Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen

Transcriptie

1 Jaar verslag 2007

2 Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen Postbus LK Den Haag telefoon fax website Colofon tekst grafisch ontwerp druk Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen Afdeling opmaak SER Huisdrukkerij SER, Den Haag

3 I n h o u d Voorwoord 5 1 Doel van het jaarverslag 7 2 Signalen 8 3 De Commissie 10 4 Werkwijze 12 5 Toetsingscriteria CKA 16 6 Cijfers 18 7 Resultaten / follow-up 21 8 Activiteiten van de Commissie 26 9 Invitational Conference Diabetes en (toegang tot) werk Tweede evaluatie Wet op de medische keuringen 31 Bijlagen Oordelen Adviezen CKA

4 4

5 Vo o r w o o r d Voor de CKA was het jaar 2007 een jaar van veranderingen. Die veranderingen betroffen vooral de organisatie van de werkzaamheden van de CKA. Daarnaast was 2007 voor drie van de zes leden het laatste zittingsjaar omdat hun maximale zittingstermijn verstreek. De kennis en ervaring van deze leden is zo goed mogelijk vastgelegd voor de toekomst van de Commissie in nieuwe samenstelling. Zo is de regeling van werkzaamheden van de CKA aangepast en geactualiseerd. Ook het juridisch toetsingskader is daar waar nodig herzien en uitgebreid. Uiteraard zijn er nieuwe leden geworven. Aan het slot van dit voorwoord meer over deze wisseling van de wacht. Sinds juni 2007 is het secretariaat van de CKA ondergebracht bij de Sociaal-Economische Raad (SER). Het bescheiden eigen secretariaat van de CKA in Utrecht is eind mei opgeheven. Deze overgang betekende een complete verhuizing van het archief van de Commissie en veel andere praktische organisatorische veranderingen. De CKA is daardoor een tijd lang niet goed bereikbaar geweest. Waarschijnlijk is dat de reden dat in 2007 minder klachten zijn ontvangen dan in de voorgaande jaren. Inmiddels zijn de meeste zaken goed op orde en kan de Commissie haar voordeel doen uit de onderbrenging bij de SER. Heel belangrijk is dat de contacten met werknemers- en werkgeversorganisaties kunnen worden versterkt. Dat de Commissie die contacten nodig heeft, blijkt wel uit de tweede evaluatie van de Wet op de medische keuringen (WMK) die in het voorjaar van 2007 is voltooid. Een positief punt uit de evaluatie is dat het aantal medische keuringen is afgenomen. Bij de ruim medische keuringen die jaarlijks nog wel worden verricht, worden echter tal van voorschriften van de WMK regelmatig niet in acht genomen. Daarnaast worden tijdens sollicitatiegesprekken te vaak gezondheidsvragen gesteld. Dit is een vorm van lekenkeuring die volledig in strijd is met de WMK en die leidt tot een ongeoorloofde risicoselectie die diep kan ingrijpen in de mogelijkheden van individuen om aan het arbeidsproces deel te nemen. De kabinetsreactie op de evaluatierapporten is inmiddels bekend. Hieruit blijkt onder andere de bedoeling om een van de wensen van de CKA te honoreren en wel om de ondernemingsraad (or) 5

6 of personeelsvertegenwoordiging (PVT) klachtrecht bij de CKA te geven. Dat is goed nieuws. Op die manier kan het toezicht op ongeoorloofde medische keuringen en op de lekenkeuringen worden verbeterd. Voor individuele werknemers die hierdoor worden getroffen, is het indienen van een klacht bij de CKA vaak een stap te ver. Een klachtrecht van de or of PVT is om die reden van belang. Bovendien kan hiervan een preventieve werking uitgaan. In 2007 heeft de CKA nieuwe activiteiten ontplooid. In januari is een succesvolle conferentie over Diabetes en (toegang tot) werk georganiseerd in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB). Vervolgacties om de deelname aan het arbeidsproces voor diabetici te verbeteren, zijn nog gaande. Daarnaast heeft de CKA, als nieuwe vorm van follow-up, gesprekken georganiseerd met delegaties van twee arbeidsorganisaties. Zowel adviesvragen als signalen dat aanbevelingen in oordelen van de Commissie mogelijk niet goed waren opgevolgd, waren de aanleiding om hiervoor te kiezen. Met de verantwoordelijke personeelsfunctionarissen en bedrijfsartsen is besproken of het aanstellingskeuringenbeleid daadwerkelijk in overeenstemming is met de eisen van de WMK. In beide gevallen bleken het vruchtbare gesprekken te zijn waarin ook laatste onduidelijkheden konden worden opgelost. De Commissie is van plan deze vorm van follow-up vaker toe te passen. De CKA heeft afscheid genomen van haar voorzitter de heer Th. van Berkestijn (bedrijfsarts) en van de leden de heer prof. J. Willems (bedrijfsarts) en de heer prof. A. Hendriks (jurist). De Commissie is de scheidend voorzitter en leden heel veel dank verschuldigd voor hun grote inzet gedurende zes jaar. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft met ingang van 1 februari 2008 als nieuwe leden benoemd: mevrouw M. Vijn (jurist) en de heren W. van de Fliert (bedrijfsarts) en E. Harderwijk (bedrijfsarts). Mevrouw C. van Roessel (bedrijfsarts) is met ingang van deze datum benoemd als plaatsvervangend voorzitter. Den Haag, 1 maart 2008 Mr. E. Cremers-Hartman voorzitter 6

7 1 D o e l va n h e t j a a r v e r s l a g De Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA) legt met het jaarverslag, conform het bepaalde in artikel 5, eerste lid, van het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen, verantwoording af over haar werkzaamheden. De CKA maakt in het jaarverslag voorts melding van door haar geconstateerde problemen ten aanzien van keuringen in relatie tot de Wet op de medische keuringen (WMK). 7

8 2 S i g n a l e n Sinds de Commissie met haar werkzaamheden per 1 februari 2002 is begonnen, heeft zij diverse problemen gesignaleerd met betrekking tot de toepasbaarheid van de WMK. De Commissie heeft zich in het kader van gesignaleerde problemen tot dusverre vooral gericht op de advisering aan de minister van SZW. Bijvoorbeeld inzake de indicatiestelling WSW, waarover in 2003 gesprekken zijn gevoerd met medewerkers van de betrokken afdelingen van het ministerie van SZW, en de aanbeveling in 2004 inzake het verduidelijken van regelgeving omtrent het melden aan de aspirant-werkgever van het arbeidsgehandicapt zijn dan wel de aanspraak op een arbeidsongeschiktheidsuitkering en de rol van het UWV. De Commissie heeft in 2004 op verzoek van de staatssecretaris van SZW haar visie gegeven op de doelmatigheid en de doeltreffendheid van het Besluit aanstellingskeuringen 1. In 2005 heeft de Commissie tal van suggesties gedaan ten behoeve van de tweede evaluatie van de WMK 2. Het document waarin deze suggesties zijn vervat, bevat tevens een uitgebreide analyse van de werking van de WMK in de praktijk. Voorts zijn in de jaarverslagen knelpunten genoemd met betrekking tot de reikwijdte (werkingssfeer) van de WMK (2003, 2004, 2005): het ontbreken van rechtsbescherming bij keuringen die weliswaar voorafgaan aan werk, maar niet voorafgaan aan een arbeidsverhouding of aanstelling in de zin van de WMK (vakopleidingen, vrijwilligerswerk, stagiaires). Ook is onduidelijkheid gesignaleerd over de toepasselijkheid van de WMK bij keuringen tijdens het dienstverband (proeftijd, opvolgend werkgeverschap, verplichte keuring om in functie te kunnen blijven). In haar jaarverslag 2004 heeft de CKA de aanbeveling gedaan artikel 1, onderdeel a, WMK zo uit te breiden, dat alle arbeidsverhoudingen die onder het bereik van artikel 4 WGB h/cz vallen, eveneens onder de WMK zullen worden gebracht. Onder het begrip arbeidsverhouding van artikel 4 WGB h/cz vallen immers alle arbeidsverhoudingen waarbij arbeid onder het gezag van de werkgever wordt verricht. 1 Zie Jaarverslag CKA 2004, p Zie Jaarverslag CKA 2005, p De jaarverslagen zijn gepubliceerd op de website van de CKA. 8

9 In het jaarverslag 2005 heeft de CKA opgemerkt dat de WMK de rol van de Arbodienst miskent als belangrijke schakel bij aanstellingskeuringen. Specifieke aandacht is geschonken aan de positie van de bedrijfsarts in relatie tot de Arbodienst, bij wie hij/zij werkzaam is, met name omdat een bedrijfsarts niet kan klagen bij de Commissie over de handelwijze van deze Arbodienst, veelal de facto zijn opdrachtgever. De Commissie heeft de aanbeveling gedaan om een bedrijfsarts, niet zijnde de keurend arts, de mogelijkheid te geven een klacht in te dienen, indien hij/zij meent dat een Arbodienst niet handelt volgens de voorschriften van de WMK. In het jaarverslag 2005 heeft de CKA, naar aanleiding van klachten ingediend door een ondernemingsraad, tevens de aanbeveling gedaan voor het toekennen van de klachtbevoegdheid aan een ondernemingsraad, te vergelijken met artikel 12, tweede lid, onderdeel d, van de Algemene wet gelijke behandeling (AWGB). De Commissie heeft in 2006 dezelfde problematiek geconstateerd en vastgesteld dat de CKA geen reacties heeft ontvangen van de minister van SZW over de aanbevelingen in de jaarverslagen. Om die reden heeft de CKA aangekondigd in de toekomst deze aanbevelingen apart onder de aandacht van de minister te brengen. In verslagjaar 2007 heeft de CKA een reactie ontvangen van de minister van SZW naar aanleiding van het Jaarverslag 2006 en de gesignaleerde knelpunten met betrekking tot de WMK. In de brief geeft de Minister er blijk van kennis te hebben genomen van deze signalen van de CKA. De minister deelt mee dat deze onderwerpen terugkeren in de tweede evaluatie van de WMK en de deelevaluatie van het Besluit aanstellingskeuringen en dat na de zomer van 2007 een kabinetsstandpunt zal volgen. In verslagjaar 2007 heeft de CKA bij brief van 18 september gereageerd op de onderzoeksrapportages die zijn verschenen in het kader van de tweede evaluatie van de WMK. De brief is gericht aan de minister van SZW en de staatssecretaris van VWS en is tevens in afschrift gezonden naar de leden van de vaste commissie SZW van de Tweede Kamer. In de brief stelt de CKA met instemming vast dat een aantal aanbevelingen van de CKA in de evaluatierapporten terugkomen. De Commissie plaatst daarnaast kanttekeningen bij de rapportages en brengt eerdere aanbevelingen nogmaals onder de aandacht. In hoofdstuk 10 van dit jaarverslag wordt de inhoud van deze brief nader besproken. 9

10 3 D e C o m m i s s i e De Commissie is ingesteld op grond van artikel 3, eerste lid, van het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen van 23 november De Commissie bestaat uit drie onafhankelijke leden: de voorzitter en twee leden. Voor elk lid en de voorzitter is een plaatsvervanger benoemd. De leden zijn benoemd door de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De leden zijn deskundig op het (bedrijfs)geneeskundige en/of het juridische vlak. Voor de uitvoering van haar werkzaamheden wordt aan de Commissie jaarlijks een budget toegekend, dat wordt gefinancierd door de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Samenstelling In dit verslagjaar waren lid van de Commissie: de heer Th.M.G. van Berkestijn, arts (voorzitter) de heer dr. C.T.J. Hulshof, bedrijfsarts (plaatsvervangend voorzitter) - tot 1 februari 2007 de heer prof. mr. A.C. Hendriks (lid) mevrouw mr. M.J. Kelder, bedrijfsarts (lid) - tot 1 februari 2007 mevrouw mr. C.M.F. van Roessel, bedrijfsarts (lid) - vanaf 1 februari 2007 mevrouw mr. E. Cremers (vanaf 1 februari 2007 plaatsvervangend voorzitter) de heer prof. dr. J.H.B.M. Willems, bedrijfsarts (plaatsvervangend lid) de heer prof. mr. W.H.A.C.M. Bouwens (plaatsvervangend lid) - vanaf 1 februari De medewerkers van het secretariaat van de Commissie waren in dit verslagjaar: 10 mevrouw mr. A.D. van Zeben, secretaris tot 1 juni 2007 mevrouw mr. S. Vermeulen, administratief-juridisch medewerker tot 1 juni 2007 de heer mr. E.V. Knopper, secretaris vanaf 1 juni 2007 mevrouw mr. J. Jonkman, plv. secretaris vanaf 1 juni 2007.

11 De voorzitter, leden, plaatsvervangend leden en secretarieel medewerkers van de Commissie hebben een geheimhoudingsplicht ten aanzien van hetgeen hun uit hoofde van hun functie dan wel betrokkenheid bij de behandeling van klachten bekend is geworden. Bevoegdheden De Commissie is ingesteld om een goede toepassing en naleving van de WMK te bevorderen. Daartoe heeft zij de volgende mogelijkheden: het behandelen van en het geven van een oordeel over klachten het doen van aanbevelingen aan partijen het doen van eigen onderzoek op grond van signalen, ontvangen uit klachten en overige verkregen informatie het geven van een follow-up van oordelen en aanbevelingen het doen van aanbevelingen aan de minister van SZW het geven van advies. 11

12 4 We r k w i j z e De CKA is, ingevolge het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen, gehouden een regeling van werkzaamheden op te stellen. In het verslagjaar is de eerder opgestelde regeling tegen het licht gehouden en voor zover nodig aangepast en geactualiseerd. Voorts is in de regeling de mogelijkheid van een spoedprocedure opgenomen. De nieuwe regeling is vastgesteld op 18 december 2007 en is verkrijgbaar bij het secretariaat van de CKA. De Regeling Werkzaamheden CKA is tevens gepubliceerd op de website. Overeenkomstig deze regeling geldt de hierna volgende werkwijze. Indienen van een klacht Een klacht moet worden ingediend binnen zes maanden, nadat de zaak, waarop het geschil betrekking heeft, zich heeft voorgedaan. De klacht kan worden ingediend per brief, per , of via het klachtformulier op de website van de Commissie. Indienen van een verzoek om advies Een verzoek om advies kan schriftelijk, of telefonisch of per worden ingediend bij de Commissie. Telefonische informatie Ook telefonisch kan een probleem met betrekking tot aanstellingskeuringen worden voorgelegd aan de Commissie en kan advies worden gevraagd of het zin heeft een klacht in te dienen bij de Commissie. Informatie inwinnen Het kan nodig zijn dat de Commissie nadere informatie moet inwinnen bij klager of bij degene die om advies vraagt. Bij een klacht gaat de commissie na in hoeverre er mogelijkheden zijn voor een behandeling van de klacht door degene tegen wie de klacht zich richt (verweerder). 12

13 Advies Een advies wordt, na verkregen informatie en eventueel noodzakelijk onderzoek, schriftelijk of per aan verzoeker gestuurd. Klachtbehandeling Zodra de Commissie de nodige informatie heeft ontvangen, wordt de verweerder op de hoogte gesteld van de klacht. De verweerder krijgt, na op de hoogte te zijn gesteld van de klacht, twee weken de gelegenheid om schriftelijk te reageren. Vervolgens vindt een mondelinge behandeling van de klacht plaats tijdens een openbare hoorzitting. De Commissie kan besluiten de zaak op stukken af te doen na overleg hierover met partijen. In dat geval vindt geen openbare hoorzitting plaats. De afspraak met partijen om af te zien van de mondelinge behandeling van de klacht moet schriftelijk worden vastgelegd. Klager en verweerder kunnen de Commissie verzoeken andere personen die direct bij de klacht zijn betrokken, alsmede getuigen of deskundigen te horen. De namen van deze personen moeten twee weken vóór aanvang van de mondelinge behandeling aan de Commissie worden medegedeeld. Tijdens de mondelinge behandeling kunnen klager en verweerder mondeling hun visie geven op de klacht en stellen de leden van de Commissie hun vragen. Oordeel Binnen zes weken na de mondelinge behandeling van de klacht geeft de Commissie schriftelijk en met redenen omkleed haar oordeel over de vraag of al dan niet is gehandeld in strijd met de WMK, waarbij wordt betrokken het Besluit aanstellingskeuringen en het Protocol Aanstellingskeuringen. Indien tijdens de hoorzitting of in raadkamer blijkt dat de Commissie nadere informatie nodig heeft, kan de termijn worden verlengd. Aanbevelingen Bij haar oordeel kan de Commissie aanbevelingen doen. 13

14 Eigen onderzoek naar aanleiding van signalen Ook los van de indiening van een formele klacht of een verzoek om advies kan de Commissie onderzoek doen. De procedure van het eigen onderzoek is overeenkomstig de klachtbehandeling, met dien verstande dat de Commissie hierbij niet aan termijnen is gebonden. De signalen die de Commissie ontvangt, kunnen aanleiding zijn een eigen onderzoek in te stellen. Dit onderzoek kan nodig zijn om te kunnen beoordelen of de aangedragen feiten leiden tot strijdigheid met de voorschriften van de WMK en de daarop gebaseerde regelgeving. Op basis van dit onderzoek zal de CKA aanbevelingen kunnen doen. De Commissie kan de minister van SZW aanbevelingen doen op grond van signalen die de Commissie ontvangt uit ingediende en behandelde klachten en uit overige verkregen informatie. De Commissie heeft deze bevoegdheid op grond van artikel 6, derde lid, van het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen. Het doel hiervan is de mogelijkheden te vergroten om de kwaliteit van de medische aanstellingskeuringen te bewaken en te bevorderen. Naast het doen van aanbevelingen aan de minister van SZW, kan het eigen onderzoek de Commissie ook reden geven een (ongevraagd) advies uit te brengen aan diegenen die betrokken zijn bij de uitvoeringspraktijk van de medische aanstellingskeuringen. Als de signalen feitelijk een klacht inhouden omtrent het handelen van een of meer natuurlijke of rechtspersonen die vallen onder de reikwijdte van de WMK, kan het onderzoek tevens resulteren in het uitbrengen van een oordeel over de onderzochte feiten. De werkwijze bij het verrichten van het eigen onderzoek moet uiteraard in overeenstemming zijn met alle voorschriften die voortvloeien uit de WMK en de daarop gebaseerde regelgeving. Als de kwestie is ingebracht door een persoon of instantie, pleegt de Commissie overleg met betrokkene(n) over de vraag of relevante gegevens uit overgelegde bescheiden kunnen worden gebruikt. Vervolgens worden de te onderzoeken feiten voorgelegd aan de natuurlijke of rechtsperso(o)n(en) waarop de signalen betrekking hebben. Daarbij kunnen tevens vragen worden gesteld. Afhankelijk van de reactie besluit de Commissie of zal worden overgegaan tot een nader onderzoek, meestal in de vorm van een mondelinge behandeling. 14 Het onderzoek kan worden afgesloten met een oordeel, een advies en een of meer aanbevelingen van de Commissie. De CKA doet aanbevelingen aan de minister van SZW als er onvolkomenheden in wet- en regelgeving worden geconstateerd en aan betrokkenen als de keuringspraktijk moet worden aangepast aan de WMK en de daarop gebaseerde regelgeving.

15 Follow-up De Commissie heeft niet de bevoegdheid sancties op te leggen. Wel gaat de Commissie na wat er gebeurt met haar oordelen en aanbevelingen. Deze follow-up heeft als doel inzichtelijk te maken of en zo ja, op welke wijze er is gereageerd op de oordelen, de individuele en algemene aanbevelingen en of er maatregelen zijn genomen. Publicatie De oordelen worden geanonimiseerd gepubliceerd op de website van de Commissie en, zo de Commissie daartoe aanleiding ziet, worden de desbetreffende oordelen om redenen ontleend aan het algemeen belang aangeboden ter publicatie in daartoe geëigende medische en/of juridische tijdschriften. Spoedprocedure Een spoedprocedure kan worden gevolgd indien een klager te kennen geeft belang te hebben bij een snelle(re) behandeling van de klacht of indien anderszins blijkt dat een snelle behandeling van de klacht is aangewezen. 15

16 5 To e t s i n g s c r i t e r i a C K A Uitgangspunt van de WMK is dat aanstellingskeuringen beperkt toelaatbaar zijn teneinde ongerechtvaardigde uitsluiting van de arbeidsmarkt te voorkomen en de privacy van werknemers te beschermen. De aanstellingskeuring mag daarom niet worden gebruikt als instrument van risicoselectie van werknemers voor ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid in de toekomst. Als het verrichten van een aanstellingskeuring wettelijk is toegestaan, vormt deze keuring om die reden het sluitstuk van de selectieprocedure. Volgens artikel 1, onderdeel a, van de WMK wordt onder een keuring verstaan: vragen over de gezondheidstoestand van de keurling en het verrichten van medisch onderzoek in verband met het aangaan of wijzigen van een burgerrechtelijke arbeidsverhouding ( ) of een aanstelling in openbare dienst. Artikel 4, eerste lid, van de WMK, in samenhang met artikel 3, eerste lid, van het Besluit aanstellingskeuringen bepaalt dat een aanstellingskeuring alleen mag plaatsvinden, indien aan de vervulling van de betreffende functie en de daarbij behorende taken bijzondere eisen op het punt van medische geschiktheid moeten worden gesteld. Onder bijzondere eisen op het punt van medische geschiktheid wordt verstaan: de bescherming van de gezondheid en de veiligheid van de keurling en van derden bij de uitvoering van de desbetreffende arbeid; en de risico s voor de gezondheid en de veiligheid, die niet met gangbare maatregelen, overeenkomstig de stand der wetenschap en professionele dienstverlening, kunnen worden gereduceerd. De risico s die met de functie samenhangen, moeten dus in eerste instantie zoveel mogelijk door de werkgever worden voorkomen door preventieve maatregelen te treffen. Een aanstellingskeuring mag derhalve alleen worden verricht in die situaties waarbij functie-eisen een bijzonder beroep doen op de medische geschiktheid van de kandidaat. 16

17 Voor het doen verrichten van de aanstellingskeuring en voor de uitvoering daarvan dienen de volgende punten in acht te worden genomen: ter preventie van gezondheids- en veiligheidsrisico s zijn bijzondere functie-eisen geformuleerd waarop de selectie zich kan richten; per bijzondere functie-eis zijn (medische) toetsingscriteria ontwikkeld; de gebruikte onderzoeksmethoden moeten valide zijn, dat wil onder andere zeggen: voldoende specifiek om het gedefinieerde risico ook daadwerkelijk op te sporen; algemene vragen naar de gezondheid zijn daarbij niet toegelaten; er mogen geen vragen worden gesteld en geen medische onderzoeken worden verricht die een onevenredige inbreuk betekenen op de persoonlijke levenssfeer van de keurling. Bij het verrichten van een aanstellingskeuring moet ingevolge de WMK, alsmede het Besluit aanstellingskeuringen en overige relevante wetgeving, aan de volgende procedurevoorschriften zijn voldaan: door de werkgever is schriftelijk advies gevraagd aan de arbodienst dan wel de bedrijfsarts, met wie een contract is gesloten, over de rechtmatigheid van de keuring voor bepaalde functies (artikel 3, tweede lid, Besluit aanstellingskeuringen); na een positief advies van de arbodienst dan wel de bedrijfsarts heeft de werkgever vervolgens schriftelijk vastgelegd: de functie-eisen, het doel van de keuring, de vragen welke ten aanzien van de gezondheid zullen worden gesteld en de medische onderzoeken welke mogen worden verricht (artikel 8, eerste lid, WMK en artikel 3, tweede lid Besluit aanstellingskeuringen); de werkgever heeft de instemming van de ondernemingsraad (of de personeelsvertegenwoordiging) over het voorgenomen keuringsbeleid (artikel 27, eerste lid, Wet op de ondernemingsraden); in de voorlichtende tekst betreffende de werving voor de functie is vermeld dat een aanstellingskeuring zal plaatsvinden (artikel 4 Besluit aanstellingskeuringen); de keurling wordt vooraf schriftelijk geïnformeerd over het doel en de inhoud van de keuring en over zijn/haar rechten (recht op herkeuring en de mogelijkheid een klacht in te dienen bij de CKA) (artikel 8, tweede lid, WMK en artikel 3, tweede lid, en artikel 5 Besluit aanstellingskeuringen); een aanstellingskeuring wordt pas verricht nadat alle overige beoordelingen van de sollicitant hebben plaatsgevonden; de aanstellingskeuring is het sluitstuk van de selectieprocedure (artikel 4, tweede lid, WMK). 17

18 6 C i j fe r s Hieronder volgt een cijfermatig overzicht van de klachten en vragen die de CKA de afgelopen zes jaar hebben bereikt en wat daarmee is gedaan. Telling Wanneer er meer klagers zijn met dezelfde klacht wordt dit geteld als één klacht. Wanneer één klager zich richt zowel tegen de werkgever als tegen de keurend arts wordt dit geteld als twee klachten. Klachten en vragen Klachten van vorig jaar Vragen Totaal

19 Afhandeling Vragen Doorverwezen Mondeling advies Schriftelijk advies Klachten Klachtbehandeling Niet verder in onderzoek genomen 3 7 Naar opvolgend jaar Eigen onderzoek Follow-up De CKA gaat na wat er gebeurt met de oordelen en aanbevelingen. Deze follow-up heeft als doel inzicht te geven of, en zo ja, hoe er wordt gereageerd op de oordelen en of er maatregelen worden genomen voor de toekomst reacties maatregelen Analyse Uit bovenstaande cijfers blijkt dat er in de eerste jaren na de instelling van de CKA in 2002 sprake is van een toename van het aantal ingediende klachten en van het aantal (advies)vragen. In het verslagjaar is sprake van een daling van zowel het aantal ingediende klachten als het aantal 3 De CKA houdt hiervan een register bij. 4 Of per . 5 De uitgebrachte oordelen zijn in de bijlage bij dit jaarverslag opgenomen. 19

20 adviesvragen. Mogelijk is dit (mede) te wijten aan de verhuizing van het secretariaat van de CKA (van Utrecht naar Den Haag, per 1 juni 2007); ten gevolge van deze verhuizing is gedurende langere tijd sprake geweest van een slechte bereikbaarheid (zowel telefonisch als via internet en ). Hierdoor kan met name het aantal vragen negatief zijn beïnvloed. De Commissie heeft de in het verslagjaar ontvangen (drie) klachten niet verder in onderzoek genomen. In twee gevallen was dit omdat de klagers ondanks herhaaldelijk rappel de vereiste aanvullende informatie niet hebben verstrekt. Het betroffen serieuze klachten die in eerste instantie wel uitvoerig waren toegelicht. Het is denkbaar dat voor klagers het afgeven van dit signaal voldoende is geweest. In het derde geval bleek bij klager het gevraagde bewijsmateriaal niet meer voorhanden; bovendien moest worden vastgesteld dat het niet ging om een aanstellingskeuring in de zin van de WMK, omdat er geen sprake was van een arbeidsverhouding in de zin van deze wet. De Commissie vraagt in de aanbiedingsbrief bij een uitgesproken oordeel om een reactie op het oordeel. Op de uitgebrachte oordelen heeft de CKA in het verslagjaar drie reacties ontvangen. In een geval heeft de betrokken werkgever aangegeven dat hij een door hem in het kader van sollicitaties gehanteerd vragenformulier, dat door de CKA in strijd met de WMK was bevonden, zal aanpassen. Zie hierover verder in hoofdstuk 7. In een ander geval heeft de werkgever toegezegd interne procedures conform de in het oordeel opgenomen aanbevelingen te zullen aanpassen (zie hierover oordeel in de bijlage bij dit jaarverslag). In een derde geval heeft een werkgever om herziening van het oordeel gevraagd. Zie hierover verder in hoofdstuk 7. 20

21 7 R e s u l t a t e n / f o l l o w - u p De CKA heeft in het verslagjaar naar aanleiding van klachten en vragen een aantal keren nader gecommuniceerd met degenen op wie de vragen of klachten betrekking hadden. Hieronder wordt ingegaan op een vijftal van dergelijke vervolgactiviteiten: een gesprek met een luchtvaartmaatschappij, een gesprek met Defensie, schriftelijke communicatie met een incasso-onderneming, met een keurend arts en met een uitzendbureau. In het voorwoord bij dit jaarverslag zijn de gesprekken met de twee arbeidsorganisaties aangeduid als een nieuwe vorm van follow-up. Zowel adviesvragen als signalen dat aanbevelingen in oordelen van de Commissie mogelijk niet goed waren opgevolgd, waren de aanleiding om voor deze werkwijze te kiezen. 1. Gesprek met een luchtvaartmaatschappij In haar oordeel van 15 december 2004, naar aanleiding van een klacht van een cabin attendant die wilde doorstromen van luchtvaartmaatschappij A (lm. A) naar (de daaraan gelieerde) luchtvaartmaatschappij B (lm. B), heeft de CKA aan lm. B de aanbeveling gedaan de procedure van doorstroming in overeenstemming te brengen met de voorschriften van de Wet op de Medische keuringen (WMK). Volgens lm. B is dit ook gebeurd. Sedert begin 2005 worden kandidaat-cabin attendants (al dan niet afkomstig van lm. A) niet meer naar hun verzuimverleden gevraagd. De CKA ontving echter signalen dat bij de doorstroom van lm. B naar lm. A nog steeds gebruik werd gemaakt van gezondheidsgegevens in het personeelsdossier. Naar aanleiding hiervan heeft de CKA aan lm. B verzocht een gesprek aan te gaan om hierover meer duidelijkheid te krijgen. Dit gesprek vond plaats op 16 januari 2007 op het kantoor van lm. B. Lm. A. en lm. B zijn weliswaar aan elkaar gelieerd (lm. A is 100 procent dochter van lm. B), maar opereren verder geheel zelfstandig en hebben ieder hun eigen werving- en selectiebeleid. Bovendien heeft lm. A een eigen cao en eigen arbeidsvoorwaarden. 21

22 Voor cabin attendants van lm. A geldt een doorstroomregeling. Volgens deze doorstroomregeling moet een cabin attendant van lm. A om te kunnen doorstromen naar lm. B aan een aantal voorwaarden voldoen, waaronder ook een aanstellingskeuring. In de praktijk echter blijkt deze medische keuring voor cabin attendants van lm. A niet uitgevoerd te worden, maar alleen voor nieuw vliegend personeel. Voor de cabin attendants van lm. A geldt dat deze gevraagd wordt toestemming te geven voor inzage in hun personeelsdossier door de HR-manager van lm. B. Hierin staat ook informatie over eventueel verzuim. De bevindingen uit het personeelsdossier worden door de HR-manager ten behoeve van het gesprek met de cabin attendant op een standaardformulier ingevuld. Vervolgens wordt tijdens het gesprek aan de cabin attendant de vraag gesteld wat lm. B moet zijn opgevallen aan de informatie uit het personeelsdossier. Hiermee wordt de cabin attendant een vraag gesteld waardoor de cabin attendant ertoe wordt gezet te praten over opvallende zaken uit zijn of haar dossier. Lm. B heeft evenwel tijdens het gesprek aangegeven dat dit niet betekent dat het verzuim een rol speelt bij de beslissing de betreffende persoon al dan niet door te laten stromen naar lm. B. Bij een deel van het personeel van lm. A leeft echter het idee dat het verzuim wel degelijk een rol speelt bij de doorstroming. Naar aanleiding van het gesprek met de CKA heeft lm. B overleg gehad met lm. A en is lm. A op de hoogte gebracht van de discrepantie in communicatie over de doorstroompraktijk van lm. A naar lm. B. Er is afgesproken dat de cabin attendants voortaan de juiste informatie zullen krijgen. Op deze wijze zullen lm. A en lm. B er gezamenlijk naar streven duidelijk te maken dat het verzuimverleden of de gezondheidstoestand van de lm. A-cabin attendant geen rol speelt in diens doorstroommogelijkheden naar de lm. B. Naar aanleiding van het gesprek heeft de arbodienst van lm. B haar handelwijze met betrekking tot aanstellingskeuringen van cabin attendants ten behoeve van de CKA per brief kort uiteengezet. 2. Gesprek met Defensie In het verslagjaar ontving de CKA vragen van een tweetal keuringsartsen van het Diensten Centrum Medische Keuringen van het ministerie van Defensie. De voorgelegde kwesties hadden enerzijds betrekking op de vraag of er in juridische zin sprake is van een aanstellingskeuring bij overgang van de ene militaire functie naar de andere en anderzijds op de vraag of een medisch vooronderzoek voorafgaand aan een vaktechnische opleiding, die pas na afronding kan leiden tot aanstelling als militair, in overeenstemming is met de eisen van de WMK. 22

23 De vragen hebben uiteindelijk geleid tot een overleg, ook in meer algemene zin, van de CKA met een delegatie namens de centrale bestuursstaf van het ministerie van Defensie, dat gehouden is op 30 november Naar aanleiding van de eerste vraag is vanuit Defensie aangegeven dat bij de overgang van het ene naar het andere onderdeel van het militaire apparaat er geen sprake is van een (nieuwe) aanstellingskeuring. Wel kan het zijn dat via een functiekeuring wordt onderzocht op de eventuele zwaardere eisen van de nieuwe functie. De vertegenwoordiging van Defensie heeft aangegeven dat er binnen het militaire apparaat een proces gaande is om daarvoor systematiek op te zetten die zo goed mogelijk aansluit bij de Leidraad Aanstellingskeuringen. Vanuit de CKA is waardering geuit voor de projectmatige aanpak waarmee binnen Defensie deze herziening van de gehanteerde systematiek in gang is gezet. Naar aanleiding van de tweede vraag wordt vastgesteld dat het in beginsel onjuist is dat er een medische keuring plaatsvindt voorafgaande aan een opleiding, en dat er daarna, na succesvolle afronding van de opleiding, ook nog een militaire basiskeuring plaatsvindt. Een mogelijke voorafgaande keuring zou wel kunnen plaatsvinden indien deze op basis van vrijwilligheid wordt aangeboden. Vanuit Defensie is aangegeven dat deze beleidslijn naar de keurende instanties is gecommuniceerd. Zowel vanuit de CKA als vanuit Defensie is geconcludeerd dat het gesprek verhelderend is geweest. De CKA zal op de hoogte worden gehouden van het proces van aanpassing van de keuringssystematiek bij Defensie. 3. Correspondentie met een incasso-onderneming In haar oordeel (hierachter in de bijlage opgenomen) heeft de CKA uitgesproken dat de handelwijze van verweerder, een incasso-onderneming, inhoudende het stellen van vragen over de gezondheidstoestand van de sollicitant, in strijd is met de Wet op de medische keuringen. Het stellen van deze vragen vond plaats doordat sollicitanten in het kader van de sollicitatie gevraagd werd een formulier speciale voorzieningen in te vullen; daarin waren vragen opgenomen over de gezondheidstoestand van de sollicitant. In het kader van de follow-up heeft de onderneming toegezegd het formulier te zullen aanpassen. Daarop heeft de onderneming de CKA na enige tijd een aangepast formulier speciale voorzieningen aan de CKA ter beoordeling aangeboden. De CKA heeft 23

24 moeten vaststellen dat ook in het aangepaste formulier nog steeds sprake was van vragen over de gezondheidstoestand van de potentiële werknemer en dat het de bedoeling was van de onderneming om het formulier te blijven gebruiken in het kader van de sollicitatieprocedure. Op grond hiervan heeft de CKA de ondernemer meegedeeld dat ook het aangepaste formulier niet in overeenstemming is met de WMK. 4. Correspondentie met een keurend arts In haar oordeel (opgenomen in het jaarverslag van 2006 van de CKA) heeft de Commissie uitgesproken dat i.c. een keurend arts in strijd heeft gehandeld met de WMK door in opdracht van een werkgever een aanstellingskeuring te verrichten voor de functie van leerling-roeier. In reactie op dit oordeel heeft de betreffende arts de Commissie meegedeeld dat het selectiebeleid voor de opleiding tot roeier zal worden aangepast, waarbij het voorstel is om eventuele lichamelijke gebreken op te sporen voordat men een vierjarig opleidingstraject in gaat, dat aan kandidaten/ aspirant-leerlingen bij de sollicitatie geadviseerd zal worden een keuring te ondergaan volgens de keuringsrichtlijnen van de Scheepvaartinspectie. De betreffende arts vraagt de reactie van de Commissie op dit voorstel. De Commissie heeft de arts in dit verslagjaar laten weten dat zij het voorstel zo begrijpt dat er in overleg met de werkgever besloten is om de keuring aan te bieden op vrijwillige basis. Dit betekent, in tegenstelling tot de aanstellingskeuring, dat kandidaten niet verplicht zijn de keuring te ondergaan. Indien een kandidaat besluit gebruik te maken van de vrijwillige keuring en de daarop volgende keuring uitwijst dat de kandidaat niet voldoet aan de bijzondere eisen van medische geschiktheid, is het aan de keurend arts om de kandidaat erop te wijzen dat hij in de toekomst bij de aanstellingskeuring wellicht wordt afgewezen voor het beroep van roeier. Bij het aanbieden van een vrijwillige keuring ligt het risico derhalve bij de kandidaat-keurling. Het is immers aan de kandidaat om te beslissen of hij gebruikmaakt van de vrijwillige keuring en, indien afgekeurd, of hij desalniettemin gaat deelnemen aan de opleiding. Bij een vrijwillige keuring geldt voorts dat de uitslag van de keuring niet mag worden meegedeeld aan de werkgever. 24

25 5. Correspondentie met een uitzendbureau In haar oordeel (hierachter in de bijlage opgenomen) heeft de Commissie uitgesproken dat verweerster, het uitzendbureau, heeft gehandeld in strijd met de WMK door opdracht te geven tot het verrichten van een aanstellingskeuring. Naar aanleiding van dat oordeel is namens verweerster een schriftelijke reactie ontvangen. Daarin is gesteld dat verweerster bestrijdt dat zij bewust heeft gehandeld in strijd met de WMK; verweerster meende dat zij mocht afgaan op de deskundigheid van de bedrijfsarts over het wel of niet mogen uitvoeren van een aanstellingskeuring. Verder is namens verweerster in dit verband naar voren gebracht dat de keurling (klaagster) op het moment van keuren niet heeft geprotesteerd en dat zij niet is ontslagen op medische gronden, maar wegens disfunctioneren. Verweerster verzoekt om heroverweging van het oordeel. In reactie hierop heeft de Commissie verweerster eraan herinnerd dat zij heeft verzocht de zaak af te doen op de stukken; verweerster heeft geen gebruikgemaakt van de geboden gelegenheid om tijdens de gehouden hoorzitting haar standpunt nader toe te lichten en daarmee mogelijke nadere relevante informatie ter kennis te brengen van de Commissie. Voor de CKA bestaat daarom geen enkele aanleiding om haar oordeel in heroverweging te nemen. Overigens bevatte de reactie van verweerster ook geen nieuwe gezichtspunten. De CKA had in oordeel reeds overwogen dat het uitzendbureau een eigen verantwoordelijkheid heeft inzake de naleving van de WMK. 25

26 8 A c t i v i t e i t e n va n d e C o m m i s s i e De Commissie geeft algemene voorlichting over de betekenis van de WMK via artikelen in medische en juridische tijdschriften, via de website van de CKA en op conferenties, congressen en dergelijke. Algemene bijdragen: KNMG Jaarcongres Invitational Conference Diabetes en (toegang tot) werk op 25 januari 2007 Voordrachten en publicaties leden CKA: E. Cremers-Hartman Publicaties: Geef OR klachtrecht bij aanstellingskeuringen!, OR informatie 2007, pp Wet op de medische keuringen, in: hoofdred. J.M. Caro, Flexibiliteit in arbeidsrelaties, pp , Amsterdam 2007: Uitgeverij WEKA Annotatie bij CRvB 26 april 2007, LJN BA4534, School en Wet 2007, nr. 4, pp betreft de betekenis van de systematiek van de WMK bij de beoordeling van het verzwijgen van het WAO- verleden tijdens het aanstellingsgesprek. Commentaar: Becommentariëring concepttekst Leidraad Verplichte Aanstellingskeuringen. 26

27 A.C. Hendriks Publicaties: Militaire gezondheidszorg: geïntegreerde zorg en gedesintegreerde rechten van de patiënt?, Tijdschrift voor Gezondheidsrecht 2007, pp Werken met een handicap (WGBH/CZ), Actualiteiten Sociaal Recht, Deventer: Kluwer 2007 (123 blz.) ISBN Voordrachten: Juridische consequenties van goedbedoelde adviezen, bijdrage aan Bedrijfsgeneeskundige Dagen 2007, Papendal, 24 mei 2007 Juridische aspecten van testen op multifactoriële aandoeningen, presentatie bijeenkomst werkgroepverband GAVVVAG-specialisten, Woerden, 28 september W.H.A.C.M. Bouwens Publicaties: I.P. Asscher-Vonk e.a., De zieke werknemer, 4e druk, Deventer: Kluwer 2007 (coauteur). Voordrachten: Ziekte en arbeidsongeschiktheid, lezing in de cyclus Actualiteiten Arbeidsrecht; 9 oktober 2007, V.U. Amsterdam. J.H.B.M. Willems Diabetes? Te dik? Niet geschikt voor deze baan meneer! ; in het najaar van 2007 verschenen in verschillende GPD-bladen. C.M.F. van Roessel Projectleider Leidraad verplichte medische keuringen, NVAB; verschenen in december

28 9 I n v i t a t i o n a l C o n f e r e n c e D i a b e t e s e n ( t o e g a n g t o t ) w e r k Op 25 januari 2007 organiseerde de Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen samen met de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB) een Invitational Conference over Diabetes en (toegang tot) werk. Bij de CKA komen relatief veel klachten binnen van kandidaat-werknemers die vinden dat ze ten onrechte voor een functie zijn afgekeurd vanwege het hebben van diabetes mellitus. De CKA stuit bij haar onderzoek nogal eens op keuringsrichtlijnen, waarin het hebben van diabetes op zich genomen als absolute contra-indicatie wordt vermeld. Klagers voelen zich dan ook soms gegriefd, als hun persoonlijke omstandigheden, met de manier waarop ze met hun diabetes omgaan, bij keurend artsen niet eens onderwerp van gesprek is. Bovendien bleek tijdens zittingen van de CKA dat bij diverse bedrijfsartsen waartegen een klacht was ingediend, de medische kennis over diabetes nogal te wensen overliet. Het doel van de Invitational Conference Diabetes en (toegang tot) werk was om een discussie over de problematiek van (toegang tot en behoud van) werk en diabetes met het oog op toekomstige oplossingen op gang te brengen. Na de opening door dagvoorzitter Pieter Rodenburg (voorzitter NVAB) werd een korte hoorzitting gehouden door de CKA aan de hand van een casus. Deze casus was samengesteld uit enkele oordelen van de CKA aangaande aanstellingskeuringen waar diabetes mellitus ter sprake kwam. Na afloop kregen een aantal deskundigen het woord over diabetes mellitus. Aansluitend mochten alle aanwezigen zich mengen in de discussie. De dagvoorzitter trok uit de discussie een aantal conclusies; de voorzitter van de CKA stelde voor bij die conclusies probleemeigenaren te benoemen die zouden worden opgeroepen om ervoor zorg te dragen dat er met de uitkomst van deze conferentie ook daadwerkelijk iets zou gebeuren. Deze probleemeigenaren zijn de keurend artsen zelf, de NVAB, de CKA, de KNMG, de Diabetesvereniging 28

29 en Diabetesfonds, het Ministerie van VWS en het ministerie van SZW. Elke probleemeigenaar heeft een aantal taken gekregen en na verloop van tijd zou er een evaluatie plaatsvinden. Deze evaluatie zal in 2008 worden uitgevoerd. brief probleemeigenaren : Onlangs heeft u het verslag van de Invitational Conference Diabetes en (toegang tot) werk ontvangen, dat ik u hierbij nogmaals toezend. Het doel van de Invitational Conference was om een discussie op gang te brengen over de problematiek van de (toegang tot) werk en diabetes met het oog op toekomstige oplossingen, mede omdat behalve de individuele problematiek van afgekeurden de gevolgen van te ruime afkeuring van diabetici voor de arbeidsmarkt enorm zouden zijn, gezien de toename van het aantal diabetespatiënten. De conferentie stond onder het dagvoorzitterschap van de heer mr. P.E. Rodenburg, bedrijfsarts, voorzitter van de NVAB. Het verslag is gestuurd naar alle genodigden. Dus ook naar de mensen, die niet hebben deelgenomen aan de Invitational Conference. Waarom? Uit de conferentie is naar voren gekomen dat er een spanningsveld is tussen de beoordeling van arbeidsgeschiktheid van diabetici in het algemeen en een zorgvuldige individuele beoordeling bij de keuring. De verantwoordelijkheid voor het overbruggen van dit spanningsveld ligt primair bij de keurend artsen binnen het speelveld van wet- en regelgeving, maar wet- en regelgeving staan nogal eens op gespannen voet met elkaar en tevens met de eigen professionele verantwoordelijkheid van de keurend arts. Daarom is afgesproken dat bij de conclusies probleemeigenaren worden benoemd, die worden opgeroepen ervoor zorg te dragen, waar nodig in overleg met elkaar, dat er met de uitkomst van de conferentie ook daadwerkelijk iets gebeurt. Hieronder staat opgesomd wie als probleemeigenaar voor wat is benoemd. Keurend artsen Zorgen voor goede informatieverstrekking aan de keurling vooraf en gedurende de keuring, onafhankelijk van de eigen verantwoordelijkheid van de opdrachtgever. Zorgen voor een zorgvuldige individuele benadering van de keurling; een en ander in goed overleg met de behandelend arts(en) en gerichte toestemming van de keurling. Up to date blijven met medisch wetenschappelijke en juridische ontwikkelingen rond het keuren in het algemeen en het thema diabetes en werk (bij- en nascholing) in het bijzonder. 29

30 NVAB Signaleren van conflicterende regelgeving naar de betrokken ministeries. Bevorderen dat het Elektronisch Medisch Dossier (EMD) toegankelijk is ten behoeve van overleg tussen keurend arts en behandelend arts(en), onder voorwaarde van gerichte toestemming van de keurling. Voortzetting van de reeds in gang gezette ontwikkeling van een evidence based richtlijn. Wetenschappelijke en juridische ontwikkelingen rond het thema diabetes en werk bijhouden, zodat een goede bij- en nascholing aan keurend artsen gegeven kan worden en deze ook aan keurend artsen aanbieden. Het ontwikkelen van een expertisecentrum op dit gebied, ook ten behoeve van het verstrekken van informatie aan patiënten (organisaties), werkgevers en andere betrokkenen. Daarvoor kan aansluiting worden gezocht bij de Federatie voor Klinisch Arbeidsgeneeskundige Centra. CKA Signaleren van conflicterende regelgeving naar de betrokken ministeries. Volgen van wetenschappelijke en juridische ontwikkelingen rond het thema diabetes en werk ten behoeve van de klachtbehandeling. KNMG Signaleren van conflicterende regelgeving naar de betrokken ministeries. Bevorderen dat het Elektronisch Medisch Dossier (EMD) toegankelijk is ten behoeve van overleg tussen keurend arts en behandelend arts(en), onder voorwaarde van gerichte toestemming van de keurling. Diabetesvereniging en Diabetesfonds Het helpen ontwikkelen van een expertisecentrum op het gebied van diabetes ten behoeve van het verstrekken van informatie aan patiënten (organisaties), werkgevers en andere betrokkenen. Daarvoor kan aansluiting worden gezocht bij de Federatie voor Klinisch Arbeidsgeneeskundige Centra. Ministerie van VWS Bevorderen dat het EMD toegankelijk is ten behoeve van keuren en begeleiden van diabetici, onder voorwaarde van gerichte toestemming van de keurling. Mede bevorderen van de ontwikkeling van expertisecentra Bevorderen dat mogelijk conflicterende wet- en regelgeving wordt aangepast. Ministerie van SZW Bevorderen dat mogelijk conflicterende wet- en regelgeving wordt aangepast. Met vriendelijke groet, Th. M. G. van Berkestijn, arts, Voorzitter CKA 30

31 1 0 Tw e e d e e va l u a t i e We t o p d e m e d i s c h e k e u r i n g e n De tweede evaluatie van de Wet op de medische keuringen (WMK) is in het voorjaar van 2007 voltooid met het aanbieden van twee onderzoeksrapporten door staatssecretaris Bussemaker van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) aan de Tweede Kamer. Het gaat om het rapport Tweede Evaluatie Wet op de medische keuringen, uitgebracht door ZonMw en het rapport Deelevaluatie Besluit Aanstellingskeuringen, uitgebracht door AStri. De rapporten zijn op 2 april 2007 aangeboden mede namens de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 6. Wat de aanstellingskeuringen betreft blijkt uit de tweede evaluatie een afname van het aantal medische keuringen. Bij de ruim medische keuringen die jaarlijks toch nog worden verricht, worden de voorschriften van de WMK echter heel vaak niet in acht genomen. Daarnaast blijkt dat het vragen naar de gezondheidstoestand tijdens sollicitatiegesprekken veelvuldig voorkomt: bij 10 procent van op het oog gezonde sollicitanten, bij 27 procent van de sollicitanten met een gezondheidsprobleem en bij 37 procent van de werknemers met een handicap. Deze vorm van lekenkeuring is volledig in strijd met de WMK en leidt tot een ongeoorloofde risicoselectie die diep kan ingrijpen in de mogelijkheden van individuen om aan het arbeidsproces deel te nemen. Met haar brief van 18 september 2007 aan de minister van SZW en de staatssecretaris van VWS heeft de CKA op de onderzoeksrapportage gereageerd. De Commissie heeft twee bijlagen bij de brief opgenomen waarin al in eerdere instantie kritische kanttekeningen waren geplaatst bij de werking van de WMK in de praktijk. Het betreft de brief uit 2004 aan de Staatssecretaris van SZW waarin de CKA haar visie heeft gegeven op de doelmatigheid en de doeltreffendheid van het Besluit aanstellingskeuringen 7. De tweede bijlage is de bijdrage die de CKA in 2005 heeft opgesteld ten behoeve van de tweede evaluatie van de WMK 8. 6 Kamerstukken II 2006/07, , nr Zie Jaarverslag 2004, p. 8-11; de Jaarverslagen zijn gepubliceerd op de website. 8 Zie Jaarverslag 2005, p

32 In de brief van 18 september 2008 signaleert de Commissie dat in het rapport inzake de WMK een aantal conclusies wordt getrokken over de effectiviteit van de WMK. In het verlengde daarvan wordt in het rapport een aantal aanbevelingen gedaan. Deze aanbevelingen richten zich primair op de overheid als vormgever van het beleid en in sommige gevallen zijn de aanbevelingen expliciet gericht op overige betrokken partijen. In het rapport inzake de deelevaluatie van het Besluit aanstellingskeuringen worden aanbevelingen gedaan die, direct dan wel indirect, betrekking hebben op de werking van het besluit, alsmede meer algemene aanbevelingen rond aanstellingskeuringen. De CKA constateert in haar brief met instemming dat een aantal van de door haar gedane aanbevelingen in de evaluatierapporten terugkomen. Niettemin meent de CKA dat ook enkele kanttekeningen te plaatsen zijn bij de evaluatierapportage. Als algemeen aandachtspunt wijst de CKA erop dat het wenselijk is dat de beperkte werkingssfeer van de WMK en daarmee samenhangend het werkterrein van de CKA nadere aandacht krijgt. Voorts merkt de CKA op dat zij een aantal door haar gedane meer specifieke aanbevelingen heeft gemist in de evaluatierapportage. Het gaat hierbij met name om een drietal onderwerpen. a. Bevoegdheden en status CKA De CKA benadrukt de noodzaak van het opnemen van het doen van eigen onderzoek als bevoegdheid van de CKA tot het vervullen van haar taak. Verder is de CKA van oordeel dat het in voorkomende gevallen, bijvoorbeeld in geval van recidive, van belang kan zijn dat het oordeel en/of de aanbeveling van de CKA naar aanleiding van een klacht ter publicatie wordt aangeboden, waarbij wél de naam van het bedrijf of orgaan waartegen de klacht is ingediend, wordt genoemd. Dit bevordert de mogelijkheden voor bewaking en bevordering van de kwaliteit van de keuring en daarmee van handhaving van de bepalingen van de WMK. Thans is bepaald dat het oordeel alleen in geanonimiseerde vorm ter publicatie kan worden aangeboden. Ook acht de CKA het gewenst te komen tot een eenduidig toezicht op de naleving van de bepalingen van de WMK en de daarop gebaseerde overige regelgeving. b. Aanpassing Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen In het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen is bepaald dat het horen van partijen naar aanleiding van een klacht in besloten zitting geschiedt. De CKA acht het in het verlengde van Europese regelgeving gewenst dat zittingen in beginsel openbaar zijn. Daaraan zou dienen te worden gekoppeld de bevoegdheid van de CKA om op eigen initiatief dan wel op verzoek van (een der) partijen te besluiten tot een besloten zitting, indien dit om gewichtige redenen geboden is. 32