsdeurwaarders , ,56% ,83% 877 Fiscaal/ vastgoed ** , ,71% ,42% Architecten , ,58% ,72% Intellectuele diensten *** , ,94% ,62% Totaal , ,49% ,45% **** De verhouding tussen het aantal starters voor een bepaald jaar en de evolutie van het totaal van de actieve beroepsbeoefenaars voor datzelfde jaar, bepaalt de zgn. startersquote 56

57 TABEL 7.2.5: AANTAL STARTERS IN HET VRIJE BEROEP PER BEROEP EN GESLACHT (2017) Mannen M% Vrouwen V% Totaal T% Verschil Stijgings% Artsen ,69% ,31% ,49% 82 5,55% Tandartsen ,08% ,92% 325 0,94% -2-0,61% Apothekers 41 35,04% 76 64,96% 117 0,34% -10-7,87% Dierenartsen 78 23,21% ,79% 336 0,97% 8 2,44% Paramedici * ,84% ,16% ,01% 103 1,51% Advocaten ,56% ,44% ,90% ,37% Notarissen 14 32,56% 29 67,44% 43 0,12% -9-17,31% Gerechtsdeurwaarders 13 34,21% 25 65,79% 38 0,11% -1-2,56% Fiscaal/ vastgoed ** ,21% ,79% 473 1,36% -34-6,71% Architecten ,46% ,54% ,48% -7-0,58% Intellectuele diensten *** ,31% ,69% ,27% ,94% Totaal ,50% ,50% ,00% ,49% 57

58 TABEL 7.2.6: AANTAL STARTERS IN EEN VRIJ BEROEP PER BEROEP EN NAAR AARD VAN DE ACTIVITEIT (2017) Hoofdberoep H% Bijberoep B% Actief na pensioen P% Totaal T% Artsen ,31% ,76% 30 1,92% ,49% Tandartsen ,31% 10 3,08% 2 0,62% 325 0,94% Apothekers 74 63,25% 41 35,04% 2 1,71% 117 0,34% Dierenartsen ,50% 41 12,20% 1 0,30% 336 0,97% Paramedici * ,27% ,04% 48 0,69% ,01% Advocaten ,64% 54 3,99% 5 0,37% ,90% Notarissen ,00% 0 0,00% 0 0,00% 43 0,12% Gerechtsdeurwaarders 33 86,84% 5 13,16% 0 0,00% 38 0,11% Fiscaal/ vastgoed ** ,78% ,57% 22 4,65% 473 1,36% Architecten ,68% ,74% 7 0,58% ,48% Intellectuele diensten *** ,22% ,90% 864 3,87% ,27% Totaal ,21% ,96% 981 2,83% ,00% 58

59 7.3 Aantal stopzettingen als zelfstandige in een vrij beroep TABEL 7.3.1: AANTAL STOPZETTINGEN IN EEN ZELFSTANDIGE ACTIVITEIT. EVOLUTIE Landbouw Visserij Nijverheid Handel Vrije Beroepen Diensten Diverse Totaal % 6,98% 0,03% 26,70% 35,44% 22,42% 7,24% 1,18% 100,00% % 127,41% -9,09% 42,49% 17,66% 51,41% 17,19% -20,33% 34,34% % 17,35% -13,04% 7,54% 0,94% 2,56% -2,81% 2,10% 3,74% 59

60 TABEL 7.3.2: AANTAL STOPZETTINGEN ALS ZELFSTANDIGE IN EEN VRIJ BEROEP PER SECTOR. EVOLUTIE Artsen Tandartsen Apothekers Dierenartsen Paramedici Advocaten Notarissen Gerechtsdeurwaarders Fiscaal/ vastgoed Architecten Intellectuele diensten TOTAAL % 5,53% 1,24% 0,82% 1,10% 19,60% 6,32% 0,21% 0,06% 2,99% 4,39% 57,73% 100,00% % 52,02% 36,75% -2,75% 47,42% 52,80% 70,98% -32,50% -42,86% 41,24% 48,18% 52,38% 51,41% % 3,02% -2,44% 11,58% 22,22% 3,25% 4,20% -34,15% -61,90% 24,84% 12,67% 0,00% 2,22% Stoppers quote 2,50 2,15 3,23 3,00 3,95 4,38 2,00 0,91 3,28 3,18 4,39 3,93 60

61 TABEL 7.3.3: AANTAL STOPZETTINGEN IN EEN VRIJ BEROEP NAAR LEEFTIJDSKLASSE EN GESLACHT (2017) Stoppers Man M% Vrouw V% Totaal T% 18 / - 22 jaar 65 52,42% 59 47,58% 124 0,96% 22 / - 25 jaar ,39% ,61% 683 5,27% 25 / - 30 jaar ,09% ,91% ,15% 30 / - 35 jaar ,51% ,49% ,99% 35 / - 40 jaar ,15% ,85% ,31% 40 / - 45 jaar ,79% ,21% ,34% 45 / - 50 jaar ,35% ,65% ,95% 50 / - 55 jaar ,47% ,53% 844 6,52% 55 / - 60 jaar ,51% ,49% 678 5,24% 60 / - 61 jaar 63 50,40% 62 49,60% 125 0,97% 61 / - 62 jaar 72 55,38% 58 44,62% 130 1,00% 62 / - 63 jaar ,61% 83 44,39% 187 1,44% 63 / - 64 jaar 95 60,51% 62 39,49% 157 1,21% 64 / - 65 jaar 77 59,69% 52 40,31% 129 1,00% 65 / - 70 jaar ,29% ,71% 915 7,07% 70 / - 75 jaar ,02% ,98% 538 4,15% 75 / - 80 jaar ,35% 48 17,65% 272 2,10% 80 / - 85 jaar ,93% 27 16,07% 168 1,30% 85 / - 90 jaar 80 88,89% 10 11,11% 90 0,70% 90/-95 jaar 23 76,67% 7 23,33% 30 0,23% 95 / -100 jaar 10 76,92% 3 23,08% 13 0,10% Totaal ,98% ,02% ,00% 61

62 TABEL 7.3.4: AANTAL STOPZETTINGEN IN HET VRIJE BEROEP PER BEROEP EN GESLACHT (2017) Man M% Vrouw V% Totaal Aandeel Artsen ,80% ,20% 716 5,53% Tandartsen 77 48,13% 83 51,88% 160 1,24% Apothekers 46 43,40% 60 56,60% 106 0,82% Dierenartsen 60 41,96% 83 58,04% 143 1,10% Paramedici * ,61% ,39% ,60% Advocaten ,19% ,81% 819 6,32% Notarissen 17 62,96% 10 37,04% 27 0,21% Gerechtsdeurwaarders 6 75,00% 2 25,00% 8 0,06% Fiscaal/Vastgoed ** ,87% ,13% 387 2,99% Architecten ,78% ,22% 569 4,39% Intellectuele diensten *** ,32% ,68% ,73% TOTAAL ,98% ,02% ,00% 62

63 TABEL 7.3.5: AANTAL STOPZETTINGEN IN EEN VRIJ BEROEP PER BEROEP EN NAAR AARD VAN DE ACTIVITEIT (2017) Hoofdberoep H% Bijberoep B% Actief na pensioen P% TOTAAL T% Artsen ,06% 57 7,96% ,98% 716 5,53% Tandartsen ,00% 6 3,75% 42 26,25% 160 1,24% Apothekers 57 53,77% 9 8,49% 40 37,74% 106 0,82% Dierenartsen 94 65,73% 15 10,49% 34 23,78% 143 1,10% Paramedici * ,22% ,53% 184 7,25% ,60% Advocaten ,67% 32 3,91% 69 8,42% 819 6,32% Notarissen 14 51,85% 0 0,00% 13 48,15% 27 0,21% Gerechtsdeurwaarders 6 75,00% 0 0,00% 2 25,00% 8 0,06% Fiscaal/vastgoed ** ,21% ,65% ,14% 387 2,99% Architecten ,78% ,55% 55 9,67% 569 4,39% Intellectuele diensten *** ,68% ,80% ,51% ,73% TOTAAL ,95% ,46% ,59% ,00% 63

64 Stoppers TABEL 7.3.6: AANTAL STOPZETTINGEN IN EEN VRIJ BEROEP PER BEROEP EN NAAR LEEFTIJDSKLASSE (2017) Artsen Tandartsen Apothekers Dieren artsen Paramedici Advocaten Notarissen jaar 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 6 0,24% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 118 1,58% jaar 5 0,70% 4 2,50% 0 0,00% 3 2,10% 170 6,70% 27 3,30% 0 0,00% 0 0,00% 2 0,52% 12 2,11% 460 6,15% jaar ,67% 19 11,88% 4 3,77% 48 33,57% ,47% ,64% 10 37,04% 4 50,00% 29 7,49% ,69% ,57% jaar 74 10,34% 12 7,50% 2 1,89% 11 7,69% ,09% ,81% 1 3,70% 1 12,50% 37 9,56% ,14% ,97% jaar 45 6,28% 6 3,75% 4 3,77% 13 9,09% ,10% 65 7,94% 0 0,00% 1 12,50% 29 7,49% 57 10,02% ,53% jaar 31 4,33% 11 6,88% 2 1,89% 6 4,20% 245 9,65% 31 3,79% 0 0,00% 0 0,00% 39 10,08% 42 7,38% ,74% jaar 27 3,77% 4 2,50% 6 5,66% 7 4,90% 212 8,35% 19 2,32% 0 0,00% 0 0,00% 23 5,94% 27 4,75% 705 9,43% jaar 25 3,49% 11 6,88% 9 8,49% 2 1,40% 143 5,63% 17 2,08% 0 0,00% 0 0,00% 23 5,94% 15 2,64% 599 8,01% jaar 34 4,75% 3 1,88% 11 10,38% 6 4,20% 129 5,08% 21 2,56% 0 0,00% 0 0,00% 23 5,94% 18 3,16% 433 5,79% jaar 15 2,09% 7 4,38% 2 1,89% 0 0,00% 19 0,75% 1 0,12% 0 0,00% 0 0,00% 8 2,07% 2 0,35% 71 0,95% jaar 13 1,82% 2 1,25% 5 4,72% 0 0,00% 20 0,79% 6 0,73% 0 0,00% 0 0,00% 7 1,81% 6 1,05% 71 0,95% jaar 11 1,54% 16 10,00% 3 2,83% 5 3,50% 31 1,22% 5 0,61% 0 0,00% 0 0,00% 9 2,33% 7 1,23% 100 1,34% jaar 13 1,82% 6 3,75% 8 7,55% 2 1,40% 30 1,18% 7 0,85% 1 3,70% 0 0,00% 11 2,84% 4 0,70% 75 1,00% jaar 12 1,68% 8 5,00% 5 4,72% 2 1,40% 21 0,83% 2 0,24% 2 7,41% 0 0,00% 9 2,33% 3 0,53% 65 0,87% jaar ,97% 37 23,13% 31 29,25% 28 19,58% 144 5,67% 53 6,47% 12 44,44% 1 12,50% 56 14,47% 25 4,39% 385 5,15% jaar 41 5,73% 8 5,00% 12 11,32% 3 2,10% 33 1,30% 19 2,32% 1 3,70% 0 0,00% 32 8,27% 15 2,64% 374 5,00% jaar 30 4,19% 2 1,25% 1 0,94% 3 2,10% 12 0,47% 4 0,49% 0 0,00% 1 12,50% 22 5,68% 6 1,05% 191 2,55% jaar 24 3,35% 1 0,63% 1 0,94% 3 2,10% 9 0,35% 2 0,24% 0 0,00% 0 0,00% 18 4,65% 13 2,28% 97 1,30% jaar 18 2,51% 2 1,25% 0 0,00% 1 0,70% 2 0,08% 4 0,49% 0 0,00% 0 0,00% 8 2,07% 5 0,88% 50 0,67% jaar 5 0,70% 1 0,63% 0 0,00% 0 0,00% 1 0,04% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 1 0,26% 0 0,00% 22 0,29% jaar 2 0,28% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 1 0,26% 0 0,00% 10 0,13% 13 >100 jaar 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 Totaal ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% 8 100,00% ,00% ,00% ,00% Gerechts deurwaar ders Fiscaal/ vastgoed Architecten Intellectuele diensten TOTAAL 64

65 7.4 Provinciale cijfers van de vrije beroepen TABEL 7.4.1: ALGEMEEN AANTAL ZELFSTANDIGEN IN EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE (2017) Aantal vrije beroepers % Aantal starters % Aantal stoppers % Totaal # ondernemers % VB'ers op # ON'ers Antwerpen ,59% ,25% ,93% ,17% Vlaams-Brabant ,74% ,63% ,49% ,72% West-Vlaanderen ,16% ,12% ,01% ,35% Oost-Vlaanderen ,56% ,39% ,96% ,30% Limburg ,94% ,62% ,61% ,05% TOTAAL ,00% ,00% ,00% ,48% TABEL 7.4.2: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE EN PER GESLACHT (2017) Aantal vrije beroepers Man % Man Vrouw % Vrouw Totaal Antwerpen ,07% ,93% Vlaams-Brabant ,11% ,89% West-Vlaanderen ,38% ,62% Oost-Vlaanderen ,45% ,55% Limburg ,78% ,22% TOTAAL ,94% ,06%

66 TABEL 7.4.3: AANTAL STARTERS IN EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE EN PER GESLACHT (2017) Aantal starters Man % Man Vrouw % Vrouw Totaal Antwerpen ,60% ,40% Vlaams-Brabant ,07% ,93% West-Vlaanderen ,43% ,57% Oost-Vlaanderen ,13% ,87% Limburg ,37% ,63% TOTAAL ,71% ,29% TABEL 7.4.4: AANTAL STOPPERS IN EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE EN PER GESLACHT (2017) Aantal stoppers Man % Man Vrouw % Vrouw Totaal Antwerpen ,74% ,26% Vlaams-Brabant ,16% ,84% West-Vlaanderen ,82% ,18% Oost-Vlaanderen ,00% ,00% Limburg ,56% ,44% 898 TOTAAL ,12% ,88%

67 TABEL 7.4.5: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE EN PER SECTOR (2017) Antwerpen Ant% Vl-Brabant Vl-Br% W-Vl W-Vl% O-Vl O-Vl% Limburg Lim% Totaal Aandeel% Artsen ,80% ,28% ,46% ,12% ,91% ,10% Tandartsen ,01% ,42% 744 2,28% 967 2,26% 568 2,50% ,26% Apothekers 403 0,80% 376 0,91% 390 1,20% 488 1,14% 220 0,97% ,99% Dierenartsen 669 1,32% 440 1,06% 580 1,78% 669 1,56% 319 1,41% ,41% Paramedici * ,74% ,01% ,82% ,07% ,73% ,47% Advocaten ,89% ,91% ,82% ,54% ,86% ,51% Notarissen 172 0,34% 141 0,34% 180 0,55% 201 0,47% 81 0,36% 775 0,41% Gerechtsdeurwaarders 140 0,28% 119 0,29% 94 0,29% 129 0,30% 57 0,25% 539 0,28% Fiscaal-vastgoed ** ,94% ,28% ,80% ,87% 735 3,24% ,41% Architecten ,10% ,27% ,34% ,26% ,87% ,20% Intellectuele diensten *** ,78% ,23% ,67% ,41% ,89% ,97% TOTAAL ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% 67

68 TABEL 7.4.6: AANTAL STARTERS IN EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE EN PER SECTOR (2017) Aantal starters Antwerpen Ant% Vl-Br Vl-Br% W-Vl W-Vl% O-Vl O-Vl% Limburg Lim% Totaal Aandeel% Artsen 210 3,78% 182 4,28% 137 4,32% 183 4,16% 99 4,33% 811 4,13% Tandartsen 43 0,77% 26 0,61% 31 0,98% 35 0,80% 20 0,88% 155 0,79% Apothekers 14 0,25% 12 0,28% 10 0,32% 15 0,34% 13 0,57% 64 0,33% Dierenartsen 40 0,72% 20 0,47% 28 0,88% 50 1,14% 13 0,57% 151 0,77% Paramedici * ,16% ,96% ,78% ,13% ,77% ,01% Advocaten 196 3,53% 168 3,95% 93 2,94% 160 3,64% 78 3,42% 695 3,54% Notarissen 4 0,07% 5 0,12% 6 0,19% 9 0,20% 2 0,09% 26 0,13% Gerechtsdeurwaarders 4 0,07% 8 0,19% 6 0,19% 4 0,09% 0 0,00% 22 0,11% Fiscaal-vastgoed ** 57 1,03% 62 1,46% 32 1,01% 48 1,09% 23 1,01% 222 1,13% Architecten 156 2,81% 102 2,40% 119 3,76% 152 3,45% 67 2,93% 596 3,03% Intellectuele diensten *** ,80% ,28% ,64% ,96% ,44% ,04% TOTAAL ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% 68

69 TABEL 7.4.7: AANTAL STOPPERS IN EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE EN PER SECTOR (2017) Aantal stoppers Antwerpen Ant% Vl-Br Vl-Br% W-Vl W-Vl% O-Vl O-Vl% Limburg Lim% Totaal Aandeel% Artsen 96 4,66% 73 5,00% 42 3,68% 64 4,09% 35 3,90% 310 4,35% Tandartsen 22 1,07% 22 1,51% 22 1,93% 20 1,28% 6 0,67% 92 1,29% Apothekers 13 0,63% 12 0,82% 14 1,23% 16 1,02% 6 0,67% 61 0,86% Dierenartsen 23 1,12% 10 0,69% 13 1,14% 18 1,15% 9 1,00% 73 1,03% Paramedici * ,43% ,08% ,46% ,63% ,05% ,69% Advocaten 94 4,56% 99 6,79% 59 5,18% 80 5,12% 49 5,46% 381 5,35% Notarissen 1 0,05% 1 0,07% 6 0,53% 6 0,38% 1 0,11% 15 0,21% Gerechtsdeurwaarders 0 0,00% 2 0,14% 2 0,18% 1 0,06% 1 0,11% 6 0,08% Fiscaal-vastgoed ** 47 2,28% 49 3,36% 28 2,46% 53 3,39% 29 3,23% 206 2,89% Architecten 87 4,22% 55 3,77% 50 4,39% 66 4,22% 28 3,12% 286 4,02% Intellectuele diensten *** ,98% ,78% ,84% ,65% ,69% ,23% TOTAAL ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% 69

70 7.5 Tewerkstelling bij de vrije beroepen LIJST 1: GEHANTEERDE NACECODES PER BEROEPSGROEP (NACE CODE 2008) 1. Economische beroepen Effecten- en goederenhandel Vermogensbeheer Agenten en makelaars in bankdiensten Overige ondersteunende activiteiten in verband met financiële diensten, exclusief verzekeringen en pensioenfondsen, Accountants en belastingconsulenten Boekhouders en boekhouders-fiscalisten Bedrijfsrevisoren 2. Bouwkundige beroepen Bemiddeling bij de aankoop, verkoop en verhuur van onroerend goed voor een vast bedrag of op contractbasis Schatten en evalueren van onroerend goed voor een vast bedrag of op contractbasis Diverse ondersteunende activiteiten ten behoeve van voorzieningen Bouwarchitecten Interieurarchitecten Stedenbouwkundige tuin- en landschapsarchitecten Ingenieurs en aanverwante technische adviseurs, exclusief landmeters Landmeters 3. Juridische beroepen Activiteiten van advocaten Activiteiten van notarissen Activiteiten van deurwaarders Overige rechtskundige dienstverlening 4. Zorgberoepen Apotheken Huisartsenpraktijken Praktijken van specialisten Tandartsenpraktijken Activiteiten van medische laboratoria Ziekenvervoer Activiteiten op het vlak van geestelijke gezondheidszorg, m.u.v. psychiatrische ziekenhuizen en verzorgingstehuizen Ambulante revalidatieactiviteiten Verpleegkundige activiteiten Activiteiten van vroedvrouwen Overige menselijke gezondheidszorg, Veterinaire diensten 5. Overige intellectuele beroepen Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering Activiteiten van managers van artiesten, sportlui en overige bekende personaliteiten Verzekeringsagenten en verzekeringsmakelaars Risico-analisten en schadetaxateurs Overige ondersteunende activiteiten i.v.m. verzekeringen en pensioenfondsen 70

71 Computerconsultancy-activiteiten Uitgeverijen van computerspelen Overige uitgeverijen van software Ontwerpen en programmeren van computerprogramma s Overige diensten op het gebied van informaticatechnologie en computers Beheer van computerfaciliteiten Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten Markt- en opinieonderzoeksbureau Adviesbureaus op het gebied van public-relations en communicatie Reclamebureaus Arbeidsbemiddeling Vertalers en tolken Incassobureaus en kredietbureaus Overige gespecialiseerde wetenschappelijke en technische activiteiten Lease van intellectuele eigendom en vergelijkbare producten, m.u.v. werken onder auteursrecht Opsporingsdiensten en detectivebureaus Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g Overige dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatica Beoefening van uitvoerende kunsten door zelfstandig werkende artiesten Overige ondersteunende activiteiten voor de uitvoerende kunsten Scheppende kunsten, m.u.v. ondersteunende diensten 71

72 TABEL 7.5.1: TEWERKSTELLING BIJ DE VRIJE BEROEPEN PER SECTOR. EVOLUTIE Economische Bouwkundige Juridische Zorg Overige Eindtotaal % 11,06% 13,26% 6,05% 19,72% 49,90% 100% % 57,36% 15,70% 9,45% 24,91% 11,80% 18,42% % 4,96% 13,90% 3,85% 9,20% 18,72% 13,50% % 1,44% 6,06% 0,35% -0,91% 6,89% 4,13% 72

73 TABEL 7.5.2: TEWERKSTELLING BIJ DE VRIJE BEROEPEN PER REGIO. EVOLUTIE Vlaanderen Wallonië Brussel Totaal % 55,88% 20,68% 23,44% 100,00% % 13,49% 19,26% 30,97% 18,38% % 19,11% 6,90% 7,16% 13,46% % 7,48% -0,48% 0,70% 4,11% *niet localiseerbaar: 36 totaal: =

74 TABEL 7.5.3: TEWERKSTELLING BIJ DE VRIJE BEROEPEN PER SECTOR EN PER REGIO (2017) Brussels gewest Vlaams gewest Waals gewest Totaal Aandeel Zorgberoepen ,73% Juridische beroepen ,05% Economische beroepen ,06% Bouwkundige beroepen ,26% Overige ,89% TOTAAL ,00% *niet localiseerbaar: = TABEL 7.5.4: TEWERKSTELLING BIJ DE ECONOMISCHE BEROEPEN PER NACECODE EN PER REGIO (2017) Economische sector VL VL% W W% B B% Totaal T% Effecten- en goederenhandel 91 28,62% 3 0,94% ,44% 318 0,97% Agenten en makelaars in bankdiensten ,67% ,04% 535 7,29% ,35% Overige ondersteunende activiteiten ,36% ,10% ,54% ,57% Vermogensbeheer 58 6,25% 36 3,88% ,87% 928 2,83% Accountants en belastingconsulenten ,90% ,13% 679 6,98% ,63% Boekhouders en boekhouders-fiscalisten ,49% ,43% ,08% ,29% Bedrijfsrevisoren ,37% 115 4,18% ,45% ,38% TOTAAL ,01% ,68% ,31% ,00% 74

75 TABEL 7.5.5: TEWERKSTELLING BIJ DE BOUWKUNDIGE BEROEPEN PER NACECODE EN PER REGIO (2017) Bouwkundige sector VL VL% W W% B B% Totaal T% Bemiddeling bij de aankoop, verkoop en verhuur van onroerend goed ,25% ,96% ,80% ,53% Schatten en evalueren van onroerend goed 19 15,45% 37 30,08% 67 54,47% 123 0,31% Bouwarchitecten ,26% ,40% ,35% ,81% Interieurarchitecten ,68% 42 12,17% 35 10,14% 345 0,88% Stedenbouwkundige en tuin- en landschapsarchitecten 96 54,55% 57 32,39% 23 13,07% 176 0,45% Ingenieurs en aanverwante technische adviseurs, excl. landmeters ,56% ,27% ,16% ,26% Landmeters ,63% ,79% 64 7,58% 844 2,14% Diverse ondersteunende activiteiten 281 6,71% 148 3,54% ,75% ,63% TOTAAL ,97% ,70% ,33% ,00% TABEL 7.5.6: TEWERKSTELLING BIJ DE JURIDISCHE BEROEPEN PER NACECODE EN PER REGIO (2017) Juridische sector VL VL% W W% B B% Totaal T% Activiteiten van advocaten ,07% ,87% ,05% ,19% Activiteiten van notarissen ,89% ,97% ,14% ,72% Activiteiten van deurwaarders ,69% ,92% ,39% ,33% Overige rechtskundige dienstverlening ,43% 55 6,43% ,15% 856 4,76% TOTAAL ,46% ,25% ,28% ,00% 75

76 TABEL 7.5.7: TEWERKSTELLING BIJ DE ZORGBEROEPEN PER NACECODE EN PER REGIO (2017) Zorgsector VL VL% W W% B B% Totaal T% Apotheken ,14% ,55% ,31% ,59% Veterinaire diensten ,18% ,30% 36 2,52% ,44% Huisartspraktijken ,41% ,14% ,45% ,55% Praktijken van specialisten ,54% ,93% ,53% ,51% Tandartspraktijken ,69% ,49% ,82% ,56% Activiteiten van medische laboratoria ,99% ,20% ,81% ,25% Ziekenvervoer ,94% ,39% 83 5,67% ,50% Activiteiten op het vlak van geestelijke gezondheidszorg ,82% ,91% ,27% ,74% Ambulante revalidatieactiviteiten ,67% ,30% 123 6,03% ,48% Verpleegkundige activiteiten ,46% ,56% 393 2,97% ,55% Activiteiten van vroedvrouwen 13 56,52% 6 26,09% 4 17,39% 23 0,04% Overige menselijke gezondheidszorg, n.e.g ,45% ,65% 69 14,90% 463 0,79% TOTAAL ,12% ,67% ,21% ,00% 76

77 TABEL 7.5.8: AANTAL WERKGEVERS IN HET VRIJE BEROEP PER SECTOR EN PER REGIO (2017) Brussels gewest Vlaams gewest Waals gewest Totaal Aandeel Zorgberoepen ,73% Juridische beroepen ,90% Economische beroepen ,88% Bouwkundige beroepen ,66% Overige ,84% TOTAAL ,00% 77

78 78