Hof van Cassatie van België

Transcriptie

1 2 DECEMBER 2016 F N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. F N D. V., eiser, vertegenwoordigd door mr. Bruno Maes, advocaat bij het Hof van Cassatie, met kantoor te 1000 Brussel, Bergstraat 11, waar de eiser woonplaats kiest, tegen BELGISCHE STAAT, vertegenwoordigd door de minister van Financiën, met kabinet te 1000 Brussel, Wetstraat 12, voor wie optreedt de gewestelijke directeur der belastingen te Brussel I, met kantoor te 1000 Brussel, Financietoren, Kruidtuinlaan 50, bus 370, verweerder, vertegenwoordigd door mr. Geoffroy de Foestraets, advocaat bij het Hof van Cassatie, en bijgestaan door mr. Stefan De Vleeschouwer, advocaat bij de balie te Brussel, beiden met kantoor te 1000 Brussel, Dalstraat 67, waar de verweerder woonplaats kiest.

2 2 DECEMBER 2016 F N/2 I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Brussel van 14 januari Waarnemend procureur-generaal Dirk Thijs heeft op 11 mei 2016 een schriftelijke conclusie neergelegd. Raadsheer Koenraad Moens heeft verslag uitgebracht. Waarnemend procureur-generaal Dirk Thijs heeft geconcludeerd. II. CASSATIEMIDDEL De eiser voert in zijn verzoekschrift dat aan dit arrest is gehecht, een middel aan. III. BESLISSING VAN HET HOF Beoordeling 1. Krachtens artikel 354, eerste lid, WIB92, zoals toepasselijk voor het aanslagjaar 2006, mag bij niet-aangifte, bij laattijdige overlegging van aangifte, of wanneer de verschuldigde belasting hoger is dan de belasting met betrekking tot de belastbare inkomsten en de andere gegevens vermeld in de daartoe bestemde rubrieken van een aangifteformulier dat voldoet aan de vorm- en termijnvereisten, gesteld bij de artikelen 307 tot 311, de belasting of de aanvullende belasting, in afwijking van artikel 359, worden gevestigd gedurende drie jaar vanaf 1 januari van het jaar waarnaar het aanslagjaar wordt genoemd waarvoor de belasting is verschuldigd. 2. Voor de toepassing van de bijzondere aanslagtermijn van drie jaar waarin dit artikel voorziet, is niet vereist dat de hogere belasting voortvloeit uit een handeling of een nalatigheid van de belastingplichtige bij het invullen van het aangifteformulier. Het volstaat dat de wettelijk verschuldigde belasting hoger is dan de belasting met betrekking tot de belastbare inkomsten en andere gegevens die vermeld werden in een regelmatige aangifte, zonder dat de fiscale administratie dient aan te tonen dat de aangifte onjuist is.

3 2 DECEMBER 2016 F N/3 De toepassing van de bijzondere aanslagtermijn van drie jaar is gerechtvaardigd in de gevallen waarin de belastingplichtige in zijn aangifte aanspraak maakt op bepaalde aftrekken in strijd met de fiscale wetgeving. 3. De appelrechters stellen vast dat: - de eiser tijdig aangifte deed in de personenbelasting voor het aanslagjaar 2006; - in die aangifte geen inkomsten van onroerende goederen werden vermeld; - de eiser in het vak VIII onder code 1146 een bedrag vermeldde van 934,77 euro als intresten van niet onder 1 hierboven bedoelde leningen die specifiek zijn aangegaan om onroerende goederen te verkrijgen of te behouden ; - het niet betwist wordt dat de eiser hiertoe niet gerechtigd was. 4. De appelrechters oordelen op grond van deze vaststellingen wettig dat de onjuiste vermelding in het aangifteformulier op zich de toepassing rechtvaardigt van de aanslagtermijn vermeld in artikel 354, eerste lid, WIB92, namelijk tot 31 december Het middel kan niet worden aangenomen. Dictum Het Hof, Verwerpt het cassatieberoep. Veroordeelt de eiser tot de kosten. Bepaalt de kosten voor de eiser op 101,40 euro. Dit arrest is gewezen te Brussel door het Hof van Cassatie, eerste kamer, samengesteld uit sectievoorzitter Eric Dirix, als voorzitter, sectievoorzitter Beatrijs Deconinck, en de raadsheren Koen Mestdagh, Bart Wylleman en Koenraad Moens, en in openbare rechtszitting van 2 december 2016 uitgesproken door sectievoorzitter Eric Dirix, in aanwezigheid van waarnemend procureur-generaal Dirk Thijs, met bijstand van griffier Kristel Vanden Bossche.

4 2 DECEMBER 2016 F N/4 K. Vanden Bossche K. Moens B. Wylleman K. Mestdagh B. Deconinck E. Dirix

5 VERZOEKSCHRIFT/1 Verzoekschrift VOORZIENING IN CASSATIE 5 Voor: De Heer D. V., EISER TOT CASSATIE 10 Bijgestaan en vertegenwoordigd door mr. Bruno Maes, advocaat bij het Hof van Cassatie, kantoor houdende te 1000 Brussel, Loksumstraat 25, waar keuze van woonplaats wordt gedaan Tegen: DE BELGISCHE STAAT, FOD FINANCIEN, Administratie der directe belastingen, in de persoon van de gewestelijke directeur der belastingen Brussel I, met kantoor te 1000 BRUSSEL, Financietoren, Kruidtuinlaan 50, bus 370. VERWEERDER IN CASSATIE 25 * * * Aan de Heren Eerste Voorzitter en Voorzitter van het Hof van Cassatie, Aan de Dames en Heren Raadsheren in het Hof van Cassatie,

6 VERZOEKSCHRIFT/2 30 Hooggeachte Dames en Heren, 35 Eiser tot cassatie heeft de eer volgend middel tot cassatie aan te voeren tegen het arrest uitgesproken op 14 januari 2015 van het hof van beroep te Brussel kamer 6S N (2011/AR/216). 40 FEITEN EN VOORAFGAANDE RECHTSPLEGING 45 In zijn arrest van 14 januari 2015 heeft het hof van beroep te Brussel uitspraak gedaan over de vordering van eiser tot vernietiging van de aanslag personenbelasting gevestigd in hoofde van eiser. Het betreft de aanslag gevestigd op 18 maart 2008 (de nieuwe aanslag ) ingekohierd onder artikel van de gemeente Elsene, voor een bedrag van 511, De feiten kunnen als volgt worden samengevat. Eiser diende voor het aanslagjaar 2006 een tijdige aangifte in. In de aangifte werden geen inkomsten van onroerende goederen vermeld. Toch nam eiser in vak VIII: Intresten en kapitaalsaflossingen van leningen en premies van individuele levensverzekeringen die recht geven op een belastingvoordeel een bedrag op van 934,77 in de code 1146: intresten van niet onder 1 hierboven bedoelde leningen die specifiek zijn aangegaan om onroerende goederen te verkrijgen of te behouden Ingevolge artikel 14, 1 WIB 92 zoals gewijzigd door artikel 388 van de wet van 27 december 2004 (BS 31 december 2007) van toepassing op het aanslagjaar 2006, zijn de intresten betaald op leningen die specifiek zijn aangegaan om onroerende goederen te verwerven, slechts aftrekbaar van de inkomsten van deze onroerende goederen. Conform deze wettelijke bepaling konden er volgens de administratie in casu, bij gebrek aan netto-inkomsten van onroerende goederen begrepen in de belastbare basis, voor bedoeld aanslagjaar geen interesten afgetrokken worden. Een eerste aanslag werd gevestigd op 5 juni 2007 (de oorspronkelijke aanslag ), ingekohierd onder artikel van de gemeente Elsene, voor een bedrag van 511,66. In deze aanslag werden bepaalde gegevens gewijzigd ten opzichte van de aangifte ingediend door eiser. De aanslag werd gevestigd zonder dat er voorafgaand een bericht van wijziging werd opgestuurd.

7 VERZOEKSCHRIFT/ Vervolgens heeft eiser tegen deze oorspronkelijke aanslag op 7 juni 2007 een bezwaarschrift ingediend met o.m. het argument dat de aangifte werd gewijzigd zonder een bericht van wijziging te sturen. De gewestelijke directeur heeft, in zijn beslissing van 9 januari 2008, de oorspronkelijke aanslag vernietigd: wegens schending van de bepalingen van artikel 346 WIB 92 (het gegeven ingevuld onder code 1146 van de aangifte werd niet opgenomen op de berekeningsnota). Na deze vernietiging werd op 19 maart 2008 een nieuw bericht van wijziging gestuurd en na het niet-akkoord van eiser werd de nieuwe aanslag ingekohierd op grond van artikel 355 WIB 92. De nieuwe aanslag werd op 19 maart 2008 ingekohierd onder artikel van de gemeente Elsene, voor een zelfde bedrag van 511, Tegen deze nieuwe aanslag diende eiser opnieuw bezwaar in met als argument dat de oorspronkelijke aanslag diende vernietigd te worden wegens verjaring, aangezien de taxatie ambtenaar op 5 juni 2007 geen bericht van wijziging meer kon sturen, gelet op de naderende vervaldatum van 30 juni 2007 (artikel 359 WIB 92). Het bezwaarschrift werd evenwel afgewezen bij beslissing van de gewestelijke directeur van 19 februari Eiser heeft vervolgens een verzoekschrift tegen de nieuwe aanslag ingediend ter griffie van de rechtbank van eerste aanleg te Brussel op 19 mei De rechtbank van eerste aanleg te Brussel verklaarde dit verzoekschrift ontvankelijk en gegrond in zijn vonnis van 21 december 2010 en vernietigde bijgevolg de nieuwe aanslag. 100 Tegen dit vonnis heeft verweerder hoger beroep ingesteld bij verzoekschrift neergelegd dd. 31 januari 2011 ter griffie van het hof van beroep te Brussel. Het hof van beroep heeft de argumenten van verweerder aanvaard en de beslissing van de rechtbank van eerste aanleg te Brussel hervormd en de bestreden aanslag bijgevolg bevestigd. 105 Tegen deze beslissing voert eiser volgend middel tot cassatie aan. ENIG MIDDEL TOT CASSATIE 110 Geschonden wetsbepaling: 115 Artikel 354, lid 1 Wetboek Inkomstenbelastingen 1992 (hierna WIB 92 ) zoals laatst gewijzigd bij artikel 401 van de Programmawet (I) van 24 december 2002 (BS 31 december 2002), met ingang van 31 december 2002.

8 VERZOEKSCHRIFT/4 120 Aangevochten beslissing: Het bestreden arrest verklaart de vordering van eiser tot cassatie ongegrond, na o.a. te hebben vastgesteld dat in de aangifte ( ) geen inkomsten van onroerende goederen (werden) vermeld, dat de aanslag werd gevestigd op 5 juni 2007, onder artikel van de gemeente Elsene, voor een bedrag van 511,66 ( ), dat de gewestelijke directeur ( ) in zijn beslissing van 9 januari 2008, de aanslag (heeft) vernietigd, én dat de nieuwe aanslag ( ) op 18 maart 2008 (werd) ingekohierd onder artikel van de gemeente Elsene, van een zelfde bedrag van 511,66 (arrest, p.3-4), en oordeelt dat de aanslag niet moedwillig gevestigd is zonder het sturen van een bericht van wijziging om de verjaring te vermijden op grond van volgende overwegingen (zie bestreden arrest p. 7): 135 In de stelling van (eiser) werd de eerste aanslag moedwillig gevestigd zonder het sturen van een bericht van wijziging om de verjaring te vermijden die zou bereikt worden op 30 juni In deze hypothese is de toepassing van artikel 355 WIB.92 uitgesloten. 145 Het artikel 354 eerste lid WIB.92 bepaalt dat wanneer de verschuldigde belasting hoger is dan de belasting met betrekking tot de belastbare inkomsten en de andere gegevens vermeld in de daartoe bestemde rubrieken van een aangifteformulier, mag de belasting of de aanvullende belasting worden gevestigd gedurende drie jaar vanaf 1 januari van het jaar waarnaar het aanslagjaar wordt genoemd waarvoor de belasting is verschuldigd. 150 Het wordt niet betwist dat (eiser) in het vak VIII, code 1146 van het aangifteformulier een bedrag heeft opgenomen als aftrekbare intresten van 934,77 waartoe hij niet gerechtigd was. 155 De onjuiste vermelding in het aangifteformulier rechtvaardigt op zich de toepassing van de aanslagtermijn vermeld in het artikel 354 eerste lid WlB.92, namelijk tot 31 december 2008.

9 VERZOEKSCHRIFT/5 160 De aanslag gevestigd op 5 juni 2007 werd dus helemaal niet moedwillig zonder bericht van wijziging gevestigd om de verjaring te vermijden, aangezien de aanslagtermijn slechts verstreek op 31 december 2008 in toepassing van artikel 354 eerste lid WIB.92. Het hoger beroep is gegrond Grief: Artikel 354, lid 1 WIB 92 luidt als volgt: Bij niet-aangifte, bij laattijdige overlegging van aangifte, of wanneer de verschuldigde belasting hoger is dan de belasting met betrekking tot de belastbare inkomsten en de andere gegevens vermeld in de daartoe bestemde rubrieken van een aangifteformulier dat voldoet aan de vorm- en termijnvereisten, gesteld bij de artikelen 307 tot 311, mag de belasting of de aanvullende belasting, in afwijking van artikel 359, worden gevestigd gedurende drie jaar vanaf 1 januari van het jaar waarnaar het aanslagjaar wordt genoemd waar voor de belasting is verschuldigd. Wanneer voor de toepassing van de vennootschapsbelasting en van de belasting van niet-inwoners die overeenkomstig de artikelen 233 en 248 wordt gevestigd, de belastingplichtige anders dan per kalenderjaar boekhoudt, wordt de termijn van drie jaar verlengd met eenzelfde tijdperk als dat welke is verlopen tussen 1 januari van het jaar waarnaar het aanslagjaar wordt genoemd en de datum van afsluiting van het boekjaar in de loop van hetzelfde jaar. 185 Artikel 354, lid 1 WIB 92 voorziet dus onder meer in een verlengde aanslagtermijn wanneer de verschuldigde belasting hoger is dan de belasting met betrekking tot de belastbare inkomsten en de andere gegevens waarvan aangifte is gedaan. 2. Inzake deze voorwaarde oordeelde uw Hof als volgt: 190 [ ] voor de toepassing van de verlengde aanslagtermijn van artikel 354, lid 1 WIB 92 volstaat, maar is vereist dat de verschuldigde belasting hoger is dan de belasting met betrekking tot de belastbare inkomsten en de andere gegevens waarvan aangifte is gedaan. (eigen nadruk) 195 (Cass. 10 juni 2010, AR F N, Uw Hof oordeelde verder

10 VERZOEKSCHRIFT/6 200 [ ] de verlengde aanslagtermijn [is] slechts van toepassing wanneer blijkt dat de belastingplichtige van zijn bruto-inkomsten lasten heeft afgetrokken waarvan niet is aangetoond dat zij mochten worden afgetrokken en hierdoor de belastbare inkomsten hoger zijn dan uit de aangifte blijkt. (eigen nadruk) 205 (Cass. 3 november 2000, AR F N, FJF 2001/21; zie in dezelfde zin Cass, 3 oktober 2003, AR F F, FJF 2003/ 292 Cass. 13 oktober 2000, AR F N, FJF 2001/22; Cass.30 november 1989, AR F.1026.F, Pas. 1989,I, 513) Uit de rechtspraak van Uw Hof blijkt dus duidelijk dat het voor de toepassing van de verlengde aanslagtermijn op zichzelf niet voldoende is dat de aangifte verkeerde gegevens bevat (bijv. verkeerde aftrek van kosten), maar dat het een noodzakelijke (doch voldoende) vereiste is dat de verschuldigde belasting (door deze verkeerde gegevens) hoger is dan de belasting die blijkt uit de inkomsten en andere gegevens van de aangifte. 3. Nochtans oordeelt het appelgerecht: 220 De onjuiste vermelding in het aangifteformulier rechtvaardigt op zich de toepassing van de aanslagtermijn vermeld in het artikel 354 eerste lid WlB.92, namelijk tot 31 december (eigen cursivering) Bijgevolg schendt het appelgerecht artikel 354, lid 1 WIB 92 door te oordelen dat de onjuiste vermelding in het aangifteformulier op zich de toepassing van de verlengde aanslagtermijn rechtvaardigt, zonder na te gaan of de rechtzetting van deze onjuiste vermelding effectief zou leiden tot een hogere verschuldigde belasting. Toelichting: 230 Samenhang tussen artikel 354, lid 1 en artikel 355 WIB Artikel 355 WIB 92 voorziet in de mogelijkheid om een nieuwe aanslag te vestigen wanneer een aanslag nietig is verklaard omdat hij niet werd gevestigd overeenkomstig een wettelijke regel. De toepassing van artikel 355 WIB 92 is echter uitgesloten wanneer de wettelijke regel geschonden werd met de uitsluitende bedoeling om de verjaring te vermijden. 240 Wanneer artikel 354, lid 1 WIB 92 van toepassing is, beschikt de administratie over een verlengde aanslagtermijn om de aanslag te vestigen. Indien de verlengde aanslagtermijn niet van toepassing is, werd de aanslag gevestigd met de bedoeling om de verjaring te vermijden en is de toepassing van artikel 355 WIB 92 uitgesloten. In

11 VERZOEKSCHRIFT/7 245 het omgekeerde geval kan artikel 355 WIB 92 wel worden toegepast. De correcte toepassing van artikel 354, lid 1 WIB bepaalt hier dus de geldigheid van de aanslag. Toepassingsvoorwaarden artikel 354, lid 1 WIB Opdat de verlengde aanslagtermijn in artikel 354, lid 1 WIB 92 zou kunnen worden toegepast moet ten minste aan één van de volgende voorwaarden voldaan zijn: (i) niet aangifte, (ii) laattijdige overlegging van aangifte of (iii) hogere verschuldigde belasting dan de belasting met betrekking tot de belastbare inkomsten en de andere gegevens vermeld in de daartoe bestemde rubrieken van een geldige aangifte. Uit het feitenrelaas blijkt duidelijk dat eiser een tijdige aangifte indiende. Bijgevolg is er dan ook zeker niet voldaan aan de eerste twee voorwaarden De derde toepassingsvoorwaarde vereist dat de verschuldigde belasting hoger is dan de belasting die blijkt uit de aangifte. Uw Hof oordeelde reeds dat enerzijds de hogere belasting een vereiste is voor de toepassing van artikel 354, lid 1 WIB 92 en anderzijds dat, wanneer het aftrekbare lasten betreft, het artikel slechts van toepassing is wanneer de lasten effectief zijn afgetrokken waardoor de belastbare inkomsten hoger zijn dan blijkt uit de aangifte (supra rn. 2) Te dezen is de derde toepassingsvoorwaarde niet vervuld aangezien de verschuldigde belasting niet hoger is dan de belasting die blijkt uit de aangifte. De door eiser onjuist vermelde interesten werden immers niet effectief afgetrokken van het belastbaar inkomen. De interesten konden enkel worden afgetrokken van inkomsten van onroerende goederen (artikel 14 WIB 92). Bij gebrek aan netto-inkomsten van onroerende goederen begrepen in de belastbare basis, voor bedoeld aanslagjaar, konden er in geen geval interesten afgetrokken worden. Dit blijkt ook duidelijk uit het feit dat de verschuldigde belasting t.g.v. de oorspronkelijke aanslag identiek is aan deze t.g.v. de nieuwe aanslag ( 511,66) (zie ook het bestreden arrest p. 4 waarin het appelgerecht oordeelt dat de nieuwe aanslag werd gevestigd voor eenzelfde bedrag van 511,66). De loutere onjuiste vermelding van aftrekbare interesten in de oorspronkelijke aanslag leidde niet tot een hogere verschuldigde belasting in de nieuwe aanslag aangezien ze niet effectief werden afgetrokken. 285 Bijgevolg schendt het appelgerecht het artikel 354, lid 1 WIB 92 door te oordelen dat de onjuiste vermelding in het aangifteformulier op zich de toepassing van de verlengde aanslagtermijn rechtvaardigt, zonder na te gaan of de rechtzetting van deze onjuiste vermelding effectief zou leidden tot een hogere verschuldigde belasting. Te dezen leidde de rechtzetting niet tot een hogere verschuldigde belasting aangezien

12 VERZOEKSCHRIFT/8 290 de intresten niet effectief werden afgetrokken van het belastbaar inkomen waardoor de verschuldigde belasting in de oorspronkelijke en in de nieuwe aanslag identiek is. BIJ DEZE BESCHOUWINGEN, Besluit ondergetekende advocaat bij het Hof van Cassatie, voor eiser tot cassatie, dat het U behage, Hooggeachte Dames en Heren, het bestreden arrest te vernietigen, de zaak en de partijen te verwijzen naar een ander hof van beroep, en over de kosten uitspraak te doen als naar recht. Brussel, 31 juli Voor eiser, 310 zijn raadsman, Bruno Maes 315 Bijgevoegd stuk: Origineel van de profisco verklaring van de waarde van de vordering voor het vaststellen van het bedrag van het rolrecht. 320