Inhoud in beeld 7. Drie vragen aan de directeur 8. Mannelijk perspectief op meisjesbesnijdenis 10. Nog meer impact in Afrika 12

Transcriptie

1 Jaarverslag 2015

2

3 Jaarverslag 2015

4 4

5 5 Inhoud 2015 in beeld 7 Drie vragen aan de directeur 8 Mannelijk perspectief op meisjesbesnijdenis 10 Nog meer impact in Afrika 12 Liefdadigheid begint thuis 24 Nog meer duurzame inkomstengroei en blijvende politieke steun 26 Bouwen aan beter zorgonderwijs in Afrika 32 Blijvende groei in professionaliteit en kwaliteit 34 Ondernemerschap, goede doelen, en George Clooney 46 Verslag van de Raad van Toezicht 48 Verkorte jaarrekening 50 Colofon 58

6 6

7 1 Totaal bereikte mensen in Afrika Seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR) Gezondheid en milieu (WASH) Aantal mensen met toegang tot een veilige waterbron (aanleg en renovatie van waterpunten). Ethiopië Kenia Oeganda Capaciteitsopbouw Gezondheidsvrijwilligers getraind Overig getraind 2 Meer impact in Afrika Nationale Postcode Loterij 2015 in beeld = mensen ,6 miljoen Aantal dorpen open defecation free ,3 miljoen Verpleeg- en verloskundigen via Jibu-app getraind In deze dorpen mensen bereikt Nog meer duurzame inkomstengroei en blijvende betrokkenheid overige belanghebbenden Particuliere fondsenwerving Donateurs Bedrijven 2x bijeenkomsten Amref Business Club Overheidssubsidies (ministerie van Buitenlandse Zaken, EU, Aqua4all, NWP) Ministerie van Buitenlandse Zaken Strategisch partner (1 van de 25): HSA-partnerschap (samen met Achest, HAI en Wemos) Evenementen Africa Classic 79x Advocacy 2x succesvolle bezoeken van vertegenwoordigers van het ministerie van Buitenlandse Zaken aan Afrika 1 Beschuitje gegeten Communicatie in het nieuws 70x x Wandelen voor Water Uitslag Chari-barometer Mediad 2015 Naamsbekendheid Waardering 73 Betrouwbaarheid in top 40 plek paneldiscussie met Philips bij European Development Days (EDD) in Brussel presentatie bij Human Rights Council in Genève met minister Ploumen en onze Oegandese verloskundige Esther Madudu voor méér verloskundigen in Afrika 99x 29 Onze 1 e cause-related marketingcampagne Advertenties in dagbladen en magazines, radiospotjes, online (websites en Facebook) en mupi's Ruim 10,5 miljoen mensen bereikt Stichtingen > 4.000x 6 liter water x km plek 34 3 Blijvende groei in professionaliteit en kwaliteit Driejaarlijks onderzoek onder belanghebbenden en prospects Nieuwe directeur Patricia Vermeulen ISO 9001-hercertificering Partos hercertificering Uitgaven Amref in Afrika (begroting) Onze bijdrage aan Amref in Afrika 8,7 8,5 7,7 7,7 7,8 onze donateurs Aantal fte 29,5 (2014: 29,6) ca.13% prospects Gemiddeld (2014: 37) aantal werknemers 39 $ 92 miljoen $ 93 miljoen Nieuw Group CEO Dr. Githinji Gitahi Inkomsten 2015 Particuliere donaties Bedrijven Stichtingen Evenementen Overheidssubsidies Nationale Postcode Loterij Overige inkomsten Rente en beleggingen Uitgaven Onze doelstelling: betere gezondheid in Afrika Fondsenwerving Algemene organisatiekosten Resultaat

8 8 Over Patricia Vermeulen Patricia Vermeulen is Jacqueline Lampe opgevolgd, die onze organisatie 11 jaar met veel succes heeft aangestuurd. Patricia (1975) beschikt over ruime ervaring in zowel het bedrijfsleven als de charitatieve sector. Ze is afkomstig van het Rode Kruis, werkte daarvoor bij Cendris en begon haar carrière bij Plan Nederland. Het is een ongelooflijke eer om deze mooie organisatie te mogen leiden. Alle collega s, in Nederland en in Afrika, werken met zeer veel passie en professionaliteit aan blijvende verbetering van de gezondheid in Afrika. De veranderingen zijn tastbaar tijdens mijn eerste werkbezoek zag ik dat maar liefst meisjes het alternatieve ritueel voor meisjesbesnijdenis doorliepen. Zij zijn op een gezonde manier vrouw geworden, blijven naar school gaan en trouwen op latere leefijd. Dat inspireert enorm!

9 9 Drie vragen aan onze directeur 2015, het jaar waarin je directeur van Amref Flying Doctors werd. Hoe kijk je erop terug? Het was een heel goed jaar. Een spannend jaar ook. Voor mij persoonlijk natuurlijk, maar ook omdat veel financieringen afliepen. We hebben veel werk verzet om onze inkomsten veilig te stellen, zodat we door kunnen gaan met ons werk in Afrika. En dat is gelukt. Niet alleen zijn we geselecteerd als een van de 25 strategisch partners van het ministerie van Buitenlandse Zaken, we zijn ook door met onze alliantie met onder meer Plan Nederland en we kregen extra financiering voor de WASH Alliance. Daarnaast hebben in 2015 weer meer mensen ons werk gesteund: particuliere donateurs brachten gezamenlijk bijeen. Fantastisch, die brede steun. Maar het belangrijkste is natuurlijk wat we met alle bijdragen hebben gedaan: in 2015 hebben we 1,6 miljoen Afrikaanse mensen bereikt via onze gezondheidsprogramma s. Een goed resultaat! Je hebt inmiddels kennisgemaakt met het werk in Afrika. Wat valt je op? Net als in Nederland is de sfeer erg positief. Dat komt mede door de komst van onze nieuwe Group CEO, dr. Githinji Gitahi, in wie we veel vertrouwen hebben. Hij brengt een frisse blik en veel ambitie met zich mee, en dat is goed. Samen met hem heb ik de sloppenwijk Kibera bezocht. Hier hebben we kennisgemaakt met een aantal vrouwen, die we straks dankzij het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij kwalitatief goede zorg kunnen bieden, waarvoor ze zelf gespaard hebben en voor kunnen betalen via hun mobiele telefoon. Echt een revolutie! Dat vind ik goed aan onze organisatie: meegaan met de tijd. Vroeger vlogen we met onze vliegtuigen naar mensen in afgelegen gebieden om medische zorg te verlenen, nu zorgen we voor een lange-termijnoplossing door zorgverleners op te leiden om op die manier de gezondheidszorg sterker te maken. En dat doen we op innovatieve wijze, zoals via de mobiele telefoon. Verpleegkundigen kunnen zich via hun mobieltje bijscholen, gewoon terwijl ze aan het werk zijn. En wat brengt 2016? Natuurlijk staat ons werk in Afrika op de eerste plaats. Daarvoor financiering vinden is het allerbelangrijkste. We moeten blijven diversificeren. Wat dat betreft zetten we nog steeds vol in op samenwerking met andere partijen. Zoals binnen de allianties, met het ministerie van Buitenlandse Zaken maar bijvoorbeeld ook met PharmAccess voor het Droomfonds-project en zeker ook bedrijven. Ik geloof in aid and trade. Gezamenlijk optrekken om de gezondheid in Afrika te verbeteren, is zeker mogelijk kijk naar ons partnerschap met Philips. Maar daarmee zijn we er nog niet. We blijven de gemeenschappen zelf en de overheden bij ons werk betrekken, om écht duurzame impact te bewerkstelligen.

10 10 Alternatieven werken Al enkele jaren zetten wij ons in tegen meisjesbesnijdenis. Samen met de Masai hebben we de besnijdenis vervangen door een ander overgangsritueel. En dat werkt. Inmiddels hebben ruim meisjes in Kenia en Tanzania op een andere, gezonde manier de overgang naar volwassenheid gevierd. De sleutel tot succes: informatie. Niet alleen van de dorpsoudsten en de morans, maar ook van de meisjes zelf. Voorafgaand aan het alternatieve ritueel krijgen de meisjes workshops met onder meer seksuele voorlichting.

11 11 Mannelijk perspectief op meisjesbesnijdenis Door Judie Kaberia Als jonge moran krijger bij de Masai had Jeremiah Kutanya gezworen om met een besneden meisje te trouwen. Hij wilde vasthouden aan de culturele gewoonten en gebruiken die hij van zijn vader en opa had geleerd. Het is de plicht van een moran om tradities voort te zetten. Trouwen met een meisje dat besneden is, is onderdeel van onze cultuur en dat wilde ik niet schenden, aldus de 26-jarige academicus. Ook David Sayianka, een leider uit dezelfde gemeenschap, dacht er zo over. Gedurende zijn 63-jarige bestaan zorgde hij er voor een groot deel van de tijd voor dat geen meisje uit zijn dorp onbesneden bleef. Ik was een groot voorstander van meisjesbesnijdenis. Nog nooit heb ik een viering gemist. Mijn eigen vrouw is besneden. Sayianka heeft vier dochters. Twee van hen ondergingen de ook toen al verboden besnijdenis, terwijl de twee anderen het geluk hadden om aan het mes te ontsnappen. Want Sayianka s mening over fgm (female genital mutilation) is veranderd. Geschokt En ook Kutanya denkt er tegenwoordig anders over dankzij massale campagnes die zelfs in het warme, verre Magadi zijn doorgedrongen. Op zijn leeftijd zou Kutanya normaal gespro ken al getrouwd zijn met meerdere vrouwen en al een aantal kinderen hebben. Maar onderwijs heeft zijn kijk hierop veranderd. Ik ben nog steeds jong, ik hoef niet per se op deze leeftijd te trouwen. Ik ga pas trouwen als ik er klaar voor ben, en met een onbesneden meisje. De ommekeer kwam toen Kutanya meemaakte dat een jonge Masai-vrouw tijdens haar bevalling overleed. Tijdens voorlichting van Amref hoorde ik dat besnijdenis voor complicaties kan zorgen tijdens de bevalling. Maar dat geloofde ik niet. Kutanya vervolgt: Dat deed ik pas toen ik het met eigen ogen zag. Pas toen begreep ik dat besnijdenis levensgevaarlijk is. Het schokte me enorm en zette me aan het denken. Ik wilde me inzetten tégen fgm. Kutanya is nu de directeur van het Enlighters jeugdinstituut in Magadi dat bestaat uit morans die zich hard maken voor het afschaffen van meisjesbesnij denis. Bijna huilen Ook Sayianka nam deel aan de Amref-training, maar hij haalde zijn schouders erover op en dacht dat de training bedoeld was om de Masai-cultuur af te vallen. Ik begreep totaal niet waarom ze zo op meisjesbesnijdenis afgaven. Ze bleven zeggen dat het slecht was, maar ik zag het niet. Pas na het bekijken van een video waarin het verwijderen van vrouwelijke genitaliën bij jonge meisjes in beeld werd gebracht, bezwoer Sayianka meisjes te bescher men tegen fgm. Ik kon de video niet afkijken. Tijdens de film deed ik vaak mijn ogen dicht. Het was pijnlijk om de kleine meisjes te horen schreeuwen. Het bloed spoot eruit, en ik moest bijna huilen. Sayianka had niet gedacht dat meisjes besnijdenis zó erg zou zijn; hij dacht dat er slechts een kleine snee gemaakt werd. Hij leerde dat besnijdenis leidt tot complicaties tijdens de bevalling, tumoren in de genitaliën kan veroorzaken en door hevig bloedverlies tot de dood kan leiden. Nu vertellen we mensen over de gevaren van meisjesbesnijdenis. Het is een gevaarlijk taboe. Veel mensen weten of willen niet accepteren dat fgm slecht is. Dus we moeten hen echt die video laten zien. Verraders Joseph Kayioni, assistent van het dorpshoofd van Oldoinyo- Nyokie, legt uit dat het niet gemakkelijk is voor Masaimannen om zich uit te spreken tegen hun eigen cultuur en datgene dat nog steeds op grote schaal wordt beschouwd als een belangrijke schakel in de overgang naar volwassenheid. Ze worden gezien als verraders van de dromen van hun vaders en voorvaders. Ondanks de weerstand zegt Kayioni dat juist doordat mannen het voortouw nemen in de strijd tegen genitale verminking van vrouwen er resultaten geboekt worden. Hij zegt dat er in Magadi minder meisjes besneden worden en dat minder meisjes vroegtijdig school verlaten. Ook het aantal aanmeldingen van meisjes op school is omhoog gegaan. Het is niet gemakkelijk om Masai te vertellen dat ze hun dochters niet moeten besnijden. Maar het maakt niet uit hoe lang het zal duren, we zien nu al dat veel mensen zijn gestopt met besnijden, aldus Kayioni. In 2015 was de verhouding jongens-meisjes bijna gelijk op de basisschool van Oldoinyo-Nyokie: er waren 21 meisjes en 25 jongens. Ter vergelijking: in 2008 waren er slechts twee meisjes in een klas van zestien. Kayioni besluit: Als we meisjesbesnijdenis bestrijden, zullen onze dochters slagen op school, en in de rest van hun leven.

12 12

13 13 Nog meer impact in Afrika We blijven bijdragen aan de kwaliteit en duurzaamheid van gezondheidsprogramma s Amref Flying Doctors leverde de afgelopen jaren een groeiende bijdrage aan de gezondheid van de Afrikaanse bevolking. Vooral op het vlak van seksuele gezondheid en rechten van jonge vrouwen, en een gezonde leefomgeving. Voor de periode tot 2020 kiezen we voor behoud van onze focus op jonge vrouwen en werken we verder aan de kwaliteit van onze programma s. We willen ons netwerk en onze kennis, middelen en capaciteit optimaal gebruiken voor een betere gezondheid van Afrikaanse jonge vrouwen en daarmee onze impact op de gezondheid in Afrika vergroten. Focus op jonge vrouwen Gezondheidsprogramma s voor vrouwen hebben een grote impact op de gezondheid van hun kinderen. Want in Afrika lopen kinderen onder de vijf jaar zonder moeder een tot tien keer grotere kans om te overlijden dan een kind mét moeder. Vrouwen vormen daarmee een essentiële schakel in de gezondheidsketen. In Afrika zijn vrouwen echter kwetsbaar. Vooral jonge vrouwen, in de leeftijd van 10 tot 24 jaar, vormen een extra kwetsbare groep. Ze worden blootgesteld aan gevaarlijke tradities als besnijdenis en andere omstandigheden zoals het halen van water waardoor ze school moeten missen. En omdat ze niet in staat zijn om hun stem te laten horen en hun situatie te verbeteren. We focussen op deze groep vrouwen, opdat onze bijdragen nog meer impact hebben op de gezondheid in Afrika. Speerpunten en aanpak Belangrijke en ook unieke speerpunten in onze programma s blijven seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR) van jonge vrouwen en een gezonde leefomgeving, inclusief water, sanitatie en hygiëne (WASH). Ook onze aanpak is uniek: in onze programma s bieden we jonge vrouwen ondersteuning tijdens hun reproductieve levensfase. Van het weerbaar maken van tienermeisjes en het ervoor zorgen dat ze tijdens hun menstruatie naar school kunnen blijven gaan tot aan de begeleiding van zwangere vrouwen. Vanuit Nederland draagt Amref bij middels financiering van de programma s, en door middel van beleidsbeïnvloeding. We helpen ook mee bij de ontwikkeling en uitvoering van programma s. Programma s waaraan vanuit Afrika behoefte is, en waarbij onze rol bestaat uit het verkrijgen van aansluiting op de wensen van onze donors en het uitvoeren van de programma s in lijn met de afgesproken eisen aan kwaliteit, effectiviteit en efficiëntie. Zowel onze speerpunten als aanpak worden dan ook geëvalueerd en bijgesteld als dat nodig is. Samenwerking Er zijn natuurlijk meer organisaties die zich inzetten voor een betere gezondheid. Hetzij in Afrika, hetzij in andere werelddelen. Als we onze krachten bundelen, kunnen we meer betekenen op dit vlak. Samen hebben we een toegevoegde waarde en kunnen we zorgen voor meer effectiviteit en efficiëntie en zo voor programma s met meer impact op de gezondheid in Afrika. In 2015 hebben we samengewerkt met verschillende partijen, als The World Starts With Me (SRHR Alliance en de ICCO-alliantie (ICCO, Edukans, Prisma, Oikocredit and SharePeople); Unite Against Child Marriage (CHOICE for Youth and Sexuality, Rutgers, Simavi, Edukans en dance4life), Microfinanciering voor betere sanitatie en gezondheid in Kenia (publiek-private samenwerking tussen WASTE, Actiam, Family Bank, K-Rep Bank, Social Equity Foundation, Goodwell Investments, het ministerie van Gezondheid, the United Nations University en UNU-MERIT Maastricht) en diverse bedrijven zoals Philips waarmee we een training ontwikkeld hebben. Afrikaanse context De ongelijkheid in de wereld is nog altijd groot. Dat kunnen we bestrijden door samen te werken. De Sustainable Development Goals (SDG s) die voortbouwen op de Millennium Development Goals (MDG s) zijn daar een goed voorbeeld van. Met het verstrijken van de MDG-deadline werden de resultaten van de afgelopen vijftien jaar bekendgemaakt: het deel van de wereldbevolking zonder toegang tot veilig drinkwater is gehalveerd. Door het massaal vaccineren van kleine kinderen tegen ziekten als mazelen, tetanus en difterie halveerde de kindersterfte in Afrika. In 1990 lieten 870 Afrikaanse vrouwen op de het leven tijdens het dragen of baren van hun kind: in 2013 daalde de moedersterfte in Afrika tot 450 per Als deze trend doorzet, sterven over 20 jaar niet méér Afrikaanse vrouwen op hun kraambed dan vandaag in Europa. De SDG s kunnen hieraan bijdragen.

14 14 Volgens de Wereldbank leefden er in 2015 in Sub-Sahara Afrika nog 347 miljoen mensen in extreme armoede. De minste vooruitgang is geboekt in rurale gebieden en de zogeheten fragiele staten. Daarnaast waren er ook diverse terroristische aanslagen. In Kenia had de aanslag op de universiteit in Garissa grote impact. Amref Flying Doctors assisteerde bij de evacuatie en behandeling van slachtoffers. Ook de vluchtelingencrisis vergde de nodige aandacht. Aanhoudende conflicten in onder meer Somalië, Burundi, Zuid-Soedan en de Democratische Republiek Congo zorgden voor grote vluchtelingenstromen binnen en buiten het continent. Dit geeft extra druk op de ontvangende landen, onder meer op het gebied van toegang tot veilig drinkwater, sanitatie en gezondheidszorg. Grote druk is er ook vanwege overstromingen en droogte in onder meer Ethiopië, veelal geassocieerd met El Niño met verwoestende gevolgen voor lokale economieën, infrastructuur en voedselzekerheid. De ebolaepidemie in West-Afrika veroorzaakte duizenden doden. Vooral in de zwaarst getroffen landen (Sierra Leone, Liberia en Guinee) ontwrichtte de epidemie het sociale en economische leven ernstig. In de loop van 2015 werden successen behaald in het bedwingen van de epidemie en tegen het einde van het jaar waren Sierra Leone en Guinee volgens de WHO officieel ebolavrij. De ebolacrisis lijkt vooralsnog onder controle. Het belang van sterke gezondheidssystemen is echter eens en te meer duidelijk gemaakt. Hierin blijven we dan ook investeren, bijvoorbeeld met specifieke ebolapreventie en -surveillanceprogramma s in sommige van de getroffen gebieden. 1,6 miljoen mensen Bijna 1,6 miljoen mensen in Afrika hebben in 2015 van ons werk vanuit Nederland gefinancierd geprofiteerd. Dat is wederom meer dan het jaar ervoor, toen we ruim 1,3 miljoen mensen bereikten. We trainden in totaal mensen, waaronder bijvoorbeeld gezondheidswerkers in gemeenschappen. Dat is minder dan in 2014, omdat de meeste trainingen aan artsen en verpleegkundigen binnen de nu afgesloten alliantieprogramma s al eerder gegeven waren. We focusten dit jaar op het aansluiten van gemeenschappen op het formele gezondheidssysteem via gezondheidswerkers. Daarnaast bereikten we verpleeg- en verloskundigen via een interactieve app op de telefoon, Jibu genaamd. Via deze applicatie werd hun kennis versterkt en uitgewisseld. Verder hebben mensen in Ethiopië, Kenia en Oeganda toegang gekregen tot een veilige waterbron door de aanleg van nieuwe waterpunten en de renovatie van niet goed werkende. Het aantal dorpen dat open defecation free is (alle mensen beschikken over een toilet of latrine), is nu 749. In deze dorpen zijn tezamen mensen bereikt.

15 Nog meer impact in Afrika 15 Planning, monitoring & evaluatie Het meten en laten zien van resultaten is een groot onderdeel van ons werk. Onze medewerkers werken hiervoor nauw samen met onze collega s van andere kantoren en onze samenwerkingspartners. In 2015 stond het afsluiten van een groot aantal meerjarige (alliantie)programma s centraal: de twee SRHR Alliances (Unite for Body Rights en Access, Services and Knowledge: What Young People Want, What Young People Need) en de WASH Alliance. In Malawi, Senegal, Ethiopië, Kenia, Tanzania en Oeganda vonden eindevaluaties plaats, uitgevoerd door de projectteams of externe consultants. Hierbij hebben we niet alleen de behaalde resultaten bekeken, maar juist ook gelet op de effectiviteit van de samenwerking tussen de verschillende organisaties. Planning, monitoring en evaluatie (PM&E) is zo n essentieel onderdeel van ons werk, dat onze PM&E-medewerkers nauw betrokken zijn bij nieuwe gezondheidsprojecten en -programma s zoals het Health Systems Advocacypartnerschap (strategisch partnerschap met het African Centre for Global Health and Social Transformation, HAI, Wemos en het ministerie van Buitenlandse Zaken) dat dit jaar van start is gegaan. Verder hebben we in 2015 geïnvesteerd in het structureel verzamelen van informatie via twee systemen: AIMS (Amref Indicator Management System) en IATI (International Aid Transparency Initiative). In AIMS houden de projectteams resultaten op een consistente manier bij. De uitkomsten geven ons een helder overzicht van de geboekte resultaten, die vervolgens worden gebruikt voor planning, verslaglegging, landenvergelijkingen en management. Uit de pilot (2014) bleek dat het ontwikkelen van een dergelijke database zeer complex is voor een organisatie die in meer dan 30 landen in verschillende sectoren en op verschillende manieren actief is. Het nut van AIMS wordt echter breed ingezien en daarom is AIMS benoemd tot een van de prioriteiten binnen het internationale Amref Health Africa-netwerk. De introductie van een functionerende database staat voor de eerste helft van 2016 gepland. IATI is een wereldwijde publieke database waarin organisaties en overheden die fondsen besteden aan ontwikkelingssamenwerking hun resultaten en bestedingen openbaar maken. Goed voor het verbeteren van samenwerking binnen de sector, transparantie, verbeterde interne informatievoorziening en sturing, verminderde monitoring en rapportagelasten en een duidelijke zichtbaarheid van geldstromen. We zijn in 2014 begonnen met het invoeren van alle projecten in IATI en in 2015 zijn ze gepubliceerd. Vanuit Nederland coördineren we de introductie van IATI binnen het Amrefnetwerk. De reden: het ministerie van Buitenlandse Zaken stelt vanaf januari 2016 rapportage via IATI verplicht voor nieuwe programma s en projecten. Resultaten van onze projecten voor seksuele en reproductieve gezondheid en rechten in 2015 Betere gezondheid voor moeders en kinderen in Zuid-Afrika Looptijd en financier(s) , Europese Unie, CZ Enkele resultaten Na overleg met de Zuid-Afrikaanse overheid is besloten om een groter deel van het budget te besteden aan materialen voor de klinieken. De overheid heeft de eerste ronde materialen zelf verspreid, waardoor niet alle materialen bij de juiste klinieken zijn terechtgekomen. Dit wordt nu rechtgezet en de geleerde les is dat we beter toezicht moeten houden op de verspreiding van materialen. Daarnaast hebben we 450 gezondheidswerkers, 253 verloskundigen, 172 verpleegkundigen en 43 artsen getraind. Het is de bedoeling dat de overheid na afloop van het project de trainingen overneemt. The World Starts With Me (Ethiopië) Looptijd en financier(s) , Nederlandse ambassade in Ethiopië Enkele resultaten We hebben 80 leraren op de Semera gezondheidsfaculteit in Afar getraind met het onderwijsprogramma. Door dit programma leerden jongeren te praten en vragen te stellen over verliefdheid en seks. Inmiddels krijgen nu alle studenten op de universiteit dit onderwijs. Studenten zijn beter geïnformeerd over (veilig) vrijen en meisjes leren nee te

16 16 zeggen als zij er nog niet klaar voor zijn. Als deze studenten later in de gezondheidszorg gaan werken, zullen zij ook beter jongeren hierover kunnen voorlichten. Het onderwijsprogramma is nu onderdeel van het curriculum en blijft daardoor voortbestaan nu onze financiering ophoudt. Een gezonde start voor moeders en kinderen in Samburu (Kenia) Looptijd en financier(s) , Europese Unie, Amref Business Club, een anonieme stichting Enkele resultaten In het vierde en laatste jaar is de focus gelegd op het versterken van de systemen in de gemeenschappen. Zo zijn in totaal 271 dorpsvrijwilligers en overheidsambtenaren getraind in community health en hun rol in het gezondheidssysteem. Uitwisselingen naar verschillende gebieden vormden een belangrijk onderdeel, omdat dit een goede manier is om de opgedane kennis in de praktijk te zien. Dit helpt bij refelctie op de eigen situatie en ter ondersteuning. Met name de duurzame inkomstengenererende activiteiten leidden tot het opdoen van ideeën die men in het eigen dorp op kon pakken. Een ander resultaat is de renovatie van gezondheidsklinieken. Samen met ons is de supervisierol vanuit de overheid versterkt. Nu kunnen de klinieken meer steun verwachten van de beleidsmakers. Gezinsplanning blijft een gevoelig thema. Er is daarom flink ingezet op bewustwording en dialoog met de gemeenschappen. Ook is er gekeken naar innovatieve manieren om mannen meer te betrekken. Er zijn in totaal mensen bereikt door de verschillende discussie- en informatiefora. Ook de samenwerking met 110 traditionele vroedvrouwen was belangrijk om de kloof tussen kliniek en gemeenschap te beslechten. Het aantal bevallingen in klinieken is aanzienlijk toegenomen tot meer dan 20 per maand, dankzij vrijwilligers die paraat stonden om de bevallingen te begeleiden. Alle resultaten van het project over de afgelopen vier jaar zijn extern geëvalueerd. Access, Services and Knowledge: What Young People Want, What Young People Need (Ethiopië, Oeganda, Senegal) Looptijd en financier(s) , extra fonds voor SRGR-projecten van het ministerie van Buitenlandse Zaken Enkele resultaten In Ethiopië zijn Pregnant Mother Conferences georganiseerd waarin groepen zwangere vrouwen binnen hun dorp laagdrempelig voorlichting krijgen over onder meer het belang van prenatale consulten en bevallen in een gezondheidscen trum. Andere resultaten zijn de gratis hotline voor SRGR-advies aan jongeren, bemand door vrijwilligers (studenten) van een lokale universiteit, en de theater- en muziekvoor stellingen voor jongeren over SRGR. Deze laatste organiseer den we samen met andere partijen. Maar liefst maal werden specifieke SRGR-diensten en zorg aangeboden aan jongeren onder de 25, waaronder PMTCT (prevention of mother-to-child transmission), vrijwillig testen op hiv/aids, zorgverlening rond veilige abortus, informatie over gezinsplanning en screening op en behandeling van geslachtsziekten. We bereikten jongeren met diverse campagnes over SRGR jongeren kregen seksuele voorlichting door peer educators op scholen, in speciale ICT-centra, via berichtjes op mobiele telefoons en de gratis hotline. In Oeganda hebben we door de samenwerking met U-touch en ICT-centra in de gezondheidsinstituten nog meer

17 Nog meer impact in Afrika 17 jongeren kennis kunnen laten maken met elektronisch leren. Hierdoor hebben scholieren toegang gekregen tot SRG-informatie. Deze informatie kunnen de jongeren vinden op fora, Facebook, Twitter en door middel van s met peer-to-peer discussies. In totaal hebben jongeren seksuele voorlichting gekregen, en werden mensen (347 gezondheidsmedewerkers en peer educators) getraind in het geven van die voorlichting. Ook in Senegal hebben we goede resultaten behaald. Meer dan jongeren werden bereikt met diverse SRGR-campagnes. In samenwerking met een lokale evenementenorganisatie zijn bij tien grote voetbalwedstrijden aansprekende campagnes over SRGR gehouden, onder meer via stands en campagneteams en optredens van een rapgroep tijdens de rust. Deze zijn breed in de Senegalese media uitgelicht. Op middelbare scholen werd door jongerenclubs via quizzen en wedstrijden seksuele voorlichting gegeven. Bij gezondheidscentra zijn door het programma speciale youth corners ingericht waar jongeren laagdrempelig toegang hebben tot SRGR-informatie en diensten. Het interactieve webplatform ClickInfoAdo (ontwikkeld door OneWorld i.s.m. de Senegalese ASK Alliance) leverde ook informatie aan duizenden jongeren. 155 gezondheidswerkers werden getraind op thema s als seksuele en reproductieve gezondheidsdiensten specifiek gericht op jongeren, comprehensive sexuality education en nazorg bij abortus. Unite for Body Rights (Ethiopië, Kenia, Tanzania) Looptijd en financier(s) , ministerie van Buitenlandse Zaken (MFS II) Enkele resultaten In Kenia is sexual gender based violence een belangrijk overheidsspeerpunt geworden, ook onder de lokale overheden. Dit geeft ruimte aan discussies met overheden t.a.v. hun rol op het gebied van seksueel geweld zoals meisjesbesnijdenis. We hebben veel aandacht geschonken aan het verduurzamen van ons werk, onder andere in samenwerking met overheden. Hierbij valt te denken aan de ondersteuning van netwerken, het aandragen van resultaten voor advocacy en het versterken van gemeenschappen. Zo zijn zeven lokale groepen getraind in het versterken van hun organisatie. Deze groepen zijn cruciaal in het verder verspreiden van onze boodschappen en het doorverwijzen van de gemeenschappen. Verder zijn scholen versterkt door het invoeren van het vernieuwde The World Starts With Me-curriculum. Ook meisjes die niet naar school gaan, zijn er op getraind. Met dit project hebben we in totaal mensen bereikt. Een mooi advocacyresultaat is dat de lokale overheid 23% van haar budget reserveert voor gezondheid om diensten beschikbaar te kunnen blijven stellen. In Tanzania zijn gesprekken geweest met dorpsoudsten, onderwijzers, bewoners en bestuurders over de wijziging in de traditionele Masai-wetgeving in Kilindi met een verbod op meisjesbesnijdenis, het promoten van prenatale zorg en de betrokkenheid van echtgenoten daarbij. Er zijn gesprekken gevoerd met de overheid over de implementatie van de nieuwe wet op onderwijs die vorig jaar is goedgekeurd. Een belangrijk onderdeel is het beleid dat meisjes tijdens hun zwangerschap naar school kunnen blijven gaan en na de bevalling weer terug naar school kunnen keren. Er zijn 245 gezondheidswerkers getraind. We wisten jongeren en vrouwen te bereiken. In Ethiopië hebben we jongeren en vrouwen bereikt. Tussen december 2014 en februari 2015 werd er in de lokale taal (Afari) een tv-programma uitgezonden, dat specifiek gericht was op SRGR. Er zijn trainingen verzorgd voor 167 jongeren, leraren en dorpsleiders. Ook is vooruit gang geboekt in het aanpassen van de wetgeving op het gebied van familierecht, die op regionaal niveau nog moet worden aangenomen. We stimuleren de lokale overheid van Afar door de bijeenkomsten op verschillende niveaus te faciliteren. In alle vijf de zones van Afar hebben bijeenkom sten plaatsgevonden met verschillende overheidsmede wer kers, juridische vertegenwoordigers en politie, religieuze leiders en journalisten. Tijdens deze bijeenkomsten werd onder meer de wetgeving op familierecht besproken en is steun gecreëerd voor de uitvoering van het project. De afslui tende regionale bijeenkomst (met de input uit de zones) zal binnenkort plaatsvinden waarna de nieuwe familiewet kan worden goedgekeurd. Als onderdeel van deze wet zouden dan kindhuwelijken en gedwongen huwelijken verboden worden.

18 18 Alternatieve rituelen voor meisjesbesnijdenis (Kenia, Tanzania) Looptijd en financier(s) (Tanzania), (Kenia), Nationale Postcode Loterij, een anonieme stichting Enkele resultaten In totaal hebben meisjes deelgenomen aan een alternatief ritueel voor meisjesbesnijdenis (ARP), waarvan 900 meisjes in Tanzania. Een aantal van hen heeft de voorafgaande workshops ontvangen van al ervaren Keniaanse trainers. 86 morans hebben zich uitgesproken niet te willen trouwen met een meisje dat besneden is. In augustus werd in Kenia The Mother of All ARPs georganiseerd, met meisjes. Bezoekers uit Tanzania, Nederland (Erasmus Universiteit, pers en donoren) woonden de ceremonie bij, die op vijf locaties tegelijk was georganiseerd. De gemeenschapswetten worden nu geïmplementeerd. Bijvoorbeeld in Lengusero waar negen meisjes besloten om niet meer naar school te gaan als demonstratie tegen de lokale huwelijkswet. De dorpsleiders hebben nu de nieuwe wetten geïmplementeerd en de meisjes gaan weer naar school. Gezonde moeders zonder fistels in Tanzania Looptijd Enkele resultaten Er zijn 418 fisteloperaties in zeven ziekenhuizen uitgevoerd. Dat aantal loopt voor op planning: door voorlichting via onder meer radioprogramma s zijn steeds meer bewoners er bekend mee. Daardoor worden vrouwen beter en tijdig doorverwe zen. Na de selectie van basisorganisaties waarmee we samenwerken om psychosociale nazorg te verlenen is er een start gemaakt met het trainen van vrijwilligers die bijdragen aan de re-integratie van vrouwen in hun samenleving. Tevens is een arts opgeleid in Ethiopië, die nu ook gecompli ceerde ingrepen in Tanzania kan doen en zijn kennis kan overdragen. Vijf artsen en vijf verpleegkundigen zijn getraind in obstetric fistula-management, in samenwerking met andere partners als UNFPA. Zorgen voor moeders in Kenia, Malawi en Oeganda Looptijd en financier(s) , extra fonds voor SRGR-projecten van het ministerie van Buitenlandse Zaken Enkele resultaten Dankzij de toezegging voor een uitloopperiode van een halfjaar kunnen alle activiteiten goed worden afgerond. De meeste doelen zijn al behaald. Overheden worden betrok ken door specifieke advocacyprogramma s. Een aandachts punt is het afronden van de onderzoekscomponenten en het documenteren van geleerde lessen. In Kenia zijn in het afgelegen West Pokot trainingen verzorgd op gebied van gezondheid voor moeders voor specifieke groepen: 278 traditionele vroedvrouwen werden getraind om een nieuwe rol als birth companion op zich te nemen en in die hoedanigheid zwangere vrouwen te begeleiden en door te verwijzen naar professionele gezondheidscentra. 350 gezondheidsvrijwilligers trainden we in het adequaat herkennen en tijdig doorverwijzen van vrouwen met complicaties rondom zwangerschap en bevalling. 75 traditionele leiders en 42 jonge peer educators wapenden we met kennis over diverse aspecten van zorg aan vrouwen rondom zwangerschap en bevalling. Via radio-uitzendingen in lokale talen zijn mensen bereikt met informatie over het voorkomen en behandelen van fistels. Ook organiseerden we een kamp voor herstelopera ties van 87 vrouwen met fistels. Zes gezondheidscentra zijn uitgerust met instrumenten en apparatuur ter ondersteu ning van zorg rondom bevalling en binnen de dorpen waar het programma actief is, zijn veertien groepen opgericht waarin mannen elkaar informeren over zaken rondom maternal health. Als gevolg daarvan zijn er in het patriarchale West Pokot nu 75 mannen in de dorpen actief als aanspreek punt op gebied van zorg rondom zwangerschap, bevalling en geboorte. In Malawi verlopen de fistulahersteloperaties goed, nadat het team het personeel van een lokaal hospitaal heeft getraind om deze operaties zelf te kunnen uitvoeren. De sociale re-integratie van patiënten is een uitdaging. Daarnaast blijkt het lastig om het doel voor voldoende zwangerschapscontroles (tenminste vier) te behalen, vooral omdat vrouwen vaak pas na 20 weken voor het eerst naar de kliniek komen. In Oeganda hebben de bewustwordingsactiviteiten mensen bereikt. Aandachtspunt is het afronden van het operational research. Recent is de strategie van social audits bewoners die een comité vormen om problemen in klinieken te bespreken overgenomen uit

19 Nog meer impact in Afrika 19 Malawi om op die manier beter in staat te zijn de kwaliteit in de klinieken te verbeteren, ook nadat het project is afgelopen. Unite Against Child Marriage in Malawi Looptijd en financier(s) , extra fonds voor het tegengaan van kindhuwelijken van het ministerie van Buitenlandse Zaken Enkele resultaten Via activiteiten op scholen is aandacht gevraagd voor kindhuwelijken. Hiermee hebben we jongeren bereikt. Als resultaat zijn meerdere meisjes teruggegaan naar school. Resultaten van onze projecten voor gezondheid en milieu (WASH) in 2015 Sanitatie is de basis in Oeganda Looptijd en financier(s) , Europese Unie, NWP, YEP Water Enkele resultaten Nu de bouw van water- en sanitatiefaciliteiten in scholen grotendeels is voltooid, ligt de nadruk op bewustwording en het beheer van de faciliteiten, en het versterken van ondernemingskansen voor vrouwen in hergebruik van stedelijk afval. Met dit doel zijn leden van technische comités, watercomités, school health clubs, vrouwengroepen, onderwijzers en lokale leiders getraind. Er waren uitdagingen bij de aanleg van een drainagekanaal in het hart van de sloppenwijk Kawempe, en de ontwikkeling van verwerking- en composteringscapaciteit in Noord- Oeganda. Deze hebben tot aanpassingen in contractuele afspraken met onderaannemers geleid, in dialoog met de autoriteiten om de voortgang in de uitvoering te verbeteren. Gezond leven in de sloppenwijk in Ethiopië Looptijd Enkele resultaten De lokale capaciteit is versterkt om behaalde resultaten op het gebied van preventieve gezondheidszorg te verduurzamen. Nauwe samenwerking met de lokale gemeenschap, scholen en overheden heeft ervoor gezorgd dat jongeren en vrouwen een groter bewustzijn hebben over hun gezondheid en een inkomen kunnen generen met het onderhouden van publieke douches en toiletten, afvalverzameling en bijvoorbeeld de promotie van maandverband voor schoolgaande meisjes. In totaal zijn 370 mensen, met name vrouwelijk gezondheidspersoneel, lokale ambtenaren, watercomités, docenten en studenten getraind, waarmee in totaal mensen zijn bereikt met actuele informatie en technische ondersteuning. Ook zijn de laatste geplande publieke douches en faciliteiten overgedragen aan scholen en de gemeenschap. Mede door een grote vraag en erkenning vanuit de lokale gemeenschap, overheid en partners voor onze aanpak en behaalde voortgang op de versterking van bedrijvigheid in water en sanitatie is een nieuw stedelijk programma in Ethiopië in ontwikkeling. Schoon water, gezonde Masai in Kajiado (Kenia) Looptijd en financier(s) , WML, RAI Amsterdam, Aqua4All, VLB, Tauw, Made Blue, Wandelen voor Water Enkele resultaten We hebben mensen bereikt met onze campagnes over sanitatie en hygiëne. De doelstellingen op het gebied

20 20 van water lijken te zijn behaald, al moeten deze nog geverifieerd worden door een eindevaluatie. Door trainingen van overheidspersoneel is de CLTS-aanpak (Community Led Total Sanitation) door de overheid opgepakt. Microfinanciering voor betere sanitatie en gezondheid in Kenia Looptijd en financier(s) , Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Enkele resultaten Trainingen en ondersteuning van lokale leiders en gezondheidspersoneel en het ondersteunen van comités in gemeenschappen heeft mogelijk gemaakt dat in 749 dorpen gezinnen uit eigen overweging en met eigen middelen een toilet hebben gebouwd om daarmee collectief de tot nu toe gangbare praktijk van open defecation over boord te zetten. Als gevolg hiervan hebben mensen toegang gekregen tot een toilet. Door onze opvolging met nationale instanties zijn in totaal dorpen officieel geverifieerd en gecertificeerd waarmee Busia County op 19 november 2015 als eerste county in Kenia open defecation free is verklaard. Opmerkelijk daarbij is het uitblijven van cholera in Busia dit jaar. In samenwerking met partners binnen het publiek-private partnerschap krijgen huishoudens financiële middelen en technische ondersteuning om een duurzaam en veilig toilet aan te schaffen. Het doorlichten van technische ontwerpen en materialen van toiletten heeft er daarnaast toe geleid dat de prijs van een veilig toilet lokaal tot eenderde is teruggebracht. Duurzame toegang tot water, sanitatie en hygiëne (Ethiopië, Kenia, Oeganda) Looptijd en financier(s) , ministerie van Buitenlandse Zaken (MFS II) Enkele resultaten Mede door nauwe samenwerking met de Ethiopische overheid en extra ondersteuning kon schade naar aanleiding van overstromingen worden hersteld en heeft de overheid voldoende middelen beschikbaar gesteld om alle doelstellingen te behalen. In de afgelopen vijf jaar is in de betrokken gemeenschappen een toename in het gebruik van een veilige waterbron en toilet gemeten van respectievelijk 49% en 59% op basis van een nul- en eindmeting. Hiermee zijn de oorspronkelijke doelstellingen overschreden. Om dit te bereiken hebben we op innovatieve wijze nomadische gemeenschappen weten te bewegen over te gaan tot het gebruik van een toilet, en is met ondersteuning van alliantiepartners het overheidsbudget over vijf jaar met ongeveer 25% toegenomen. In Oeganda worden de FIETS-duurzaamheidsprincipes (financieel, institutioneel, ecologisch, technisch en sociaal) meer en meer toegepast terwijl gender vaker wordt uitgebreid met social inclusion. Samenwerking met de lokale overheid heeft ertoe geleid dat het belang van gezamenlijk optrekken en coördinatie door een ieder wordt gewaardeerd en dat men elkaar aanvult. Village savings and loan associations lijken een van de oplossingen te zijn om operatie- en onderhoud blijvend te financieren. Het wassen van handen met zeep na onder meer toiletbezoek blijft een uitdaging. Men heeft zeep vaak nodig voor het wassen van kleding, etc. Resultaten van onze projecten voor capaciteitsopbouw in 2015 Verder bouwen aan het gezondheidsnetwerk (Kenia) Looptijd en financier(s) , VvAA Enkele resultaten Alle 342 gezondheidswerkers zijn getraind en gestimuleerd om hun inkomen te vergroten via income generating activities. De gezondheidsindicatoren in de interventiegebieden zijn de afgelopen drie jaar significant verbeterd als resultaat van de verbeterde datacollectie en daarop volgende op maat samengestelde gezondheidsinterventies. Formeel staat de projectmethode in het overheidsbeleid, maar omdat het in de praktijk nog niet wordt uitgevoerd, besteedt het project aandacht aan het overtuigen van de overheid om dit door te voeren. Dit is formeel al besloten, maar moet nog worden uitgerold. Dit wordt vervolgd in het nieuwe programma van het HSA-partnerschap. Medische zorg en training in afgelegen gebieden in Oost-Afrika Looptijd en financier(s) Eurocross, Stichting Beheer Het Schild, QNH Consulting BV Enkele resultaten Binnen ons langstlopende programma brachten de flying doctors 192 bezoeken aan 75 ziekenhuizen. Ze gaven consulten en voerden operaties uit. Daarbij leidden de

21 Nog meer impact in Afrika 21 artsen lokale medici op. In zijn geheel heeft dit programma minder fondsen aangetrokken dan voorheen. Dat komt mede doordat er vanuit Zuid-Europese Amref-kantoren minder geld beschik - baar was. De bijdrage vanuit Nederland is echter gelijk gebleven en voornamelijk in Oeganda en Tanzania besteed. Vanaf 2016 valt dit programma onder de verschillende landen. Ons hoofdkantoor blijft vooralsnog betrokken bij de planning en rapportage. In ieder land is een assessment gedaan om te kijken waar het beste (gaps en programma s) op aangesloten kan worden. Nederlandse fondsen worden vanaf 2016 ook in Kenia besteed. Er wordt daarbij ook gekeken naar het gebruik van Centres of Excellence en steun aan artsen op afstand. Philips en Amref samen voor een gezond Afrika (Oost-Afrika) Looptijd en financier(s) , Philips Enkele resultaten Als onderdeel van onze overeenkomst zijn we begonnen aan het gezamenlijk ontwikkelen van een training voor professionals in de zorgsector, met als titel Leading in Health Systems Strengthening. Sinds de decentralisatie van de zorg in Kenia zijn beleidsmakers voor nieuwe uitdagingen komen te staan zonder dat ze daarvoor de juiste kennis en vaardigheden bezitten. Deze training is daar het antwoord op. Na een gedegen marktanalyse is de opzet van de training bepaald en is de opleiding omgezet naar elearning. Vanaf

22 kunnen professionals in de zorg zich inschrijven voor deze zes maanden durende training. Training voor medische professionals van Heineken (Oost-Afrika) Looptijd en financier(s) 2015, Heineken Enkele resultaten Tijdens een zesdaagse training op het Amref International Training Centre zijn tien Heineken-medewerkers uit Burundi, Congo-Brazzaville en Rwanda getraind. Onderwerpen: Basic Life Support en Advanced Life Support. Capaciteitsversterking voor het Amref-kantoor in Zuid-Soedan Looptijd Enkele resultaten Er is een kantoor gerealiseerd, maar er bleek onvoldoende capaciteit om een volwaardig landenkantoor in stand te houden. Daarom valt het landenprogramma rechtstreeks onder het hoofdkantoor in Nairobi. Niet alle fondsen zijn gebruikt. Deze worden dit jaar ingezet om het landenprogramma te ondersteunen met human resources. mlearning voor een gezond Afrika (Kenia, Oeganda, Tanzania) Looptijd en financier(s) met een no cost extension tot 2015, Nationale Postcode Loterij Enkele resultaten Dit jaar stond in het teken van implementatie, vooral van de telefoonapplicatie die kennis vergroot van verpleegkundigen, hen laat communiceren met anderen en hun kennis en vooruitgang in kennis test. De interesse en het enthousiasme was groot. Eerst is in Kenia de inhoud en de techniek geoptimaliseerd, waarbij alle stakeholders betrokken waren. Vervolgens is de informatie aangepast in Tanzania en Oeganda, waarna de app is uitgerold naar verpleegkundigen. Vanaf 2016 gaat dit project een nieuwe fase in met financiering van de Elsevier Foundation. Stand Up for African Mothers (Oeganda, Tanzania) Looptijd en financier(s) , ASN Bank, een anonieme stichting Enkele resultaten 414 verloskundigen in Oeganda, en 69 verloskundigen in Tanzania zijn bijgeschoold via e- en mlearning. In Tanzania is een nauwe samenwerking met de overheid bewerkstel ligd. De overheid biedt deelnemende verloskundigen een baangarantie voor drie jaar. Veel projecten en programma s worden slechts gedeeltelijk gefinancierd met geoormerkte donaties. We vullen dit aan met ongeoormerkte bijdragen van onze particuliere donateurs en de Nationale Postcode Loterij. Daarnaast zijn er programma s die we daar geheel uit financieren. Zo maken we het mogelijk dat we bredere programma s met meerjarige zekerheid en continuïteit kunnen bieden.

23 Nog meer impact in Afrika 23 Samenwerking in beeld: terugblik op allianties Eind 2015 zijn drie belangrijke allianties op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten en water, sanitatie en hygiëne afgesloten: de SRHR Alliance ( ), de Youth Empowerment Alliance ( ) en de WASH Alliance ( ). Dat heeft belangrijke resultaten én lessen opgeleverd. Resultaten De programma s van de SRHR en YE Alliances focusten op seksuele voorlichting, toegang tot SRGR-diensten en een omgeving die dit mogelijk maakt. Ze zijn in negen landen uitgevoerd, waaronder Ethiopië, Kenia, Oeganda, Senegal en Tanzania. We hebben goede resultaten behaald. Zo wisten we onze jongste doelgroepen via innovatieve manieren te bereiken, als internet, sms, hotlines, kunst (fotografie en schilderen), sport en talentshows. We hielden Pregnant Mother Conferences om zwangere vrouwen te informeren. Door het betrekken van de gemeenschap op zoveel mogelijk manieren zijn in Tanzania diverse by-laws (lokale wetten) ontwikkeld op het gebied van de minimale huwelijksleeftijd, schoolreïntegratie van tienermoeders en meisjesbesnijdenis. Binnen de WASH Alliance werk(t)en we samen met lokale ngo s, overheden en bedrijven om ervoor te zorgen dat iedereen duurzaam toegang heeft tot schoon drinkwater, sanitaire voorzieningen en hygiëne. Het programma is uitgevoerd in acht landen, waarbij wij in Ethiopië, Kenia en Oeganda bijdroegen aan de gezamenlijke doelen. Uniek is dat een daadwerkelijke bundeling binnen de Nederlandse watersector heeft plaatsgevonden, waardoor op alle niveaus van dorp tot internationaal forum verbeteringen in de gehele waterketen zijn aangebracht. Daarnaast heeft het werken in deze alliantie ons meer inzicht gegeven in het belang dat we niet alleen zelf de WASH-diensten moeten realiseren maar ook overheden, de private sector en gemeenschappen stimuleren om zelf hun verantwoordelijkheid te nemen in het realiseren van die diensten. Geleerde lessen Het samenwerken in alliantieverband heeft ons buiten de concrete resultaten veel gebracht en geleerd. Bijvoorbeeld dat een gedegen organisatiestructuur met een sterke coördinator en een stuurgroep om de samenwerking succesvol te laten verlopen én er meer uit te halen erg belangrijk is. Ook blijkt een integrale benadering van SRGR en WASH cruciaal. Samenwerken doe je namelijk het beste met enige overlap in thema s of gebied. Als dat niet aan de orde is, kunnen organisaties nog steeds langs elkaar heen werken. We zouden ook meer inter-alliantie kunnen denken. Dit heeft bijvoorbeeld succes gehad in Ethiopië, waar SRGR en The World Starts With Me aan elkaar gekoppeld zijn. Tussen allianties die thematisch verder uit elkaar liggen (zoals de SRHR en WASH Alliances) is dit helaas onvoldoende gebeurd. Op een aantal locaties zijn bijvoorbeeld wel toiletten gerealiseerd, maar vervolgens geen seksuele voorlichting of andersom. Vervolg voor WASH De WASH Alliance heeft voor 2016 een extra fonds ontvangen vanuit het ministerie van Buitenlandse Zaken waarmee we onze successen verder kunnen uitbouwen en we kunnen werken aan verdere opvolging van de alliantie vanaf Binnen de alliantie zijn wat organisatorische wijzigingen: ICCO neemt niet meer deel en Wetlands en IRC zijn erbij gekomen. Ook zal het nieuwe programma niet meer worden uitgevoerd in Benin. Vooruitblik Om zoveel mogelijk impact in Afrika te bereiken, willen we dat de kwaliteit van onze gezondheidsprogramma s van hoog niveau is. Een optimale projectcyclus is daarbij van belang. Daarom gaan we in 2016 nog beter in kaart brengen hoe projecten verlopen en welke lessen we daaruit kunnen trekken om zodoende tot handige checklists met specifieke acties te komen. Deze lijsten en acties zullen we vervolgens gebruiken voor het monitoren van onze (nieuwe) gezondheidsprogramma s en de resultaten ervan. We werken steeds vaker in allianties. Van een zo n alliantie (HSA) zijn we zelfs penvoerder en dit strategische partnerschap is dan ook uiterst belangrijk voor ons. Komend jaar al willen we de samenwerking in dit partnerschap met alle betrokken partijen het ministerie van Buitenlandse Zaken, Achest, HAI en Wemos evalueren. Aan de hand van de uitkomsten zullen we voor de periode tot 2020 veranderingen doorvoeren.

24 24

25 25 Liefdadigheid begint thuis De 54-jarige George Lengure is een gezondheidsvrijwilliger in Ng ari (Kenia). Liefdadigheid begint thuis, volgens hem. Na de WASH-training die hij in 2010 volgde, belegde hij een bijeenkomst voor zijn familie. Hij vertelde hen hoe belangrijk een schone leefomgeving is en een goede hygiëne onontbeerlijk is, vooral in de strijd tegen de oogziekte trachoom. Hij delegeerde een aantal taken naar zijn kinderen en zorgde ervoor dat ze werden uitgevoerd. Het is de verantwoordelijkheid van zijn zonen om de manyatta schoon te houden. Zijn drie dochters voorzien het gezin van veilig drinkwater. Vasthoudend Tijdens de training leerde George dat trachoom door vliegen veroorzaakt wordt. Vliegen komen af op dierlijk afval en menselijke ontlasting. Daarom moedigt hij zijn dorpsgenoten aan om de nieuwe wc s te gebruiken en leaky tins op te hangen zodat ze hun handen kunnen wassen na gebruik van het toilet. Hij vertelt hen ook aparte plekken voor hun vee te maken en ze schoon te houden. Het zal misschien nog even duren, maar uiteindelijk zal dit tot een vermindering van het aantal ziektegevallen, ook van bijvoorbeeld diarree, leiden, meent hij. Aanvankelijk stonden niet alle dorpsgenoten open voor zijn advies. Dit heeft George echter niet ontmoedigd. Ik ben hen gewoon blijven informeren. Elke dag ben ik langsgegaan om hen te vertellen over dit soort gezondheidsissues, dat doe ik nog steeds en dat zal ik blijven doen. Een schone manyatta Sein Shiro zit in de zesde klas van de Sirata Oirobi Primary School. Voordat Amref een project startte in haar gemeenschap, had haar familie niet veel op met hygiëne. Ik denk dat onze manyatta het viest van het hele dorp was, zegt Shiro. Maar dankzij Amref is mijn leven radicaal veranderd. Ik ben nu helemaal op de hoogte van de voordelen van een schone omgeving. Shiro is lid van de school health club en heeft daar veel geleerd over het belang van veilig water, goede sanitaire voorzieningen en hygiëne. Nu vertelt ze haar jongere broertjes en zusjes erover. Ook heeft ze de taak op zich genomen om hun manyatta schoon te houden en ervoor te zorgen dat afval wekelijks verbrand wordt. Ze heeft zelfs een leaky tin opgehangen en moedigt haar familie aan die te gebruiken om hun handen te wassen. En Shiro is blij met de door Amref aangelegde wc. Nog niet iedereen maakt er gebruik van, maar het aantal mensen dat in de bosjes zijn behoefte doet, is sterk verminderd. Shiro is vastbesloten om haar opgedane kennis in praktijk te blijven brengen: Ik wil dat onze manyatta het schoonst van allemaal is!

26 26

27 27 Nog meer duurzame inkomstengroei en blijvende betrokkenheid We intensiveren de dialoog met publiek en politiek voor meer inkomsten en beter gezondheidsbeleid Een steeds grotere impact op lasting health change from within in Afrika is van het grootste belang. Daarvoor is het cruciaal dat onze speerpunten blijven aansluiten bij de wereld om ons heen, in het bijzonder bij diegenen die willen investeren in een gezond Afrika. We blijven daarom investeren in groei en diversificatie van inkomsten en zetten in op een sterke, persoonlijke dialoog met iedereen die bij ons werk betrokken is. Met als doel: steeds meer en gediversificeerde bestedingen en blijvende betrokkenheid van publiek en politiek, waardoor we een grotere impact in Afrika kunnen bewerkstelligen. De wereld verandert De wereld is voortdurend in beweging. Maatschappelijke ontwikkelingen volgen elkaar steeds sneller op. Niet alleen in Europa; ook Afrika maakt ongekende veranderingen door. Er zijn groeiende economieën, toenemende bevolking, vluchtelingenstromen, meer grensoverschrijdende epidemie-uitbraken en in sommige streken een toenemende onveiligheid. Op de wereldmarkt verschijnen betrekkelijk nieuwe spelers, zoals multinationals uit China, Brazilië, Rusland en India. Sommige daarvan hebben ook invloed op de economieën van Afrika. Daarnaast zijn ook de opvattingen over ontwikkelingssamenwerking aan verandering onderhevig. Er is een groeiende behoefte aan transparantie, aan concrete resultaten en aan programma s die zich richten op structurele, systematische verbeteringen. Meer dialoog, meer impact Amref Flying Doctors bereikte in de afgelopen jaren de beoogde versnelde inkomstengroei. Het aantal donateurs nam toe, net als de spreiding van de diverse inkomstenbronnen en de totale inkomsten. Ook onze naamsbekendheid nam toe. We streven naar een voortzetting van die inkomstengroei. Dat vereist een toenemende mate aan transparantie: donateurs en donoren willen dat hun bijdrage op een duurzame, effectieve en efficiënte manier wordt besteed. We richten ons daarom op het intensiveren van de dialoog met de verschillende groepen donoren die ons werk in Afrika steunen. Via die dialoog kunnen we laten zien welke successen voor duurzaam betere gezondheid we in het veld hebben behaald. Maar ook welke kansen dat oplevert voor nieuwe programma s, en voor onze donateurs en donoren. We laten ook zien dat bijdragen aan Amref direct bijdragen aan Afrika is: we zijn immers een Afrikaanse organisatie. De uitkomsten van de dialoog stellen ons in staat om te anticiperen op de (veranderende) verwachtingen en om het publieke bewustzijn voor het belang van ons werk in Afrika te vergroten. Met als uiteindelijke doel: meer impact in Afrika. Meer beïnvloeding, meer impact Ook het creëren van politiek draagvlak heeft onze onveranderde aandacht. Als (Afrikaanse) organisatie met bijna 60 jaar ervaring en een wereldwijd netwerk, zorgen we ervoor dat het versterken van gezondheidssystemen en duurzame gezondheid op de (publieke en) politieke agenda blijft. Amref Flying Doctors heeft unieke kennis van en ervaring met kwetsbare jonge vrouwen in Afrika; een groep die belangrijk is voor lasting health change from within. Een voorwaarde voor de ontwikkelingssamenwerking die het ministerie van Buitenlandse Zaken voor ogen staat: een samenwerking met de nadruk op duurzame economische ontwikkeling. In 2015 koos het ministerie Amref Flying Doctors als strategisch partner om op politiekstrategisch niveau hieraan samen te werken. Bij onze (inter)nationale beleidsbeïnvloeding staan de komende jaren onze successen en resultaten nadrukkelijk centraal (evidence based advocacy). Fondsenwerving We richten ons op het aanscherpen en uitvoeren van onze

28 28 actieve marketing-, communicatie- en fondsenwervingsaanpak. We werven gericht en innovatief, ook onder institutionele donoren. Met als doel een duurzame optimale inkomsten spreiding. De totale inkomsten daalden licht, van in 2014 naar in Een grotere daling was voorzien omdat we minder inkomsten uit subsidies verwachtten. Ten opzichte van de begroting van kwamen de totale inkomsten 5% hoger uit, mede dankzij een eenmalige teruggave van omzetbelasting over de jaren De inkomsten uit eigen fondsenwerving stegen met van in 2014 naar in 2015, een stijging van 18%. De stijging vond plaats bij particuliere fondsenwerving en nalatenschappen. Wat levert beleggen bij de ASN Bank eigenlijk op? Particuliere fondsenwerving Het aantal gevers steeg naar (2014: ) en de inkomsten groeiden naar (2014: ). Nieuwe donateurs werven we via mailings, inserts, op straat en aan huis. We houden onze donateurs op de hoogte van de besteding van hun bijdragen door ze ( ) nieuwsbrieven te sturen. Ook organiseren we zo nu en dan bijeenkomsten waarvoor we hen uitnodigen. Zo boden we donateurs in september de mogelijkheid om afscheid te nemen van onze voormalig directeur en kennis te laten maken met onze huidige directeur. Hiervan maakten ongeveer 150 donateurs gebruik. Een betere wereld voor ons allemaal Kans op een uitstekend rendement voor u Plus een WakaWaka Light voor u cadeau Veilige bevalling voor Afrikaanse moeders Kijk voor de voorwaarden op eenanderrendement.nl Gratis WakaWaka Light voor u! Zakelijke fondsenwerving en partnerschappen Onze eerste cause-related marketingcampagne met ASN Bank en WakaWaka was een groot succes. Wie stortte in een van de ASN Beleggingsfondsen, steunde daarmee de De ASN Bank is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en heeft een vergunning van de Nederlandsche Bank N.V. De waarde van uw beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Voor ieder ASN Beleggingsfonds is een prospectus en de Essentiële Beleggersinformatie (EBi) beschikbaar via Lees de EBi voordat u besluit een beleggingsfonds te kopen. Deze uiting mag niet worden aangemerkt als beleggingsadvies.

29 Nog meer duurzame inkomstengroei en blijvende betrokkenheid 29 Klachten in 2015 We nemen klachten serieus en doen onze uiterste best om ze naar tevredenheid op te lossen. Hierbij volgen we onze klachtenprocedure, die op onze website te vinden is. Vorig jaar ontvingen we drie klachten (2014: vier). Gezien het aantal mailingen dat we verstuurd hebben - ruim 3,5 miljoen - is dat laag. Vaak gaan klachten over de frequentie en kosten van onze fondsenwervende mailings. opleiding van verloskundigen in Oeganda en Tanzania. Daarnaast ontvingen de klant en de afgestudeerde verloskundige een WakaWaka. De campagne zorgde niet alleen voor extra zichtbaarheid (zie ook pagina 31), de financiële doelstellingen werden eerder behaald dan gepland. In totaal ontvingen we Via Made Blue worden wij gesteund door bedrijven zoals Quooker, Mövenpick Hotel Amsterdam City Center en Electrolux. Made Blue spiegelt namens bedrijven het water dat door hun producten of diensten wordt bespaard (of verbruikt) met evenveel schoon drinkwater in ontwikkelingslanden: een liter voor een liter. Dit leverde ons in op. Andere opvallende activiteiten waren de leiderschapsweek in Oeganda met medewerkers van VvAA, de donatie van RAI Amsterdam naar aanleiding van de opening van hun nieuwe pand (Amtrium), de EHBO-training van Heinekenmedewerkers in Kenia en de opzet van een gezamenlijke training voor zorgpersoneel in Afrika met Philips. Ondanks deze inspanningen is de begroting ( ) niet gehaald, uiteindelijk is gerealiseerd. Tot slot, tijdens de twee bijeenkomsten van de Amref Business Club werden zaken als nieuwe ontwikkelingen en updates over het programma dat de leden steunen besproken. Ook waren regelmatig collega s uit Afrika en vertegenwoordigers van andere bedrijven te gast. Leden van de Business Club waren ook aanwezig tijdens een ronde-tafelgesprek met onze GCEO dr. Githinji Gitahi die ons in oktober bezocht. Onderwerp van gesprek waren de SDG s en de rol die Amref en private sector kunnen spelen in het bereiken van deze nieuwe doelen. Ministerie van Buitenlandse Zaken Wij zijn trots dat we een van de 25 strategische partners van het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn. Samen met Achest, HAI en Wemos zijn we verenigd in het Health Systems Advocacy-partnerschap. We willen bijdragen aan duurzame en inclusieve (economische) groei om armoede te bestrijden en groeiende ongelijkheid tegengaan door effectief beleid én implementatie op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR) actief te ondersteunen. Adequaat functionerende gezondheidssyste men zijn hierin cruciaal, met twee bouwstenen van het grootste belang: human resources en de toegang tot essentiële commodities (medicijnen e.d.). Op deze twee terreinen zullen wij gezamenlijk de politieke agenda s en de uitvoering daarvan in de praktijk beïnvloeden, zodat gestelde doelen voor SRGR worden behaald. Op dit moment ontwikkelen we hiervoor in de landen Kenia, Oeganda en Zambia een programma. In alliantieverband dienden we verschillende subsidieaanvragen in. Een van de goedgekeurde aanvragen betreft de al bestaande WASH Alliance (met Akvo, ICCO, RAIN, Simavi, Waste), waar wij onderdeel van uitmaken. Begin 2016 is 6 miljoen voor de duur van een jaar toegekend om het werk in de alliantie voort te zetten. In de Yes I Do Alliance, met Plan Nederland, Choice for Youth and Sexuality, Koninklijk Instituut voor de Tropen en Rutgers, hebben we 27 miljoen ( ) gekregen om genderongelijkheid en rechteloosheid van meisjes aan te pakken. Stichtingen en EU Vaak al jarenlang ontvangen wij (on)geoormerkte steun van stichtingen. De aanpak verschilt van andere manieren van fondsenwerving en het relatiebeheer is vaak intensief, maar deze bijdragen zijn voor ons werk van groot belang. In 2015 ontvingen we giften van onder meer de Willem Nico Scheepstra Stichting, Stichting Eekhoorn, Stichting Mebi, Stichting Beheer Het Schild, Stichting Benjamin, Stichting Wees Een Kans en enkele stichtingen die anoniem wensen te blijven. Sommige stichtingen steunen specifieke programma s, zoals de Elsevier Foundation, onderdeel van RELX. Deze foundation steunt ons mlearning-programma Jibu, waarin verpleeg- en verloskundigen via de mobiele telefoon worden opgeleid. Van de Europese Unie ontvangen wij financiering voor drie programma s: Betere gezondheid voor moeders en kinderen (Zuid-Afrika), Sanitatie is de basis (Oeganda) en Gezonde start voor moeders en kinderen in Samburu (Kenia). In totaal gaat het om een bedrag van

30 30 Nationale Postcode Loterij Sinds 2000 zijn we een van beneficiënten van de Nationale Postcode Loterij. We ontvangen jaarlijks een bijdrage van Het bedrag van is ongeoormerkt, wat wil zeggen dat we het geld vrijelijk kunnen besteden. Dankzij de Nationale Postcode Loterij hebben we dan ook kunnen investeren in de groei en professionaliteit van onze organisatie, en hebben we bijvoorbeeld innovatieve oplossingen kunnen ontwikkelen in onze strijd tegen meisjesbesnijdenis. Naast de jaarlijkse bijdrage werd tot onze vreugde eind januari 2016 onze aanvraag voor het Droomfonds gehonoreerd. We krijgen een durfkapitaal van 9,95 miljoen om samen met PharmAccess onze droom M-Hakika te verwezenlijken. M-Hakika is efficiënt en transparant voor alle partijen dankzij de digitale ontwikkelingen. Kenia is dankzij M-Hakika innovatief en heeft ook hier een voorsprong op de westerse wereld net zoals met M-Pesa, het mobiele betalen. De Nationale Postcode Loterij, Amref Flying Doctors en PharmAccess kunnen deze revolutionaire verandering in de gezondheidzorg gezamenlijk waarmaken met durf en lef, aldus Neelie Kroes, lid van ons Comité van Aanbeveling. Evenementen Ook onze evenementen hebben een fondsenwervende inslag. Daarnaast dragen ze bij aan bewustwording over de gezondheidssituatie in Afrika en ons werk daarvoor. Ons grootste evenement is de Africa Classic voorheen Kenya Classic. De mountainbiketocht vond dit jaar voor het eerst in Tanzania plaats, vanwege de toenemende onveiligheid in Kenia. 79 deelnemers, waaronder bedrijventeams van onze partners Tauw en RAI Amsterdam, reden de mountainbike tocht en dat leverde (bruto) op. Wandelen voor Water is een sponsorwandeltocht voor kinderen van groep 7 en 8 van de basisschool scholieren liepen voor ons en zamelden daarmee in, verder aangevuld door stichting Aqua for All tot Aan de Dam tot Damloop deden 70 hardlopers voor ons mee. Met een bijdrage van minimaal 250 aan sponsorgeld, dat werd verdubbeld door VvAA die tevens de inschrijving betaalde werd een bedrag van in totaal opgehaald. VvAA verdubbelde ook de bijdragen van sponsoren en deelnemers aan de Colour Run in Gorinchem, georganiseerd door de Soroptimistenclub Merwekring. Beleidsbeïnvloeding We zetten in op meer samenwerking binnen en verbreding van ons netwerk. Kennisuitwisseling en een gecoördineerde internationale evidence based advocacy-strategie zorgen dat we een krachtiger stem kunnen laten horen bij (Europese) regeringen en instellingen en organisaties met invloed in Afrika. Een mooi voorbeeld hiervan is de samenwerking met onze bedrijfspartner Philips tijdens de European Development Days in mei. We organiseerden samen met Unicef en de Kiambu County Government (Kenia) een paneldiscussie met als titel Effective partnerships for sustainable healthcare for all. Onze dr. Sara Koki was een van de panelleden. Na afloop was er een netwerkevenement, dat we samen met de Permanente Vertegenwoordiging in Brussel organiseerden. EDD leverde ons een groot bereik en veel exposure op. We hechten veel waarde aan een goede relatie met het ministerie van Buitenlandse Zaken en investeren daarin. Mede daardoor weten we elkaar steeds beter te vinden. To Tjoelker, hoofd Maatschappelijke Organisaties binnen de Directie Sociale Ontwikkeling, bezocht ons programma voor alternatieve rituelen en een WASH-project in Kenia. Esmé Stuart van hetzelfde departement ging naar het alliantieprogramma Staying Alive en andere projecten in Oeganda. Onze collega Peter Nguura, projectmanager van ons programma op het gebied van meisjesbesnijdenis was door het ministerie van Buitenlandse Zaken uitgenodigd bij de Human Rights Council in Genève (mei). Hier gaf hij een presentatie over vrouwenrechten vs. het

31 Nog meer duurzame inkomstengroei en blijvende betrokkenheid 31 handhaven van traditionele normen en waarden. Zoals ook blijkt uit het voorgaande, leveren we een actieve bijdrage aan het internationale ontwikkelingsdebat. Onze basis is onze specifieke ervaring met en onze kennis van de groep kwetsbare jonge vrouwen in Afrika en hun recht op duurzame gezondheid en onze resultaten op dat vlak. Deze vorm van evidence based advocacy hebben we in 2015 verder uitgewerkt in een strategie. We richten ons met name op het versterken van gezondheidssystemen op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten en het voorkomen van traditionele, schadelijke gebruiken als meisjesbesnijdenis en kindhuwelijken al dan niet samen met partners zoals binnen het HSA-partnerschap met Achest, HAI en Wemos of de Yes, I Do Alliance onder penvoerderschap van Plan Nederland en de al langer bestaande SRHR Alliance. Het accent binnen ontwikkelingssamenwerking verschuift meer en meer van aid naar trade. In 2015 voerden we regelmatig gesprekken met de woordvoerders Ontwikkelingssamenwerking in de Tweede Kamer. Zo ook voorafgaand aan het jaarlijkse begrotingsdebat waarbij onze prioriteit lag op de focus voor SRGR, onze advocacyprioriteiten met speciale aandacht voor het versterken van gezondheidssystemen vanwege een (aangenomen) amendement op dit onderwerp. Communicatie Communicatie draagt bij aan fondsenwerving en advocacy. Daarnaast blijft aandacht voor ons werk en de gezondheidssituatie in Afrika hard nodig. Dat doen we onder meer via de inzet van free publicity. Op die manier wisten we vorig jaar 99 keer de media te halen. Vooral de campagne met ASN Bank en WakaWaka (zie ook pagina 29) leverde veel berichten op. Zo at minister Ploumen van Ontwikkelingssamenwerking een beschuitje met de Oegandese verloskundige Esther Madudu en zette dit op haar Facebook. Onze ambassadeur Giovanca sprak een spotje in dat werd uitgezonden op verschillende radiostations en Esther Madudu stond tevens met een groot interview in Ideaal Magazine voor relaties van ASN Bank. Andere noemenswaardige uitingen in 2015 betroffen Goedele Liekens die vertelde over haar bezoek aan Ethiopië met ons in RTL Late Night, een artikel in NRC over meisjesbe snijdenis en in Opzij over hetzelfde onderwerp. We wonnen de IDLeaks Hoogvlieger Award prijs voor positieve communicatie in ontwikkelingssamenwerking en traditie getrouw leverde ook de Africa Classic veel publiciteit op. Via de Chari-barometer van Mediad meten we onze naamsbe kendheid, waardering en betrouwbaarheid. Op alle vlakken laten we een stijging zien: naamsbekendheid steeg naar 29 (2014: 26), waardering naar 73 (2014: 72) en betrouwbaarheid naar plek 25 in de top 40 (2014: 34). Waarschijnlijk is dit mede te danken aan de invloed van de eerder genoemde campagne met ASN Bank en WakaWaka: ruim 10,5 miljoen mensen werden bereikt met advertenties in dagbladen en magazines, radiospotjes, online (websites en Facebook) en mupi s in Amsterdam. Vooruitblik In 2016 zullen we meer en meer de mogelijkheden bekijken om binnen het internationale Amref Health Africa-netwerk gezamenlijk op te trekken op het gebied van fondsenwerving. We doen dit al op het gebied van communicatie bijvoorbeeld door social media-activiteiten op elkaar af te stemmen en zullen dat in 2016 verder structureren. Daarnaast, willen we bij dra gen aan het behalen van de SDG s, dan hebben daar de hulp van de private sector bij nodig. Ook daar willen we wereldwijd meer op inzetten. Communicatie met de private sector wordt dan ook steeds belangrijker. We geven hier in 2016 prioriteit aan. Hetzelfde geldt voor lobby & advocacy, waarbij we ook steeds vaker onze alliantie- en bedrijfspart ners zullen opzoeken, om onze slagkracht te vergroten.

32 32 Bouwen aan beter zorgonderwijs in Afrika Strategisch partnerschap Amref Flying Doctors en Philips Philips Healthcare en Amref Flying Doctors zijn vanaf 2013 verbonden in een strategisch partnerschap om de gezondheid in Afrika te verbeteren. Beide brengen hun unieke expertise en netwerk in. Doel: Afrikaanse zorgverleners opleiden en op grote schaal gezondheidsprogramma s implementeren op het Afrikaanse continent. Als we in provincieziekenhuizen in Azië of Zuid-Amerika een eerste MRI-, CT- of echoscopie apparatuur installeren, is er normaal gesproken meteen een toestroom aan patiënten, zegt Frans Wijns, Lead Director for Education bij Philips Healthcare. In Afrika is dat anders. Buiten de grote steden wordt nieuwe apparatuur niet goed benut, hoe hard die ook nodig is. Oorzaken: in het binnenland is er nauwelijks toegang tot zorg in ziekenhuizen; die zijn te ver weg zijn en het transport is onbetaalbaar. Daarnaast ontbreekt het lokaal personeel vaak aan kennis en ervaring om de juiste zorg te bieden. Frans: Wil de bevolking daadwerkelijk baat hebben van onze scanners, dan is, beseften we, een sterke lokale partner nodig. Zo kwamen we in gesprek met Amref Health Africa, hier bekend als Amref Flying Doctors. Als belangrijkste gezondheidsorganisatie in Afrika begrijpen zij als geen ander hoe je gezondheidszorg toegankelijk maakt voor bevolkingsgroepen in afgelegen gebieden. Ons eigen e-learning portfolio voor het trainen van medische professionals wilden we samen met hen verder ontwikkelen voor de Afrikaanse markt. Amref zag heil in samenwerking. Sprong vooruit Caroline Mbindyo, e-health programmamanager bij Amref in Nairobi, hoopt een groter resultaat van deze krachtenbundeling. Zo ontwikkelen we een opleiding Health Systems Strengthening die we gezamenlijk op de markt gaan brengen. Lange-termijn samenwerkingen tussen multinationals en NGO s zijn cruciaal om verandering te bereiken in Afrika. Overheden alleen redden dat niet, hebben ondersteuning nodig om maatschappelijke projecten van de grond te krijgen. De programma s die samen worden ontwikkeld, combineren klassikaal en mobiel onderwijs en e-learning. Uitgangspunt: medische professionals ondersteunen om hun werk goed te doen. Caroline: Met deze blended learning -programma s verwachten we de Afrikaanse gezondheidszorg een sprong vooruit te helpen. Isolement doorbroken Vrijwel iedere verpleegkundige in Afrika heeft sinds kort een mobieltje. Daardoor zijn onze communicatiemogelijkheden met afgelegen gemeenschappen fors toegenomen. We kunnen plaatselijke health workers nu veel sneller voorlichten en feedback van hen ontvangen én hen (bij)scholen op afstand. Verder kunnen collega s ervaringen en tips uitwisselen en veel sneller dan voorheen met artsen/ ziekenhuizen schakelen om de juiste diagnoses en behandelingen te bepalen. Dit noemen wij mobile (m)learning. Neem een zwangerschap. Frans Wijns: Met een simpel echoscopieapparaat en ipad kan een lokale verloskundige nu eenvoudig moeder- en kindsterfte in afgelegen gebieden voorkomen. Ligt een foetus gedraaid of is er een andere complicatie, dan kan de aanstaande moeder op tijd naar een ziekenhuis worden verwezen. Mobieltjes zijn pas enkele jaren op grote schaal beschikbaar en betaalbaar in het Afrikaanse binnenland. Voordien waren persoonlijk bezoek of papieren post er de enige communicatiemiddelen. Vaste telefoonlijnen en computers zijn er niet en veel mensen zijn analfabeet. Medisch onderwijs en voorlichting vergden daardoor enorme inspanning. Mobiele communicatie heeft het isolement doorbroken. Veel Afrikanen hebben nu direct toegang tot betrouwbare informatie via internet en kunnen bellen, sms-en en appen met mensen elders. Vertrouwen winnen Mbindyo: Bij Amref zagen we de potentie voor m- en e-learning in de gezondheidszorg. Voorheen onderwezen we lokale verpleegkundigen in scholen in de grote steden. Daarvoor moesten zij hun werk en dorp twee jaar verlaten. Onwenselijk, gezien het grote tekort aan health workers. Dankzij m- en e-learning kunnen we nu op veel grotere schaal onderwijs op afstand aanbieden. In het begin betekende het een grote culturele omslag voor studenten en autoriteiten. Verpleegkundigen werden gezien als mensen die met hun handen werken, niet met hun hoofd of computers, data en telefoons. Een ander punt was de acceptatie van de veranderingen bij de bevolking. Alleen een bottom-up -aanpak werkt hier. Wil je lokale

33 33 verpleegkundigen bijscholen of iets bereiken met medische voorlichting, dan moet je eerst een goede relatie opbouwen met de dorpsgemeenschap. Pas als de inwoners je kennen en vertrouwen, nemen ze iets van je aan; nemen ze het stokje over, overtuigen ze elkaar en gaat de bal rollen. Deze aanpak vergt frequente, persoonlijke communicatie. Door mobiele telefonie is dat veel eenvoudiger geworden. We kunnen nu de hele zorgketen direct bereiken: van ziekenhuis tot community. De middelen die we aanreiken helpen de gemeenschappen zichzelf te helpen. Health workers trainen elkaar en zetten lokale vrijwilligers in voor voorlichting. Inmiddels, na vijf jaar, zien we dat onze aanpak wordt geaccepteerd en overheden in veel landen die aanmoedigen. We hebben nu succesvolle programma s in Kenia, Tanzania en Uganda en zijn gestart in Zambia, Malawi, Lesotho en Senegal. Kijkje nemen bij de activiteiten van Philips en Amref in Afrika? Doe mee aan de Africa Classic op of mail taika@amref.nl. Dit artikel is eind 2015 verschenen in In Beeld, intern magazine van Philips. De eerste gezamenlijk ontwikkelde training is inmiddels gestart.

34 34

35 35 Blijvende groei in professionaliteit en kwaliteit We zijn een effectieve en efficiënte organisatie met een focus op innovatie, zowel in Nederland als in Afrika De afgelopen jaren zijn we uitgegroeid tot een professionele, effectieve en efficiënte organisatie, die middelen en kennis optimaal inzet. Natuurlijk willen we dat zijn en blijven. Innovatie leidt tot meer kwaliteit in ons werk in zowel Nederland als Afrika, dus tot nog meer impact in Afrika. Daarnaast willen we een stabiele, open en flexibele organisatie zijn. Aantrekkelijk om bij te werken, en effectief om mee samen te werken. Leren en innoveren Al jaren heerst binnen alle geledingen van Amref Flying Doctors een leercultuur. We willen onszelf en ons werk voortdurend verbeteren en staan open voor nieuwe ontwikkelingen. (Technische) innovaties, zoals bijvoorbeeld de inzet van mobiele telefonie voor het overdragen van kennis, dragen in toenemende mate bij aan de kwaliteit van onze gezondheidsprogramma s. Wij (onder)zoeken en testen nieuwe methoden en ondersteunen ondernemers bij het ontwikkelen van nieuwe producten of diensten die aansluiten op de Afrikaanse context. Ook in de komende jaren zetten we in op de verdere systematische inzet van goede methoden en geleerde lessen binnen de programma s in Afrika. Zo verhogen we de impact van ons werk. Ook in Nederland willen we blijven innoveren. We blijven ons verder ontwikkelen tot een professionele, open en flexibele organisatie die aantrekkelijk is voor (nieuwe) medewerkers. Mensen en middelen optimaal inzetten Slim werken mensen en middelen zó inzetten dat het effect optimaal is is belangrijk om onze investering in programma s in Afrika te laten toenemen. Maar ook om het rendement op onze investeringen duidelijk te kunnen aantonen. Interne monitorings- en evaluatieprocessen, managementinformatie en de navolging van (externe) richtlijnen zoals die van Goede Doelen Nederland, Partos en het CBF, waarborgen de efficiëntie van de organisatie en van de juiste besteding van fondsen. Ons uiteindelijke doel is dat we een stabiele financiële positie bereiken, met een kleinere afhankelijkheid van een aantal grote donoren. Uitbreiding netwerk We zoeken actief naar meer strategische partners, zoals ontwikkelingsorganisaties, kennisinstituten, bedrijven en het ministerie van Buitenlandse Zaken. Deze partners die verschillende maatschappelijke gebieden vertegenwoordigen, kunnen onze organisatie aanvullen en ondersteunen. Samen met ons uitgebreide netwerk kunnen we een uitgebalanceerde aanpak van gezondheidskwesties in Afrika realiseren. Samenwerking heeft ook de specifieke aandacht van het ministerie van Buitenlandse Zaken: in de samenwer kingsvormen van publiek-private samenwerking (PPP s) werken de overheid en bedrijven langdurig samen aan kwalitatieve projecten; projecten die de handel en ontwikke ling in Afrika bevorderen. Het is onze rol om deze partijen samen te brengen, met het oog op het verbeteren van gezondheid voor jonge vrouwen in Afrika. In 2015 hebben we op dit vlak diverse aanvragen gedaan, onder meer samen met onze bedrijfspartner Philips en Vitens voor het Fonds Duurzaam Water. Eerder al, sinds 2013, werken we samen met diverse internationale partijen als het ministerie, SNS Asset Management, Goodwell Investments, het Kenyan Ministry of Public Health and Sanitation, the United Nations University en Maastricht UNU-MERIT in het programma Microfinanciering voor betere sanitatie en gezondheid in Kenia. Evalueren Reflecteren is onderdeel van onze dagelijkse praktijk. Dat doen we tijdens (interne) bijeenkomsten en specifieke leertrajecten. Hulpmiddelen om vast te stellen of we hier daadwerkelijk in slagen zijn strategie- en programmaevaluaties, metingen van klanttevredenheid en het vaststellen van geleerde lessen. Zo hebben we in 2015 ons driejaarlijkse onderzoek onder belanghebbenden en prospecten uitgevoerd, waarin we meten hoe onze organisatie en onze (communicatie)middelen gewaardeerd worden. We kregen gemiddeld een 8,7 van onze donateurs (2012: 8,5), een 7,7 van onze overige belanghebbenden (niet eerder gemeten) en een 7,7 van prospecten (2012: 7,8). De aanbevelingen die uit het onderzoek naar voren zijn gekomen, nemen we mee in de ontwikkeling van onze (communicatie)middelen. Onze organisatie In 2015 zijn tien nieuwe medewerkers in dienst gekomen; elf medewerkers hebben onze organisatie verlaten. Het

36 36 Medewerkers in fte s (per 31 december) Begroting 2016 Werkelijk 2015 Begroting 2015 Directie 1,0 1,0 1,0 Bedrijfsvoering 7,0 5,9 6,2 Programma Management 13,2 11,1 11,7 Fondsenwerving en Partnerships 11,1 11,5 11,7 Communicatie, PA en PR* 3,5 Totaal 35,8 29,5 30,6 Overige personele gegevens (per 31 december) Ziekteverzuim 2,2% 1,7% 2,8% Verlooppercentage (o.b.v. aantallen) 29% 8% 22% Gemiddeld aantal werknemers Aantal mannen als % van het totaal 11% 10% 11% Aantal fulltimers als % van het totaal 26% 26% 29% Tijdelijke contracten (excl. freelancers e.d.) 47% 40% 36% verlooppercentage lag op 29% (2014: 8%). De instroom is deels voor vervanging tijdens zwangerschapsverloven en deels voor vervanging van de uitstroom en voor nieuwe functies. Gemiddeld waren er 38,5 mensen werkzaam in het afgelopen jaar. Van tevoren hadden we een formatie van 30,6 fte begroot; de formatie bedroeg in werkelijkheid 29,5 fte. Deze daling valt te verklaren door latere opvulling van functies. Hiernaast maken we dankbaar gebruik van de diensten van stagiairs en vrijwilligers. We onderscheiden drie vormen van vrijwilligerswerk: vrijwilligers die incidenteel of structureel ondersteunende werkzaamheden doen en professionals die om niet werkzaamheden verrichten, zoals het coachen van onze medewerkers of het geven van adviezen. Om vrijblijvendheid tegen te gaan, leggen we afspraken zoveel mogelijk vast in contracten. Het ziekteverzuim lag in 2015 op 2,2% (2014: 1,7%). Deze stijging is het grotendeels het gevolg van een langdurig zieke medewerker die inmiddels weer volledig aan de slag is. Samen met onze arbodienst zorgen we voor goede begeleiding tijdens ziekteverzuim, al dan niet in samenwerking met onze arbo-arts. * In 2015 is een afdeling Communicatie, Public Affairs en Public Relations gecreëerd, disciplines die eerder waren ondergebracht bij Programma Management en Fondsenwerving. Bezoldiging van de directie Op advies van de Remuneratiecommissie heeft de Raad van Toezicht enkele jaren geleden het bezoldigingsbeleid, de hoogte van de directiebeloning en de hoogte van andere bezoldigingscomponenten vastgesteld. We actualiseren dit beleid periodiek, voor het laatst in 2015 bij de komst van onze nieuwe directeur. Bij de bepaling van het bezoldigingsbeleid en de vaststelling van de beloning volgen we de

37 Blijvende groei in professionaliteit en kwaliteit 37 Regeling Beloning Directeuren van Goede Doelen ten behoeve van Besturen en Raden van Toezicht (zie De regeling geeft aan de hand van zwaartecriteria een maximumnorm voor het jaarinko men. Onze Remuneratiecommissie heeft deze weging in 2015 weer uitgevoerd, wat leidde tot een BSD-score van 390 punten met een maximum jaarinkomen van De relevante werkelijke jaarinkomens van de directeuren van Amref Flying Doctors bedroegen in voor Jacqueline Lampe (1 fte; 5 maanden), voor waarnemend directeur Frank Wijngaard (0,9 fte; 2 maanden) en voor Patricia Vermeulen (1 fte; 5 maanden) binnen de geldende maxima. Het totale jaarinkomen plus de belaste vergoedingen/bijtellingen en de werkgeversbijdrage pensioen bleven (voor drie personen, met een totaalbedrag van ) binnen het in de regeling opgenomen maximum bedrag van per jaar, dat geldt per 1 januari De hoogte en de samenstelling van de directiebeloning wordt besproken in de toelichting op de staat van baten en lasten in de jaarrekening. Kwaliteit Sinds 2009 is ons interne kwaliteitssysteem ISOgecertificeerd (ISO 9001:2008). Net als het CBF-Keur geldt deze certificering voor drie jaar, met jaarlijks een tussentijdse keuring. Ook voldoen we aan de branchegerichte toepassing van ISO 9001 die is ontwikkeld door Partos. Hierin is specifiek uitgewerkt wat de eisen van ISO 9001 betekenen voor internationale samenwerking. Met ons CBF-Keur voldoen we tevens aan de Code Wijffels voor Goed Bestuur van Goede Doelen en we houden ons aan de Adviesregeling Beloning Directeuren voor Goede Doelen. Mvo-beleid Onlangs hebben we ons mvo-beleid herzien. Ons beleid richt zich op de volgende gebieden: administratie en beheer; doelbesteding; milieu, HRM, inkoop, fondsenwerving en partnerbeleid. Veel van deze elementen behoren al langere tijd tot onze standaard werkwijzen en zijn nu samengevoegd in een beleid. Zo hebben we, al dan niet in internationaal verband, gedragscodes op verschillende terreinen vastgesteld zoals voor gedrag en communicatie, onderdeel van ons internatio- Veiligheid In de gebieden waar we werken, kan sprake zijn van bedreigingen die invloed hebben op de veiligheid. In ons reisveiligheidsbeleid is daarom beschreven welke effecten risico s op de organisatie, medewerkers, reputatie en middelen kunnen hebben en hoe we ze kunnen verkleinen. Een intern crisismanagementteam is geformeerd. We komen regelmatig bijeen om te oefenen. En medewerkers die regelmatig op reis gaan, hebben een reisveiligheidscursus gevolgd, die we om de drie jaar herhalen. nale HR-beleid. Ook hebben we een fraudepreventiebeleid geformuleerd dat aansluit op de Fraud Prevention Policy van Amref in Afrika. Bij het werven van fondsen houden we ons aan de gedragscodes van Goede Doelen Nederland (voorheen VFI) en Partos en we hebben een ethische code met toetsbare criteria voor potentiële samenwerkingspartners opgesteld. Daarnaast beschrijven we hoe we onze CO 2 -uitstoot beperken en welke doelmatigheidsnormen we hanteren (zie de jaarrekening). Onze organisatie in Afrika Amref Flying Doctors in Nederland is onderdeel van het wereldwijde Amref Health Africa-netwerk, met achttien vestigingen in Afrika, Europa en Noord-Amerika (zie het organigram op pagina 38). We werken nauw samen op verschillende vlakken. In juni 2015 trad onze nieuwe Group CEO aan. Dr. Githinji Gitahi is dr. Lennie Bazira Kyomuhangi opgevolgd, die de positie tijdelijk heeft vervuld. Tot zijn benoeming was dr. Gitahi werkzaam bij Smile Train International. Daar zette hij zich met veel succes in voor duurzame partnerschappen met verschillende Afrikaanse overheden. Hij beschikt over veel marketingervaring, bij zowel commerciële bedrijven als in de non-profitsector. We zijn goed vertegenwoordigd in het netwerk. Onze directeur is lid van het Senior Management Team, de voorzitter van onze Raad van Toezicht neemt deel aan de International Board en andere raadsleden maken deel uit van commissies van de IB. We zijn actief betrokken bij de ontwikkeling van beleid en zorgen voor vertegenwoordiging in belangrijke werkgroepen. Ook dragen we actief bij aan de

38 38 Ons netwerk International Board inclusief commissies = uit Afrika uit Europa en Noord-Amerika + + onafhankelijke experts ontwikkeling van kleinere Amref-organisaties, zoals Amref Nordic (zie kader). Amref in Afrika is verantwoordelijk voor de uitvoering van de gezondheidsprogramma s die we vanuit Nederland financieren. Daarom hebben we hier beleid op geformuleerd, waarin we antwoord geven op vragen als hoe bewaken we de kwaliteit van de uitvoering en hoe beoordelen we programmavoorstellen. We financieren alleen programma s die binnen onze eigen prioriteiten vallen, van goede kwaliteit zijn en die voldoende en heldere resultaten kunnen laten zien. Voor elk programma maken we aparte afspraken over de resultaten die moeten worden behaald, de bestedingen en bijbehorende rapportages. Een en ander is vastgelegd in projectindicatoren die deel uitmaken van een totaalset die voor alle programma s geldt. Deze indicatoren zijn voortdu rend in ontwikkeling, omdat de eisen die gesteld worden aan (het meten van) impact steeds hoger worden. Vanzelfsprekend houden we de resultaten van onze gezondheidsprogramma s nauwlettend in de gaten. Soms worden afspraken niet nagekomen. Er is een achterstand in de planning van de implementatie of bestedingen of, in het ergste geval, is er sprake van fraude of corruptie. De maatregelen die we dan nemen, staan omschreven in ons sanctie- en fraudepreventiebeleid. Ze kunnen variëren van een verzoek om uitleg tot het stopzetten van alle betalingen aan een Amref-organisatie in Afrika. De enige sanctie die in 2015 is opgelegd, is het uitstellen van betalingen omdat rapportages later dan afgesproken werden aangeleverd. Elk jaar wordt de boekhouding van Amref in Afrika door een internationaal erkende accountant, in dit geval Deloitte, gecontroleerd. In 2015 is wederom een goedkeurende controleverklaring verstrekt. Amref Health Africa in Afrika met adviesraden Senegal (hub) Zuid-Afrika (hub) GCEO Amref International University in oprichting + Amref Health Africa-hoofdkantoor* Ambulanceservice Amref Flying Doctors met haar eigen board Ethiopië *En coördinatie van regionale programma's en landen waar geen Amref-kantoor is. Amref Health Africa* in Europa met Raden van Toezicht Nederland* Groot-Brittanië Frankrijk* Spanje Amref Nordic We vervullen een voorbeeldfunctie als het gaat om particuliere fondsenwerving. In Verenigd in Verandering van het Sociaal en Cultureel Planbureau (2014) wordt Amref Flying Doctors genoemd als een van de sterkst groeiende organisa ties: 20% groei per jaar in de periode Dit succesmodel willen we ook in andere landen toepassen, om uiteindelijk meer in Afrika te kunnen investeren. Met instemming en steun van ons hoofdkantoor in Nairobi en de Nordic Board zijn we in 2015 gestart met twee fondsenwervende pilots in Zweden. Via direct mail en face-to-face werving hebben we volgens doelstelling nieuwe donateurs aan ons weten te verbinden. Dit geeft vertrouwen voor de toekomst. Ook dit jaar zullen wij verder investeren in fondsenwervende activiteiten in Scandinavië. Kenia Oeganda Tanzania *In deze landen Amref Flying Doctors geheten Amref Health Africa in Noord-Amerika met Raden van Toezicht Canada Verenigde Staten Nordic* Duitsland* Oostenrijk Italië Monaco

39 Blijvende groei in professionaliteit en kwaliteit 39 Financiën Ook onze organisatie in Afrika kende veel aflopende financieringen in 2015, en onzekerheid over de jaren daarna. Daarnaast is met ingang van het boekjaar Amref in Afrika kent een gebroken boekjaar, van oktober tot en met september gekozen voor een voorzichtiger begrotingssystematiek. Alleen projectfinancieringen met getekende contracten zijn opgenomen in de begroting en op basis daarvan is de organisatiebegroting opgesteld. Tezamen leidde dat tot een lagere begroting en een bijbehorende noodzaak voor bezuinigingen, die inmiddels achter de rug zijn. Nieuwe financieringen waarvoor in de loop van het jaar contracten worden getekend, zullen zorgen voor een groeiende begroting tijdens het jaar. Ze creëren daarmee ruimte voor versterking van de organisatie en voor de opbouw van reserves. Dat laatste is nodig omdat er de laatste jaren diverse tegenvallers zijn geweest in de afrekeningen met donoren en de kosten van met name het kantoor in Zuid-Soedan. We verwachten dat de begroting in de loop van boekjaar nog fors zal stijgen, waardoor een gezonde financiële situatie gewaarborgd lijkt. Bestedingen van Amref in Afrika (x $ 1 miljoen) (begroting) Onze bijdrage Naast de bestedingen in Afrika geeft de internationale organisatie ook ca. $ 15 miljoen per jaar uit in de kantoren in Europa en Noord-Amerika: met name aan fondsenwerving, maar ook aan communicatie en voorlichting, beleidsbeïnvloeding en aan kosten van de eigen organisatie. Ons aandeel in de totale bestedingen bedraagt de laatste jaren circa 15%. Daarmee zijn we een van de belangrijkste kantoren, zonder dat er een té grote afhankelijkheid is. De komende jaren willen wij in Nederland blijven groeien, en we hopen dat ook andere kantoren dat doen. We dragen daar onder meer aan bij door onze investeringen in Amref Flying Doctors in Zweden (Nordic). En we spelen een actieve rol in de ontwikkeling van internationale strategieën, zowel op het gebied van fondsenwerving als voor de gezondheidsprogramma s in Afrika. Hierbij komen onze eigen geleerde lessen goed van pas. We stellen daarnaast onze eigen prioriteiten qua bestedingen, mits die binnen het internationale beleid passen, en bepalen zelf welke Amref-programma s we financieren. Dankzij onze ongeoormerkte inkomsten zijn we in staat om flexibel in te spelen op specifieke behoeften van Amref in Afrika. Doelmatigheid Per strategische prioriteit hebben we met bijbehorende indicatoren vastgesteld welke resultaten we willen behalen. Elk kwartaal stellen we een interne rapportage op, waarin financiële informatie op basis van de begroting, een actuele prognose en inhoudelijke informatie over de voortgang van onze plannen staat. Dat gebeurt deels op basis van de indicatoren, deels door middel van beknopte analyses van de belangrijkste ontwikkelingen. Deze rapportage wordt besproken door het Management Team en de Auditcommissie, wat kan leiden tot bijsturing en aanbevelingen. Ook wordt de rapportage gedeeld met de Raad van Toezicht. Er zijn vier belangrijke indicatoren waarmee we onze doelmatigheid scherp in de gaten houden. Twee daarvan gaan over de bestedingen aan onze doelstelling, en twee gaan over onze kosten in Nederland. We willen minimaal 80% van onze inkomsten én uitgaven besteden aan onze doelstelling: betere gezondheid in Afrika en we willen minimaal 67% van onze inkomsten specifiek besteden aan gezondheidsprogramma s in Afrika. Dat is in beide gevallen gelukt: Totale inkomsten in Totale uitgaven in Besteed aan de doelstelling Als % van de totale inkomsten 76% Als % van de totale uitgaven 84% Besteed aan gezondheidsprogramma s in Afrika Als % van de totale inkomsten 61% Daarnaast willen we maximaal investeren in onze eigen fondsenwerving, zodat we uiteindelijk méér kunnen besteden aan onze doelstelling. De CBF-norm schrijft voor dat we daar, over een periode van drie opeenvolgende jaren,

40 40 maximaal 25% van onze inkomsten uit eigen fondsenwerving aan mogen besteden. Dit is ook ons streven. Over de jaren zijn we iets lager uitgekomen, met name doordat onze inkomsten uit eigen fondsenwerving in 2015 sneller stegen dan verwacht. Kosten van eigen fondsenwerving Totale inkomsten uit eigen fondsenwerving Kosten eigen fondsenwerving Als % van de inkomsten uit eigen fondsenwerving 21% Gemiddeld over de jaren % Kosten van beheer en administratie We streven ernaar om in 2020 ongeveer 5% van onze totale uitgaven aan onze algemene overhead te besteden: de kosten van beheer en administratie. In 2015 naderden we dit doel al; we verwachten dat het in 2020 behaald zal zijn. Totale uitgaven in Kosten beheer en administratie Als % van de totale uitgaven 5,4% Meer details met betrekking tot deze doelmatigheidsnormen zijn opgenomen in de jaarrekening. Risicobeheersing We doen ons werk op basis van een uitgebreide analyse van risico s via een zogeheten risicobeheersingsmatrix. Risico s kunnen zich op allerlei terreinen voordoen: in bestuur en beleid, in de strategische keuzes die we maken, in onze gezondheidsprogramma s in Afrika, in onze eigen organisatie in Nederland, en dan zijn er nog specifieke financiële risico s. Voor elk risico maken we inschattingen van de kans dat die zich voordoet en de impact ervan. Ook beschrijven we preventieve en corrigerende maatregelen, die variëren van verdere diversificatie van inkomensstromen, beleidsbeïnvloeding en goede samenwerking en afstemming met al onze partners, tot kwaliteitscontroles, keurmerken en goede administratieve systemen met betrouwbare, maandelijkse rapportages. De matrix wordt regelmatig besproken en geactualiseerd in vergaderingen van het Management Team en de Auditcommissie, en jaarlijks door de Raad van Toezicht. Uiteindelijk vormen mogelijke tegenvallers in overheidsfinanciering en eigen fondsenwerving de grootst mogelijke risico s. We hebben doorgerekend hoe groot de te verwachten schade zou kunnen zijn, en zijn van mening dat onze continuïteitsreserve, in combinatie met diverse andere maatregelen die we dan zullen nemen, voldoende is om de ergste klappen op te vangen. We houden continu langere-termijnontwikkelingen scherp in het oog, proberen er waar mogelijk invloed op uit te oefenen, en richten onze organisatie op flexibele wijze in zodat we kunnen inspelen op interne en externe ontwikkelingen. Financieel beleid Ons financiële beleid voldoet aan de eisen en voorwaarden van het CBF en Goede Doelen Nederland. Kosten en baten worden zoveel mogelijk direct toegerekend aan de juiste activiteiten, wat een goed inzicht in de totaalkosten oplevert. Als directe toerekening niet mogelijk is, vindt een verdeling van de kosten plaats volgens verdeelsleutels die jaarlijks opnieuw worden vastgesteld. Om duurzaamheidsredenen zijn veel programma s in Afrika voor meerdere jaren gefinancierd. We kunnen dat doen als een partner de financiering garandeert, als we op andere wijze voldoende zekerheid hebben of als we inschatten dat we voldoende fondsen kunnen werven. Ook werken we met een continuïteitsreserve, waarmee we de continuïteit aan onze medewerkers, Amref in Afrika en derden kunnen waarborgen. Als basis hiervoor geldt de definitie van Goede Doelen Nederland. Daarnaast houden we rekening met de betrouwbaarheid van inkomstenbronnen. Daardoor kunnen we een bovengrens vaststellen die ruim binnen de maximaal toegestane grenzen blijft. De hoogte van de continuïteitsreserve voldoet op dit moment aan de door ons gestelde eisen. In 2012 hebben we een bestemmingsreserve voor organisatieontwikkeling gecreëerd, en die in 2014 verder aangevuld. Van hieruit kunnen wij in de toekomst investeringen doen in de verdere versterking van de organisatie. In 2015 hebben we ook bestemmingsreserves voor projecten vanuit onverwachte extra inkomsten uit nalatenschappen en BTW-teruggave gevormd. Dit geld zal de komende jaren aan onze gezondheidsprogramma s worden besteed. Beleggingsbeleid Geld dat we niet op korte termijn nodig hebben voor de uitvoering van programma s, kunnen we uitzetten in

41 Blijvende groei in professionaliteit en kwaliteit 41 deposito s of beleggingen (onder voorbehoud van eventuele eisen van onze donoren). Het extra rendement besteden we aan onze doelstelling. Onze beleggingsportefeuille werd tot en met 2015 door onszelf beheerd, waarbij onze huisbankier ons adviseerde. Eind 2015 zijn we gestart met de selectie van een externe vermogensbeheerder, waardoor we onze verantwoordelijkheid voor het beheer overdragen naar een deskundige partij. Binnen heldere contractafspraken en op basis van strenge duurzaamheidseisen zal deze beheerder onze portefeuille beheren, en elk kwartaal daarover rapporteren. De Auditcommissie draagt bij aan de totstandkoming van het beleggingsbeleid en houdt toezicht op de uitvoering. Ons beleggingsstatuut voldoet aan de Handreiking Verantwoord Vermogensbeheer Fondsenwervende Instellingen en de Richtlijn Financieel Beheer Goede Doelen van Goede Doelen Nederland. Vooruitblik Samenwerken is voor ons van het grootste belang. Niet alleen om risico s te spreiden, maar vooral om de impact van ons werk in Afrika te vergroten. Voordelen voor alle partijen zijn daarbij onontbeerlijk. De flexibele organisatie blijft een focuspunt, zodat we tijdig in kunnen spelen op veranderde omstandigheden. Dat geldt niet alleen voor de flexibele inzet van medewerkers en onze werkwijze, maar ook voor onze huisvesting. We verhuizen per 15 juli 2016 naar een ander kantoor dat vlakbij het Centraal Station in Leiden is gelegen. Door de verhuizing stimuleren we ons voorkeursbeleid voor reizen per openbaar vervoer, realiseren we fors lagere jaarlijkse huurlasten en krijgen we een kantoor dat we optimaal kunnen inrichten

42 42 voor de huidige organisatie. Ook willen we verder investeren in capaciteitsopbouw om te kunnen voldoen aan de eisen die we aan ons zelf in ons strategisch plan stellen. Kwaliteit blijft belangrijk. We zijn sinds een aantal jaren ISO-gecertificeerd en willen inzichtelijk maken hoe ISO bijdraagt aan een hogere kwaliteit van ons werk en onze organisatie. Toelichting op de begroting Ons strategisch plan bevat een meerjarenbegroting op hoofdlijnen voor de periode Op basis daarvan en het jaarplan is in oktober 2015 de gedetailleerde begroting voor 2016 opgesteld, die is goedgekeurd door de Raad van Toezicht. De begroting kwam uit op 14 miljoen aan inkomsten en vrijwel hetzelfde bedrag aan uitgaven. Daar bovenop kwam een bedrag van 3 miljoen dat we als penvoerder van ons strategisch partnerschap met het ministerie van Buitenlandse Zaken ontvangen en overmaken naar onze alliantiepartners. Zij besteden dat vervolgens binnen het programma van het strategisch partnerschap. Begin 2016 ontvingen we het heugelijke nieuws dat we een eenmalige bijdrage van 9,95 miljoen zullen ontvangen vanuit het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij. Wij zullen dit de komende jaren samen met PharmAccess besteden aan het programma M-Hakika. Deze eenmalige inkomsten zullen we in zijn geheel in 2016 verantwoorden; daarom hebben we besloten om een nieuwe begroting op stellen. De totale inkomsten en uitgaven komen uit op 28 miljoen. De Raad van Toezicht heeft deze in maart 2016 goedgekeurd. Ons beleid van maximaal investeren in fondsenwerving, diversificatie van inkomstenbronnen, het aangaan van nieuwe partnerschappen en het ontwikkelen van nieuwe (fondsenwervende) evenementen zal onverminderd worden uitgevoerd. In particuliere en zakelijke fondsenwerving willen we blijven groeien. Mede dankzij ons strategisch partnerschap krijgt onze kernactiviteit beleidsbeïnvloeding een duidelijker gezicht, en we blijven ook veel aandacht besteden aan de kwaliteit van het werk van onze collega s in Afrika. Omdat we nu voldoende zicht hebben op onze inkomstenstromen tot en met 2020 hebben we begin 2016 een beslissing over onze huisvesting genomen. De eenmalige kosten van de verhuizing kunnen we dekken vanuit de in het verleden gevormde bestemmingsreserve voor organisatieontwikkeling. Onze doelmatigheidsindicatoren blijven leidend bij het opstellen van de begroting. De begrote scores voldoen alle aan de gestelde normen. Door het jaar heen houden we ontwikkelingen continu in de gaten en sturen bij als dat nodig is. Ter vergelijking zijn de werkelijke cijfers van 2015 toegevoegd.

43 Blijvende groei in professionaliteit en kwaliteit 43 BEGROTING (IN ) Begroting 2016 Werkelijk 2015 Begroting 2016 Werkelijk 2015 BATEN LASTEN Baten uit eigen fondsenwerving Gezondheidsprogramma s in Afrika Stichtingen Directe projectbijdragen Bedrijven Reis- en verblijfkosten buitenland Particulieren Kosten doelstelling Evenementen Uitvoeringskosten Nalatenschappen Totaal programma s in Afrika Totaal baten eigen fondsenwerving Bewustwording/voorlichting Overige baten Bewustwording Voorlichting Aandeel in acties van derden Uitvoeringskosten Nationale Postcode Loterij Totaal bewustwording/voorlichting Subsidies institutionele donoren Overige baten Resultaat beleggingen/spaartegoeden Besteed aan doelstelling Totaal overige baten Kosten werving baten Wervingskosten eigen fondsenwerving Uitvoeringskosten Totaal kosten eigen fondsenwerving Kosten beleggingen Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidie overheden Kosten werving overige baten Totaal kosten werving baten Kosten beheer en administratie Totaal baten Totaal lasten Resultaat

44 44 MEERJARENCIJFERS (X 1.000) werkelijk begroting Meerjarenbegroting Inkomsten Eigen fondsenwerving Overige inkomsten Totaal inkomsten Uitgaven Besteding aan de doelstelling Fondsenwerving Beheer en administratie Totaal uitgaven Resultaat

45 45 Risico s Veel van de door ons gefinancierde programma s liepen in 2015 of lopen begin 2016 af, net als de bijbehorende subsidies. De afronding zal dit jaar het nodige van ons vragen. We zullen de projecten zorgvuldig afronden en behaalde resultaten zichtbaar maken. Voor afronding en eindrapportage is voldoende budget vrijgemaakt. Tegelijkertijd starten we in 2016 meerdere kleine programma s en drie grote op: het strategische partnerschap met het ministerie van Buitenlandse Zaken en drie samenwerkingspartners (HSA); M-Hakika rondom mobiele verzekeringen met PharmAccess, gefinancierd door de Nationale Postcode Loterij; en een rond kindhuwelijken onder penvoering van Plan Nederland (Yes I Do Alliance). In alle gevallen betreft het meerjarenprogramma s die een zekere aanlooptijd vereisen. We zorgen in 2016 voor heldere afspraken met onze partners, goede nulmetingen en een duidelijke planning voor de vervolgjaren. Dat zal veel van onze aandacht vragen en het zal enige tijd duren voordat de programma s op volle sterkte zijn. De ervaring leert echter dat een intensieve start en een flinke investering van tijd en geld in het eerste jaar een goede waarborging is voor de jaren erna. We kiezen er dan ook bewust voor om daar in 2016 voldoende in te investeren. Een ander risico betreft de groeiende verwachting met betrekking tot het zichtbaar maken van resultaten. Ook de nieuwe eisen van het CBF zijn hier op ingericht. Dit is dan ook een van onze speerpunten: het steeds beter zichtbaar maken van de impact van ons werk in Afrika. Samen met Amref in Afrika werken we aan systemen, heldere indicatoren en een goede registratie van resultaten. We volgen Nederlandse en internationale ontwikkelingen op de voet en maken gebruik van nieuwe rapportagetools als IATI. De groeidoelstelling bij particuliere en zakelijke fondsenwerving is realistisch. We blijven maximaal gebruik maken van de ruimte die het CBF-keur ons biedt. We blijven vol inzetten op ons beleid van diversificatie van inkomstenbronnen en blijven investeren in alle vormen van fondsenwerving. Fondsenwervingstrajecten worden echter steeds complexer. Veel fondsenwerving vindt in partnerschap met overheden, nationale en internationale ngo s en/ of bedrijven plaats, in Nederland of Afrika. Dat stelt hoge eisen aan de organisatie. Intern vereist het samenwerking en afstemming. Investeringen in tijd en geld nemen daardoor toe; de kans op toekenning en de uiteindelijke opbrengsten per inkomstenbron nemen door slinkende overheidsbudgetten en concurrentie af. Dit betekent dat het opbouwen en goed onderhouden van externe relaties een steeds belangrijker plek inneemt en dat we onze bestaande relaties intensief dienen te beheren. In onze strategie is dit expliciet benoemd. Onze medewerkers zijn hiervan doordrongen; processen en systemen zullen hierin onder steunend zijn. We blijven daarin investeren, net als in de kwaliteit van onze medewerkers. De flexibele inrichting van onze organisatie blijft daarbij belangrijk, zowel qua medewerkers als huisvesting zodat we kunnen schakelen als bepaalde ontwikkelingen zich voordoen.

46 46

47 47 Ondernemerschap, goede doelen, en George Clooney Het is gelukt! De droom van Amref Flying Doctors en Pharmaccess komt uit. Ze krijgen 9,95 miljoen uit het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij om goede zorg direct beschikbaar te maken voor vrouwen en gezinnen, via de mobiele telefoon. Dit werd afgelopen dinsdag bekendgemaakt tijdens het jaarlijkse Goed Geld Gala in het Amsterdamse Theater Carré. Als toezichthouder van Amref Flying Doctors was ik erbij. Wat houdt die droom in? Amref, PharmAccess en de Postcode Loterij slaan de handen ineen om een revolutie op gang te brengen: M-Hakika, de zekerheid van goede zorg, ook voor de allerarmsten in Kenia. De kern van M-Hakika is een zorgportemonnee op de telefoon, een health wallet. Hiermee kunnen patiënten medische kosten betalen en daarvoor sparen. Maar ook training via de mobiel voor zorgverleners, mobiele vouchers voor medische zorg van de overheid en donoren, en betere zorg in de klinieken zijn onderdeel van dit revolutionaire programma. Bij binnenkomst van Carré worden we opgewacht door de directie van de Postcode Loterij. Met enige schroom vertel ik dat ik geen lid ben van de Loterij en mijn komst vooral te maken heeft met mijn Amref-functie. En natuurlijk met de komst van George Clooney. In de lobby zie ik veel bekende gezichten en het dringt tot mij door dat al deze mensen, net als ik, komen namens ngo s. Mensen uit de hoek van de armoedebestrijding, mensenrechten, natuurbescherming of cultuur. Allemaal met de missie om de wereld wat mooier te maken. Mensen met drukke banen, gezinnen. Ze staan midden in het leven en zetten zich in om op de een of andere manier een maatschappelijk belang te behartigen. Een loterij waar enorme bedragen in omgaan, voelt dat niet goed? Eén op de drie Nederlandse huishoudens doet mee en dankzij deze deelnemers gaan er jaarlijks honderden miljoenen naar goede doelen. Op basis van een heel goed doordacht business-model. En dan begint de avond waarin grote bedragen worden toegekend aan al die ngo s en maatschappelijke initiatieven. Mijn verbazing slaat om in trots als ik getuige ben van de enorme donaties aan prachtige goede doelen en van de overhandiging van het fel begeerde droomfonds aan mijn eigen Amref Flying Doctors. Kijkend naar Clooney ben ik in gedachte bezig om het business-model van de Nationale Postcode Loterij op de scheepvaartsector te projecteren. Bedrijven moeten kunnen worden getriggerd om te investeren in duurzame schepen door als de sector vol in te zetten op een positieve communicatie. We zouden met slimme communicatietechnieken moeten uitdragen dat verduurzaming van de scheepvaart geld oplevert. Door lager brandstofverbruik, korting op havengelden, toegang tot eerder verboden vaargebieden en een beter imago. Als technisch innovatief bedrijf ben je niet dagelijks met communicatie bezig, maar door dit op te pakken helpen we naast onze opdrachtgevers zijdelings ook goede doelenorganisaties die strijden tegen het opwarmen van de aarde. Ineens besef ik dat ik mijn vrijwillige inzet voor het maatschappelijk belang met de paplepel ingegoten heb gekregen. Dat het geen plicht maar een voorrecht is om het ondernemerschap hiermee te combineren. Het resultaat is positieve energie en een gratis les voor ondernemers die hun zintuigen open zetten. Doe het voor jezelf help helpen! Thecla Bodewes is directeur-grootaandeelhouder van Scheepswerven Bodewes en lid van onze Raad van Toezicht. Deze column verscheen in het Financieel Dagblad van 30 januari 2016.

48 48 Samenstelling Raad van Toezicht De Raad benoemt haar eigen leden. De maximale zittingstermijn is acht jaar. Ing. Tjark de Lange (sinds 2009) Ing. Thecla Bodewes (sinds 2014) Mr. Jacques van Dijken (sinds 2011) Mr. Dymfke Kuijpers (sinds 2015) Mr. Jaap Leeuwenburg (sinds 2010) Lena Olivier (sinds 2015) Prof. dr. Jelle Stekelenburg (sinds 2010) Samenstelling Comité van Aanbeveling Mr. Marry de Gaay Fortman Mr. Ton Gardeniers Drs. Marc van Gelder MBA Prof. dr. Désirée van Gorp LL.M Chirfi Guindo MBA BSc/MSc Dr. Neelie Kroes Drs. Jaap Maljers Mr. Marten Pieters Steve Sichtman MBA MPC Relevante nevenfuncties van de directie en de leden van de Raad van Toezicht vindt u op Voor de Verantwoordingsverklaring gaat u naar

49 49 Verslag van de Raad van Toezicht 2015: een jaar vol nieuwe ontwikkelingen Als voorzitter van de Raad van Toezicht van Amref Flying Doctors kijk ik terug op een bijzonder jaar was immers een jaar vol ontwikkelingen. Jacqueline Lampe, die Amref Flying Doctors in Nederland naar grote professionele hoogten heeft gebracht, trad af en Patricia Vermeulen volgde haar op. Bovendien was 2015 het eerste jaar waarin de organisatie aan de slag ging met de nieuwe strategie. En om alle veranderingen compleet te maken, mocht ikzelf Marry de Gaay Fortman opvolgen als voorzitter van de Raad van Toezicht. Dit zijn veranderingen die menige organisatie parten zouden spelen. Namens de hele Raad van Toezicht consta teer ik met trots dat de medewerkers van Amref Flying Doctors in 2015 met energie en passie de voor dat jaar gestelde doelen wisten te realiseren. Op sommige fronten overtroffen ze die doelen zelfs. Zo kon de organisatie bijvoorbeeld een hogere groei in particuliere fondsenwer ving in de boeken schrijven dan was voorzien. Zo n groei is niet vanzelfsprekend in deze tijd, dat realiseer ik me maar al te goed. Er wordt vanuit verschillende hoeken kritisch gekeken naar goede doelen. Bedrijven, particulieren, private fondsen en ook de overheid zijn terughoudender geworden. Men wil zeker weten dat het geld dat beschikbaar wordt gesteld, goed besteed wordt. Daarmee staan governance en transparantie terecht midden in de belangstelling. Tegelijkertijd ben ik ervan overtuigd dat in Nederland de bereidheid om te geven niet minder is geworden. Dit is altijd een vrijgevig land geweest en dat is nog steeds zo. Amref Flying Doctors is zich volledig bewust van haar verantwoordelijkheid om het geld van donateurs en andere gevers zorgvuldig en effectief te besteden. Ook voor de Raad van Toezicht staat governance hoog in het vaandel, een speerpunt in onze toezichthoudende taak. De groei in inkomsten laat zien dat dit breed wordt gewaardeerd. Voor mij heeft dit succes alles te maken met het DNA van onze organisatie. Amref Flying Doctors in Nederland is onderdeel van het Amref Health Africa-netwerk. Amref in Nederland is verantwoordelijk voor het werven van fondsen en tegelijkertijd direct betrokken bij de uitvoering van de projecten in Afrika. Die verwevenheid van fondsenwerving en besteding is in mijn ogen heel bijzonder en zorgt voor een optimale governance. Dát is het DNA van Amref, het DNA dat donateurs en donoren herkennen en waarderen. Eén relatie wil ik hierbij uitlichten: het ministerie van Buitenlandse Zaken benoemde Amref Flying Doctors tot een van haar 25 strategische partners. Dat was een hoogtepunt in het jaar, een bevestiging van de kwaliteit van de organisatie. Voor 2016 verwacht ik dat Amref Flying Doctors de stijgende lijn zal continueren. De Raad van Toezicht heeft er alle vertrouwen in dat het buitengewoon professionele team dit zal weten waar te maken, samen met alle relaties uit de zakenwereld, overheid en individuele sfeer. Tjark de Lange Voorzitter De Raad van Toezicht in het kort De Raad heeft als taak om vooraf en achteraf toezicht te houden op ons beleid en de dagelijkse gang van zaken. Een tweede belangrijke taak is om erop toe te zien dat inkomsten op efficiënte, effectieve en transparante wijze worden besteed volgens onze doelstellingen. In 2015 vergaderde de Raad drie keer, waaronder één keer in bijzijn van een accountant om de jaarcijfers over 2015 en de begroting voor 2016 te bespreken. Deelcommissies van de Raad zijn de Auditcommissie, Communicatie en Fondsenwervingscommissie, Remuneratiecommissie en Programmamanagementcommissie. De Raad hanteert de richtlijnen van het CBF, de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen en de interne richtlijnen. De Raad is sterk vertegenwoordigd binnen het Amref Health Africa-netwerk via lidmaatschappen in de International Board (Tjark de Lange), de Audit and Risk Committee en de Finance and Investment Committee (Jacques van Dijken) en de FRANCC (Jaap Leeuwenburg). Jelle Stekelenburg is nauw betrokken bij de Programme Management Committee.

50 50

51 51 Verkorte jaarrekening Financieel jaaroverzicht Dit is een samenvatting van onze jaarcijfers en de toelichting daarop. De volledige jaarrekening, inclusief controleverklaring van PwC Accountants, kunt u vinden in deel 2 van dit jaarverslag, Jaarrekening, en op onze website: Resultaat We hebben in 2015 een onverwacht groot positief resultaat van behaald. Daar zijn twee hoofdoorzaken voor. We ontvingen uit enkele grote nalatenschappen waarvan de afrekening nog plaats moet vinden, waardoor we deze inkomsten nog niet aan projecten in Afrika konden besteden. Daarnaast heeft de Belastingdienst eind 2015 een positief besluit genomen in een langlopende bezwaarprocedure met betrekking tot terug te vorderen BTW over de jaren Dit leverde ons een eenmalige bate van op. Begin 2016 hebben we dit bedrag daadwerkelijk ontvangen. Inkomsten De totale inkomsten bleven vrijwel op hetzelfde niveau als in 2014: ruim 15 miljoen 5% meer dan begroot. De inkom sten uit subsidies liepen terug, nog iets meer dan we verwachtten doordat we in de jaren vóór 2015 al het grootste deel van vier meerjarige subsidies besteed hadden. Naast de extra inkomsten uit nalatenschappen en de BTW-teruggave lieten ook de giften van particuliere donateurs een groei zien, eveneens sterker dan begroot. Ons beleid van diversificatie en continu investeren in onze eigen fondsenwerving werpt nog steeds vruchten af. Dit beleid zetten we de komende jaren voort. Zo blijft onze organisatie financieel gezond en kunnen we uiteindelijk meer aan onze doelstelling besteden: betere gezondheid in Afrika. Besteding aan doelstelling Van onze totale uitgaven is 84% besteed aan onze doelstel ling, via gezondheidsprogramma s in Afrika en voorlichting en bewustwording daarover in Nederland. Dat is hoger dan onze minimumnorm van 81%. Ten opzichte van de totale inkomsten gaat het om 76%. Zonder de genoemde meeval lers die nog niet besteed konden worden, zou dat percen tage 83% zijn geweest. Kosten eigen fondsenwerving Doordat de inkomsten uit eigen fondsenwerving sterk groeiden, terwijl we er minder aan besteedden dan begroot, lag ons CBF-percentage in 2015 op 21%. De afgelopen drie jaar lag het gemiddelde op 24%, onder het toegestane maximum van 25%. Het blijft ons streven om de komende jaren het maximum optimaal te benutten, zodat we verder kunnen groeien. Beheer en administratie De kosten van beheer en administratie bedragen 5,4% van de totale kosten (gemiddeld bij organisaties van vergelijk bare omvang: 5-10%). Ons streven is dat deze kosten de komende jaren dalen naar 4,5% in Dat willen we realiseren door bij groeiende inkomsten de kosten van beheer en administratie minder snel mee te laten groeien. Liquiditeit Eind 2015 bedragen onze liquide middelen Tezamen met het saldo van de beleggingen van , de nog te ontvangen projectbijdragen van en de te verwachten inkomstenstromen in 2016 kunnen we ruimschoots voldoen aan onze korte-termijnverplichtingen. Reserves en fondsen Van het positieve resultaat wordt toegevoegd aan de continuïteitsreserve, om die op het gewenste minimumniveau van te brengen. Daarnaast zijn er geplande onttrekkingen uit de bestemmingsreserve activa bedrijfsvoering, bestemmingsfonds Nationale Postcode Loterij en bestemmingsfonds Buitenlandse Zaken-subsidies. Vervolgens wordt toegevoegd aan een bestemmingsreserve voor eenmalige en/of bijzondere projectinvesteringen. Dit betreft de eenmalige opbrengst uit de BTW-teruggave, na aftrek van de gemaakte kosten voor fiscaal advies. Het resterende saldo van wordt toegevoegd aan een bestemmingsre serve projecten. Deze reserve dient voor de financiering van reguliere gezondheidsprogramma s in Afrika. Besteding ervan wordt mede bepaald door de snelheid waarmee nalatenschap pen kunnen worden afgehandeld en verder Als gevolg van het aflopen van vier meerjarige programma s die door het ministerie van Buitenlandse Zaken werden gefinancierd, gingen wij er tot medio 2015 vanuit dat we in 2016 een terugval in inkomsten zouden zien. Inmiddels is

52 52 bekend dat de begroting van 2016 hoger dan ooit is. In 2015 zijn we geselecteerd als één van de 25 strategische partners van het ministerie. Dat leidt ertoe dat we in de jaren een subsidiebedrag zullen ontvangen van gemiddeld 6 miljoen per jaar, waarvan iets minder dan de helft rechtstreeks zal worden besteed door onze alliantiepartners Achest, HAI en Wemos. Daarnaast slaagden we erin om, in allianties met Plan en Simavi als penvoerders, ook andere subsidies van het ministerie te verkrijgen. Tot slot, begin dit jaar werd bekend dat we samen met onze partner PharmAccess, bijna 10 miljoen ontvangen vanuit het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij. We blijven maximaal investeren in de groei van onze eigen fondsenwerving. Ook daarvoor hebben we inmiddels de verwachting naar boven kunnen bijstellen. Dit alles leidt ertoe dat we in maart 2016 een gewijzigde begroting hebben opgesteld, die vervolgens door de Raad van Toezicht is goedgekeurd. Dit betekent ook dat we in 2016 voor een aantal uitdagingen staan: het afronden van vier grote, succesvolle meerjarenprogramma s en tegelijkertijd het opstarten van enkele nieuwe, grote meerjarenprogramma s. De daarvoor benodigde medewerkers en middelen zijn opgenomen in de gewijzigde begroting. Qua formatie blijven we inzetten op hoog gekwalificeerd en gemotiveerd personeel, met voldoende flexibiliteit in de contractafspraken om goed te kunnen blijven inspelen op ontwikkelingen. De verhuizing in juli 2016 naar een locatie dichtbij station Leiden geeft ons betere huisvesting met een lagere jaarhuur voor de jaren , en eenmalige extra kosten in 2016.

53 Verkorte jaarrekening 53 Balans per 31 december (in ) (na resultaatbestemming) ACTIVA Materiële vaste activa Bedrijfsmiddelen Vorderingen Overlopende activa Debiteuren Beleggingen Liquide middelen PASSIVA Reserves Stichtingskapitaal Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve activa bedrijfsvoering Bestemmingsreserve organisatieontwikkeling Bestemmingsreserve projecten Bestemmingsreserve bijzondere projectinvesteringen Fondsen Bestemmingsfonds Nationale Postcode Loterij Bestemmingsfonds Buitenlandse Zaken-subsidies Schulden op lange termijn Toegekende projectbijdragen 2017 ev Schulden op korte termijn Toegekende projectbijdragen Crediteuren Nog te betalen bedragen/overlopende passiva

54 54 Staat van baten en lasten (in ) BATEN Begroting 2016 Werkelijk 2015 Begroting 2015 Werkelijk 2014 Baten uit eigen fondsenwerving Stichtingen Bedrijven Particulieren Evenementen Totaal donaties en giften Nalatenschappen Totaal baten eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Nationale Postcode Loterij Subsidies van overheden Overige baten Rentebaten en baten uit beleggingen Totaal baten LASTEN Begroting 2016 Werkelijk 2015 Begroting 2015 Werkelijk 2014 Gezondheidsprogramma s in Afrika Directe projectbijdragen Reis- en verblijfkosten buitenland Kwaliteitsversterking Kosten doelstelling Uitvoeringskosten Totaal gezondheidsprogramma s in Afrika Bewustwording/voorlichting Bewustwording Voorlichting Uitvoeringskosten Totaal bewustwording/voorlichting

55 55 Besteed aan doelstelling Kosten werving baten Wervingskosten eigen fondsenwerving Uitvoeringskosten Totaal kosten eigen fondsenwerving Kosten beleggingen Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidie overheden Kosten werving overige baten Totaal werving overige baten Totaal kosten werving baten Kosten beheer en administratie Totaal lasten RESULTAAT Resultaatbestemming Toevoeging bestemmingsreserve activa bedrijfsvoering Onttrekking bestemmingsreserve activa bedrijfsvoering Toevoeging bestemmingsreserve projecten Onttrekking bestemmingsreserve projecten Toevoeging bestemmingsreserve bijzondere projectinvesteringen Onttrekking bestemmingsreserve bijzondere projectinvesteringen Toevoeging bestemmingsreserve organisatieontwikkeling Onttrekking bestemmingsreserve organisatieontwikkeling Toevoeging bestemmingsfonds Nationale Postcode Loterij Onttrekking bestemmingsfonds Nationale Postcode Loterij Toevoeging bestemmingsfonds Buitenlandse Zaken-subsidies Onttrekking bestemmingsfonds Buitenlandse Zaken-subsidies Toevoeging continuïteitsreserve

56 56 Staat van lasten per afdeling Verdeling kosten naar bestemming DOELBESTEDING Programma s in Afrika Bewustwording /voorlichting Eigen fondsenwerving WERVING BATEN Subsidies Acties derden Overige baten Kosten beleggingen Beheer en administratie Totaal werkelijk 2015 Begroot 2015 Werkelijk 2014 Subsidies en bijdragen Voorlichting en werving Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor en algemene kosten Afschrijving en rente Totaal

57 57

58 58 Colofon Dit is een uitgave van Stichting Amref Nederland Haagse Schouwweg 6G 2332 KG Leiden Per 15 juli: Schuttersveld XG Leiden T E info@amref.nl I F IBAN NL68ABNA BIC ABNANL2A KvK Tekst en samenstelling Amref Flying Doctors en Annette Zeelenberg Beeld Amref Flying Doctors, Roy Beusker Fotografie, Sacha de Boer, Anja Ligtenberg en Jeroen van Loon Vormgeving Annemarike Pieterse en Caroline Harms Dit jaarverslag kunt u tevens via de website gratis downloaden. Het internationale jaarverslag, waarvoor eveneens een goedkeurende controleverklaring is afgegeven, kan tegen verzendkosten worden opgevraagd via info@amref.nl. Het kan ook worden gedownload via Maart 2016 Stichting Amref Nederland

59 Iedereen die zich in 2015 voor ons werk in Afrika heeft ingezet of er op de een of andere manier bij betrokken is geweest, willen wij hartelijk danken: Accure, Allen & Overy, ASN Bank, Better Future, Bouwhuis Bouwtechniek BV, CZ Fonds, De Knegt & Leeflang BV, Elmec Handels- & Ingenieursbureau B.V., Eurocross, Glasvogel, Heineken, Inshared, KLM, Loyens & Loeff, Made Blue, Medas Holding B.V., Mediq, Merin Management BV, ministerie van Buitenlandse Zaken, Multiscope, Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum, Nationale Postcode Loterij, Pearle Benelux, Philips Healthcare, QNH, RAI Amsterdam, Rijppaert & Peeters Advocaten, S&H Product Fulfilment BV, Steins Bisschop & Schepel, Tauw, The Brown Paper Company, VvAA Groep, WakaWaka, Waterleiding Maatschappij Limburg, Yarden, Zuijderduijn Art Productions, stichtingen, onze ambassadeur Giovanca, donateurs, toezichthouders, medewerkers, vrijwilligers en stagiairs.

60 60 Dit is een uitgave van Stichting Amref Nederland T E info@amref.nl I F