Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen

Transcriptie

1 Jaarverslag 2010

2 1 Jaar verslag 2010

3 Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen Postbus LK Den Haag telefoon fax website Colofon tekst basisontwerp druk Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen Afdeling opmaak SER Huisdrukkerij SER, Den Haag 2

4 Inhoud Voorwoord 5 Terugblik op Doel van het jaarverslag 13 2 Signalen en adviezen 15 3 De Commissie 21 4 Werkwijze 23 5 Toetsingscriteria CKA 28 6 Cijfers 31 7 Resultaten / follow-up 35 8 Activiteiten van de Commissie 43 9 Conferentie Vooruitblik naar Bijlagen I Oordelen en aanbevelingen CKA II Adviezen CKA

5 4

6 Voorwoord Voor u ligt het Jaarverslag 2010 van de Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA). In het jaarverslag geeft de Commissie een overzicht van haar activiteiten. Daarnaast besteedt de CKA expliciet aandacht aan door haar gesignaleerde problemen in verband met (de toepassing van) de Wet op de medische keuringen (WMK), het Besluit aanstellingskeuringen, het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen en afgeleide regelingen. Na een terugblik van de voorzitter van de CKA op het jaar 2010 wordt in de navolgende hoofdstukken ingegaan op diverse aspecten van het werk van de CKA. De oordelen, aanbevelingen en de belangrijkste adviezen uit 2010 zijn opgenomen in de bijlagen. 5

7 6

8 Terugblik op 2010 In 2010 zag de Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA) stabilisatie van het aantal klachten en adviesvragen na de forse stijging in De Commissie heeft veel tijd en aandacht besteed aan het uitbouwen en intensiveren van haar externe contacten en dit heeft zijn vruchten afgeworpen. Er is meer bekendheid gegenereerd voor de regels van de Wet op de medische keuringen (WMK) en voor de CKA als klachteninstantie en vraagbaak. De onbekendheid met de wet- en regelgeving rond de aanstellingskeuring bij werknemers en werkgevers heeft het voortzetten van de - weliswaar bescheiden - publiciteitscampagne in 2010 noodzakelijk gemaakt. De Commissie ziet in de binnenkomende vragen in toenemende mate een verzoek om advies over de inrichting van een aanstellingskeuring. Dergelijke vragen zijn afkomstig van werkgevers, arbeidsdeskundigen en keurend artsen. Ook sollicitanten vragen hier naar (bijv. advies ). De adviezen voorzien in meer structurele oplossingen zodat de keuringen kunnen worden uitgevoerd volgens de systematiek van de WMK. Een voorbeeld hiervan is de vraag naar het gebruik van een functierisicokaart (advies B A). In een functierisicokaart wordt per functie omschreven wat de psychische en medische belasting in het werk is. Hierbij wordt de sollicitant er op gewezen dat hij verplicht is om gezondheidsklachten te melden die een goede uitoefening van de functie in de weg staan. De sollicitant dient, voordat de sollicitatieprocedure verder gaat, er voor te tekenen dat hem geen klachten bekend zijn die een goede uitoefening van de functie in de weg staan. Naar het oordeel van de CKA stelt de werkgever middels de functierisicokaart op een (in)directe wijze vragen over de gezondheid in het kader van een aanstelling. De functierisicokaart is tevens gericht op risicoselectie door de werkgever, zowel door het stellen van gezondheidsvragen als door het eisen van de 7

9 ondertekening. Op deze wijze gebruiken van functierisicokaarten is niet toegestaan. Een goede functierisicokaart kan wel worden gebruikt om sollicitanten op adequate wijze te informeren over belasting en risico s die een bepaalde functie met zich meebrengt. De mededelingsplicht van de sollicitant maakt dat niet anders. De sollicitant heeft inderdaad een mededelingsplicht indien hij of zij op het moment van de sollicitatie weet dat medische klachten een belemmering zijn of in de nabije toekomst kunnen gaan zijn voor het uitoefenen van de functie. Maar uiteindelijk is het altijd aan de sollicitant om te beslissen om wel of geen melding van medische klachten te maken. De werkgever kan de mededelingsplicht niet afdwingen door middel van een verklaring. De mededelingsplicht is ook in andere adviesvragen aan de orde geweest. Het gaat om zowel personen met gezondheidsklachten als personen met een arbeidshandicap of een beperking. De CKA rekent het tot haar taak hierover uitleg te geven, omdat de mededelingsplicht van de sollicitant zich op een raakvlak van de WMK en arbeidsrechtelijke wetgeving bevindt. Bij een dergelijk duidelijk raakvlak mag de CKA zich hierover uitspreken en daarmee werkgevers en werknemers de gewenste duidelijkheid bieden. In advies is de vraag naar de mededelingsplicht beantwoord. Enkele vragen betroffen keuringen in verband met reorganisatie of (gedwongen) verandering van functie. Zo vroeg een werkgever aan de bedrijfsarts een werknemer te keuren die in het verleden was herplaatst met beperkingen. Niet bekend was in welke functie de werknemer herplaatst zou worden. De bedrijfsarts vroeg de CKA of een dergelijke keuring geoorloofd is. De CKA heeft hierover het standpunt ingenomen dat deze situatie in feite een zaak is van werkgever en werknemer. Onder voorwaarden (zoals aanwezig zijn van bijzondere functie-eisen bij de beoogde functie) kan een aanstellingskeuring worden uitgevoerd. In andere situaties adviseert de CKA de werknemer de mogelijkheid te bieden met de bedrijfsarts en/of arbeidsdeskundige te overleggen. Zie bijvoorbeeld advies A en A. In advies A is een vraag gesteld over een bepaling in de CAO. In casu was de CKA van mening dat deze bepaling in strijd was met de WMK. Het ging om de mogelijkheid om personen, die aan bepaalde voorwaarden voldoen, vanaf hun tweeënzestigste jaar jaarlijks te keuren ten behoeve van het telkens voor 1 jaar opschorten van de beëindigingsdatum van de arbeidsovereenkomst. 8

10 Uit meerdere adviesvragen is gebleken dat arbodiensten bij de aanstellingskeuring nog steeds gebruik maken van algemene en soms zeer uitgebreide lijsten met gezondheidsvragen. Omdat de vragen niet zijn toegespitst op de bijzondere eisen van medische geschiktheid is dit niet toegestaan. In een van de adviesvragen ( A) ging het om de vraag in hoeverre het medisch beroepsgeheim van toepassing is. Een bedrijfsarts had een sollicitant goedgekeurd voor een functie bij de politie. Een maand na de aanstelling is de werknemer uitgevallen wegens knieklachten. De werkgever vroeg de keurend arts of de werknemer zijn knieklachten had gemeld tijdens de aanstellingskeuring. De bedrijfsarts was van mening dat de vraag van de werkgever de procedure betrof en het geen medisch inhoudelijke vraag was. Deze zienswijze is volgens de CKA niet juist. De vraag van de werkgever of de keurling eventuele knieklachten wel of niet aan de bedrijfsarts heeft gemeld, is een inhoudelijke vraag die onder het beroepsgeheim valt. De arts is op grond van artikel 10, lid 2 WMK verplicht tot geheimhouding over wat hem bekend is over de keurling. Ook in 2010 kreeg de CKA vragen over de mogelijkheid van een aanstellingskeuring vóór of tijdens een opleidingstraject (zie adviezen A en A in de bijlage). Wanneer sprake is van een opleiding die direct toegang geeft tot een specifieke functie (opleiding met baangarantie) en wanneer voor die functie bijzondere eisen van medische geschiktheid gelden, kan een aanstellingskeuring worden verricht. Een medisch vooronderzoek voorafgaand aan een vaktechnische opleiding, die pas na afronding kan leiden tot aanstelling als militair, waarvoor dan nog de basiskeuring voor militairen nodig is, beoordeelde de CKA als niet in overeenstemming met de eisen van de WMK. De Commissie heeft in de laatste maanden van 2009 een eigen onderzoek ingesteld naar het aanstellingskeuringsbeleid voor cabinepersoneel bij twee luchtvaartmaatschappijen. Hiertoe is besloten omdat twee klachten die dit beleid betroffen, niet tot een verdere inhoudelijke behandeling door de CKA konden leiden, aangezien een klacht te laat was ingediend (oordeel ) en de andere klacht betrekking had op verplichte keuringen die tijdens dienstverband waren verricht (oordeel ). Een belangrijke vraag die moet worden beantwoord is of het hebben van diabetes I een absolute contra-indicatie is voor cabinepersoneel of dat personen die hieraan lijden individueel beoordeeld moeten worden tijdens de aanstellingskeuring. De verhouding 9

11 tussen enerzijds internationale en nationale regelgeving en anderzijds de eisen van de WMK speelt hierin een rol. Het eigen onderzoek is in 2010 vrijwel volledig afgerond. De betreffende maatschappijen hebben intern hun procedures herzien en een meer op de individuele situatie toegespitst beoordelingskader ontworpen. De strijdigheid tussen de WMK en categorale regelgeving heeft eerder in oordeel een belangrijke rol gespeeld. Naar aanleiding van dit oordeel hebben de aangeklaagde bedrijfsarts en zijn arbodienst inlichtingen ingewonnen bij de NVAB, de Nederlandse vereniging voor arbeids- en bedrijfsgeneeskunde. De CKA en de NVAB hebben dit punt in 2010 (opnieuw) onder de aandacht van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gebracht door een gezamenlijke brief. De minister (SZW) heeft het naar aanleiding van de tweede evaluatie van de WMK toegezegde onderzoek inzake strijdigheid WMK en categorale regelgeving in gang gezet. De resultaten van dit onderzoek waren eind 2010 nog niet bekend. Veel categorale regelgeving heeft te maken met transport (rail- en wegvervoer, scheep- en luchtvaart). De CKA heeft, op uitnodiging, in een vervoersgeneeskundig samenwerkingsverband (VGSV) uitleg gegeven over de WMK. De Commissie heeft op 11 november 2010 de conferentie Ongezond verklaard georganiseerd. Belangrijke thema s op deze goed bezochte conferentie waren het gebruik van algemene gezondheidsvragenlijsten en de lekenkeuringen. Conclusie is dat er nog veel werk verricht zal moeten worden door partijen om te komen tot valide, op de bijzondere medische eisen toegespitste vragenlijsten en dat meer voorlichting nodig is over het verbod op lekenkeuringen en de mededelingsplicht van sollicitanten. Een knelpunt blijkt het inzetten van psychologisch onderzoek: valt dit onder het begrip medische keuring en dan ook onder de WMK? Naar aanleiding van de conferentie zijn een aantal aandachts- c.q. actiepunten geformuleerd. Een verslag van de conferentie treft u aan in hoofdstuk 9. De minister van SZW heeft in 2009 in principe besloten dat de klachtenbehandeling aanstellingskeuringen aan de Sociaal-Economische Raad (SER) zal worden overgedragen. Dat betekent dat de CKA in de toekomst niet langer onder verantwoordelijkheid van SZW zal vallen, maar dat de CKA een SER-commissie wordt. De CKA is al sinds medio 2007 in Den Haag gehuisvest bij de SER en sindsdien draagt de SER tevens de zorg voor het secretariaat. De minister van SZW heeft 10

12 zich laten adviseren door de SER en de CKA en in de loop van 2009 besloten dat de CKA een SER-commissie wordt. De overgang vereist een wijziging van de WMK. Deze wetswijziging is in 2010 nog niet gerealiseerd. De overgang wordt naar verwachting begin 2012 gerealiseerd. Voor de CKA is het vooral van belang dat de bestaande kennis en deskundigheid behouden blijven en dat de CKA als onafhankelijke commissie kan blijven functioneren. Dit belang is door de SER onderschreven. De commissie zal in de nieuwe opzet bestaan uit juristen, bedrijfsartsen en deskundigen afgevaardigd door werknemers- en werkgeversorganisaties. Den Haag, juni 2011 mr. C. van Roessel, bedrijfsarts voorzitter 11

13 12

14 1 Doel van het jaarverslag De CKA legt met het jaarverslag, conform het bepaalde in artikel 5, eerste lid, van het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen, verantwoording af over haar werkzaamheden en geeft aan wat hiervan de resultaten zijn. 13

15 14

16 2 Signalen en adviezen Sinds de Commissie met haar werkzaamheden per 1 februari 2002 is begonnen, heeft zij diverse problemen gesignaleerd met betrekking tot de toepasbaarheid van de WMK. De CKA doet ieder jaar in een afzonderlijk hoofdstuk verslag van de belangrijkste signalen die de Commissie heeft gekregen over de werking van de WMK. De CKA benut de jaarverslagen om deze signalen door te geven en hieromtrent zo mogelijk aanbevelingen te doen aan de verantwoordelijke bewindspersonen. Daarnaast geeft de CKA ook separaat signalen door. In het verleden heeft de CKA zowel op verzoek van de verantwoordelijke bewindspersoon als uit eigen beweging diverse schriftelijke adviezen uitgebracht met als doel de werking van de WMK te verbeteren. 1 Het onderhavige hoofdstuk bevat een verslag van signalen en tevens van adviezen die de Commissie in 2010 heeft uitgebracht ( 2.1). Tevens zijn belangrijke signalen uit de periode voor 2010 kort samengevat ( 2.2). 2.1 Signalen en adviezen in 2010 Advisering over CKA als SER-Commissie In 2010 is de toekomst van de CKA als SER-commissie onderwerp van voortgaand overleg geweest met zowel SZW als de SER. De noodzaak van onafhankelijke klachtenbehandeling door leden met de vereiste medische en juridische deskundigheid is benadrukt. Aan de artsenorganisaties was in het aanvankelijke voorstel van SZW geen enkele rol toebedeeld bij de benoeming van de leden en evenmin bij de verdere vormgeving van de commissie, aldus de CKA. 1 Visie CKA op doelmatigheid en doeltreffendheid van het Besluit aanstellingskeuringen (zie Jaarverslag CKA 2004, p. 8-11; Advies CKA ten behoeve van de tweede evaluatie van de WMK (zie Jaarverslag CKA 2005, p. 8-11); Commentaar CKA op de tweede evaluatie WMK (zie Jaarverslag CKA 2007, p. 5 en p ). 15

17 Om te kunnen bewerkstelligen dat artsen wel deel kunnen uitmaken van de CKA als SERcommissie is een wetswijziging noodzakelijk. Het werd in de loop van het jaar duidelijk dat de beoogde ingangsdatum van de CKA als SERcommissie, 1 februari 2011, niet kon worden gehaald. De benodigde wijziging van de WMK en de AmvB s is eind 2010 nog niet gerealiseerd. In het jaarverslag van 2009 is uitgebreid aandacht besteed aan dit onderwerp. Op deze plaats wordt volstaan met een korte samenvatting. De adviesronde inzake de CKA als SER-commissie is in 2008 van start gegaan. De CKA was toen al ruim een jaar gehuisvest bij de SER. Op 5 februari 2009 bracht de CKA over dit voorstel advies uit 2. De CKA adviseerde de klachtenbehandeling niet volledig over te dragen aan de SER. De Commissie sprak de voorkeur uit voor een variant waarbij alleen de zorg voor het CKA-secretariaat aan de SER zou worden overgedragen. Op 15 mei 2009 heeft de SER positief geadviseerd over het voorstel van de minister van SZW om de klachtenbehandeling aanstellingskeuringen helemaal over te dragen naar de SER 3. Op 17 juni 2009 heeft de CKA de minister van SZW per brief verzocht om een nader mondeling overleg over de toekomst van de klachtenbehandeling bij aanstellingskeuringen. 4 De CKA heeft in de brief te kennen gegeven dat een bezinning op de positie van de artsenorganisaties noodzakelijk is en dat dit rechtstreeks voortvloeit uit artikel 9 WMK. Op 29 juni 2009 heeft de minister van SZW de CKA meegedeeld dat de klachtenbehandeling aanstellingskeuringen zal worden overgedragen aan de SER 5. Het SER-advies zou beter aansluiten bij de oorspronkelijk bedoeling van de wetgever om de klachtenbehandeling bij de betrokken partijen zelf neer te leggen. In de brief wordt de verwachting uitgesproken dat dit meer aandacht zal genereren voor de WMK en de klachtencommissie bij werknemers- en werkgevers- 2 Dit advies bevindt zich in het archief van de CKA en kan zo nodig worden opgevraagd bij het secretariaat. 3 SER-briefadvies, te vinden op de website: aanstellingskeuringen. 4 Dit verzoek bevindt zich in het archief van de CKA en kan zonodig kan worden opgevraagd bij het secretariaat. 5 Dit advies is op 2 juli 2009 als persbericht geplaatst op de website:ser: Donner volgt advies over klachtenbehandeling bij aanstellingskeuringen 16

18 organisaties. Tevens is benadrukt dat de benodigde juridische en medische deskundigheid gewaarborgd zal blijven. De onafhankelijke artsen die als lid van de CKA worden benoemd, zouden gezocht moeten worden via de representatieve artsenorganisaties zoals bijvoorbeeld de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB). Advisering verhouding categorale regelgeving en WMK In 2010 heeft de CKA overleg gehad met de NVAB inzake de strijdigheid van categorale regelgeving met de WMK. Dit overleg vond plaats naar aanleiding van een adviesvraag aan de NVAB van de bedrijfsarts in vervolg op oordeel van de CKA. In dit oordeel sprak de CKA begrip uit voor de moeilijke positie waarin de bedrijfsarts verkeerde. Desondanks kwam de commissie tot de conclusie dat de systematiek van de Regeling niet is afgestemd op de uitgangspunten van de WMK. Dit laat onverlet dat verweerder zich dient te houden aan de WMK, hetgeen betekent dat verweerder de plicht heeft zich ervan te vergewissen dat de bijzondere eisen van medische geschiktheid van een functie zijn beschreven volgens de daarvoor geldende bepalingen van de WMK, teneinde de transparantie te bewerkstelligen die door de WMK wordt beoogd. Gelet op de algemeenheid en uitgebreidheid van de onderhavige keuring die volgens de keuringsaanwijzingen van de Regeling medische keuringen binnenvaart 2008 wordt uitgevoerd, is de keuring naar het oordeel van de Commissie dan ook in strijd met de WMK uitgevoerd. De algemene aanwijzingen in de Regeling botsen met de functiespecifieke voorschriften van de WMK. De Commissie heeft begrip voor het feit dat verweerder in het kader van de Regeling geen beleidsruimte had om tot een andere uitvoering van de keuring en beslissing te komen. De CKA en de NVAB hebben in een gezamenlijke brief aan de minister van SZW d.d. 3 november 2010 gewezen op de aanhoudende problemen ten gevolge van de geconstateerde strijdigheid. Zowel voor aanstellingskeuringen als voor verplichte keuringen tijdens dienstverband doet deze strijdigheid zich voor. In antwoord hierop heeft de minister laten weten dat hij op de hoogte is van deze problematiek en dat inmiddels het project aanstellingskeuringen in categorale regels wordt uitgevoerd. Doel van dit project is het zoveel mogelijk in overeenstemming brengen van categorale regels en WMK. Hiertoe zijn naar de betrokken departementen vragenlijsten verstuurd. Het project zal niet worden uitgebreid naar verplichte medische keuringen tijdens dienstverband. Eind 2010 was het project aanstellingskeuringen in categorale regels nog niet afgerond. 17

19 18

20 2.2 Signalen vóór 2010 In eerdere jaarverslagen heeft de CKA de minister van SZW geïnformeerd over diverse knelpunten in verband met de WMK. In 2009 heeft de CKA advies uitgebracht over de afstemming van de WMK en de Wet gelijke behandeling van gehandicapten en chronische zieken (WGBH/CH). Directe aanleiding voor het uitbrengen van dit advies was een aanbeveling van de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) om de WMK te wijzigen, omdat volgens de CGB de wet een belemmering zou kunnen zijn voor toetreding tot de arbeidsmarkt voor personen met een beperking. De CKA is van oordeel dat het verbod op het stellen van gezondheidsvragen door werkgevers en op het verrichten van een geschiktheid onderzoek, onverkort gehandhaafd moet blijven in de WMK. De WMK vormt een belangrijk instrument tegen uitsluiting van arbeidsgehandicapten en chronisch zieken, omdat zij risicoselectie op oneigenlijke gronden voorkomt. De noodzaak om de bekendheid van de CKA en regelgeving rondom aanstellingskeuringen te bevorderen, was een aandachtspunt in het Jaarverslag Het jaar daarvoor heeft de Commissie erop gewezen dat de voorschriften van de WMK door werkgevers en bedrijfsartsen niet goed worden nageleefd bij de ruim jaarlijks uitgevoerde medische keuringen. Ook het gegeven dat werkgevers en personeelsfunctionarissen tijdens sollicitatieprocedures veelvuldig vragen stellen over de gezondheidstoestand was aan de orde. Dit laatste is in strijd met de slotzin van artikel 4 lid 2 van de WMK waar staat bij andere beoordelingen dan de medische keuring mogen geen vragen worden gesteld noch anderszins inlichtingen ingewonnen over de gezondheidstoestand van de keurling en diens ziekteverzuim in het verleden. In andere jaarverslagen heeft de CKA bijvoorbeeld aandacht gevraagd voor het gegeven dat de indicatiestelling WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) buiten het bereik van de WMK valt (2003). In 2004 deed de CKA het ministerie van SZW de aanbeveling de regelgeving omtrent het melden aan de aspirant-werkgever van een arbeidshandicap te verduidelijken, dan wel een aanspraak te creëren op een arbeidsongeschiktheidsuitkering en op de rol van het UWV. 19

21 Knelpunten met betrekking tot de reikwijdte van de WMK zijn in opvolgende jaarverslagen gesignaleerd: het ontbreken van rechtsbescherming bij keuringen die weliswaar voorafgaan aan werk, maar niet voorafgaan aan een arbeidsverhouding of aanstelling in de zin van de WMK (vakopleidingen, vrijwilligerswerk, stagiaires). Ook is onduidelijkheid gesignaleerd over de toepasselijkheid van de WMK bij keuringen tijdens het dienstverband (proeftijd, opvolgend werkgeverschap, verplichte keuring om in functie te kunnen blijven). Tevens heeft de CKA geconstateerd dat sommige cao-bepalingen over het verrichten van een aanstellingskeuring niet in overeenstemming zijn met de WMK. In 2005 signaleerde de CKA dat de WMK de rol van de arbodienst miskent als belangrijke schakel bij aanstellingskeuringen. Specifieke aandacht is geschonken aan de positie van de bedrijfsarts in relatie tot de arbodienst, bij wie hij/zij werkzaam is, met name omdat een bedrijfsarts onmogelijk kan klagen bij de Commissie over de handelwijze van deze arbodienst, veelal de facto zijn opdrachtgever. De Commissie heeft destijds de aanbeveling gedaan om een bedrijfsarts, niet zijnde de keurend arts, uitdrukkelijk de mogelijkheid te geven een klacht in te dienen, indien hij/ zij meent dat een arbodienst niet handelt volgens de voorschriften van de WMK. In 2005 heeft de CKA, naar aanleiding van klachten ingediend door ondernemingsraden, tevens de aanbeveling gedaan voor het toekennen van de klachtbevoegdheid aan de ondernemingsraad, te vergelijken met artikel 12, tweede lid, onderdeel d, van de Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB). De CKA deed in 2004 tevens de aanbeveling artikel 1, onderdeel a, van de WMK op zo n manier uit te breiden, dat alle arbeidsverhoudingen die onder het bereik van artikel 4 van de Wet Gelijke Behandeling op grond van Handicap of Chronische ziekte (WGBH/CZ) vallen, eveneens onder de WMK zullen vallen. Onder het begrip arbeidsverhouding van artikel 4 WGBH/CZ vallen immers alle arbeidsverhoudingen, waarbij arbeid onder het gezag van de werkgever wordt verricht. 20

22 3 De Commissie De Commissie is ingesteld op grond van artikel 3, eerste lid, van het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen van 23 november De Commissie bestaat uit drie onafhankelijke leden: de voorzitter en twee leden. Voor elk lid en de voorzitter is een plaatsvervanger benoemd. De leden zijn benoemd door de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De leden zijn deskundig op het (bedrijfs)geneeskundige en/ of het juridische vlak. Voor de uitvoering van haar werkzaamheden wordt aan de Commissie jaarlijks een budget toegekend, dat wordt gefinancierd door de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Samenstelling In dit verslagjaar waren lid van de Commissie mevrouw mr. E. Cremers-Hartman (voorzitter) mevrouw mr. C.M.F. van Roessel, bedrijfsarts (plaatsvervangend voorzitter) de heer prof. mr. W.H.A.C.M. Bouwens (lid) de heer W.M. van de Fliert, bedrijfsarts (lid) mevrouw mr. M.A.C. Vijn (plaatsvervangend lid) de heer mr. E.P. Harderwijk, bedrijfsarts (plaatsvervangend lid) De medewerkers van het secretariaat van de Commissie waren in dit verslagjaar mevrouw mr. J. Jonkman secretaris mevrouw mr. S.W. Geelkerken plaatsvervangend secretaris tot november van het verslagjaar mevrouw mr. H.M. de Quant-Goosen plaatsvervangend secretaris vanaf november van het verslagjaar mevrouw L. Mijnals administratief medewerkster 21

23 De voorzitter, leden, plaatsvervangend leden en secretarieel medewerkers van de Commissie hebben een geheimhoudingsplicht ten aanzien van hetgeen hen uit hoofde van hun functie dan wel betrokkenheid bij de behandeling van klachten bekend is geworden. Taken en bevoegdheden De Commissie is ingesteld om een goede toepassing en naleving van de WMK te bevorderen. Daartoe heeft zij de volgende mogelijkheden het behandelen van en het geven van een oordeel over klachten; het doen van aanbevelingen aan partijen; het geven van informatie aan belangstellenden; het doen van eigen onderzoek op grond van signalen, ontvangen uit klachten en overige verkregen informatie; het geven van een follow-up van oordelen en aanbevelingen; het doen van aanbevelingen aan de minister van SZW; het geven van advies. 22

24 4 Werkwijze De CKA is, ingevolge het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen, gehouden een regeling van werkzaamheden op te stellen. In verslagjaar 2007 is de eerder opgestelde regeling tegen het licht gehouden en voor zover nodig aangepast en geactualiseerd. Voorts is in de regeling de mogelijkheid van een spoedprocedure opgenomen. In 2009 is de regeling op enkele punten verduidelijkt. De Regeling Werkzaamheden CKA is verkrijgbaar bij het secretariaat van de CKA. De regeling is tevens gepubliceerd op de website. Overeenkomstig de Regeling Werkzaamheden geldt de hierna volgende werkwijze. Indienen van een klacht Een klacht moet worden ingediend binnen zes maanden nadat de zaak waarop het geschil betrekking heeft, zich heeft voorgedaan. De klacht kan worden ingediend per brief, per of via het klachtformulier op de website van de Commissie. Indienen van een verzoek om advies Een verzoek om advies kan schriftelijk, telefonisch of per worden ingediend bij de Commissie. Verzoeken om informatie Een verzoek om informatie over een probleem met betrekking tot aanstellingskeuringen kan eveneens schriftelijk, telefonisch of per worden gedaan. Ook kan informatie worden ingewonnen over de vraag of het zin heeft een klacht in te dienen bij de Commissie. De CKA kan deze verzoeken om informatie telefonisch afdoen. 23

25 Informatie inwinnen door de CKA Zo nodig kan de Commissie nadere informatie inwinnen bij klager of bij degene die om advies vraagt. Bij een klacht gaat de Commissie na in hoeverre er mogelijkheden zijn voor een behandeling van de klacht door degene tegen wie de klacht zich richt (verweerder). Advies Een advies wordt schriftelijk of per aan verzoeker gestuurd, na verkregen informatie en eventueel noodzakelijk onderzoek. Klachtbehandeling Zodra de Commissie de nodige informatie van klager heeft ontvangen, wordt verweerder op de hoogte gesteld van de klacht. Verweerder krijgt dan twee weken de gelegenheid om schriftelijk te reageren. Vervolgens vindt een mondelinge behandeling van de klacht plaats tijdens een openbare hoorzitting. De Commissie kan besluiten de zaak op stukken af te doen na overleg hierover met partijen. In dat geval vindt geen openbare hoorzitting plaats. De afspraak met partijen om af te zien van de mondelinge behandeling van de klacht moet schriftelijk worden vastgelegd. Klager en verweerder kunnen de Commissie verzoeken andere personen die direct bij de klacht zijn betrokken, alsmede getuigen of deskundigen te horen. De namen van deze personen moeten twee weken vóór aanvang van de mondelinge behandeling aan de Commissie worden medegedeeld. Tijdens de mondelinge behandeling kunnen klager en verweerder hun visie geven op de klacht en stellen de leden van de Commissie aan hen vragen. Geen behandeling van de klacht De Commissie dient een klacht niet-ontvankelijk te verklaren indien de gedraging of het feit waartegen de klacht zich richt, heeft plaatsgevonden meer dan zes maanden voorafgaand aan de datum van het indienen van de klacht. 24

26 De Commissie is niet bevoegd een klacht in behandeling te nemen indien de keuring geen verband houdt met het aangaan of wijzigen van een burgerrechtelijke arbeidsverhouding of een aanstelling in openbare dienst. Voorts neemt de Commissie de klacht niet in behandeling wanneer uit de gevraagde aanvullende informatie dan wel uit nader onderzoek blijkt dat: de klager op dat moment gebruikmaakt van de mogelijkheid van behandeling van de klacht door verweerder; de klager nalaat de gevraagde aanvullende informatie te geven (de klacht kennelijk ongegrond is); de klager een procedure elders is gestart over het onderwerp van de klacht, hetgeen naar het oordeel van de Commissie moet leiden tot het (voorlopig) afzien van verdere behandeling. Het niet (verder) in behandeling nemen van een klacht wordt zo mogelijk aan de ad hoc commissie voorgelegd 6. Is dit niet mogelijk, dan beslist de (plaatsvervangend) voorzitter. De beslissing wordt met redenen omkleed ter kennis gebracht van de klager en de verweerder. Oordeel Binnen zes weken na de mondelinge behandeling van de klacht geeft de Commissie schriftelijk en met redenen omkleed haar oordeel over de vraag of al dan niet is gehandeld in strijd met de WMK, waarbij wordt betrokken het Besluit aanstellingskeuringen en aanpalende wet- en regelgeving. Indien tijdens de hoorzitting of in raadkamer blijkt dat de Commissie nadere informatie nodig heeft, kan de termijn worden verlengd. Aanbevelingen Bij haar oordeel kan de Commissie aanbevelingen doen. 6 Voorheen werd deze beslissing overgelaten aan de gehele commissie. Omdat dit niet goed werkbaar is, is besloten dit aan een ad-hoccommissie over te laten. 25

27 Eigen onderzoek naar aanleiding van signalen De Commissie kan een eigen onderzoek doen op grond van signalen, die zij ontvangt uit ingediende klachten en uit overige informatie. De Commissie heeft deze bevoegdheid op grond van artikel 6, derde lid, van het Besluit klachtenbehandeling aanstellingskeuringen. Het doel hiervan is de mogelijkheden te vergroten om de kwaliteit van de medische aanstellingskeuringen te bewaken en te bevorderen. Het eigen onderzoek kan nodig zijn om te kunnen beoordelen of de aangedragen feiten leiden tot strijdigheid met de voorschriften van de WMK en de daarop gebaseerde regelgeving. De werkwijze bij het doen van een eigen onderzoek moet in overeenstemming zijn met alle voorschriften die voortvloeien uit de WMK en de daarop gebaseerde regelgeving. Als de kwestie is ingebracht door een persoon of instantie, pleegt de Commissie overleg met betrokkene(n) over de vraag of het toegestaan is relevante gegevens uit overgelegde bescheiden te gebruiken. Vervolgens worden de te onderzoeken feiten voorgelegd aan de natuurlijke of rechtsperso(o)n(en), waarop de signalen betrekking hebben. Daarbij kunnen tevens vragen worden gesteld. Afhankelijk van de reactie besluit de Commissie of tot een nader onderzoek, meestal in de vorm van een mondelinge behandeling, zal worden overgegaan. Het eigen onderzoek kan worden afgesloten met een oordeel, een advies en een of meer aanbevelingen van de Commissie. De CKA doet aanbevelingen aan de minister van SZW als er onvolkomenheden in wet- en regelgeving worden geconstateerd en daarnaast aan betrokkenen als de keuringspraktijk moet worden aangepast aan de WMK en de daarop gebaseerde regelgeving. Follow-up De Commissie heeft niet de bevoegdheid sancties op te leggen. Wel gaat de Commissie na wat er gebeurt met haar oordelen en aanbevelingen. Deze follow-up heeft als doel inzichtelijk te maken of en zo ja, op welke wijze er is gereageerd op de oordelen, de individuele en algemene aanbevelingen en of er maatregelen zijn genomen. 26

28 Publicatie De oordelen worden geanonimiseerd gepubliceerd op de website van de Commissie en, als de Commissie daartoe aanleiding ziet, worden de desbetreffende oordelen om redenen ontleend aan het algemeen belang aangeboden ter publicatie in daartoe geëigende medische en/of juridische tijdschriften. Spoedprocedure Een spoedprocedure kan worden gevolgd indien een klager te kennen geeft belang te hebben bij een snelle(re) behandeling van de klacht, of indien anderszins blijkt dat een snelle behandeling van de klacht verkieslijk is. 27

29 5 Toetsingscriteria CKA Uitgangspunt van de WMK is dat aanstellingskeuringen beperkt toelaatbaar zijn; dit teneinde ongerechtvaardigde uitsluiting van de arbeidsmarkt te voorkomen en de privacy van werknemers te beschermen. De aanstellingskeuring mag daarom niet worden gebruikt als instrument van risicoselectie van werknemers voor ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid in de toekomst. Als het verrichten van een aanstellingskeuring wettelijk is toegestaan, vormt deze keuring om die reden het sluitstuk van de selectieprocedure. Volgens artikel 1, onderdeel a, van de WMK wordt onder een keuring verstaan: vragen over de gezondheidstoestand van de keurling en het verrichten van medisch onderzoek in verband met het aangaan of wijzigen van een burgerrechtelijke arbeidsverhouding ( ) of een aanstelling in openbare dienst. Artikel 4, eerste lid, van de WMK, in samenhang met artikel 3, eerste lid, van het Besluit aanstellingskeuringen bepaalt dat een aanstellingskeuring alleen mag plaatsvinden indien aan de vervulling van de betreffende functie en de daarbij behorende taken bijzondere eisen op het punt van medische geschiktheid moeten worden gesteld. Onder bijzondere eisen op het punt van medische geschiktheid wordt verstaan: de bescherming van de gezondheid en de veiligheid van de keurling en van derden bij de uitvoering van de desbetreffende arbeid; en de risico s voor de gezondheid en de veiligheid, die niet met gangbare maatregelen, overeenkomstig de stand der wetenschap en professionele dienstverlening, kunnen worden gereduceerd. De risico s die met de functie samenhangen moeten dus in eerste instantie zo veel mogelijk door de werkgever worden voorkomen door preventieve maatregelen te treffen. 28

30 Een aanstellingskeuring mag derhalve alleen worden verricht in die situaties waarbij functieeisen een bijzonder beroep doen op de medische geschiktheid van de kandidaat. Voor het doen verrichten van de aanstellingskeuring en voor de uitvoering daarvan dienen de volgende punten in acht te worden genomen: ter preventie van gezondheids- en veiligheidsrisico s zijn bijzondere functie-eisen geformuleerd waarop de selectie zich kan richten; per bijzondere functie-eis zijn (medische) toetsingscriteria ontwikkeld; de gebruikte onderzoeksmethoden moeten valide zijn, dat wil onder andere zeggen voldoende specifiek om het gedefinieerde risico ook daadwerkelijk op te sporen - algemene vragen naar de gezondheid zijn daarbij niet toegelaten; het is niet toegestaan vragen te stellen en medische onderzoeken te verrichten die een onevenredige inbreuk betekenen op de persoonlijke levenssfeer van de keurling. Bij het verrichten van een aanstellingskeuring moet ingevolge de WMK, alsmede het Besluit aanstellingskeuringen en overige relevante wetgeving, aan de volgende procedurevoorschriften zijn voldaan: door de werkgever is schriftelijk advies gevraagd aan de gecertificeerde arbodienst dan wel de bedrijfsarts, met wie een contract is gesloten, over de rechtmatigheid van de keuring voor bepaalde functies (artikel 3, tweede lid, Besluit aanstellingskeuringen); na een positief advies van de arbodienst dan wel de bedrijfsarts heeft de werkgever vervolgens schriftelijk vastgelegd: de functie-eisen, het doel van de keuring, de vragen welke ten aanzien van de gezondheid zullen worden gesteld en de medische onderzoeken welke mogen worden verricht (artikel 8, eerste lid, WMK en artikel 3, tweede lid Besluit aanstellingskeuringen); de werkgever heeft de instemming van de ondernemingsraad (of de personeelsvertegenwoordiging) over het voorgenomen keuringsbeleid (artikel 27, eerste lid, Wet op de ondernemingsraden); in de voorlichtende tekst betreffende de werving voor de functie is vermeld dat een aanstellingskeuring zal plaatsvinden (artikel 4 Besluit aanstellingskeuringen); de keurling wordt vooraf schriftelijk geïnformeerd over het doel en de inhoud van de keuring en over zijn/haar rechten (blokkeringsrecht, recht op herkeuring en de mogelijkheid een 29

31 klacht in te dienen bij de CKA) (artikel 8, tweede lid, WMK en artikel 3, tweede lid, en artikel 5 Besluit aanstellingskeuringen); een aanstellingskeuring wordt pas verricht nadat alle overige beoordelingen van de sollicitant hebben plaatsgevonden; de aanstellingskeuring is het sluitstuk van de selectieprocedure (artikel 4, tweede lid, WMK). 30

32 6 Cijfers Hieronder volgt een cijfermatig overzicht van de klachten en vragen die de CKA de afgelopen zes jaar hebben bereikt en wat daarmee is gedaan. Bovenaan staan de nieuwe klachten in een bepaald jaar, daaronder de klachten uit het voorgaande jaar die toen nog in behandeling waren. Telling Wanneer er meer klagers zijn met dezelfde klacht wordt dit geteld als één klacht. Wanneer één klager zich richt zowel tegen de werkgever als tegen de keurend arts, wordt dit geteld als twee klachten. Klachten en vragen Klachten van vorig jaar Vragen Totaal

33 Afhandeling Vragen Doorverwezen Mondeling advies Schriftelijk advies Klachten Klachtbehandeling Niet (verder) in behandeling genomen Naar opvolgend jaar Eigen onderzoek Follow-up De CKA gaat na wat er gebeurt met de oordelen en aanbevelingen. Deze follow-up heeft als doel inzicht te geven of, en zo ja, hoe er wordt gereageerd op de oordelen en of er maatregelen worden genomen voor de toekomst. 7 Per brief of per . 8 De uitgebrachte oordelen zijn in de bijlage bij dit jaarverslag opgenomen. 9 De CKA heeft deze klachten wel door middel van een oordeel afgesloten, zie bijlage bij dit jaarverslag. 10 Waarvan twee in de vorm van een eigen onderzoek. 11 Twee eigen onderzoeken hebben nog niet tot een oordeel van de CKA geleid. Deze lopen derhalve door in De andere twee eigen onderzoeken zijn wel afgehandeld. De aanbevelingen zijn opgenomen in de bijlage bij dit jaarverslag. 32

34 reacties maatregelen Analyse Uit bovenstaande cijfers blijkt dat het aantal ingediende klachten is afgenomen ten opzichte van 2009 maar het aantal behandelde klachten is toegenomen. Dit houdt verband met het feit dat klachten uit voorgaande jaren konden worden afgehandeld in het verslagjaar. Het aantal adviesvragen is aanzienlijk afgenomen ten opzichte van De schriftelijke adviezen die zijn uitgebracht zijn zeer zorgvuldig voorbereid en uitgebreid weergegeven. In de loop van 2007 heeft de CKA de registratie van vragen gewijzigd. De CKA houdt sindsdien een register bij van inhoudelijke vragen en een register met meer commerciële vragen (zoals verzoeken om te adverteren e.d.). In de jaarverslagen worden alleen nog de aantallen inhoudelijke vragen vermeld. Dit verschil in registratie verklaart de afname van het aantal vragen na In het verslagjaar zijn vijf nieuwe klachten ingediend. Twee hiervan kon de CKA niet in behandeling nemen: de CKA diende zich kennelijk onbevoegd te verklaren omdat het in het ene geval ging om een keuring in het kader van de Wet werk en bijstand en in het andere geval om een keuring in het kader van re-integratie in de oorspronkelijke functie. Deze twee klachten zijn door de CKA met een oordeel afgerond. Verder zijn drie klachten en twee eigen onderzoeken (ook naar aanleiding van een klacht) die de CKA in het verslagjaar in behandeling had, doorgeschoven naar het volgende jaar. Twee eigen onderzoeken konden in het verslagjaar met een aanbeveling worden afgerond. Eén klacht die in 2009 was ingediend is in het verslagjaar afgerond met twee oordelen: een tegen de potentiële werkgever en een tegen de keurend arts. In 2010 zijn 26 adviesvragen ontvangen, waarvan er 22 tot een uitgebreid schriftelijk advies hebben geleid en 1 advies bestond uit een doorverwijzing naar de Commissie Gelijke Behandeling. De overige 3 adviesvragen heeft de CKA telefonisch afgehandeld. 33

35 Van de individuele adviesvragen zijn er 10 afkomstig van sollicitanten, 9 van bedrijfsartsen, 2 van juristen bij een arbodienst, 1 van een werkgever, 1 van een medewerker bij een vakbond, 1 van een medewerker bij een uitzendbureau, 1 van een P&O-adviseur en 1 van een medewerker van de Stichting Meldpunt Discriminatie. De CKA vermoedt dat het aantal binnengekomen klachten en adviesvragen slechts een bescheiden uiting is van de vragen en klachten die leven onder sollicitanten, bedrijfsartsen en andere belanghebbenden. Een toegankelijke en duidelijke website is voor de CKA dan ook onmisbaar. Voor zowel klagers en adviesvragers als de CKA is de website een belangrijk medium: klachten kunnen worden ingediend via het klachtenformulier op de website en relevante uitgebrachte adviezen, aanbevelingen en oordelen worden op de website geplaatst zodat bezoekers middels zoektermen informatie kunnen inwinnen over verschillende onderwerpen. Tevens is de CKA bezig met het opstellen van een rubriek Veelgestelde vragen zodat bezoekers via de website een antwoord kunnen vinden op vragen die herhaaldelijk worden gesteld. Naar verwachting zal deze in het najaar van 2011 op de website worden geplaatst. Ook is het voor de CKA een manier om voorlichting te geven over aanstellingskeuringen. Derhalve zal steeds aan de website worden gewerkt en verbeteringen worden doorgevoerd. 34

36 7 Resultaten / follow-up De Commissie vraagt in de aanbiedingsbrief bij een uitgesproken oordeel of aanbeveling om een reactie hierop van klager en verweerder binnen twee maanden te mogen ontvangen. Op de in totaal 6 in 2010 uitgebrachte oordelen en aanbevelingen heeft de CKA 5 reacties ontvangen. Twee hiervan zijn ontvangen naar aanleiding van oordelen en De keurend arts gaf in zijn reactie aan dat hij oordeel , het oordeel richting de werkgever, grotendeels heeft begrepen en tevreden is met het feit dat de klachten jegens verweerder ongegrond zijn verklaard. Over oordeel , het oordeel richting de keurend arts, merkt de keurend arts op dat hierin volgens hem een aantal zaken door elkaar wordt gehaald en niet strookt met de feiten. Klaagster geeft in haar reactie op oordeel aan dat zij hier tevreden over is. Ten aanzien van oordeel geeft zij aan dat zij hiertegen in beroep wil gaan. De Commissie heeft aangegeven dat dit niet mogelijk is: indien de Commissie een oordeel heeft gegeven staat dit vast en kan hiertegen geen bezwaar of beroep worden ingesteld. De Commissie rondt een eigen onderzoek af met een aanbeveling. In het verslagjaar zijn twee aanbevelingen geschreven. Ten aanzien van de aanbeveling naar aanleiding van het eigen onderzoek bij een arbodienst heeft de arbodienst zowel richting de Commissie gereageerd als maatregelen getroffen. Ten aanzien van het eigen onderzoek binnen de luchtvaart heeft de Commissie de onderzoeken bij de twee luchtvaartmaatschappijen moeten splitsen. De reactie van een van de luchtvaartmaatschappijen zorgde ervoor dat het eigen onderzoek afgerond kon worden met een aanbeveling. In het verslagjaar is hierop nog geen reactie gegeven. De andere luchtvaartmaatschappij heeft aangegeven een risico assessment te houden en heeft verzocht om uitstel voor een reactie in afwachting van dit assessment. Hierdoor kon het eigen onderzoek niet in 2010 worden afgerond. Ook is er nog een reactie in het verslagjaar binnengekomen van een in 2009 ingediende en afgehandelde klacht. De keurend arts waartegen de klacht was ingediend verzocht de Commissie om 35

37 opheldering van enkele passages uit het oordeel. Tevens is er een reactie gekomen op een in het verslagjaar uitgebracht advies aan een bedrijfsarts van een arbodienst. Een jurist van deze arbodienst had vragen naar aanleiding van dit advies. Omdat het om een reactie op een advies betrof, is deze niet meegerekend in het cijferoverzicht. Oordeel Klager heeft de Commissie gevraagd of gemeente X in strijd met de WMK heeft gehandeld door klager vooraf niet goed te informeren over zijn rechten en plichten tijdens de medische keuring voor de Wet werk en bijstand (Wwb). Ook is klager het niet eens met de gang van zaken tijdens de keuring en evenmin met de aanvankelijke keuringsuitslag. De Commissie is uitsluitend bevoegd te oordelen over aanstellingskeuringen, zijnde de keuringen die plaatsvinden in verband met het aangaan of wijzigen van de arbeidsverhouding. De ingediende klacht had betrekking op een medische keuring ten behoeve van het vaststellen van de functionele beperkingen van klager met het oog op de aan hem te stellen eisen en/of op te leggen verplichtingen op grond van de Wwb. Dit is geen aanstellingskeuring in de zin van de WMK. De Commissie heeft zich kennelijk onbevoegd verklaard ten aanzien van de ingediende klacht. Oordelen en Klaagster heeft de Commissie om een oordeel gevraagd over het handelen van het bevoegd gezag en de keurend arts bij de procedure voor de aanstelling in een cluster 1 functie bij het bevoegd gezag. Klaagster is het niet eens met de eisen die aan de medische geschiktheid worden gesteld voor deze functie. Als onderdeel van de basiskeuring voor militair moeten sollicitanten een sporttest doen. Klaagster heeft deze niet gehaald en is daarom afgekeurd. Klaagster vindt het onterecht dat zij is afgewezen voor de functie op grond van de uitslag van een algemene medische keuring die voor iedere militair hetzelfde is en derhalve niet functiegericht. Ook heeft zij nooit een herkeuring gekregen en het is haar niet duidelijk aan welke eisen zij moest voldoen om de sporttest te kunnen halen. De Commissie geeft in haar oordelen aan dat voor een militaire functie geen specifieke functieeisen kunnen worden vastgesteld vanwege de eis van algemene inzetbaarheid. Gelet op de 36

38 noodzaak van algemene inzetbaarheid wordt de militaire ambtenaar niet aangesteld in een functie, maar als militair. In die hoedanigheid is hij gehouden om alle hem in het belang van de taakuitoefening van de krijgsmacht opgedragen werkzaamheden en diensten te verrichten. Daarbij kan de militair overal ter wereld onder allerlei omstandigheden worden ingezet, hetgeen zware fysieke en geestelijke eisen aan hem stelt. Voor een militaire keuring mag dus op basis van ruimere eisen worden gekeurd dan die voor de dagelijkse functie noodzakelijk zijn. Klaagster zal dus moeten voldoen aan de eisen die gesteld worden volgens deze standaardkeuring. Als klaagster hier niet aan voldoet is zij ongeschikt voor elke militaire functie. Klaagster heeft de sporttest meerdere keren mogen overdoen. De Commissie oordeelt echter dat een herkansing niet hetzelfde is als een herkeuring en daar heeft klaagster wel recht op. De keurend arts heeft hier echter niet op gewezen. Dit onderdeel van de klacht tegen de keurend arts heeft de Commissie dan ook gegrond verklaard. Oordeel Klager heeft de Commissie gevraagd haar oordeel uit te spreken over de wijze waarop de veiligheidskeuring ten behoeve van re-integratie in de functie van treinmachinist heeft plaatsgevonden, over de persoon van de keuringsarts en over de onduidelijke communicatie omtrent de behandeling van de bezwaren tegen de keuring en het gebrek aan informatie over de mogelijkheden van het aanvragen van een herkeuring dan wel een second opinion De Commissie is echter uitsluitend bevoegd te oordelen over aanstellingskeuringen, zijnde de keuringen die plaatsvinden in verband met het aangaan of wijzigen van een arbeidsverhouding. Uit de gegevens die aan de Commissie ter beschikking zijn gesteld, is gebleken dat de klacht betrekking had op een medische keuring in het kader van de re-integratie in de oorspronkelijke functie van treinmachinist. Deze keuring is niet verricht in verband met het aangaan dan wel het wijzigen van een arbeidsverhouding en is daarom geen aanstellingskeuring in de zin van de WMK. Op grond van vorenstaande heeft de Commissie zich kennelijk onbevoegd verklaard ten aanzien van de ingediende klacht. 37

39 Aanbeveling In augustus 2009 is bij de Commissie een klacht ingediend door een sollicitant voor de functie van treinverkeerleider. Hij heeft de Commissie gevraagd om advies naar aanleiding van een uitgebreide medische vragenlijst voorafgaande aan een medische keuring aan het einde van de sollicitatieprocedure. De Commissie heeft een eigen onderzoek ingesteld om te beoordelen of door keurend artsen die bij de betreffende arbodienst werkzaam zijn in strijd met de voorschriften van de WMK wordt gehandeld bij het verrichten van aanstellingskeuringen. Er heeft een gesprek plaatsgevonden met juristen van de betreffende arbodienst. Tijdens dit gesprek is de vragenlijst doorgenomen en besproken wat zou kunnen worden aangepast. De Commissie heeft vervolgens een aanbeveling geschreven. De Commissie heeft de arbodienst er op gewezen dat ook als er sprake is van sectorspecifieke regelgeving met betrekking tot de keurings- en geschiktheidseisen, de arbodienst en iedere individuele keurend arts een eigen verantwoordelijkheid behoudt inzake de naleving van de WMK. Bijzondere functie-eisen, die voortvloeien uit de sectorspecifieke regelgeving moeten getoetst worden aan de eisen die de WMK hieraan stelt. Verder mogen de arbodienst en keurend arts alleen die vragen stellen die relevant zijn voor het beoordelen van de medische geschiktheid in relatie tot de bijzondere functie-eisen. Algemene vragen en vragen die een inbreuk maken op de persoonlijke levenssfeer zijn derhalve niet toegestaan. Ook voor het overige dienen de arbodienst en de keurend arts te onderzoeken of eventuele sectorspecifieke keuringseisen aan de WMK voldoen en tevens of de WMK mogelijk aanvullende keuringseisen stelt. Tot slot heeft de Commissie gewezen op een goede informatievoorziening voorafgaand en tijdens de aanstellingskeuring. Naar aanleiding van deze aanbeveling heeft de arbodienst de vragenlijst en het stroomschema ten behoeve van de uitvoering van aanstellingskeuringen aangepast. De Commissie had vervolgens nog een aantal opmerkingen naar aanleiding van de aangepaste vragenlijst. Hierop heeft de arbodienst de vragenlijst nog verder aangepast. In afwachting van het aangepaste stroomschema kan de Commissie hierna het eigen onderzoek als afgerond beschouwen. Aanbeveling In september 2009 werden bij de Commissie twee klachten ingediend die betrekking hadden op medische keuringen van cabinepersoneel in de burgerluchtvaart. De eerste klacht was afkomstig van een vakbond voor cabinepersoneel die optrad namens zes 38