Pensioenreglement Persoonlijk Pensioen Plan. Een woord vooraf

Transcriptie

1 Pensioenreglement Persoonlijk Pensioen Plan Een woord vooraf U hebt via uw werkgever een pensioenregeling. Dit is het Persoonlijk Pensioen Plan. Delta Lloyd Levensverzekering N.V. (hierna: Delta Lloyd) is de pensioenuitvoerder/verzekeraar van uw pensioenregeling. U ontvangt hierbij meer informatie over het Persoonlijk Pensioen Plan. Informatie over uw pensioen Informatie over uw pensioen bestaat uit een aantal onderdelen, namelijk uit 3 lagen. We noemen dit Pensioen In laag 1 vindt u een kort overzicht van wat in de pensioenregeling geregeld is. Laag 2 biedt meer informatie over alle onderwerpen die in laag 1 staan. In laag 3 vindt u vervolgens alle overige informatie over deze pensioenregeling. Het Pensioenreglement Dit pensioenreglement is onderdeel van laag 3 van Pensioen U vindt in hoofdstuk 1 t/m 4 uitgebreide informatie over wat er geregeld is als u met pensioen gaat, als u overlijdt voor uw pensioendatum en als u arbeidsongeschikt wordt. In hoofdstuk 5 t/m 7 vindt u vervolgens informatie over wat er gebeurt wanneer er iets verandert in uw persoonlijke situatie. Waar u op kunt rekenen, welke keuze u kunt maken en wanneer u in actie moet komen. Bijvoorbeeld als u uit dienst gaat, uw pensioen ingaat of als u gaat scheiden of uit elkaar gaat. Belangrijk om te weten Dit pensioenreglement is een reglement met een algemene beschrijving van alle onderdelen van het Persoonlijk Pensioen Plan. In laag 2 van Pensioen vindt u informatie over de afspraken die u en uw werkgever over de pensioenregeling hebben gemaakt en over uw eventuele keuzemogelijkheden. Belangrijke gegevens voor uw pensioen Het is van belang dat uw pensioenregeling gebaseerd is op de juiste informatie. Het is daarom belangrijk dat wij tijdig informatie ontvangen over wijzigingen in uw persoonlijke of werksituatie. Vragen? Wij doen er alles aan om u zo goed mogelijk van dienst te zijn. Hebt u nog vragen of wilt u meer informatie? Kijk dan op of neem contact op met onze Client Service Desk. Wij zijn bereikbaar op werkdagen van 8.30 tot uur via telefoonnummer Met vriendelijke groet, Delta Lloyd Levensverzekering N.V. Diederik Schouten directeur 1/53

2 Inhoudsopgave Voorwoord 1. Uitgangspunten 1.1 Deelname aan de pensioenregeling 1.2 Acceptatie 1.3 Juistheid van gegevens 1.4 Aanpassingen door uw werkgever 1.5 Geldigheid 2. Pensioen opbouwen 2.1 Hoogte van de beschikbare premie voor pensioen 2.3 Keuze: Ruimte voor vrijwillige premie voor extra pensioen 2.4 Keuze: Waarde van uw vorige pensioenregeling meenemen (waardeoverdracht) 2.5 Keuze: Gegarandeerd pensioen 3. Uw pensioenpremie wordt belegd 3.1 De premie wordt belegd (beleggingspensioen) 3.2 Vaststelling van de waarde van een beleggingseenheid 3.3 Beleggingskosten 3.4 Keuze: Beleggingen veranderen 3.5 Rendementsgarantie 3.6 Wijzigingen in lifecycles of onderliggende fondsen 3.7 Wijzigingen in beleggingsfondsen (Zelf Beleggen) 4. Inkomen voor uw nabestaanden als u overlijdt 4.1 Partnerpensioen voor de pensioendatum 4.2 Wezenpensioen voor de pensioendatum 4.3 Keuze: Aanvullend partnerpensioen (Anw-hiaatpensioen) 5. Als u arbeidsongeschikt wordt 5.1 Vrijstelling van premiebetaling 5.2 Keuze: Arbeidsongeschiktheidspensioen 6. Verandering van baan of ontslag 6.1 Pensioenopbouw stopt 6.2 Inkomen voor uw nabestaanden bij overlijden voor uw pensioendatum 6.3 Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid 6.4 Arbeidsongeschiktheidspensioen 6.5 Keuze: Waardeoverdracht naar nieuwe pensioenregeling 7. Pensioeningang 7.1 Uw pensioen gaat in 7.2 Eerder met pensioen 7.3 Later met pensioen 7.4 Gedeeltelijk met pensioen 7.5 Tijdelijk hoger of lager pensioen 7.6 Partnerpensioen ruilen voor hoger ouderdomspensioen 8. Scheiden of uit elkaar gaan 8.1 Ouderdomspensioen delen met uw ex-partner (verevening) 8.2 Partnerpensioen is voor uw ex-partner (bijzonder partnerpensioen) 8.3 Keuzemogelijkheden en afwijkende afspraken 9. Tot slot 9.1 Uitbetaling van de pensioenen 9.2 Verjaring 9.3 Privacybescherming en geheimhouding 9.4 Klachten Bijlagen 1 Grenzen en beperkingen 2 Berekeningsfactoren 2/53

3 3 Begrippen en afkortingen 3/53

4 1. Uitgangspunten In dit pensioenreglement vindt u een uitgebreide beschrijving van alle onderdelen en aspecten van uw pensioenregeling. 1.1 Deelname aan de pensioenregeling U bent deelnemer aan de pensioenregeling als u een arbeidsovereenkomst met uw werkgever hebt en u bent 21 jaar (toetredingsleeftijd) of ouder. Deelname begint vanaf de eerste werkdag of als u 21 jaar wordt. U bent ook deelnemer aan deze pensioenregeling als u arbeidsongeschikt bent, niet meer in dienst bent bij uw werkgever, maar nog wel pensioen opbouwt binnen deze pensioenregeling. Deelname geldt niet: - voor stagiaires zonder arbeidsovereenkomst en vakantiewerkers, of - als u directeur-grootaandeelhouder bent, of - als u een verklaring van de Sociale Verzekeringsbank hebt waarin u als gemoedsbezwaarde wordt erkend. Gewezen deelnemer U bent gewezen deelnemer als u niet meer deelneemt aan deze pensioenregeling omdat u: - met deze werkgever geen arbeidsovereenkomst meer hebt, - de werkgever geen premie meer voor u betaalt, - u niet arbeidsongeschikt bent, - en u bij Delta Lloyd beleggingspensioen en/of gegarandeerd pensioen hebt dat nog niet is ingegaan. 1.2 Acceptatie Wij accepteren u zonder vragen te stellen over uw gezondheid als u gaat deelnemen aan de pensioenregeling. Dit geldt op het moment van deelname én voor verhogingen van de verzekeringen binnen bepaalde grenzen zoals beschreven in de bijlage Grenzen en beperkingen. Wij stellen voorafgaand in sommige situaties wel vragen over uw gezondheid. Bijvoorbeeld als u terugkomt op een eerder gemaakte keuze. Meer informatie over de situaties wanneer wij wel vragen over uw gezondheid stellen leest u in de bijlage Grenzen en beperkingen. 1.3 Juistheid van gegevens Het is belangrijk dat u en uw werkgever alle medewerking aan Delta Lloyd verlenen en tijdig en volledige informatie verstrekken die nodig is voor de uitvoering van deze pensioenregeling. U moet uw werkgever in ieder geval vooraf informeren als u: - gaat scheiden of gaat scheiden van tafel en bed, - uw partnerschap (samenwonen) beëindigt. Uw werkgever geeft deze informatie vervolgens aan ons door. U informeert ons rechtstreeks op de volgende momenten: - als u niet meer in dienst bent van de werkgever van deze pensioenregeling, en - u ontvangt een beschikking van het UWV waaruit blijkt dat - u (deels) arbeidsongeschikt bent, of - het arbeidsongeschiktheidspercentage door het UWV wordt gewijzigd. Als u zelf gegevens onjuist, niet of te laat aanlevert dan hebt u geen of lagere pensioenen, omdat de pensioenen op basis van de pensioenregeling dan niet (volledig) verzekerd zijn. 1.4 Aanpassingen door uw werkgever Wijzigingen van de pensioenregeling Uw werkgever mag de pensioenregeling wijzigen zonder dat u daaraan meewerkt. Dat mag alleen als het belang van de wijziging zwaarder weegt dan uw belang bij behoud van de pensioenovereenkomst. Een zwaarwegend belang kan bijvoorbeeld een slechte financiële positie van uw werkgever zijn. Wijzigt uw werkgever uw pensioenovereenkomst en bent u het niet eens met de reden? Dan kunt u aan een rechter verzoeken om een uitspraak te doen. De rechter beslist dan of sprake is van een 'zwaarwegend belang'. 4/53

5 Verminderen van de premiebetaling Uw werkgever mag de pensioenpremie verminderen als dit door ingrijpende wijzigingen van omstandigheden nodig is. Dit geldt alleen voor de werkgeversbijdrage en geldt alleen voor de toekomst. Dit geldt dus niet voor uw eventuele eigen bijdrage. Als uw werkgever uw salaris wel doorbetaalt, gaat de inhouding van uw eventuele eigen bijdrage ook door. Uw werkgever moet uw eigen bijdrage dan altijd betalen aan Delta Lloyd. U bouwt hierdoor minder pensioen op. Ook worden de risicoverzekeringen mogelijk lager. Vermindert of stopt uw werkgever de werkgeversbijdrage en bent u het niet eens met de reden? Dan kunt u aan een rechter verzoeken om een uitspraak te doen. De rechter beslist dan of sprake is van 'ingrijpende wijzigingen van omstandigheden'. 1.5 Geldigheid Dit pensioenreglement gaat in op en eindigt op In de uitvoeringsovereenkomst staan de afspraken tussen uw werkgever en Delta Lloyd over de uitvoering van deze pensioenregeling. 5/53

6 2. Pensioen opbouwen Uw werkgever betaalt premie voor uw pensioen. Wij noemen dit de beschikbare premie. Van deze premie koopt Delta Lloyd beleggingseenheden voor u aan. Op uw pensioendatum is de waarde van de beleggingseenheden uw pensioenkapitaal. Hiermee koopt u op de pensioendatum: - ouderdomspensioen voor uzelf aan, en - pensioen voor uw partner, als u na uw pensioendatum overlijdt. U kunt er ook voor kiezen dat (een deel van) de premie niet belegd wordt, maar direct wordt omgezet in gegarandeerd pensioen. De gebruikte voorbeelden zijn gebaseerd op fictieve bedragen. Voor de leesbaarheid zijn de bedragen afgerond op hele euro s. 2.1 Hoogte van de beschikbare premie voor pensioen De beschikbare premie die uw werkgever betaalt, is een percentage van een deel van uw salaris. Wij noemen dit het beschikbare premiepercentage. Het beschikbare premiepercentage dat voor u geldt, vindt u terug in laag 2 van Pensioen De hoogte van de beschikbare premie voor uw pensioen bepalen wij op basis van de volgende gegevens die gelden: - het beschikbare premiepercentage behorende bij uw leeftijd in jaren wanneer u aan deze pensioenregeling gaat deelnemen en daarna op 1 januari van een jaar, - de pensioengrondslag die voor u geldt wanneer u aan deze pensioenregeling gaat deelnemen en daarna op 1 januari van een jaar, en - uw eventuele parttime percentage. De pensioengrondslag is het pensioengevend salaris minus de afgesproken franchise. Wij gaan hierbij uit van een fulltime dienstverband. Uw pensioengevend salaris is het salaris waarover u pensioen opbouwt. Uw werkgever geeft het pensioengevend salaris aan ons door. U bouwt in deze pensioenregeling niet over uw hele salaris pensioen op. U krijgt later namelijk ook al een AOW-uitkering. Het deel van uw salaris dat niet meetelt voor de opbouw van uw pensioen omdat u later ook een AOW-uitkering ontvangt, noemen wij de franchise. Ook geldt er een wettelijk maximum salaris waarover u pensioen mag opbouwen. De afspraken over uw franchise en uw pensioengevend salaris vindt u in laag 2 van Pensioen Voorbeeldberekening bij een fulltime dienstverband Stel u bent 33 jaar. U werkt fulltime en verdient bruto per maand. - Pensioengevend salaris is twaalf maanden plus 8% vakantiegeld. - Franchise is Beschikbare premiepercentage bij 33 jaar is 10%. Pensioengevend salaris x 12 x 1, Pensioengrondslag min Beschikbare premiepercentage 10% Beschikbare premie x 10% In dit voorbeeld betaalt de werkgever jaarlijks beschikbare premie voor deze deelnemer. U betaalt mogelijk een eigen bijdrage Uw werkgever betaalt de premie voor uw pensioen. U betaalt mogelijk een eigen bijdrage. Deze eigen bijdrage houdt uw werkgever maandelijks in op uw bruto salaris en vindt u terug op uw salarisstrook. 6/53

7 Parttime werken en uw pensioenopbouw Parttime werken heeft invloed op de pensioenopbouw. U werkt parttime als u minder uren werkt dan het aantal uren dat bij uw bedrijf geldt als een fulltime dienstverband. Wij stellen uw pensioengrondslag dan vast op basis van: - het pensioengevend salaris dat u bij een fulltime dienstverband zou verdienen en - de franchise die geldt bij een fulltime dienstverband. Wij vermenigvuldigen de pensioengrondslag vervolgens met uw parttime percentage. Het parttime percentage is het werkelijke aantal arbeidsuren gedeeld door het aantal uren bij een fulltime dienstverband vermenigvuldigd met 100%. Verlof en uw pensioenopbouw Gaat u met onbetaald verlof? Bijvoorbeeld ouderschapsverlof of een sabbatical. Dan stopt uw pensioenopbouw tijdens dat verlof, tenzij uw werkgever hier andere afspraken over heeft gemaakt. Tijdens zwangerschapsverlof gaat uw pensioenopbouw gewoon door. 2.2 Toets maximum pensioen Wij moeten volgens regels van de Belastingdienst op bepaalde momenten toetsen of u niet teveel pensioen opbouwt. Als u meer pensioen opbouwt dan toegestaan is, dan gaat volgens de regels van de Belastingdienst de teveel opgebouwde waarde naar de verzekeraar. Meer informatie hierover vindt u in de bijlage Grenzen en beperkingen. 2.3 Keuze: Ruimte voor vrijwillige premie voor extra pensioen U kunt kiezen om vrijwillig premie te betalen voor extra pensioen. Uw werkgever houdt deze vrijwillige premie in op uw bruto salaris en betaalt deze vervolgens aan Delta Lloyd. In laag 2 van Pensioen ziet u hoeveel vrijwillige premie u voor extra pensioen kunt betalen. 2.4 Keuze: Waarde van uw vorige pensioenregeling meenemen (waardeoverdracht) Als u pensioen bij een vorige werkgever hebt opgebouwd, dan kunt u bij indiensttreding de waarde van die pensioenregeling meenemen naar deze pensioenregeling. Wij noemen dit waardeoverdracht. U hebt altijd recht op waardeoverdracht als de deelname is beëindigd: - aan een pensioenregeling van een vorige werkgever op of na 8 juli 1994, of - aan een verplichte beroepspensioenregeling op of na 1 januari Als u kiest voor waardeoverdracht dan beleggen wij de overgedragen waarde in de fondsen waarin u op het moment van overdracht ook uw beschikbare premie in belegt. Gebruikt u uw volledige beschikbare premie voor het direct kopen van gegarandeerd pensioen? Dan beleggen wij de overgedragen waarde in de fondsen waar u de laatste keer beschikbare premie in belegd hebt. De dienstjaren waarin u het overgedragen pensioen hebt opgebouwd, tellen mee bij het bepalen van de hoogte van het partner- en wezenpensioen voor de pensioendatum. Meer informatie over het bepalen van de hoogte van het partner- en wezenpensioen leest u in hoofdstuk 4. Waardeoverdracht aanvragen U kunt een verzoek tot waardeoverdracht bij Delta Lloyd indienen. U ontvangt vervolgens van ons: - informatie over de gevolgen van de waardeoverdracht naar deze pensioenregeling, en - voorbeeldberekeningen van de verhoging van uw pensioen door de waardeoverdracht. Binnen twee maanden na ontvangst van deze informatie moet u de akkoordverklaring voor de waardeoverdracht aan Delta Lloyd sturen. Uw eventuele partner moet de akkoordverklaring ook ondertekenen. 2.5 Keuze: Gegarandeerd pensioen U bouwt pensioen op door te beleggen. U kunt er ook voor kiezen om direct gegarandeerd pensioen te kopen. U koopt dan van (een deel van) de beschikbare premie, of van (een deel van) de beleggingswaarde, nu al een gegarandeerd ouderdomspensioen en partnerpensioen na de pensioendatum. Het partnerpensioen bedraagt dan altijd 70% van het ouderdomspensioen. Dit partnerpensioen gaat in als u overlijdt na de pensioendatum. Eenmaal aangekocht gegarandeerd pensioen kunt u niet omzetten naar beleggingspensioen. 7/53

8 Hoeveel gegarandeerd pensioen u kunt kopen, hangt af van (het deel van) de beschikbare premie en/of de waarde van de beleggingen die u daarvoor wilt gebruiken en van de tarieven die gelden op dat moment. Deze tarieven wijzigen jaarlijks. Op bij het onderdeel Pensioen Services Online ziet u hoeveel gegarandeerd pensioen u kunt kopen. U kunt niet meer gegarandeerd pensioen kopen dan u maximaal zou kunnen opbouwen. We gaan hierbij uit van de grenzen die de Belastingdienst stelt aan de opbouw van pensioen. Meer over deze grenzen leest u in de bijlage Grenzen en beperkingen. Kiezen voor gegarandeerd pensioen U kunt op de volgende momenten kiezen om met (een deel van) de beschikbare premie of de beleggingswaarde direct gegarandeerd pensioen te kopen: - Bij de start van uw deelname aan deze pensioenregeling. Dit kan binnen drie maanden na de datum die staat op de welkomstbrief die u bij de start van uw deelname ontvangt. - Jaarlijks per 1 januari van ieder jaar. U kunt uw keuze vanaf 1 november aan ons doorgeven. Kiest u bij de start van uw deelname aan deze pensioenregeling voor gegarandeerd pensioen? Dan hebben wij na ontvangst van uw keuze twee werkdagen nodig voor de verwerking van uw keuze. Afhankelijk van uw keuze kopen wij vervolgens gegarandeerd pensioen voor u: - met de door u opgegeven beleggingswaarde - met de toekomstige premies, of het door u gekozen deel ervan Kiest u vervolgens jaarlijks? Dan moet uw keuze uiterlijk twee werkdagen voor 1 januari door ons ontvangen zijn. En kopen wij vanaf dat moment gegarandeerd pensioen voor u: - met de door u opgegeven beleggingswaarde - met de toekomstige premies, of het door u gekozen deel ervan Zo geeft u uw keuze door Ga eerst naar voor informatie. Vervolgens moet u een kennistoets doen. Op kunt u daarna de keuze maken. U moet uw keuze dan nog wel schriftelijk aan Delta Lloyd doorgeven. Bent u niet meer in dienst bij deze werkgever? Ook dan kunt u kiezen voor gegarandeerd pensioen. Uw keuzemogelijkheden hangen dan wel af van uw situatie op het moment dat u gegarandeerd pensioen wilt kopen. Een overzicht hiervan ziet u in de tabel hierna: Uw situatie op het moment dat u gegarandeerd pensioen wilt kopen U hebt alleen beleggingen Als u overlijdt, komt 90% van uw beleggingswaarde voor een eventuele partner en/of kind(eren) (zie ook hoofdstuk 6) OF Als u overlijdt, komt niets beschikbaar voor een eventuele partner en/of kind(eren) (zie ook hoofdstuk 6) U hebt ook gegarandeerd ouderdomspensioen Als u overlijdt, ontvangt uw eventuele partner levenslang partnerpensioen (zie ook hoofdstuk 6) U hebt ook gegarandeerd ouderdomspensioen Alleen als u overlijdt na de pensioendatum ontvangt uw eventuele partner een partnerpensioen (zie ook hoofdstuk 6) U kunt het volgende gegarandeerd pensioen kopen Gegarandeerd ouderdomspensioen en levenslang partnerpensioen. Uw partner ontvangt dit partnerpensioen als u overlijdt OF Gegarandeerd ouderdomspensioen en partnerpensioen na de pensioendatum. Uw partner ontvangt dit partnerpensioen als u overlijdt na de pensioendatum. Gegarandeerd ouderdomspensioen en levenslang partnerpensioen. Uw partner ontvangt dit partnerpensioen als u overlijdt. Gegarandeerd ouderdomspensioen en partnerpensioen na de pensioendatum. Uw partner ontvangt dit partnerpensioen als u overlijdt na de pensioendatum. 8/53

9 Het aankopen van gegarandeerd pensioen is niet meer mogelijk als: - u niet meer deelneemt aan deze pensioenregeling (bijvoorbeeld omdat u van baan bent veranderd) en het standaardtarief voor wettelijke waardeoverdracht hoger is dan het tarief voor gegarandeerd pensioen. - uw werkgever de uitvoeringsovereenkomst voor de uitvoering van deze pensioenregeling niet meer bij Delta Lloyd heeft ondergebracht en het standaardtarief voor wettelijke waardeoverdracht is hoger dan het tarief voor gegarandeerd pensioen. - uw werkgever de uitvoeringsovereenkomst voor de uitvoering van deze pensioenregeling niet meer bij Delta Lloyd heeft ondergebracht en een verzoek tot collectieve waardeoverdracht heeft gedaan. Als de uitvoeringsovereenkomst is beëindigd en de regels voor wettelijke waardeoverdracht wijzigen, behoudt Delta Lloyd zich het recht voor om de mogelijkheid van aankoop van gegarandeerd pensioen te beperken. 9/53

10 3. Uw pensioenpremie wordt belegd 3.1 De premie wordt belegd (beleggingspensioen) Van de beschikbare premie koopt Delta Lloyd beleggingseenheden voor u aan. Dit doen wij op basis van de betaalafspraken met uw werkgever. In uw pensioenregeling is dit per kwartaal. Bonus bij leven Het kapitaal voor uw pensioen wordt opgebouwd in een verzekering. Deze verzekering keert alleen uit als u op uw pensioendatum in leven bent. Overlijdt u vóór uw pensioendatum? Dan vervalt dit kapitaal aan Delta Lloyd. Voor ieder jaar dat u leeft, geeft Delta Lloyd u daarom een bonusbijschrijving. De bonus berekenen wij over de beleggingswaarde. Deze bonus bestaat uit extra beleggingseenheden. Wij beleggen de premie in de Neutrale Lifecycle Wanneer u voor het eerst gaat deelnemen aan het Persoonlijk Pensioen Plan beleggen wij de premie altijd in de Neutrale Lifecycle van Delta Lloyd. U kunt mogelijk ook kiezen voor de andere lifecycles van Delta Lloyd, namelijk de Defensieve of Offensieve Lifecycle. Of om volledig zelf uw beleggingen samen te stellen. In laag 2 van Pensioen vindt u een overzicht van uw beleggingsmogelijkheden binnen deze pensioenregeling. De Neutrale Lifecycle is de standaard lifecycle van Delta Lloyd Bij lifecycle-beleggen ligt de beleggingsverantwoordelijkheid bij Delta Lloyd. Wij beleggen standaard in de Neutrale Lifecycle. Voor een goed pensioen moet voldoende rendement worden gehaald. Daarom beleggen wij, als uw pensioendatum nog ver weg is, met meer risico dan kort voor uw pensioendatum. Als u uw pensioendatum nadert, beleggen wij daarom steeds meer in de Pensioenstabilisatiefondsen om de toekomstige pensioenuitkeringen zoveel mogelijk veilig te stellen. Pensioenstabilisatiefondsen Op uw pensioendatum koopt u een pensioen aan. Hoeveel pensioen u kunt kopen is afhankelijk van de prijs van dit pensioen. Deze prijs hangt voor een groot deel af van de marktrente. Daalt de marktrente, dan kunt u minder pensioen kopen. Stijgt de marktrente, dan kunt u meer pensioen kopen. Met de Pensioenstabilisatiefondsen worden de pensioenuitkeringen minder afhankelijk van toekomstige schommelingen in de marktrente. Beleggingsbeleid Lifecycles Delta Lloyd belegt prudent. Dit betekent dat we bewust en zorgvuldig beleggen in het belang van uw pensioen. Bij deze premieovereenkomst met beleggingen op basis van lifecycles betekent dit dat het beleggings- en renterisico afneemt naarmate u dichter bij de pensioendatum komt. Delta Lloyd heeft hiervoor drie Lifecycles ontwikkeld. Het accent bij deze Lifecycles ligt op beleggen in aandelen. U hebt hierbij de verwachting van een hoger rendement op langere termijn. Daar staat tegenover dat de aandelen ook risicovoller zijn, er is ook een kans op koersdaling. In de laatste jaren wordt het beleggingsrisico geleidelijk teruggebracht om grote koersdalingen te voorkomen. De afbouw vindt geleidelijk plaats. Binnen de Lifecycles wordt geleidelijk overgestapt op Pensioenstabilisatiefondsen, om de pensioenuitkeringen minder afhankelijk te maken van toekomstige schommelingen van de marktrente. Meer informatie over het beleggingsbeleid van de Lifecycles en een uitleg daarvan vindt u op deltalloyd.nl/pensioenbeleggen. 3.2 Vaststelling van de waarde van een beleggingseenheid De waarde van een beleggingseenheid wordt vastgesteld in euro's op basis van de laatst bekende koers van het beleggingsfonds: - op de dag van toekenning of - op de dag van uitkering van de tegenwaarde. Hierop gelden een aantal uitzonderingen die we hierna beschrijven. Als een beleggingsfonds niet aan de beurs is genoteerd De waarde van een beleggingseenheid wordt bepaald op basis van de intrinsieke waarde van het aandeel. 10/53

11 Als een beleggingsfonds dividend uitkeert Van het dividend kopen we beleggingseenheden van het desbetreffende fonds aan. Dit doen we op basis van de op de dag van de dividenduitkering geldende waarde van de beleggingseenheid van het desbetreffende fonds. 3.3 Beleggingskosten Beleggen kost geld. De kosten voor het beheren en administreren van uw beleggingen betaalt u. Deze kosten worden in rekening gebracht zolang er wordt belegd. Hieronder vindt u een beschrijving van de verschillende beleggingskosten. Kosten fondsbeheerder Lopende kosten De beleggingsfondsen worden beheerd door een fondsbeheerder. De fondsbeheerder maakt diverse kosten voor het beheer van de fondsen. Deze kosten worden 'lopende kosten' genoemd. In deze kosten zitten onder andere de management fee, service fee, accountancykosten en juridische kosten. Deze kosten zijn verwerkt in de koers. Informatie over de hoogte van de lopende kosten en de actuele koers vindt u op Inkoop- en afgiftekosten (spread) Dit is een op- en afslag op de transactiekoers. Om de huidige beleggers van het beleggingsfonds te beschermen tegen kosten die ontstaan voor in- en uittreders wordt vaak een op- en afslag berekend. Informatie over de hoogte van deze kosten vindt u op Overige fondskosten De overige fondskosten die de fondsbeheerder maakt, zoals transactiekosten worden verrekend in de koers. Transactiekosten zijn kosten die de fondsbeheerder maakt bij het aan- en verkopen van effecten waarin een fonds belegt. Kosten Delta Lloyd Beheerkosten Naast de kosten die de fondsbeheerder in de koers verwerkt, brengt Delta Lloyd kosten in rekening voor onder andere: - het beheren van de Lifecycles - de wijzigingen van de beleggingen binnen de Lifecycles - informeren over de beleggingen - het selecteren en monitoren van het fondsaanbod als het binnen uw pensioenregeling mogelijk is om zelf uw beleggingen samen te stellen en u daar gebruik van maakt. Dit zijn de beheerkosten. Delta Lloyd brengt deze jaarlijks in rekening. De beheerkosten worden als percentage van de waarde ten laste van de beleggingen gebracht. Informatie over de hoogte van deze kosten leest u in laag 2 van Pensioen Als de beleggingswaarde uit meerdere beleggingsfondsen bestaat, dan worden de beheerskosten in verhouding van de waarde in elk beleggingsfonds uit het betreffende beleggingsfonds in mindering gebracht. Aan- en verkoopkosten Voor het aan- of verkopen van beleggingseenheden brengt Delta Lloyd geen kosten in rekening. Meer informatie op deltalloyd.nl/pensioenbeleggen Meer informatie over de beleggingsfondsen, de lopende kosten en de actuele koers is te vinden op deltalloyd.nl/pensioenbeleggen. Hier is ook de Essentiële Beleggersinformatie (EBI) van het fonds te vinden. Hierin vindt u essentiële beleggersinformatie om u meer inzicht te geven in de aard en de risico's van beleggingen in het fonds. 3.4 Keuze: Beleggingen veranderen U kunt kiezen voor een andere Lifecycle dan de Neutrale Lifecycle of zelf uw beleggingen samenstellen. Meer informatie over de beleggingsmogelijkheden in uw pensioenregeling leest u in laag 2 van Pensioen /53

12 Beleggingskeuze wijzigen (switchen) U kunt op ieder moment uw beleggingen wijzigen. Wij vragen u dan eerst om na te gaan hoeveel risico u met de beleggingen voor uw pensioen wilt nemen. Dit doet u door het invullen van de Profielbepaler van Delta Lloyd. Keuze voor een andere lifecycle U kunt op ieder moment kiezen voor een andere Lifecycle. Op basis van de ingevulde Profielbepaler adviseert Delta Lloyd welke Lifecycle bij u past. U kunt vervolgens uw keuze voor een Lifecycle via de Profielbepaler online via Pensioen Services Online in Mijn Delta Lloyd doorgeven. Als u in een andere dan Neutrale Lifecyele belegt, informeert Delta Lloyd u jaarlijks of uw beleggingen passen bij uw risicoprofiel. Keuze voor Zelf beleggen en wijzigen beleggingsfondsen U kunt kiezen om zelf uw beleggingen samen te stellen. Op basis van de ingevulde Profielbepaler adviseert Delta Lloyd u over de spreiding van beleggingen ten opzichte van de resterende periode tot de pensioendatum. Het beleggingsrisico moet daarbij kleiner worden wanneer u dichter bij uw pensioendatum komt. Elk jaar informeren wij u vervolgens of uw beleggingen nog hierbij aansluiten. U kunt in maximaal 10 beleggingsfondsen beleggen. Uw keuze voor de beleggingsfondsen kunt u via het Fondskeuzeformulier doorgeven. U vindt de Profielbepaler en het Fondskeuzeformulier op Wij adviseren u om altijd de Lifecycle te kiezen die past bij uw vastgestelde risicoprofiel! 3.5 Rendementsgarantie Als u niet belegt in een lifecycle, maar Zelf belegt en dus zelf de verantwoordelijkheid voor uw beleggingen neemt? Dan kunt u mogelijk ook kiezen voor een fonds met een rendementsgarantie. In laag 2 ziet u waar u uit kunt kiezen. De rendementsgarantie geldt alleen als onafgebroken tot de (vervroegde) pensioendatum in het betreffende fonds belegt. Als u later met pensioen gaat, geldt de rendementsgarantie tot pensioendatum. Over bijgeschreven dividend wordt geen rendementsgarantie verleend. U kunt Delta Lloyd verzoeken de rendementsgarantie te laten vervallen voor toekomstige premies. De opgebouwde rendementsgarantie blijft bestaan. Delta Lloyd keert de rendementsgarantie uit op: - (vervroegde) pensioendatum - deeltijdpensioendatum en daarna de datum van volledige pensionering - de datum waarop de waarde van uw pensioen wordt overgedragen naar de pensioenuitvoerder van uw nieuwe pensioenregeling als u gebruik maakt van het wettelijk recht op waardeoverdracht - de datum waarop u overlijdt en 90,00% van de beleggingswaarde beschikbaar komt - de datum waarop Delta Lloyd uw pensioen afkoopt als het kleiner is dan het wettelijk voorgeschreven minimum De garantie vervalt: - bij switchen naar een ander fonds, tenzij een beleggingsfonds wordt vervangen - bij een individuele niet-wettelijke waardeoverdracht - bij een collectieve waardeoverdracht Als u de beleggingseenheden in een beleggingsfonds met rendementsgarantie onderbrengt in een ander beleggingsfonds, lifecycle of gebruikt voor aankoop van gegarandeerd pensioen verliest u de opgebouwde rendementsgarantie. Betaalde premies voor de rendementsgarantie worden niet teruggegeven. 3.6 Wijzigingen in lifecycles of onderliggende fondsen In de toekomst kunnen in de lifecycles of in de onderliggende beleggingsfondsen wijzigingen plaatsvinden. 3.7 Wijzigingen in beleggingsfondsen (Zelf Beleggen) 12/53

13 Een beleggingsfonds kan worden vervangen door één of meer andere beleggingsfondsen. Ook kan de samenstelling van een beleggingsfonds wijzigen. Bij deze besluiten houdt Delta Lloyd rekening met uw belangen. Delta Lloyd stelt u op de hoogte van de wijzigingen. Belegt u in een beleggingsfonds dat wordt vervangen dan moet u switchen naar een ander beleggingsfonds dat wij u bieden. 13/53

14 4 Inkomen voor uw nabestaanden als u overlijdt Als u overlijdt voor uw pensioendatum terwijl u nog in dienst bent bij deze werkgever, dan zijn er voor uw nabestaanden binnen het Persoonlijk Pensioen Plan de volgende risicoverzekeringen geregeld: - Partner- en wezenpensioen voor de pensioendatum - Aanvullend partnerpensioen (Anw-hiaatpensioen), als u daarvoor hebt gekozen De pensioendatum is de eerste dag van de maand waarin u uw pensioenleeftijd bereikt. De informatie in dit hoofdstuk geldt voor deelnemers. De hierna gebruikte voorbeelden zijn gebaseerd op fictieve bedragen. Voor de leesbaarheid zijn de bedragen afgerond op hele euro's. Risicoverzekeringen vervallen op het moment dat u uit dienst gaat bij uw werkgever. Als u uit dienst gaat en daarna overlijdt, dan keert Delta Lloyd niets uit. Delta Lloyd heeft hier een oplossing voor. Meer hierover leest u in hoofdstuk 6, Verandering van baan of ontslag. 4.1 Partnerpensioen voor de pensioendatum Als u overlijdt voor uw pensioendatum terwijl u nog in dienst bent bij deze werkgever, ontvangt uw partner een partnerpensioen. Dit is een maandelijkse uitkering. Uw partner ontvangt dit voor de rest van zijn of haar leven. Het partnerpensioen geldt voor uw partner. Een partner is iemand met wie u: - bent getrouwd of een geregistreerd partnerschap hebt, of - samenwoont. U moet dan wel aantoonbaar een gezamenlijke huishouding hebben en minimaal 6 maanden samen op een adres wonen. Dit toont u aan met een door de notaris opgestelde samenlevingsovereenkomst of een uittreksel uit de Basisregistratie Personen. Uw (groot)vader, (groot)moeder, broer, zus of kind kan niet uw partner zijn. U mag allebei niet getrouwd zijn of een (geregistreerd) partnerschap met iemand anders hebben. Tijdens een eventueel onbetaald verlof, bijvoorbeeld ouderschapsverlof of sabbatical, blijft het partnerpensioen voor de pensioendatum verzekerd tijdens uw verlof met een maximum van 18 maanden. Hoogte Het partnerpensioen voor de pensioendatum hangt af van: - uw pensioengrondslag vermenigvuldigd met uw eventuele parttimepercentage, - het aantal dienstjaren dat u bij u uw werkgever kan doorbrengen tot uw pensioendatum, en - het percentage dat uw werkgever heeft gekozen voor het partnerpensioen. Wij berekenen de dienstjaren in hele jaren en hele maanden, met een maximum van 46 per jaar. Een halve maand telt niet mee. Meer hierover leest u in laag 2 van Pensioen Voorbeeldberekening Stel u bent 33 jaar, werkt fulltime en u was 30 jaar toen u bij uw werkgever in dienst kwam. Het maximum aantal dienstjaren is 37 (pensioenleeftijd 67 minus leeftijd indiensttreding 30). Stel vervolgens dat: - Pensioengrondslag is Opbouwpercentage partnerpensioen voor de pensioendatum is 1,16% Hoogte van het partnerpensioen voor de pensioendatum 37 x x 1,16% (per jaar) Ingangsdatum en uitkeringsduur De uitkering is een vast bedrag en wordt maandelijks uitgekeerd. Ingangsdatum: - de eerste dag van de maand waarin u overlijdt. Einddatum: - de eerste dag van de maand volgend op het overlijden van uw partner. 14/53

15 4.2 Wezenpensioen voor de pensioendatum Kinderen die jonger zijn dan 18 jaar ontvangen een wezenpensioen als u overlijdt tijdens uw dienstverband. Het wezenpensioen geldt voor: - het kind van wie u volgens het Burgerlijk Wetboek de moeder of de vader bent, - het kind van wie uw partner volgens het Burgerlijk Wetboek de moeder of vader is en dat u opvoedt en onderhoudt, en - pleegkinderen die u opvoedt en onderhoudt. Tijdens een eventueel onbetaald verlof, bijvoorbeeld ouderschapsverlof of sabbatical, is het wezenpensioen voor de pensioendatum niet verzekerd tijdens uw verlof. Tenzij uw werkgever daar andere afspraken over heeft gemaakt. Hoogte Het wezenpensioen voor pensioendatum hangt af van: - uw pensioengrondslag vermenigvuldigd met uw eventuele parttimepercentage, - het aantal dienstjaren dat u bij uw werkgever kunt doorbrengen tot uw pensioendatum, en - het percentage dat uw werkgever heeft gekozen voor het wezenpensioen. Uw kinderen ontvangen een dubbel bedrag aan wezenpensioen als beide (pleeg-)ouders zijn overleden. Meer hierover leest u in laag 2 van Pensioen Voorbeeldberekening Stel u bent 33 jaar en u was 30 jaar toen u bij uw werkgever in dienst kwam. Het maximum aantal dienstjaren is 37 (pensioenleeftijd 67 minus leeftijd indiensttreding 30). Stel vervolgens dat: - Pensioengrondslag is Opbouwpercentage wezenpensioen voor de pensioendatum is 0,232% Hoogte van het wezenpensioen voor de pensioendatum 37 x x 0,232% (per jaar per kind) Ingangsdatum en uitkeringsduur De uitkering is een vast bedrag en wordt maandelijks uitgekeerd. Ingangsdatum: - de eerste dag van de maand waarin u overlijdt Einddatum: - De uitkering stopt op de eerste dag van de maand volgend op - de 18e verjaardag van uw kind, of - het overlijden van uw kind. Een kind is arbeidsongeschikt als het kind 45% of meer arbeidsongeschikt is en een arbeidsongeschiktheidsuitkering ontvangt. 4.3 Keuze: Aanvullend partnerpensioen (Anw-hiaatpensioen) Aanvullend op het partnerpensioen voor de pensioendatum kunt u kiezen voor een vrijwillig aanvullend partnerpensioen. Wij noemen dit een Anw-hiaatpensioen. Als u overlijdt voor uw pensioendatum terwijl u nog in dienst bent bij deze werkgever, ontvangt uw partner een Anw-hiaatpensioen. Het Anw-hiaatpensioen is automatisch meeverzekerd als u een partner hebt en geldt voor partners die voldoen aan de omschrijving in 4.1. De premie voor het eventuele Anw-hiaatpensioen betaalt u mogelijk volledig zelf. Uw werkgever houdt deze in op uw bruto salaris. Keuze: Geen of gedeeltelijk Anw-hiaatpensioen U kunt er voor kiezen om het Anw-hiaatpensioen niet mee te verzekeren of gedeeltelijk te verzekeren. U moet dit dan, binnen een maand nadat het Anw-hiaatpensioen is meeverzekerd, doorgeven aan Delta Lloyd. Uw partner moet hiervoor meetekenen. 15/53

16 Onbetaald verlof Bij een eventueel onbetaald verlof, bijvoorbeeld ouderschapsverlof of sabbatical, blijft het Anw-hiaatpensioen verzekerd tijdens uw verlof met een maximum van 18 maanden. Beëindigen van de verzekering U kunt de verzekering van het Anw-hiaatpensioen altijd beëindigen. U kunt dit via uw werkgever doorgeven aan Delta Lloyd. Uw partner moet hiervoor meetekenen. De verzekering stopt dan op de eerste dag van de maand volgend op de dag dat u de beëindiging aan ons doorgeeft. Hoogte van het Anw-hiaatpensioen De hoogte van het verzekerde bedrag is voor iedere deelnemer gelijk en vindt u terug in laag 2 van Pensioen Premie De premie is afhankelijk van de hoogte van het verzekerde bedrag en van uw leeftijd. Op ziet u hoe hoog de premie is voor het verzekeren van het Anw-hiaatpensioen. Voorbeeld premieberekening Stel u bent 33 jaar en het verzekerd bedrag voor het Anw-hiaatpensioen is Tarief Anw-hiaatpensioen per verzekerd bedrag Te betalen premie Anw-hiaatpensioen 68 x / ,20 De premie wordt berekend vanaf de datum waarop de verzekering ingaat of wordt verhoogd en vervolgens ieder jaar op 1 januari. We gaan uit van de werkelijke leeftijd in hele jaren op 1 januari van het betreffende jaar. 68 Ingangsdatum en uitkeringsduur De uitkering is een vast bedrag en wordt maandelijks uitgekeerd. Ingangsdatum: - de eerste dag van de maand waarin u overlijdt. Einddatum: - de eerste dag van de maand waarin uw partner de AOW-leeftijd bereikt, maar uiterlijk tot - de eerste dag van de maand waarin uw partner 67 jaar wordt, of als uw partner eerder overlijdt - de eerste dag van de maand volgend op het overlijden van uw partner. 16/53

17 5 Als u arbeidsongeschikt wordt Als u tijdens uw dienstverband arbeidsongeschikt wordt, dan zijn er binnen het Persoonlijk Pensioen Plan de volgende risicoverzekeringen voor u geregeld: - vrijstelling van premiebetaling (premievrijstelling) bij arbeidsongeschiktheid - arbeidsongeschiktheidspensioen, als u daarvoor hebt gekozen U bent arbeidsongeschikt als u: - recht hebt op een WIA-uitkering, en u - direct voorafgaand daaraan minimaal 2 jaar (104 weken) onafgebroken ziek bent geweest en u - minimaal 35% arbeidsongeschikt bent. De mate van arbeidsongeschiktheid en de wijzigingen daarvan baseren wij op de feitelijke WIA-uitkering en het daarbij behorende arbeidsongeschiktheidpercentage. Wij doen dit op basis van de gegevens die wij van het UWV ontvangen. U bent niet meer arbeidsongeschikt als u: - vier weken hersteld bent. U bent hersteld als u: - minder dan 35% arbeidsongeschikt bent. Als u na herstel opnieuw arbeidsongeschikt wordt, of de mate van arbeidsongeschiktheid wijzigt dan kan een kortere periode dan 104 weken gelden. De informatie in dit hoofdstuk geldt voor deelnemers, van wie Delta Lloyd het risico van arbeidsongeschiktheid heeft geaccepteerd. Informatie over risicoacceptatie vindt u in de bijlage Grenzen en beperkingen. De gebruikte voorbeelden zijn gebaseerd op fictieve bedragen. Voor de leesbaarheid zijn de bedragen afgerond op hele euro's. Risicoverzekeringen vervallen op het moment dat u uit dienst gaat bij uw werkgever. Als u uit dienst gaat en daarna arbeidsongeschikt wordt, dan keert Delta Lloyd niets uit. Meer hierover leest u in hoofdstuk 6, Verandering van baan of ontslag. 5.1 Vrijstelling van premiebetaling Delta Lloyd neemt de premiebetaling voor uw pensioen (gedeeltelijk) over als u tijdens uw arbeidsovereenkomst met uw werkgever (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt wordt. Delta Lloyd geeft vrijstelling van premiebetaling bij arbeidsongeschiktheid voor: - beschikbare premie - vrijwillige premie voor extra pensioen - premie voor de risicoverzekeringen Hierna leest u meer over de regels voor premievrijstelling van de verschillende onderdelen. Vrijstelling van de beschikbare premie Bij de premievrijstelling van de beschikbare premie gaat Delta Lloyd uit van de pensioengrondslag die gold direct voorafgaand aan de ingang van de premievrijstelling. Tijdens de premievrijstelling volgen wij het bij de leeftijd afgesproken beschikbare premiepercentage. Vrijstelling van de vrijwillige premie voor extra pensioen Delta Lloyd verleent premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid als u gekozen hebt voor een jaarlijkse premie en voorafgaand aan de arbeidsongeschiktheid ten minste twee jaar premie hebt betaald. Bij de premievrijstelling van de vrijwillige premie voor extra pensioen gaat Delta Lloyd uit van de premie die gold op de dag voor de eerste ziektedag. De premievrijstelling van deze extra premie blijft gelijk. Vrijstelling van de premie voor risicoverzekeringen Delta Lloyd verleent premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid voor het: - partner- en wezenpensioen voor de pensioendatum 17/53

18 - aanvullend partnerpensioen (Anw-hiaatpensioen), als u daar voor hebt gekozen - arbeidsongeschiktheidspensioen Bij de premievrijstelling van de premie voor risicoverzekeringen gaat Delta Lloyd uit van de hoogte van het verzekerde bedrag direct voorafgaand aan de ingang van de premievrijstelling. Premievrijstelling en beleggingskosten De vrijstelling van premiebetaling geldt niet voor de beleggingskosten die door de fondsbeheerder en Delta Lloyd in rekening worden gebracht. Hoogte van de premievrijstelling De hoogte van de premievrijstelling hangt af van de mate waarin u arbeidsongeschikt bent. In de volgende tabel vindt u een overzicht hiervan. Mate van arbeidsongeschiktheid bij aanvang van de deelname Vrijstelling van premiebetaling in percentage van de verschuldigde premies 0 tot 35% 35% tot 45% 45% tot 55% 55% tot 65% 65% tot 80% 80% tot en met 100% 0 tot 35%, of geen 0% 40% 50% 60% 72,5% 100% WIA-uitkering bij aanvang 35 tot 45% 0% 0% 16,7% 33,3% 54,2% 100% 45 tot 55% 0% 0% 0% 20% 45% 100% 55 tot 65% 0% 0% 0% 0% 31,3% 100% 65 tot 80% 0% 0% 0% 0% 0% 100% Voorbeeld 1 Stel, u wordt na aanvang van deelname aan deze pensioenregeling ziek en vervolgens 50% arbeidsongeschikt. Dan geldt voor u vrijstelling van premiebetaling voor 50% van de premie. Stijgt het arbeidsongeschiktheidspercentage daarna naar bijvoorbeeld 80%? Dan geldt voor u vanaf dat moment voor 100% van de premie vrijstelling van premiebetaling. Ingangsdatum en duur van de premievrijstelling De premievrijstelling gaat in op de eerste dag van de maand waarin u arbeidsongeschikt bent geworden. De premievrijstelling stopt: - op de eerste dag van de maand dat u hersteld bent (u bent dan minder dan 35% arbeidsongeschikt), - op de eerste dag van de maand dat uw AOW-uitkering in gaat, of - op uw pensioendatum als deze eerder is dan de datum waarop uw AOW-uitkering ingaat, - op uw pensioendatum als deze later is dan de datum waarop uw AOW-uitkering ingaat en dit volgens de regels van de Belastingdienst mag, - of eerder, op de eerste dag van de maand volgend op uw overlijden. Als u stopt met werken of van baan verandert, gaat de ingegane vrijstelling van premiebetaling door voor het deel dat u op dat moment arbeidsongeschikt bent. De vrijstelling kan dan niet hoger worden dan dit deel. Aanvragen van de vrijstelling van premiebetaling U of uw werkgever moet vrijstelling van premiebetaling aanvragen. De aanvraag moet in ieder geval de beslissing van het UWV bevatten waaruit de ingangsdatum van de uitkering, de mate van arbeidsongeschiktheid en de eerste ziektedag blijkt. Bijzondere situaties Er is een aantal bijzondere situaties waarvoor andere regels gelden. Bijvoorbeeld als: - bij uw vorige pensioenuitvoerder premievrijstelling is ingegaan en uw arbeidsongeschiktheid stijgt, of - u ziek wordt in het eerste half jaar van deelname aan de pensioenregeling. Meer over de regels die dan gelden, leest u in de bijlage Grenzen en Beperkingen. 5.2 Keuze: Arbeidsongeschiktheidspensioen 18/53

19 U kunt kiezen voor een vrijwillig arbeidsongeschiktheidspensioen als uw fulltime pensioengevend salaris (vermenigvuldigd met uw eventuele parttimepercentage) hoger is dan het maximum salaris waarmee het UWV rekent (WIA-grenssalaris). Het arbeidsongeschiktheidspensioen is namelijk een aanvulling op de WIA (de arbeidsongeschiktheidsuitkering van de overheid). U ontvangt dan een arbeidsongeschiktheidspensioen van Delta Lloyd als u arbeidsongeschikt bent. Het arbeidsongeschiktheidspensioen is automatisch meeverzekerd als als uw fulltime pensioengevend salaris (vermenigvuldigd met uw eventuele parttimepercentage) hoger is dan het WIA-grenssalaris. De premie voor het eventuele arbeidsongeschiktheidspensioen betaalt u mogelijk volledig zelf. Uw werkgever houdt deze in op uw bruto salaris. Keuze: Geen of gedeeltelijk arbeidsongeschiktheidspensioen U kunt er voor kiezen om het arbeidsongeschiktheidspensioen niet mee te verzekeren of gedeeltelijk te verzekeren. U moet dit dan binnen een maand nadat het arbeidsongeschiktheidspensioen is meeverzekerd doorgeven aan Delta Lloyd. Beëindigen van de verzekering U kunt de verzekering van het arbeidsongeschiktheidspensioen altijd beëindigen. U kunt dit via uw werkgever doorgeven aan Delta Lloyd. De verzekering stopt dan op de eerste dag van de maand volgend op de dag dat u de beëindiging aan ons doorgeeft. Hoogte van de uitkering Uw arbeidsongeschiktheidspensioen hangt af van de mate waarin u arbeidsongeschikt bent. U ontvangt maximaal - 70% van het pensioengevend salaris boven het maximum salaris waarmee het UWV rekent. In de tabel vindt u een overzicht. mate van arbeidsongeschiktheid van 80% tot en met 100% 100% van 65% tot 80% 72,5% van 55% tot 65% 60% van 45% tot 55% 50% van 35% tot 45% 40% van 0% tot 35% 0% jaarlijkse uitkering in percentage van het verzekerde pensioen Premie De premie is afhankelijk van de hoogte van het verzekerde bedrag en van uw leeftijd. Op ziet u hoe hoog de premie is voor het verzekeren van het arbeidsongeschiktheidspensioen. Ingangsdatum en uitkeringsduur Het arbeidsongeschiktheidspensioen gaat in op de eerste dag van de maand waarin u in aanmerking komt voor het arbeidsongeschiktheidspensioen. Uw uitkering stopt: - op de dag dat u hersteld bent: u bent minder dan 35% arbeidsongeschikt, - op de dag die ligt voor de dag dat uw pensioen ingaat (*), of - eerder op de eerste dag van de maand volgend op uw overlijden. (*) Als u nog arbeidsongeschikt bent als u uw AOW-gerechtigde leeftijd bereikt en uw pensioen is nog niet ingegaan, dan loopt uw arbeidsongeschiktheidspensioen door tot uw pensioenleeftijd op basis van het arbeidsongeschiktheidspercentage dat gold op de dag voordat u de AOW-gerechtigde leeftijd bereikte. Aanvragen van het arbeidsongeschiktheidspensioen U of uw werkgever moet de uitkering aanvragen. De aanvraag moet in ieder geval de beslissing van het UWV bevatten waaruit de ingangsdatum van de uitkering en de mate van arbeidsongeschiktheid blijkt. Gevolgen van verandering van baan of ontslag Als u stopt met werken of van baan verandert dan gaat het ingegane (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheidspensioen door. Ook voor een eventuele toename. Meer hierover leest u in /53

20 6 Verandering van baan of ontslag Het beëindigen van uw arbeidsovereenkomst, bijvoorbeeld door verandering van baan of ontslag, heeft gevolgen voor uw pensioenregeling: - de premiebetaling stopt, en - de risicoverzekeringen vervallen, dit zijn: - partner- en wezenpensioen voor de pensioendatum - aanvullend partnerpensioen (Anw-hiaatpensioen), als u daarvoor hebt gekozen - premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid - arbeidsongeschiktheidspensioen, als u daarvoor hebt gekozen Afkoop klein pensioen Als het pensioen kleiner is dan het wettelijk voorgeschreven minimum dan keert Delta Lloyd de waarde van het pensioen aan u uit. Dit wettelijk minimum wijzigt jaarlijks. Meer hierover leest u in de bijlage Grenzen en beperkingen bij 'Afkoop klein pensioen'. 6.1 Pensioenopbouw stopt De premiebetaling stopt wanneer uw arbeidsovereenkomst eindigt. Uw werkgever betaalt geen premie meer voor u en uw eventuele eigen bijdrage vervalt. De pensioenopbouw stopt. U behoudt het pensioen dat u al hebt opgebouwd. Bij beleggingspensioen Het aantal beleggingseenheden verandert niet doordat uw dienstverband eindigt. De beleggingswaarde kan door koerswijzigingen wel stijgen of dalen. Bij gegarandeerd pensioen Het gegarandeerde ouderdomspensioen en partnerpensioen na de pensioendatum verandert niet. Keuze: U kunt de waarde meenemen naar uw nieuwe pensioenregeling U hebt het wettelijk recht op waardeoverdracht. Maakt u hier gebruik van? Dan draagt u de totale waarde van uw beleggingspensioen en/of uw gegarandeerd pensioen over naar de pensioenregeling van uw nieuwe werkgever. Meer hierover leest u in Inkomen voor uw nabestaanden bij overlijden voor uw pensioendatum De verzekering voor het partner- en wezenpensioen voor de pensioendatum en het eventuele Anw-hiaatpensioen vervalt als u niet meer in dienst bent bij uw werkgever. Dit betekent dat, als u overlijdt voor uw pensioendatum, uw nabestaanden van Delta Lloyd geen uitkering ontvangen. Om dit te voorkomen zorgt Delta Lloyd er standaard voor dat uw partner en/of kinderen toch verzekerd zijn van een inkomen als u overlijdt voor uw pensioendatum. In het overzicht hierna ziet u wat Delta Lloyd daarvoor in welke situatie geregeld heeft. Bij beleggingspensioen Als u overlijdt, komt 90,00% van uw beleggingswaarde beschikbaar voor uw partner en/of kinderen. Hiervan moeten zij binnen de fiscale regels een partner- en/of wezenpensioen aankopen. U krijgt dan voor uw beleggingspensioen een lagere bonusbijschrijving bij leven. Bij gegarandeerd pensioen Het ouderdoms- en partnerpensioen na de pensioendatum zetten we om naar een lager ouderdomspensioen en een levenslang partnerpensioen. Uw partner ontvangt, als u overlijdt, een levenslang partnerpensioen. Dus ook als u voor uw pensioendatum overlijdt. Dit partnerpensioen is maximaal 70% van het verlaagde ouderdomspensioen. Wilt u dit niet? Dan kunt u dit aan ons doorgeven. Hebt u een partner? Dan moet uw partner akkoord gaan met uw keuze om geen uitkering bij overlijden te regelen. U moet dit aan Delta Lloyd doorgeven binnen vier maanden nadat u bij uw werkgever uit dienst bent gegaan. Uitzonderingen 20/53

21 Als u arbeidsongeschikt bent De hiervoor beschreven omzetting gebeurt alleen als, en voor dat deel dat, u geen recht hebt op vrijstelling van premiebetaling wanneer uw dienstverband eindigt. Als u aansluitend een WW-uitkering hebt De verzekering van het partnerpensioen voor de pensioendatum en het eventuele Anw-hiaatpensioen vervalt niet bij uitdiensttreding als: - u aansluitend op uw uitdiensttreding recht hebt op een WW-uitkering, en - zolang het recht op de WW-uitkering bestaat. De hoogte van het partnerpensioen en Anw-hiaatpensioen bepalen wij op basis van het aantal jaren dat u deelnam aan deze pensioenregeling en is daardoor wel lager dan toen u nog in dienst was. Als u in deze periode overlijdt, dan houden wij bij de berekening van de hoogte van het partnerpensioen en het Anw-hiaatpensioen rekening met het bedrag dat uw partner ontvangt als gevolg van de door u gekozen 90,00% uitkering bij overlijden en/of het door uitruil verzekerd levenslang partnerpensioen. 6.3 Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid De verzekering van de premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid vervalt als u uit dienst gaat. Uitzonderingen Als u (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt bent wanneer u uit dienst gaat De ingegane vrijstelling van premiebetaling gaat door als u uit dienst gaat. Dit gebeurt volgens de afspraken zoals beschreven in 5.1. Uw recht op de premievrijstelling vervalt als u vier weken aaneengesloten hersteld bent. Wordt u vervolgens meer arbeidsongeschikt en stijgt de mate van arbeidsongeschiktheid? Dan stijgt de vrijstelling van premiebetaling niet mee. Wordt u minder arbeidsongeschikt en daalt de mate van arbeidsongeschiktheid? Dan daalt ook de vrijstelling van premiebetaling. Stijgt het arbeidsongeschiktheidspercentage vervolgens weer, dan wordt de vrijstelling verhoogd tot maximaal het niveau dat gold op het moment dat u uit dienst ging. Als u ziek bent wanneer u uit dienst gaat Als u ziek bent wanneer u uit dienst gaat houdt Delta Lloyd de verzekering van premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid in stand. Ontvangt u aansluitend op de ziekte een WIA-uitkering, dan verleent Delta Lloyd (gedeeltelijke) premievrijstelling vanaf het moment dat u arbeidsongeschikt wordt. Dit gebeurt zolang u een WIA-uitkering krijgt, maar uiterlijk tot de pensioendatum. De vrijstelling stellen we vast op basis van de WIA-uitkering die geldt bij de eerste toekenning van de WIA-uitkering, en stijgt niet als u daarna meer arbeidsongeschikt wordt en de WIA-uitkering stijgt. De verzekering en uw eventuele recht op premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid vervalt zodra u vier weken aaneengesloten hersteld bent. 6.4 Arbeidsongeschiktheidspensioen De verzekering voor het arbeidsongeschiktheidspensioen vervalt wanneer u uit dienst gaat. Als u daarna arbeidsongeschikt wordt, dan keert Delta Lloyd niets uit. Uitzonderingen Als u arbeidsongeschikt bent wanneer u uit dienst gaat Het ingegane arbeidsongeschiktheidspensioen gaat door als u uit dienst gaat. Dit gebeurt volgens de afspraken zoals beschreven in de bijlage Grenzen en beperkingen. Wordt u vervolgens meer arbeidsongeschikt en stijgt uw arbeidsongeschiktheidspercentage? Dan stijgt ook het arbeidsongeschiktheidspensioen dat u van Delta Lloyd ontvangt. En omgekeerd. Wij volgen hierbij de WIA-uitkering en de mate van arbeidsongeschiktheid die daar bij hoort. Uw recht op dit arbeidsongeschiktheidspensioen vervalt als u vier weken aaneengesloten hersteld bent. 21/53

22 Als u ziek bent wanneer u uit dienst gaat Als u ziek bent wanneer u uit dienst gaat, houdt Delta Lloyd de verzekering van het arbeidsongeschiktheidspensioen in stand. Ontvangt u aansluitend op de ziekte een WIA-uitkering, dan ontvangt u een arbeidsongeschiktheidspensioen vanaf het moment dat u arbeidsongeschikt wordt. Dit gebeurt zolang u een WIA-uitkering krijgt, maar uiterlijk tot de pensioendatum. Het arbeidsongeschiktheidspensioen baseren wij op de WIA-uitkering die geldt bij de eerste toekenning van de WIA-uitkering. De verzekering en uw eventuele recht op arbeidsongeschiktheidspensioen vervalt zodra u vier weken aaneengesloten hersteld bent. 6.5 Keuze: waardeoverdracht naar nieuwe pensioenregeling U hebt een wettelijk recht op waardeoverdracht. U kunt de waarde van uw pensioenen over laten dragen naar de pensioenregeling van uw nieuwe werkgever. Toets maximum pensioen De Belastingdienst stelt grenzen aan de opbouw van pensioen. Uw pensioen is daarom aan een maximum gebonden. Delta Lloyd toetst of uw pensioen hieraan voldoet. Meer hierover leest u in de bijlage Grenzen en beperkingen. Waardeoverdracht regelen U kunt na aanvang van uw deelname aan de pensioenregeling van uw nieuwe werkgever een verzoek tot waardeoverdracht indienen bij de pensioenuitvoerder van uw nieuwe pensioenregeling. Uw eventuele partner moet instemmen met waardeoverdracht. Bijzonder partnerpensioen (partnerpensioen voor uw ex-partner) kan niet worden overgedragen. Let op! Als u kiest voor waardeoverdracht dan vervalt de verzekering van een eventueel ingegane - premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid - arbeidsongeschiktheidpensioen 22/53

23 7 Pensioeningang Uw pensioenleeftijd is 67 jaar. Het Persoonlijk Pensioen Plan biedt u ook een aantal mogelijkheden om de ingang van uw pensioen af te stemmen op uw persoonlijke situatie: - Eerder met pensioen - Later met pensioen - Gedeeltelijk met pensioen - Tijdelijk hoger of lager pensioen - Partnerpensioen ruilen voor hoger ouderdomspensioen De datum dat uw pensioen daadwerkelijk in gaat noemen we de pensioeningangsdatum. In dit hoofdstuk leest u meer over de ingang van uw pensioen en uw keuzemogelijkheden. Afkoop klein pensioen Als het pensioen kleiner is dan het wettelijk voorgeschreven minimum dan keert Delta Lloyd de waarde van het pensioen aan u uit. Dit wettelijk minimum wijzigt jaarlijks. Meer hierover leest u in de bijlage Grenzen en beperkingen bij 'Afkoop klein pensioen'. 7.1 Uw pensioen gaat in Beleggingspensioen Als u (voor een deel) een beleggingspensioen hebt dan komt op uw pensioendatum het pensioenkapitaal beschikbaar voor het aankopen van - ouderdomspensioen (dit is een levenslange pensioenuitkering voor uzelf) en - partnerpensioen voor uw eventuele partner, als u overlijdt na de pensioeningangsdatum. De hoogte van deze pensioenuitkeringen is afhankelijk van: - de hoogte van uw pensioenkapitaal - de rentestand op de pensioendatum - de tarieven die op dat moment gelden U mag uw pensioenkapitaal ook gebruiken om ouderdoms- en partnerpensioen aan te kopen bij een andere pensioenuitvoerder. Gegarandeerd pensioen Als u (voor een deel) gegarandeerd pensioen hebt gekocht dan ontvangt u op uw pensioendatum van Delta Lloyd een pensioenuitkering. Dit ouderdomspensioen: - gaat in op de eerste dag van de maand waarin u de pensioenleeftijd bereikt, en - stopt op de eerste dag van de maand volgend op uw overlijden. Het partnerpensioen dat uw partner ontvangt als u overlijdt na uw pensioendatum - gaat in op de eerste dag van de maand waarin u overlijdt, - als uw partner in leven is op de dag van uw overlijden, en - stopt op de eerste dag van de maand volgend op het overlijden van uw partner. Toets maximum pensioen De Belastingdienst stelt grenzen aan de opbouw van pensioen. Uw pensioen is aan een maximum gebonden. Delta Lloyd toetst daarom of uw pensioen hieraan voldoet. Meer hierover leest u in de bijlage Grenzen en beperkingen. 7.2 Eerder met pensioen U kunt uw pensioen eerder in laten gaan dan de afgesproken pensioenleeftijd. De datum die u kiest noemen wij de pensioeningangsdatum. Deze datum geldt dan ook voor het partnerpensioen. 23/53

24 Eerder met pensioen kan binnen de volgende regels: - U stopt met werken en bent niet van plan om te gaan werken. - De pensioeningangsdatum valt binnen de in uw pensioenregeling afgesproken flexperiode. Welke flexperiode voor u geldt, vindt u terug in laag 2 van Pensioen De periode moet in volle maanden worden vastgesteld en is minimaal zes maanden, waarbij vervroegen naar de eerste van de maand waarin uw AOW-uitkering ingaat altijd mogelijk is. - De keuze kunt u een keer maken en daarna niet meer wijzigen. - U moet het verzoek uiterlijk zes maanden voor de pensioeningangsdatum bij Delta Lloyd indienen. Bij beleggingspensioen Als u uw pensioen eerder in laat gaan, dan komt uw pensioenkapitaal eerder vrij. Bij gegarandeerd pensioen Als u uw pensioen eerder in laat gaan, dan verlagen wij het eventueel aangekochte gegarandeerde ouderdomspensioen en partnerpensioen na de pensioendatum volgens de in bijlage Berekeningsfactoren opgenomen berekeningsfactoren. Uitzonderingen Eerder met pensioen binnen vijf jaar voor uw AOW-leeftijd De voorwaarde dat u niet meer in loondienst bent en niet van plan bent om te gaan werken geldt niet als u eerder met pensioen gaat binnen vijf jaar voor uw AOW-leeftijd. Eerder met pensioen als u volledig of gedeeltelijk arbeidsongeschikt bent Ingegane vrijstelling van premiebetaling loopt door tot de oorspronkelijke pensioendatum. Het beleggingspensioen en/of gegarandeerde pensioen dat u opbouwt met de vrijgestelde premie gaat in op de pensioendatum. Een ingegaan arbeidsongeschiktheidspensioen loopt door tot de oorspronkelijke pensioendatum voor zover dat wordt toegestaan door de Belastingdienst. Is de optelsom van het arbeidsongeschiktheidspensioen en het vervroegde ouderdomspensioen hoger dan toegestaan, dan wordt het arbeidsongeschiktheidspensioen verlaagd tot de toegestane hoogte. Als u eerder met pensioen gaat, vervalt uw recht op verhoging van het arbeidsongeschiktheidspensioen als uw arbeidsongeschiktheidspercentage stijgt. 7.3 Later met pensioen U kunt uw pensioen later in laten gaan dan de afgesproken pensioenleeftijd. De datum die u kiest noemen wij de pensioeningangsdatum. Deze datum geldt dan ook voor het partnerpensioen. U bouwt geen pensioen meer op na de afgesproken pensioenleeftijd. Later met pensioen kan binnen de volgende regels: - Als u en zolang u blijft bij deze werkgever blijft werken. - De pensioeningangsdatum valt binnen de in uw pensioenregeling afgesproken flexperiode. Welke flexperiode voor u geldt, vindt u terug in laag 2 van Pensioen De periode moet in volle maanden worden vastgesteld en is minimaal zes maanden, tenzij uw AOW-uitkering eerder ingaat. - De keuze kunt u een keer maken en daarna niet meer wijzigen. - U moet het verzoek uiterlijk zes maanden voor de pensioendatum bij Delta Lloyd indienen. Bij beleggingspensioen Als u uw pensioen later in laat gaan dan komt uw pensioenkapitaal later vrij. Bij gegarandeerd pensioen Als u uw pensioen later in laat gaan dan verhogen wij het eventueel gekochte gegarandeerde ouderdomspensioen volgens de in bijlage Berekeningsfactoren opgenomen berekeningsfactoren. Het opgebouwde partnerpensioen wijzigt niet door het uitstellen van uw pensioendatum. 24/53

25 Verzekering van inkomen voor nabestaanden als u overlijdt voor de pensioendatum vervalt Dit betekent dat, als u overlijdt voor uw pensioendatum, uw nabestaanden van Delta Lloyd geen uitkering ontvangen. Om dit te voorkomen zorgt Delta Lloyd er standaard voor dat uw partner en/of kinderen toch verzekerd zijn van een inkomen als u overlijdt voor uw pensioendatum. Als u overlijdt, komt 90,00% van uw beleggingswaarde beschikbaar voor uw partner en/of kinderen. Hiervan moet uw partner dan binnen de fiscale regels een partnerpensioen aankopen. Delta Lloyd draait dit terug op het moment dat u geen partner meer hebt. Wilt u niet dat uw partner een uitkering krijgt als u overlijdt? Dan kunt u dit aan ons doorgeven. Uw eventuele partner moet akkoord gaan met uw keuze om geen uitkering bij overlijden te regelen. U moet dit aan Delta Lloyd doorgeven binnen vier maanden nadat u bij uw werkgever uit dienst bent gegaan. Fiscale grenzen De Belastingdienst stelt grenzen aan het uitstellen van uw pensioendatum. Zodra uw totale pensioen plus de AOW-uitkering 100% van uw pensioengevend salaris bereikt, moet uw ouderdomspensioen ingaan. 7.4 Gedeeltelijk met pensioen U kunt er ook voor kiezen om uw pensioen gedeeltelijk te vervroegen of uit te stellen. U kiest dan voor deeltijdpensioen. Dit gebeurt binnen dezelfde voorwaarden als bij eerder of later met pensioen en binnen de aanvullende regels: - Gedeeltelijk eerder met pensioen kan maximaal voor het deel dat u minder gaat werken. - Gedeeltelijk later met pensioen kan maximaal voor het deel dat u blijft werken. - U moet het verzoek uiterlijk zes maanden voor de gewenste deeltijd pensioen- of pensioeningangsdatum bij Delta Lloyd indienen en daarbij aangeven wat de gewenste deeltijdpensioendatum is. Gevolgen voor de hoogte van uw pensioen Deze zijn gelijk aan de gevolgen als bij eerder met pensioen of later met pensioen. 7.5 Tijdelijk hoger of lager pensioen U kunt er voor kiezen dat het ouderdoms- en partnerpensioen in de eerste jaren vanaf uw pensioen(ingangs)datum hoger is dan daarna. Bijvoorbeeld om het gemis aan een AOW-uitkering tot uw AOW-leeftijd op te vangen. U kunt dan binnen de fiscale regels kiezen voor een hoger ouderdomspensioen tot u de AOW-leeftijd bereikt. U kunt ook kiezen voor de omgekeerde situatie. Dus eerst een aantal jaren lager en daarna een hoger pensioen. Tijdelijk hoger of lager pensioen is mogelijk binnen de volgende regels: - U kunt de hoogte in twee periodes laten variëren. - De eerste periode is altijd 5 of 10 jaar. - De laagste uitkering is daarbij altijd 75% of 85% van de hoogste uitkering. - Om het gemis aan een AOW-uitkering tot uw AOW-leeftijd op te vangen kunt u kiezen voor een hoger ouderdomspensioen tot u de AOW-leeftijd bereikt. - U kunt de keuze een keer maken en daarna niet meer wijzigen. - De vaststelling van de hoogte gebeurt door omrekening per de pensioeningangsdatum van het ouderdomspensioen aan de hand van de in bijlage Berekeningsfactoren opgenomen factoren. - De vaststelling van de hoogte gebeurt nadat een eventuele wijziging naar een andere pensioendatum heeft plaatsgevonden en een eventuele ruil van partnerpensioen in ouderdomspensioen (zie 7.6) heeft plaatsgevonden. - U moet het verzoek uiterlijk zes maanden voor de gewenste pensioeningangsdatum bij Delta Lloyd indienen. Gevolgen voor de hoogte van uw pensioen De hoogte van uw pensioenuitkering passen wij aan op basis van de in bijlage Berekeningsfactoren opgenomen factoren. Deze gelden voor de (gewezen) deelnemer die gedurende de geldigheidsperiode van deze factoren met pensioen gaat. Na deze periode kunnen de factoren worden herzien en opnieuw worden vastgesteld voor een bepaalde periode. 25/53

26 7.6 Partnerpensioen ruilen voor een hoger ouderdomspensioen U kunt het partnerpensioen na uw pensioendatum geheel of gedeeltelijk ruilen voor een hoger ouderdomspensioen. Wij noemen dit het uitruilen van pensioen. Dit kan alleen als u geen partner hebt of als u en uw partner hier allebei voor kiezen. Ruilen van partnerpensioen voor ouderdomspensioen binnen de volgende regels: - U kunt 100%, 75%, 50% of 25% van het partnerpensioen na de pensioendatum en het eventuele levenslange partnerpensioen ruilen voor een hoger ouderdomspensioen. - Als u ook kiest voor een andere pensioendatum, dan gebeurt uitruil altijd na en op basis van de door u gekozen pensioeningangsdatum. - Bijzonder partnerpensioen kan niet worden uitgeruild. - U kunt de keuze een keer maken en daarna niet meer wijzigen. - U kunt het verzoek zes maanden voor en uiterlijk op de gewenste pensioeningangsdatum bij Delta Lloyd indienen. Uw eventuele partner moet meeondertekenen. - Het geruilde partnerpensioen vervalt na de uitruil. Gevolgen voor de hoogte van uw pensioen Uitruilen leidt tot een hoger ouderdomspensioen. Het partnerpensioen wordt omgeruild aan de hand van de in bijlage Berekeningsfactoren opgenomen factoren. Deze gelden voor de (gewezen) deelnemer die gedurende de geldigheidsperiode van deze factoren met pensioen gaat. Na deze periode kunnen de factoren worden herzien en opnieuw worden vastgesteld voor een bepaalde periode. 26/53

27 8. Scheiden of uit elkaar gaan Als u en uw partner uit elkaar gaan of gaan scheiden of gaan scheiden van tafel en bed dan heeft dit gevolgen: - u moet het ouderdomspensioen delen met uw ex-partner - het partnerpensioen na de pensioendatum is voor uw ex-partner - het partnerpensioen voor de pensioendatum blijft in stand voor uw eventuele nieuwe partner - het eventuele aanvullende partnerpensioen (Anw-hiaatpensioen) vervalt Toets maximum pensioen De Belastingdienst stelt grenzen aan de opbouw van pensioen. Uw pensioen is daarom aan een maximum gebonden. Delta Lloyd moet op het moment dat u gaat scheiden of uit elkaar gaat toetsen of uw pensioen hieraan voldoet. Meer hierover leest u in de bijlage Grenzen en beperkingen. 8.1 Ouderdomspensioen delen met uw ex-partner (verevening) Uw ex-partner heeft recht op de helft van het ouderdomspensioen dat tijdens de huwelijkse periode of de periode van geregistreerd partnerschap is opgebouwd. Wij noemen dit verevening van het ouderdomspensioen. Uw ex-partner heeft geen recht op verevening van het ouderdomspensioen als u: - samenwoonde met of zonder een samenlevingscontract, of als u - een geregistreerd partnerschap omzet in een huwelijk met dezelfde partner. Verevening van ouderdomspensioen betekent dat uw ex-partner recht heeft op de helft van: - het ouderdomspensioen dat gekocht kan worden met de waarde van de beleggingen die u hebt opgebouwd in de periode dat u getrouwd of geregistreerd partner was, en op - het eventueel door u gekochte gegarandeerde ouderdomspensioen. Ook dit geldt over de periode dat u getrouwd of geregistreerd partner was. Voor de vaststelling van de periode dat u getrouwd of geregistreerd partner was, gaan we uit van de datum van inschrijving in de registers van de burgerlijke stand of het huwelijksgoederenregister. Grens afkoop klein pensioen bij verevening Als het ouderdomspensioen na de verdeling kleiner is dan het wettelijk voorgeschreven minimum Afkoop klein pensioen, dan wordt het ouderdomspensioen niet verdeeld. Uw partner krijgt dan niets. Dit wettelijk minimum wijzigt jaarlijks. Meer hierover leest u in de bijlage Grenzen en beperkingen bij 'Afkoop klein pensioen'. Als uw ex-partner overlijdt dan vervalt zijn of haar recht op een deel van uw ouderdomspensioen. Nabestaanden van uw ex-partner kunnen het deel van het ouderdomspensioen, waar uw ex-partner recht op had niet bij u opeisen. U hebt dan weer recht op het hele ouderdomspensioen, ook het deel waar uw ex-partner recht op had. Rechtstreekse uitkering aan uw ex-partner Uw ex-partner kan zijn of haar deel van het ouderdomspensioen rechtstreeks bij u opeisen vanaf de datum dat u met pensioen gaat. Wilt u, of uw ex-partner, dat Delta Lloyd zijn of haar deel van het ouderdomspensioen meteen uitkeert aan hem of haar? Dan moeten u, uw ex-partner of u beiden dit binnen twee jaar na inschrijving van de echtscheiding of einde geregistreerd partnerschap in het register van de burgerlijke stand of huwelijksgoederenregister, aangeven bij Delta Lloyd. Vult u daarvoor het formulier in Mededeling van scheiding in verband met verdeling van ouderdomspensioen. Dit formulier kunt u opvragen bij Delta Lloyd of bij Let op: Als u kiest voor uitstel of vervroeging wordt de uitbetaling aan uw ex-partner, ook uitgesteld of vervroegd. 8.2 Partnerpensioen is voor uw ex-partner (bijzonder partnerpensioen) Uw ex-partner heeft recht op het partnerpensioen dat u hebt opgebouwd tot het moment dat u uit elkaar ging. Wij noemen dit bijzonder partnerpensioen. 27/53

28 Uw ex-partner heeft geen recht op bijzonder partnerpensioen als u gescheiden bent van tafel en bed. Afkoop klein bijzonder partnerpensioen Is het bijzonder partnerpensioen kleiner dan het wettelijk voorgeschreven minimum Afkoop klein pensioen? Dan wordt de afkoopwaarde van het bijzonder partnerpensioen aan uw ex-partner uitgekeerd. Dit wettelijk minimum wijzigt jaarlijks. Meer hierover leest u in de bijlage Grenzen en beperkingen bij 'Afkoop klein pensioen'. U gaat voor uw pensioendatum uit elkaar en u bent nog wel in dienst Delta Lloyd zet het pensioenkapitaal dat bestemd is voor het partnerpensioen na de pensioendatum voor uw ex-partner om naar een levenslang partnerpensioen. Dit is een uitkering die uw ex-partner levenslang ontvangt als u overlijdt, ook al is dat voor de pensioendatum. Hebt u gegarandeerd pensioen gekocht? Dan heeft uw ex-partner recht op gegarandeerd partnerpensioen na de pensioendatum dat u hebt aangekocht voordat u uit elkaar ging. Delta Lloyd zet ook dit om naar een levenslang partnerpensioen. U gaat voor uw pensioendatum uit elkaar en u bent niet meer in dienst Dan is er een: 1. pensioenkapitaal dat bestemd is voor partnerpensioen na de pensioendatum: uw ex-partner heeft recht op dit deel van het pensioenkapitaal en/of 2. recht op 90,00% van uw pensioenkapitaal als u overlijdt. Delta Lloyd zet deel 1 en 2 samen om naar een levenslang partnerpensioen. Delta Lloyd keert dit 'bijzonder partnerpensioen' levenslang uit aan uw ex-partner als u overlijdt. Als u bij uitdiensttreding geen 90,00% dekking bij overlijden hebt geregeld, dan is er op het moment van scheiding geen deel 2. Delta Lloyd zet dan alleen deel 1 om naar een levenslang partnerpensioen. Hebt u gegarandeerd pensioen gekocht? Op het moment van scheiding of uit elkaar gaan is er een partnerpensioen na de pensioendatum. Delta Lloyd zet dit partnerpensioen na de pensioendatum dan om in een levenslang partnerpensioen. Delta Lloyd keert dit bijzonder partnerpensioen uit aan uw ex-partner als u overlijdt, ook al is dat voor de pensioendatum. Is er op het moment van scheiding of uit elkaar gaan al een levenslang partnerpensioen? Dan zet Delta Lloyd het levenslang partnerpensioen apart voor uw ex-partner als bijzonder partnerpensioen. U gaat na uw pensioendatum uit elkaar Dan heeft uw ex-partner recht op het volledige verzekerde partnerpensioen na de pensioendatum. Ook dit partnerpensioen heet dan bijzonder partnerpensioen. Delta Lloyd keert het bijzonder partnerpensioen levenslang uit aan uw ex-partner als u overlijdt. 8.3 Keuzemogelijkheden en afwijkende afspraken Bijzonder partnerpensioen voor uw eerdere of latere partner Uw ex-partner kan ervoor kiezen om zijn of haar bijzonder partnerpensioen over te dragen aan uw eventuele eerdere of latere partner. Dat kan uw ex-partner regelen in een notariële akte. Als uw ex-partner dit eenmaal geregeld heeft, dan kan dat niet meer worden teruggedraaid. Deze overdracht kan alleen met instemming van Delta Lloyd. Omzetting naar eigen ouderdomspensioen voor de ex-partner (conversie) U en uw ex-partner kunnen afspreken dat het deel van het ouderdomspensioen waar uw ex-partner recht op heeft plus het bijzonder partnerpensioen wordt omgezet in een ouderdomspensioen voor uw ex-partner. Het deel van het kapitaal dat bestemd is voor ouderdomspensioen voor uw ex-partner en het bijzondere partnerpensioen zet Delta Lloyd dan om in kapitaal voor uw ex-partner. Uw ex-partner koopt vervolgens op de pensioendatum met dat kapitaal een ouderdomspensioen aan. Dit gaat in op de pensioendatum van uw ex-partner. Hiervoor geldt de in deze pensioenregeling afgesproken pensioenleeftijd. Als uw ex-partner overlijdt, krijgt u het kapitaal niet terug. 28/53

29 Hebt u gegarandeerd pensioen gekocht? Dan gelden dezelfde regels. Deze omzetting kan alleen met instemming van Delta Lloyd. U kunt ook andere afspraken maken De wet schrijft voor hoe u en uw ex-partner het ouderdomspensioen moeten verdelen. En wat er met het partnerpensioen moet gebeuren. Maar u kunt samen met uw ex-partner ook andere afspraken maken. De uitvoering van deze afspraken kan alleen met instemming van Delta Lloyd. De afwijkende afspraken moeten u en uw ex-partner dan wel vastleggen in de huwelijkse voorwaarden, het echtscheidingsconvenant, de partnerschapvoorwaarden of overeenkomst van de beëindiging van het partnerschap. 29/53

30 9. Tot slot Op de pensioenverzekering zijn de regels van het Nederlandse recht van toepassing. Op dit pensioenreglement zijn een aantal algemene afspraken van toepassing die we hierna beschrijven. 9.1 Uitbetaling van de pensioenen Uitbetaling van pensioen gebeurt altijd: - maandelijks achteraf - na de wettelijke voorgeschreven inhoudingen - in euro's, door overmaking op een op naam van de begunstigde/rechthebbende (zie hiervoor ook bijlage Grenzen en beperkingen) gestelde bankrekening. Uitbetaling na overlijden Als na overlijden de laatste maandelijkse termijn niet kan worden uitbetaald op de bankrekening van de begunstigde zal de slotuitkering gebeuren aan degene die kan aantonen dat hij rechthebbende is. 9.2 Verjaring Zolang een pensioengerechtigde in leven is, verjaart zijn vordering op een pensioen bij Delta Lloyd niet. Andere vorderingen op Delta Lloyd vervallen vijf jaar nadat de vordering opgeëist kon worden. 9.3 Privacybescherming en geheimhouding Bij de aanvraag of wijziging van een verzekering of financiële dienst vraagt Delta Lloyd om persoonsgegevens en andere gegevens. Deze gegevens gebruiken wij voor: - het aangaan en uitvoeren van een verzekeringsovereenkomst of financiële dienst, - het beheren van de daaruit voortvloeiende relaties, - activiteiten gericht op de vergroting van het klantenbestand, - statistische analyses, om te kunnen voldoen aan wettelijke verplichtingen en in het kader van het waarborgen van de veiligheid en integriteit van de financiële sector, de organisatie, medewerkers en cliënten. Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens Financiële Instellingen Op de verwerking van persoonsgegevens is de 'Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens Financiële Instellingen' van toepassing. De volledige tekst van deze gedragscode kunt u vinden op de website van het Verbond van Verzekeraars ( Of opvragen bij het Verbond van Verzekeraars (Postbus 93450, 2509 AL Den Haag, telefoonnummer ). Centraal informatiesysteem van de in Nederland werkzame verzekeringsmaatschappijen Delta Lloyd kan de gegevens raadplegen en vastleggen in het Centraal Informatie Systeem van de in Nederland werkzame verzekeringsmaatschappijen (Stichting CIS), Bordewijklaan 2, 2591 XR te Den Haag. Doelstelling hiervan is het beheren van risico's en het tegengaan van fraude. Kijk voor meer informatie op Hier staat ook het privacyreglement van Stichting CIS. 9.4 Klachten Delta Lloyd doet er alles aan om u zo goed mogelijk van dienst te zijn. Bent u toch niet tevreden over onze dienstverlening? Dan kunt u een klacht bij ons indienen. U kunt uw klacht doorgeven met een klachtenformulier. Het klachtenformulier vindt u op Of een brief sturen naar Delta Lloyd Levensverzekering N.V., Postbus 1000, 1000 BA Amsterdam. Bent u niet tevreden met de uitkomst? Dan kunt u dit voorleggen aan de Ombudsman Pensioenen Postbus 93560, 2509 AN Den Haag. U mag de klacht ook voorleggen aan de rechtbank in Amsterdam. 30/53

31 Bijlage 1 Grenzen en beperkingen Bij deze pensioenregeling gelden een aantal grenzen en beperkingen zoals vastgelegd in deze bijlage. Inhoudsopgave 1. Acceptatie 1.1 Wij accepteren u zonder vragen te stellen over uw gezondheid 1.2 Wij stellen wel vragen over uw gezondheid 1.3 Geen of gedeeltelijke acceptatie bij bestaande arbeidsongeschiktheid 2. Geen of beperkt recht op uitkering 2.1 Beperkt recht op een uitkering 2.2 Geen recht op een uitkering 2.3 Geen of beperkt recht op uitkering bij terrorisme of oorlog 3. Maximum pensioen 4. Afkoop klein pensioen 5. Begunstiging 31/53

32 1. Acceptatie 1.1 Wij accepteren u zonder vragen te stellen over uw gezondheid Dit geldt als u gaat deelnemen aan de pensioenregeling en de bijbehorende (eventuele) verzekering van het: - Partner- en wezenpensioen voor de pensioendatum - Anw-hiaatpensioen - Arbeidsongeschiktheidspensioen - Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid Wij accepteren alle verhogingen van het pensioengevend salaris binnen de volgende grenzen: - Maximaal 25% per jaar, maar onbeperkt tot aan het maximum salaris waarmee het UWV rekent - als u (gedeeltelijk) ziek of arbeidsongeschikt bent, geldt een maximale salarisverhoging van 10% per jaar voor het deel dat u niet arbeidsongeschikt bent 1.2 Wij stellen wel vragen over uw gezondheid Wij stellen voorafgaand aan de acceptatie wel vragen over uw gezondheid als u: - na vier maanden na deelname kiest voor een Anw-hiaatpensioen - na vier maanden na het krijgen van een partner kiest voor een Anw-hiaatpensioen - terugkomt op een eerder gemaakte keuze Meer informatie over welke medische keuring in welke situatie geldt, vindt u terug op deltalloyd.nl. 1.3 Geen of gedeeltelijke acceptatie als u ziek of arbeidsongeschikt bent Wij accepteren het risico van de verzekering voor u niet, of binnen bepaalde grenzen, als u bij aanvang van deelname gedeeltelijk of volledig arbeidsongeschikt of ziek bent. Welke grenzen in welke situatie gelden, leest u hierna. Deze informatie geldt voor de deelnemer en geldt alleen tot het moment dat u niet meer arbeidsongeschikt bent. Dit is het geval als u ten minste vier weken aaneengesloten bent hersteld. Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid Bent u bij aanvang van deelname gedeeltelijk arbeidsongeschikt? Dan bent u alleen voor het gedeelte dat u niet arbeidsongeschikt bent, verzekerd voor vrijstelling van premiebetaling. Bent u bij aanvang van deelname volledig arbeidsongeschikt? Dan bent u binnen deze pensioenregeling bij Delta Lloyd niet verzekerd voor vrijstelling van premiebetaling. Bent u bij aanvang ziek en wordt u vervolgens aansluitend volledig arbeidsongeschikt? Dan bent u niet verzekerd voor premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid als u arbeidsongeschikt wordt als gevolg van die ziekte. Bent u bij aanvang ziek en wordt u vervolgens aansluitend gedeeltelijk arbeidsongeschikt? Dan bent u alleen voor het gedeelte dat u niet arbeidsongeschikt bent, verzekerd voor premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid. Wat er gebeurt als uw arbeidsongeschiktheidspercentage stijgt Is bij uw vorige pensioenuitvoerder vrijstelling van premiebetaling ingegaan? Dan is alleen de stijging van het arbeidsongeschiktheidspercentage na deelname aan deze pensioenregeling bij Delta Lloyd verzekerd. De hoogte hangt dan af van de mate waarin u arbeidsongeschikt bent en de stijging daarvan. In de onderstaande tabel vindt u een overzicht. De mate van arbeidsongeschiktheid en de wijzigingen daarvan baseren wij op de feitelijke WIA-uitkering en het daarbij behorende arbeidsongeschiktheidpercentage. Wij doen dit op basis van de gegevens die wij van het UWV ontvangen. 32/53

33 Mate van arbeidsongeschiktheid bij aanvang van de deelname Vrijstelling van premiebetaling in percentage van de verschuldigde premies 0 tot 35% 35% tot 45% 45% tot 55% 55% tot 65% 65% tot 80% 80% tot en met 100% 0 tot 35%, of geen 0% 40% 50% 60% 72,5% 100% WIA-uitkering bij aanvang 35 tot 45% 0% 0% 16,7% 33,3% 54,2% 100% 45 tot 55% 0% 0% 0% 20% 45% 100% 55 tot 65% 0% 0% 0% 0% 31,3% 100% 65 tot 80% 0% 0% 0% 0% 0% 100% Voorbeeld Stel dat u bij aanvang van deze pensioenregeling 60% arbeidsongeschikt bent. U bent voor het gedeelte dat u niet arbeidsongeschikt bent, verzekerd voor vrijstelling van premiebetaling bij Delta Lloyd. Als uw arbeidsongeschiktheidspercentage stijgt naar 75% dan wordt 31,3% van de premie vrijgesteld. Voor het vaststellen van de mate van arbeidsongeschiktheid gaan we uit van de WIA-beoordeling van het UWV. Als het UWV deze beoordeling niet uitvoert, dan voert Delta Lloyd dit onderzoek uit. Arbeidsongeschiktheidspensioen U kunt niet deelnemen aan de verzekering van het arbeidsongeschiktheidspensioen binnen deze pensioenregeling als u bij aanvang van deelname (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt of ziek bent. Als u vervolgens niet meer arbeidsongeschikt bent, kunt u wel weer deelnemen aan het arbeidsongeschiktheidspensioen binnen deze pensioenregeling. Dit is het geval als u minimaal 4 weken aaneengesloten hersteld bent. U bent niet verzekerd als u ziek wordt in het eerste half jaar van deelname Als u in het eerste half jaar van deelname ziek wordt en vervolgens aansluitend arbeidsongeschikt, dan hebt u mogelijk geen recht op vrijstelling van premiebetaling bij arbeidsongeschiktheid en het eventuele arbeidsongeschiktheidspensioen. Dit geldt als u in het eerste half jaar van aanvang van uw deelname ziek wordt en als de ziekte te verwachten was gelet op uw gezondheidstoestand bij aanvang van de verzekering. Was u voorafgaand aan deelname aan deze pensioenregeling bij uw vorige pensioenuitvoerder al verzekerd voor vrijstelling van premiebetaling bij arbeidsongeschiktheid en arbeidsongeschiktheidspensioen? Dan verminderen wij het half jaar met de periode dat u direct voorafgaand (met een maximale onderbreking van 4 weken) al verzekerd was voor hetzelfde risico van vergelijkbare hoogte. 2. Geen of beperkt recht op uitkering 2.1 Beperkt recht op een uitkering Het recht op een uitkering bij overlijden wordt beperkt als: - u overlijdt door oorlogshandelingen in niet-nederlandse krijgs- of gewapende dienst. - u overlijdt door een vliegtocht als testpiloot of als militair die een vliegtocht niet als passagier meemaakt. Als een van de bovenstaande situaties zich voordoet, is de verplichting tot uitkering van pensioenen of kapitalen beperkt tot maximaal de gezamenlijke voorziening verzekeringsverplichtingen van de verzekering gesloten op het leven van de (gewezen) deelnemer. We gebruiken de gezamenlijke voorziening verzekeringsverplichtingen van één dag voor het overlijden. Deze beperking geldt voor het partnerpensioen, het wezenpensioen voor de pensioendatum en het eventuele Anw-hiaatpensioen. 2.2 Geen recht op uitkering Bij overlijden Uw partner en/of kinderen hebben geen recht op een partnerpensioen en/of wezenpensioen voor de pensioendatum en het eventuele Anw-hiaatpensioen, als u overlijdt binnen één jaar nadat: 33/53

34 - u deelnemer bent geworden aan de pensioenregeling (*) - u trouwt, een geregistreerd partnerschap aangaat of gaat samenwonen Dit geldt alleen als uw overlijden gezien uw gezondheidstoestand redelijkerwijs te verwachten was: - toen uw deelname aan de pensioenregeling begon, of - op het moment van het huwelijk, het aangaan van het geregistreerd partnerschap of de aanvangsdatum van de gezamenlijke huishouding Toetsing Wij vragen de onafhankelijke Toetsingscommissie Gezondheidsgegevens om te toetsen of er sprake van is van misbruik. Als dat zo is dan krijgen uw partner en/of kinderen geen pensioen. (*) Dit jaar wordt verminderd met de periode dat u direct voorafgaand aan de deelname al was verzekerd voor hetzelfde risico van vergelijkbare hoogte. Onder direct voorafgaand verstaan wij een onderbreking van het risico met maximaal vier weken. Bij arbeidsongeschiktheid Er vindt geen uitkering van het eventuele arbeidsongeschiktheidspensioen en geen vrijstelling van premiebetaling plaats als de arbeidsongeschiktheid een direct of indirect gevolg is van: - opzet of grove schuld van de deelnemer of van een bij de verzekering belanghebbende. - poging tot zelfmoord van de deelnemer. - geweld, wij bedoelen hiermee een gewapend conflict, een burgeroorlog, een opstand, binnenlandse onlusten, oproer of muiterij, volgens de lijst van vormen van molest, die door het Verbond van Verzekeraars in Nederland op 2 november 1981 ter griffie van de rechtbank te 's-gravenhage is gedeponeerd. De juridische omschrijvingen van de begrippen zijn: Gewapend conflict: elk geval waarin staten of andere georganiseerde partijen elkaar, of althans de één de ander, gebruikmakend van militaire machtsmiddelen bestrijden. Onder gewapend conflict wordt mede verstaan het gewapende optreden van een vredesmacht der Verenigde Naties; Burgeroorlog: een min of meer georganiseerde gewelddadige strijd tussen inwoners van eenzelfde staat waarbij een belangrijk deel van de inwoners van die staat betrokken is; Opstand: georganiseerd gewelddadig verzet binnen een staat, gericht tegen het openbaar gezag; Binnenlandse onlusten: min of meer georganiseerde gewelddadige handelingen, op verschillende plaatsen zich voordoend binnen een staat; Oproer: een min of meer georganiseerde plaatselijke gewelddadige beweging, gericht tegen het openbaar gezag; Muiterij: een min of meer georganiseerde gewelddadige beweging van leden van enige gewapende macht, gericht tegen het gezag waaronder zij gesteld zijn. - atoomkernreactie of door radioactiviteit, tenzij de radioactiviteit gebruikt werd buiten de kerninstallatie en bovendien bedoeld is voor medische, industriële, commerciële, landbouwkundige, wetenschappelijke of onderwijskundige doeleinden dan wel niet-militaire beveiligingsdoeleinden, mits er een door enige overheid afgegeven vergunning voor is. In de Wet Aansprakelijkheid Kernongevallen staat wat we bedoelen met een kerninstallatie. We bedoelen ook een kerninstallatie aan boord van een schip. Uitgezonden deelnemers Uw partner en/of kinderen hebben geen recht op een partnerpensioen en/of wezenpensioen voor de pensioendatum en een eventueel Anw-hiaatpensioen, als u overlijdt in een gebied dat: - op het moment van uitzending door de Nederlandse overheid met kleurcode rood of oranje is aangeduid, zoals gepubliceerd op rijksoverheid.nl - tijdens de uitzending van kleurcode verandert: - van 'groen of geel' naar 'rood' en u overlijdt een week of later na de kleurcode verandering - van 'groen of geel' naar 'oranje' en vervolgens naar 'rood' vier weken of later na de kleurcode verandering naar 'rood' Er vindt ook geen uitkering van een eventueel arbeidsongeschiktheidspensioen en geen vrijstelling van premiebetaling plaats voor uitgezonden deelnemers als de arbeidsongeschiktheid is ontstaan in een gebied dat: 34/53

35 - op het moment van uitzending door de rijksoverheid met kleurcode rood of oranje is aangeduid - tijdens de uitzending van kleurcode verandert: - van 'groen of geel' naar 'rood' en u overlijdt een week of later na de kleurcode verandering - van 'groen of geel' naar 'oranje' en vervolgens naar 'rood' vier weken of later na de kleurcode verandering naar 'rood' In dit geval wordt met het ontstaan van arbeidsongeschiktheid bedoeld dat u ziek wordt en vervolgens (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt raakt. 2.3 Geen of beperkt recht op uitkering bij terrorisme of oorlog Bij terrorisme Er is ook geen of beperkt recht op een uitkering als er sprake is van terrorisme. Terrorisme is een vorm van gewelddadige handelingen. Meestal een aanslag of een serie aanslagen die met elkaar te maken hebben. Een aanslag is ook het verspreiden van ziektekiemen of andere stoffen die de gezondheid van mens of dier aantasten. Wij verzekeren het risico van terrorisme niet helemaal zelf. Wij hebben ons voor het terrorisme risico verzekerd bij de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden N.V. (NHT). De NHT bepaalt of er sprake is van een terroristische aanslag. Bij schade als gevolg van een terroristische daad zijn het Clausuleblad terrorismedekking en het Protocol afwikkeling claims van de NHT volledig van toepassing. Deze zijn te vinden op terrorismeverzekerd.nl. U kunt de tekst ook bij ons opvragen. Als Nederland in oorlog is Tijdens een oorlogstoestand in Nederland geldt een aantal beperkingen. Daarbij maakt het niet uit of een (gewezen) deelnemer wel of niet in krijgsdienst is. Wanneer een oorlogstoestand begint en eindigt wordt vastgesteld door De Nederlandsche Bank (DNB). In deze periode worden: - verzekerde bedragen verlaagd met 10%; - premievrije waarden verlaagd met 10% van de verzekerde bedragen; - afkoopwaarden en overdrachtswaarden worden verlaagd in dezelfde verhouding als de premievrije waarden. Deze beperking van het recht op uitkering geldt niet als u: - gedurende de gehele oorlogstoestand niet in Nederland verbleef, maar - in één of meer landen die gedurende die tijd niet in oorlog waren en waar ook geen oorlogshandelingen plaatsvonden. Dit is alleen van toepassing als u dit: - binnen zes maanden na beëindiging van de actieve oorlogstoestand kan aantonen, en - uiterlijk op het moment van opeisbaar worden van een uitkering, bij premievrijmaking of afkoop. Wij berekenen uiterlijk binnen negen maanden na het einde van het boekjaar waarin de oorlogstoestand beëindigd is of: - het bedrag van de beperkingen hoger is dan - het bedrag van de extra sterfteverliezen door de oorlogstoestand. Als dit het geval is: - maken wij de gedane kortingen geheel of gedeeltelijk ongedaan; - betalen wij de eerder ingehouden kortingen alsnog geheel of gedeeltelijk uit; - vervallen de opgelegde kortingen voor de toekomst geheel of gedeeltelijk. 3. Maximum pensioen 35/53

36 De in uw pensioenregeling afgesproken beschikbare premiepercentages worden door de Belastingdienst toegestaan als de verzekeraar op specifieke momenten toetst dat u niet meer hebt opgebouwd dan maximaal is toegestaan. Delta Lloyd moet daarom volgens de regels van de Belastingdienst op de volgende momenten toetsen op het fiscaal maximale pensioen: - bij de ingangsdatum van uw pensioen - bij elke waardeoverdracht - bij onderlinge ruil van pensioen - bij uw overlijden - bij echtscheiding, beëindiging van partnerschap, of beëindiging van de gezamenlijke huishouding - bij emigratie - bij een relevante wijziging in het Nederlandse belastingstelsel Zo wordt het maximum pensioen getoetst De toetsing gebeurt over de periode dat u deelnam aan deze pensioenregeling. Het pensioenkapitaal mag niet hoger zijn dan de koopsom op basis van de tarieven die Delta Lloyd hanteert voor: - het hierna bepaalde maximum pensioen, - dat jaarlijks 3% samengesteld toeneemt, - dat de verzekerde kan hebben opgebouwd over de diensttijd volgens deze pensioenregeling. Wij houden hierbij ook rekening met het eventueel door u al aangekochte gegarandeerde pensioen. Delta Lloyd stelt het maximum pensioen vervolgens vast op basis van het fiscaal maximaal toegestane opbouwpercentage voor ouderdomspensioen in een middelloonregeling (in ,87%) vermenigvuldigd met het wettelijk maximum pensioengevend salaris (in ,00) minus de minimaal fiscaal toegestane franchise (in ,00). Het maximum partnerpensioen is 70% van het vastgestelde maximum ouderdomspensioen. Dit bedrag wordt na afloop van elk jaar met 3% verhoogd. Als u parttime werkt dan berekenen wij de pensioengrondslag eerst uit op basis van het fulltime pensioengevend salaris en vermenigvuldigen wij deze met het parttimepercentage. Wijzigingen of uitleg van fiscale regels door de Belastingdienst of de rechter kan leiden tot wijzigingen in deze vaststelling en de gevolgen daarvan. Als u gegarandeerd pensioen koopt, dan kunt u niet meer gegarandeerd pensioen kopen dan mogelijk is op basis van het opbouwpercentage voor ouderdomspensioen in een middelloonregeling (in ,87%) vermenigvuldigd met het wettelijk maximum pensioengevend salaris minus de fiscaal minimaal toegestane franchise. Wij houden hierbij rekening met een jaarlijkse 3% samengestelde stijging. 4. Afkoop klein pensioen Delta Lloyd mag in een aantal situaties een klein pensioen afkopen. Dit mag als het pensioen lager is dan de wettelijk bepaalde grens. In 2016 was dit 465,94 per jaar. U ontvangt dan de waarde van het pensioen in een keer uitgekeerd in plaats van een jaarlijkse uitkering. De situaties zijn: - vanaf twee jaar nadat u uit dienst bent gegaan - bij ingang van het ouderdomspensioen, en dat binnen twee jaar na uitdiensttreding is - overlijden, als er een recht op een partner en/of wezenpensioen is of was - scheiding of beëindiging geregistreerd partnerschap, als er een recht op een bijzonder partnerpensioen is 36/53

37 Als sprake is van een klein pensioen keren wij de afkoopwaarde uit na aftrek van de wettelijke inhoudingen. Wij informeren en keren de afkoopwaarde uit binnen 6 maanden: - na pensionering - twee jaar na uitdiensttreding, als u zelf nog geen verzoek tot waardeoverdracht hebt gedaan - na uw overlijden - na uw scheiding of nadat uw geregistreerd partnerschap beëindigd is of u gestopt bent met samenwonen Wij stellen de afkoopwaarde van het pensioen vast op basis van de in bijlage Berekeningsfactoren opgenomen afkoopfactoren. 5. Begunstiging De begunstigde is de persoon die recht heeft op pensioenuitkering of een pensioenkapitaal. Of de personen aan wie we uitkeren. Hierna vindt u een overzicht van de begunstigden behoren bij de pensioenen of risicoverzekeringen in uw pensioenregeling. Omschrijving Pensioenkapitaal dat op de pensioendatum vrijkomt voor de aankoop van een ouderdoms- en partnerpensioen Ouderdomspensioen Partnerpensioen na de pensioendatum Arbeidsongeschiktheidspensioen Partnerpensioen voor de pensioendatum Wezenpensioen voor de pensioendatum Anw-hiaatpensioen Levenslang partnerpensioen bij overlijden na uitdiensttreding 90% van het pensioenkapitaal bij overlijden na uitdiensttreding en voor de pensioendatum Bijzonder partnerpensioen Begunstigde (gewezen) deelnemer (gewezen) deelnemer partner (gewezen) deelnemer partner kind(eren) partner partner Achtereenvolgens (*) 1. partner 2. kind(eren) tot 30 jaar Restbegunstiging - Erfgenamen, als op het moment van overlijden van de (gewezen) deelnemer de partner ook overlijdt en er geen kind(eren) tot 30 jaar zijn. ex-partner (*) De begunstigde 1 en 2 hebben recht op het volledige kapitaal bij overlijden (90,00% van het pensioenkapitaal) zolang het pensioen dat hij of zij ermee kan aankopen binnen de fiscale grenzen blijft. Is er meer, dan is het restant voor de volgende begunstigde. Afkopen, vervreemden, prijsgeven en zekerstellen U hebt op grond van deze pensioenregeling rechten. Bijvoorbeeld het recht op ouderdomspensioen, premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid en arbeidsongeschiktheidspensioen. Als u overlijdt, ontstaan er rechten voor uw partner en/of kinderen. Bijvoorbeeld het recht op partner- en wezenpensioen. Deze rechten horen bij u of uw nabestaanden. U kunt ze niet afkopen, vervreemden of prijsgeven. Zij kunnen ook niet een formeel of feitelijk voorwerp van zekerheid worden. Dit betekent bijvoorbeeld dat u uw ouderdomspensioen niet op naam van iemand anders kunt zetten. 37/53

38 Bijlage 2 Berekeningsfactoren Als u met pensioen gaat hebt u een aantal keuzes. Bijvoorbeeld eerder of later met pensioen, gedeeltelijk met pensioen, tijdelijk hoger of lager pensioen en dergelijke. De keuzes die u maakt hebben gevolgen voor de hoogte van uw pensioen. Voor de berekening hiervan maken we gebruik van factoren die we hebben opgenomen in deze bijlage. De factoren die zijn opgenomen in deze bijlage zijn gebaseerd op een in de pensioenregeling afgesproken pensioenleeftijd van 67 jaar, gelden per 1 januari 2016 en kunnen elk jaar wijzigen. De meest recente factoren vindt u op deltalloyd.nl/pensioen. Inhoudsopgave 1. Factoren voor de berekeningen van flexibele pensioeningang 1.1 Levenslang partnerpensioen ruilen voor hoger ouderdomspensioen 1.2 Ruilen naar levenslang partnerpensioen 1.4 Tijdelijk hoger of lager pensioen 2. Factoren voor de berekeningen van afkoop klein pensioen 2.1 Afkoopfactoren niet ingegaan ouderdoms- en partnerpensioen na de pensioendatum 2.2 Afkoopfactoren ingegaan pensioen (en niet ingegaan partnerpensioen) 2.3 Afkoopfactoren ingegaan wezenpensioen 38/53

39 1. Factoren voor de berekeningen van flexibele pensioeningang 1.1 Levenslang partnerpensioen ruilen voor hoger ouderdomspensioen U kunt het partnerpensioen geheel of gedeeltelijk ruilen voor een hoger ouderdomspensioen. Wij noemen dit het uitruilen van pensioen. Dit kan alleen als u geen partner hebt of als u en uw partner hier allebei voor kiezen. Uitruilen gebeurt op basis van de hierna opgenomen ruilfactoren en leidt tot een hoger ouderdomspensioen. Levenslang partnerpensioen ruilen voor hoger ouderdomspensioen Leeftijd Ruilfactor 55 0, , , , , , , , , , , , , , , ,222 Voorbeeldberekening Stel, uw pensioenleeftijd is 67. En stel dat er sprake is van een: - Ouderdomspensioen 1.000,00 per jaar levenslang - Partnerpensioen 700,00 per jaar levenslang Als u uw partnerpensioen ruilt voor een hoger ouderdomspensioen dan berekenen wij dat als volgt: x 0,198 (=ruilfactor bij leeftijd 67) 138,60 extra ouderdomspensioen per jaar U hebt dan na de ruil recht op: - Ouderdomspensioen ( ,60) 1138,60 per jaar levenslang - Partnerpensioen 0 per jaar levenslang 39/53

40 1.2 Ruilen naar levenslang partnerpensioen De verzekering voor het partner- en wezenpensioen voor de pensioendatum en het eventuele Anw-hiaatpensioen vervalt bij uitdiensttreding. Dit betekent dat uw partner als u overlijdt van Delta Lloyd geen uitkering ontvangt. Daarom heeft Delta Lloyd standaard geregeld dat de waarde van uw gegarandeerde ouderdomspensioen en partnerpensioen na de pensioendatum omgezet wordt in een ouderdomspensioen en een levenslang partnerpensioen. Wij noemen dit uitruil. Hierdoor ontvangt uw partner, als u overlijdt, een levenslang partnerpensioen. Dus ook als u voor uw pensioendatum overlijdt. Dit partnerpensioen is maximaal 70% van het verlaagde ouderdomspensioen. Uitruilen gebeurt op basis van de hierna opgenomen ruilfactoren. Ruilen van Ouderdomspensioen naar levenslang partnerpensioen Leeftijd Ruilfactor Ruilfactor 18 3,580 0, ,550 0, ,520 0, ,500 0, ,470 0, ,450 0, ,420 0, ,390 0, ,370 0, ,340 0, ,310 0, ,290 0, ,260 0, ,240 0, ,210 0, ,190 0, ,160 0, ,140 0, ,110 0, ,090 0, ,070 0, ,050 0, ,020 0, ,000 0, ,990 0, ,970 0,723 Partnerpensioen na pensioendatum naar levenslang partnerpensioen 44 2,950 0,724 40/53

41 Ruilen van Ouderdomspensioen naar levenslang partnerpensioen Leeftijd Ruilfactor Ruilfactor 45 2,940 0, ,920 0, ,910 0, ,900 0, ,900 0, ,890 0, ,890 0, ,890 0, ,890 0, ,900 0, ,900 0, ,920 0, ,930 0, ,950 0, ,970 0, ,000 0, ,030 0, ,060 0, ,100 0, ,140 0, ,180 0, ,230 0, ,290 1,000 Partnerpensioen na pensioendatum naar levenslang partnerpensioen Ruilen van ouderdomspensioen naar levenslang partnerpensioen De ruilfactor bij een leeftijd van 60 jaar is 3,000. Als u 60 jaar bent dan kunt u voor iedere ouderdomspensioen een levenslang partnerpensioen van 3.000,00 aankopen. Ruilen van partnerpensioen na pensioendatum naar levenslang partnerpensioen De ruilfactor bij een leeftijd van 40 jaar is 0,723. Als u 40 jaar bent dan kunt u voor iedere partnerpensioen na de pensioendatum een levenslang partnerpensioen van 723,00 aankopen. 1.3 Eerder of later met pensioen Eerder of later met pensioen heeft gevolgen voor de hoogte van uw ouderdomspensioen. De hoogte ervan wordt aangepast op basis van de pensioeningangsdatum volgens de hierna opgenomen tabel. Eerder of later met pensioen Leeftijd Ruilfactor 55 0,531 41/53

42 Eerder of later met pensioen Leeftijd Ruilfactor 56 0, , , , , , , , , , , , , , ,202 Eerder met pensioen De ruilfactor bij een leeftijd van 65 jaar is 0,889. Als u uw pensioenleeftijd wilt vervroegen van 67 naar 65 jaar dan kunt u ouderdomspensioen vanaf 67 jaar ruilen voor 889,00 vanaf 65 jaar. Later met pensioen De ruilfactor bij een leeftijd van 69 jaar is 1,123. Als u uw pensioenleeftijd wilt uitstellen van 67 naar 69 jaar dan kunt u ouderdomspensioen vanaf 67 jaar ruilen voor 1.123,00 per jaar. 1.4 Tijdelijk hoger of lager pensioen U kunt er voor kiezen dat uw pensioen in de eerste jaren vanaf uw pensioeningangsdatum hoger is dan daarna. Of omgekeerd. Dus eerst een aantal jaren lager en daarna een hoger pensioen. De berekening hiervan gebeurt door het ouderdomspensioen per de pensioeningangsdatum aan de hand van onderstaande tabellen om te rekenen. Eerst een hoger en daarna een lager ouderdomspensioen Eerste 5 jaar hoog Daarna lager Eerste 5 jaar hoog Daarna lager Eerste 10 jaar hoog Daarna lager Eerste 10 jaar hoog Daarna lager Leeftijd 100:75 100:85 100:75 100: ,235 1,124 1,167 1, ,233 1,123 1,164 1, ,231 1,122 1,160 1, ,229 1,121 1,157 1, ,227 1,120 1,154 1, ,225 1,119 1,150 1, ,222 1,117 1,146 1, ,220 1,116 1,142 1,076 42/53

43 Eerste 5 jaar hoog Daarna lager Eerste 5 jaar hoog Daarna lager Eerste 10 jaar hoog Daarna lager Eerste 10 jaar hoog Daarna lager Leeftijd 100:75 100:85 100:75 100: ,217 1,115 1,138 1, ,214 1,113 1,133 1, ,211 1,112 1,129 1, ,208 1,110 1,124 1, ,204 1,108 1,119 1, ,200 1,106 1,113 1, ,196 1,104 1,108 1, ,192 1,102 1,102 1,054 Voorbeeldberekening Eerst hoog dan laag Stel, uw pensioenleeftijd is 67. En stel dat er sprake is van een: - Ouderdomspensioen per jaar U kunt dit omzetten naar de eerste 5 jaren een hoger pensioen en daarna een pensioen dat 25% lager is. Dan geldt een factor van 1,204 voor de eerste 5 jaar en ontvangt u daarna 75% daarvan. U ontvang dan het volgende ouderdomspensioen: - De eerste 5 jaren ( 1000 * 1,204) - Daarna (75% van 1.204,00) 1.204,00 per jaar vanaf 67 jaar 903,00 per jaar vanaf 72 jaar Eerst een lager en daarna een hoger ouderdomspensioen Eerste 5 jaar laag Daarna hoger Eerste 5 jaar laag Daarna hoger Eerste 10 jaar laag Daarna hoger Eerste 10 jaar laag Daarna hoger Leeftijd 75:100 85:100 75:100 85: ,791 0,877 0,832 0, ,792 0,878 0,834 0, ,793 0,878 0,836 0, ,794 0,879 0,839 0, ,795 0,880 0,841 0, ,796 0,881 0,844 0, ,798 0,882 0,846 0, ,799 0,883 0,849 0, ,801 0,884 0,852 0, ,802 0,885 0,856 0, ,804 0,886 0,859 0, ,806 0,887 0,863 0,922 43/53

44 Eerste 5 jaar laag Daarna hoger Eerste 5 jaar laag Daarna hoger Eerste 10 jaar laag Daarna hoger Eerste 10 jaar laag Daarna hoger Leeftijd 75:100 85:100 75:100 85: ,808 0,889 0,867 0, ,811 0,890 0,871 0, ,813 0,892 0,876 0, ,816 0,893 0,881 0,933 Voorbeeldberekeningen Eerst laag dan hoog U kunt uw pensioen in dit voorbeeld ook omzetten naar eerste 10 jaren een lager pensioen en daarna een 15% hoger pensioen. Dan geldt een factor van 0,925 voor de eerste 10 jaar en ontvangt u daarna meer. U ontvangt dan: - De eerste 10 jaren ( 1000 * 0,925) - Daarna (100/85 van 925,00) 925,00 per jaar vanaf 67 jaar 1.088,00 per jaar vanaf 77 jaar Tijdelijk hoger ouderdomspensioen tot uw AOW-leeftijd Als u voor uw AOW-leeftijd met pensioen gaat, dan ontvangt u nog geen AOW-uitkering. Om dit gemis aan een AOW-uitkering op te vangen, kunt u kiezen voor een tijdelijk hoger ouderdomspensioen tot u de AOW-leeftijd bereikt. Wij gaan hierbij uit van de jaarlijkse gezamenlijke AOW-uitkering inclusief vakantietoeslag waarbij zowel u als uw partner de AOW-gerechtigde leeftijd hebben bereikt. De vaststelling van de hoogte van het ouderdomspensioen gebeurt door de omrekening per de pensioeningangsdatum van het ouderdomspensioen aan de hand van de hierna opgenomen factoren. 44/53

45 De pensioenleeftijd in deze regeling is 67 jaar. Stel dat uw AOW-leeftijd ook 67 jaar is, maar u wel uw pensioen eerder in wilt laten gaan. Bijvoorbeeld wanneer u 65 jaar bent. U kunt dan tot uw AOW-leeftijd met een verlaging van het ouderdomspensioen van uw ouderdomspensioen in de periode van 65 tot 67 jaar verhogen met Voorbeeld Stel, uw pensioenleeftijd is 67. En stel dat er sprake is van een: - Ouderdomspensioen per jaar Daarnaast ontvangt u vanaf uw 67ste een AOW-uitkering. Stel dat er sprake is van een AOW-uitkering van per jaar. In totaal ontvangt u: - Ouderdomspensioen per jaar - AOW-uitkering per jaar - Totaal vanaf 67 jaar per jaar Stel ook dat u op 65 jaar met pensioen wilt. U vervroegt dan uw pensioen. Voor de vervroeging van uw pensioen naar 65 geldt een ruilfactor van 0,889. Deze ruilfactor kunt u terugvinden bij Eerder of later met pensioen. U ontvangt dan: - Van 65 tot 67 jaar per jaar - Vanaf 67 jaar ( AOW per jaar In de periode tussen 65 en 67 jaar ontvangt u geen AOW en dus minder. Stel dat u dit verschil in inkomen wilt verkleinen en u besluit uw pensioen van met te verlagen. Hiervoor geldt een ruilfactor van 8,021. Hiermee kunt u tussen 65 en 67 uw pensioen met verhogen om het gemis aan AOW op te vangen. 45/53