Jaarverslag Bekijk de highlights!

Transcriptie

1 Jaarverslag 2017 Bekijk de highlights!

2 Samen zorgen dat zorg beter werkt De langdurende zorg stond in 2017 in het teken van kwaliteit, arbeidsmarkt en samenwerking. Zowel voor de verpleeghuiszorg als voor de gehandicaptenzorg was het veld zeer actief om de nieuwe kwaliteitskaders te concretiseren en in te voeren. Voor beide sectoren is met elkaar leren en verbeteren centraal komen te staan. Daarnaast is professionalisering van de sector nodig via een systematische inrichting van een landelijke kennisinfrastructuur. Omdat dit nauw aansluit bij onze kerntaken, hebben wij hierin de rol toebedeeld gekregen van verbindende partij tussen onderzoek en praktijk en tussen de diverse meer regionaal georganiseerde academische netwerken. Het afgelopen jaar stond ook in het teken van de ontwikkelingen die spelen rond de invoering van de Wet zorg en dwang. Wij hebben een belangrijk aandeel in het op een praktische wijze invoeren van deze nieuwe wet. Bijzonder is dat we het eerste volle jaar hebben meegemaakt van het programma Dementiezorg voor Elkaar. Met collega-organisaties Nivel, Trimbosinstituut, Pharos en Movisie voeren we dit programma uit, samen met tal van zorgorganisaties en -professionals was ook het jaar waarin Vilans tien jaar bestond. Onder het motto De kunst van goede zorg hebben we op 4 oktober een feestelijk congres georganiseerd met vele bekenden, opdrachtgevers, samenwerkingspartners, professionals en bestuurders. Tenslotte mogen we met genoegen vaststellen dat we als organisatie aan het groeien zijn. Groei is geen doel op zich, maar wel een indicator van het gegeven dat ons werk ertoe doet, van betekenis is. Waar we het voor doen? Een bijdrage leveren aan het leven van mensen met een langdurende zorgvraag, zodat hun leven ondanks beperkingen, ongemakken en aandoeningen toch zoveel mogelijk in balans is. Daar ligt onze passie! Annelies Versteegden & Henk Nies Raad van Bestuur Vilans

3 Start Integraal werken in de wijk BUNDELT KRACHTEN EN HEEFT ZICHT OP WAT WERKT IN DE WIJK locaties werken samen 10 Het Europese onderzoeksproject SUSTAIN EUROPEES ONDERZOEKSPROJECT OVER DUURZAME INTEGRALE ZORG VOOR THUISWONENDE OUDEREN Einde 2016 Waardigheid en trots Dementiezorg voor Elkaar 3 Innovatief leren KWALITEIT VAN ZORG VERBETEREN MET INNOVATIEVE LEEROPLOSSINGEN SAMEN WERKEN AAN VERBETERING VAN DE VERPLEEGHUISSECTOR 9 Aanpak antibioticaresistentie in verpleeghuizen Zinvol inzetten van technologie BEGELEIDING BIJ HET KIEZEN EN AANSCHAFFEN OP DE JUISTE SCHAAL 4 De bijwerkingen van psychofarmaca zijn aanzienlijk. Terugdringen van psychofarmaca 5 Ik doe mee! Samen sterk voor kwaliteit. EEN FIJN LEVEN VOOR MENSEN MET EEN BEPERKING 6 7 Keep it Simple and Short (KISS) 8

4 1 Integraal werken in de wijk (IWW) Het verzamelen, verrijken en verspreiden van kennis over de integrale aanpak van meervoudige vragen en problemen, zodat beleidsmakers en professionals inzicht krijgen in wat werkt in de wijk. Dit houdt het programma Integraal werken in de wijk (IWW) in. Hierin bundelen we onze krachten met Movisie, Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, Nederlands Jeugdinstituut en de Werkplaatsen Sociaal domein. Daarnaast werken we in nauwe samenwerking met de praktijk. Samen op zoek naar antwoorden Sommige mensen ervaren complexe problemen op meerdere leefdomeinen. Denk bijvoorbeeld aan een thuiswonende oudere man met beginnende dementie, fysieke beperkingen en schulden. Om hem goed te kunnen helpen, is het belangrijk dat zorg- en welzijnsprofessionals goed samenwerken in de wijk. Niet alleen met elkaar, maar ook met eventuele mantelzorgers en de buurt zelf. Begin 2017 hebben we daarom de website gelanceerd. Bezoekers wisten de publicaties en kennisproducten van IWW op deze website al snel goed te vinden. Ook brachten we IWW onder de aandacht met workshops en presentaties tijdens diverse congressen en conferenties.

5 We kunnen nog jaren vooruit met de inzichten die zijn opgehaald. Waardigheid en trots 2 In 2015 startte het programma Waardigheid en trots, met als doel liefdevolle zorg te bieden die aansluit bij wensen en mogelijkheden van ouderen, met plezier en trots geleverd door professionals. Inmiddels werken zo n 800 locaties met ons aan de zorgverbeteringsplannen om de verpleeghuissector te verbeteren. Deelnemers aan Ruimte voor verpleeghuizen zijn het afgelopen jaar in groepen aan de slag gegaan met thema s als cliënt centraal, indicatiestelling, domeinoverstijgende bekostiging en voedselveiligheid - HACCP. Met het ondersteuningsprogramma Kwaliteitsverbetering verpleeghuizen richten we ons op verpleeghuizen of locaties waar sprake is van urgente kwaliteitsproblemen. In februari 2017 is het kennisprogramma W&t gestart voor het verbreden en verdiepen van de opgedane kennis. Doel is dat er medio 2018 voor vijf thema s een kennisdossier is met onderbouwde kennis die in de praktijk kan worden toegepast, zodat er meer evidence based gewerkt gaat worden in verpleeghuizen. Wij zijn verantwoordelijk voor de projectleiding en coördinatie van dit programma.

6 We willen tot fundamentele oplossingen komen door dementie beter te begrijpen. 3 Dementiezorg voor Elkaar Op 1 maart 2017 is het programma Dementiezorg voor Elkaar officieel van start gegaan, dat door ons is ontwikkeld in een consortium met Movisie, Nivel, Pharos en het Trimbosinstituut. Dit praktijkverbeterprogramma richt zich op persoonsgerichte integrale zorg en ondersteuning bij dementie en ondersteunt professionals die dit willen realiseren. De kennis en activiteiten uit dit programma delen we via Omdat er veel gebeurt op het gebied van dementiezorg in Nederland, hebben we de verschillende dementieprojecten geïnventariseerd en de samenhang inzichtelijk gemaakt. Ook hebben we een bijdrage geleverd aan de themabijeenkomst Samen met technologie. Mensen met dementie wonen steeds langer thuis en technologie kan op verschillende manieren cliënten, mantelzorgers en professionals ondersteunen om dit gemakkelijker te maken. Tijdens de themabijeenkomst hebben de deelnemers belangrijke uitgangspunten en ideeën uitgewisseld.

7 Augmented reality biedt veel mogelijkheden voor de zorg. Innovatief leren Samen met de zorgpraktijk ontwikkelen we steeds nieuwe leeroplossingen, passend bij de betreffende situatie. Op initiatief van het platform Nieuw Leren in de Zorg zijn we in samenwerking met Zorgpact Midden Nederland en werkgeversorganisatie Utrechtzorg een pilot gestart. Hierin kijken we naar de toepassing van augmented reality bij de uitvoering van voorbehouden en risicovolle handelingen, die een speciale bekwaamheid van de zorgprofessional vragen en die beschreven staan in de Vilans-KICK-protocollen. 4 Bij het oefenen met een AR-bril krijgt de medewerker tijdens de uitvoering van een handeling instructies via een klein schermpje in de bril. De toetser kijkt mee via een camera op de bril en geeft feedback. Doel is te ontdekken of augmented reality de kwaliteit van zorg verbetert en efficiënter maakt. Begin april 2018 zijn de eerste resultaten beschikbaar.

8 De bijwerkingen van psychofarmaca zijn aanzienlijk. 5 Terugdringen van psychofarmaca In de ouderen- en gehandicaptenzorg worden psychofarmaca nog te vaak en te gemakkelijk voorgeschreven bij onbegrepen gedrag. Met het programma Beter af met minder? Bewust gebruik psychofarmaca helpen wij zorgorganisaties om bewust om te gaan met psychofarmaca. Uit onderzoek blijkt namelijk dat het toedienen van psychofarmaca bij onbegrepen gedrag vaak niet het gewenste effect heeft. Bovendien hebben psychofarmaca nadelige bijwerkingen. Denk hierbij aan sufheid, moeite met eten of zelfs een verhoogd risico op een beroerte, longontsteking en overlijden. Bijwerkingen die helemaal niet nodig zijn, vanwege goede alternatieven. Door oneigenlijk gebruik af te bouwen, wordt de kwaliteit van leven van mensen met dementie of een verstandelijke beperking vergroot. In 2017 hebben we zorgorganisaties begeleid met een programma dat werd aangeboden in twee varianten. In de intensieve variant verzorgden wij de begeleiding, waarbij we de cliënt en zijn netwerk betrokken. In de doe-het-zelf-variant kregen zorgaanbieders de beschikking over de ontwikkelde materialen en kennisproducten om zelf met de tools een verbeterprogramma op maat te maken en te implementeren. 36 organisaties in de VVT-sector en 6 in de gehandicaptenzorg hebben gebruik gemaakt van het programma.

9 We werken samen aan een fijn leven voor mensen met een beperking. 6 Ik doe mee! Samen sterk voor kwaliteit. Op 3 juli zijn we samen met de coalitie Kwaliteitsagenda de campagne Ik doe mee! Samen sterk voor kwaliteit. gestart. Deze coalitie bestaat uit organisaties die betrokken zijn bij de gehandicaptenzorg in Nederland. Samen met cliënten, hun familieleden en vrienden, professionals, zorgaanbieders en organisaties die hen vertegenwoordigen, heeft deze coalitie bepaald dat de kwaliteitsagenda over vijf belangrijke onderwerpen moet gaan. Onderwerpen die mensen met een beperking echt aanspreken. Bijvoorbeeld: Je kunt het leven leiden dat je wenst en Mensen die voor jou moeten zorgen, moeten dat goed doen. Wij hebben een campagne ontwikkeld die een beweging op gang brengt waarin cliënten, verwanten en zorgprofessionals gemakkelijker in gesprek gaan over wat cliënten nodig hebben om een fijn leven te leiden. Hierbij voeren cliënten zoveel mogelijk zelf de regie. Op de bijbehorende website staan hun verhalen en wensen centraal. Zoals het verhaal van Vincent die op de website zijn wens deelt om vaker in bad te kunnen. Omdat hij spastisch is, helpt dat om zijn spieren te ontspannen.

10 Minder bureaucratie en meer maatwerk voor cliënten. 7 Keep it Simple and Short (KISS) Het samenbrengen van partijen blijkt van grote waarde om de bedoeling achter elkaars werkwijzen te begrijpen en de zorg als systeem te vereenvoudigen. Het netwerk KISS (Keep it Simple and Short), dat uit 25 zorgbestuurders bestaat, heeft ervoor gezorgd dat systeeminnovatie ook in 2017 op de agenda stond. We hebben analyses gemaakt van omvangrijke en ingewikkelde processen van contractering en toezicht. De formule van the whole system in the room blijkt hierbij steeds weer succesvol. Dit komt door het gemeenschappelijke belang: de vereenvoudiging van processen die onevenredig veel menskracht vergen, zodat er meer tijd overblijft voor de zorg. We hebben het afgelopen jaar diverse bijeenkomsten georganiseerd en bijgewoond en we hebben actief contact gehad met Per Saldo, LOC zeggenschap in zorg, Ieder(in), de Patiënten federatie Nederland, KansPlus, de Nationale Zorgautoriteit, het Zorginstituut Nederland, de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd, Zorgverzekeraars Nederland, enkele Zorgkantoren (Zilveren Kruis, Menzids, VGZ), de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving en VWS.

11 Zinvol inzetten van technologie 8 Vilans begeleidt organisaties met het zinvol uitproberen van technologie, zodat zij de juiste keuzes kunnen maken bij het aanschaffen hiervan op de juiste schaal. Hierbij staat centraal hoe je als organisatie technologie nuttig inzet vanuit de aanwezige behoefte. Door middel van inspiratieworkshops attenderen we ze bijvoorbeeld op ontwikkelingen en mogelijkheden. Ook leiden we mensen intern op en helpen we bij de opzet van een team, zodat de organisatie ook zonder ons verder kan. In 2017 deden we dit onder andere voor Abrona, een zorgorganisatie die mensen met een verstandelijke beperking of maatschappelijk probleem begeleidt. Sommige technologieën lijken soms heel aantrekkelijk voor grootschalige aanschaf. Denk bijvoorbeeld aan de liftware; een elektronische lepel en vork die eten makkelijker maken door sensoren die reageren op de trillingen van de hand en zorgen voor een tegenbeweging. Ook Abrona had hier interesse in. De ervaringen bleken echter wisselender dan van tevoren gedacht. Voor de ene cliënt werkte de liftware minder goed, terwijl het voor een andere cliënt juist heel goed werkte. Hij is nu in staat om zelfstandiger te eten. Zinvol uitproberen helpt bij het kiezen van technologie en het aanschaffen op de juiste schaal en voorkomt dat producten ongebruikt in de kast blijven liggen.

12 Aanpak antibioticaresistentie in verpleeghuizen 9 Ook in 2017 maakten we ons sterk voor meer bewustzijn rond antibioticagebruik en betere hygiëne in verpleeghuizen. Met het programma Aanpak antibioticaresistentie in verpleeghuizen willen we verpleeghuizen helpen bij het duurzaam veranderen en verbeteren. Ons uitgangspunt hierbij is dat oplossingen echt moeten werken. Op ons kennisplein besteden we daarom uitgebreid aandacht aan het thema hygiëne en de aanpak. Ook lanceerden we in 2017 de campagnesite en trok het symposium in november meer dan 600 bezoekers. Het onderwerp leeft dus echt! Het programma Aanpak antibioticaresistentie in verpleeghuizen voeren we samen met consortiumpartners uit, zoals het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Vereniging van Specialisten Ouderengeneeskunde (Verenso). Wij hebben vooral een grote faciliterende rol.

13 10 Het Europese onderzoeksproject SUSTAIN Dit project heeft een grote internationale reikwijdte. Uit de praktijk blijkt dat integrale zorg voor thuiswonende ouderen niet altijd goed wordt gecoördineerd. Om dit te verbeteren zijn we gestart met SUSTAIN: een Europees onderzoeksproject over duurzame integrale zorg voor thuiswonende ouderen in Europa. In dit consortium werken onderzoekers, beleidsadviseurs en andere partners op het gebied van zorgsystemen en ouderenzorg in Europa met elkaar samen. Hierin zijn negen verschillende landen betrokken, waaronder Nederland, Estland en Spanje. Vilans neemt deel aan SUSTAIN om te onderzoeken, eindproducten te ontwikkelen en kennis te verspreiden. Samen met de integrale zorginitiatieven voeren we verbeteringen door om de integrale zorg naar een hoger plan te tillen. Doel is om deze verbeteringen ook geschikt te maken voor andere zorgsystemen in Europa. In mei hebben we een presentatie over SUSTAIN gegeven op het internationaal congres ICIC (International Conference on Integrated Care) in Dublin. Ook zijn we een onderzoek gestart naar het ervaringsproject In 1 keer goed in de regio Arnhem. Hiermee brengen we ervaringen voor en na een interventie rond eerstelijnsverblijf in kaart.

14 2017 in cijfers De kracht van Vilans Vilans is het landelijke kenniscentrum voor de langdurende zorg. Wij zijn een stichting met een maatschappelijke doelstelling: bijdragen aan betaalbare zorg van goede kwaliteit. Veel van onze producten en diensten stellen we voor iedereen beschikbaar. Dat zijn vooral de producten en diensten die we ontwikkelen met middelen van VWS, ZonMw en andere subsidieverstrekkers. Daarnaast voeren we betaalde opdrachten uit voor zorgaanbieders, zorgverzekeraars, gemeenten en andere instanties. Door die unieke positie kunnen we verschillende werelden met elkaar verbinden. Kennis en ervaring die we op de ene plek opdoen, gebruiken we weer op de andere plek. Zo zorgen we ervoor dat oplossingen breed gedragen worden en dat mensen kunnen profiteren van elkaars ervaringen. Onderzoek doen, kennis ontwikkelen en delen, adviseren en helpen bij het implementeren. Met die taken faciliteert Vilans honderden organisaties en professionals in de langdurende zorg. De kennis die we ontwikkelen en delen leveren een bijdrage aan systematische ontwikkeling en toepassing van praktijkgerichte kennis. Zo houden we met elkaar de langdurende zorg efficiënt, betaalbaar en van goede kwaliteit. Kennisplein Vilans.nl Kennisplein Zorg voor Beter Kennisplein BeterOud Kennisplein Chronische Zorg Kennisplein Gehandicaptensector Hulpmiddelenwijzer % +36% Kennisdelen via kennispleinen Onderzoek, kennisdeling en advies. Die combinatie, dat is onze kracht. Waardigheid en Trots % In voor Zorg! * INNOVATIE & ONDERZOEK We innoveren, onderzoeken, toetsen en kwantificeren het effect van projecten en signaleren zo nieuwe kansen om de zorg te verbeteren. KENNISDELEN Samen met ons netwerk vertalen we praktijkkennis naar breed inzetbare inzichten en oplossingen voor verschillende sectoren. ADVIES & IMPLEMENTATIE We helpen organisaties de beste oplossingen toepassen en inspelen op veranderingen die dat teweegbrengen. * Cijfers t/m april 2017 in verband met afronding programma

15 2017 in cijfers IN 2017 IS HET PERSONEELSBESTAND VAN VILANS GEGROEID IN FORMATIE VAN MAN PERSONEELSSAMENSTELLING 2016 VROUW MAN 2017 VROUW 156 FTE 167 FTE 20% 80% 21% 79% Financieel resultaat RESULTAAT TIJDELIJKE ARBEIDS- OVEREENKOMSTEN 2016 VASTE ARBEIDS- OVEREENKOMSTEN 2016 LEEFTIJD OPBRENGSTEN 38 miljoen 35% 65% VERMOGEN 4 miljoen jaar (5%) jaar (31%) jaar (20%) jaar (26%) jaar (18%) OPBRENGSTEN 32% 68% Instellingssubsidie Projectsubsidies Opdrachten van derden Overige projectopbrengsten Opbrengsten (niet projectgebonden) Totaal HET GEMIDDELDE CIJFER IS EEN ORGANISATIES HEEFT VILANS GEHOLPEN ZODAT ZORG BETER WERKT

16 Tot volgend jaar!