Kernsportplan Atletiek & Wandelsport Gelderland

Transcriptie

1 Kernsportplan Atletiek & Wandelsport Gelderland

2 Kernsportplan Atletiek & Wandelsport Gelderland

3 2

4 Inhoudopgave Voorwoord Atletiekunie 5 Voorwoord nwb en knblo-nl 7 Voorwoord provincie Gelderland 8 1 Inleiding 9 2 Gelderland Sport! 11 3 Atletiek & Wandelsport als Kernsport Atletiek: moeder van alle sporten Wandelsport: veel verschillende mogelijkheden Strategische partners 14 4 Overzichtskaart Gelderland Atletiek in Gelderland Verenigingen en loopgroepen Algemene tendens in ledenaantallen Gelderse ledenaantallen Topsport en talentontwikkeling Infrastructuur Gehandicaptenatletiek Top- en breedtesportevenementen Wandelsport in Gelderland Aangesloten organisaties en ledentallen Economisch en maatschappelijk belang Gelderse Wandelevenementen Organisatorische infrastructuur De georganiseerde wandelsport van knblo-nl en de nwb samengevat 30 5 Gelderse ambitie Atletiek Aanbod en projecten Atletiekunie Atletiek en Vitale samenleving Algemeen Deelthema Sportieve bewegingsruimte en Accommodaties Deelthema Meer sporten en bewegen Atletiek en Excellente prestaties Deelthema Accommodaties Deelthema Talentondersteuning Atletiek en Economische impact Deelthema Evenementen Deelthema Kennis en Innovatie Deelthema Vitale werknemers/vitale bedrijven 60 6 Gelderse ambitie Wandelsport Aanbod en projecten van de knblo-nl en de nwb Wandelsport en Gelderland Sportland! Gelderse Wandelsportcentra 68 3

5 6.2.2 Gelders Wandelprogramma Via Vierdaagse in Gelderland Avond4daagse in Gelderland WandelFit in Gelderland Over sportparticipatie en Leven Lang Sporten 77 7 Hoe verder? Afstemming en uitwerking Atletiek & Wandelsport: communicatie en promotie 83 Bijlage 1 Gelderland Sport! 85 Bijlage 2 Doelenboom Gelderland Sport! 88 4

6 Voorwoord Atletiekunie Gelderland Sportland! Dat is de slogan waarmee de provincie Gelderland en de Atletiekunie de komende jaren de atletieksport in Gelderland van een verdere stimulans gaan voorzien. De Atletiekunie is zeer content met de beslissing om atletiek tot kernsport te benoemen. Samen met de provincie en de beide wandelbonden knblo-nl en nwb gaan wij de uitdaging aan om Gelderland in 2016 een nog beter en sterker sportland te laten zijn. Het verwondert ons niet dat de atletieksport als kernsport is gekozen. De moeder aller sporten is diep geworteld in de Gelderse samenleving. Gelderland is een echte atletiekprovincie. Op Papendal staat het kantoor van de Atletiekunie en is het Nationale Trainings Centrum (ntc) gevestigd, met onder meer de in 2012 geopende Arnhemhal, een trainingsaccommodatie van internationaal niveau. Hier trainen dagelijks tientallen nationale toppers. In Apeldoorn is het Omnisport gevestigd, een unieke en prachtige indoor wedstrijdaccommodatie. De Atletiekunie organiseert hier jaarlijks de nationale indoorkampioenschappen en is momenteel aan het verkennen in hoeverre hier in de toekomst ook internationale toernooien georganiseerd kunnen worden. In Gelderland zijn ook vele talenten geboren en getogen, zoals Bram Som (Europees Kampioen Outdoor 800 meter) en Arnoud Okken (Europees Kampioen Indoor 800 meter). Er staan jonge talenten te trappelen om hen op te volgen. Door gerichte talentontwikkeling zullen er in de toekomst nog veel meer atleten op het allerhoogste niveau strijden. De loopsport is een laagdrempelige sport die vrijwel door iedereen te beoefenen is en ook uitermate effectief is gebleken in de bestrijding van obesitas. Uit de Gelderse Sportmonitor (2011) blijkt dan ook dat een kwart van de Gelderlanders actief is in de hardloopsport. Grootschalige hardloopevenementen, zoals de Zevenheuvelenloop, Marikenloop en de Montferlandrun en de Midwinter Marathon, bezorgen Gelderland een flinke economische impuls. De Gelderse omgeving is van buitengewone waarde voor de beoefening van de loopsport. De Atletiekunie ziet kansen om gezamenlijk met andere kernsportbonden attractieve routes aan te bieden vanuit innovatieve toepassingen. Sterke en vitale verenigingen staan midden in de samenleving en nemen hun verant woordelijkheid in bredere maatschappelijke vraagstukken. In de visie van de Atletiekunie zijn de verenigingen de spil in Gelderland Sportland! Door de bestaande sportinfrastructuur te voorzien van impulsen zijn we voornemens om een duurzame investering te bewerkstelligen. De Gelderse verenigingen zitten in de lift. De afgelopen vijf jaar zijn de verenigingen met 16% gegroeid tegenover een landelijk gemiddelde van 5% groei. De Atletiekunie wil een inspirerende coach zijn voor al haar sporters en vrijwilligers. Van jong tot oud, met of zonder beperking, topper of recreatieve sporter: iedereen moet kunnen profiteren van de voordelen van sport. Om van meerwaarde te kunnen zijn, heeft de Atletiekunie tal van diensten en producten in huis die de sport in Gelderland van een verdere impuls kunnen voorzien. De samenwerking met de provincie en wandelbonden zal de atletieksport in Gelderland nog verder op de kaart zetten en voor iedereen een leven lang sporten binnen handbereik brengen. 5

7 Wij zijn klaar voor de start en dagen u uit om het stokje aan te pakken. Wij hopen dat naast de provincie en de wandelbonden nog vele partners bij onze ambities aanhaken, zodat wij gezamenlijk op weg kunnen naar een topprestatie, zowel in de breedte als in de top! Jan Willem Landré Algemeen Directeur Atletiekunie 6

8 Voorwoord knblo-nl en nwb De Nederlandse Wandelsport Bond en knblo-nl zijn verheugd over de inzet van de provincie Gelderland om met het Kernsportplan Atletiek en Wandelen de sport te ondersteunen en specifiek de wandelsport. In Nederland wandelen er ca. 6,6 miljoen Nederlanders en die wandelen bij voorkeur in het groene landschap. De provincie Gelderland voldoet ruimschoots aan deze wens met haar prachtige verscheidenheid van landschappen. Het is dan ook goed om gezamenlijk op te trekken om de doelstellingen ten bate van de wandelaars te realiseren en hiermee een enorme impuls te geven aan de Gelderse sport en de vitaliteit van haar inwoners. De nwb en knblo-nl ondersteunen dit graag met hun Gelderse verenigingen en met alle organisatoren van wandelevenementen. Henry Bronkhorst Directeur knblo Wandelsportorganisatie Nederland Huub Stammes Directeur nwb 7

9 Voorwoord provincie Gelderland De provincie Gelderland is de meest sportieve provincie van Nederland en heeft sport hoog in het vaandel staan. Met de inzet van sport willen we in 2016 een gezonde, vitale én aantrekkelijke provincie worden, waarin 75% van onze Gelderse inwoners sport. In Gelderland zijn atletiek en wandelsport veel beoefende sporten en daarmee toegankelijk voor een breed publiek. Atletiek wordt ook wel de moeder van alle sporten genoemd. Gelderland is met zijn mooie bosrijke omgeving, uiterwaarden en dijkenlandschap zeer geschikt voor deze sport; denk daarbij aan hardlopen en de avondvierdaagse voor scholen. Vele evenementen, zoals de Nijmeegse Vierdaagse en het Nederlands Kampioenschap Indoor Atletiek, vinden jaarlijks in Gelderland plaats in onze omgeving of op een van de toplocaties. Atletiek en wandelsport behoren dan ook tot de belangrijkste sporten binnen Gelderland. Dit kernsportplan is een eerste stap om gezamenlijk atletiek en wandelsport een stevige impuls te geven. Het is het product van een goede samenwerking tussen de kernsportbonden en ons als provincie. Door onze krachten te bundelen, kunnen we een verbinding leggen tussen de breedtesport en de talenten- en topsport. Het verbindt onze Gelderse inwoners, jong, oud, met en zonder beperking en inwoners met talent, met breedtesport, het bedrijfsleven en met andere overheden. Ik ben enorm blij met deze samenwerking, want zij biedt een unieke kans om sport de komende jaren in Gelderland op de kaart te zetten. Met sport halen we het beste uit Gelderland! Jan Markink Gedeputeerde Gelderland Sport! 8

10 1 Inleiding Kernsportplan Atletiek en Wandelsport Voor u ligt het kernsportplan Atletiek & Wandelsport in Gelderland. Het kernsportplan geeft inzicht in de huidige situatie van atletiek en wandelsport in Gelderland en schetst mogelijkheden en kansen om de atletiek en wandelsport binnen Gelderland in de komende periode naar een hoger niveau te brengen. Voor de totstandkoming van dit plan zijn onder meer gesprekken gevoerd met Topsport Gelderland, cto Papendal, (top)sportverenigingen en met evenementorganisatoren. Met dit kernsportplan willen de samenstellers van het plan, de Koninklijke Nederlandse Atletiek Unie (knau, verder in de tekst aangeduid als Atletiekunie), de Wandelsportorganisatie Nederland (knblo-nl) en de Nederlandse Wandelsport Bond (nwb), het Olympisch Netwerk Gelderland (ong) en de provincie Gelderland, de komende jaren de atletiek en de wandelsport in Gelderland een stevige impuls geven. Daarmee draagt het bij aan de versterking van de Gelderse sportinfrastructuur, hetgeen zorgt voor een gezondere Gelderse samenleving en een aantrekkelijker vestigingsklimaat. De uitvoering van het kernsportplan vergt actieve samenwerking en afstemming met veel partijen, zoals de Alliantie Gelderland Sport! (Gelderse gemeenten), de sportbonden, Gehandicaptensport Nederland, Olympisch Netwerk Gelderland en de Gelderse sportverenigingen. Wij willen dan ook alle bij de atletiek en wandelsport betrokken mensen en organisaties die sport en bewegen een warm hart toedragen, van harte uitnodigen om ieder op eigen manier aan de realisering van dit kernsportplan bij te dragen. Aanleiding Aanleiding voor het kernsportplan is het streven van de provincie Gelderland om meer van haar burgers aan het sporten en bewegen te krijgen. Met het programma Gelderland Sport! wil de provincie met de inzet van sport in 2016 een gezond, vitaal én aantrekkelijk Gelderland realiseren. Hiervoor moet zowel de topsport als de breedtesport een extra impuls krijgen. Op deze manier wil de provincie bijdragen aan de ambitie van het kabinet om Nederland op olympisch niveau te krijgen. Om Gelderland Sport! van focus te voorzien, is ervoor gekozen om de inzet vooral te richten op een beperkt aantal sporten, de Gelderse kernsporten: Atletiek (met ook hardlopen, joggen, nordic walking, wandelen); in dit stuk spreken we over atletiek en wandelsport, om aan te geven dat beide takken van sport het kernsportplan hebben ontwikkeld en vorm gegeven Hippische sport (met ook dressuur/springen, endurance, recreatief rijden van o.a. langeafstandsroutes) Judo Volleybal Wielersport (baanwielrennen, toerfietsen, mountainbiken, bmx). Door het verder versterken van de Gelderse kernsporten wordt bijgedragen aan het realiseren van het doel: een gezond, vitaal én aantrekkelijk Gelderland. De basis hiervoor vormen de kernsportplannen, die voor elke Gelderse kernsport zijn opgesteld. De provincie Gelderland, het Olympisch Netwerk Gelderland en de bonden van de Gelderse kernsporten hebben hiervoor in september 2012 een intentieverklaring ondertekend. In deze intentieverklaring spreken de betrokken partijen zich uit voor een gezamenlijke inspanning voor het behalen van de doelen van Gelderland Sport! Het voorliggende kernsportplan is de uitwerking voor de atletiek en wandelsport in Gelderland. De uitvoering hiervan start vanaf

11 10

12 2 Gelderland Sport! De provincie Gelderland heeft zich aangesloten bij de ambitie van het kabinet om Nederland met sport in de volle breedte naar olympisch niveau te brengen ( Bruggen slaan, Regeerakkoord vvd PvdA, 29 oktober 2012, pag. 24/25). Topsport en breedtesport, olympische en niet-olympische sporten, kijken en liefst ook meedoen. Ook het naar Nederland halen van tot de verbeelding sprekende internationale sportevenementen hoort erbij. Met de inzet van sport wil de provincie Gelderland in 2016 een gezond, vitaal én aantrekkelijk Gelderland realiseren. Dit doet zij door op integrale wijze samen met haar partners zowel de breedtesport te versterken, alsook de Gelderse sporttalenten te ondersteunen. Sport wil de provincie ook inzetten als middel om ruimtelijke kwaliteiten te versterken en economische kansen te benutten. Daar hebben we allemaal profijt van, nu en in de toekomst, sociaalmaatschappelijk, economisch, en ruimtelijk. Gelderland Sport! richt zich op drie thema s: 1. Vitale samenleving Doel van dit thema is dat in 2016 Gelderland een vitale sportprovincie is geworden: meer Gelderse burgers met of zonder beperking (75%) sporten en bewegen ter bevordering van de gezondheid en sociale cohesie en ter vermindering van overgewicht. Deelthema s zijn Sport en gezondheid, Sportieve bewegingsruimte en Meer sporten en bewegen. 2. Excellente prestaties In 2016 is het doel dat in Gelderland meer sporters zich ontwikkeld hebben tot in hun sport erkende talenten en toppers, in een omgeving met meer hoogwaardige accommodaties. Er zijn 20% meer talenten en topsporters en er zijn meer topaccommodaties. Deelthema s zijn Accommodaties en Talentondersteuning. 3. Economische impact Doel van dit thema is dat in 2016 met de inzet van sport de Gelderse bedrijven vitaler zijn, het vestigingsklimaat is verbeterd en de Gelderse economie sterker is geworden. Deelthema s zijn Evenementen, Vitale werknemers/bedrijven en Kennis en Innovatie. In het programma Gelderland Sport! vormen deze drie thema s de primaire speerpunten van het beleid, waaronder de verschillende deelprogramma s hangen 1. Deze indeling naar thema s en deelthema s is ook als basisstructuur gehanteerd voor de verdere uitwerking van het kernsportplan Atletiek en Wandelen in hoofdstuk vijf en zes. De gezamenlijke ambities van de Atletiekunie, de knblo-nl en nwb en de provincie Gelderland op het vlak van de atletiek en de wandelsport zijn in deze hoofdstukken naar deze speerpunten vertaald. Voor een meer uitgebreide omschrijving van de thema s van Gelderland Sport! verwijzen wij naar bijlage 1: Gelderland Sport!. In bijlage 2 is de doelenboom van Gelderland Sport! opgenomen, waarin een en ander meer schematisch is weergegeven. 1 Voor meer informatie verwijzen wij u naar het Uitvoeringsprogramma Gelderland Sport! PS ; zaaknr of 11

13 12

14 3 Atletiek & Wandelsport als Kernsport Zoals wij eerder hebben aangegeven, heeft dit kernsportplan tot doel de Gelderse atletiek en wandelsport de komende jaren naar een hoger niveau te tillen. Het plan zoomt in op de positie en de betekenis van sportief en recreatief wandelen en atletiek in Gelderland. Bij de keuze van atletiek en wandelsport als een van de Gelderse kernsporten hebben we vooral gekeken naar de bijdrage aan het behalen van de doelstelling om 75% van de Gelderlanders in 2016 aan het sporten en bewegen te krijgen en om 20% meer talenten te hebben. Daarom willen wij atletiek & wandelen niet te smal opvatten, maar zo veel mogelijk verrijken met laagdrempelige vormen van zowel sportief als recreatief wandelen en atletiek. Dit bredere perspectief leidt tot vormen van atletiek als hardlopen, joggen, nordic walking en wandelen, zowel in wedstrijdverband als recreatief. Deze verbreding van de kernsporten draagt niet alleen bij aan de verbinding tussen topsport en bewegen, maar ook aan de verbinding met andere beleidsterreinen. Bijvoorbeeld de verbinding tussen hardlopen, wandelen én natuurontwikkeling (en -beleving) en mobiliteit en verkeersveiligheid (wandelpaden, zoals langeafstandspaden en ommetjes, routes om te hardlopen). Gelderland is een belangrijke wandelprovincie. Ook de verbinding met het groene karakter van Gelderland en de kansen daarvan voor toerisme en vrijetijdseconomie kunnen daarmee worden benut. 3.1 Atletiek: moeder van alle sporten Atletiek is de moeder van alle sporten. Door de verschillende onderdelen (lopen, werpen, springen) is het de meest veelzijdige sport. De sport is in Nederland ook de oudste sport en door Pim Mulier in 1875 als eerste in Nederland geïntroduceerd. De eerste officiële wedstrijden dateren uit het einde van de 19de eeuw. In eerste instantie was atletiek onderdeel van de Voetbal en Atletiekbond. In 1901 werd de sport zelfstandig met de oprichting van de Nederlandse Atletiek Unie (nau). In 1926 verwierf de nau het predicaat koninklijk. De Koninklijke Nederlandse Atletiek Unie, kortweg Atletiekunie, vertegenwoordigt ongeveer leden, 294 verenigingen, 49 andersgeorganiseerde loopgroepen, 70 stichtingen en het grote legioen aan ongebonden lopers (3,9 miljoen). 3.2 Wandelsport: veel verschillende mogelijkheden De oorsprong van de wandelsport in Nederland ligt in 1906 bij de (nog immer actuele) constatering dat de lichamelijke ontwikkeling van jonge mannen nog zeer veel te wensen overliet. Voortvloeiend uit Defensie werd daarbij in 1908 de Nederlandsche Bond voor Lichamelijke Opvoeding opgericht die de lichamelijke opvoeding van het volk in al zijne lagen moest helpen bevorderen. In 1912 zijn veel van de oorspronkelijke bondsplannen ondergebracht in het opgerichte noc en is de nbvlo zich meer en meer gaan richten op afstandstochten (oorspronkelijk zowel te voet, te fiets, op de schaats als op het paard, later steeds meer wandelen). Sinds de oprichting begin 20e eeuw zijn er veel aanbieders van wandelactiviteiten die het potentieel van 6,6 miljoen wandelaars in Nederland bedienen. De kracht van de georganiseerde sport is dat zij sporters bindt en verbindt en daardoor langer in beweging houdt. In de georganiseerde wandelsport werken de bonden knblo-nl, nwb en Atletiekunie samen. De knblo-nl vertegenwoordigt daarbij bijna leden, 655 organisaties (verenigingen, stichtingen en bedrijven). De nwb vertegenwoordigt ruim 13

15 leden. knblo en nwb organiseren jaarlijks ruim evenementen met meer dan 1 miljoen deelnemers. Bijna 150 organisaties van deze bonden (verenigingen, stichtingen, bedrijven) zijn verantwoordelijk voor een groot deel van het wandelsportaanbod in de 56 gemeenten in de provincie Gelderland. De samenwerking tussen de bonden is gewaarborgd door middel van een samenwerkingsovereenkomst tussen Atletiekunie en knblo-nl. knblonl en nwb verkeren in een proces van intensiverende samenwerking die beoogd is om per 1 januari 2015 of zoveel eerder als mogelijk is te leiden tot de oprichting van één nieuwe wandelsportbond. 3.3 Strategische partners In de ambitie om de atletiek en de wandelsport naar een hoger plan te brengen, heeft de provincie Gelderland drie strategische partners: de Atletiekunie, knblo-nl en de nwb. De Atletiekunie is de overkoepelende sportbond van en voor de atletiek in Nederland. De Atletiekunie is een belangrijke partner om de atletieksport in Gelderland, in zowel de top als de breedte, naar een hoger niveau te brengen. De sportbond staat midden in de Gelderse samenleving met haar brede netwerk van verenigingen, wedstrijdorganisaties, atleten, trainers en andere bij de atletiek en loopsport betrokken stakeholders. In het nieuwe Strategische Plan voor de periode van afficheert de Atletiekunie zich als een inspirerende coach. Een goede coach kan niet zonder een goede begeleidingsstaf, dus de Atletiekunie is voortdurend op zoek naar verbindingen op lokaal, regionaal en landelijk niveau. De provincie Gelderland is niet alleen op regionaal niveau, maar ook op de andere niveaus een belangrijke samenwerkingspartner. Een inspirerende coach stimuleert tot zelfwerkzaamheid om het gewenste niveau van functioneren en presteren te bereiken. Daarbij zal, meer dan voorheen, de regierol genomen worden. De verenigingen zijn daarbij te typeren als soft-franchise -ondernemers, die volwaardig kunnen profiteren van de regierol van een professionele sportbond. Kant-en-klare producten en diensten staan tot de beschikking van verenigingen. Maatwerk hiervan op lokaal niveau zorgt ervoor dat ze op dat moment voor het beste resultaat zorgen. Effectmeting en monitoring zorgen ervoor dat de producten en diensten blijven aansluiten bij de behoeften van verenigingen en de samenleving. Bovenstaand omgevingsbewustzijn is voor de periode vertaald in de onderstaande missie. Missie Atletiekunie De Atletiekunie wordt gevormd door de bij haar aangesloten verenigingen, loopgroepen en stichtingen alsmede de bestuurlijke organisatie van Unieraad, bestuur en het bondsbureau op Papendal. De centrale bestuurlijke organisatie voorziet in belangenbehartiging en representatie van haar leden, vervult een rol in regelgeving en regievoering, en zorgt voor marketing, communicatie en ontwikkeling van de atletiek en loopsport. De Atletiekunie wil de atletiek, waaronder de loopsport, in Nederland versterken en vernieuwen. Door middel van aantrekkelijke trainings- en wedstrijdvormen, aangeboden vanuit kwalitatief sterke verenigingen en loopgroepen en ondersteund door een professioneel opererend bondsbureau, willen wij sporters en vrijwilligers inspireren en begeleiden bij het gezamenlijk behalen en ervaren van plezier, voldoening en prestaties op elk niveau. 14

16 De knblo-nl en de nwb zijn twee nauw samenwerkende wandelsportbonden, die de belangen van de sportieve en recreatieve wandelaars behartigen. Beide bonden zijn een belangrijke partner om het recreatieve en sportieve wandelen in de provincie Gelderland op een hoger plan te brengen. In hun gezamenlijke fusiebesprekingen staat het vernieuwen en verbeteren van producten en diensten voor de wandel(sport)markt centraal en streven beide bonden naar het verder bevorderen van ondernemerschap binnen/vanuit de wandelsport. Zij zetten zich in voor kwaliteit en veiligheid binnen de wandelsport en willen door middel van regionale netwerkorganisaties, deskundigheidsbevordering en professionalisering de wandelsport vormgeven. Missie knblo-nl knblo-nl is hét aanspreekpunt en autoriteit voor deze tak van georganiseerde breedtesport in al zijn facetten en in de volle breedte om zoveel mogelijk inwoners van Nederland in georganiseerd verband optimaal te voorzien in hun behoefte op het terrein van wandelen. knblo-nl onderscheidt zich door haar kennis en expertise, op grond waarvan de knblo-nl de autoriteit in Nederland op dit gebied is en blijft. Aan deze missie werkt knblo-nl vanuit de volgende visie: Door professionalisering van de organisatie en marktgericht ondernemen wil knblo-nl de wandelsport en de wandelaars een kwalitatief hoogstaand product- en dienstenpakket aanbieden en voor hen een belangrijke vertegenwoordiger zijn met draagvlak en het gevoel van meerwaarde bij de wandelaar. Als representant van de georganiseerde wandelsport heeft knblonl belangenbehartiging voor wandelaars en wandelsportorganisaties hoog in het vaandel staan. De wandelaar staat daarbij centraal. knblo-nl wil de wandelaar binden door toegevoegde waarde te bieden vanuit haar evenementen, vanuit training en begeleiding, door belangenbehartiging en door informatieoverdracht. Afhankelijk van motieven van wandelaars zullen deze waarden om een verschillende invulling en dus verschillende bindingsvormen vragen. Missionstatement nwb Het is onze missie om met eigen activiteiten en in samenwerking met maatschappelijke partners het wandelen te stimuleren als gezonde vorm van ontspanning met aandacht voor de natuur en in het belang van de volksgezondheid Olympisch Netwerk Gelderland Behalve met de landelijke Atletiek en Wandelsportbonden wordt nauw samengewerkt met het Olympisch Netwerk Gelderland. In dit netwerk werken de Gelderse Sport Federatie en de stichting Topsport Gelderland met elkaar samen en brengen zo de ondersteuning van de breedtesport en de talentondersteuning bij elkaar. Het Olympisch Netwerk Gelderland ondersteunt sporttalenten, sportverenigingen, coaches, topsporters, sportbonden, bedrijven, scholen en andere instellingen bij het realiseren van een goed sportklimaat. Het netwerk stimuleert een sportklimaat in Gelderland waarin breedte- en topsport elkaar optimaal versterken. Voor een optimale ondersteuning zijn in Gelderland in alle zeven Gelderse regio s frontoffices gerealiseerd. Topsporters en talenten kunnen hier terecht voor informatie, advies, begeleiding en topsportfaciliteiten. Daarnaast is het frontoffice het aanspreekpunt voor topsport- en prestatiegerichte verenigingen. 15

17 Om relevante faciliteiten verder te ontwikkelen en deze zowel regionaal als lokaal aan te kunnen bieden, onderhoudt het frontoffice contact met bedrijfsleven, zorg, onderwijs, sportaanbieders en lokale overheden. Op elk frontoffice is een sportmanager of talentbegeleider werkzaam. 16

18 4 Overzichtskaart Gelderland 4.1 Atletiek in Gelderland Uit de Gelderse Sportmonitor (2011) blijkt dat fitness/conditiesport (31%) en hardlopen/joggen/trimmen (25%) op de eerste en tweede plaats staan als het gaat om de meest beoefende sporten door Gelderlanders. De keuze van atletiek als kernsport is daarmee in lijn met de voorkeur in sportbeoefening van de Gelderse bevolking Verenigingen en loopgroepen Anno 2012 zijn er in Gelderland 37 bij de Atletiekunie aangesloten verenigingen en loopgroepen actief. Daarvan staan vijf loopgroepen geregistreerd als Dutch Runners loopgroepen. Sinds enkele jaren is deze lidmaatschapsvorm voor andersgeorganiseerde initiatieven (eenmanszaken, stichtingen, informele loopgroepen) ingevoerd. Door introductie van deze nieuwe lidmaatschapsvorm voorziet de Atletiekunie in een vraag vanuit de markt. De loopsport organiseert zich immers niet enkel meer via verenigingen. Gelderland neemt daarmee een marktaandeel in van 10,8% (verenigingen) en 10,2% (Dutch Runners loopgroepen) op het totaal aantal van 294 verenigingen en 49 Dutch Runners loopgroepen. Het aantal aangesloten verenigingen en Dutch Runners loopgroepen neemt nog steeds toe. In Gelderland zijn er in de regio Rivierenland en De Vallei witte vlekken waar te nemen in de atletiekbeoefening (zie de kaart van regionale spreiding van verenigingen en loopgroepen). Het ontbreken van specifieke atletiekaccommodaties is hiervan een belangrijke oorzaak. In overige gebieden zijn de verenigingen in voldoende mate geografisch verspreid Algemene tendens in ledenaantallen Tussen 1984 en 2011 is het ledenaantal van de Atletiekunie meer dan verdubbeld van leden naar bijna leden. Belangrijke oorzaak voor deze explosieve groei is de opkomst van de loopsport bij verenigingen. De groei van de loopsport valt in twee golven te duiden: de eerste loopgolf na 1980 en de tweede loopgolf na Atletiek behoort nu door deze groei niet alleen tot de meest beoefende sporten in georganiseerd verband, maar heeft daarnaast een enorm potentieel onder de vele ongebonden beoefenaars en potentiële beoefenaars. Een onderzoeksrapport (De tweede loopgolf, van Bottenburg, 2006) toont aan dat er nog veel kansen door de atletieksport onbenut worden gelaten. Atletiek is een sport die op verschillende manieren wordt beoefend: individueel, in verenigingsverband of andersgeorganiseerd. Op het gebied van de loopsport neemt de concurrentie van andere aanbieders toe. Het totaal aantal beoefenaren groeit sterker dan het ledenaantal van de Atletiekunie. Volgens het onderzoeksrapport De tweede loopgolf was in % van het totaal aantal loopsporters (ruime definitie) aangesloten bij de Atletiekunie. Bij smallere definities is dit percentage 8 (loopsport als hoofdsport of evenementenlopers). Het figuur op de volgende pagina toont de totale Nederlandse bevolking en de opbouw in verschillende segmenten (potentiële) loopsportbeoefenaars. 17

19 4.1.3 Gelderse ledenaantallen De Atletiekunie heeft een ledenaantal van (peildatum ). Daarvan zijn er bij verenigingen aangesloten. In Gelderland zijn leden (11,6%) aangesloten bij een van de 37 aangesloten organisaties. Gemiddeld is 0,7% van de Gelderlanders lid van een atletiekvereniging. Landelijk is dat 0,78%. Uitgaande van het feit dat Gelderland 12% van Nederland bestrijkt op basis van bevolkingsaandeel, is het aandeel van 11,6% in verhouding. In Gelderland liggen er nog voldoende groeikansen voor de atletiek, want een vergelijkbare provincie als Brabant heeft 18% van het ledenbestand binnen haar provinciegrenzen. De Atletiekunie behoort tot de weinige sportbonden die nog groei realiseren. Na een jarenlange explosieve groei is er de afgelopen twee jaar een afgevlakte groei waar te nemen. In 2011 werd een groei van 2,4% gerealiseerd en over 2010 groeide het ledenbestand met 1%. Opvallende trend daarbij is dat er in 2011 voor het eerst een afname was in het aantal verenigingsleden ( 0,4%). Ook bij de Gelderse verenigingen is deze tendens waar te nemen. De afgelopen vijf jaar is het ledenaantal van atletiekverenigingen gegroeid met ongeveer 16%, tegenover 9% landelijke groei. Een bewijs dat de atletieksport in Gelderland terrein wint op andere provincies. De tabel met daarin de ledenstanden van de Gelderse atletiekverenigingen laat echter zien dat de groei behoorlijk aan het stabiliseren is en dat sommige verenigingen te maken hebben met een teruggang in ledenaantal. Opvallend detail is dat verenigingen in een krimpgebied als de Achterhoek, tegen de demografische ontwikkelingen in, de afgelopen twee jaar juist een groei weten te realiseren (av Archeus +24% en ava 70 +7%). In Gelderland zijn de grootste verenigingen gelegen in de stedelijke gebieden (Nijmegen, Apeldoorn, Arnhem en Ede). Daarnaast vervullen Harderwijk en Doetinchem belangrijke regiofuncties. 18

20 De grootste vereniging is Nijmegen Atletiek met 1640 leden (peildatum ). In totaal hebben 11 atletiekverenigingen meer dan 500 leden. Het gemiddelde aantal leden per atletiekvereniging bedraagt 383. Dit is lager dan het landelijke gemiddelde (415 leden) maar wel weer aanzienlijk hoger dan het gemiddelde van 190 leden per sportvereniging in Nederland. De grootte van de atletiekverenigingen vereist een goed georganiseerde vereniging, die in veel gevallen ook maatschappelijk actief is. Wanneer wordt gekeken naar de samenstelling van het ledenbestand, dan zijn de ontwikkelingen bij de Gelderse verenigingen vergelijkbaar met de landelijke ontwikkeling. Ongeveer vijftien jaar geleden bestond het ledenbestand uit evenveel baanatleten als recreatieve sporters. Tegenwoordig is circa 72% te typeren als recreantloper. Het aandeel van recreatieve sporters is enorm gestegen ten opzichte van het aantal baanatleten. Top 10 grootste atletiekverenigingen, daaronder de Gelderse verenigingen. Nr Vereniging Verenigingsplaats av Sprint breda gac hilversum pac rotterdam Eindhoven Atletiek eindhoven Fusie Fusie Fusie 5 Nijmegen Atletiek nijmegen Haag Atletiek s-gravenhage Prins Hendrik vught av Triathlon amersfoort av Fortuna vlaardingen av 34 apeldoorn av Athlos harderwijk Climax ede av Argo doetinchem Ciko 66 arnhem

21 Nr Vereniging Verenigingsplaats av Hanzesport zutphen av Veluwe apeldoorn av De Gemzen heerde av Wijchen wijchen Atletico 73 gendringen av Statina culemborg av Pallas 67 wageningen AVA 70 aalten av De Liemers zevenaar Ciaflo epe Loopgroep pk dodewaard asv eibergen av Archeus winterswijk av Cifla nijmegen Gelre dieren lv Groenlo groenlo av Astylos tiel Loopgroep Jan Strijker laag-soeren Lid sinds 2012 Loopgroep Visie ermelo de loper zevenaar

22 Nr Vereniging Verenigingsplaats Runners Vorden vorden nasv t Haasje nijmegen SV Putten putten Loopgroep Garderen garderen Loopgroep Papendal arnhem Running 2000 nunspeet wav Tartlétos wageningen Zaltbommel Dutch Runners zaltbommel Loopgroep De Zoomlopers wageningen Seven Hills Runingteam nijmegen Wrun Club nijmegen Lid sinds

23 22

24 4.1.4 Topsport en talentontwikkeling Op het gebied van topsport en talentontwikkeling speelt Gelderland een belangrijke rol. Op sportcentrum Papendal is het Centrum voor Topsport en Onderwijs gevestigd. Op Papendal zijn uitstekende outdoor- en indoorfaciliteiten aanwezig om training voor topatletiek mogelijk te maken. Hier traint dagelijks een grote groep talenten en topatleten onder leiding van de bondscoaches van de Atletiekunie. Op het gebied van talentontwikkeling spelen de atletiekverenigingen in Gelderland een actieve rol. Diverse verenigingen hebben het initiatief genomen om hun talenten in aparte trainingsgroepen onder te brengen. Zo zijn er talentgroepen actief in Apeldoorn, Arnhem, Doetinchem, Gendringen, Nijmegen, Winterswijk, Zevenaar, Zutphen. Daarnaast verzorgt de Atletiekunie onder leiding van regiocoaches op Papendal en in Apeldoorn de regiotrainingen voor Oost-Nederland. De regiotrainingen moeten talentvolle atleten de kans geven om door te stromen naar de nationale talentprogramma s. Het Nederlands Kampioenschap Atletiek is een belangrijk meetmoment om in kaart te brengen hoeveel topsporters er actief zijn in Gelderland. Bij het laatste nk Atletiek namen 52 atleten van Gelderse verenigingen deel. Op het totaal aantal van 533 deelnemers bedraagt de Gelderse inbreng 9,7%. Deze atleten behaalden in totaal negen podiumplaatsen. De belangrijkste leveranciers van deelnemers aan het nk zijn av 34 (18), Climax (6), Cifla (6), Nijmegen Atletiek (3) en Tartlétos (3) Infrastructuur Het aantal en de spreiding van atletiekbanen in de provincie Gelderland zijn over het algemeen goed te noemen (zie het overzicht op de volgende pagina). Veel verenigingen beschikken over een kunststofatletiekbaan. Een inventarisatie leert dat er 16 kunststofatletiekbanen in Gelderland liggen (14x 6-baans en 2x 4-baans). Daarnaast liggen er een viertal grasbanen (al dan niet gecombineerd met asfalt). Ook beschikt Gelderland met het Omnisport in Apeldoorn over de enige volwaardige indooraccommodatie van Nederland. Het Omnisport voldoet aan alle internationale normen voor grote atletiekevenementen. Het verleden heeft aangetoond dat het realiseren van een kunststofaccommodatie een belangrijke bijdrage levert aan de verdere groei van een vereniging tot een stabiele en voor vele doelgroepen geschikte vereniging. Verder wordt er in de groene gebieden (met name Veluwe en Montferland) volop hardgelopen. De bestaande wandel- en fietsroutes zijn daarbij veel belopen paden. Door een goede spreiding van kunststofaccommodaties kennen de meeste regio s in Gelderland een goede dekking. Uitzondering zijn de Achterhoek, Rivierenland (Zaltbommel/ Geldermalsen) en de Eemvallei (Barneveld/Voorthuizen). In de Achterhoek, waar zowel in Aalten als Winterswijk verenigingen zijn gevestigd, zijn de plannen om hier kunststofbanen te realiseren inmiddels in een vergevorderd stadium. In Rivierenland en de Eemvallei ontbreekt het momenteel aan verenigingen die actief bezig zijn met de baanatletiek. 23

25 4.1.6 Gehandicaptenatletiek De Atletiekunie telt op dit moment ongeveer 1000 leden met een verstandelijke (vb) en/of lichamelijke (lb) handicap, verspreid over 80 verschillende atletiekverenigingen. De Atletiekunie streeft naar een zo breed mogelijk aanbod voor gehandicaptenatletiek door het hele land. In Gelderland zijn momenteel ruim 100 verstandelijk en lichamelijk beperkten actief. De volgende verenigingen hebben een aanbod voor gehandicapten: Nijmegen Atletiek - re-integratie via atletiek, samenwerking met Hunenberg handbikers groep Ciko 66 (Arnhem) - vb / lb groep Athlos (Harderwijk) - vb / lb groep av 34 (Apeldoorn) - vb / lb groep Hanzesport (Zutphen) - vb / lb groep Archeus (Winterswijk) - vb (autisme, adhd) asv (Eibergen) - vb / lb groep Atletico 73 (Gendringen) - vb groep (autisme) 24

26 25

27 4.1.7 Top- en breedtesportevenementen Gelderland valt met meer dan tweehonderd hardloopevenementen per jaar te typeren als dé hardloopprovincie van Nederland. Grootschalige evenementen als de Zevenheuvelenloop, de Marikenloop, de Montferland Run, de Posbankloop, de Midwintermarathon, de Bridge to Bridge en de Maas en Waalse Dijkenloop trekken deelnemers uit heel Nederland. Jaarlijks nemen naar schatting hardlopers deel aan een van deze evenementen. Al deze evenementen stimuleren de Gelderse economie. Zo toonde onderzoek van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen aan dat de totale economische impact van de Zevenheuvelenloop in 2010 naar schatting 1,3 miljoen was. Naast de loopevenementen zijn er in Gelderland met de organisatie van de Nederlandse Kampioenschappen Indoor in Apeldoorn ook grote baanatletiekevenementen. Momenteel doet bmc, in opdracht van de provincie Gelderland, onderzoek naar de economische impact van deze kampioenschappen voor de provincie. 4.2 Wandelsport in Gelderland Samen met tuinieren en klussen wordt wandelen door Gelderlanders het vaakst gedaan voor de ontspanning. De Gelderse Sportmonitor 2011 toont aan dat ruim 80% van de ondervraagden minimaal één tot drie keer per maand wandelt voor de ontspanning. Groepen die daarbij bovengemiddeld scoren, zijn vrouwen, ouderen (50+) en mensen met beperkingen. Verder valt op dat de regio s Achterhoek en Nijmegen relatief hoog scoren Aangesloten organisaties en ledentallen Ruim 160 lokale (wandelsport)organisaties zorgen in vrijwel elke Gelderse gemeente voor een vertegenwoordiging van de wandelsport. Zij binden, onder de vlag van knblo-nl, verenigingsleden. Daarnaast zijn er bij de knblo-nl ook nog zo n individuele leden uit Gelderland aangesloten. Als relatief laagdrempelige sport heeft wandelen veel te bieden voor bijzondere doelgroepen. In verhouding met andere sporttakken wordt de wandelsport beoefend door relatief veel senioren. Zo is ruim 80% van de Gelderse leden van de knblo-nl ouder dan 55 jaar en zelfs 25% ouder dan 65 jaar. Naast verenigingen binden ook maatschappelijke organisaties, zoals het Nationaal Park Hoge Veluwe, samen met de knblo-nl het gehele jaar door in de provincie zo n enthousiaste en fanatieke wandelaars, die zich als lid bij een van de bonden hebben aangesloten. Onder de ruim 160 organisaties bevinden zich 12 atletiekverenigingen met een actieve wandelafdeling. Gelderland, Brabant en Limburg zijn de wandelprovincies bij uitstek. Wat daarbij, binnen de georganiseerde wandelsport, opvalt is dat Gelderland het vooral erg goed doet op het gebied van het organiseren van (grootschalige) wandelevenementen, maar dat de binding van wandelaars op lokaal niveau (verenigingen, wandelgroepen) relatief gezien achterblijft bij bijvoorbeeld provincie Brabant. In de provincie Brabant zijn, binnen knblo-nl-verband, bijna verenigingsleden actief. 26

28 Overzicht Gelderse lidorganisaties van knblo-nl aalten cgv S.S.S. Irene Lintelo aalten Wsv De Wandelvriend apeldoorn Apeldoornse Wandel Federatie apeldoorn Apeldoornse Wandelvereniging De Trekvogels apeldoorn e.a.w.c. Wandellust apeldoorn Stichting Nordic Walking Veluwe arnhem Stg. 2 in 1 arnhem Stg. Bridge to Bridge arnhem Wsv Nooit Te Ver barchem Stichting Barchemse 4-daagse laren gld Wsv D.O.S. Barchem beek-ubbergen Stg. Avond4daagse Ubbergen beek-ubbergen Wsv Mooi Nederland bemmel Stichting De Bol beneden-leeuwen Stichting Maas en Waalse Dijkenloop beuningen Com. Dorpentocht Ewijk beuningen gld Sportcafé De Tinnegieter neede Borculose Muziekvereniging Volharding (a4d) boven leeuwen Wsv De Vrolijke Tippelaars brummen Wsv Brummen cuijk Muziekvereniging Harmonie Irene cuijk Wsv Milsbeek didam Avond4daagse Didam dieren Wsv Diderna-w.i.k. doetinchem Stg. Achterhoekse Wandel4daagse doetinchem WandelSmart Commissie doetinchem Wsv y.m.c.a. doornenburg Sv Olympia doornspijk Stichting Vrienden van Molen de Duif driel Luctor et Emergo Driel driel Stg. Kersenfeest Driel druten Sportcentrum Flash druten Stiching Druten Promotions druten Wsv Kolping ede Regio vvv/rbt Vallei ede Wsv Blauw Wit eerbeek wsv Eerbeek eibergen IJsver. Eibergen geldermalsen Christelijke Wandelsportvereniging Prinses Marijke geldermalsen St. Nat. Rode Kruis Bloesemtocht gelselaar Stichting Duursport Gelselaar gennep Stichting wandelen 50+ Gennep duiven Stg. Jeugdraad Giesbeek goor Wsv Gorssel grave Wv Magnus groesbeek R.K. Schutterij St. Hubertus (Jeugdafdeling) groesbeek Stg. Streek Tweedaagse Nijmegen groesbeek Stichting Welzijn Groesbeek 27

29 groesbeek Wsv De Bosbesjes haalderen Wsv Pro Corpore hengelo gld Stg. Avondwandelvierdaagse Hengelo (Gld.) hoenderloo Stg. Nationaal Park De Hoge Veluwe arnhem Stichting Exodus Wandelevenement huissen Stichting Wandelen in Vrijheid nunspeet Buurtvereniging Hulshorst groenlo Bernard Weenink Stichting lochem Lochemse Evenementen Organisatie malden kbo afdeling Malden malden Stichting Michaël millingen aan de rijn Wsv De Rijnvogels neede Needs Wandelcomité (a4d Neede) neede Wsv De Berg nijmegen Fatima nijmegen knblo-nl nijmegen kscc voor de Rijn- en Binnenvaart nijmegen Nijmegen Atletiek nijmegen Nordic Walking Vereniging Groesbeek nijmegen Running Nijmegen nijmegen St. Kaloramawandeltocht nijmegen Stichting de 4daagse nijmegen Stichting Rosamars nijmegen Wandelstichting Avondvierdaagse Nijmegen Noord oss Wandelvereniging Gelderland nijmegen Wsv De Arend nijmegen Wsv wios 81 nijmegen Wsv Zwanenveld nunspeet Ver. Gemeentebelang Nunspeet oldebroek st. T. Behartiging vd Belangen v ns Rambonnet ooij Wsv De Roodborstjes oosterbeek Politie Sportvereniging Renkum oosterhout gld Stichting Landwaard ottersum Stichting Kindervakantiewerk overasselt Sint Willebrord, kbo Overasselt / Nederasselt ravestein Wsv De Posthoorn ugchelen Wsv des-utrecht velp gld Stg. Posbankloop Velp nunspeet Stg. de uitdaging aangaan J. v.d. Hoorn Foundation ermelo Stg. Evenementen Vierhouten vorden Gv Sparta vorden Wandelsportvereniging Ruurlo warnsveld Wsv Shrewsbury wijchen Wsv Paschalis winssen Koninklijke Fanfare Ulto winterswijk Avondvierdaagse Comité w.v.c. zaltbommel Afd. Bommelerwaard van het Nederlandse Rodekruis zevenaar De Loper (wandelafd. van Stg. Samenloop) zwolle Stichting Falcon Walk zwolle TwinsAllround 28

30 4.2.2 Economisch en maatschappelijk belang Gelderland is de provincie waar men het liefst wandelt, en trekt liefst 1,8 miljoen wandelaars (bron: Nationale Wandelmonitor 2010). Daarbij valt op dat in verhouding met andere provincies ook relatief veel Gelderse inwoners de wandelschoenen aantrekken. In Gelderland is nauwelijks een tekort aan wandelmogelijkheden, van langeafstandspaden tot ommetjes dicht bij huis; de Veluwe biedt zelfs de hoogste recreatieve kwaliteit (bron: Recreatiecijfers bij de Hand Kenniscentrum Recreatie). Veel landelijk bekende wandelpaden voeren bovendien door de provincie, zoals het Pieterpad. knblo-nl en nwb beheren beide een aantal langeafstandspaden. knblo-nl beheert het Westerborkpad, Grebbeliniepad, Market Gardenpad en de Koninklijke weg. De nwb beheert de Veluweweg, Jagerspad, IJsselweg, Jac. Gazenbeekweg, Rijn-Deltapad Oost en de Tielerwaard Wandelroute. Wandelaars nemen de tijd om de provincie te verkennen en zorgen zowel voorafgaand, tijdens als na het wandelen voor extra bestedingen aan horeca, overnachtingen en recreatie. Zo besteedt een wandelaar per wandeldag gemiddeld 13,- aan consumpties en wordt op jaarbasis voor 115,- aan overnachtingen uitgegeven (bron: Nationale Wandelmonitor 2010). (Meerdaagse) wandelsportevenementen zijn voor de regio van aanzienlijke betekenis. Zo bedraagt de economische impact van de Vierdaagse van Nijmegen alleen voor de stad Nijmegen al 42 miljoen en lopen de extra bestedingen in de regio in de richting van 50 miljoen met daarmee samenhangende directe effecten voor de werkgelegenheid. Aan de Vierdaagse van Nijmegen doen jaarlijks zo n Gelderse wandelaars mee; zo n overige deelnemers zijn met ruim 65 nationaliteiten jaarlijks derhalve afkomstig van buiten de provincie. Maar ook evenementen als de Airbornewandeltocht en Rode Kruis Bloesemtocht trekken jaarlijks meer dan 50% van hun deelnemers van buiten de regio aan. Meerdaagse wandelevenementen hebben daarbij het grote voordeel dat zij in de regio relatief veel overnachtingen en lokale bestedingen bij de plaatselijke middenstand opleveren. Tijdens Vierdaagsen als in Nijmegen, Apeldoorn, Ede, Doetinchem, Barchem etc. zoeken vele duizenden wandelaars hun toevlucht tot hotels, campings, Bed & Breakfasts, horecagelegenheden etc. in de omringende gemeenten. De Gelderse meerdaagsen hebben gezamenlijk een grote toeristischpromotionele waarde voor de provincie. De evenementen dragen direct bij aan het imago van de provincie en de waardering als toeristische bestemming. Publicitaire samenwerking tussen evenementen en overheden kunnen er aan bijdragen dat naast de deelnemers ook de honderdduizenden bezoekers bij de evenementen verleid worden om de provincie (stad, natuur, cultuur) ook buiten de evenementen om te bezoeken. Wandelsport is grotendeels vrijwilligerswerk. Evenementen en activiteiten van verenigingen worden georganiseerd door vrijwilligers. Voor zo n duizend vrijwilligers betekent dit gedurende het jaar een aanzienlijks tijdsinvestering op bestuurlijk vlak. Rondom de evenementen zijn jaarlijks enkele duizenden vrijwilligers actief. Voor velen een waardevolle manier om een bijdrage te leveren aan de samenleving en om daardoor ook deel uit te maken van sociale verbanden Gelderse Wandelevenementen De grootste wandelsportevenementen uit het Landelijk Wandelprogramma vinden jaarlijks plaats in Gelderland (bron: knblo-nl). Zo is de Vierdaagse van Nijmegen met deelnemers verreweg het grootste (sport)evenement van Nederland. Maar ook de 2e en 3e plaats worden door Gelderse Wandelevenementen ingenomen, respectievelijk door de Airborne Wandeltocht ( deelnemers, Oosterbeek) en Rode Kruis Bloesemtocht ( deelnemers, Geldermalsen). 29

31 Niet alleen de grootste, ook de meeste wandelsportevenementen vinden in de provincie plaats. Jaarlijks organiseren knblo-nl en nwb meer dan 300 één- of meerdaagse wandeltochten. Vele daarvan zijn een begrip in wandelland, zoals de Vierdaagse van Apeldoorn, Achterhoekse Wandelvierdaagse, Edese 4Daagse, Posbank wandeltocht, Bourgondisch Fruitwandelen, de Montferland Walk, Kaloramawandeltocht, Falcon Walk, John Frost Memorial Walk en het WandelFeest. Onder de vlag van knblo-nl trekken 166 wandelevenementen in 2012 in totaal deelnemers. Onder de vlag van nwb trekken de 140 wandelevenementen in 2012 in totaal deel nemers Organisatorische infrastructuur In 57 Gelderse plaatsen (maar nog niet in alle gemeenten) worden door de lokale (wandelsport)organisaties jaarlijks meer dan kinderen en een deel van hun (groot)ouders een week lang in beweging gebracht door de organisatie van de Avond4daagsen. Afgelopen jaren zijn door knblo-nl meer dan 40 wandeltrainers en -begeleiders opgeleid volgens de Kwalificatiestructuur voor de Sport. Daarnaast is een aanzienlijk aantal sportief wandel- en nordic walking trainers opgeleid door Atletiekunie en overige opleidingsinstanties. Al dit wandeltechnisch kader kan bijdragen aan de doelstellingen uit het kernsportplan. Door middel van een gezamenlijk licentiesysteem bewaken de bonden de kwaliteit van het kader. Een van de belangrijkste organisatorische uitdagingen voor de wandelsport is gelegen in het feit dat verreweg het merendeel van de wandelvereniging niet de beschikking heeft over een eigen accommodatie. Een grote diversiteit aan accommodaties (variërend van onder andere hotels, buurthuizen en scholen) wordt gebruikt als uitvalsbasis voor wandelactiviteiten. In de lokale omgeving is daarmee, in tegenstelling tot bijvoorbeeld atletiekverenigingen, de herkenbaarheid van de wandelsport veel minder. Voor succesvolle wandelverenigingen blijkt een herkenbare accommodatie van cruciaal belang te zijn om een centraal punt te vormen waar inwoners met hun wandelvragen terecht kunnen. In Gelderland beschikken slechts een aantal verenigingen over een eigen/herkenbare accommodatie. Mede om die reden heeft knblo-nl het concept Wandelsportcentrum ontwikkeld, om zowel fysiek als online meer herkenbare centrale punten voor de wandelsport in Gelderland te creëren. Diverse Gelderse maatschappelijke organisaties en kennisinstituten als de Radboud Universiteit, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en het cios Arnhem werken intensief met de bonden samen op het gebied van kennisontwikkeling en deskundigheidsbevordering. Dit richt zich in bijzonder op sportstimuleringsprojecten als Via Vierdaagse en WandelFit De georganiseerde wandelsport van knblo-nl en de nwb samengevat knblo-nl Lidorganisaties 95 Verenigingen 62 Stichtingen 32 Bedrijven 1 30

32 Lidorganisaties 95 Georganiseerde wandelaars (leden) Verenigingsleden Individuele leden Evenementen 166 Wandeltochten 132 Avond4daagse 34 Deelnemers Wandeltochten (excl. Vierdaagse) Avond4daagse nwb Lidorganisaties 108 Verenigingen 51 Stichtingen 16 Organisatiecomité 41 Georganiseerde wandelaars (leden) 3493 Verenigingsleden 994 Individuele leden

33 Lidorganisaties 108 Evenementen 140 Wandeltochten 90 Avond4daagse 50 Deelnemers Wandeltochten (excl. Vierdaagse) Avond4daagse

34 5 Gelderse ambitie Atletiek 5.1 Aanbod en projecten Atletiekunie Zoals wij eerder hebben aangegeven, heeft dit kernsportplan tot doel dat de Gelderse atletiek en wandelsport de komende jaren naar een hoger niveau worden getild. Het plan zoomt in op de positie en de betekenis van atletiek en wandelen in Gelderland en brengt in beeld op welke wijze deze sport in Gelderland versterkt kan worden om een substantiële bijdrage te leveren aan het positioneren van Gelderland als een vitale en sportieve provincie. Eerst wordt echter kort ingegaan op de algemene, landelijke ambitie van de Atletiekunie, knblo en nwb. Missie van de Atletiekunie De Atletiekunie wil de atletiek, waaronder de loopsport, in Nederland versterken en vernieuwen. Door middel van aantrekkelijke trainings- en wedstrijdvormen, aangeboden vanuit kwalitatief sterke verenigingen en loopgroepen en ondersteund door een professioneel opererend bondsbureau, willen wij sporters en vrijwilligers inspireren en begeleiden bij het gezamenlijk behalen en ervaren van plezier, voldoening en prestaties op elk niveau. Visie en ambitie Atletiekunie Jaarlijks worden duizenden kinderen lid van een atletiekvereniging. Tegelijkertijd is het verloop in die jeugdcategorieën erg hoog. Kennelijk is de aantrekkingskracht die atletiek op jeugd heeft, groter dan de aantrekkelijkheid van de beoefening. In grote lijnen is deze tendens ook waarneembaar in de loopsport. Het verloop onder nieuwe leden is in de eerste jaren het hoogst. Vanuit deze optiek is vernieuwing van de atletiek en de loopsport door het vergroten van het plezier in de beoefening als sporter, maar ook in beleving als toeschouwer meer dan ooit van belang. Atletiek als beleef- en kijksport dient flitsender en spannender te worden. Voor het nieuwe meerjarenbeleid wordt nadrukkelijk aansluiting gezocht bij het motto voor de ek 2016: Athletics like never before! In het begrip Athletics is daarbij zowel de atletiek als de loopsport vervat. Onze sociale omgeving verandert: mensen worden ouder en sporten langer, tegelijkertijd leven anderen minder gezond en bewegen daarbij onvoldoende. Verenigingen worden volop organisatorisch uitgedaagd. Het Rijk en lokale overheden verwachten dat sportbonden en verenigingen met sport maatschappelijke doelen realiseren. De ambitie is daarbij om Nederland op olympisch niveau te krijgen wat sportdeelname en prestaties betreft. Met een enorm potentieel aan lopers en in hun kielzog andere atleten is dat voor de nog steeds groeiende Atletiekunie een uitdagende én kansrijke omgeving om atletiek en loopsport populair te maken en te houden. Vanuit dit omgevingsbeeld is het de ambitie van de Atletiekunie om de positie als autoriteit op het gebied van atletiek en loopsport verder te versterken. Daarbij wil de Atletiekunie een betrouwbare, betrokken en inspirerende partner zijn van en voor verenigingen, atleten en vrijwilligers. Om dat te bereiken, zal de Atletiekunie als maatschappelijke organisatie haar verantwoordelijkheid nemen bij de ondersteuning van alle sporters en verenigingen die verbetering van prestaties, gezondheid en sociaal welbevinden nastreven. Daarbij moeten de kracht, deskundigheid en ervaring van verenigingen, atleten en Atletiekunie-medewerkers volop worden benut. Zowel topatleten als leden van een loopgroep hebben unieke eigenschappen en ambities. Met organisatie, betrokkenheid en maatwerk kunnen zij optimaal begeleid worden. 33

35 Strategische doelen Atletiekunie De vertaling van de Atletiekunie-missie, visie en ambitie naar daadwerkelijke activiteiten verloopt langs de lijnen van strategische doelen. Strategische doelen geven richting aan het langetermijnbeleid van de organisatie. Zij dienen als stip op de horizon en vormen de basis voor de uitwerking van het beleid dat in de komende olympische periode centraal zal staan. Voor de komende beleidsperiode zijn de volgende strategische doelen geformuleerd: 1. het ver hogen van de kwaliteit en versterken van de positie en het imago van atletiek- en loopverenigingen; 2. het ontwikkelen en promoten van een pakket aan diensten en producten op het gebied van de loopsport, zowel voor lopers binnen de aangesloten verenigingen en loopgroepen als voor de loopsportconsument en de verschillende doelgroepen die daarbinnen zijn te onderscheiden; 3. het verhogen van de aantrekkelijkheid van de wedstrijdatletiek en van de jeugdatletiek in het bijzonder, zowel in trainings- en wedstrijdvormen als in de schoolatletiek, resulterend in een groei van het aantal jeugdleden mede als gevolg van een afname van het verloop onder jeugdleden; 4. het structureren van de herkenning en ontwikkeling van talenten van binnen en buiten de atletiek, uitmondend in een bredere basis voor en grotere omvang van de topatletiekselecties; 5. het structureel verhogen van het prestatieniveau van Nederlandse talenten en topatleten, uitmondend in deelname in finales bij Europese en wereldkampioenschappen, Olympische en Paralympische Spelen en andere aansprekende topevenementen; 6. het versterken van de banden met European Athletics, iaaf en ipc met het oog op het verwerven van internationale evenementen voor de promotie van de atletiek en loopsport in ons land. Onder het motto Athletics like never before het voorbereiden en realiseren van de op alle vlakken aansprekende Europese Kampioenschappen Atletiek in Amsterdam in het versterken van de positie en het imago van de Atletiekunie als maatschappelijke organi satie en natuurlijke autoriteit in de baanatletiek en de loopsport, en het verbeteren van de kwaliteit van de interne bedrijfsvoering binnen de Atletiekunie. 5.2 Atletiek en Vitale samenleving Algemeen In de doelstelling om door sport Gelderland vitaler te maken is een belangrijke rol weggelegd voor verenigingen. Vitale verenigingen zullen een bijdrage leveren aan een vitaal Gelderland. Een structuur met kwalitatief sterke verenigingen met een hoogwaardig sportaanbod is voor de ontwikkeling van essentieel belang. Het beleid van de Atletiekunie is om die reden gericht op het versterken van verenigingen en het ondersteunen van verenigingen. De Gelderse Sport Federatie is met haar ondersteuningsaanbod voor verenigingen een belangrijke partner. Op algemenere aandachtsgebieden (Besturen met een visie, marketing & sponsoring) kunnen de Atletiekunie en de knblo-nl gezamenlijk optrekken. Het thema accommodaties is zowel opgenomen onder het deelthema Sportieve bewegingsruimte als onder het thema Excellente prestaties. 34

36 Bij Sportieve bewegingsruimte gaat het onder andere over het updaten van bestaande accommodaties of het realiseren van nieuwe accommodaties voor een brede groep atletiekbeoefenaars. Bij Excellente prestaties ligt de nadruk vooral op het Nationaal Trainingscentrum Papendal Deelthema Sportieve bewegingsruimte en Accommodaties Visie/Speerpunten/Pijlers/Thema s Sporten als wandelen en hardlopen zijn relatief laagdrempelig en kunnen tot op hoge leeftijd beoefend worden. Met de vergrijzing van de Nederlandse bevolking zal de vraag naar ruimte om buiten te kunnen sporten en recreëren alleen maar verder toenemen. De groei van beoefening is alleen mogelijk als overheden, belangenorganisaties en terreinbeheerders goed met elkaar samenwerken. Afstemming van vraag en aanbod vraagt regionaal maatwerk. Om een tekort of juist een overaanbod aan routes en paden te voorkomen. Projecten/activiteiten Diverse verenigingen in Gelderland hebben ambities om een accommodatie up te daten of te realiseren. De kosten van een atletiekaccommodatie zijn hoog en de draagkracht van veel verenigingen is gering. De Atletiekunie is er voorstander van om de rol van accommodaties in regionaal verband te bezien, om zo de kosten voor de vereniging beperkt te kunnen houden en geen overcapaciteit te creeren. Daarnaast is de Atletiekunie er voorstander van om meer multifunctionele accommodaties te realiseren. Door slimme combinaties te zoeken tussen meerdere gebruikers kunnen de exploitatiekosten van accommodaties rendabeler worden. De clubhuizen van atletiekverenigingen zullen in 2016 een belangrijke spil zijn in het lokale verenigingsleven. Onder andere kinderopvang, scholen, wandel-, fiets-, ouderenclubs zullen gebruikmaken van de clubhuizen. Doel/Subdoelen Gezamenlijk doel is dat iedere Gelderlander dicht bij huis kan sporten en recreëren in een aantrekkelijke omgeving. Belangrijke voorwaarde is dat ze dit op een veilige manier kunnen doen zonder elkaar tot last te zijn. Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Nieuwe rol van accommodaties: op korte termijn: planvorming rondom nieuwe accommodaties ontwikkelen op lange termijn: realisatie nieuwe en renoveren bestaande atletiekaccommodaties Realiseren van meer multifunctionele accommodaties: op korte termijn: bewustzijn van multifunctionaliteit bij verenigingen vergroten op lange termijn: clubhuizen van atletiekverenigingen zijn in 2016 een belangrijke spil in het lokale verenigingsleven. Projecten/activiteiten In de Achterhoek zijn er momenteel twee plannen voor de aanleg van kunststofaccommodaties in een vergevorderd stadium. Begin 2012 heeft de gemeente Aalten groen licht gegeven voor de aanleg van een 300-meter-baan. In het voorjaar van 2013 is de aanleg hiervan gestart. 35

37 In Winterswijk trachten gemeente en vereniging de financiering van een 400-meterwedstrijdbaan voor elkaar te krijgen. De plannen en financiële onderbouwing zijn afgerond. Het is wachten op groen licht voor medefinanciering vanuit de provincie Gelderland. Doel/Subdoelen Aanleg 300-meter-baan in de gemeente Aalten. Rondkrijgen financiering van een 400-meter-wedstrijdbaan in Winterswijk. Projecten/activiteiten Atletiekvereniging Climax dient de toplaag van de accommodatie op korte termijn te vervangen. Daarbij is de wens om de 6-laans-rondbaan uit te breiden met twee extra lanen. Momenteel vinden hiertoe verkennende gesprekken met de gemeente plaats. Doel/Subdoelen Vervanging van toplaag van de accommodatie atletiekvereniging Climax. Uitbreiding van 6-laans-rondbaan met twee extra lanen. Projecten/activiteiten Naast bovengenoemde quick wins is het upgraden van de grasbaan in Tiel naar een volwaardige kunststofbaan gewenst. Een realisatie van een dergelijke accommodatie is een belangrijke aanjager voor de atletieksport in Rivierenland. Doel/Subdoelen Realisatie volwaardige kunststofbaan in Tiel. Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) van bovenstaande projecten en activiteiten Op korte termijn: start aanleg van 300-meter-baan in gemeente Aalten financiering 400-meter-wedstrijdbanen in Winterswijk rond vervanging toplaag van de accommodatie atletiekvereniging Climax en uitbreiding van 6-laans-rondbaan met twee extra lanen upgraden van grasbaan in Tiel. Op lange termijn: in iedere Gelderse regio een volwaardige breedtesportaccommodatie Projecten/activiteiten Om de ambities te realiseren op het gebied van talentontwikkeling en wedstrijdorganisatie is het noodzakelijk om bestaande accommodaties verder up te graden. De atletiekbaan op Papendal is afgekeurd en dient gerenoveerd te worden. Op de huidige baan kunnen geen officiële wedstrijden (nieuwe Papendal Games) georganiseerd worden. Daarnaast dient opwaardering van de atletiekfaciliteiten in Apeldoorn (van 6-laans naar 8-laans) en Nijmegen overwogen te worden. In Nijmegen zal een indoortrainingsaccommodatie ervoor zorgen dat de talenten het gehele jaar door kunnen trainen. Doel/Subdoelen Upgraden van bestaande accommodaties 36

38 Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: onderzoeken mogelijkheden tot renovatie en uitbreiding accommodaties in Arnhem, Nijmegen en Apeldoorn Op lange termijn: renovatie van accommodaties in Arnhem, Nijmegen en Apeldoorn, waarop topsport beoefend kan worden en topsportevenementen georganiseerd kunnen worden. Projecten/activiteiten De Atletiekunie heeft samen met de Hartstichting in veel gemeentes veilige loop- en wandelroutes uitgezet. In Gelderland zijn er 9 van deze routes uitgezet (Arnhem, Barneveld, Borculo, Epe, Ermelo, Harderwijk, Heerde, Putten en Vaassen). Een veilige loop- en wandelroute voldoet aan een aantal kwaliteitseisen: sociaal veilig, verkeersveilig (zo weinig mogelijk kruisend verkeer), voorzien van verlichting, op verharde ondergrond en vlak terrein en loopt over brede paden. De gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor het onderhoud van de routes. De Atletiekunie wil gemeenten stimuleren om meer veilige loop- en wandelroutes aan te leggen. In 2016 dienen er 25 veilige loop- en wandelroutes in Gelderland gerealiseerd te zijn. Het start- en eindpunt van de routes dient bij voorkeur op atletiekaccommodaties te liggen. De routes dienen daarnaast op aantrekkelijke plekken te liggen om te lopen, bijvoorbeeld in parken. Verenigingen kunnen dan tevens activiteiten ontplooien op of rondom deze routes, zoals coopertesten en laagdrempelige loopevenementen. Daarbij kan in de naamgeving de koppeling worden gelegd met bijvoorbeeld topatleten of andere local heroes, die afkomstig zijn uit de regio. De Atletiekunie heeft de ambitie om deze routes maar ook andere wandel- en fietsroutes in samenwerking met andere partners (knblo-nl, gemeente, wedstrijdorganisatoren) door middel van digitale applicaties voor mobiele telefoons te ontsluiten. Doel/Subdoelen Aanleg van 25 veilige loop- en wandelroutes in Gelderland. Ontsluiten van deze routes (en ook andere wandel- en fietsroutes) door middel van digitale applicaties voor mobiele telefoons Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: verkennen mogelijkheden tot aanleg van veilige loop- en wandelroutes en het vinden van samenwerkingspartners (andere duursportbonden en gemeenten). Op lange termijn: in 2016 zijn 25 veilige loop- en wandelroutes in Gelderland gerealiseerd in 2016 zijn deze (en andere) routes ontsloten door middel van digitale applicaties voor mobiele telefoons. Projecten/activiteiten Verenigingen en wedstrijdorganisatoren ervaren tevens toenemende kosten in de leges voor het gebruik van (provinciale) wegen en routes. De verschillen in tarieven op gemeentelijk niveau zijn ook zeer divers. Gelderland staat bekend om zijn prachtige loopevenementen. 37

39 Het is de wens van de Atletiekunie om tot een gemakkelijk aanvraagsysteem met uniforme tarieven te komen, waarbij het gebruikersgemak voor organisaties en verenigingen vooropstaat. Doel/Subdoelen Realiseren van een makkelijk aanvraagsysteem met uniforme tarieven. Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: De provincie Gelderland heeft besloten om vanaf 1 juni 2012 bepaalde niet-commerciële activiteiten zoals van amateursportclubs vrij te stellen van leges voor toestemmingen voor verkeersmaatregelen. Deze leges zijn een soort behandelbedrag dat de provincie Gelderland heft voor het in behandeling nemen van vergunningsaanvragen voor wegafsluitingen en andere verkeersmaatregelen. Het gaat hier om een bedrag van ruim 225,- bij wandel- en fietstochten, ruiterritten en tochten met bespannen wagens Deelthema Meer sporten en bewegen Actieve senioren Visie/Speerpunten/Pijlers/Thema s In het kader van een Leven Lang Sporten zal de Atletiekunie samen met de knblonl de samenwerking tussen atletiek- en wandelverenigingen promoten. Tevens zal de samenwerking gezocht worden met de Nederlandse Bridgebond om de cursus Denken en Doen onderdak te geven in clubhuizen van atletiekverenigingen. Zodra verenigingen seniorvriendelijk zijn, zullen ze actief de samenwerking zoeken met andere lokale ouderenorganisaties. Projecten en activiteiten Om verenigingen seniorvriendelijk te maken, zal de Atletiekunie bestuursleden van verenigingen inspireren om bewust met deze doelgroep aan de slag te gaan. In samenwerking met de Gelderse Sport Federatie en de knblo-nl zal de cursus Verzilver je club gezamenlijk voor atletiek- en wandelverenigingen aangeboden worden. Door het aanbieden van de cursus voor beide doelgroepen ontstaat een klik tussen het wandelen en de atletiek. Het aantal lidmaatschappen van senioren zal stijgen en ook zal er een toename waarneembaar zijn in het aantal senioren dat vrijwilligerswerk verricht. De cursus Verzilver je club zal om het jaar aangeboden worden. In 2016 hebben alle atletiekverenigingen (met meer dan 200 leden) de cursus gevolgd. Naast de bestuursleden zal het bestaande trainerskader ook gestimuleerd worden om de cursus Sportleider SeniorenSport te volgen. Het is de wens van de Atletiekunie om samen met andere sportbonden een duursportaanbod voor senioren te ontwikkelen, volgens de methodiek van het galm. Om eentonigheid in de sportbeoefening te voorkomen, kunnen verschillende cursussen door het jaar heen afwisseling bieden. De achterliggende gedachte is dat de senioren door de afwisseling langer actief blijven. Doel/Subdoelen Organiseren van een wandelsportaanbod bij atletiekverenigingen Seniorvriendelijk maken van verenigingen en actieve samenwerking met andere lokale 38

40 ouderenorganisaties Stimuleren van bestuursleden en het bestaande trainerskader om de cursus Sportleider Senioren-Sport te volgen Langer actief blijven van senioren door het ontwikkelen van duursportaanbod voor senioren volgens methodiek van het galm (verschillende cursussen zorgen voor afwisseling). Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: atletiek- en wandelverenigingen maken gebruik van de cursus Verzilver je club Op lange termijn: in 2016 zijn er 15 atletiekverenigingen die ook een wandelsport- (incl. nordic walking en sportief wandelen) -aanbod hebben realisatie 10 seniorvriendelijke verenigingen en samenwerking met andere lokale ouderenorganisaties alle atletiekverenigingen (met meer dan 200 leden) hebben de cursus Verzilver je club gevolgd bestuursleden en het bestaande trainerskader volgen de cursus Sportleider SeniorenSport duursportaanbod voor senioren volgens de methodiek van het galm Deelthema Sporten en gezondheid Jeugd Visie/Speerpunten/Pijlers/Thema s In 2012 heeft de Atletiekunie op basis van de jeugdfilosofie een visiedocument op jeugdatletiek opgesteld, dat richting geeft aan alle ontwikkelingen en projecten die met jeugdatletiek te maken hebben. Daarbij wordt nadrukkelijk gebruikgemaakt van het uit Canada afkomstige ltad-model, het Long Term Athlete Developmentmodel. Essentie van het model is dat binnen de sportbeoefening gekozen kan worden voor de prestatieve kant, maar dat op iedere leeftijd ook de overstap naar een recreatieve beoefening mogelijk is. Projecten en activiteiten Pupillenwedstrijden nieuwe stijl: Athletics Champs Vanuit de nieuwe jeugdvisie is in de afgelopen jaren een nieuwe opzet voor de organisatie van pupillenwedstrijden ontwikkeld, getiteld Athletics Champs. Essentie daarbij is het aanbieden van uitdagende wedstrijdvormen met een veel hogere intensiteit in een veel korter tijdsbestek. Daarbij worden concessies gedaan aan het meten van prestaties in centimeters of seconden. Door de nieuwe wedstrijdvormen en het gebruik van nieuwe en attractieve spelmaterialen wordt de spelvreugde echter sterk verhoogd. In de komende jaren wordt dit concept verder uitgewerkt tot de landelijke norm voor pupillenwedstrijden, en kan daarmee als speerpunt worden gezien in het aantrekkelijker maken van de jeugdatletiek. Het concept van de nieuwe pupillenwedstrijden legt de nadruk op het collectieve plezier en minder op de individuele prestatie. De rol van ouders in de jurering en begeleiding bij deze wedstrijden geeft atletiek een meer sociaal en familiair karakter. De nieuwe opzet heeft consequenties voor de opleiding van jeugdtrainers en de opleiding van juryleden, maar ook voor het benodigde atletiekmateriaal binnen de vereniging. Naast een opzet voor baanwedstrijden zal op termijn ook een opzet voor atletiekbeoefening in gymzalen en sporthallen worden gemaakt. In 2014 draait in heel Gelderland de nieuwe pupillencompetitie. Alle verenigingen 39

41 beschikken in 2016 over het juiste materiaal om wedstrijden en trainingen te organiseren. Doel/Subdoelen verhogen van de spelvreugde/het aantrekkelijker maken van de jeugdatletiek door aanbieden van uitdagende wedstrijdvormen met een veel hogere intensiteit in een veel korter tijdsbestek voor jeugd realiseren van nieuwe pupillencompetitie realiseren van een meer sociaal en familiair karakter door rol van ouders in jurering en begeleiding ontwikkelen van mogelijkheden atletiekbeoefening in gymzalen en sporthallen. Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: organisatie van één Athletics Champskennismakingswedstrijd (2013) organisatie van een cyclus Athletics Champ (4 wedstrijden) (2014) Op lange termijn: concept pupillenwedstrijden nieuwe stijl is uitgewerkt tot de landelijke norm voor pupillenwedstrijden/in 2014 draait in heel Gelderland de nieuwe pupillencompetitie het spelen en de wedstrijden hebben een meer sociaal en familiair karakter opleiding van trainers en juryleden is aangepast in 2016 beschikken alle verenigingen over het juiste materiaal om wedstrijden en trainingen te organiseren realisatie mogelijkheden atletiekbeoefening in gymzalen en sporthallen. Projecten en activiteiten Schoolatletiekprogramma voor basisscholen In navolging van het succesvolle schooljudo.nl ontwikkelt de Atletiekunie momenteel, samen met breedtesportmarketingbureau 2Basics, een schoolatletiekprogramma voor de basisschooljeugd. Doelstelling van het programma is om kinderen in zes weken tijd op een verantwoorde en speelse manier kennis te laten maken met de verschillende aspecten van de atletieksport. De opzet is zo dat ieder kind zijn/haar talenten leert ontdekken. Na afloop hebben de kinderen de mogelijkheid om een zesweekse naschoolse vervolgcursus te volgen bij de dichtstbijzijnde atletiekvereniging. Er wordt gewerkt met een uniform programma, dat door buurtsportcoaches, onderwijzers en trainers onderwezen kan worden. De Atletiekunie wil in 2016 in minimaal 10 Gelderse gemeenten op 50 basisscholen een structureel schoolatletiekprogramma aanbieden. Doel/Subdoelen kinderen op de basisschool maken kennis met verschillende aspecten van de atletieksport meer kinderen worden lid van een atletiekvereniging aanbieden van structureel schoolatletiekprogramma op aantal Gelderse basisscholen. 40

42 Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: ontwikkelen nieuw schoolatletiekprogramma pilot in één (of meerdere) Gelderse regio( s) Op lange termijn: introductie schoolatletiekprogramma voor de basisschooljeugd aansluitend op dit schoolatletiekprogramma hebben 1000 kinderen een zesweekse naschoolse vervolgcursus gevolgd in 2016 biedt de Atletiekunie in minimaal 10 Gelderse gemeenten op 50 basisscholen een structureel schoolatletiekprogramma aan. Projecten en activiteiten IRun2BFit voor het voortgezet onderwijs Voor het voortgezet onderwijs is de interventie IRun2BFit een geschikt instrument om meer jeugd aan het bewegen te krijgen. IRun2BFit beïnvloedt de keuzes die middelbare scholieren maken. Daar waar de gezonde keuze niet de standaard is, probeert de interventie om de jeugd er juist toe aan te zetten de gezonde keuze te maken. Hiermee levert IRun2BFit een bijdrage in het terugdringen van overgewicht. Dit gebeurt door de jeugd gedurende acht weken een integraal programma met bewegen, kennis over bewegen en voeding voor te schotelen. Het traject sluit af met deelname aan een loopevenement. In de provincies Noord- Holland en Limburg draaien er reeds succesvolle programma s op meerdere middelbare scholen. Het Olympus College in Arnhem doet alweer voor de derde keer mee aan IRun2BFit en sluit dat in het voorjaar af met deelname aan de Stuwwalloop. In Gelderland zal in 2016 in minstens 5 gemeenten, op 10 middelbare scholen een IRun2BFit programma aangeboden worden. Doel/Subdoelen meer jeugd (voortgezet onderwijs) aan het bewegen krijgen door middel van de interventie IRun2Bfit de jeugd aanzetten tot het maken van gezonde keuzes terugdringen van overgewicht. Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: op 3 Gelderse voortgezetonderwijsscholen aanbieden van de interventie IRun2Bfit Op lange termijn: meer jeugd (voortgezet onderwijs) wordt door de interventie IRun2Bfit tot bewegen aan gezet en weet meer over bewegen en voeding overgewicht bij jongeren is aantoonbaar teruggedrongen in 2016 wordt in minstens 5 Gelderse gemeenten, op 10 middelbare scholen een IRun2Bfitprogramma aangeboden. 41

43 Projecten en activiteiten Start to Run ook voor de jeugd Het succesvolle Start to Run-programma is inmiddels ook toegankelijk voor middelbare scholieren (12-16 jaar). Ouders worden gestimuleerd om gezamenlijk met hun (inactieve) kinderen in beweging te komen. Ouder en kind hebben hierdoor steun aan elkaar bij het zetten van de eerste stappen. In 2016 zijn er zowel in maart als in september vijf Start to Runlocaties, die minstens 10 jongeren per locatie in beweging brengen. Doel/Subdoelen Door deelname aan Start to Run komen meer (inactieve) kinderen (tussen jaar) in beweging Door deelname aan Start to Run komen meer ouders van (inactieve) kinderen (tussen jaar) in beweging. Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: in 2013 zijn er zowel in maart als in september twee Start to Run-locaties, die minstens 5 jongeren per locatie in beweging brengen. Op lange termijn: in 2016 zijn er zowel in maart als in september vijf Start to Run-locaties, die minstens 10 jongeren per locatie in beweging brengen Deelthema Sporten en gezondheid Volwassenen Projecten en activiteiten Start to Run De cursus Start to Run was een van de weinige koplopers uit het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (nasb). Koplopers zijn interventies waarvan is aangetoond dat ze beweeggedrag bevorderen. Jaarlijks zetten beginnende hardlopers hun eerste stappen met behulp van het Start to Run-programma. Deze cursus wil meer mensen op een gezonde en verantwoorde wijze in beweging brengen en houden. Bovendien laat de interventie mensen plezier beleven aan het hardlopen. Start to Run leidt beginnende lopers op. Ze starten op een nulniveau en trainen tot ze een goede basis hebben (20 minuten onafgebroken hardlopen) om verder te kunnen met hardlopen. 95% van de deelnemers heeft ook de intentie om daadwerkelijk verder te gaan. Op zes zaterdagochtenden in het voor- en najaar gaan gekwalificeerde trainers aan de slag met de deelnemers. Start to Run wordt gegeven op ruim 130 verschillende locaties in Nederland, waarvan 14 locaties in Gelderland. In 2016 zullen er 25 Start to Run-locaties zijn in 25 verschillende gemeenten. Jaarlijks starten Gelderlanders met hardlopen door Start to Run. Doel/Subdoelen Opleiden van beginnende lopers Bevorderen van beweeggedrag (op gezonde en verantwoorde wijze). 42

44 Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: Start to Run wordt op minimaal 14 locaties in Gelderland gegeven. Op lange termijn: In 2016 zijn er 25 Start to Run-locaties in 25 verschillende Gelderse gemeenten. Jaarlijks starten Gelderlanders met hardlopen door Start to Run. Projecten en activiteiten Start to Run XL Gebaseerd op de uitgangspunten van het succesvolle Start to Run-programma hebben de organisaties Coachen in de natuur en Gewichtsconsulent de Haan, in samenwerking met een aantal partners (onder andere atletiekvereniging Climax) en de Atletiekunie, in 2011 het project Start to Run XL ontwikkeld. Doelstelling van Start to Run XL is mensen met ernstig overgewicht (obesitas) via een leefstijlen beweegprogramma (geen afslankprogramma) in beweging te krijgen. Gedurende een periode van 12 weken wordt een op maat gesneden trainings- en begeleidingsprogramma geboden. Gelet op de fysieke beperkingen van de deelnemers en achterliggende problematiek is voor Start to Run XL een andere, intensievere en meeromvattende aanpak nodig dan binnen Start to Run. De intensieve begeleiding is in handen van een gediplomeerd wandel-/looptrainer, een beweegcoach en een gewichtsconsulent. Bij Start to Run XL (12 weken) wordt alleen gewandeld. Indien de deelnemer geïnteresseerd is in een vervolgtraject van nog eens 12 weken, wordt ook een begin gemaakt met (hard-)lopen mits verantwoord en gewenst. Het programma bestaat onder andere uit twee gezamenlijke sessies per week, de inbreng van externe deskundigen, zoals podoloog en fysiotherapeut, en een aantal test- en meetmomenten. Met financiële ondersteuning van de Atletiekunie zijn in de periode najaar 2011 t/m najaar 2012 in samenwerking met de atletiekvereniging Climax in Ede drie pilots Start to Run XL uitgevoerd. In totaal hebben zo n 40 personen met succes aan Start to Run XL deelgenomen. Start to Run XL is vanaf najaar 2011 geëvalueerd door de Universiteit van Maastricht. De uitkomsten van de evaluaties laten zien dat de leefgewoontes en het beweegpatroon van deelnemers na Start to Run XL verbeterd zijn. Gemiddeld genomen zijn het gewicht en vetpercentage van de deelnemers verlaagd en is de fitheidsscore significant gestegen. De conditie van de deelnemers is dus significant verbeterd. Het deelnemersprofiel leert dat 39% van de deelnemers een medische bijzonderheid heeft en dat veel deelnemers in de oudere leeftijdscategorie in beweging komen (40-49: 46%; >50: 39%). De Atletiekunie heeft de ambitie om het succesvolle Start to Run XL op een grotere schaal in Gelderland uit te rollen. De komende twee jaar zal deze interventie exclusief voor Gelderland beschikbaar zijn. De komende jaren zal zich vanuit Ede de interventie als een olievlek over de rest van Gelderland uitspreiden. In eerste instantie zullen de stedelijke gebieden Apeldoorn, Arnhem, Nijmegen, Doetinchem, Zutphen aan de beurt zijn. De Atletiekunie wil in 2016 op minimaal 10 locaties in Gelderland een Start to Run XL-cursus organiseren; daarmee worden jaarlijks 400 inactieven duurzaam in beweging gebracht. 43

45 Doel/Subdoelen Start to Run XL heeft tot doel om mensen met ernstig overgewicht (obesitas) via een leefstijl- en beweegprogramma (geen afslankprogramma) in beweging te krijgen. Op grote schaal uitrollen van het programma Start to Run XL in Gelderland. Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: Komende twee jaar is de interventie exclusief voor Gelderland en is, als olievlek, over de provincie uitgespreid (om te beginnen in de stedelijke gebieden Apeldoorn, Arnhem, Nijmegen, Doetinchem en Zutphen). Op lange termijn: In 2016 wordt op minimaal 10 locaties in Gelderland een Start to Run XL-cursus georga niseerd en daarmee worden jaarlijks 400 inactieven duurzaam in beweging gebracht. Projecten en activiteiten Run to The Start Zevenheuvelenloop en Marikenloop Run to The Start is een nieuwe interventie van de Atletiekunie en bouwt voort op de succesformule van Start to Run (bewezen effectieve interventie nasb 1). De Atletiekunie wil door middel van Run to The Start de loopsport zowel kwantitatief als kwalitatief laten groeien. Het is van groot belang dat lopen op een veilige en verantwoorde manier plaatsvindt. Sociale binding kan een belangrijke factor zijn om deactivering te voorkomen. Uit onderzoek is gebleken dat het lopen in groepsverband als belangrijke context en stimulator voor het continueren en intensiveren van de loopsportbeoefening kan worden beschouwd (van Bottenburg, 2009). Deelname aan een hardloopevenement is voor veel deelnemers een grote stap. Door lokaal in groepsverband richting een loopevenement te trainen en er gezamenlijk aan deel te nemen, wordt de drempel tot deelname aan een loopevenement verlaagd. Het deelnemen zelf zorgt voor een plezier- en succesbeleving. Dat laatste is een motivatieprikkel is om door te blijven gaan met hardlopen. In het voorjaar is er een Run to The Start-trainingstraject naar de Marikenloop en in het najaar naar de Zevenheuvelenloop georganiseerd. Zeshonderd lopers (voornamelijk Gelderlanders) hebben zich op een veilige en verantwoorde manier voorbereid op een van beide evenementen. Onderzoekscijfers van het nivel tonen aan dat 72% van de deelnemers ervaart lichamelijk actiever te zijn geworden. Deelnemers waardeerden het programma met het cijfer 8 en 95% van de deelnemers zal het programma bij anderen aanbevelen. De Atletiekunie wil in de komende jaren het succes van het Run to The Start-traject bij de Marikenloop en Zevenheuvelenloop verder uitbouwen. Ook is het de wens om door middel van online applicaties en een digitaal clubhuis het programma verder te innoveren en te laten voldoen aan de wensen en behoeften van de lopers. In 2016 bereiden jaarlijks 1000 Gelderlanders zich voor op een van beide loopevenementen door het Run to The Starttrainingstraject. De Atletiekunie heeft tevens de ambitie om de voorbereidingscursus bij drie andere grootschalige loopevenementen te organiseren. Doel/Subdoelen Door de interventie Run to The Start groeit de loopsport zowel kwantitatief als kwalitatief. De interventie Run to The Start biedt een veilige en verantwoorde manier om zich als loper 44

46 voor te bereiden op loopevenementen. Verder uitbouwen van het succes van het Run to The Start-traject bij de Marikenloop en Zevenheuvelenloop. Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: Dat het aantal deelnemers aan de Run to The Start is toegenomen met 29%. Het programma Run to The Start is geïnnoveerd door middel van online applicaties en een digitaal clubhuis. Op lange termijn: In 2016 bereiden jaarlijks 1000 Gelderlanders zich voor op een van beide loopevenementen door het Run to The Start-trainingstraject. Het Run to The Start-trainingstraject wordt bij nog drie andere grootschalige loopevenemen ten georganiseerd. Projecten en activiteiten Gehandicaptensport De integratie van gehandicaptenatletiek binnen de Atletiekunie en aangesloten verenigingen krijgt steeds meer gestalte. Het Dutch Parathletics Team heeft tijdens de Paralympische Spelen met een medailleoogst (7) aansprekende prestaties neergezet. Wel is duidelijk dat de opvolging van de huidige toppers nog onvoldoende vorm krijgt. Talentherkenning en -ontwikkeling zijn daarmee ook binnen de gehandicaptenatletiek punt van aandacht. In Gelderland zullen de talenten onder leiding van een talentcoach gaan trainen op het Nationaal Sport Centrum Papendal. Hoewel het aantal verenigingen met een sportaanbod voor gehandicapte atleten in de afgelopen periode fors is toegenomen, is het aantal beoefenaren nog te beperkt. Het stimuleren en ondersteunen van verenigingen bij het opstarten van een sportaanbod voor gehandicapten blijft daarmee ook in de komende beleidsperiode van belang. In nauwe samenwerking met noc*nsf en de Johan Cruyff Foundation zal een gerichte campagne ter stimulering van de gehandicaptenatletiek worden ingezet. De Atletiekunie moedigt verenigingen aan om toenadering te zoeken tot zorginstellingen. In Gelderland zal erop ingezet worden om het aantal verenigingen dat een aanbod heeft voor gehandicapten te verdubbelen. In 2016 bieden 16 verenigingen activiteiten aan voor gehandicapten. Om verenigingen die willen beginnen met gehandicaptenatletiek te ondersteunen, heeft de Atletiekunie een werkboek voor het opstarten van gehandicaptenatletiek beschikbaar. Daarnaast zal ingezet worden op het aanbieden van een opleiding voor trainers/begeleiders die aan gehandicapten training (willen) geven. Eens in de twee jaar zal deze cursus in Gelderland georganiseerd worden. Tot slot zal minstens één keer per jaar een overlegmoment tussen alle verenigingen met een aanbod voor gehandicapten plaatsvinden. In deze overleggen worden good practices gedeeld, samenwerkingsmoge lijk heden verkend en de gezamenlijke opleidingsbehoefte geïnventariseerd. Doel/Subdoelen Realisatie van de integratie van gehandicaptenatletiek binnen de Atletiekunie en aangesloten verenigingen 45

47 Goede talentherkenning en -ontwikkeling binnen de gehandicaptenatletiek Verenigingen hebben een sportaanbod voor gehandicapten. Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: talenten trainen, onder leiding van een talentcoach, op het Nationaal Sport Centrum Papendal er zijn 4 nieuwe verenigingen met een sportaanbod voor gehandicapten een gerichte campagne ter stimulering van de gehandicaptenatletiek is ingezet verenigingen hebben contact met zorginstellingen. Op lange termijn: In 2016 bieden 16 verenigingen activiteiten aan voor gehandicapten. Een opleiding voor trainers/begeleiders, die aan gehandicapten training (willen) geven, is aangeboden. Eens in de twee jaar is deze cursus in Gelderland georganiseerd Minstens één keer per jaar vindt een overlegmoment plaats tussen alle verenigingen met een aanbod voor gehandicapten. In deze overleggen worden good practices gedeeld, samenwerkingsmogelijkheden verkend en de gezamenlijke opleidingsbehoefte geïnven tariseerd. In schema samenvattend: Doelen/Resultaten Kernsportplan Atletiek en Wandelen Hoofddoel programma Gelderland Sport! Met de inzet van sport willen wij in 2016 een gezond, vitaal én aantrekkelijk Gelderland realiseren. Dit doen wij door op integrale wijze zowel de breedtesport als de talenten- en topsport in Gelderland te versterken, alsook sport in te zetten als middel om ruimtelijke kwaliteiten en economische kansen te versterken en te benutten Hoodfthema I Vitale samenleving Doel In 2016 is Gelderland een vitale sportprovincie geworden: meer Gelderse burgers (75%) sporten en bewegen ter bevordering van de gezondheid en sociale cohesie en ter vermindering van overgewicht. Deelthema s Sport en gezondheid Uitnodigende bewegingsruimte Meer sporten en bewegen 46

48 Hoodfthema I Vitale samenleving Doel In 2016 moet er in een aanzienlijk aantal Gelderse gemeenten (20 tot 56 gemeenten) ten minste één interventie die gericht is op bevordering van lichamelijke activiteit en preventie van overgewicht, worden uitgevoerd. In 2016 zijn meer beweegvriendelijke (fysieke) sport- en beweegmogelijkheden in de Gelderse openbare ruimte gerealiseerd, zodat aan de verwachte toenemende vraag naar sportieve mogelijkheden buiten kan worden voldaan. In 2016 doet minimaal 75% van de Gelderse burgers, met of zonder beperking, op de een of andere manier aan sport en bewegen. Visie Atletiekunie De laagdrempelige loopsport leent zich bij uitstek voor maatschappelijke projecten gericht op het verbeteren van de gezondheid. Daarbij is bewustwording van groot belang om veranderingen in beweeggedrag te kunnen continueren. De Atletiekunie streeft naar een regionale spreiding van wedstrijd- en trainingsaccommodaties. Atletiekaccommodaties zijn noodzakelijk voor de beoefening van de baanatletiek, maar voorzien tevens in een behoefte als startlocatie en als faciliteit voor bijv. loopscholing en testlopen voor de vele loopgroepen. Als maatschappelijke organisatie wil de Atletiekunie bijdragen aan het terugdringen van de bewegingsarmoede en het verhogen van de sportdeelname, bij voorkeur in verenigingsverband omdat daarmee de sportfrequentie wordt verhoogd, maar ook in de vorm van korte, regelmatig terugkerende en projectmatige sportbeoefening. Speerpunten / Pijlers / Thema s 1. Organisatie van IRun2BFit op Gelderse scholen voor voortgezet onderwijs 2. Organisatie van Start to Run XL 1. Aanleg 300-m-baan gemeente Aalten 2. Financiering 400-m-wedstrijdbaan Winterswijk 3. Vervanging toplaag atletiekaccommodatie in Ede en uitbreiding van 6- naar 8-laans 4. Upgraden grasbaan in Tiel naar kunststof 1. Organisatie van Start to Run voor Jeugd 2. Implementatie van Athletics Champs (pupillenwedstrijden nieuwe stijl) 3. Uitvoering van wervingscampagne Schoolatletiek (basisonderwijs) 4. Organisatie van Run to the Start 47

49 Hoodfthema I Vitale samenleving Doel/Subdoelen Ad 1. Het vergroten van het bewustzijn inzake de relatie tussen bewegen en gezondheid onder leerlingen voortgezet onderwijs; Ad 2. Het terugdringen van extreem (morbide) overgewicht en aanbrengen van structurele veranderingen in voedingspatroon en beweeggedrag bij personen met een hoge bmi (>30) Ad 1. Het stimuleren van bewegen onder jeugd; Ad 2. Het vergroten van het behoud van jeugdleden bij atletiekverenigingen door de aantrekkelijkheid van trainingen en wedstrijden voor pupillen te verhogen; Ad 3. Het stimuleren van de atletiek onder jeugdigen, resulterend in een lidmaatschap van een atletiekvereniging; Ad 4. Het aanbieden van evenemententrainingen om lopers daarmee beter voorbereid te laten deelnemen aan een loopevenement, om daarmee het risico op blessures te verminderen, de aantrekkelijkheid van de deelname te vergroten, en de kans op continuering van sportdeelname te vergroten. 48

50 Hoodfthema I Vitale samenleving Projecten / Activiteiten Ad 1. Het uitvoeren van het project IRun2BFit op 6 scholen in Gelderland in 2013; Ad 2. De organisatie van 2 trajecten Start to Run XL in Ad 1. Het werven van jeugdigen voor Start to Run, via de jeugd zelf, maar ook door ouders uit te dagen samen met hun kinderen deel te nemen; Ad 2. Het organiseren van kennismakingswedstrijden Athletics Champs in 2013, het organiseren van een 4-daagse competitie (als tussenvorm) in 2014 en een 6-daagse competitie (als eindvorm) in 2015; Ad 3. Het uitvoeren van een wervingscampagne op 30 scholen in Gelderland in samenwerking met 2 Basics / Sport2School; Ad 4. Het organiseren van twee voorbereidingstrajecten Run to the Start in samenwerking met de stichting Zeven Heuvelen. Resultaat Ad 1. In 2013 hebben ± 100 leerlingen van 2e jaar VO deelgenomen aan het project IRun2BFit; Ad2.In 2013 hebben ± 25 personen deelgenomen aan Start to Run XL. Ad 1. In 2013 hebben 100 jongeren (12 t/m 16 jaar) deelgenomen aan Start to Run; Ad 2. In 2013 hebben twee kennismakingswedstrijden Athletics Champs plaatsgevonden in de provincie Gelderland; Ad 3. In 2013 hebben 30 scholen in Gelderland deelgenomen aan het project Sport2Schoolatletiek; Ad 4. In 2013 zijn twee voorbereidingstrajecten Run to the Start georganiseerd waaraan in totaal 1250 personen hebben deelgenomen. 49

51 Hoodfthema I Vitale samenleving Korte termijn 2013 Ad 1. In 2013 hebben ± 100 leerlingen van 2e jaar vo deelgenomen aan het project IRun2BFit; Ad 2. In 2013 hebben ± 25 personen deelgenomen aan Start to Run XL. Fasering in jaren afhankelijk van subsidiemogelijkheden. Lange termijn 2016 Uitbouw van projecten naar grotere aantallen scholen, leerlingen, startlocaties en deelnemers. Uitbouw van projecten naar grotere aantallen scholen, leerlingen, startlocaties en deelnemers. 5.3 Atletiek en Excellente prestaties Visie/Speerpunten/Pijlers/Thema s De Atletiekunie zal de komende beleidsperiode blijven investeren in topsportprogramma s, toptalenten en topatleten met als ambitie het behalen van finale en podiumplaatsen bij ek s, wk s en de Olympische Spelen. Daarnaast zal de ontwikkeling en herkenning van talenten binnen en buiten de atletiek gestructureerd worden aan de hand van de principes van het ltad-model (Long Term Athlete Development). Deze structurering resulteert in een brede basis voor en grotere omvang van de topatletiekselecties. In Gelderland zal dit plaatsvinden bij het Centrum voor Topsport en Onderwijs (cto) Papendal en op regionaal niveau door het verzorgen van trainingen door regio-/bondscoaches van de Atletiekunie, maar in de lagen daaronder door het stimuleren van samenwerkingsverbanden. In Apeldoorn is reeds een initiatief opgestart (sotra) dat talentontwikkeling op de disciplines horden en de middellange afstand faciliteert, en in Nijmegen is reeds een team voor de wegatletiek actief (Team Zevenheuvelen). De Atletiekunie ziet in Topsport Gelderland een belangrijke partner als het gaat om het ondersteunen en faciliteren van talentontwikkeling op regionaal en lokaal niveau. De opzet van topsport en talentontwikkeling is grafisch weergegeven in het onderstaand piramidemodel. 50

52 ORGANISATIEVORM ATLETIEKUNIE LEEFTIJD NIVEAU 23+ jr. Atletiekunie-selectie* Internationaal Prestatieperspectief jr. Unie-selectie* Internationaal Talent* Nationaal Talent* Talent* jr. Nationaal Talent / Beloften/Regioatleten* jr. Regioatleten* Clubatleten en ongebonden sporters met goed testprofiel div. Clubniveau Beginnersniveau (ongebonden sporters) * selectiecriteria Atletiekunie-selecties, talentstatus, testprofiel nog onder constructie Deelthema Accommodaties Projecten en activiteiten Centrum voor Topsport en Onderwijs Papendal Op cto Papendal trainen topatleten in fulltime programma s in de disciplines meerkamp, sprint, werpen en paralympisch. In aanloop naar de Olympische Spelen van 2016 ondersteunt noc*nsf deze disciplines met de topsportgelden. De programma s zullen door de Atletiekunie verder uitgebouwd worden. Tevens zijn er nationale programma s voor hordelopen en midden en lange afstand, die parttime plaatsvinden. De aansluiting van talenten op de topatletiekprogramma s dient verder geoptimaliseerd te worden. De komende jaren zal de Atletiekunie meer regie gaan voeren op talentherkenning en talentontwikkeling. Door samenwerking en convenanten met de diverse talentgroepen in het land zal Papendal het middelpunt zijn van de atletiekdisciplines. Persoonlijk contact tussen bondscoaches en trainers van (potentiële) talenten zorgt ervoor dat de lijnen naar de talentgroepen kort zijn. De kennis van bondscoaches zal door middel van clinics, regiotrainingen en congressen beschikbaar gemaakt worden voor talenten, talentcoaches en andere geïnteresseerden in het land. Regionale trainingen verzorgd door regiocoaches van de Atletiekunie zullen plaatsvinden op cto Papendal en in de wintermaanden ook in het Omnisport in Apeldoorn. 51

53 Doel/Subdoelen uitbouwen fulltime trainingsprogramma s topatleten optimaliseren aansluiting van talenten op de topatletiekprogramma s Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: nieuwe opzet fulltime trainingsprogramma s ontwikkelen planvorming rondom talentontwikkeling Op lange termijn: verder optimaliseren van trainingsprogramma s topatleten de Atletiekunie voert de regie op talentherkenning en talentontwikkeling persoonlijk contact tussen bondscoaches en trainers van (potentiële) talenten is versterkt, de lijnen naar de talentgroepen zijn kort de kennis van bondscoaches is beschikbaar voor talenten, talentcoaches en andere geïnteresseerden in het land (clinics, regiotrainingen en congressen) Deelthema Talentondersteuning Projecten en activiteiten Talentenvolgsysteem en Testbatterij/Clubtesten Atletiek is een meetbare sport. Prestaties van talenten worden momenteel nog niet in een centrale database opgeslagen. De Atletiekunie maakt op het hoogste niveau van sporters gebruik van een talentenvolgsysteem genaamd Athletic Logic. De kweekvijver voor talenten is door de daling van het aantal junioren in de afgelopen vijf jaar (-1%) afgenomen. Het is dus belangrijk dat aanwezig talent in een vroegtijdig stadium opgemerkt en zichtbaar is. Door de uitrol van reeds ontwikkelde clubtesten voor verenigingen wordt het mogelijk om op open dagen talenten uit andere takken van sport te testen en in beeld te krijgen. Hieronder staan de al bestaande initiatieven op het gebied van talentontwikkeling weergeven: A. sotra In Apeldoorn is sinds half 2012 de stichting sotra actief. Het gaat om 20 ambitieuze atleten in leeftijd van circa 15 tot 23 jaar in de disciplines Sprint/Horden en MiLA. Deze stichting is een voortzetting van de Stichting Topsport Aventus. Per augustus 2012 is deze laatstgenoemde gestopt als gevolg van bezuinigingsmaatregelen in het onderwijs en de strengere regelgeving voor additionele activiteiten. Hierdoor kon onderwijsinstelling roc Aventus geen financiële bijdrage aan Stichting Topsport Aventus meer leveren. Doordat de activiteiten vanuit Topsport Aventus moesten stoppen, is sindsdien een ontbrekende trede ontstaan in de piramide van Talentontwikkeling van de Atletiekunie in de provincie Gelderland, waardoor de sprong van talenten van de vereniging naar de topsportopleiding op het Centrum Topsport en Onderwijs (cto) Papendal te groot dreigt te worden. De coaches die de trainingen aan de talenten hebben verzorgd en nu nog steeds verzorgen onder de vlag van sotra, zijn van het begin af aan regiocoach van de Atletiekunie geweest. Voor 2012 heeft de Atletiekunie ondersteuning, mede dankzij subsidie van de provincie Gelderland, aan de nieuwe stichting verleend voor de opzet van een goede doorstart van deze groep met atletiektalenten. De activiteiten van sotra worden in 2013 en volgende jaren voortgezet. 52

54 B. Regionale samenwerking Om verenigingen te versterken en talentontwikkeling te bevorderen, streeft de Atletiekunie naar de realisatie van regionale samenwerkingsverbanden op het gebied van talentontwikkeling. Het samenwerkingsverband gericht op talentontwikkeling is een daadkrachtige, goed georganiseerde en omgevingsgerichte stichting, atletiekvereniging of combinatie van verenigingen met een regionale uitstraling, die zowel een voorbeeldfunctie als een dienstverlenende en ondersteunende functie vervult ten opzichte van andere verenigingen in de directe omgeving. Binnen zo n samenwerkingsverband is er kennis en ervaring over talentontwikkeling beschikbaar voor de regio. De Atletiekunie zal dergelijke samenwerkingsverbanden faciliteren. De daadwerkelijke uitvoering (het organiseren van trainingen) is een regionale aangelegenheid. In Gelderland is momenteel één initiatief opgestart: Team Zevenheuvelenloop. De Atletiekunie verwacht dat er in de toekomst in Nijmegen (op het gebied van atletiek) en de Achterhoek mogelijk ook regionale samenwerkingsverbanden opgestart worden. C. Team Zevenheuvelenloop Het Team Zevenheuvelenloop is in 2012 van start gegaan. Het is een samenwerkingsverband, ondergebracht in een stichting die is ontstaan vanuit meerdere Nijmeegse trainingsgroepen (Cifla, Nijmegen Atletiek en Seven Hills Runningteam). Momenteel bestaat de groep uit atleten, onderscheiden in een opleidingsteam (12-17 jaar) en een hoofdselectie vanaf 18 jaar. De stichting wordt ondersteund door de Stichting Zevenheuvelenloop, de Seven Hills Runners Club, de gemeente Nijmegen en de Atletiekunie. Primaire doelstelling van het team is om aankomende toptalenten in staat te stellen maximaal te presteren, uitmondend in deelname aan Europese en mondiale toernooien. In 2016 is Team Zevenheuvelenloop (naar voorbeeld van Team Distance Runners uit Noord-Holland) uitgegroeid tot een van de toonaangevende talententeams in Nederland voor de wegatletiek. D. Team Gelderland Een nieuw initiatief vanuit de Atletiekunie zelf is de start van een Team Gelderland. Dit behelst voor de midden- en lange afstand het gehele traject van scouten in het onderwijs tot en met opleiden van talenten tot topatleet. Het model waar dit mee bereikt moet worden, is een samenwerkingsverband tussen de Atletiekunie, de provincie Gelderland, Topsport Gelderland, de gemeente Arnhem, de han (Hoogeschool van Arnhem en Nijmegen) en het cto Papendal. Ook de Stichting Zevenheuvelenloop kan daarin zo mogelijk een rol toebedeeld krijgen. De provincie Gelderland heeft een rijke historie als het gaat om internationale toplopers en olympiërs: Jos Hermens, Gerard Tebroke, Haico Scharn, Grete Koens, Marko Koers, Gert-Jan Liefers, Bram Som en Arnoud Okken zijn daarvan aansprekende voorbeelden. Het is dus de moeite waard om in de provincie Gelderland intensief te zoeken naar looptalent. Alle voorwaarden zijn in Gelderland aanwezig: succesvolle en ervaren bondscoaches van de Atletiekunie, een fantastische trainingsaccommodatie op het cto Papendal, onderwijs, maatschappelijke en paramedische ondersteuning, en ook bijvoorbeeld huisvesting in/rond Arnhem. Doel/Subdoelen (van de verschillende onderdelen van de bovenstaande tekst) Testen en volgen van de ontwikkeling van individuele atleten (door testbatterij voor clubs en eventueel talentvolgsysteem) Piramide van Talentontwikkeling versterken Versterken van verenigingen en bevorderen van talentontwikkeling Realiseren van regionale samenwerkingsverbanden 53

55 Team Zevenheuvelenloop stelt aankomende talenten in de wegatletiek in staat zich optimaal te ontwikkelen en te presteren Vergroten van de kweekvijver voor talenten door activiteiten te starten of te ondersteunen die zich richten op atleten die het clubniveau ontstijgen, maar nog niet voldoen aan het niveau van de regiotrainingen of topsportprogramma s Via Team Gelderland in een breed gedragen samenwerkingsverband ontdekken en opleiden van looptalent Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: op lokaal niveau zijn de al ontwikkelde clubtesten door verenigingen ingezet om op open dagen talenten uit andere takken van sport in beeld te krijgen de activiteiten van sotra met raad en daad bij te staan en te laten aansluiten op de nationale programma s op cto Papendal. de Atletiekunie ondersteunt regionale samenwerkingsverbanden met raad en daad in hun activiteiten om trainingsprogramma s aan te bieden op vereniging+-niveau via Team Gelderland: jaarlijks testtrainingen op alle scholen voor voortgezet onderwijs in Arnhem en voor de laatste groep van de basisscholen. Op lange termijn: het talentvolgsysteem ( Athletic Logic ) is ingezet regionale samenwerkingsverbanden gericht op talentontwikkeling zijn opgericht. Zij hebben zowel een voorbeeldfunctie als een dienstverlenende en ondersteunende functie ten opzichte van andere verenigingen in de directe omgeving in 2016 is Team Zevenheuvelenloop (naar voorbeeld van Team Distance Runners) uitgegroeid tot een van de toonaangevende talententeams in Nederland voor de wegatletiek Via Team Gelderland: in minimaal 6 gemeenten in de provincie Gelderland vinden testtrainingen/-dagen plaats voor kinderen uit groep 8 en voor het voortgezet onderwijs; minimaal 20 kinderen per deelnemende gemeente worden lid van de plaatselijke atletiekvereniging; minimaal 20 talenten trainen wekelijks op regionaal niveau mee op cto Papendal; minimaal 15 atleten trainen 3 tot 5 keer per week mee op het cto Papendal en plaatsen zich voor deelname aan de Nationale Juniorenkampioenschappen en 3-5 van hen plaatsen zich voor een internationaal jeugd-/juniorentoernooi. In schema samenvattend: Doelen/Resultaten Kernsportplan Atletiek en Wandelen Hoofddoel programma Gelderland Sport! Met de inzet van sport willen wij in 2016 een gezond, vitaal én aantrekkelijk Gelderland realiseren. Dit doen wij door op integrale wijze zowel de breedtesport als de talenten- en topsport in Gelderland te versterken, alsook sport in te zetten als middel om ruimtelijke kwaliteiten en economische kansen te versterken en te benutten 54

56 Hoofdthema II Excellente prestaties Doel In 2016 hebben meer sporters zich ontwikkeld tot talenten en meer talenten zijn toppers geworden. We hebben 20% meer talenten en topsporters, meer topevenementen, meer topaccommodaties. Deelthema s Talentondersteuning Accommodaties Doel In 2016 maken 20% meer toptalenten en topsporters deel uit van de nationale top. In 2016 is er binnen alle Gelderse kernsporten minimaal één topwedstrijd- en één toptrainingsaccommodatie, dan wel zijn deze gerealiseerd. Visie Atletiekunie Teneinde de doorstroom van talenten van clubniveau naar nationale top te verbeteren, wordt gestreefd naar het organiseren van regionale samenwerkingsverbanden op het gebied van talentontwikkeling. De vanuit noc*nsf ondersteunde programma s voor sprint/ estafette, meerkamp, kogel/ discus en parathletics worden centraal aangeboden op cto Papendal. Met de realisatie van de Arnhemhal op Papendal is een hoogwaardige trainingsaccommodatie voor topatletiek beschikbaar gekomen. In Apeldoorn is een internationale indooraccommodatie beschikbaar. De atletiekbaan op Papendal is als wedstrijdaccommodatie afgekeurd en dient gerenoveerd te worden. Speerpunten/Pijlers/Thema s Inrichting van één of enkele Regionale Training Centra. Renovatie atletiekaccommodatie Papendal. Doel/Subdoelen Het vergroten van het aantal atleten dat kan deelnemen aan de regionale trainingen. Het vergroten van het aantal atleten dat vanuit de regionale trainingen doorstroomt naar het nationale niveau en aansluit bij de nationale programma s die op Papendal worden georganiseerd. Zie boven. 55

57 Hoofdthema II Excellente prestaties Projecten/Activiteiten Organisatorische, logistieke en technische ondersteuning bij de ontwikkeling van regionale trainingscentra. Zie boven Resultaat In 2016 zijn 2 regionale trainingscentra in Gelderland operationeel. Goedkeuring van de atletiekaccommodatie Papendal. Korte termijn 2013 In 2013 worden voorbereidingen getroffen voor de start van een rtc in Afhankelijk van subsidiemogelijkheden. Lange termijn 2016 In 2016 zijn 2 regionale trainingscentra in Gelderland operationeel. Afhankelijk van subsidiemogelijkheden nb Visie = vanuit welke beleidsmatige achtergrond/uitgangspunten handelen de sportbonden? Daarbij dient er aansluiting te zijn bij het deelthema van Gelderland Sport! Speerpunt/Pijler/Thema = welke prioriteiten komen uit het voorgaande voort? Doel = datgene wat je wilt bereiken in het kader van het speerpunt/thema/pijler Projecten/Activiteiten = die passen binnen het doel en bijdragen aan het realiseren van het beoogde resultaat Resultaat = wat concreet op de korte dan wel lange termijn bereikt wordt 5.4 Atletiek en Economische impact Deelthema Evenementen Visie/Speerpunten/Pijlers/Thema s Evenementen, zowel in de breedte- als in de topsport, vormen een belangrijk onderdeel van de plannen in Gelderland Sportland. Deze evenementen kunnen een inspiratiebron zijn om zelf in beweging te komen en zijn ook van economische en maatschappelijke waarde voor Gelderland. Sportevenementen leveren een bijdrage aan de beeldvorming van de provincie Gelderland als een gezonde, sportieve en aantrekkelijke provincie. In de provincie Gelderland worden jaarlijks vele atletiek- en loopsportevenementen georganiseerd. Projecten en activiteiten Nederlandse Kampioenschappen Indoor Het Omnisport in Apeldoorn is jaarlijks gastheer van de Nederlandse Kampioenschappen Indoor. In drie weekenden in februari worden respectievelijk het nk Indoor Meerkamp/ nk Indoor Masters, nk Indoor senioren en nk Indoor junioren georganiseerd. Op deze nk s komen 1000 atleten in actie, zijn 550 vrijwilligers actief en zijn er toeschouwers. 56

58 De afgelopen jaren is er door de Atletiekunie al veel geïnvesteerd in eventpresentation. De komende jaren zullen deze investeringen gecontinueerd worden. Atletiek is voor deelnemers, toeschouwers en kijkers niet altijd gemakkelijk om te volgen. Er gebeurt te veel en soms ook onsamenhangend op hetzelfde moment. Het versterken van de presentatie van een evenement draagt bij aan aantrekkelijkere wedstrijden. Door middel van side-events voor de jeugd (schoolatletiekprogramma s) in aanloop naar de nk Indoors is de Atletiekunie voornemens om meer jeugd als toeschouwer voor deze evenementen aan te trekken. De ambitie is om in 2016 bij de nk Indoors voor senioren en voor junioren een uitverkocht Omnisport te hebben. Ook is de Atletiekunie voornemens om de koppeling met het bedrijfsleven verder te activeren door het aanbieden van hospitality-pakketten rondom het nk Indoor voor senioren. Een dergelijk pakket bevat kaarten voor de wedstrijddagen, een aantrekkelijk aanvullend programma en mogelijkheden om toppers clinics en lezingen te laten verzorgen. Doel/Subdoelen organiseren van meer aantrekkelijke wedstrijden nk Indoors aantrekken van meer toeschouwers nk Indoors, met name meer jeugd aanbieden van hospitality-pakketten voor het (lokale) bedrijfsleven Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte en lange termijn: eventpresentation is versterkt er zijn side-events, in de vorm van schoolatletiekprogramma s, georganiseerd (in aanloop naar nk Indoors). Projecten en activiteiten Bidfase ek indoor 2019 Apeldoorn De organisatie van aantrekkelijke internationale topevenementen in Nederland biedt zowel enorme promotionele mogelijkheden voor de atletiek en loopsport, als voor de betreffende gemeente waar de organisatie van het evenement plaatsvindt. De Atletiekunie heeft met de toekenning van onder andere ek Cross in 2005 (Tilburg), de ek Junioren (2007) en de ek Meerkamp in 2008 en in 2010 (beide in Hengelo) een goed trackrecord opgebouwd bij European Athletics. Absoluut hoogtepunt is de organisatie van de Europese Kampioenschappen Atletiek in 2016 in Amsterdam. Met het verwerven van dit kampioenschap is de focus nu volledig gericht op het realiseren van een aansprekend en vernieuwend toernooi, onder het motto Athletics like never before. In lijn met de ambitie om grote aansprekende toernooien naar Nederland te halen, is een mogelijk volgende stip aan de horizon het ek Indoor in De komende beleidsperiode zal de Atletiekunie met de diverse stakeholders (gemeente Apeldoorn, provincies Gelderland en Overijssel) de mogelijkheden verkennen om een bid uit te brengen voor de organisatie van dit aansprekende toernooi. In de aanloop naar een eventueel ek Indoor 2019 zullen ook initiatieven onderzocht en vervolgens ontplooid worden om een jaarlijks indooratletiekgala te organiseren. 57

59 Doel/Subdoelen grote aansprekende toernooien naar Nederland halen, in het bijzonder ek Indoor in 2019 Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte en lange termijn: mogelijkheden voor uitbrengen bid zijn verkend en vervolgstappen uitgewerkt. Projecten en activiteiten Oprichting evenementenplatform De Atletiekunie is voornemens om op provinciaal niveau een loopplatform op te richten. Dit platform is een samenwerkingsverband tussen organisaties (commercieel en nietcommercieel) binnen de loopsport in Gelderland. Het loopplatform wil de loopsport verder ontwikkelen en daarmee op de kaart zetten in en buiten Gelderland. Dit betekent dat zij extra aandacht genereren voor de loopsport, activiteiten met uitstraling ontwikkelen en evenementen van een hoog niveau organiseren, mogelijk resulterend in de organisatie van een Gelders loopcircuit (met daaraan gekoppeld een Gelders Kampioenschap). Door samen te werken ontstaat er synergie: de professionaliteit neemt toe, er kan gebruikgemaakt worden van elkaars expertise, meer beschikbare vrijwilligers en er valt gezamenlijk inkoopvoordeel te realiseren. De Atletiekunie zal tweemaal per jaar een bijeenkomst initiëren. In eerste instantie zullen evenementen met een deelnemersaantal van onderdeel uitmaken van dit platform. De Atletiekunie en knblo-nl stimuleren loopevenementen en wandelevenementen om samenwerking met elkaar te zoeken. Er zijn al veel loopevenementen waarbij ook een wandeltocht aangeboden wordt. Het Dijkensportweekend in Beneden Leeuwen (waar Bourgondisch Fruitwandelen onderdeel van uitmaakt) is een voorbeeld van een evenement waarbij het wandelen en hardlopen in één evenement gecombineerd worden. Grootschalige hardloopevenementen als de Montferland Run ( s-heerenberg), de Midwintermarathon (Apeldoorn), de Zevenheuvelenloop (Nijmegen) hebben momenteel nog geen wandelafstanden op het programma. Doel/Subdoelen oprichten van loopplatform op provinciaal niveau meer samenwerking tussen loopevenementen en wandelevenementen Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte en lange termijn: het opgerichte loopplatform heeft de loopsport verder ontwikkeld en daarmee ook op de kaart gezet in en buiten Gelderland er is (door het loopplatform) extra aandacht gegenereerd voor de loopsport, er zijn activiteiten met uitstraling ontwikkeld en evenementen van een hoog niveau georganiseerd (Gelders loopcircuit) door samenwerking is de professionaliteit toegenomen, wordt expertise uitgewisseld, zijn er meer beschikbare vrijwilligers en wordt gezamenlijk inkoopvoordeel gerealiseerd de Atletiekunie initieert tweemaal per jaar een bijeenkomst er worden verschillende evenementen georganiseerd waarbij hardlopen en wandelen in één evenement worden georganiseerd. 58

60 Projecten en activiteiten Stimuleren van aantrekkelijke (internationale) atletiekwedstrijden in Gelderland De provincie Gelderland heeft naast het nk indoor weinig grote atletiekwedstrijden binnen de provincie. De Global Athletics is een internationaal atletiekspektakel dat jaarlijks in Nijmegen plaatsvindt. Door de samenwerking met zorgpartners is er ook een programma voor de gehandicaptenatletiek en tevens is er een programma voor kinderen. De organisatie heeft de ambitie om het evenement de komende jaren uit te bouwen tot een van de belangrijkste nationale atletiekevenementen. Daarnaast zijn er lokale initiatieven gaande om de Papendal Games weer op de atletiekkalender te krijgen. Doel/Subdoelen verder professionaliseren van Global Athletics Nijmegen koppeling leggen tussen (regionale) breedtesport en (internationale) topsport mogelijke organisatie Papendal Games Deelthema Kennis en Innovatie Visie/Speerpunten/Pijlers/Thema s De Atletiekunie wil haar rol als kenniscentrum duidelijker positioneren. Een kenniscentrum vervult organisatiebreed een functie door het verzamelen en overzichtelijk beschikbaar stellen van goede informatie, die op het gebied van de atletiek en loopsport van doorslaggevend belang kan zijn in het aangaan en onderhouden van relaties met partners, verenigingen, leden, ongebonden lopers en alle delen van de samenleving. Projecten en activiteiten Kennis en innovatie De Atletiekunie organiseert jaarlijks (in samenwerking met de knblo-nl) twee grootschalige kaderdagen in Gelderland. In het najaar staat jaarlijks de Looptrainersdag op de programmering. Deze jaarlijkse kennis- en ontmoetingsdag wordt al zeven jaar georganiseerd op het Universitair Sportcentrum van de Radboud Universiteit te Nijmegen. Deze kaderdag is elk jaar binnen no-time volgeboekt met 1000 hardlooptrainers uit het gehele land. De Looptrainersdag is bestemd voor iedereen die bij de ondersteuning van de loopsport betrokken is, zoals looptrainers, assistentlooptrainers, juniorenlooptrainers, Milatrainers (midden-/langeafstand), trainerscoördinatoren, docenten en bestuurlijk verenigingskader. De Looptrainersdag is een ideale gelegenheid om actuele informatie over loopsportgerichte onderwerpen en activiteiten te verkrijgen. Elk voorjaar wordt een soortgelijke dag voor wandeltrainers in samenwerking met de knblo-nl georganiseerd. Jaarlijks bezoeken 350 wandeltrainers deze dag. De komende jaren zal de organisatie van deze kaderdagen in Gelderland blijven plaatsvinden. Daarnaast hebben de Stichting Zevenheuvelenloop en de Atletiekunie een samenwerkings verband met het umc St Radboud. Het umc St Radboud richt zich op de gezondheid van de lopers door het verrichten van wetenschappelijk onderzoek en medische verzorging in relatie tot de sportbeoefening. Hiervoor worden jaarlijks een aantal deelnemers van de Zevenheuvelenloop aan uitgebreide onderzoeken onderworpen. De Atletiekunie is voornemens om met de Stichting Zevenheuvelenloop en het umc St Radboud intensiever samen te werken om meer wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de loopsport te laten verrichten. 59

61 Doel/Subdoelen Atletiekunie positioneert zich duidelijker in haar rol als kenniscentrum Organisatie van kennis- en ontmoetingsdagen om actuele informatie over loopsportgerichte onderwerpen en activiteiten te verkrijgen en uit te wisselen Intensivering van samenwerking tussen Atletiekunie, Stichting Zevenheuvelenloop en het umc St Radboud om meer wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de loopsport te laten verrichten. Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) De Atletiekunie heeft een duidelijke positie als kenniscentrum en is in die hoedanigheid belangrijk voor het beschikbaar stellen van informatie aan partners, verenigingen, leden, ongebonden lopers en alle delen van de samenleving. Kennis- en ontmoetingsdagen zijn een aantal keer per jaar georganiseerd, waardoor actuele informatie breed wordt uitgewisseld. Intensieve samenwerking tussen Atletiekunie, Stichting Zevenheuvelenloop en het umc St Radboud op het gebied van wetenschappelijk onderzoek naar loopsport. Concrete resultaten kunnen nu nog niet worden genoemd Deelthema Vitale werknemers/vitale bedrijven Projecten en activiteiten Vitale werknemers, vitale bedrijven Uit tal van onderzoeken blijkt dat gezonde en vitale werknemers productiever en minder lang ziek zijn. Een gezonde werknemer zal daardoor minder aanspraak maken op de gezondheidszorg. De Atletiekunie werkt al jarenlang samen met de Stichting Sport & Zaken om werknemers door middel van bedrijfssport duurzaam in beweging te krijgen. Sport & Zaken is de landelijke intermediair tussen het bedrijfsleven en de sportbonden en bundelt 23 verschillende sporten via één portaal. Via Sport & Zaken coördineert de Atletiekunie jaarlijks 15 trajecten voor bedrijfssport. In Gelderland zijn o.a. trajecten verzorgd voor gdf suez en Ernst & Young. Vooral het programma Start to Run wint aan populariteit onder het bedrijfsleven. De Atletiekunie heeft Start to Run zo doorontwikkeld dat werkgevers op twee manieren de cursus onder hun werknemers kunnen promoten: via een speciaal inschrijfformulier voor de reguliere Start to Run-cursus en het is mogelijk om een maatwerktraject voor een organisatie te organiseren. De Atletiekunie is voornemens om in Gelderland in 2016 jaarlijks 10 bedrijfssporttrajecten te organiseren. Daarbij wil zij de krachten bundelen met onder andere het programma Vitale Werknemers van de Gelderse Sport Federatie. Er ligt een uitdaging om in samenwerking met gemeenten en verenigingen de samenwerking tussen mkb-bedrijven op bedrijventerreinen te stimuleren om zo ook voor deze bedrijven een aanbod mogelijk te maken. Uit vorige bedrijfstrajecten ervaart de Atletiekunie dat de hardloopsport als te hoogdrempelig wordt ervaren voor inactieve werknemers. De wandelsport heeft onder werknemers het stempel dat het minder uitdagend is. De Atletiekunie (Wcare) en knblo-nl (The Walking Companion) hebben een gezamenlijke loop-/wandelinterventie ontwikkeld waarmee de wandel- en de hardloopsport in één traject aangeboden worden. De ambitie is om gezamenlijk meer Gelderse bedrijven duurzaam in beweging te krijgen door het aanbieden van een gecombineerde bedrijfssportinterventie. 60

62 Doel/Subdoelen In samenwerking met Stichting Sport & Zaken wil de Atletiekunie (nog) meer werknemers, door middel van bedrijfssport, duurzaam in beweging krijgen. Uitbreiden van de gezamenlijke, door de Atletiekunie en knblo-nl, ontwikkelde loop-/ wandelinterventie (gecombineerde bedrijfssportinterventie) om Gelderse bedrijven duurzaam in beweging te krijgen. Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) In 2016 zijn 10 Gelderse bedrijven, in samenwerking met de Atletiekunie, gestart met een bedrijfssportproject. Samenwerking versterkt en krachten zijn gebundeld met andere programma s, zoals het programma Vitale Werknemers van de Gelderse Sport Federatie. Meer Gelderse bedrijven zijn duurzaam in beweging door inzet van gecombineerde bedrijfssportinterventie. In schema samenvattend: Doelen/Resultaten Kernsportplan Atletiek en Wandelen Hoofddoel programma Gelderland Sport! Met de inzet van sport willen wij in 2016 een gezond, vitaal én aantrekkelijk Gelderland realiseren. Dit doen wij door op integrale wijze zowel de breedtesport als de talenten- en topsport in Gelderland te versterken, alsook sport in te zetten als middel om ruimtelijke kwaliteiten en economische kansen te versterken en te benutten Hoofdthema III Economische impact Doel In 2016 willen we dat met de inzet van sport de Gelderse bedrijven vitaler zijn, het vestigingsklimaat verbeterd is en de Gelderse economie sterker is geworden. Deelthema s Evenementen Vitale werknemers/ vitale bedrijven Kennis en Innovatie 61

63 Hoofdthema III Economische impact Doel Jaarlijks in Gelderland faciliteren en ondersteunen van minimaal twee (inter)nationale topsportevenementen (één ek of wk, in de Gelderse kernsporten). Daarbij aansluiting bij de Gelderse Sportevenementenkalender (in aansluiting op de landelijke sportevenementenkalender), waarbij rondom het evenement breedtesportactiviteiten (side-events) worden georganiseerd. Daarbij dient d.m.v. economische effectmeting in beeld gebracht te worden wat de economische impact is van het evenement voor Gelderland. In 2016 voldoet 66% van de Gelderse werknemers in de leeftijd van 25 t/m 64 aan de Nederlandse Norm voor Gezond Bewegen. Het optimaliseren van kennisontwikkeling en kennistoepassing (innovatie) op het gebied van top- en breedtesport door het stimuleren en faciliteren van de samenwerking tussen partners uit de sport, overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen rondom innovatieve activiteiten. Visie Atletiekunie De Atletiekunie onderkent het belang van sportevenementen voor de uitstraling en de groei van een tak van sport. Naast de waarde voor de ontwikkeling van de sport is ook de economische impact van sportevenementen van groot belang. Vanuit haar rol als maatschappelijk betrokken organisatie wil de Atletiekunie een bijdrage leveren aan het duurzaam in beweging brengen van werknemers. Door middel van bedrijfssportprojecten. De Atletiekunie wil haar rol als kenniscentrum invullen door zelf onderzoek te initiëren en bij te dragen aan en samen te werken in onderzoeken van derden. Speerpunten/ Pijlers/Thema s Organisatie van het ek indoor Atletiek in Doorontwikkeling van de jaarlijks in het Omnisport Apeldoorn te organiseren Nederlandse kampioenschappen indooratletiek (senioren, junioren, masters en meerkamp). Organisatie van bedrijfssportprojecten. Het initiëren en in gezamenlijkheid met partners uitvoeren van onderzoek binnen de loopsport. 62

64 Hoofdthema III Economische impact Doel/Subdoelen Het verkrijgen van de organisatie van het ek indooratletiek in Het laten uitgroeien van het nk indoor senioren tot een grootschalig sportevenement met grote aantrekkingskracht ook buiten de atletiekwereld. Het duurzaam aanzetten tot beweging van werk nemers van Gelderse bedrijven. Het versterken van de positie als autoriteit in de loopsport, en het op basis van onderzoek en kennis kunnen onder steunen van uitvoerende organisaties in de loopsport, waaronder leden, aangesloten verenigingen, aangesloten stichtingen/ evenementorganisatoren maar ook andere geïnteresseerden. Projecten/ Activiteiten Het (laten) uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek naar de organisatie van een ek indoor Atletiek in Het voorbereiden van een biddingprocedure en opstellen van een bidbook ek indoor Het organiseren van aantrekkelijke side events rondom de nk indoor senioren. Organisatie van bedrijfssportprojecten. Concrete projecten en onderzoeken zijn nog niet bekend. Resultaat Toekenning van het ek indoor Atletiek aan Nederland/Apeldoorn. Doorgroei van de nk indoor tot een aansprekend sportevenement, dat jaarlijks op de finaledag toeschouwers trekt. In 2016 worden jaarlijks 10 bedrijfssporttrajecten georganiseerd. Nog niet bekend. Korte termijn 2013 Voorbereiden haalbaarheidsonderzoek en biddingprocedure. Doorontwikkeling nk indoor. In 2013 worden 2 bedrijfssportprojecten gestart. Nog niet bekend. 63

65 Hoofdthema III Economische impact Lange termijn 2016 Toekenning organisatie ek indoor. Verdere doorgroei nk indoor. In 2016 worden jaarlijks 10 bedrijfssporttrajecten georganiseerd. Versterking van de positie als autoriteit op het gebied van de loopsport. nb Visie = vanuit welke beleidsmatige achtergrond/uitgangspunten handelen de sportbonden? Daarbij dient er aansluiting te zijn bij het deelthema van Gelderland Sport! Speerpunt/Pijler/Thema = welke prioriteiten komen uit het voorgaande voort? Doel = datgene wat je wilt bereiken in het kader van het speerpunt/thema/pijler Projecten/Activiteiten = die passen binnen het doel en bijdragen aan het realiseren van het beoogde resultaat Resultaat = wat concreet op de korte dan wel lange termijn bereikt wordt 64

66 6 Gelderse ambitie Wandelsport 6.1 Aanbod en projecten van de knblo-nl en de nwb Zoals eerder aangegeven heeft dit kernsportplan tot doel de Gelderse atletiek en wandelsport de komende jaren naar een hoger niveau te tillen. Het plan zoomt in op de positie en de betekenis van atletiek en wandelen in Gelderland en brengt in beeld op welke wijze deze sport in Gelderland versterkt kan worden om een substantiële bijdrage te leveren aan het positioneren van Gelderland als een vitale en sportieve provincie. De knblo-nl en nwb willen het sportief en recreatief wandelen in Nederland bevorderen. De ontwikkeling van de wandelmarkt vraagt daarbij van de wandelsport een nieuwe marktgerichtere opstelling, waarbij de behoeften van de wandelaar centraal staan. De kracht van de georganiseerde wandelsport ligt daarbij in het organiseren van aansprekende activiteiten (evenementen), het lokaal binden van wandelaars (verenigingen en wandelgroepen), het trainen en begeleiden op weg naar een per-soonlijke wandeldoelstelling (training/begeleiding en sportstimulering), het faciliteren en informeren om eigen wandelervaringen te realiseren en het behartigen van de belangen. In het nader aansluiten op de behoeften van de wandelaar staat de beleving centraal: de wandelsport wil met sterke belevingsconcepten invulling geven aan de behoeften van wandelaars op het gebied van Genieten, Gezondheid, Gezelligheid en Presteren. In de (concept-)wandelsportagenda van knblo-nl zijn daarbij een aantal belangrijke kerndoelstellingen geformuleerd: 1. Groei naar tevreden wandelaars in traditionele en moderne bindingsvormen; de vereniging vormt daarbij de kurk waarop de wandelsport drijft; echter, doorontwikkeling van de wandelsportbond tot brancheorganisatie vraagt ook dat wordt ingespeeld op nieuwe vormen en producten/diensten waarmee grotere groepen wandelaars lokaal en landelijk worden gebonden. 2. Sterk lokaal wandelsportaanbod door kwaliteitsborging onder de sterke merken van knblo-nl (lwp, Avond4daagse, WandelFit). 3. Versterken van aangesloten wandelsportorganisaties, onder meer door samenwerking in 25 wandelsportcentra te realiseren. 4. Ontwikkeling naar regionale transferpunten voor kennisuitwisseling en -overdracht richting aangesloten organisaties. 5. Een intern sterke bondsorganisatie, onder andere te realiseren door vitalisering van de regio s. 6. Krachtige profilering en positionering van de wandelsport. In het visiedocument van de nwb zijn een aantal doelstellingen geformuleerd die van toepassing zijn: 1. Herpositioneren van wandelen in huidige en nabije markt. 2. Groei naar leden. 3. Aantal deelnemers 4daagse Apeldoorn verhogen naar minimaal deelnemers. 4. Verhogen van deelname van Nederlandse basisschooljeugd aan de Avond4daagsen, door inzet sociale media en specifieke tv-programma s. 5. Wandelpadenroutes deels omzetten naar dagroutemogelijkheden. 6. Minimaal zelfde aantal deelnemers per wandeltocht. 7. Groei zoeken in de doelgroep jonger dan 50 jaar met inzet van nieuwe media. 8. Ontwikkelen van nieuwe (laagdrempelige) wandelsportevenementen vanuit innovatie en kennismaking. 9. Kwaliteitsverbetering van het kader door middel van kadervorming en -opleiding. 65

67 10. Actieve ledenwerving tijdens wandeltochten en via digitale c.q. social media 11. Samenwerken met organisaties die actief zijn in of in het verlengde liggen van het domein wandelen. 6.2 Wandelsport en Gelderland Sportland! Gelderse ambities van de georganiseerde wandelsport De samenwerkende sportbonden (knblo-nl en nwb) willen met de inzet en ontwikkeling van georganiseerde wandelsport binnen de deelprogramma s Vitale samenleving, Excellente prestaties en Economische impact nadrukkelijk bijdragen aan de hoofddoelstelling om in 2016 een gezond, vitaal en aantrekkelijk Gelderland te realiseren. Bij de uitwerking daarvan zal met de Gelderse Sport Federatie (gsf) worden samengewerkt: het afstemmen van activiteiten voor doelgroepen van bonden en gsf en door de inzet van regiocoördinatoren, verenigingsmanagers en combinatiefunctionarissen ter ondersteuning van de projecten van de bonden. Gelderland Sportland! richt zich op drie thema s: 1. Vitale samenleving Doel van dit thema is dat in 2016 Gelderland een vitale sportprovincie is geworden: meer Gelderse burgers (75%), met of zonder beperking, sporten en bewegen ter bevordering van de gezondheid en sociale cohesie en ter vermindering van overgewicht. Deelthema s zijn Sport en gezondheid, Sportieve bewegingsruimte en Meer sporten en bewegen. 2. Excellente prestaties In 2016 is het doel dat in Gelderland meer sporters zich ontwikkeld hebben tot in hun sport erkende talenten en toppers, in een omgeving met meer hoogwaardige accommodaties. Er zijn 20% meer talenten en topsporters en er zijn meer topaccommodaties. Deelthema s zijn Accommodaties en Talentondersteuning. 3. Economische impact Doel van dit thema is dat in 2016 met de inzet van sport de Gelderse bedrijven vitaler zijn, het vestigingsklimaat is verbeterd en de Gelderse economie sterker is geworden. Deelthema s zijn Evenementen, Vitale werknemers/bedrijven en Kennis en Innovatie. Vanuit de wandelsport zijn voor de periode tot en met 2016 op de drie thema s van Gelderland Sportland! een aantal programma s opgesteld, die in de navolgende paragrafen verder worden uitgewerkt en die in onderstaande tabel op hun samenhang met de drie thema s van Gelderland Sportland in kaart zijn gebracht. 66

68 Gelderland Sportland! Wandelsportcentra Landelijk Wandelprogramma Via Vierdaagse Wandel Fit Avond4Daagse 1. Vitale samenleving Sportieve buitenruimte X X Meer sporten & bewegen (senioren) X X Sport & gezondheid (jeugd) X Sport & gezondheid (volwassen) X X 2. Excellente prestaties Accommodaties X 3. Economische impact Evenementen X X Vitale werknemers X X Kennis en innovatie X X X In deze uitwerking van de ambities vormt de ontwikkeling van regionale wandelsportcentra de organisatorische randvoorwaarde, waarbinnen vervolgens in belangrijke mate de bijdrage op de genoemde deelthema s van Gelderland Sportland kan worden gerealiseerd. In de periode wordt ernaar gestreefd om regionale wandelsportcentra te ontwikkelen, die aansluiten bij de indeling in de bestaande Gelderse regio s. Het concept 67

69 wandelsportcentrum behelst in hoofdlijnen een regionale netwerkorganisatie van waaruit deskundigheidsbevordering en professionalisering van de wandelsport worden vormgegeven met als belangrijke doelstelling om regionaal betere wandelsportstimulering te realiseren. De Gelderse wandelsportcentra en het programma Gelderland Sport! 1. Gelderse wandelsportcentra dragen bij aan de Vitale samenleving door: A. Op het gebied van Sportieve Buitenruimte: meer sportieve beweegruimte te bieden door (regionale) deelname aan bestaande wandelsportevenementen (Landelijk Wandelprogramma) te vergroten, nieuwe evenementen te ontwikkelen en nadrukkelijkere verbinding van de wandelsport met vrijetijdseconomie te realiseren. te participeren in het onderhoud van Gelderse wandelroutes en -paden. B. Op het gebied van Meer sport en bewegen: meer volwassen inwoners van Gelderland en senioren in bijzonder te laten sporten en bewegen door sportstimuleringsprogramma s als Via Vierdaagse en WandelFit in Gelderland dichtbij (in de buurt) aan te bieden en te verbinden met Gelderse wandelsportevenementen de Gelderse jeugd meer te laten bewegen door deelname aan de Avond4daagse te vergroten. 2. Gelderse wandelsportcentra dragen bij aan de Excellente prestaties door: de bestaande lokale wandelinfrastructuur te versterken door herkenbare centra te ontwikkelen waar wandelaars terecht kunnen voor informatie, wandelroutes, training en begeleiding en wandelactiviteiten. 3. Gelderse wandelsportcentra dragen bij aan de Economische impact door: de stimuleringsprogramma s Via Vierdaagse en WandelFit aan te bieden in het kader van Vitale werknemers, vitale bedrijven de economische spin-off van wandelevenementen voor Gelderland te vergroten Gelderse Wandelsportcentra In 2007/2008 heeft de knblo-nl het concept Wandelsportcentrum geïntroduceerd. Het wandelsportcentrum betreft een relatief nieuw regionaal samenwerkingsconcept van diverse (netwerk)partijen om de wandelsport te stimuleren en de dienstverlening aan wandelaars verder te versterken. Partijen binnen de georganiseerde sport (verenigingen, trainers, tochtorganisatoren) werken in het centrum intensief samen met andere instellingen als regionale landschappen, horecaondernemers en instellingen in onderwijs en zorg. 68

70 Een wandelsportcentrum vervult uiteenlopende functies: organisatie en uitvoering van cursussen wandelstimuleringsprojecten en wekelijkse trainingen (in verschillende niveaugroepen) organisatie van en deelname aan wandeltochten ontwikkelen, ontsluiten en beheren van wandelroutes voorlichtingsfunctie voor wandelaars in en buiten de regio regionale netwerkfunctie richting natuurorganisaties, zorg/welzijn, recreatie/toerisme en overige sporten kaderontwikkeling: in het centrum worden kaderleden opgeleid tot wandeltrainer op verschillende gebieden binding van wandelaars aan de knblo-nl. Initiatieven die het predicaat Erkend Wandelsportcentrum willen voeren, worden van tevoren door knblo-nl getoetst op een groot aantal criteria (bijvoorbeeld op het gebied van kwaliteit van organisatie, bestuur en kader; het onderschrijven van en willen bijdragen aan het bondsbeleid; een gevarieerd wandelsportaanbod). Met het predicaat (keurmerk) hebben de samenwerkende partijen de mogelijkheid om onderscheidend vermogen aan te brengen, zowel naar wandelaars, lokale/regionale partijen rondom de sport, zoals overheden, sportorganisaties en bedrijven, alsook landelijk (vanuit de voorbeeldfunctie binnen georganiseerde wandelsport). In 2009 is het eerste wandelsportcentrum officieel geopend in Drunen: Wandelsportcentrum Midden Brabant. Hierin werken professionele instructeurs uit Drunen, Goirle en Dongen samen met partijen uit zorg, welzijn en natuurbeheer. Dit centrum bestrijkt een groot werkgebied en biedt een variëteit aan activiteiten. Sindsdien zijn nieuwe centra opgericht in Haaksbergen, Sittard, Wezuperbrug, de Westelijke Mijnstreek en Parkstad in Limburg. De provincie Limburg wordt daarbij op termijn bestreken door een vijftal regionale wandelsportcentra, die onder regie van de knblo-nl nadrukkelijk samenwerken. Het onderscheidende aan deze centra is dat de fysieke accommodatie kan variëren van het traditionele clubhuis van een sportvereniging tot recreatieparken, hotels, fitnesscentra en bijvoorbeeld bezoekerscentra. Het wandelsportcentrum legt hiermee vanuit de sport ook de directe verbinding met ondernemers en instellingen in andere sectoren als natuur, toerisme en recreatie. Projecten en activiteiten Gelderse wandelsportcentra; aanbod en projecten Op weg naar Gelderland Sportland 2016 hebben de samenwerkende bonden de ambitie om in 2016 een zestal regionale wandelsportcentra in Gelderland te ontwikkelen. Deze centra worden bij voorkeur geografisch ingericht op basis van de huidige indeling van de Gelderse regio s, te weten de Achterhoek, Arnhem/Nijmegen, Stedendriehoek, De Vallei, Rivierenland en Noord-Veluwe. Kijkend naar de reeds bestaande infrastructuur van de georganiseerde wandelsport, dan liggen de eerste kansen daarvoor in Apeldoorn, Arnhem, Nijmegen, Doetinchem en Geldermalsen als plaatsen van waaruit een centrum een bovenlokale functie kan vervullen. Met de gemeente Arnhem worden de mogelijkheden van een centrum reeds concreet in kaart gebracht. In Apeldoorn en Nijmegen zijn atletiekverenigingen met een sterke wandelafdeling actief. De aanwezige organisatorische infrastructuur van deze sterke atletiekverenigingen kan 69

71 als basis dienen voor de wandelsportcentra in oprichting. Ook de accommodaties van deze verenigingen kunnen het fysieke verzamelpunt zijn van een wandelsportcentrum. Door toenemende lokale bezuinigingen en de privatiseringstendens staan de accommodaties van verenigingen steeds meer onder druk. Samenwerkingsverbanden met andere sportorganisaties en multifunctionaliteit verhogen de bezettingsgraad van de accommodaties. Regiocoördinatoren en verenigingsmanagers van gsf kunnen hierin een coördinerende rol vervullen, bijdragen aan de netwerkontwikkeling en ondersteunen bij het opzetten van stimuleringsprogramma s. Doel/Subdoelen Realiseren van zes regionale wandelsportcentra in Gelderland, waardoor de wandelsport wordt gestimuleerd en de dienstverlening aan wandelaars verder wordt versterkt. Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: realisatie van het eerste Wandelsportcentrum in de regio Stedendriehoek Op lange termijn: realisatie zes regionale wandelsportcentra, waarin samenwerkingsverbanden met andere sportorganisaties zijn aangegaan en multifunctionaliteit van de bezettingsgraad van de accommodaties is verhoogd door de ontwikkeling van de regionale wandelsportcentra is de wandelsport verder geprofessionaliseerd Gelders Wandelprogramma 70

72 Onder de vlag van knblo-nl en de nwb samen worden jaarlijks ruim evenementen met meer dan 1 miljoen deelnemers georganiseerd. Deze evenementen vormen voor veel deelnemers onderdeel van hun structurele wandelsportgedrag, vergelijkbaar met het reguliere competitieaanbod van veel andere sportbonden. De grootste drie evenementen uit dit programma worden met meer dan deelnemers alle in Gelderland georganiseerd (Vierdaagse, Airborne Wandeltocht en Rode Kruisbloesemtocht). Met ruim 170 wandelevenementen per jaar trekt het Landelijk Wandelprogramma in Gelderland naar schatting zo n wandelaars. Projecten en activiteiten Wandelevenementen in Gelderland; aanbod en projecten Succesvolle wandelevenementen hebben met elkaar gemeen dat zij de wandelaars een unieke ervaring bezorgen, al dan niet in samenwerking met vele partners. Een mooi, voor sommigen minder bekend, voorbeeld is het Bourgondisch Fruitwandelen dat jaarlijks in Beneden Leeuwen wordt georganiseerd ( Een uniek evenement voor maximaal deelnemers dat in nauwe samenwerking met lokale ondernemers wordt ingericht om de zuidelijke en fruitige inslag van dit deel van het Gelderse rivierenland te promoten. Bourgondisch Fruitwandelen is onderdeel van het Dijkensportweekend, waarin onder andere ook een hardloopevenement is geprogrammeerd. Door samen te werken ontstaat er synergie: de professionaliteit neemt toe, er kan gebruikgemaakt worden van elkaars expertise, meer beschikbare vrijwilligers en er valt gezamenlijk inkoopvoordeel te realiseren. Met de organisatoren van grootschalige hardloopevenementen (bijvoorbeeld de Montferland Run in s-heerenberg, de Midwintermarathon in Apeldoorn, de Zevenheuvelenloop in Nijmegen) zullen de synergiemogelijkheden worden bekeken. Bij de doorontwikkeling van wandelevenementen zal komende jaren de beleving c.q. de behoefte van de wandelaar centraal staan. Daarbij zal vanuit de wandelsport worden ingespeeld op de belangrijkste vastgestelde behoeften, te weten Gezondheid, Gezelligheid, Genieten en Presteren. Naar voorbeeld van het Fruitwandelen zal dit inspelen nadrukkelijk moeten gebeuren door lokale en regionale samenwerking met maatschappelijke organisaties en ondernemers, in bijzonder ook met de recreatie- en toerismebranche (bijvoorbeeld door nieuwe toeristische/recreatieve arrangementen). Enerzijds dient dit te leiden tot het vergroten van de beleving en uiteindelijke deelname aan bestaande Gelderse evenementen. Anderzijds zullen in deze samenwerking ook nieuwe wandelconcepten moeten worden ontwikkeld en uitgerold. Het wandelsportcentrum speelt in dezen een belangrijke verbindende rol. Om deze ambities te kunnen waarmaken, is het van belang vast te stellen dat een zich terugtrekkende overheid (defensie, politie) in toenemende mate druk zet op de evenementbegrotingen, als gevolg waarvan enerzijds de inschrijfgelden voor de deelnemers substantieel moeten worden verhoogd en anderzijds alternatieve vormen van financiering moeten worden gevonden. Doel/Subdoelen Versterken van het Gelderse aanbod van wandelevenementen door samenwerking met partners met als doel: het verder positioneren van Gelderland als wandelprovincie door meer uitstraling, meer professionaliteit, uitwisseling van expertise, meer beschikbare 71

73 vrijwilligers en realisatie van gezamenlijk inkoopvoordeel. Doorontwikkeling van wandelevenementen met focus op beleving en behoefte van wandelaar leidt tot grotere deelname aan wandelevenementen en nieuwe wandelconcepten. Resultaat op korte (2013) en lange termijn (2016) Op korte termijn: oprichting van een Gelders wandelplatform waarin kennis en ervaring worden uitgewisseld en conceptontwikkeling plaatsvindt. Op lange termijn: Samenwerking met partners is uitgebreid en versterkt, de regionale wandelcentra spelen hier een belangrijke rol in. Betere samenwerking heeft geleid tot grotere expertise, meer beschikbare vrijwilligers en een gezamenlijk inkoopvoordeel. Bestaande wandelevenementen zijn doorontwikkeld en uitgebreid, nieuwe wandelevenementen zijn gelanceerd, de beleving en behoefte van de wandelaar staat centraal. Dit leidt tot grotere deelname aan Gelderse wandelevenementen Via Vierdaagse in Gelderland In 2009 hebben de knblo-nl en stichting DE 4DAAGSE de handen ineengeslagen om een nieuw trainings- en begeleidingsprogramma voor debuterende deelnemers aan de Vierdaagse van Nijmegen te ontwikkelen. Belangrijke aanleidingen daarvoor waren onder andere gelegen in het feit dat de uitvalspercentages onder debuterende deelnemers significant hoger lagen en er een belangrijke toeloop is ontstaan van deelnemers die het voorbereiden op de Vierdaagse ook koppelen aan persoonlijke (gezondheids)doelstellingen. Anno 2012 is Via Vierdaagse inmiddels een succesvol trainings- en begeleidingsprogramma voor deelnemers. Radboud Universiteit gebruikt het trainingsprogramma inmid dels ook om de blijvende effecten op sport- en beweeggedrag voor risicogroepen te onder zoeken. In 2012 waren 273 deelnemers van de 1500 deelnemers afkomstig uit Gelderse gemeenten en een groot gedeelte daarvan volgt hun voorbereiding ook bij Gelderse wandelsportorganisaties. Het trainings- en begeleidingsprogramma Via Vierdaagse maakt deelnemers ervan bewust dat deelname aan de Vierdaagse een gedegen voorbereiding vergt. Deelname aan dit programma past binnen de ambities om de sportparticipatie te verhogen. 72