Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen

Transcriptie

1 Jaarverslag 2008 >

2 Jaar verslag 2008

3 Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen Postbus LK Den Haag telefoon fax website Colofon tekst grafisch ontwerp druk Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen Afdeling opmaak SER Huisdrukkerij SER, Den Haag

4 I n h o u d Voorwoord 5 Terugblik op Doel van het jaarverslag 9 2 Signalen 10 3 De Commissie 12 4 Werkwijze 14 5 Toetsingscriteria CKA 18 6 Cijfers 20 7 Resultaten / follow-up 23 8 Activiteiten van de Commissie 26 9 Tweede evaluatie Wet op de medische keuringen Uitbreiding en intensivering externe contacten CKA Publiciteitscampagne 33 Bijlagen Oordelen Adviezen CKA

5 4

6 Vo o r w o o r d Voor u ligt het Jaarverslag 2008 van de Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA). In het jaarverslag geeft de Commissie een overzicht van haar activiteiten. Daarnaast besteedt de CKA expliciet aandacht aan door haar gesignaleerde problemen in verband met (de toepassing van) de Wet op de medische keuringen (WMK), het Besluit aanstellingskeuringen, het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen en afgeleide regelingen. Na een korte terugblik van de voorzitter van de CKA op het jaar 2008 wordt in de navolgende hoofdstukken ingegaan op diverse aspecten van het werk van de CKA. De oordelen en de belangrijkste adviezen uit 2008 zijn opgenomen in de bijlage. 5

7 Te r u g b l i k o p De Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA) heeft in 2008 veel tijd en aandacht besteed aan het uitbouwen en intensiveren van haar externe contacten. De CKA heeft het initiatief genomen voor het voeren van gesprekken met vertegenwoordigers van werknemers- en werkgeversorganisaties, met patiëntenorganisaties, met organisaties van bedrijfsartsen en arbodiensten en met diverse overheidsorganisaties. Het doel van deze gesprekken was meer bekendheid te genereren voor de regels van de Wet op de medische keuringen (WMK) en voor de CKA als klachteninstantie. Het probleem dat werkgevers en personeelsfunctionarissen te vaak gezondheidsvragen stellen aan sollicitanten en daarmee een lekenkeuring uitvoeren, was één van de vaste bespreekpunten. In dit jaarverslag wordt in hoofdstuk 10 uitgebreider verslag gedaan van de gevoerde gesprekken. Met diverse organisaties zijn afspraken gemaakt om de contacten ook in de toekomst te blijven onderhouden. In 2008 heeft de CKA de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) om een extra budget verzocht voor het voeren van een publiciteitscampagne. Tot ons genoegen is dit verzoek gehonoreerd en heeft de CKA daarmee de gelegenheid gekregen een extern communicatieadviesbureau in te schakelen. De campagne is in de tweede helft van 2008 van start gegaan met het ontwerpen en drukken van twee nieuwe informatieve folders. Voor deze folders zijn cartoons ontworpen. De campagne is daarna voortgezet met het creëren van free publicity met name via de hiervoor genoemde organisaties. De campagne wordt nog verder voortgezet in In hoofdstuk 11 wordt de campagne toegelicht en worden enkele reeds behaalde resultaten weergegeven. Er was alle reden voor deze initiatieven. In de afgelopen twee jaar nam het aantal klachten dat bij de CKA werd ingediend verder af. De CKA is ervan overtuigd dat de adviesvragen en klachten die binnenkomen slechts een topje van de ijsberg zijn. Uit de evaluatie van de WMK kwam immers naar voren dat er veel fouten worden gemaakt bij de aanstellingskeuring. Daarnaast blijkt dat de wet- en regelgeving rond de aanstellingskeuring te weinig bekend is bij werknemers en werkgevers en dat ook de CKA als klachteninstantie nog te weinig bekendheid heeft. 6

8 Een aantal adviesvragen had betrekking op de vraag wat sollicitanten zelf moeten melden over hun gezondheidssituatie als ze klachten over hun gezondheid en beperkingen hebben. De CKA rekent het tot haar taak hierover uitleg te geven. De WMK spreekt zich weliswaar niet uit over de mededelingsplicht van de sollicitant, maar verbiedt het de werkgever wel om gezondheidsvragen te stellen tijdens de sollicitatieprocedure. De mededelingsplicht van de sollicitant bevindt zich daarmee op een raakvlak van de WMK en arbeidsrechtelijke wetgeving. Bij een dergelijk duidelijk raakvlak mag de CKA zich uitspreken en een oordeel vellen. Daarmee kan de Commissie werkgevers en werknemers de gewenste duidelijkheid bieden. In oordeel speelt het raakvlak van de WMK en de Ziektewet. Een werkgever wilde dat een werknemer voorafgaand aan het aangaan van het dienstverband een keuring zou ondergaan om vast te laten stellen of hij de status van gedeeltelijk arbeidsgeschikte zou verkrijgen. De voorgestelde keuring was op de persoon van klager gericht en zou worden gebruikt als risicoselectie. De CKA merkt dit aan als een voorstel voor een ongeoorloofde aanstellingskeuring en in een overweging ten overvloede betrekt de CKA daarbij de informatieplicht van werknemers op grond van de Ziektewet. Ook daaruit blijkt dat een werknemer niet kan worden verplicht om voorafgaand aan het aangaan van een dienstverband mee te werken aan een dergelijke keuring. In 2008 is de CKA ook gevraagd te adviseren over de tekst van een bepaling over de aanstellingskeuring in de cao voor Beroepsgoederenvervoer over de weg. Tijdens de tweede evaluatie van de WMK was vastgesteld dat deze bepaling op gespannen voet stond met de wet en de CKA had dit aangekaart bij de cao-partijen. De Commissie heeft aan de adviesvraag voldaan en een tekst aangeleverd die én de gewenste concrete handvatten biedt én in overeenstemming is met de wet- en regelgeving rondom de aanstellingskeuring. Deze tekst is met instemming ontvangen door cao-partijen. Inmiddels buigt de CKA zich ook over bepalingen in andere cao s. In het vorige jaarverslag is de overgang van het kleine zelfstandige secretariaat van de CKA in Utrecht naar de Sociaal-Economische Raad (SER) in Den Haag al genoemd. De verhuizing vond in de loop van 2007 plaats. De CKA bleek in die periode geruime tijd niet goed bereikbaar te zijn. De verhuizing leverde daarnaast ook diverse andere praktisch-organisatorische problemen op. Ook in het verslagjaar 2008 bleek dat nog het geval te zijn. Inmiddels is dit op orde en heeft de Commissie een goede setting gevonden bij de SER. 7

9 De overgang van de Commissie zelf naar de SER is overigens nog onderwerp van discussie. In december 2008 heeft de Minister van SZW zowel de CKA als de SER gevraagd advies uit te brengen over de vraag of de klachtenbehandeling aanstellingskeuringen geheel aan de SER zou moeten worden overgedragen. De CKA is hiervan geen voorstander en had dat al eerder op informele manier laten weten. De CKA heeft erop gewezen dat een dergelijke overgang geen plaats biedt voor de representatieve organisaties van artsen terwijl artikel 9 van de WMK dat wel voorschrijft. De CKA is van mening dat de inbreng van deze organisaties, zoals KNMG en de NVAB, nodig is en bijdraagt aan de onafhankelijkheid van een klachteninstantie aanstellingskeuringen. De CKA meent dat de minister kan volstaan met het bieden van een deugdelijke grondslag voor het voeren van het secretariaat van de CKA door de SER. De CKA heeft begin 2009 het advies hierover aan de minister van SZW uitgebracht. De besluitvorming hieromtrent zal ongetwijfeld nog enige tijd in beslag nemen. De terugblik op het jaar 2008 gaat hiermee over in een vooruitblik op De bevindingen in de eerste maanden van dit nieuwe jaar laten zien dat menigeen de CKA weer beter weet te vinden. De publiciteitscampagne zal daar ongetwijfeld aan hebben bijgedragen. Den Haag, mei 2009 mr. E. Cremers-Hartman voorzitter 8

10 1 D o e l va n h e t j a a r v e r s l a g De Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA) legt met het jaarverslag, conform het bepaalde in artikel 5, eerste lid, van het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen, verantwoording af over haar werkzaamheden en geeft aan wat hiervan de resultaten zijn. 9

11 2 S i g n a l e n Sinds de Commissie met haar werkzaamheden per 1 februari 2002 is begonnen, heeft zij diverse problemen gesignaleerd met betrekking tot de toepasbaarheid van de WMK. In het hoofdstuk Signalen doet de CKA ieder jaar verslag van de belangrijkste signalen die de Commissie heeft doorgegeven aan de verantwoordelijke bewindspersonen van het Ministerie van SZW. In het verleden heeft de CKA zowel op verzoek van de verantwoordelijke bewindspersoon als uit eigen beweging schriftelijke adviezen uitgebracht 1. Daarnaast benut de CKA de jaarverslagen om problemen rond de werking van de WMK te signaleren en doet de Commissie aanbevelingen hieromtrent. In 2008 heeft de CKA de minister van SZW niet over nieuwe knelpunten in verband met de WMK geïnformeerd. Wel heeft de CKA in het overleg met het ministerie van SZW naar aanleiding van de tweede evaluatie van de WMK veel aandacht besteed aan het bevorderen van de bekendheid van de CKA en regelgeving rondom aanstellingskeuringen. In hoofdstuk 9 wordt verslag gedaan van de stand van zaken rond de tweede evaluatie van de WMK. In het Jaarverslag 2007 heeft de CKA erop gewezen dat de voorschriften van de WMK door werkgevers en bedrijfsartsen niet goed worden nageleefd bij de ruim medische keuringen die jaarlijks worden uitgevoerd. Een ander belangrijk aandachtspunt is het gegeven dat werkgevers en personeelsfunctionarissen tijdens sollicitatieprocedures veelvuldig vragen stellen over de gezondheidstoestand. Dit is in strijd met de slotzin van artikel 4 lid 2 van de WMK waar staat bij andere beoordelingen dan de medische keuring mogen geen vragen worden gesteld noch anderszins inlichtingen worden ingewonnen over de gezondheidstoestand van de keurling en diens ziekteverzuim in het verleden. 1 Visie CKA op doelmatigheid en doeltreffendheid van het Besluit aanstellingskeuringen (zie Jaarverslag CKA 2004, 10 pp. 8-11; Advies CKA ten behoeve van de tweede evaluatie van de WMK (zie Jaarverslag CKA 2005, pp. 8-11); Commentaar CKA op de tweede evaluatie WMK (zie Jaarverslag CKA 2007, p. 5 en pp ).

12 In eerdere jaarverslagen heeft de CKA bijvoorbeeld aandacht gevraagd voor het gegeven dat de indicatiestelling WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) buiten het bereik van de WMK valt (2003). In 2004 deed de CKA de aanbeveling de regelgeving te verduidelijken omtrent het melden aan de aspirant-werkgever van het zijn van arbeidsgehandicapt dan wel het hebben van een aanspraak op een arbeidsongeschiktheidsuitkering en op de rol van het UWV. Knelpunten met betrekking tot de reikwijdte van de WMK zijn in opvolgende jaarverslagen gesignaleerd: het ontbreken van rechtsbescherming bij keuringen die weliswaar voorafgaan aan werk, maar niet voorafgaan aan een arbeidsverhouding of aanstelling in de zin van de WMK (vakopleidingen, vrijwilligerswerk, stagiaires). Ook is onduidelijkheid gesignaleerd over de toepasselijkheid van de WMK bij keuringen tijdens het dienstverband (proeftijd, opvolgend werkgeverschap, verplichte keuring om in functie te kunnen blijven). Tevens heeft de CKA geconstateerd dat sommige cao-bepalingen over het verrichten van een aanstellingskeuring niet in overeenstemming zijn met de WMK. De CKA deed in 2004 de aanbeveling artikel 1, onderdeel a, van de WMK zo uit te breiden, dat alle arbeidsverhoudingen die onder het bereik van artikel 4 van de Wet Gelijke Behandeling op grond van Handicap of Chronische ziekte (WGBH/CZ) vallen, eveneens onder de WMK zullen worden gebracht. Onder het begrip arbeidsverhouding van artikel 4 WGBH/CZ vallen immers alle arbeidsverhoudingen waarbij arbeid onder het gezag van de werkgever wordt verricht. In 2005 signaleerde de CKA dat de WMK de rol van de arbodienst miskent als belangrijke schakel bij aanstellingskeuringen. Specifieke aandacht is geschonken aan de positie van de bedrijfsarts in relatie tot de arbodienst bij wie hij/zij werkzaam is, met name omdat een bedrijfsarts niet kan klagen bij de Commissie over de handelwijze van deze arbodienst, veelal de facto zijn opdrachtgever. De Commissie heeft de aanbeveling gedaan om een bedrijfsarts, niet zijnde de keurend arts, de mogelijkheid te geven een klacht in te dienen indien hij/zij meent dat een arbodienst niet handelt volgens de voorschriften van de WMK. In 2005 heeft de CKA, naar aanleiding van klachten ingediend door ondernemingsraden, tevens de aanbeveling gedaan voor het toekennen van de klachtbevoegdheid aan de ondernemingsraad, te vergelijken met artikel 12, tweede lid, onderdeel d, van de Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB). 11

13 3 D e C o m m i s s i e De Commissie is ingesteld op grond van artikel 3, eerste lid, van het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen van 23 november De Commissie bestaat uit drie onafhankelijke leden: de voorzitter en twee leden. Voor elk lid en de voorzitter is een plaatsvervanger benoemd. De leden zijn benoemd door de minister van SZW. De leden zijn deskundig op het (bedrijfs)geneeskundige en/of het juridische vlak. Voor de uitvoering van haar werkzaamheden wordt aan de Commissie jaarlijks een budget toegekend, dat wordt gefinancierd door de minister van SZW en de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Samenstelling In dit verslagjaar waren lid van de Commissie: Tot 1 februari 2008 de heer Th.M.G. van Berkestijn, arts (voorzitter) mevrouw mr. E. Cremers-Hartman (plaatsvervangend voorzitter) de heer prof. mr. A.C. Hendriks (lid) mevrouw mr. C.M.F. van Roessel, bedrijfsarts (lid) de heer prof. J.H.B.M. Willems, bedrijfsarts (plaatsvervangend lid) de heer prof. mr. W.H.A.C.M. Bouwens (plaatsvervangend lid) Vanaf 1 februari 2008 mevrouw mr. E. Cremers-Hartman (voorzitter) mevrouw mr. C.M.F. van Roessel, bedrijfsarts (plaatsvervangend voorzitter) de heer prof. mr. W.H.A.C.M. Bouwens (lid) de heer W.M. van de Fliert, bedrijfsarts (lid) 12

14 mevrouw mr. M.A.C. Vijn (plaatsvervangend lid) de heer E.P. Harderwijk, bedrijfsarts (plaatsvervangend lid) De medewerkers van het secretariaat van de Commissie waren in dit verslagjaar: Tot december 2008 de heer mr. E.V. Knopper secretaris mevrouw mr. J. Jonkman plaatsvervangend secretaris mevrouw L. Mijnals administratief medewerkster Vanaf december 2008 mevrouw mr. J. Jonkman secretaris mevrouw mr. S.W. Geelkerken plaatsvervangend secretaris mevrouw L. Mijnals administratief medewerkster De voorzitter, leden, plaatsvervangend leden en secretarieel medewerkers van de Commissie hebben een geheimhoudingsplicht ten aanzien van hetgeen hen uit hoofde van hun functie dan wel betrokkenheid bij de behandeling van klachten bekend is geworden. Bevoegdheden De Commissie is ingesteld om een goede toepassing en naleving van de WMK te bevorderen. Daartoe heeft zij de volgende mogelijkheden: het behandelen van en het geven van een oordeel over klachten het doen van aanbevelingen aan partijen het doen van eigen onderzoek op grond van signalen, ontvangen uit klachten en overige verkregen informatie het geven van een follow-up van oordelen en aanbevelingen het doen van aanbevelingen aan de minister van SZW het geven van advies. 13

15 4 We r k w i j z e De CKA is, ingevolge het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen, gehouden een regeling van werkzaamheden op te stellen. In verslagjaar 2007 is de eerder opgestelde regeling tegen het licht gehouden en voor zover nodig aangepast en geactualiseerd. Voorts is in de regeling de mogelijkheid van een spoedprocedure opgenomen. De nieuwe regeling is vastgesteld op 18 december 2007 en is verkrijgbaar bij het secretariaat van de CKA. De Regeling Werkzaamheden CKA is tevens gepubliceerd op de website. In 2008 is een verdere aanpassing van de regeling niet nodig gebleken. Overeenkomstig deze regeling geldt de hierna volgende werkwijze. Indienen van een klacht Een klacht moet worden ingediend binnen zes maanden nadat de zaak, waarop het geschil betrekking heeft, zich heeft voorgedaan. De klacht kan worden ingediend per brief, per of via het klachtenformulier op de website van de Commissie. Indienen van een verzoek om advies Een verzoek om advies kan schriftelijk, telefonisch of per worden ingediend bij de Commissie. Verzoeken om informatie Een verzoek om informatie over een probleem met betrekking tot aanstellingskeuringen kan eveneens schriftelijk, telefonisch of per worden gedaan. Ook kan informatie worden ingewonnen over de vraag of het zin heeft een klacht in te dienen bij de Commissie. De CKA kan deze verzoeken om informatie telefonisch afdoen. Informatie inwinnen door de CKA Zo nodig kan de Commissie nadere informatie inwinnen bij klager of bij degene die om advies vraagt. Bij een klacht gaat de Commissie na in hoeverre er mogelijkheden zijn voor een behandeling van de klacht door degene tegen wie de klacht zich richt (verweerder). 14

16 Advies Een advies wordt schriftelijk of per aan verzoeker gestuurd, na verkregen informatie en eventueel noodzakelijk onderzoek. Klachtbehandeling Zodra de Commissie de nodige informatie van klager heeft ontvangen wordt verweerder op de hoogte gesteld van de klacht. Verweerder krijgt dan twee weken de gelegenheid om schriftelijk te reageren. Vervolgens vindt een mondelinge behandeling van de klacht plaats tijdens een openbare hoorzitting. De Commissie kan besluiten de zaak op stukken af te doen na overleg hierover met partijen. In dat geval vindt geen openbare hoorzitting plaats. De afspraak met partijen om af te zien van de mondelinge behandeling van de klacht moet schriftelijk worden vastgelegd. Klager en verweerder kunnen de Commissie verzoeken andere personen die direct bij de klacht zijn betrokken, alsmede getuigen of deskundigen te horen. De namen van deze personen moeten twee weken vóór aanvang van de mondelinge behandeling aan de Commissie worden medegedeeld. Tijdens de mondelinge behandeling kunnen klager en verweerder hun visie geven op de klacht en stellen de leden van de Commissie hun vragen. Oordeel Binnen zes weken na de mondelinge behandeling van de klacht geeft de Commissie schriftelijk en met redenen omkleed haar oordeel over de vraag of al dan niet is gehandeld in strijd met de WMK, waarbij wordt betrokken het Besluit aanstellingskeuringen, het Protocol aanstellingskeuringen en de Leidraad aanstellingskeuringen. Indien tijdens de hoorzitting of in raadkamer blijkt dat de Commissie nadere informatie nodig heeft, kan de termijn worden verlengd. Aanbevelingen Bij haar oordeel kan de Commissie aanbevelingen doen. 15

17 Eigen onderzoek naar aanleiding van signalen De Commissie kan een eigen onderzoek doen op grond van signalen, die zij ontvangt uit ingediende klachten en uit overige informatie. De Commissie heeft deze bevoegdheid op grond van artikel 6, derde lid, van het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen. Het doel hiervan is de mogelijkheden te vergroten om de kwaliteit van de medische aanstellingskeuringen te bewaken en te bevorderen. Het eigen onderzoek kan nodig zijn om te kunnen beoordelen of de aangedragen feiten leiden tot strijdigheid met de voorschriften van de WMK en de daarop gebaseerde regelgeving. De werkwijze bij het doen van een eigen onderzoek moet in overeenstemming zijn met alle voorschriften die voortvloeien uit de WMK en de daarop gebaseerde regelgeving. Als de kwestie is ingebracht door een persoon of instantie, pleegt de Commissie overleg met betrokkene(n) over de vraag of relevante gegevens uit overgelegde bescheiden kunnen worden gebruikt. Vervolgens worden de te onderzoeken feiten voorgelegd aan de natuurlijke of rechtsperso(o)n(en) waarop de signalen betrekking hebben. Daarbij kunnen tevens vragen worden gesteld. Afhankelijk van de reactie besluit de Commissie of tot een nader onderzoek, meestal in de vorm van een mondelinge behandeling, zal worden overgegaan. Het eigen onderzoek kan worden afgesloten met een oordeel, een advies en een of meer aanbevelingen van de Commissie. De CKA doet aanbevelingen aan de minister van SZW als er onvolkomenheden in wet- en regelgeving worden geconstateerd en daarnaast aan betrokkenen als de keuringspraktijk moet worden aangepast aan de WMK en de daarop gebaseerde regelgeving. Follow-up De Commissie heeft niet de bevoegdheid sancties op te leggen. Wel gaat de Commissie na wat er gebeurt met haar oordelen en aanbevelingen. Deze follow-up heeft als doel inzichtelijk te maken of en zo ja, op welke wijze er is gereageerd op de oordelen, de individuele en algemene aanbevelingen en of er maatregelen zijn genomen. 16

18 Publicatie De oordelen worden geanonimiseerd gepubliceerd op de website van de Commissie en, als de Commissie daartoe aanleiding ziet, worden de desbetreffende oordelen om redenen ontleend aan het algemeen belang aangeboden ter publicatie in daartoe geëigende medische en/of juridische tijdschriften. Spoedprocedure Een spoedprocedure kan worden gevolgd indien een klager te kennen geeft belang te hebben bij een snelle(re) behandeling van de klacht of indien anderszins blijkt dat een snelle behandeling van de klacht is aangewezen. 17

19 5 To e t s i n g s c r i t e r i a C K A Uitgangspunt van de WMK is dat aanstellingskeuringen beperkt toelaatbaar zijn teneinde ongerechtvaardigde uitsluiting van de arbeidsmarkt te voorkomen en de privacy van werknemers te beschermen. De aanstellingskeuring mag daarom niet worden gebruikt als instrument van risicoselectie van werknemers voor ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid in de toekomst. Als het verrichten van een aanstellingskeuring wettelijk is toegestaan, vormt deze keuring om die reden het sluitstuk van de selectieprocedure. Volgens artikel 1, onderdeel a, van de WMK wordt onder een keuring verstaan: vragen over de gezondheidstoestand van de keurling en het verrichten van medisch onderzoek in verband met het aangaan of wijzigen van een burgerrechtelijke arbeidsverhouding ( ) of een aanstelling in openbare dienst. Artikel 4, eerste lid, van de WMK, in samenhang met artikel 3, eerste lid, van het Besluit aanstellingskeuringen bepaalt dat een aanstellingskeuring alleen mag plaatsvinden indien aan de vervulling van de betreffende functie en de daarbij behorende taken bijzondere eisen op het punt van medische geschiktheid moeten worden gesteld. Onder bijzondere eisen op het punt van medische geschiktheid wordt verstaan: de bescherming van de gezondheid en de veiligheid van de keurling en van derden bij de uitvoering van de desbetreffende arbeid; en de risico s voor de gezondheid en de veiligheid, die niet met gangbare maatregelen, overeenkomstig de stand der wetenschap en professionele dienstverlening, kunnen worden gereduceerd. De risico s die met de functie samenhangen, moeten dus in eerste instantie zo veel mogelijk door de werkgever worden voorkomen door preventieve maatregelen te treffen. Een aanstellingskeuring mag derhalve alleen worden verricht in die situaties waarbij functie-eisen een bijzonder beroep doen op de medische geschiktheid van de kandidaat. 18

20 Voor het doen verrichten van de aanstellingskeuring en voor de uitvoering daarvan dienen de volgende punten in acht te worden genomen: ter preventie van gezondheids- en veiligheidsrisico s zijn bijzondere functie-eisen geformuleerd waarop de selectie zich kan richten; per bijzondere functie-eis zijn (medische) toetsingscriteria ontwikkeld; de gebruikte onderzoeksmethoden moeten valide zijn, dat wil onder andere zeggen: voldoende specifiek om het gedefinieerde risico ook daadwerkelijk op te sporen; algemene vragen naar de gezondheid zijn daarbij niet toegelaten; er mogen geen vragen worden gesteld en geen medische onderzoeken worden verricht die een onevenredige inbreuk betekenen op de persoonlijke levenssfeer van de keurling. Bij het verrichten van een aanstellingskeuring moet ingevolge de WMK, alsmede het Besluit aanstellingskeuringen en overige relevante wetgeving, aan de volgende procedurevoorschriften zijn voldaan: door de werkgever is schriftelijk advies gevraagd aan de arbodienst dan wel de bedrijfsarts, met wie een contract is gesloten, over de rechtmatigheid van de keuring voor bepaalde functies (artikel 3, tweede lid, Besluit aanstellingskeuringen); na een positief advies van de arbodienst dan wel de bedrijfsarts heeft de werkgever vervolgens schriftelijk vastgelegd: de functie-eisen, het doel van de keuring, de vragen welke ten aanzien van de gezondheid zullen worden gesteld en de medische onderzoeken welke mogen worden verricht (artikel 8, eerste lid, WMK en artikel 3, tweede lid Besluit aanstellingskeuringen); de werkgever heeft de instemming van de ondernemingsraad (of de personeelsvertegenwoordiging) over het voorgenomen keuringsbeleid (artikel 27, eerste lid, Wet op de ondernemingsraden); in de voorlichtende tekst betreffende de werving voor de functie is vermeld dat een aanstellingskeuring zal plaatsvinden (artikel 4 Besluit aanstellingskeuringen); de keurling wordt vooraf schriftelijk geïnformeerd over het doel en de inhoud van de keuring en over zijn/haar rechten (blokkeringsrecht, recht op herkeuring en de mogelijkheid een klacht in te dienen bij de CKA) (artikel 8, tweede lid, WMK en artikel 3, tweede lid, en artikel 5 Besluit aanstellingskeuringen); een aanstellingskeuring wordt pas verricht nadat alle overige beoordelingen van de sollicitant hebben plaatsgevonden; de aanstellingskeuring is het sluitstuk van de selectieprocedure (artikel 4, tweede lid, WMK). 19

21 6 C i j fe r s Hieronder volgt een cijfermatig overzicht van de klachten en vragen die de CKA de afgelopen zeven jaar hebben bereikt en wat daarmee is gedaan. Telling Wanneer er meer klagers zijn met dezelfde klacht wordt dit geteld als één klacht. Wanneer één klager zich richt zowel tegen de werkgever als tegen de keurend arts wordt dit geteld als twee klachten. Klachten en vragen Klachten van vorig jaar Vragen Totaal

22 Afhandeling Vragen Doorverwezen Mondeling advies Schriftelijk advies Klachten Klachtbehandeling Niet verder in onderzoek genomen 3 7 Naar opvolgend jaar Eigen onderzoek Follow-up De CKA gaat na wat er gebeurt met de oordelen en aanbevelingen. Deze follow-up heeft als doel inzicht te geven of, en zo ja, hoe er wordt gereageerd op de oordelen en of er maatregelen worden genomen voor de toekomst Reacties Maatregelen Waarvan 2 tot een eigen onderzoek hebben geleid. 4 De CKA heeft de registratie van de vragen gewijzigd; zie hierna onder het kopje analyse. 5 De CKA houdt hiervan een register bij. 6 Of per . 7 Het uitgebrachte oordeel is in de bijlage bij dit jaarverslag opgenomen. 8 Het betreft eigen onderzoek naar aanleiding van een individuele klacht waarbij klager besloot af te zien van het volgen van de klachtenprocedure; één van deze eigen onderzoeken heeft tot een oordeel van de CKA geleid. Deze is in de bijlage bij dit jaarverslag opgenomen. 21

23 Analyse Uit bovenstaande cijfers blijkt dat er sinds 2006 een aanzienlijke daling heeft plaatsgevonden van het aantal ingediende klachten en adviesvragen. Voor 2007 was dit mogelijk (mede) te wijten aan de verhuizing van het secretariaat van de CKA (van Utrecht naar Den Haag, per 1 juni 2007); ten gevolge van deze verhuizing is gedurende langere tijd sprake geweest van een slechte bereikbaarheid (zowel telefonisch als via internet en ). Hierdoor kan met name het aantal vragen negatief zijn beïnvloed. Mogelijk hebben de praktisch-organisatorische problemen als gevolg van de verhuizing ook in 2008 nog doorwerking gehad. In het verslagjaar zijn vijf klachten ingediend, twee meer dan in het jaar Twee van deze vijf klachten hebben geleid tot een eigen onderzoek omdat klagers de klachtenprocedure niet (verder) wilden volgen. Eén klager voerde aan dat ze te geïrriteerd was over de gang van zaken tijdens de sollicitatieprocedure en dat ze inmiddels een andere baan had. De andere klager wilde anoniem blijven en persoonlijke omstandigheden waren reden om af te zien van het volgen van een klachtenprocedure. Van de vijf klachten hebben twee tot een oordeel geleid. Eén oordeel is gewezen naar aanleiding van een eigen onderzoek en is op stukken afgedaan. Het andere oordeel is gewezen ter afsluiting van een klachtbehandeling. Op de hoorzitting was alleen klager aanwezig, zijn (ex-)werkgever wilde niet verschijnen. Twee klachten konden niet meer in 2008 worden afgerond. Eén eigen onderzoek heeft de CKA zonder oordeel afgesloten. Die zaak wordt in het volgende hoofdstuk toegelicht. Het aantal geregistreerde vragen is gehalveerd ten opzichte van Enerzijds is dit veroorzaakt door een afname van het aantal inhoudelijke vragen in Daarnaast is de registratie van de vragen gewijzigd. De CKA houdt thans een register bij van inhoudelijke vragen en een register met de meer commerciële vragen (zoals verzoeken om te adverteren e.d.). In de jaarverslagen worden voortaan alleen de aantallen inhoudelijke vragen vermeld. De adviesvragen zijn in meerderheid vrij diepgaand, hetgeen leidt tot het uitbrengen van uitgebreide adviezen. De CKA is ervan overtuigd dat het aantal klachten en adviesvragen slechts het topje van de ijsberg laat zien. De tweede evaluatie van de WMK maakt dat ook duidelijk. De CKA probeert daarom haar naamsbekendheid en toegankelijkheid te vergroten. 22

24 7 R e s u l t a t e n / f o l l o w - u p De Commissie vraagt in de aanbiedingsbrief bij een uitgesproken oordeel om een reactie van klager en verweerder. Enkele maanden nadien vraagt de CKA of het oordeel tot het treffen van maatregelen heeft geleid. Op de twee uitgebrachte oordelen in het verslagjaar heeft de CKA in beide zaken van alle betrokken partijen een reactie op het oordeel ontvangen. Oordeel Dit oordeel is gewezen nadat de CKA een eigen onderzoek had ingesteld naar aanleiding van een verzoek om advies van een sollicitante (hierna: verzoekster). Zij vroeg de CKA hoe zij tijdens de lopende sollicitatieprocedure om zou kunnen gaan met een aanstellingskeuring voor de functie van administratief medewerker. De werkgever zou tijdens het sollicitatiegesprek een keuring hebben voorgesteld. De CKA heeft betrokkene van advies voorzien. De keuring heeft niet plaatsgevonden omdat de werkgever een andere kandidaat had verkozen. Verzoekster wilde zelf de klachtenprocedure bij de CKA niet voortzetten. Zij heeft ingestemd met het gebruik van de door haar geleverde gegevens voor een eigen onderzoek door de CKA. De vraag die voorlag was of de werkgever een medische keuring verplicht heeft gesteld tijdens de selectieprocedure voor de functie van medewerker (financiële) administratie, dan wel of tijdens de sollicitatieprocedure vragen zijn gesteld over de gezondheid. Omdat er sprake was van tegenstrijdige informatie kon de Commissie niet vaststellen dat de werkgever in strijd had gehandeld met de WMK. Tijdens de procedure heeft de CKA verzoekster niet nader gehoord omdat zij niet rechtstreeks bij de procedure was betrokken. Er bestond daarom geen mogelijkheid meer tot wederhoor. 23

25 Verzoekster was niet tevreden met het oordeel omdat naar haar mening verweerder de CKA onjuist had geïnformeerd. Van werkgeverszijde is aangegeven dat zij zich in het oordeel konden vinden. Oordeel Klager, internationaal vrachtwagenchauffeur bij een transportonderneming, diende voorafgaand aan de afloop van zijn contract op verzoek van verweerder door de bedrijfsarts te worden gezien. Dit in verband met een gezondheidsprobleem. Na afloop van het contract voor bepaalde tijd is verzoeker geen nieuw contract aangeboden. Enige tijd na afloop van het contract heeft klager bij verweerder geïnformeerd of hij weer in dienst zou kunnen treden, aangezien zijn gezondheidsklachten inmiddels waren verdwenen. Verweerder zou klager alleen in dienst willen nemen als klager de status van gedeeltelijk arbeidsgeschikte zou krijgen. In dat geval zou bij ziekte het ziekengeld door het UWV worden betaald. Voor deze status zou klager moeten worden gekeurd. In dit oordeel heeft de CKA bepaald dat verweerder in strijd heeft gehandeld met de WMK. De keuring die als voorwaarde werd gesteld voor het aanbieden van een contract was op de persoon gericht en zou worden gebruikt als risicoselectie. Klager was zeer tevreden. Hij gaf aan veel te hebben gehad aan het gehoord worden door de CKA over zijn klacht en aan het oordeel. Hij vermoedde dat er meer van dit soort zaken zijn die niet onder de aandacht van de CKA worden gebracht. Verweerder heeft in een korte reactie aangegeven zich niet te kunnen vinden in het oordeel. In geen van de gevallen heeft het oordeel geleid tot maatregelen. Eigen onderzoek zonder oordeel Eén van de twee eigen onderzoeken uit het verslagjaar is afgesloten zonder een oordeel van de CKA. Het betrof een adviesvraag van een uitzendkracht die enkele maanden werkzaam was bij een vervoersbedrijf. Zijn functie werd aangeduid als behorend tot het loodstechnisch personeel. Hij gaf aan vooral lopendebandwerk te verrichten. Zijn uitzendcontract zou kunnen worden omgezet in een vast contract bij het vervoersbedrijf zelf. Wel moest hij eerst nog een medische keuring ondergaan, 24

26 waarin tevens een urinetest zou zijn opgenomen. Het leek te gaan om een zeer algemene keuring waarbij ook algemene gezondheidsvragen zouden worden gesteld. De uitzendkracht vroeg de CKA of een dergelijke algemene keuring is toegestaan en met name of een urinetest deel mag uitmaken van de keuring. Hij had vernomen dat bij de urinetest op drugs zou worden getest. De CKA heeft de uitzendkracht telefonisch van de gevraagde informatie voorzien. Betrokkene wilde geen klacht indienen en anoniem blijven. De CKA heeft hem gevraagd of de gegevens uit zijn adviesvraag als een signaal konden worden opgevat voor het doen van een eigen onderzoek. Hij heeft hiervoor toestemming gegeven, onder de uitdrukkelijke aantekening dat zijn naam daarbij niet zou worden genoemd. De CKA heeft daarop een eigen onderzoek ingesteld dat gericht was op de vraag of het verrichten van een aanstellingskeuring voor de betrokken functie toelaatbaar was en voorts of een urinetest onderdeel uitmaakte van de medische keuringen. De CKA heeft zowel het vervoersbedrijf als de betrokken arbodienst aangeschreven met vragen over de bijzondere functie-eisen voor de functie van loodstechnisch medewerker en over de toetsingscriteria per bijzondere functie-eis. Mede namens het vervoersbedrijf heeft de arbodienst de CKA geïnformeerd over het gevoerde aanstellingskeuringsbeleid. De arbodienst heeft verzekerd dat er geen testen op het gebruik van drugs worden uitgevoerd bij de aanstellingskeuringen ten behoeve van het vervoersbedrijf. De arbodienst heeft tevens aan gegeven dat het eigen onderzoek van de CKA aanleiding was om te bezien of de verschillende (aanstellings)keuringen nog steeds plaatsvinden conform de huidige methodiek van de Leidraad aanstellingskeuringen en de Leidraad Verplichte Medische Keuringen tijdens dienstverband. Na een briefwisseling hierover heeft de CKA besloten het onderzoek vanwege de gedane toezeggingen te beëindigen zonder een oordeel te wijzen. 25

27 8 A c t i v i t e i t e n va n d e C o m m i s s i e De Commissie geeft algemene voorlichting over de betekenis van de WMK via artikelen in medische en juridische tijdschriften, via de website van de CKA en op conferenties, congressen en dergelijke. Algemene bijdragen: Vervoersgeneeskunde in een hogere versnelling, symposium over actuele vervoersmedische thema s, gehouden op 3 oktober 2008, georganiseerd door het CBR en de Polikliniek Mens en Arbeid (AMC) i.s.m. NS, KLM Health Services en de Inspectie Verkeer en Waterstaat. Voordrachten en publicaties leden CKA: E. Cremers-Hartman Publicaties: Aanstellingskeuringen en de rol van de or. Geef de or klachtrecht, OR in de overheid, februari 2008, p Nog te veel gezondheidsvragen tijdens de sollicitatieprocedure, School en Wet, oktober 2008, p Klachtrecht bij aanstellingskeuringen. Hoe staat het ermee?, OR in de overheid, oktober 2008, p W.H.A.C.M. Bouwens Publicaties: I.P. Asscher-Vonk e.a., De zieke werknemer, 4e druk, Deventer: Kluwer 2007 (coauteur). 26

28 Gesprekken in het kader van uitbreiding en intensivering van het externe netwerk van de CKA (zie voor verslag hoofdstuk 10): E. Cremers-Hartman, M.A.C. Vijn leden CKA E.V. Knopper, J. Jonkman secretarissen CKA 27

29 9 Tw e e d e e va l u a t i e We t o p d e m e d i s c h e k e u r i n g e n De tweede evaluatie van de WMK is in het voorjaar van 2007 voltooid met het aanbieden van twee onderzoeksrapporten door staatssecretaris Bussemaker van het ministerie van VWS aan de Tweede Kamer. Het gaat om het rapport Tweede Evaluatie Wet op de medische keuringen, uitgebracht door ZonMw en het rapport Deelevaluatie Besluit Aanstellingskeuringen, uitgebracht door AStri. De rapporten zijn op 2 april 2007 aangeboden mede namens de minister van SZW 9. In januari 2008 is het kabinetsstandpunt naar aanleiding van deze rapporten aan de Tweede Kamer aangeboden. Zowel in juni als in oktober 2008 heeft een schriftelijk overleg met de Tweede Kamer plaatsgevonden. 10 Ten tijde van de afronding van dit jaarverslag in april 2009 was het nog niet duidelijk op welk moment het kabinet de voorgenomen voorstellen tot wijziging van de WMK en het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen en het Besluit aanstellingskeuringen zou indienen. Voor de eerste reactie van de CKA op deze evaluatie verwijst de Commissie terug naar hoofdstuk 10 van Jaarverslag Gezien de bevoegdheid die de CKA aan de WMK kan ontlenen, heeft de Commissie zich daarbij beperkt tot een reactie op de evaluatie van het onderdeel aanstellingskeuringen. Ook in dit jaarverslag beperkt de CKA zich tot de voornemens van het kabinet met betrekking tot de aanstellingskeuring en de positie van de CKA daarbij. De Commissie vestigt hier eerst de aandacht op de adviesvraag van de minister van SZW aan de Stichting van de Arbeid (StAR) en de Raad voor het Overheidspersoneel (ROP). Daarna volgt een overzicht van de belangrijkste wijzigingsvoorstellen die het kabinet voor ogen staan. 9 Kamerstukken II 2006/07, , nr Kamerstukken II 2006/07, , nrs. 5, 6 en 7. 28

30 Adviesvraag In het kader van de tweede evaluatie van de WMK is onderzoek verricht naar bedrijfstak-cao s met bepalingen over aanstellingskeuringen. De onderzoekers hebben daarbij geconstateerd dat 12% van de bedrijfstak-cao s een regeling bevatten met betrekking tot aanstellingskeuringen. Tevens is vastgesteld dat meerdere van deze bepalingen in strijd zijn met de WMK of op gespannen voet met de wet staan. In het evaluatierapport is tevens de aanbeveling gedaan tot uitbreiding van de werkingssfeer van de WMK tot die activiteiten waaraan een opstapfunctie naar betaalde arbeid toekomt of kan toekomen, zoals scholing, stage of vrijwilligerswerk. Leden van de Tweede Kamer hebben verzocht deze aanbeveling over te nemen. De CKA heeft in het verleden ook meerdere malen aandacht geschonken aan deze kwesties en hieromtrent aanbevelingen gedaan (zie hoofdstuk 2). De Minister van SZW heeft in juni 2008 de StAR en de ROP een adviesvraag gezonden alsmede de twee hierboven genoemde evaluatierapporten en een overzicht van cao-bepalingen en van bepalingen uit wet- en regelgeving betreffende de aanstellingskeuring. In de adviesvraag heeft de minister de StAR en de ROP allereerst verzocht te bevorderen dat bepalingen die in strijd zijn met de WMK worden aangepast. De minister heeft daarbij gewezen op de mogelijkheid om gebruik te maken van de expertise van de CKA. In de tweede plaats is gevraagd te adviseren over de mogelijke uitbreiding van de werkingssfeer van de WMK. In november 2008 hebben de StAR en de ROP hun advies uitgebracht. Zij stellen vast dat de internationale en nationale regelgeving omtrent de aanstellingskeuring complex is. Het zicht op de hiërarchie van wet- en regelgeving zou zoek zijn. Zij wijzen tevens op de toezegging aan de Tweede Kamer om voor cao-partijen een verduidelijkt toetsingskader tot stand te brengen. In de adviezen nemen zowel de StAR als de ROP het standpunt in dat het pas zinvol is om een oproep tot aanpassing van bepalingen te doen zodra het kabinet dit verduidelijkte toetsingskader ter beschikking stelt. De StAR en de ROP zien geen aanleiding voor uitbreiding van de werkingssfeer van de WMK tot toegang van scholing, stages en vrijwilligerswerk. Sociale partners, MBO-raad, Colo, HBO-raad en brancheorganisaties zouden geen signalen hebben ontvangen dat er problemen zijn die een uitbreiding van de werkingssfeer rechtvaardigen. 29

31 Ten tijde van het schrijven van dit jaarverslag was nog geen kabinetsreactie op de uitgebrachte adviezen bekend. Beoogde wijzigingen Uit de verslaglegging over de tweede evaluatie van de WMK naar de Tweede Kamer blijkt dat het kabinet het voornemen heeft om een aantal wijzigingen aan te brengen in de wet- en regelgeving inzake de aanstellingskeuring. De CKA kan haar instemming betuigen omdat hiermee een aantal aanbevelingen van de Commissie worden overgenomen. De volgende voorstellen betreffen verbetering van de wet- en regelgeving inzake de aanstellingskeuring: toekennen van klachtrecht bij de CKA aan de OR of personeelsvertegenwoordiging (Kamerstukken , nr. 5, p. 6,7; nr. 7. p. 9); verduidelijken van de positie van de bedrijfsarts als poortwachter door de eigen verantwoordelijkheid van de keurend arts te benadrukken en tevens door de keurend arts te definiëren als een arts die deskundig is op het gebied van de arbeids- en bedrijfsgeneeskunde (Kamerstukken , nr. 5, p. 5; nr. 6, p. 10, 12 en 13; nr. 7, p. 11); verduidelijken van het verbod van het stellen van gezondheidsvragen, inclusief vragen naar ziekteverzuim in het verleden, door of namens de werkgever, door artikel 4 lid 2 WMK te wijzigen (Kamerstukken , nr. 5, p. 6; nr. 6, p.12; nr. 7, p. 13); verduidelijken van de bepaling waarin is geregeld dat de CKA bevoegd is tot het uitnodigen en horen van personen die direct bij een ingediende klacht zijn betrokken en van getuigen (Kamerstukken , nr. 7, p. 8); scheppen van de mogelijkheid tot het publiceren van oordelen van de CKA in niet-geanonimiseerde vorm door aansluiting te zoeken bij de Anonimiseringsrichtlijnen die gelden voor rechterlijke oordelen; namen van rechtspersonen zoals een NV of BV kunnen niet-geanonimiseerd worden gepubliceerd, tenzij zij onmiddellijk herleidbaar zijn tot een natuurlijk persoon (Kamerstukken , nr. 7, p. 9). 30

32 10 U i t b r e i d i n g e n i n t e n s i v e - r i n g e x t e r n e c o n t a c t e n C K A Uitbreiding en intensivering netwerk De CKA heeft in 2008 gesprekken gevoerd met tal van organisaties met als doel meer bekendheid te geven aan de inhoud van de wet- en regelgeving rondom de aanstellingskeuring en aan de knelpunten die zijn gebleken uit de tweede evaluatie van de WMK. Ook wilde de CKA haar eigen taken en bevoegdheden duidelijk onder de aandacht brengen. Tevens waren de vaste bespreekpunten: wat kan de organisatie doen aan de gebleken knelpunten rond aanstellingskeuringen en risicoselectie in ruimere zin? wat zijn de raakvlakken van de organisatie met het werkterrein van de CKA? wat zijn eventueel gezamenlijk te ontplooien activiteiten om ongeoorloofde risicoselectie tegen te gaan? hoe kan de organisatie bijdragen aan meer bekendheid over de WMK en de CKA als klachteninstantie? De CKA heeft uitgebreid gesproken met vertegenwoordigers van werknemers- en werkgeversorganisaties: Vakcentrale FNV, Vakcentrale CNV, Vakcentrale MHP, FNV Bouw, FNV Bondgenoten, AWVN, VNO-NCW en MKB-Nederland. Tevens is gesproken met vertegenwoordigers van de CG-Raad en Welder (voorheen: Breed Platform Verzekerden en Werk). In het gesprek met de CGB zijn ook de raakvlakken tussen de WMK en de WGBH/CZ aan de orde geweest. De Commissie heeft gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van een aantal (overheids)organisaties die als werkgever en/of beleidsmatig met aanstellingskeuringen te maken hebben: de Ministeries van SZW en VWS, de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Centrale Organisatie voor Werk en Inkomen (CWI). De CKA heeft de contacten met oud-cka-leden en tevens vertegenwoordigers van de representatieve organisaties van artsen (KNMG en NVAB) onderhouden. 31

33 Met een aantal organisaties bleek het voeren van een bespreking in 2008 niet meer mogelijk te zijn. Het betreft Boaborea, de brancheorganisatie van arbodiensten en re-integratiebedrijven, de Vereniging voor Zelfstandige Bedrijfsartsen, de Commissie NVP-Sollicitatiecode en de Klachtencommissie NVP-Sollicitatiecode. Met deze organisaties zijn wel afspraken gemaakt voor Overleg over en advisering inzake cao-bepalingen In de hiervoor genoemde gesprekken met vertegenwoordigers van werknemers- en werkgeversorganisaties is tevens gesproken over bepalingen in cao s die op onderdelen in strijd zijn met bepalingen van de WMK of hiermee op gespannen voet staan. Tijdens deze besprekingen is geconcludeerd dat waar het gaat om mogelijke strijdigheid van caobepalingen met de wet, het de voorkeur verdient dat de CKA het georganiseerd overleg hier rechtstreeks over benadert. Op grond hiervan is besloten die cao-secretariaten aan te schrijven waarvan de cao op korte termijn expireert, zodat bij de nieuwe tekst met de opmerkingen die uit de tweede evaluatie van de WMK naar voren zijn gekomen rekening kan worden gehouden. De aanpak van de CKA lag in het verlengde van de brief die de minister van SZW inmiddels naar partijen in de StAR had gestuurd met het verzoek te bevorderen dat de met de WMK strijdige caobepalingen door de aangesloten organisaties van werkgevers en werknemers worden aangepast (zie hoofdstuk 9). De minister had daarbij in overweging gegeven dat de betrokken organisaties zo nodig een beroep kunnen doen op de expertise van de CKA. Deze actieve benadering van de CKA heeft ertoe geleid dat de partijen bij de cao voor het beroepsgoederenvervoer over de weg en de verhuur van mobiele kranen de Commissie hebben verzocht om een alternatief voor de tekst van artikel 6 lid 2a van de cao. De CKA had geconstateerd dat deze bepaling op gespannen voet staat met de WMK. De CKA heeft aan dit verzoek voldaan en inmiddels is een toezegging ontvangen dat in de toekomst de bepaling zal worden gewijzigd overeenkomstig het voorstel van de Commissie. Deze wijziging zal met ingang van januari 2010 kunnen plaatsvinden. Tijdens de besprekingen met de vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemersorganisaties is geconstateerd dat het cao-onderzoek in het kader van de tweede evaluatie van de WMK slechts betrekking heeft gehad op bedrijfstak-cao s. Daarom is extra aandacht gevraagd ook de ondernemings-cao s op eventuele strijdige bepalingen te controleren. 32

34 11 P u b l i c i t e i t s c a m p a g n e Een probleem bij de naleving van de WMK schuilt in de onbekendheid van de wet- en regelgeving omtrent de aanstellingskeuringen en van de CKA als klachteninstantie. Ook uit de tweede evaluatie van de WMK blijkt dit een duidelijk knelpunt te zijn. Daarom heeft de Commissie de minister van SZW verzocht om een aanvullend budget voor een publiciteitscampagne. Dit budget is toegezegd. Dit weliswaar bescheiden budget heeft het voor de CKA mogelijk gemaakt een professioneel communicatieadviesbureau in te schakelen voor een publiciteitscampagne. In de tweede helft van 2008 is de campagne van start gegaan en heeft een doorloop naar Onderzoek onder jongeren van 16 tot 30 jaar In het verslagjaar heeft het communicatieadviesbureau namens de CKA een panelonderzoek onder jongeren gedaan naar de naamsbekendheid van de CKA en de bekendheid met aanstellingskeuringen. Het onderzoek is online kwantitatief uitgevoerd onder Nederlanders van 16 tot en met 30 jaar met een opleiding op vmbo- of mbo-niveau. Uiteindelijk hebben 595 personen de vragenlijst ingevuld. Gevraagd werd naar de bekendheid met het begrip aanstellingskeuring, zowel voor als na uitleg over deze term. Verder is gevraagd of men bekend was met de strenge regels rond aanstellingskeuringen en naar de bekendheid van de CKA als klachteninstantie. Ook is de jongeren gevraagd of zij wisten dat een vraag naar de gezondheid ook een aanstellingskeuring is. Uit het onderzoek is gebleken dat bijna geen van de jongeren in de leeftijd van 16 tot en met 30 jaar van de CKA heeft gehoord. Spontaan is het begrip aanstellingskeuringen tamelijk onbekend onder de jongeren; 72 % heeft nog nooit van een aanstellingskeuring gehoord. Na toelichting van het begrip gaven veel jongeren aan wel bekend te zijn met aanstellingskeuringen als fenomeen (83%). 33

35 De meeste jongeren zijn niet op de hoogte dat een sollicitatievraag die ingaat op je gezondheid al een aanstellingskeuring is (81 %). Ook het feit dat aanstellingskeuringen aan strenge regels zijn gebonden is voor menigeen niet bekend (49 %). Bijna geen van de jongeren is bekend met de CKA als klachteninstantie (94%). Nieuwe folders Na het onderzoek naar de naamsbekendheid van de CKA en de bekendheid met het begrip aanstellingskeuringen heeft de CKA samen met het communicatieadviesbureau twee nieuwe folders ontworpen. Eén folder is speciaal gericht op werknemers die op zoek zijn naar een baan. Sollicitanten kunnen zich hiermee voorbereiden op een sollicitatiegesprek en vinden hierin belangrijke informatie over de aanstellingskeuring. De andere folder is een algemene folder die zich richt tot werknemers, werkgevers en bedrijfsartsen. De folder geeft voor deze te onderscheiden groepen de vereiste informatie over wanneer een aanstellingskeuring mag plaatsvinden en onder welke voorwaarden. De tekst in de nieuwe folders is in heldere taal geschreven en de beide folders hebben een luchtig karakter gekregen door gebruik te maken van cartoons. Banners In het kader van de publiekscampagne zijn een aantal banners op verschillende websites geplaatst. Op de sites en zijn banners geplaatst die linken naar een achterliggende presentatiepagina. Op deze presentatiepagina staat informatie over de CKA en over aanstellingskeuringen en een link naar de website van de CKA. Maar ook andere organisaties hebben toegezegd op hun website een banner te plaatsen die doorverwijst naar de website van de CKA. Free publicity via het externe netwerk van de CKA De organisaties uit het externe netwerk van de CKA zijn in het kader van de publiciteitscampagne benaderd met persberichten en met het nieuw ontwikkelde informatiemateriaal. Daarnaast heeft de CKA gevraagd om een doorverwijzing naar andere relevante organisaties waarmee de CKA contact zou kunnen zoeken. De centrale werknemers- en werkgeversorganisaties hebben 34