POLSSLAG VAN HET VRIJE BEROEP 2016 Een initiatief van de Federatie Vrije Beroepen

Transcriptie

1 POLSSLAG VAN HET VRIJE BEROEP 2016 Een initiatief van de Federatie Vrije Beroepen 1

2 INHOUDSTAFEL Inleiding 1. Voornaamste indicatoren 2. Het aantal beoefenaars van een vrij beroep 3. Het aantal starters als zelfstandige in een vrij beroep 4. Het aantal stopzettingen van zelfstandigen in een vrij beroep 5. Provinciale cijfers 6. De tewerkstelling bij de vrije beroepen 7. Bijlage: tabellen 7.1 Aantal beoefenaars van een vrij beroep 7.2 Aantal starters in een vrij beroep 7.3 Aantal stopzettingen in een vrij beroep 7.4 Provinciale cijfers van de vrije beroepen 7.5 Tewerkstelling bij de vrije beroepen 2

3 INLEIDING 3

4 Sinds 1993 bundelt de Federatie Vrije Beroepen in haar Polsslag van het vrije beroep jaarlijks het beschikbare statistische materiaal met betrekking tot haar doelgroep, met name de zelfstandige vrije beroepen. We nemen dit initiatief om het sociaaleconomisch belang van de vrije en intellectuele beroepen in België en Vlaanderen te onderstrepen, en hieruit gepaste acties en aandachtspunten af te leiden. We baseren ons hiervoor op de cijfers van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) wat betreft het aantal zelfstandige vrije beroepen, het aantal starters en het aantal stopzettingen. Daarnaast baseren we ons op gegevens van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) voor de cijfers over de tewerkstelling. Eenzelfde gegevensbron biedt de mogelijkheid om sectoren te vergelijken en algemene trends af te leiden. We zijn er ons echter van bewust dat de voorliggende cijfers kunnen afwijken van de gegevens waarover de beroepssectoren individueel beschikken. We danken dit jaar uitdrukkelijk minister van Middenstand, Zelfstandigen, KMO's, Landbouw en Maatschappelijke Integratie Willy Borsus, voor de ondersteuning bij het opmaken van deze Polsslag. Ook in deze editie hebben we ervoor geopteerd om de meest relevante en sprekende cijfers weer te geven aan de hand van grafieken en infographics in plaats van tabellen zoals vroeger. De uitgebreide tabellen met alle cijfers vindt u in de bijlagen. We groeperen onze statistieken rond vijf invalshoeken. Vooraf geven we de voornaamste indicatoren van deze editie samengevat weer. In een eerste hoofdstuk geven we het cijfermateriaal en de evolutie van het aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep. Een tweede hoofdstuk groepeert de statistieken met betrekking tot het aantal starters als zelfstandige in een vrij beroep. Een derde parameter vormt het aantal stopzettingen als zelfstandige in een vrij beroep. In een vierde hoofdstuk belichten we de provinciale cijfers om tenslotte te eindigen met de tewerkstelling bij de zelfstandige vrije beroepen in het vijfde hoofdstuk. Veel belangrijker dan de absolute cijfers is het voor ogen houden van de trends en evoluties die zich in de sector voordoen en waarvan de Polsslag ook een weergave biedt. DEFINITIE VAN EEN VRIJ BEROEP Wij geven een positieve invulling en gebruiken kwalitatieve criteria, overeenkomstig de Europese organisaties, om vrije beroepen te onderscheiden: de dienstverlening bestaat hoofdzakelijk uit een intellectuele prestatie; dit vergt een belangrijke voorafgaande opleiding en permanente vorming; 4

5 de beoefenaar draagt persoonlijk verantwoordelijkheid; de dienstverlening gebeurt op een onafhankelijke wijze: de beoefenaar handelt daarbij zowel in het belang van zijn/haar opdrachtgever, cliënt of patiënt, als in het algemeen belang; de beroepsuitoefening is onderworpen aan een deontologie, die in het beroepsstatuut vastgelegd is, hetzij bij wet, hetzij bij autonome beslissing van de betrokken beroepsorganisatie. Dit beroepsstatuut beoogt het garanderen en bevorderen van de professionaliteit, de kwaliteit en de vertrouwensrelatie met de opdrachtgever, cliënt of patiënt. Een lijst van NACE-BEL-codes die behoren tot onze doelgroep, is opgenomen in de bijlage 7.5. De beroepen worden gegroepeerd in 5 sectoren: de medische, juridische, economische, bouwkundige en intellectuele dienstverlenende beroepen. Augustus,

6 1 VOORNAAMSTE INDICATOREN 6

7 In deze Polsslag 2016 zetten zich een aantal trends, die we eerder reeds vaststelden, duidelijk door voor de toekomst. Zij zullen het profiel en sociaaleconomisch gewicht van de vrije en intellectuele beroepen steeds meer beïnvloeden. Het economische beleid dient hiermee rekening te houden. Aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij en intellectueel beroep. Eind 2015 waren er in België zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep actief, op een totaal van De vrije beroepen vertegenwoordigen meer dan één vierde, of 28,51% van het totaal aantal zelfstandigen. Dat is een pak meer in vergelijking met tien jaar terug. In 2005 was het aandeel van het vrije beroep goed voor één vijfde ofwel 21,26%. Met zijn stijging van 3,20% het afgelopen jaar is de sector van de vrije beroepen wel niet langer de sterkst aangroeiende sector. De sector van de intellectuele diensten is in 2015 het grootst, met beroepsbeoefenaars of 49,54% van het totale aantal vrije beroepen. Paramedische beroepen zijn de tweede grootste (19,44%), gevolgd door de artsen (9,54%). Het afgelopen decennium manifesteerde zich een stijgende trend in de meeste beroepssectoren van het vrije beroep. Sterkste groeiers zijn de intellectuele diensten (+132,71%), gevolgd door de paramedici (+62,24%). De toename van het aantal beroepsbeoefenaars in deze sectoren bepalen grotendeels het gemiddelde van 60,06%. De dierenartsen mochten 13,82% meer beroepsbeoefenaars noteren, de advocatuur 22,76% en de architecten 22,42%. Artsen, apothekers, notarissen en de sector fiscaal/vastgoed kenden een achteruitgang van respectievelijk 1,36%, 24,31%, 16,28% en 2,28%). In 2015 is meer dan de helft van de vrije beroepen gevestigd in Vlaanderen (56,99%). Drie op tien is gevestigd in Wallonië (30,03%). 12,25% vrije beroepers is in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gevestigd. In 2015 zijn de mannen nog steeds in de meerderheid tegenover hun vrouwelijke collega s: 55,72% tegenover 44,28% (ofwel mannen tegenover vrouwen). Dat vrouwelijke beroepsbeoefenaars aan een heuse opmars bezig zijn, wordt glashelder wanneer we het afgelopen decennium in rekening brengen. De toename van het aantal vrouwelijke vrije beroepers tikt af op 70,24% tegenover 52,79% bij de mannen. In absolute cijfers vertaalt dit percentage zich in vrouwen tegenover mannen. Opgesplitst naar aard van de activiteit, wordt het vrije beroep duidelijk beoefend als hoofdactiviteit (64,60%) en voor 27,53% in bijberoep. 7,87% is beroepsactief na pensioenleeftijd. 7

8 Starters als zelfstandige in het vrije en intellectuele beroep In 2015 zijn personen gestart in een zelfstandige activiteit, waarvan meer dan één vierde in een vrij beroep (28,15% of personen). Het grootste aantal starters bevindt zich in de sector van de handel, met name 28,71%. In 2015 startten meer dan de helft van de vrije beroepers in het Vlaams Gewest ( personen of 55,50%). Bijna dubbel zoveel als in het Waals Gewest (28,47% of personen). In het Brussels Gewest startten personen in een vrij beroep ofwel 14,77%. Deze verhoudingen komen min of meer overeen met het gemiddeld aantal beoefenaars per gewest. De man/vrouw-verhouding is bij de starters ongeveer fifty/fifty. Maar voor het vierde jaar op rij startten net iets meer vrouwen dan mannen in een vrij beroep (51,43% tegenover 48,57%). Meer dan de helft start voor hun 35ste levensjaar (51,95% of personen). De meeste beoefenaars van een vrij beroep startten op de leeftijd van 25 tot 35 jaar (37,17%). Ook de periode 35 tot 45 jaar is een startmoment (24,65%). Er waren startende 50-plussers in het vrije beroep. De startersquote de verhouding tussen het aantal starters voor een bepaald jaar en het totaal van de actieve beroepsbeoefenaars voor datzelfde jaar voor het jaar 2015 bedraagt voor de vrije beroepen 9,84 starters per 100 beroepsbeoefenaars. Hoe hoger de startersquote, hoe meer instroom. Het aantal stopzettingen in een vrij en intellectueel beroep Voortaan brengen we ook de cijfers van het aantal stopzettingen in het vrije beroep in kaart. Met stopzettingen komt de sector van het vrije beroep op de derde plaats in het aantal stopzettingen (21,89%). Tegenover vorig jaar zijn er 13,85% minder stoppers. Het grootste aantal stopzettingen vinden we bij de intellectuele diensten (58,44%) en paramedici (18,50%). De man/vrouw-verdeling is bij het aantal stoppers nagenoeg fifty/fifty (49,95% tegenover 50,05%). Opmerkelijk is het grote aantal stopzettingen bij de 25 tot 45-jarigen. 32,71% stopt tussen de 25 en 35 jaar, 22,81% stopt tussen de 35 en 45 jaar. Op beroepsniveau zien we een grote uitval bij de jonge (25-35) beroepsbeoefenaars bij de advocaten (59,03%), gerechtsdeurwaarders (53,85%), architecten (50,77%), dierenartsen (44,14%) en paramedici (41,19%). Een mogelijke verklaring is het groot aantal studenten die uit de opleiding uitstromen en die na hun stage beslissen om te stoppen. Tewerkstelling in het vrije en intellectuele beroep In 2015 stelden de vrije beroepen werknemers tewerk. In de periode steeg de tewerkstelling bij de vrije beroepen met 30,13% ofwel werknemers. De toename van de tewerkstelling vertoont zich in alle sectoren. De grootste groei deed zich voor in de economische sector (+69,27%). 8

9 Nemen we enkel het voorbije jaar onder de loep, dan noteren we een totale stijging van 2,20%. Als we de evolutie bekijken over de laatste 5 jaar dan zien we dat de bouwkundige sector in tegenstelling tot vorig jaar een positieve groei van 20,84% of arbeidsplaatsen optekent. De meerderheid van de werknemers in de sector van de vrije beroepen is in 2015 gesitueerd in Vlaanderen: arbeidsplaatsen, ofwel 53,74% van alle arbeidsplaatsen. Op de tweede plaats komt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ( werknemers of 24,36%), op de derde plaats gevolgd door Wallonië met werknemers of 21,91%. In 2015 telt het aantal vrije beroepsbeoefenaars dat personeel tewerk stelt (+271). Van de klassieke vrije beroepen is de medische sector de grootste werkgever. Met werknemers bij vrije beroepers en werkgevers komen we op een gemiddelde van 6,9 werknemers per werkgever in het vrije beroep. 9

10 2 AANTAL BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP 10

11 Aantal zelfstandigen per sector evolutie (RSVZ) Landbouw Visserij Nijverheid Handel Vrije beroepen Diensten Diverse VRIJE BEROEPEN BLIJVEN TWEEDE GROOTSTE ZELFSTANDIGENSECTOR In ons land zijn vandaag zelfstandigen actief, waarvan 28,51% in het vrij beroep. Meer dan één vierde van de zelfstandigen is met andere woorden een vrij of intellectueel beroeper. Dat is een pak meer dan tien jaar geleden toen het aandeel van de vrije beroepen nog maar 21,26% bedroeg, ofwel één vijfde van het totaal aantal zelfstandigen. Over de afgelopen tien jaar is het aantal vrije en intellectuele beroepers met maar liefst 60,06% gestegen van zelfstandigen naar ( ). Het laatste jaar steeg het aantal vrije beroepers met 3,20% (+9.163), weliswaar een stijging maar in tegenstelling tot vorig jaar niet langer de sterkst aangroeiende sector. De sector van het vrije beroep is groter dan die van de nijverheid. De sector van de handel is en blijft in ons land de grootste met net geen één op drie zelfstandigen, doch we tekenen over de laatste 10 jaar een negatieve groei op van 3,04%. De visserijsector is de kleinste, met een aandeel van slechts 0,06% ofwel 583 zelfstandige vissers. 11

12 MEDISCHE VRIJE BEROEPEN GROOTSTE KLASSIEKE SECTOR Met een aandeel van 49,54% is de sector van de intellectuele diensten in België de grootste. Deze groep kende een stijging van maar liefst 132,71% op 10 jaar tijd tot zelfstandigen in Het zijn dan ook de intellectuele beroepen die verantwoordelijk zijn voor de opmars van het totaal aantal vrije beroepen. Bekijken we enkel de klassieke vrije beroepen, dan zien we dat de medische sector met 34,15% ( ) de grootste groep is. Haar aandeel neemt echter jaar na jaar af. In 2008 was de sector nog goed voor 39%. Binnen deze sector tellen de paramedici het meeste beroepsbeoefenaars (19,44%), gevolgd door de artsen (9,54%). De juridische sector heeft een aandeel van 6,98%, architecten zijn goed voor 5,83% en de sector fiscaal/vastgoed voor 3,50%. Het afgelopen decennium ( ) manifesteerde zich een stijgende trend in de meeste beroepssectoren van het vrije beroep. De sterkste groeiers naast de intellectuele beroepen (132,71%) zijn de paramedici (62,24%), dierenartsen (13,82%), advocaten (22,76%) en architecten (22,42%). Artsen, apothekers, notarissen en fiscaal/vastgoed kenden een achteruitgang van respectievelijk 1,36%, 24,31%, 16,28% en 2,28%. Tandartsen tekenden dit jaar opnieuw een lichte vooruitgang van 1,50% op. Beschouwen we alleen het afgelopen jaar, dan stellen we vast dat het aantal apothekers met 5,64% en het aantal notarissen met 2,21% achteruitgaat. Andere sectoren vertonen een stijging of blijven nagenoeg onveranderd. Het totaal aantal vrije beroepen steeg met 3,20% of beoefenaars. 12

13 MANNEN NOG STEEDS IN DE MEERDERHEID Hoewel de kloof steeds kleiner wordt, zijn in 2015 de mannen nog steeds in de meerderheid tegenover hun vrouwelijke collega s: 55,72% tegenover 44,28% (ofwel mannen tegenover vrouwen). Dat vrouwelijke beroepsbeoefenaars aan een heuse opmars bezig zijn, wordt glashelder wanneer we het afgelopen decennium in rekening brengen. De toename van het aantal vrouwelijke vrije beroepers tikt af op 70,24% tegenover 52,79% bij mannen. In absolute cijfers vertaalt dit percentage zich in vrouwen en mannen. Bekijken we enkel het afgelopen jaar ( ), dan was de instroom door vrouwelijke beroepsbeoefenaars eveneens groter. Het aantal vrouwelijke zelfstandigen in een vrij beroep groeide met 4,63% of personen. Hun mannelijke collega s zijn met 2,10% meer beroepsbeoefenaars of personen. 13

14 DOCH STERKE VERVROUWELIJKING IN HET VRIJE BEROEP Gemiddeld is 55,72% van de vrije beroepen een man en 44,28% een vrouw. Op 10 jaar tijd is het vrije beroep in zijn geheel met 70,24% vervrouwelijkt ( ). In 2015 tellen nagenoeg alle medische beroepen meer dan gemiddeld vrouwelijke beroepsbeoefenaars. De paramedische beroepen (74,05%) en de apothekers (57,77%) tellen zelfs meer vrouwen dan mannen, bij tandartsen is ongeveer gelijk verdeeld (50,66%). Dierenartsen (48,99%) scoren meer dan gemiddeld. Het aantal vrouwelijke artsen klimt ook stilaan naar dat gemiddelde (43,77%). In de andere sectoren overschrijdt enkel de advocatuur het vrouwelijke gemiddelde (46,52%). Alle andere subsectoren kennen een lager percentage vrouwelijke beroepsbeoefenaars dan het gemiddelde (44,28%) met fiscaal/vastgoed als meest opvallende subsector (21,55%). In de traditionele mannenberoepen als notaris en gerechtsdeurwaarders sijpelen steeds meer vrouwen binnen. In 2015 telde het notariaat 31,97% vrouwen. Onder de gerechtsdeurwaarders zijn 31,76% vrouwen actief. Het beroep van architect en de sector van de intellectuele diensten zijn goed voor iets meer dan één derde vrouwen (respectievelijk 34,68% en 34,58%) Aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep per sector en per geslacht (2015) Man 2015 Vrouw

15 Aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep per regio Vlaanderen 57% Andere 1% Brussel 12% Wallonië 30% VRIJE BEROEPEN VOORAL IN VLAANDEREN De vrije beroepen zijn voor meer dan de helft (56,99%) gevestigd in Vlaanderen, het aandeel in Wallonië is 30,03% en 12,25% is actief in het Brussels Gewest. Deze verhoudingen weerspiegelen zich in bijna elke subsector. Beschouwen we de verschillende beroepen per regio, dan zien we dat de artsen (53,01%) het minst sterk vertegenwoordigd zijn in Vlaanderen in verhouding tot de andere sectoren en het gemiddelde. De gerechtsdeurwaarders zijn het meest in het Vlaams Gewest gevestigd (60,39%). De verschillen tussen de verschillende sectoren zijn in Vlaanderen niet groot (het verschil tussen de twee uitersten bedraagt iets meer dan 7%). In Wallonië is de situatie anders. Advocaten zijn er het minst vertegenwoordigd (22,38%). Met 39,33% tellen dierenartsen verhoudingsgewijs het meest beroepsbeoefenaars. Het plaatje ziet er in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest helemaal omgekeerd uit. Daar zijn de dierenartsen het minst vertegenwoordigd (3,63%) en is de top hier weggelegd voor de advocatuur 21,46%. NET GEEN 65% VRIJE BEROEPEN ACTIEF IN HOOFDBEROEP Opgesplitst naar aard van activiteit, wordt het vrije beroep duidelijk beoefend als hoofdactiviteit (64,60%), en voor 27,53% in bijberoep. 7,87% is beroepsactief na pensioenleeftijd. Aantal vrije beroepers per aard van activiteit Actief na pensioen 8% In hoofdberoep liggen drie sectoren onder dat gemiddelde: paramedici, fiscaal/vastgoed en intellectuele diensten. Alle andere sectoren liggen hoger dan gemiddeld, met als sterkste uitschieters de tandartsen (91,19%) en de advocaten (91,20%). Na pensioenleeftijd blijven vooral de beroepsbeoefenaars in de sector fiscaal/vastgoed actief: 15,12% tegenover het gemiddelde van 7,87%. Ook artsen (12,75%) en apothekers (10,94%) liggen ruim boven het gemiddelde. Paramedici zijn het minst actief na hun pensioen (3,76%). Bijberoep 27% Hoofdber oep 65% 15

16 *Aantal vrije beroepen in verhouding tot het totaal aantal zelfstandigen per leeftijdscategorie. VRIJE BEROEPEN ALGEMEEN JONGER IN VERHOUDING TOT ALLE ZELFSTANDIGEN STERKE VERJONGING BIJ DE ADVOCATUUR Op het totaal aantal zelfstandigen in België is 28,51% actief in de sector van de vrije beroepen. Als we het aandeel bekijken per leeftijdscategorie zien we dat er in verhouding tot het totaal aantal zelfstandigen in de leeftijdsgroep van 25 tot 35 jaar en 35 tot 45 jaar gemiddeld een groter aandeel vrije beroepers actief is met respectievelijk 33,76% en 30,82%. Op het totaal aantal vrije beroepsbeoefenaars is de grootste groep actief tussen 35 en 45 jaar (27,04%). Ter vergelijking, de meerderheid van alle zelfstandigen samen is tussen de 45 en 55 jaar (27,42%). Als we op beroepsniveau gaan kijken, zien we echter grote verschillen. Bij de medische beroepen zien we dat de gemiddelde leeftijd een stuk hoger ligt. Bij de artsen en tandartsen is de grootste groep 55 tot 65 jaar oud (respectievelijk 30,16% en 35,60%); bij de apothekers is de grootste groep tussen 45 en 55 jaar oud (31,99%) en bij de paramedici is 27,19% tussen jaar. Bij de dierenartsen zien we een nagenoeg gelijke verdeling in de leeftijdsgroepen tussen 25 en 65 jaar (respectievelijk 23,54, 22,49, 22,65 en 22,82). Bij de advocaten tellen we de grootste groep jongeren (25-35 jaar) met 34,49%. Ook de architecten zijn gemiddeld gezien in de meerderheid bij de 25 tot 35- jarigen met 32,89%. Intellectuele beroepen vinden we vooral terug in de leeftijdscategorie jaar met 29,97%. Notarissen en actieven in fiscaal/vastgoed kennen een grote vertegenwoordiging bij de jarigen met 32,48% en 25,75%. Bij de gerechtsdeurwaarders is 28,18% tussen 55 en 65 jaar. 7,56% is nog actief in het vrije beroep na de pensioensleeftijd van 65 jaar tegenover 8,35% bij alle zelfstandigen. 16

17 3 AANTAL STARTERS IN EEN VRIJ BEROEP 17

18 Aantal starters in een zelfstandige activiteit (2015) Diversen 5% Landbouw 7% Visserij 0% INSTROOM VRIJE BEROEPERS ONGEVEER GELIJK AAN TOTAAL AANTAL ZELFSTANDIGE STARTERS In 2015 startten personen als zelfstandige. Iets meer dan 28% of personen hiervan startte als vrij of intellectueel beroeper. Vorig jaar was het aandeel startende vrije beroepsbeoefenaars nog 30,43%. Vrije beroepen 28% Industrie 25% Handel blijft de populairste sector om in te starten (28,71%). Het kleinste aandeel starters vinden we terug in de sector van de visserij (0,02%). Het aandeel dat het vrije beroep heeft op vlak van het aantal starters (28,15%) is ongeveer gelijk aan het aandeel op vlak van het aantal zelfstandigen in het totaal (28,51%). Diensten 6% Handel 29% In vergelijking met het jaar 2010, is er in 2015 een stijging van het aantal starters in een vrij beroep met 28,09% wat lager is dan het totaal aantal starters in een zelfstandige activiteit dat toenam met 36,52%. De sterkst dalende sector was de sector visserij (- 53,66%), de sterkst stijgende sector is de sector landbouw met 115,74%. Tegenover het jaar 2014 daalde het aantal startende vrije beroepen met 1,42%. Dit is opmerkelijk in vergelijking met waar de stijging nog 12,30% bedroeg. 18

19 Aantal starters in het vrije beroep per beroepssector (2015) Intellectuele diensten Architecten Fiscaal/ vastgoed Gerechtsdeurwaarders Notarissen Advocaten Paramedici Dierenartsen Apothekers Tandartsen Artsen AANTAL STARTERS DAALT LIGHTJES In 2015 startten in totaal 1,42% minder beoefenaars in het vrije beroep op dan in 2014 (-419). Het grootste aantal starters in een vrij beroep bevindt zich in de sector van de intellectuele diensten (62,33%). Daarnaast oefent ook de paramedische sector een grote aantrekkingskracht uit (20,87%). Het aantal artsen, architecten en advocaten (4,52%, 3,92% en 3,85%) stijgt ook enorm in vergelijking met de andere sectoren. Notarissen en gerechtsdeurwaarders leveren de kleinste bijdrage met telkens 0,14%. Als we kijken naar de evolutie in het aantal starters over de afgelopen 5 jaar zien we dat een aantal beroepsgroepen een daling kenden: advocaten (-0,89%), notarissen (-19,23%) en fiscaal/vastgoed (-15,31%). De sterkste stijgers waren de artsen (53,63%), tandartsen (43,85%), paramedici (34,38%) en de intellectuele diensten (30,31%). Vergelijken we enkel met 2014 dan zien we een stijging in het aantal starters bij slechts 3 sectoren: artsen (3,06%), tandartsen (12,86%) en architecten (0,53%). Daartegenover kennen notarissen de grootste daling met 40%. De startersquote in het jaar 2015 bedraagt voor de vrije beroepen 9,84 starters per 100 beroepsbeoefenaars. Hoe hoger de startersquote, hoe meer instroom. De startersquote ligt hoger dan dit totaalgemiddelde bij de intellectuele diensten (12,38) en de paramedici (10,57). Andere sectoren van het vrije beroep kennen een (veel) lagere startersquote, met de grootste uitschieter bij de notarissen (3,06). 19

20 MEDISCHE EN JURIDISCHE SECTOR BLIJVEN VERVROUWELIJKEN Voor het vierde jaar op rij startten net iets meer vrouwen (51,43%) in een vrij beroep dan mannen (48,57%). Binnen de afzonderlijke sectoren bestaan echter opvallende verschillen. De medische sector lokt opvallend meer vrouwelijke starters, met als meest aantrekkelijke segment de paramedische beroepen: 82,55% vrouwen tegenover 17,45% mannen. De vervrouwelijking in de juridische sector die we konden vaststellen bij het aantal beroepsbeoefenaars, manifesteert zich nog duidelijker bij de starters. In de advocatuur, het notariaat en bij de gerechtsdeurwaarders startten meer vrouwen dan mannen, respectievelijk 58,59%, 61,90% en 52,50%. De populairste sector voor mannelijke starters blijft traditioneel die van fiscaal/vastgoed: 67,58% mannen. Ook de intellectuele diensten is mannelijk getint (59,95% tegenover 40,05%). De sector van de architecten is vrij evenwichtig samengesteld. 20

21 Aantal starters in een vrij beroep naar aard van de activiteit (2015) Bijberoep 40% Actief na pensioen 3% Hoofdberoep 57% VRIJE BEROEPEN STARTEN IN HOOFDBEROEP De starters in een vrij beroep doen dit voor 57,10% in hoofdberoep, voor 40,12% in bijberoep, en voor 2,78% in een beroepsactiviteit na pensioenleeftijd. Vier op tien start dus in bijberoep. De sectoren waar minder dan gemiddeld wordt gestart in hoofdberoep, zijn die van paramedici (42,25%) en intellectuele diensten (54,44%). In deze sectoren wordt meer dan gemiddeld gestart in bijberoep. De sectoren waarin meer dan gemiddeld wordt gestart na pensioenleeftijd, zijn die van de intellectuele diensten (3,77%), fiscaal/vastgoed (3,73%) en artsen (3,13%). VRIJE BEROEPEN STARTEN IN VLAANDEREN In 2015 startten meer dan de helft van de vrije beroepers in het Vlaams Gewest ( personen of 55,50%). Dit is bijna dubbel zoveel als in het Waals Gewest (28,47% of personen). In het Brussels Gewest startten personen in een vrij beroep ofwel 14,77%. Aantal starters als zelfstandige in een vrij beroep per gewest (2015) Brussel 15% Buitenland 1% In vergelijking met vorig jaar startten minder mensen in een vrij beroep (- 1,42%). De grootste daling manifesteert zich in Vlaanderen (-2,48%). In het Brussels Gewest zien we een lichte stijging va 0,73%. In het buitenland steeg het aantal starters het sterkst (+8,31%), daar waar dit vorig jaar nog negatief was. Nemen we de afgelopen vijf jaar in beschouwing, dan stellen we vast dat er 28,09% meer starters zijn dan in In het buitenland is de toename het grootst (+42,02%). 21 Wallonië 28% Vlaanderen 56%

22 STARTENDE VRIJE BEROEPEN JONGER DAN 35 JAAR De man/vrouw-verhouding is bij de starters ongeveer gelijk. Maar er startten vorig jaar voor de vierde maal op rij net iets meer vrouwen dan mannen (51,43% tegenover 48,57%). Hetgeen opvalt is dat de starters jonger dan 50 jaar merendeels vrouwen zijn en dat starters ouder dan 50 jaar overwegend mannen zijn. Meer dan de helft start voor hun 35 ste levensjaar (51,95% of personen). De meeste beoefenaars van een vrij beroep startten op de leeftijd van 25 tot 35 jaar (37,17%). Ook de periode 35 tot 45 jaar is een startmoment (24,65%). Er waren startende 50-plussers in het vrije beroep, ofwel 14,59% van het totaal aantal starters. 22

23 4 AANTAL STOPZETTINGEN IN EEN VRIJ BEROEP 23

24 Aantal stopzettingen in een zelfstandige activiteit (2015) Landbouw Visserij Nijverheid Handel Vrije beroepen Diensten Diverse STOPZETTINGEN HET HOOGST IN DE SECTOR VAN DE HANDEL In 2015 waren er in totaal zelfstandigen die hun zaak/activiteit hebben stopgezet. Het grootste aantal stopzettingen vinden we in de sector van de handel (38,32%) en nijverheid (24,49%). Met (21,89%) stopzettingen komt de sector van het vrije beroep op de derde plaats. Beschouwen we de afgelopen 5 jaar dan zien we dat het aantal stopzettingen met 28,97% gestegen is over alle sectoren heen. In het vrije beroep is het aantal stoppers meer dan gemiddeld gestegen met of 44,47% en spant hiermee de kroon. Ten opzicht van 2014 zijn er minder stoppers bij de zelfstandigen in het algemeen (-10,53%). Dit is het geval in alle sectoren behalve de landbouw waar het aantal stopzettingen is gestegen met 2,26%. Het aantal stopzettingen is het sterkst gedaald in de visserij (-34,78%) en meer dan gemiddeld gedaald in het vrije beroep met 13,85%. 24

25 STARTERSQUOTE VERSUS STOPPERSQUOTE Net zoals in de vorige editie van de Polsslag brengen we ook het aantal stopzettingen in het vrije beroep in kaart. De startersquote geeft ons een zicht op het aantal starters per 100 beroepsbeoefenaars, de stoppersquote geeft het aantal stoppers per 100 beroepsbeoefenaars. Zo zien we dat voor elke 8 (8,03) starters in een medisch beroep er 3 (2,88) stoppers zijn. In juridische sector en de sector van fiscaal/vastgoed liggen de verhoudingen minder gunstig met 4 respectievelijk 3 stoppers per 6 respectievelijk 5 starters. 25

26 Intellectuele diensten Fiscaal/vastgoed Aantal stopzettingen als zelfstandige in een vrij beroep per sector (2015) Architecten GROOTSTE AANTAL STOPZETTINGEN BIJ INTELLECTUELE DIENSTEN EN PARAMEDICI Bekijken we de sector van het vrije beroep per subsector dan zien we grote verschillen in het aantal stopzettingen. Het grootste aantal stoppers vinden we bij de intellectuele diensten (58,44%) en paramedici (18,50%). Hetgeen ook logisch is gezien dit de grootste subsectoren zijn. Als we hun startersquote en stoppersquote vergelijken (respectievelijk 12,38 tegenover 4,26 en 10,57 t.o.v. 3,44) zien we dat de verhoudingen juist zitten. Gerechtsdeurwaarders Notarissen Advocaten De verhouding tussen de starters- en stoppersquote toont een minder optimistisch beeld bij de apothekers (3,29 tegenover 3,72) en de notarissen (3,06 tegenover 2,84). De man/vrouw-verdeling is bij het aantal stopzettingen in het vrij beroep nagenoeg gelijk verdeeld (49,95% - 50,05%) met iets minder mannen in vergelijking met vorig jaar. Paramedici 1974 Dierenartsen 111 Apothekers 122 Tandartsen 143 Artsen

27 52% STOPT IN HOOFDBEROEP De verdeling van het aantal stopzettingen over hoofdberoep (51,8%) en bijberoep (37,62%) is nagenoeg gelijk verdeeld als het aantal starters (57% in hoofdberoep en 40% in bijberoep). We zien wel een groter aantal stopzettingen (10,49%) bij de zelfstandigen die actief zijn na hun pensioen, hetgeen uiteraard logisch is. Aantal stopzettingen in een vrij beroep naar aard van de activiteit (2015) Actief na pensioen 10% Als we inzoomen op de subsectoren zien we grotere uitersten. Onder meer volgende sectoren kennen een meer dan gemiddeld aantal stoppers in hoofdberoep: gerechtsdeurwaarders (96,15%), advocaten (86,34%), dierenartsen (79,28%), tandartsen (74,83%) en architecten (68,79%). Enkel de paramedici (37,99%), actieven in fiscaal/vastgoed (45,14%) en de intellectuele diensten (49,53%) stoppen minder dan gemiddeld in hoofdberoep. Bijberoep 38% Hoofdberoep 52% 27

28 OPMERKELIJK VEEL STOPZETTINGEN BIJ DE 25 TOT 45-JARIGEN Als we het aantal stopzettingen bekijken op basis van leeftijdsklasse merken we op dat er opmerkelijk veel stopzettingen zijn bij de 25 tot 45-jarigen (55,52%). Tussen de 25 en 35 jaar stopt 32,71% of bijna een derde van de beoefenaars van een vrij beroep (3.491) en tussen de 35 tot 45 jaar stopt 22,81% (2.434). Als we dit verder onderzoeken op beroepsniveau zien we grote verschillen. We zien een groot aantal stopzettingen (meer dan gemiddeld) op jonge leeftijd (25 tot 35 jaar) bij de advocaten (59,03%), gerechtsdeurwaarders (53,85%), architecten (50,77%), dierenartsen (44,14%), paramedici (41,19%) en notarissen (33,33%). De grote uitval heeft binnen een aantal van deze beroepen mogelijk te maken met het groot aantal studenten die deze opleidingen volgen en ervoor kiezen om na hun stage te stoppen. We zien een lager aantal stopzettingen dan gemiddeld bij de 25 tot 35-jarigen in de sectoren van de artsen (27,54%), intellectuele diensten (27,11%), tandartsen (23,78%), fiscaal/vastgoed (18,75%) en apothekers (9,84%). De sectoren met het meeste aantal stopzettingen na 65 jaar zijn de artsen (37,50%), apothekers (33,61%) en notarissen (33,33%). 28

29 5 PROVINCIALE CIJFERS 29

30 AANTAL ZELFSTANDIGEN IN EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE Sinds 2014 houden we ook de provinciale cijfers bij, meer bepaald de cijfers van Antwerpen, Vlaams-Brabant, West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Limburg. In 2015 tellen de 5 Vlaamse provincies samen vrije beroepers, of 26,47% van het totaal aantal zelfstandigen in Vlaanderen. Enkel de provincies Antwerpen en vooral Vlaams-Brabant zitten boven dit gemiddelde met respectievelijk 27,21% en 32,79%. De provincie Antwerpen telt het grootste aantal vrije beroepers met (26,50%), Limburg telt het minste aantal vrije beroepers met (12,05%). Het aantal starters en stoppers kent een gelijkaardig verloop. Indien we kijken naar het aantal vrije beroepers ten opzichte van het totaal aantal zelfstandigen, telt West-Vlaanderen het minst met 21,31% en Vlaams- Brabant de grootste populatie met 32,79%. Aantal zelfstandigen in een vrij beroep per provincie (2015) Antwerpen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Limburg Aantal vrije beroepers Aantal starters Aantal stoppers 30

31 ONGEVEER EVENVEEL VROUWEN ALS MANNEN STARTEN ALS ZELFSTANDIGE IN EEN VRIJ BEROEP IN VLAANDEREN Het totaal aantal zelfstandigen in een vrij beroep telt in mannen (56,46%) en vrouwen (43,54%). Hierbij kent de provincie Oost-Vlaanderen het meest aantal mannen (57,01%) en Limburg het meest aantal vrouwen (45,43%). Wanneer we kijken naar het aantal starters zien we dat de vrouwelijke vrije beroepers lichtjes overheersen met 50,65%. West-Vlaanderen (53,24%), Limburg (51,32%) en Oost-Vlaanderen (50,70%) scoren hoger dan gemiddeld. In tegenstelling tot 2014 zijn er in 2015 ongeveer evenveel mannelijke (50,01) als vrouwelijke (49,99%) stoppers en dit geldt voor alle provincies. Aantal vrije beroepers Aantal starters Aantal stoppers Man Vrouw Man Vrouw Man Vrouw 31

32 MEDISCHE EN INTELLECTUELE BEROEPEN SPANNEN DE KROON IN DE 5 VLAAMSE PROVINCIES Zowel de medische als de intellectuele beroepen vormen de grootste groep in alle Vlaamse provincies. Indien we dit per subsector bekijken, is het zeer duidelijk dat de artsen en paramedici in de 5 provincies sterk vertegenwoordigd zijn. In Antwerpen, Vlaams-Brabant en Limburg komen hier ook nog eens de advocaten bij (6,36%, 6,59% en 5,30%). In West- en Oost-Vlaanderen vervolledigen de architecten de top 3 met 5,78% en 6,77% Aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep per provincie en per sector (2015) Antwerpen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Limburg Medische beroepen Juridische beroepen Economische beroepen fiscaal/vastgoed Bouwkundige beroepen Intellectuele beroepen 32

33 AANTAL STARTERS EN STOPPERS KENNEN EEN GELIJKAARDIG VERLOOP IN ELKE PROVINCIE Aangezien de medische en de intellectuele sector de grootste zijn, is het ook logisch dat het grootste aantal starters en stoppers in een vrij beroep in deze sectoren te vinden is. Indien we gaan kijken naar de subsectoren, zien we dat in de intellectuele beroepen en paramedici het grootste aantal vrije beroepers starten. Waar in 2014 de advocaten nog in elke provincie op de derde plaats kwamen, is dit nu eerder verdeeld, in Antwerpen en West-Vlaanderen komen de architecten op de derde plaats met respectievelijk 3,59% en 4,25%, in Vlaams-Brabant en Oost-Vlaanderen vervolledigen de artsen de top 3 met respectievelijk 4,31% en 4,47% en in Limburg delen de artsen en architecten de derde plaats met 3,40%. Ook bij het aantal stoppers kennen de paramedici en de intellectuele diensten de grootste vertegenwoordiging. In alle provincies wordt de top 3 afgesloten door de advocaten Aantal starters Aantal stoppers Medische beroepen Juridische beroepen Economische beroepen fiscaal/vastgoed Bouwkundige beroepen Intellectuele beroepen Medische beroepen Juridische beroepen Economische beroepen fiscaal/vastgoed Bouwkundige beroepen Intellectuele beroepen 33

34 6 TEWERKSTELLING BIJ DE VRIJE BEROEPEN 34

35 Evolutie tewerkstelling vrije beroepen (RSZ ) Economische Bouwkundige Juridische Medische Overige EVOLUTIE IN DE TEWERKSTELLING ( ) In de periode steeg de tewerkstelling bij de vrije beroepen met 30,13% ofwel met werknemers. De toename van de tewerkstelling vertoont zich in alle sectoren. De grootste groei deed zich voor in de economische sector (+69,27%). Nemen we enkel het voorbije jaar onder de loep, dan noteren we een totale stijging van 2,20%. Elke sector kende een kleine stijging: economische 1,43%, bouwkundige 0,73%, juridische 0,89%, medische 2,98% en de overige of intellectuele 2,63%. Wanneer we de evolutie bekijken over de laatste 5 jaar zien we dat de bouwkundige sector in tegenstelling tot vorig jaar opnieuw een positieve groei van 20,84% ( arbeidsplaatsen) optekent. In totaal stellen de vrije en intellectuele beroepen werknemers tewerk waarvan 47,83% in de intellectuele sector, 21,04% in de medische sector, 12,96% in de bouwkundige sector, 11,68% in de economische sector en 6,49% in de juridische sector. 35

36 Aantal werknemers per sector per gewest (RSZ 2015) Medische beroepen Juridische beroepen Economische beroepen Bouwkundige beroepen Overige Brussels gewest Vlaams gewest Waals gewest OVERWICHT WERKNEMERS IN DE MEDISCHE SECTOR, IN HET VLAAMS GEWEST De meerderheid van de werknemers in de sector van de vrije beroepen in 2015 situeert zich in Vlaanderen: arbeidsplaatsen, ofwel 53,74% van alle arbeidsplaatsen. Op de tweede plaats komt het Brussels hoofdstedelijk gewest ( werknemers of 24,36%), op de derde plaats gevolgd door Wallonië met werknemers of 21,91%. Wanneer we enkel de klassieke vrije beroepen beschouwen zien we dat er een beduidend grotere tewerkstelling is in de medische sector (21,04%). De tewerkstelling bij de vrije beroepen steeg in de periode met 30,13% ( werknemers). De stijging van de tewerkstelling was sterker dan gemiddeld in Brussel (44,22% of werknemers). Vlaanderen heeft meer werknemers of +24,90%. De tewerkstelling in Wallonië kende ook een stijging van 29,38% of ten opzichte van Bekijken we enkel de periode , dan steeg de tewerkstelling gemiddeld 2,20%. In Vlaanderen was dat 3,07%, in Wallonië 2,55% en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest slechts 0,01%. 36

37 Tewerkstelling bij de juridische beroepen Rechtskundige dienstverlening 4% Gerechtsdeurwaarders 14% Advocaten 39% TEWERKSTELLING IN DE JURIDISCHE SECTOR In 2015 stelt de sector van de juridische beroepen (+158 ten opzichte van 2014) personen tewerk, waarvan 48,13% in Vlaanderen, 29,62% in Wallonië en 22,25% in Brussel. We zien dat er in Vlaanderen vooral meer dan gemiddeld werknemers actief zijn in het notariaat (55,75%) en in de rechtskundige dienstverlening (55,57%). Er is een hoger dan gemiddelde tewerkstelling in de advocatuur (34,40%) en in de rechtskundige dienstverlening (36,76%) in Brussel. In Wallonië zijn er beduidend minder werknemers dan gemiddeld actief in de rechtskundige dienstverlening (7,67%). Notarissen 43% TEWERKSTELLING IN DE ECONOMISCHE SECTOR In 2015 stelt de sector van de economische beroepen (+455 ten opzichte van 2014) personen tewerk, waarvan 58,31% in Vlaanderen, 22,20% in Wallonië en 19,49% in Brussel. Tewerkstelling bij de economische beroepen Boekhouders en fiscalisten 21% Bedrijfsrevisoren 9% Effectenhandel 1% Makelaars in bankdiensten 23% Wanneer we kijken naar de verschillende beroepsgroepen, zien we dat bedrijfsrevisoren, accountants/belastingconsulenten, boekhouders en agenten/makelaars in bankdiensten meer dan gemiddeld zorgen voor tewerkstelling in Vlaanderen (respectievelijk 78,44%, 74,59%, 61,89% en 61,50%). Accountants en belastingconsulenten 28% Vermogensbeh eer 3% Ondersteunende diensten 15% 37

38 Tewerkstelling bij de bouwkundige beroepen Ondersteunende diensten 11% Vastgoed 16% Landmeters-experten 2% Schatters 0% Architecten 7% Interieurarchitecten 1% Stedenbouwkundige en tuin- en landschapsarchitecten 0% Ingenieurs 63% TEWERKSTELLING IN DE BOUWKUNDIGE SECTOR In 2015 stelt de sector van de bouwkundige beroepen (+259 ten opzicht van 2014) personen tewerk, waarvan 52,52% in Vlaanderen, 16,24% in Wallonië en 31,24% in Brussel. Kijken we per beroepsgroep, dan zien we dat er bij de ondersteunende diensten een zeer grote meerderheid (91,52%) tewerkgesteld is in het Brussels Gewest. Bij de architecten, interieurarchitecten, stedenbouwkundigen & tuin- en landschapsarchitecten en landmeters zien we het omgekeerde. Hier is respectievelijk 13,07%, 12,00%, 5,88% en 7,95% tewerkgesteld in Brussel. 38

39 Tewerkstelling bij de medische beroepen Vroedkundigen 0% Overige menselijke gezondheidszorg 2% Verpleegkundigen 25% Apotheken 25% Revalidatie 3% Geestelijke gezondheidszorg 5% Ziekenvervoer 2% Medische laboratoria 7% Tandartsen 6% Specialisten 8% Dierenartsen 2% Huisartsen 15% TEWERKSTELLING IN DE MEDISCHE SECTOR In 2015 stelt de sector van de medische beroepen ( ten opzichte van 2014) personen tewerk, waarvan 53,79% in Vlaanderen, 31,91% in Wallonië en 14,30% in Brussel. Opmerkelijk is dat we zeer weinig werknemers actief bij dierenartsen vinden in Brussel (1,92%), maar meer dan gemiddeld in Vlaanderen (60%) en in Wallonië (38,08%). Werknemers actief in de revalidatie vinden we meer dan gemiddeld terug in Vlaanderen (80,10%) en werknemers actief in de overige menselijke gezondheidszorg vooral in Wallonië (86,48%). 39

40 WERKGEVERS IN HET VRIJE BEROEP In 2015 telt het aantal vrije beroepsbeoefenaars dat personeel tewerk stelt personen (+271 ten opzichte van 2014). Van de klassieke vrije beroepen is de medische sector de grootste werkgever (10.910). 57,56% van de werkgevers stellen mensen tewerk in het Vlaams Gewest, 27,24% in het Waals gewest en 15,21% in het Brussels Hoofdstedelijk gewest. Met ( ten opzichte van 2014) werknemers bij vrije beroepers en werkgevers komen we op een gemiddelde van 6,9 werknemers per werkgever in het vrije beroep. Aantal werkgevers in het vrije beroep per sector en per regio (2015) Medische beroepen Juridische beroepen Economische beroepen Bouwkundige beroepen Overige Brussels gewest Vlaams gewest Waals gewest 40

41 7 BIJLAGEN 7.1 Aantal beoefenaars van een vrij beroep 7.2 Aantal starters in een vrij beroep 7.3 Aantal stopzettingen in een vrij beroep 7.4 Provinciale cijfers van de vrije beroepen 7.5 Tewerkstelling bij de vrije beroepen 41

42 7.1 Aantal beoefenaars van een vrij beroep De weergave van de evolutie van het aantal beoefenaars van een vrij beroep, is gebaseerd op de statistieken die het RSVZ jaarlijks publiceert op basis van de sociale verzekeringsfondsen. Elke persoon die in de loop van een jaar gedurende minstens één kwartaal is aangesloten, wordt in deze cijfers opgenomen. In deze editie van de Polsslag gaan de cijfers tot en met het jaar Weliswaar bestaan er nog instanties die over cijfermateriaal over het vrije beroep beschikken dat kan afwijken van de hier voorliggende gegevens. De Federatie Vrije Beroepen bouwt echter op de cijfers van het RSVZ omdat het de enige bron is met een overzicht van vergelijkbare cijfers van het aantal beoefenaars in de verschillende beroepssectoren. De opgenomen statistieken hebben weliswaar enkel betrekking op de zelfstandigen (in hoofd- of nevenactiviteit en pensioen). De beroepsbeoefenaars in dienstverband zijn hier nog niet inbegrepen. Het RSVZ heeft onder de noemer "vrije beroepen" een eigen selectie van dienstverlenende intellectuele beroepen ondergebracht. De medische en de juridische sectoren zijn hierin duidelijker afgebakend dan de economische en de bouwtechnische sector. In de toekomst wil het RSVZ de voorbereiding starten om over te schakelen naar een NACE-BEL-codering. Dit zal een vergelijking met de gegevens uit hoofdstuk over de tewerkstelling mogelijk maken. Opdeling RSVZ: 1. Artsen 2. Tandartsen 3. Apothekers 4. Dierenartsen 5. Paramedici*: Het RSVZ hanteert hier niet de wettelijke begripsomschrijving, en rangschikt hieronder o.m. psychologen, verpleegkundigen, vroedkundigen, therapeuten, masseerders, 6. Advocaten 7. Notarissen 8. Gerechtsdeurwaarders 9. Fiscaal/Vastgoed**: Het RSVZ rangschikt hieronder o.m. accountants, landmeters, ingenieurs, e.a. experten 10. Architecten 11. Intellectuele diensten***: Door de Federatie samengevoegde categorie: o.m. privé-onderwijs, wetenschappen, letteren, kunsten, diverse intellectuele diensten (raadgevers, informatici, servicebureaus, ), mandatarissen van vennootschappen 42

43 TABEL : AANTAL ZELFSTANDIGEN PER SECTOR. EVOLUTIE Landbouw Visserij Landbouw en visserij Nijverheid Handel Handel en diensten Vrije beroepen Diensten Diverse TOTAAL % ,46% -56,97% -4,28% 27,48% -3,04% -0,24% 60,06% 12,36% 467,78% 19,39% % ,40% -12,33% 5,25% 8,52% -2,77% -0,41% 22,38% 9,98% 104,30% 8,70% % ,44% 3,37% 4,44% 0,02% -0,68% 0,70% 3,20% 6,48% 27,93% 1,93% 2005% 10,06% 0,16% 10,22% 20,04% 39,39% 48,12% 21,26% 8,73% 0,36% 100,00% 2010% 8,39% 0,07% 8,46% 21,43% 35,76% 43,89% 25,32% 8,12% 0,90% 100,00% 2014% 7,94% 0,06% 7,99% 21,80% 32,83% 40,70% 28,15% 7,87% 1,35% 100,00% 2015% 8,13% 0,06% 8,19% 21,40% 31,99% 40,21% 28,51% 8,22% 1,70% 100,00% 43

44 TABEL 7.1.2: AANTAL ZELFSTANDIGEN VOLGENS LEEFTIJD (2015) Leeftijd Vrije beroepen 2015 Zelfstandigen 2015 Man Vrouw Totaal T% Man Vrouw Totaal T% ,00% ,00% ,42% ,75% ,58% ,50% ,41% ,67% ,36% ,87% ,50% ,84% ,54% ,17% ,50% ,98% ,77% ,44% ,91% ,82% ,69% ,78% ,60% ,64% ,49% ,51% ,39% ,39% ,28% ,28% ,33% ,24% ,73% ,04% ,86% ,12% ,42% ,60% ,17% ,26% ,05% ,08% ,00% ,01% > ,00% ,00% TOTAAL % ,00% 44

45 TABEL 7.1.3: AANTAL ZELFSTANDIGEN PER BEROEPSGROEP VOLGENS LEEFTIJD (2015) Leeftijd Artsen Tandartsen Apothekers Dierenartsen Paramedici * Advocaten Notarissen Gerechtsdeurwaarders Fiscaal/ vastgoed ** Architecten Intellectuele diensten *** > TOTAAL TOTAAL 45

46 TABEL 7.1.4: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER SECTOR. EVOLUTIE Artsen Tandartsen Apothekers Dierenartsen Paramedici * Advocaten Notarissen Gerechtsdeurwaarders Fiscaal/ vastgoed ** Architecten Intellectuele diensten *** % -1,36% 1,50% -24,31% 13,82% 62,24% 22,76% -16,28% 9,34% -2,28% 22,42% 132,71% 60,06% % 2,70% 4,10% -14,84% 7,68% 29,54% 10,92% -6,73% 8,39% -2,07% 9,91% 33,87% 22,38% % 2,01% 2,68% -5,64% 2,98% 5,27% 1,72% -2,21% 0,70% 1,23% 2,81% 3,34% 3,20% 2015% 9,54% 2,50% 1,11% 1,56% 19,44% 6,22% 0,47% 0,29% 3,50% 5,83% 49,54% 100,00% TOTAAL 46

47 TABEL 7.1.5: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER REGIO. EVOLUTIE Vlaanderen Wallonië Brussel Andere * TOTAAL % ,04% 52,53% 52,63% 209,96% 60,06% % ,00% 21,36% 21,41% 33,52% 22,38% % ,90% 3,37% 3,87% 9,55% 3,20% 2015% 56,99% 30,03% 12,25% 0,74% 100% * In het buitenland 47

48 TABEL 7.1.6: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEEFNAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER GESLACHT. EVOLUTIE Mannen Vrouwen TOTAAL % ,79% 70,24% 60,06% % ,96% 28,45% 22,38% % ,10% 4,63% 3,20% ,72% 44,28% 100,00% 48

49 TABEL 7.1.7: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER SECTOR EN PER GESLACHT (2015) Man 2005 Man 2015 Vrouw 2005 Vrouw 2015 Vervrouwelijking Artsen ,26% Tandartsen ,75% Apothekers ,57% Dierenartsen ,99% Paramedici * ,50% Advocaten ,01% Notarissen ,35% Gerechtsdeurwaarders ,73% Fiscaal/ vastgoed ** ,79% Architecten ,33% Intellectuele diensten *** ,77% TOTAAL ,24% 49

50 TABEL 7.1.8: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER SECTOR EN PER GESLACHT (2015) Man M% Vrouw V% TOTAAL Aandeel in totaal Artsen ,23% ,77% ,54% Tandartsen ,34% ,66% ,50% Apothekers ,23% ,77% ,11% Dierenartsen ,01% ,99% ,56% Paramedici * ,95% ,05% ,44% Advocaten ,48% ,52% ,22% Notarissen ,03% ,97% ,47% Gerechtsdeurwaarders ,24% ,76% 866 0,29% Fiscaal/vastgoed ** ,45% ,55% ,50% Architecten ,32% ,68% ,83% Intellectuele diensten *** ,42% ,58% ,54% TOTAAL ,72% ,28% ,00% 50

51 TABEL 7.1.9: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER SECTOR EN PER REGIO (2015) Vlaanderen Vlaanderen% Wallonië Wallonië% Brussel Brussel% Andere Andere% TOTAAL Aandeel% Artsen ,01% ,68% ,84% 135 0,48% ,54% Tandartsen ,03% ,12% ,36% 36 0,49% ,50% Apothekers ,17% ,82% 291 8,87% 5 0,15% ,11% Dierenartsen ,75% ,33% 167 3,63% 13 0,28% ,56% Paramedici * ,32% ,94% ,31% 249 0,43% ,44% Advocaten ,83% ,38% ,46% 63 0,34% ,22% Notarissen ,32% ,30% 115 8,38% 0 0,00% ,47% Gerechtsdeurwaarders ,39% ,64% 43 4,97% 0 0,00% 866 0,29% Fiscaal/vastgoed ** ,16% ,24% ,06% 55 0,53% ,50% Architecten ,15% ,22% ,32% 55 0,32% ,83% Intellectuele diensten *** ,98% ,74% ,20% ,07% ,54% TOTAAL ,99% ,03% ,25% ,74% ,00% 51

52 TABEL : AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP PER SECTOR, PER GESLACHT EN NAAR AARD VAN ACTIVITEIT (2015) Hoofdberoep Bijberoep Actief na pensioen TOTAAL M V T M V T M V T M V T Artsen ,26% ,74% ,00% ,31% ,69% ,25% ,07% ,93% ,75% ,23% ,77% Tandartsen ,94% ,06% ,19% 68 54,84% 56 45,16% 124 1,68% ,75% ,25% 527 7,13% ,34% ,66% Apothekers ,90% ,10% ,92% 57 41,91% 79 58,09% 136 4,14% ,45% ,55% ,94% ,23% ,77% Dierenartsen ,85% ,15% ,01% ,73% ,27% 302 6,57% ,85% 27 9,15% 295 6,42% ,01% ,99% Paramedici * ,72% ,28% ,47% ,26% ,74% ,77% ,82% ,18% ,76% ,95% ,05% Advocaten ,34% ,66% ,20% ,88% ,12% 519 2,83% ,04% ,96% ,97% ,48% ,52% Notarissen ,82% ,18% ,29% 11 52,38% 10 47,62% 21 1,53% ,06% 10 7,94% 126 9,18% ,03% ,97% Gerechtsdeurwaarders Fiscaal/vastgoed ** ,89% ,11% ,38% 21 72,41% 8 27,59% 29 3,35% 60 95,24% 3 4,76% 63 7,27% ,24% ,76% ,31% ,69% ,73% ,91% ,09% ,15% ,74% 129 8,26% ,12% ,45% ,55% Architecten ,66% ,34% ,50% ,91% ,09% ,55% ,01% 51 5,99% 852 4,95% ,32% ,68% Intellectuele diensten *** ,96% ,04% ,84% ,08% ,92% ,54% ,29% ,71% ,62% ,42% ,58% TOTAAL ,28% ,72% ,60% ,72% ,28% ,53% ,79% ,21% ,87% ,72% ,28% % van totaal 35,71% 28,89% 64,60% 13,96% 13,57% 27,53% 6,04% 1,83% 7,87% 55,72% 44,28% 100,00% 52

53 7.2 Aantal starters als zelfstandige in een vrij beroep TABEL 7.2.1: AANTAL STARTERS IN EEN ZELFSTANDIGE ACTIVITEIT. EVOLUTIE Landbouw Visserij Industrie Handel Diensten Vrije beroepen Diversen TOTAAL % 6,74% 0,02% 24,80% 28,71% 6,36% 28,15% 5,23% 100,00% 10-15% 115,74% -53,66% 22,66% 4,57% 0,89% 28,09% 59,35% 36,52% 14-15% 34,84% 0,00% 5,87% -0,67% -1,50% -1,42% 251,40% 6,56% TABEL 7.2.2: AANTAL STARTERS ALS ZELFSTANDIGE IN EEN VRIJ BEROEP PER GEWEST. EVOLUTIE Vlaanderen Wallonië Brussel Buitenland TOTAAL % 55,50% 28,47% 14,77% 1,26% 100,00% 10-15% 26,40% 28,19% 33,47% 42,02% 28,09% 14-15% -2,48% -0,82% 0,73% 8,31% -1,42% 53

54 TABEL 7.2.3: AANTAL STARTERS IN EEN VRIJ BEROEP NAAR LEEFTIJDSKLASSE EN GESLACHT (2015) Starters Man M% Vrouw V% TOTAAL T% 18 / - 22 jaar ,32% ,68% 734 2,53% 22 / - 25 jaar ,70% ,30% ,25% 25 / - 30 jaar ,46% ,54% ,00% 30 / - 35 jaar ,81% ,19% ,16% 35 / - 40 jaar ,17% ,83% ,67% 40 / - 45 jaar ,64% ,36% ,98% 45 / - 50 jaar ,93% ,07% ,81% 50 / - 55 jaar ,76% ,24% ,45% 55 / - 60 jaar ,56% ,44% ,64% 60 / - 61 jaar ,49% 44 26,51% 166 0,57% 61 / - 62 jaar ,74% 50 32,26% 155 0,53% 62 / - 63 jaar 93 68,89% 42 31,11% 135 0,46% 63 / - 64 jaar 72 63,72% 41 36,28% 113 0,39% 64 / - 65 jaar 63 66,32% 32 33,68% 95 0,33% 65 / - 70 jaar ,62% ,38% 496 1,71% 70 / - 75 jaar 77 77,00% 23 23,00% 100 0,34% 75 / - 80 jaar 24 64,86% 13 35,14% 37 0,13% 80 / - 85 jaar 6 66,67% 3 33,33% 9 0,03% 85 / - 90 jaar 0 0,00% 1 100,00% 1 0,00% TOTAAL ,57% ,43% ,00% 54

55 TABEL 7.2.4: AANTAL STARTERS IN HET VRIJE BEROEP PER BEROEPSSECTOR (2015) Startersquote**** in 2015 per 100 beroepsbeoefenaars % % Totaal aantal 2015 Artsen , ,06% ,63% Tandartsen , ,86% ,85% Apothekers , ,74% 22 25,58% Dierenartsen , ,73% 48 22,43% Paramedici * , ,93% ,38% Advocaten , ,98% -10-0,89% Notarissen , ,00% ,23% Gerechtsdeurwaarders , ,00% 6 17,65% 866 Fiscaal/ vastgoed ** , ,39% ,31% Architecten ,62 6 0,53% 79 7,45% Intellectuele diensten *** , ,75% ,31% TOTAAL , ,42% ,09% **** De verhouding tussen het aantal starters voor een bepaald jaar en de evolutie van het totaal van de actieve beroepsbeoefenaars voor datzelfde jaar, bepaalt de zgn. startersquote 55

56 TABEL 7.2.5: AANTAL STARTERS IN HET VRIJE BEROEP PER BEROEP EN GESLACHT (2015) Mannen M% Vrouwen V% TOTAAL T% Verschil Stijgings% Artsen ,64% ,36% ,52% 39 3,06% Tandartsen ,45% ,55% 351 1,21% 40 12,86% Apothekers 40 37,04% 68 62,96% 108 0,37% ,74% Dierenartsen 79 30,15% ,85% 262 0,90% -13-4,73% Paramedici * ,45% ,55% ,87% -57-0,93% Advocaten ,41% ,59% ,85% ,98% Notarissen 16 38,10% 26 61,90% 42 0,14% ,00% Gerechtsdeurwaarders 19 47,50% 21 52,50% 40 0,14% ,00% Fiscaal/ vastgoed ** ,58% ,42% 509 1,75% -2-0,39% Architecten ,01% ,99% ,92% 6 0,53% Intellectuele diensten *** ,95% ,05% ,33% ,75% TOTAAL ,57% ,43% ,00% ,42% 56

57 TABEL 7.2.6: AANTAL STARTERS IN EEN VRIJ BEROEP PER BEROEP EN NAAR AARD VAN DE ACTIVITEIT (2015) Hoofdberoep H% Bijberoep B% Actief na pensioen P% TOTAAL T% Artsen ,46% ,41% 41 3,13% ,52% Tandartsen ,16% 15 4,27% 2 0,57% 351 1,21% Apothekers 77 71,30% 28 25,93% 3 2,78% 108 0,37% Dierenartsen ,22% 22 8,40% 1 0,38% 262 0,90% Paramedici * ,25% ,04% 43 0,71% ,87% Advocaten ,15% 35 3,13% 8 0,72% ,85% Notarissen 39 92,86% 2 4,76% 1 2,38% 42 0,14% Gerechtsdeurwaarders 36 90,00% 4 10,00% 0 0,00% 40 0,14% Fiscaal/vastgoed ** ,72% ,54% 19 3,73% 509 1,75% Architecten ,07% ,31% 7 0,61% ,92% Intellectuele diensten *** ,44% ,79% 683 3,77% ,33% TOTAAL ,10% ,12% 808 2,78% ,00% 57

58 7.3 Aantal stopzettingen als zelfstandige in een vrij beroep TABEL 7.3.1: AANTAL STOPZETTINGEN IN EEN ZELFSTANDIGE ACTIVITEIT. EVOLUTIE Landbouw Visserij Nijverheid Handel Vrije Beroepen Diensten Diverse Totaal % 4,82% 0,03% 24,49% 38,32% 21,89% 8,14% 2,32% 100,00% % 27,10% -40,00% 33,51% 15,51% 44,47% 33,64% 146,62% 28,97% % 2,26% -34,78% -11,46% -10,82% -13,85% -9,26% 15,16% -10,53% 58

59 TABEL 7.3.2: AANTAL STOPZETTINGEN ALS ZELFSTANDIGE IN EEN VRIJ BEROEP PER SECTOR. EVOLUTIE Artsen Tandartsen Apothekers Dierenartsen Paramedici * Advocaten Notarissen Gerechtsdeurwaarders Fiscaal/ vastgoed ** Architecten Intellectuele diensten *** % 5,17% 1,34% 1,14% 1,04% 18,50% 6,79% 0,37% 0,24% 2,70% 4,26% 58,44% 100,00% % 23,77% 44,44% 67,12% 38,75% 48,31% 42,72% 5,41% 100,00% 12,94% 12,62% 50,62% 44,47% % -25,81% -19,66% -1,61% -17,78% -8,95% 0,28% -22,00% -3,70% -29,24% -13,83% -14,60% -13,85% Stoppers quote 1,96 1,94 3,72 2,41 3,44 3,95 2,84 3,00 2,79 2,64 4,26 3,62 TOTAAL 59

60 TABEL 7.3.3: AANTAL STOPZETTINGEN IN EEN VRIJ BEROEP NAAR LEEFTIJDSKLASSE EN GESLACHT (2015) Stoppers Man M% Vrouw V% TOTAAL T% 18 / - 22 jaar 38 55,07% 31 44,93% 69 0,65% 22 / - 25 jaar ,79% ,21% 596 5,58% 25 / - 30 jaar ,82% ,18% ,10% 30 / - 35 jaar ,73% ,27% ,61% 35 / - 40 jaar ,28% ,72% ,81% 40 / - 45 jaar ,23% ,77% ,00% 45 / - 50 jaar ,29% ,71% 847 7,94% 50 / - 55 jaar ,44% ,56% 759 7,11% 55 / - 60 jaar ,20% ,80% 625 5,86% 60 / - 61 jaar 75 60,00% 50 40,00% 125 1,17% 61 / - 62 jaar 55 59,14% 38 40,86% 93 0,87% 62 / - 63 jaar 77 63,64% 44 36,36% 121 1,13% 63 / - 64 jaar 82 61,19% 52 38,81% 134 1,26% 64 / - 65 jaar 85 66,41% 43 33,59% 128 1,20% 65 / - 70 jaar ,00% ,00% 770 7,22% 70 / - 75 jaar ,79% 46 24,21% 190 1,78% 75 / - 80 jaar 92 84,40% 17 15,60% 109 1,02% 80 / - 85 jaar 79 85,87% 13 14,13% 92 0,86% 85 / - 90 jaar 40 78,43% 11 21,57% 51 0,48% 90/-95 jaar 25 86,21% 4 13,79% 29 0,27% 95 / -100 jaar 6 66,67% 3 33,33% 9 0,08% TOTAAL ,95% ,05% ,00% 60

61 TABEL 7.3.4: AANTAL STOPZETTINGEN IN HET VRIJE BEROEP PER BEROEP EN GESLACHT (2015) Man M% Vrouw V% TOTAAL Aandeel Artsen ,06% ,94% 552 5,17% Tandartsen 80 55,94% 63 44,06% 143 1,34% Apothekers 57 46,72% 65 53,28% 122 1,14% Dierenartsen 36 32,43% 75 67,57% 111 1,04% Paramedici * ,90% ,10% ,50% Advocaten ,59% ,41% 725 6,79% Notarissen 26 66,67% 13 33,33% 39 0,37% Gerechtsdeurwaarders 15 57,69% 11 42,31% 26 0,24% Fiscaal/vastgoed ** ,31% 74 25,69% 288 2,70% Architecten ,19% ,81% 455 4,26% Intellectuele diensten *** ,46% ,54% ,44% TOTAAL ,95% ,05% ,00% 61

62 TABEL 7.3.5: AANTAL STOPZETTINGEN IN EEN VRIJ BEROEP PER BEROEP EN NAAR AARD VAN DE ACTIVITEIT (2015) Hoofdberoep H% Bijberoep B% Actief na pensioen P% Totaal T% Artsen ,16% 64 11,59% ,25% 552 5,17% Tandartsen ,83% 4 2,80% 32 22,38% 143 1,34% Apothekers 73 59,84% 10 8,20% 39 31,97% 122 1,14% Dierenartsen 88 79,28% 8 7,21% 15 13,51% 111 1,04% Paramedici * ,99% ,33% 112 5,67% ,50% Advocaten ,34% 35 4,83% 64 8,83% 725 6,79% Notarissen 26 66,67% 1 2,56% 12 30,77% 39 0,37% Gerechtsdeurwaarders 25 96,15% 0 0,00% 1 3,85% 26 0,24% Fiscaal/vastgoed ** ,14% 91 31,60% 67 23,26% 288 2,70% Architecten ,79% ,08% 37 8,13% 455 4,26% Intellectuele diensten *** ,53% ,45% 563 9,03% ,44% TOTAAL ,88% ,62% ,49% ,00% 62

63 TABEL 7.3.6: AANTAL STOPZETTINGEN IN EEN VRIJ BEROEP PER BEROEP EN NAAR LEEFTIJDSKLASSE (2015) Stoppers Artsen Tandartsen Apothekers Dierenartsen Paramedici * Advocaten Notarissen Gerechtsdeurwaarders Fiscaal/vastgoed ** Architecten Intellectuele diensten *** TOTAAL jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 3 0,15% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 2 0,44% 64 1,03% ,91% 7 4,90% 0 0,00% 4 3,60% 111 5,62% 25 3,45% 0 0,00% 0 0,00% 4 1,39% 16 3,52% 424 6,80% ,66% 25 17,48% 6 4,92% 38 34,23% ,52% ,10% 12 30,77% 10 38,46% 25 8,68% ,21% ,12% ,88% 9 6,29% 6 4,92% 11 9,91% ,67% ,93% 1 2,56% 4 15,38% 29 10,07% 89 19,56% ,00% ,34% 14 9,79% 1 0,82% 8 7,21% ,22% 75 10,34% 4 10,26% 1 3,85% 22 7,64% 56 12,31% ,27% ,62% 3 2,10% 7 5,74% 7 6,31% 181 9,17% 39 5,38% 1 2,56% 1 3,85% 40 13,89% 40 8,79% ,67% ,80% 5 3,50% 5 4,10% 5 4,50% 127 6,43% 30 4,14% 1 2,56% 1 3,85% 25 8,68% 22 4,84% 605 9,70% ,62% 6 4,20% 10 8,20% 4 3,60% 149 7,55% 20 2,76% 1 2,56% 1 3,85% 22 7,64% 15 3,30% 500 8,02% ,62% 13 9,09% 15 12,30% 5 4,50% 97 4,91% 22 3,03% 1 2,56% 3 11,54% 18 6,25% 18 3,96% 402 6,45% ,63% 5 3,50% 1 0,82% 2 1,80% 15 0,76% 2 0,28% 0 0,00% 1 3,85% 8 2,78% 5 1,10% 79 1,27% ,72% 3 2,10% 3 2,46% 2 1,80% 20 1,01% 1 0,14% 0 0,00% 0 0,00% 7 2,43% 2 0,44% 51 0,82% ,81% 7 4,90% 6 4,92% 2 1,80% 20 1,01% 3 0,41% 0 0,00% 1 3,85% 3 1,04% 3 0,66% 66 1,06% ,54% 4 2,80% 12 9,84% 2 1,80% 21 1,06% 6 0,83% 0 0,00% 1 3,85% 9 3,13% 1 0,22% 65 1,04% ,36% 3 2,10% 9 7,38% 18 16,22% 18 0,91% 4 0,55% 5 12,82% 0 0,00% 7 2,43% 27 5,93% 66 1,06% ,38% 31 21,68% 35 28,69% 1 0,90% 108 5,47% 33 4,55% 11 28,21% 1 3,85% 40 13,89% 2 0,44% 348 5,58% ,34% 6 4,20% 4 3,28% 1 0,90% 16 0,81% 8 1,10% 0 0,00% 0 0,00% 15 5,21% 5 1,10% 103 1,65% ,62% 2 1,40% 1 0,82% 1 0,90% 7 0,35% 9 1,24% 0 0,00% 0 0,00% 4 1,39% 5 1,10% 61 0,98% ,80% 0 0,00% 1 0,82% 0 0,00% 6 0,30% 6 0,83% 2 5,13% 1 3,85% 6 2,08% 3 0,66% 44 0,71% ,09% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 1 0,05% 12 1,66% 0 0,00% 0 0,00% 2 0,69% 2 0,44% 27 0,43% jaar 7 1,27% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 1 0,14% 0 0,00% 0 0,00% 2 0,69% 0 0,00% 16 0,26% jaar 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 1 0,14% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 7 0,11% 8 >100 jaar Totaal 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00%

64 7.4 Provinciale cijfers van de vrije beroepen TABEL 7.4.1: ALGEMEEN AANTAL ZELFSTANDIGEN IN EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE (2015) Aantal vrije beroepers % Aantal starters % Aantal stoppers % Totaal # ondernemers % VB'ers op # ON'ers Antwerpen ,50% ,84% ,68% ,21% Vlaams-Brabant ,90% ,13% ,26% ,79% West-Vlaanderen ,04% ,89% ,88% ,31% Oost-Vlaanderen ,52% ,91% ,13% ,12% Limburg ,05% ,23% ,04% ,38% TOTAAL ,00% ,00% ,00% ,47% TABEL 7.4.2: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VA EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE EN PER GESLACHT (2015) Aantal vrije beroepers Man % Man Vrouw % Vrouw TOTAAL Antwerpen ,75% ,25% Vlaams-Brabant ,26% ,74% West-Vlaanderen ,89% ,11% Oost-Vlaanderen ,01% ,99% Limburg ,57% ,43% TOTAAL ,46% ,54%

65 TABEL 7.4.3: AANTAL STARTERS IN EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE EN PER GESLACHT (2015) Aantal starters Man % Man Vrouw % Vrouw TOTAAL Antwerpen ,75% ,25% Vlaams-Brabant ,91% ,09% West-Vlaanderen ,76% ,24% Oost-Vlaanderen ,30% ,70% Limburg ,68% ,32% TOTAAL ,35% ,65% TABEL 7.4.4: AANTAL STOPPERS IN EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE EN PER GESLACHT (2015) Aantal stoppers Man % Man Vrouw % Vrouw TOTAAL Antwerpen ,37% ,63% Vlaams-Brabant ,21% ,79% West-Vlaanderen ,98% ,02% 935 Oost-Vlaanderen ,12% ,88% Limburg ,93% ,07% 709 TOTAAL ,01% ,99%

66 TABEL 7.4.5: AANTAL ZELFSTANDIGE BEOEFENAARS VA EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE EN PER SECTOR (2015) Aantal vrije beroepers Ant Ant% Vl-Br Vl-Br% W-Vl W-Vl% O-Vl O-Vl% Lim Lim% TOTAAL Aandeel% Artsen ,49% ,05% ,33% ,96% ,59% ,87% Tandartsen ,29% 990 2,69% 750 2,62% 971 2,56% 554 2,73% ,55% Apothekers 419 0,94% 384 1,04% 373 1,30% 504 1,33% 229 1,13% ,13% Dierenartsen 649 1,46% 422 1,15% 583 2,03% 638 1,68% 317 1,56% ,55% Paramedici * ,77% ,17% ,03% ,10% ,54% ,53% Advocaten ,36% ,59% ,54% ,13% ,30% ,09% Notarissen 184 0,41% 137 0,37% 188 0,66% 200 0,53% 78 0,38% 787 0,47% Gerechtsdeurwaarders 141 0,32% 107 0,29% 88 0,31% 122 0,32% 65 0,32% 523 0,31% Fiscaal/vastgoed ** ,35% ,55% ,93% ,56% 739 3,65% ,57% Architecten ,58% ,67% ,78% ,77% ,24% ,64% Intellectuele diensten *** ,04% ,42% ,47% ,06% ,56% ,28% TOTAAL ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% 66

67 TABEL 7.4.6: AANTAL STARTERS IN EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE EN PER SECTOR (2015) Aantal starters Ant Ant% Vl-Br Vl-Br% W-Vl W-Vl% O-Vl O-Vl% Lim Lim% TOTAAL Aandeel% Artsen 155 3,45% 147 4,31% 104 4,06% 165 4,47% 67 3,40% 638 3,96% Tandartsen 52 1,16% 40 1,17% 29 1,13% 29 0,79% 23 1,17% 173 1,07% Apothekers 9 0,20% 8 0,23% 11 0,43% 17 0,46% 7 0,35% 52 0,32% Dierenartsen 35 0,78% 26 0,76% 26 1,01% 35 0,95% 16 0,81% 138 0,86% Paramedici * ,91% ,82% ,12% ,54% ,62% ,62% Advocaten 124 2,76% 145 4,25% 71 2,77% 112 3,03% 56 2,84% 508 3,15% Notarissen 4 0,09% 5 0,15% 4 0,16% 10 0,27% 1 0,05% 24 0,15% Gerechtsdeurwaarders 7 0,16% 3 0,09% 7 0,27% 4 0,11% 2 0,10% 23 0,14% Fiscaal/vastgoed ** 56 1,25% 45 1,32% 42 1,64% 65 1,76% 30 1,52% 238 1,48% Architecten 161 3,59% 125 3,67% 109 4,25% 163 4,41% 67 3,40% 625 3,88% Intellectuele diensten *** ,66% ,22% ,15% ,21% ,74% ,38% TOTAAL ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% 67

68 TABEL 7.4.7: AANTAL STOPPERS IN EEN VRIJ BEROEP PER PROVINCIE EN PER SECTOR (2015) Aantal stoppers Ant Ant% Vl-Br Vl-Br% W-Vl W-Vl% O-Vl O-Vl% Lim Lim% Totaal Aandeel% Artsen 61 3,49% 47 3,94% 45 4,81% 60 4,60% 17 2,40% 230 3,91% Tandartsen 23 1,32% 18 1,51% 19 2,03% 18 1,38% 6 0,85% 84 1,43% Apothekers 15 0,86% 14 1,17% 15 1,60% 26 2,00% 8 1,13% 78 1,32% Dierenartsen 17 0,97% 10 0,84% 17 1,82% 10 0,77% 5 0,71% 59 1,00% Paramedici * ,28% ,42% ,28% ,27% ,57% ,28% Advocaten 109 6,24% 85 7,12% 59 6,31% 79 6,06% 28 3,95% 360 6,12% Notarissen 8 0,46% 5 0,42% 4 0,43% 4 0,31% 3 0,42% 24 0,41% Gerechtsdeurwaarders 3 0,17% 3 0,25% 6 0,64% 2 0,15% 2 0,28% 16 0,27% Fiscaal/vastgoed ** 54 3,09% 30 2,51% 22 2,35% 31 2,38% 26 3,67% 163 2,77% Architecten 73 4,18% 40 3,35% 40 4,28% 51 3,91% 26 3,67% 230 3,91% Intellectuele diensten *** ,94% ,45% ,44% ,17% ,37% ,59% TOTAAL ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% 68

69 7.5 Tewerkstelling bij de vrije beroepen LIJST 1: GEHANTEERDE NACECODES PER BEROEPSGROEP (NACE CODE 2008) 1. Economische beroepen Effecten- en goederenhandel Vermogensbeheer Agenten en makelaars in bankdiensten Overige ondersteunende activiteiten in verband met financiële diensten, exclusief verzekeringen en pensioenfondsen, n.e.g Accountants en belastingconsulenten Boekhouders en boekhouders-fiscalisten Bedrijfsrevisoren 2. Bouwkundige beroepen Bemiddeling bij de aankoop, verkoop en verhuur van onroerend goed voor een vast bedrag of op contractbasis Schatten en evalueren van onroerend goed voor een vast bedrag of op contractbasis Diverse ondersteunende activiteiten ten behoeve van voorzieningen Bouwarchitecten Interieurarchitecten Stedenbouwkundige tuin- en landschapsarchitecten Ingenieurs en aanverwante technische adviseurs, exclusief landmeters Landmeters 3. Juridische beroepen Activiteiten van advocaten Activiteiten van notarissen Activiteiten van deurwaarders Overige rechtskundige dienstverlening 4. Medische beroepen Apotheken Huisartsenpraktijken Praktijken van specialisten Tandartsenpraktijken Activiteiten van medische laboratoria Ziekenvervoer Activiteiten op het vlak van geestelijke gezondheidszorg, m.u.v. psychiatrische ziekenhuizen en verzorgingstehuizen Ambulante revalidatieactiviteiten Verpleegkundige activiteiten Activiteiten van vroedvrouwen Overige menselijke gezondheidszorg, n.e.g Veterinaire diensten 5. Overige intellectuele beroepen Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering Activiteiten van managers van artiesten, sportlui en overige bekende personaliteiten Verzekeringsagenten en verzekeringsmakelaars Risico-analisten en schadetaxateurs 69

70 Overige ondersteunende activiteiten i.v.m. verzekeringen en pensioenfondsen Computerconsultancy-activiteiten Uitgeverijen van computerspelen Overige uitgeverijen van software Ontwerpen en programmeren van computerprogramma s Overige diensten op het gebied van informaticatechnologie en computers Beheer van computerfaciliteiten Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten Markt- en opinieonderzoeksbureau Adviesbureaus op het gebied van public-relations en communicatie Reclamebureaus Arbeidsbemiddeling Vertalers en tolken Incassobureaus en kredietbureaus Overige gespecialiseerde wetenschappelijke en technische activiteiten Lease van intellectuele eigendom en vergelijkbare producten, m.u.v. werken onder auteursrecht Opsporingsdiensten en detectivebureaus Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g Overige dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatica Beoefening van uitvoerende kunsten door zelfstandig werkende artiesten Overige ondersteunende activiteiten voor de uitvoerende kunsten Scheppende kunsten, m.u.v. ondersteunende diensten 70

71 TABEL 7.5.1: TEWERKSTELLING BIJ DE VRIJE BEROEPEN PER SECTOR. EVOLUTIE Economische Bouwkundige Juridische Medische Overige TOTAAL % 11,68% 12,96% 6,49% 21,04% 47,83% 100% % 69,27% 16,96% 13,38% 21,47% 33,53% 30,13% % 5,41% 20,84% 9,92% 10,37% 7,04% 9,34% % 1,43% 0,73% 0,89% 2,98% 2,63% 2,20% 71

72 TABEL 7.5.2: TEWERKSTELLING BIJ DE VRIJE BEROEPEN PER REGIO. EVOLUTIE Vlaanderen Wallonië Brussel TOTAAL % 53,74% 21,91% 24,36% 100,00% % 24,90% 29,38% 44,22% 30,13% % 12,81% 7,35% 4,01% 9,34% % 3,07% 2,55% 0,01% 2,20% 72

73 TABEL 7.5.3: TEWERKSTELLING BIJ DE VRIJE BEROEPEN PER SECTOR EN PER REGIO (2015) Brussels gewest Vlaams gewest Waals gewest TOTAAL Aandeel Medische beroepen ,04% Juridische beroepen ,49% Economische beroepen ,68% Bouwkundige beroepen ,96% Overige ,83% TOTAAL ,00% TABEL 7.5.4: TEWERKSTELLING BIJ DE ECONOMISCHE BEROEPEN PER NACECODE EN PER REGIO (2015) Economische sector VL VL% W W% B B% TOTAAL T% Effecten- en goederenhandel ,15% 34 10,21% ,64% 333 1,03% Agenten en makelaars in bankdiensten ,50% ,10% 711 9,40% ,49% Overige ondersteunende activiteiten ,49% ,61% ,89% ,03% Vermogensbeheer 59 6,43% 62 6,75% ,82% 918 2,85% Accountants en belastingconsulenten ,59% ,65% ,76% ,10% Boekhouders en boekhouders-fiscalisten ,89% ,76% ,36% ,60% Bedrijfsrevisoren ,44% 117 4,09% ,47% ,89% TOTAAL ,31% ,20% ,49% ,00% 73

74 TABEL 7.5.5: TEWERKSTELLING BIJ DE BOUWKUNDIGE BEROEPEN PER NACECODE EN PER REGIO (2015) Bouwkundige sector VL VL% W W% B B% TOTAAL T% Bemiddeling bij de aankoop, verkoop en verhuur van onroerend goed ,81% ,99% ,20% ,62% Schatten en evalueren van onroerend goed 16 14,55% 36 32,73% 58 52,73% 110 0,31% Bouwarchitecten ,92% ,01% ,07% ,26% Interieurarchitecten ,33% 32 10,67% 36 12,00% 300 0,84% Stedenbouwkundige en tuin- en landschapsarchitecten 93 60,78% 51 33,33% 9 5,88% 153 0,43% Ingenieurs en aanverwante technische adviseurs, excl. landmeters ,05% ,82% ,14% ,47% Landmeters ,56% ,49% 65 7,95% 818 2,29% Diverse ondersteunende activiteiten 243 6,30% 84 2,18% ,52% ,79% TOTAAL ,52% ,24% ,24% ,00% TABEL 7.5.6: TEWERKSTELLING BIJ DE JURIDISCHE BEROEPEN PER NACECODE EN PER REGIO (2015) Juridische sector VL VL% W W% B B% TOTAAL T% Activiteiten van advocaten ,46% ,14% ,40% ,74% Activiteiten van notarissen ,75% ,31% ,94% ,80% Activiteiten van deurwaarders ,16% ,38% ,46% ,94% Overige rechtskundige dienstverlening ,57% 62 7,67% ,76% 808 4,51% TOTAAL ,13% ,62% ,25% ,00% 74

75 TABEL 7.5.7: TEWERKSTELLING BIJ DE MEDISCHE BEROEPEN PER NACECODE EN PER REGIO (2015) Medische sector VL VL% W W% B B% TOTAAL T% Apotheken ,18% ,77% ,05% ,66% Veterinaire diensten ,00% ,08% 24 1,92% ,16% Huisartspraktijken ,42% ,01% ,57% ,36% Praktijken van specialisten ,41% ,12% ,47% ,49% Tandartspraktijken ,09% ,58% ,33% ,78% Activiteiten van medische laboratoria ,78% ,14% ,08% ,95% Ziekenvervoer ,09% ,62% 69 5,30% ,25% Activiteiten op het vlak van geestelijke gezondheidszorg ,53% ,08% ,39% ,62% Ambulante revalidatieactiviteiten ,10% ,06% 122 6,84% ,08% Verpleegkundige activiteiten ,66% ,98% 341 2,36% ,92% Activiteiten van vroedvrouwen 12 60,00% 4 20,00% 4 20,00% 20 0,03% Overige menselijke gezondheidszorg, n.e.g. 61 6,16% ,48% 73 7,37% 991 1,71% TOTAAL ,79% ,91% ,30% ,00% 75

76 TABEL 7.5.8: AANTAL WERKGEVERS IN HET VRIJE BEROEP PER SECTOR EN PER REGIO (2015) Brussels gewest Vlaams gewest Waals gewest TOTAAL Aandeel Medische beroepen ,31% Juridische beroepen ,77% Economische beroepen ,36% Bouwkundige beroepen ,76% Overige ,80% TOTAAL ,00% 76

77 77