Maatschappelijke stage - KWF Kankerbestrijding Docentenhandleiding Een product van Codename Future in opdracht van KWF kankerbestrijding

Transcriptie

1 Maatschappelijke stage - KWF Kankerbestrijding Docentenhandleiding Een product van Codename Future in opdracht van KWF kankerbestrijding

2 Docentenhandleiding Maatschappelijke stage KWF Kankerbestrijding Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. De les 4 3. Doelgroep 5 4. Burgerschap en maatschappelijke stage 6 5. Digibord les 7 6. Opdrachten 9 >>> Maatschappelijke stage KWF kankerbestrijding - docentenhandleiding 2

3 1. Inleiding 1 op de 3 mensen krijgt kanker. Weinig mensen weten dat zij zo'n groot risico lopen. Ondertussen beseffen ook (te) weinig mensen de relatie tussen kanker en leefstijl. Onderzoek leert dat als iedereen een gezond leven zou leiden, het aantal kankergevallen afneemt met 30 tot 50%. Het feit dat er zoveel onwetendheid is over kanker, samen met de grote impact van de vele kankergevallen op de maatschappij, legitimeren het inzetten van de maatschappelijke stage. In een maatschappelijke stage zetten jongeren zich vrijwillig in voor een doel dat erg afhankelijk is van participatie door de burger zelf. KWF Kankerbestrijding is de instantie die de burgerinzet in de strijd tegen kanker kanaliseert. Een van de grote risicofactoren op kanker is 'roken'. Hieraan sterven jaarlijks ongeveer mensen. De keus wel of niet roken wordt vaak al op jonge leeftijd gemaakt. Daarom richt deze maatschappelijke stage zich speciaal op roken. Deze maatschappelijke stage is opgebouwd in drie stappen. 1. Een les op de computer (1 lesuur). Leerlingen maken deze les individueel. Ze leren wat kanker is, hoe vaak het voorkomt en wat kanker met iemand doet. Ook geven ze hun mening op een aantal stellingen en polls. 2. Een klassikale les (1 lesuur). Deze les geeft de docent met het digibord. De resultaten/meningen uit de voorgaande les komen hierin terug. 3. Keuze uit 5 praktische opdrachten (tijdsbelasting afhankelijk van opdracht en invulling maar tenminste 2 lesuren). Leerlingen bedenken een voorlichtingsactie of een actie om geld op te halen voor KWF Kankerbestrijding en voeren deze actie ook uit. De opdrachten beginnen met een voorbereidende les die de leerlingen individueel maken op de computer. Een stappenplan helpt ze vervolgens bij het bedenken en uitvoeren van hun actie. Het is belangrijk dat de noodzaak om in actie te komen tegen kanker zo breed mogelijk gevoeld wordt. Om dit te kunnen uitleggen is kennis nodig. Je begrijpt iets pas als je het aan een ander uit kunt leggen. En dat laatste is precies wat dit lespakket beoogt. De Maatschappelijke Stage KWF Kankerbestrijding geeft met de voorbereidingsles en het actiestappenplan op de hierboven beschreven manier vorm aan een buitengewoon zinvolle invulling van de maatschappelijke stage, waarbij de leerlingen vanuit intrinsieke motivatie gebruik maken van hun eigen talenten, hobby s en vaardigheden. >>> Maatschappelijke stage KWF kankerbestrijding - docentenhandleiding 3

4 2. De les bekijken De MaS KWF Kankerbestrijding is een online les en stappenplan. Leerlingen hebben een individuele toegangscode nodig (zie: Wachtwoorden aanvragen). U kunt de les inzien door HIER te klikken (mits u deze handleiding op een beeldscherm leest). Let wel: In deze modus kunt u geen antwoorden invullen en opslaan, ook worden de diagrammen met uitslagen van antwoorden van de klas niet getoond in het tweede hoofdstuk van de les. Wachtwoorden aanvragen Dit maatschappelijke stage project is gemaakt in samenwerking met Codename Future. De les is geplaatst in de 'Workspace', de online leeromgeving van Codename Future. Om toegang te krijgen tot de les hebben de leerlingen een individuele toegangscode nodig. Deelname aan het project is gratis. U verkrijgt de wachtwoorden door een mail of telefoontje naar Codename Future. Contactgegevens: Codename Future Zeestraat AA Den Haag info@codenamefuture.nl Algemene informatie voor scholen: Martijn Spekman martijn@codenamefuture.nl >>> Maatschappelijke stage KWF kankerbestrijding - docentenhandleiding 4

5 3. Doelgroep - VMBO - HAVO-VWO onderbouw Het lesmateriaal is zo geschreven dat het door leerlingen vanaf onderbouwniveau vmbo-t te maken is. Tijdens de klassikale les wordt hetgeen de leerlingen hebben geleerd besproken. Voor de klassikale les krijgt u een rode draad aangeboden in de vorm van een reeks presentatieschermen. Uiteraard past u de bespreking aan, aan het niveau van uw leerlingen. Ook bij de opdrachten kan eenvoudig van niveau worden gedifferentieerd. Een VMBO leerling zal deze opdracht anders invullen, uitvoeren en presenteren dan een gymnasiast. Het resultaat dient bekeken te worden door de bril en het niveau van de leerling. Bovenbouw De opdrachten/acties kunnen ook worden uitgevoerd door leerlingen uit de bovenbouw. De stappenplannen ter ondersteuning van de acties kunnen ook los gebruikt worden (dus zonder voorbereidende les). Kerndoelen De maatschappelijke stage KWF kankerbestrijding is een veelzijdig project en sluit naast de vaardigheden die beschreven zijn in de kerndoelen 1, 5 en 6 voor Nederlands, vooral aan bij de kerndoelen voor Mens Maatschappij en Natuur: 34 De leerling leert hoofdzaken te begrijpen van bouw en functie van het menselijk lichaam, verbanden te leggen met het bevorderen van lichamelijke en psychische gezondheid, en daarin een eigen verantwoordelijkheid te nemen. Uitwerking Naast het verklaren hoe kanker ontstaat, stuurt het lespakket vooral aan op de eigen verantwoordelijkheid die de leerling kan nemen in het voorkomen van kanker. 35 De leerling leert over zorg en leert zorgen voor zichzelf, anderen en zijn omgeving en hoe hij de veiligheid van zichzelf en anderen in verschillende leefsituaties positief kan beïnvloeden. Uitwerking Een gezonde leefstijl is van wezenlijk belang voor het terugdringen van kanker. De leerlingen worden hier mee geconfronteerd en uitgedaagd dit uit te dragen naar anderen. 36 De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een beargumenteerd standpunt in te nemen en te verdedigen, en daarbij respectvol met kritiek om te gaan. Uitwerking Kanker heeft een grote impact op de samenleving en de economie en stelt ons voor wezenlijke vragen over bijvoorbeeld hoe ver je mag en kunt gaan met betrekking tot het voorschrijven van een gezonde leefwijze. >>> Maatschappelijke stage KWF kankerbestrijding - docentenhandleiding 5

6 4. Burgerschap en maatschappelijke stage De MaS KWF Kankerbestrijding is een uitstekende vulling voor de maatschappelijke stage. Het geeft invulling aan burgerschapscompetenties, zoals het actief als vrijwilliger bijdragen aan de Nederlandse samenleving. De inhoudelijke les, stap 1 en 2, kunt u ook gebruiken t.b.v. uw vakles over gezondheid. Opbouw, organisatie, tijdsduur De Maatschappelijke stage KWF kankerbestrijding kan ingezet worden tijdens een projectdag of projectweek, maar kan ook gepland worden over losse dagen/lesuren. De uren voor het uitvoeren van de maatschappelijke stageopdracht zijn per leerling verschillend en vinden (voor een deel) buiten schooltijd plaats. Het project kan emoties oproepen bij uw leerlingen. Informeer vooraf bij de mentor hoe het project ervaren kan worden door de leerlingen. Kondig het project tijdig aan bij de leerlingen. In onderstaand schema leest u de opbouw van het project en de tijdsinvestering die er mee gemoeid is. Fase Beschrijving tijdsduur Introductie+ Computerlokaal, zelfstandig werken 5-10 minuten startpoll - korte inleiding door de docent - uitdelen wachtwoorden digitale werkomgeving - invullen startpoll Inleiding Computerlokaal, zelfstandig werken 40 minuten - de leerlingen verkennen de beginsituatie, beantwoorden vragen over hun eigen situatie en krijgen basisinformatie over kanker, oorzaken en gevolgen. - leerlingen hebben een koptelefoon nodig. Kern Klassikaal met beamer/digibord, docentgestuurd - rode draad vertelling en duiding van het onderwerp door de docent aan de hand van de bespreekpunten in de digibordles, gelardeerd met uitslagen van polls - voorbespreking van de gekozen actie 45 minuten Verwerking Evaluatie + eindpoll Maatschappelijke stage / keuze stappenplannen 1. Voorlichtende actie: laat zien dat roken echt niet meer kan 2. Fondsenwervingsactie: Geld voor rookvrij Nederland 3. Wandelevenement: SamenLoop voor Hoop 4. Inzamelactie: Zet je in voor de collecte 5. Voorlichtende actie: Schoolplein rookvrij * De actie-stappenplannen beginnen met een onderzoeksopdracht (groepswerk, computerlokaal) via hoofd- en deelvragen waarlangs de leerlingen onderzoek doen naar de gevolgen van roken. De resultaten van het onderzoek moeten gepresenteerd en besproken worden via een posterpresentatie. Nabespreking (klassikaal), eindpoll (computer) Laat de leerlingen de eindpoll invullen (max. 10 min. - tip: huiswerkopdracht of aan eind van een andere computerles); in de polluitslag worden de start- en eindpoll met elkaar vergeleken en kan de leerling zien of hij is opgeschoven in zijn houding t.a.v. kanker. Dit ca. 5 tot 10 u. afhankelijk van invulling 10 min. comp. ca. 20 min. klassikaal >>> Maatschappelijke stage KWF kankerbestrijding - docentenhandleiding 6

7 kan een uitgangspunt zijn voor de klassikale evaluatie. 5. Handout Klassikale les/digibordles Het is handig om onderstaand overzicht voor u te hebben tijdens de digibordles. Introductie Kanker dichtbij Risicofactor Risico op kanker In de collage zijn woorden die met kanker te maken hebben verweven. Verken de beginsituatie: wat roepen deze woorden bij de leerlingen op? Representatie van antwoorden uit de zelfstandig werkles. Concludeer dat bijna iedereen wel een geval van kanker in de nabije omgeving heeft en dat kanker dus een veelvoorkomende ziekte is. Representatie van antwoorden uit de zelfstandig werkles. Kanker heeft een oorzaak. Wat is de grootste risicofactor volgens de leerlingen? Concludeer dat het allemaal risicofactoren zijn die een vorm van kanker kunnen veroorzaken. Roken heeft de grootste risicofactor. Representatie van antwoorden uit de zelfstandig werkles. Er zijn naast roken veel risicofactoren. Als iedereen gezond zou leven, zouden er 30 tot 50% minder kankergevallen zijn. Gebruik de uitslag van de poll om de grote invloed van leefstijl te benadrukken. (Let wel: een gezonde leefstijl betekent niet per definitie dat je 50% minder kans op kanker hebt - het gaat om het totaal aantal gevallen) Behandel ook de suggesties voor een gezonder leven, die de leerlingen gegeven hebben. Gezond/ongezond? Een activerende werkvorm tussendoor: Laat de leerlingen onderzoeken of de leerling naast hen gezond leeft. Criteria daarvoor hebben ze niet, het is juist de bedoeling dat ze die al ondervragend en argumenterend ontdekken. Na 3 minuten de conclusie laten meedelen aan de buurman/vrouw. Vervolgens wisselen. Daarna laat u de leerlingen die beoordeeld zijn als iemand met een gezonde leefstijl links in het lokaal naar voren komen en degenen met een ongezonde leefstijl rechts. Laat enkele leerlingen vertellen waarom ze deze beoordeling kregen. Roken Morgen Representatie van antwoorden uit de zelfstandig werkles. Hoeveel leerlinge roken er? Is er een verschil tussen jongens en meisjes? Laat het filmpje zien. Het filmpje wil de impact van kanker benadrukken. Van kanker kun je doodgaan. Er moet alles aan gedaan worden om dat te voorkomen. >>> Maatschappelijke stage KWF kankerbestrijding - docentenhandleiding 7

8 Hoe ontstaat kanker? Slecht nieuws In actie tegen kanker Vanuit de afbeelding van twee gezwellen (een goedaardig en een kwaadaardig gezwel) bespreekt u de biologische verklaring van kanker. Bepaal zelf, afhankelijk van het niveau van de leerlingen, hoe diep u gaat. Suggesties: celdeling, gezwel/tumor, goedaardig / kwaadaardig, uitzaaiingen Bespreek enkele antwoorden die leerlingen gegeven hebben in de zelfstandig werkles over de vraag "Hoe zou jij reageren als een arts tegen je zou zeggen dat je kanker hebt.?" Van zeggen, naar doen... Laat de leerlingen 3 minuten in kleine groepjes filosoferen over de vraag wat ze zouden doen na de mededeling dat ze kanker hebben. Representatie van antwoorden uit de zelfstandig werkles. Bespreek de taak en verantwoordelijkheid van de instanties uit de legenda van de diagram. Ga in op de individuele verantwoordelijkheid en de maatschappelijke betekenis. Maatschappelijke participatie is de kern van de twee voorstellen voor maatschappelijke stages die op de volgende pagina's behandeld worden. Behandel puntsgewijs de actie van uw keuze. Sluit af met een samenvatting van de actiedoelen. >>> Maatschappelijke stage KWF kankerbestrijding - docentenhandleiding 8

9 6. Opdrachten/Acties Er is keuze uit 5 concrete acties. U kunt de leerlingen laten kiezen, maar uiteraard kunt u als docent ook zelf een keuze maken naar gelang de omstandigheden en mogelijkheden. De keuzemogelijkheden zijn: 1. Laat zien dat roken echt niet meer kan Roken is de belangrijkste veroorzaker van kanker en vroegtijdige sterfte. Jaarlijks sterven in Nederland bijna mensen aan de gevolgen van deze verslaving en ongeveer tot doordat ze meeroken met anderen. Vanuit het speerpunt rookvrij Nederland, is KWF Kankerbestrijding de campagne roken kan echt niet meer gestart. Het doel van deze campagne is om de Nederlandse samenleving, met name de jongeren, te overtuigen van het feit dat roken echt niet meer kan en niet meer van deze tijd is. Het moet minder normaal worden om te roken. Hierdoor hoopt KWF Kankerbestrijding te bereiken dat er minder jongeren gaan roken zodat er minder rokers komen. Uiteindelijk leidt dit tot een rookvrij Nederland waar er weinig tot geen mensen meer zullen sterven aan de gevolgen van (mee)roken. Bij het organiseren van de campagne maken leerlingen de slogan roken is zóóó af en verspreiden hun uiting via hun Facebookpagina. Als verwerkingsvorm kiezen leerlingen uit het maken van een commercial, poster of het bedrukken van een T-shirt. Leerlingen kunnen dit individueel of in groepen doen. 2. Geld voor een rookvrij Nederland Deze actie heeft vooral een fondsenwervend karakter: geld ophalen om het werk van KWF Kankerbestrijding mogelijk te maken. Daarbij maken de leerlingen gebruik van hun eigen vaardigheden en talenten. De actie richt zich in het speciaal op roken. Om de leerlingen te intrinsiek te doordringen van de noodzaak hiervan, is het belangrijk om ze zich eerst te laten verdiepen in wat roken met je lichaam doet. Het onderzoek doen ze aan de hand van hoofd- en deelvragen. Het onderzoek doen de leerlingen in kleine groepjes. "Je snapt pas iets, als je het aan een ander uit kunt leggen"; het is dan ook belangrijk het onderzoek af te sluiten met een presentatie. Op de presentatieposter verzamelen de leerlingen vanuit het onderzoek redenen die tijdens de actie op anderen waarschijnlijk het meeste indruk zullen maken om niet te (gaan) roken. Vervolgens brainstormen ze over de manier waarop ze geld zouden kunnen gaan inzamelen. Ieder groepje verzint een manier die dicht bij hun hobby's, vaardigheden en talenten staat. De uitvoering geschiedt aan de hand van het digitale stappenplan van "Sta op tegen kanker!" van KWF Kankerbestrijding. Dit wordt digitaal aangestuurd vanuit het actieplatform. Laat de leerlingen zich hierop aanmelden. Doorloop de procedure eventueel eerst klassikaal met behulp van een beamer of digibord. >>> Maatschappelijke stage KWF kankerbestrijding - docentenhandleiding 9

10 3. Wandelevenement: SamenLoop voor Hoop Een SamenLoop voor hoop is een 24 uur durend wandelevenement dat symbool staat voor de voortdurende strijd tegen kanker. Met het evenement vieren we een feest van hoop. We vieren dat vele mensen kanker al overleven en dat we iets tegen de ziekte kunnen doen. Tegelijkertijd steunen we (ex-)kankerpatiënten en herdenken overledenen. We geven voorlichting over kanker en zamelen geld in voor kankeronderzoek. Samen maken we het verschil! Op verschillende plaatsen in Nederland organiseren vrijwilligers een SamenLoop voor Hoop. 24 uur lang maken teams op een parcours een gezamenlijke wandeling en hebben kraampjes met (zelfgemaakte) spulletjes, hapjes en drankjes. Op deze manier halen ze geld op voor KWF Kankerbestrijding. Ook zijn er leuke activiteiten en lokale artiesten die zorgen voor spetterende optredens. De eregasten bij de SamenLoop voor Hoop zijn (ex-) kankerpatiënten, ook wel survivors genoemd. Zij staan het hele weekend in het zonnetje. De maatschappelijke stage wordt volbracht door een keuze te maken uit 3 activiteiten: Vorm een team en doe mee met de SamenLoop voor Hoop. De leerlingen nemen deel aan de wandeling en zoeken hiervoor sponsors. Help de commissie. Bij de organisatie van de SamenLoop zijn vrijwilligers nodig. Uw leerlingen kunnen zich hiervoor aanmelden. Voorlichtende actie: SamenLoop Rookvrij. Hiervoor zullen leerlingen een plan bedenken om ervoor te zorgen dat de SamenLoop rookvrij zal verlopen. De leerlingen zullen van de gekozen activiteit een verslag maken. 4. Inzamelactie: Zet je in voor de collecte In de eerste week van september collecteren zo n vrijwilligers voor KWF Kankerbestrijding om zoveel mogelijk geld op te halen. Een enorme operatie die van levensbelang is. Immers, hoe meer collectanten geld inzamelen, hoe groter de opbrengst is en hoe meer geld er beschikbaar is voor onderzoek en genezing. Leerlingen kunnen KWF Kankerbestrijding helpen door mee te helpen met de collecte bij hen in de buurt! Leerlingen kunnen een maatschappelijke stage doen door: Collecteren in de eigen buurt. De locale afdeling te ondersteunen bij de collecte. Dit kan zijn door bijvoorbeeld het uitdelen van collectebussen en de administratie bij te houden. Maak een stratenplan voor de collecte in jouw buurt. 5. Maak het schoolplein rookvrij Deze actie heeft vooral een voorlichtingsfunctie: (mede)leerlingen bewust maken van de gevolgen van roken. Het doel van de actie is om het schoolplein rookvrij te maken. Om de leerlingen intrinsiek te doordringen van de noodzaak hiervan, is het belangrijk om ze zich eerst te laten verdiepen in wat roken met je lichaam doet. Het onderzoek doen ze aan de hand van hoofd- en deelvragen. Het onderzoek doen de leerlingen in kleine groepjes. "Je snapt pas iets, als je het aan een ander uit kunt leggen"; het is dan ook belangrijk het onderzoek af te sluiten met een presentatie. Op de presentatieposter verzamelen de leerlingen vanuit het onderzoek argumenten waarom het schoolplein rookvrij zou moeten worden. Op een tweede poster brainstormen ze alvast in hun groepje over ideeën voor de concrete actie. Kernwoorden voor de actie moeten zijn: opvallen - sympathie - informeren - effectief - duurzaam >>> Maatschappelijke stage KWF kankerbestrijding - docentenhandleiding 10

11 Tijdens de klassikale presentatie van de posters kiest u gezamenlijk het idee om tot een rookvrij schoolplein te komen. De leerlingen verdelen de taken en gaan over tot uitvoering. Laat desgewenst een maatschappelijke stageverslag bijhouden. >>> Maatschappelijke stage KWF kankerbestrijding - docentenhandleiding 11