Pedagogisch Werkplan. Schakelgroep. De Kleurdoos

Transcriptie

1 Pedagogisch Werkplan Schakelgroep De Kleurdoos De Kleurdoos Voorschoolse schakelgroep Inwonend bij: Sesamstraat Valeriusstraat 1a 7604 CH Almelo Telefoon: Voorwoord Pedagogisch werkplan Schakelgroep De Kleurdoos Pagina 1

2 Voor u ligt het pedagogisch werkplan van Schakelgroep De Kleurdoos, gevestigd in kinderdagopvang Sesamstraat te Almelo. Hierin beschrijven wij wat u van ons kunt verwachten op deze groep. Wij hopen u met deze informatie een zo compleet mogelijk beeld te geven van de dagelijkse gang van zaken. De Kleurdoos is een project dat is opgestart met Rijksmiddelen, die in de zgn bestuursafspraken zijn gelabeld om een speciaal samenwerkingsproject op te starten voor de duur van 2 jaar. Het project kent een looptijd tot en met december De aanleiding In de reguliere peuterspeelzaal stromen kinderen in die een grote achterstand hebben in de beheersing van de Nederlandse taal en niet in het Nederlands aanspreekbaar zijn, waardoor interactie niet of nauwelijks mogelijk is. Het gaat hier om kinderen die nog niet of nauwelijks in aanraking zijn geweest met de Nederlandse taal en/of kinderen die de Nederlandse taal in het geheel niet beheersen en in een taalzwak milieu hun moedertaal hebben aangeleerd. Uit onderzoek blijkt dat het aanbieden van één van de huidige VVE programma s niet leidt tot versneld leren van de Nederlandse taal bij genoemde kinderen. De afstand tussen het instapniveau van de VVEmethode en het eigen taalniveau van het kind is te groot. Om de kinderen zonder kennis van de Nederlandse taal succesvol mee te laten doen in een reguliere groep zal er eerst een taalbasis gelegd moeten worden. Hoe eerder je begint hoe beter de resultaten. In Almelo hebben we voor deze groep kinderen, in navolging van de schakelklas in de schoolse periode, een schakelgroep in de voorschool gecreëerd. In deze schakelgroep komen jonge kinderen (2 tot 4 jaar)met een grote achterstand in de beheersing van de Nederlandse taal bijeen en krijgen een op hen afgestemd programma. Het inrichten van de schakelfunctie in de voorschool/peuterspeelzaal doen we in eerste instantie in de vorm van een pilot. De pilot zal worden uitgevoerd in de wijk Kerkelanden / Aalderinkshoek. Over welke kinderen hebben we het? Absolute beginners die minder dan 100 Nederlandse woorden begrijpen op 3 jarige leeftijd. Bij jongere kinderen is het aantal woorden dat ze begrijpen nog ver onder die 100. Wat is normaal? Rond 2;0 jaar is de receptieve woordenschat ca. 300 woorden. Bij 2,5 jaar is de receptieve woordenschat ca woorden. Tussen de 3;0 en 4;0 jaar is de receptieve woordenschat ca. 600 woorden. De direct betrokkenen Naast de (potentiële) ouders en hun peuters als direct betrokkenen, zijn er voor dit project twee medewerkers voor 20 uur per week en een projectcoördinator voor gemiddeld 5 uur per week aangetrokken. Zij zullen gezamenlijk zorg gaan dragen voor de pedagogische - didactische inhoud en dagelijkse uitvoering van het project. De indirect betrokkenen Binnen het project zijn verder ook de volgende personen / instanties betrokken waarmee een vorm van een samenwerkingsrelatie zal zijn: De stuurgroep OAB (Onderwijs Achterstanden Beleid) De medewerkster van VVE-thuis in de wijk Kerkelanden / Aalderinkshoek De medewerksters van de bestaande peuterspeelzaal Apollolaan De medewerksters van kinderopvang Sesamstraat De medewerksters, incl. de HBO-coördinator van de zgn. 3+ groep in het gebouw Eninver De directeuren en de leerkrachten van de kleutergroepen van de scholen in Eninver: Roets, De Triangel en De Zegge De jeugdverpleegkundige, de jeugdarts en de maatschappelijk werk(st)ers die werkzaam zijn in de wijk Kerkelanden / Aalderinkshoek Algemene pedagogische visie Pedagogisch werkplan Schakelgroep De Kleurdoos Pagina 2

3 In de dagelijkse uitvoering wordt de pedagogische visie zoals we die kennen binnen de SKA peuterspeelzaalgroepen en de dagopvang groepen van KOV De Cirkel onderschreven. De schakelgroep draagt zorg voor de professionele opvang, ontwikkelingsondersteuning en opvoeding van peuters van 2 tot 4 jaar, met een nadrukkelijk aandacht voor de taalontwikkeling. Ons pedagogisch beleid is erop gericht dat wij een veilige en uitdagende omgeving voor peuters creëren. Als een kind zich veilig en prettig voelt kan het groeien en bloeien en zijn/haar identiteit ontwikkelen. Ons pedagogisch beleid is gebaseerd op een aantal visies, die samen leiden tot een missie. Visie op peuters in een groep De peuters worden opgevangen in een vaste groep. We zien dat peuters, zelfs op jonge leeftijd een band opbouwen met hun groepsgenootjes en met de pedagogisch medewerkers. Zo ontwikkelen zij spelenderwijs belangrijke sociale vaardigheden. Visie op opvoeden We respecteren de peuters en laten ze in hun waarde. We begeleiden peuters in hun ontwikkeling, zodat zij in eigen tempo hun mogelijkheden leren ontdekken. Op speelse wijze besteden we aandacht aan de ontwikkeling van zelfstandigheid, een gevoel van eigenwaarde, sociale vaardigheden en vertrouwen hebben in andere mensen. Visie op ouders/verzorgers Ouders of verzorgers zijn primair verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kind. Zij kiezen bewust voor peuterspeelzaal of peuteropvang als speel- en leeromgeving, en nu specifiek voor de schakelgroep. Wij leveren een bijdrage aan de opvoeding van peuters. Wij betrekken de ouders dan ook bij onze opvoedingsopvattingen en -praktijk. Visie op medewerkers Pedagogisch medewerkers zijn professionals. Zij zijn verantwoordelijk voor het creëren van een veilige en prettige omgeving voor de peuters. Zij stellen zichzelf voortdurend de vraag: Wat is goed voor dit kind en voor zijn/haar ontwikkeling en plaats in de groep? Zij stimuleren en begeleiden peuters in hun persoonlijke ontwikkeling. Alle pedagogisch medewerkers hebben één ding gemeen: hun hart ligt bij peuters. Graag laten we u kennismaken met een de specifieke kenmerken van de schakelgroep die van invloed zijn op de pedagogische aanpak en die de groep een eigen karakter geven. Pedagogisch werkplan Schakelgroep De Kleurdoos Pagina 3

4 Naam groep: De Kleurdoos Voorschoolse schakelgroep Inwonend bij: Sesamstraat Valeriusstraat 1a 7604 CH Almelo Telefoon: E mail: de.kleurdoos.2014@gmail.com Wijk en locatie De schakelgroep staat in de wijk Aalderinkshoek en is gehuisvest in het gebouw van de kinderdagopvang Sesamstraat van De Cirkel. Er is een parkeerplaats aanwezig en de PSZ/POV is makkelijk te bereiken. De PSZ/POV 3 plusgroep Sluitersveld is een wijkvoorziening voor peuters van 3 jaar met als basisfunctie het bieden van mogelijkheden tot spelen, ontwikkelen en ontmoeten ter voorbereiding op de basisschool. Openingstijden De schakelgroep is geopend op alle werkdagen s ochtends van 08:45 uur tot 11:15 uur. De schakelgroep is tijdens schoolvakanties gesloten volgens de vakantieregeling Openbaar Basisonderwijs. Aan het begin van het schooljaar ontvangen ouders/verzorgers een jaarplanning waarop de thema s zijn vermeld maar ook de vrije dagen en vakanties. Plaatsing kinderen Alle geplaatste kinderen komen 5 ochtenden per week. Indiceren en plaatsen VVE doelgroepkinderen richting schakelgroep JGZ is de indicerende instantie. Alle kinderen die de schakelgroep ebzoeken hebben een VVEindicatie van JGZ. Aanvullend aan de reguliere VVE-indicering: Als op het JGZ consult rond de 2 e verjaardag blijkt dat de peuter geen of nagenoeg geen Nederlands begrijpt zal de JGZ de ouders adviseren om kosteloos een aanvullende taaltoets (Peabody Picture Vocabulary Test-III-NL = PPVT) te laten uitvoeren. De JGZ legt dit advies schriftelijk vast in de verwijsbrief. Rond de 3;6 jarigen: minimaal 30 woorden van de 1001 woordenlijst actief gebruiken Rond de 3;11 jarigen: minimaal 40 woorden van de 1001 woordenlijst actief gebruiken De ruimten De binnenruimte: De schakelgroep heeft één groepsruimte voor kinderen van 2 tot 4 jaar. Direct er naast is het toilet/verschoonruimte voor peuters. En een ruimte voor ouderactiveiten, -gesprekken of tutoring van kinderen. Er is een centrale speelhal voor de gehele vestiging, waar ook de kinderen van de dagopvang gebruik van maken. En er is een entreehal met een opgang naar boven waar de buitenschoolsopvang zich bevindt. Aangrenzend aan de centrale speelhal is de centrale keuken, waar alle groepen gebruik van maken. De buitenruimte: De buitenruimte is vanuit de groepsruimte direct bereikbaar en wordt gebruikt door de 2 dagopvang groepen en de schakelgroep en is omgeven door een hek. De buitenruimte is ingericht als natuurlijke buitenspeelruimte waar kinderen avontuurlijk kunnen spelen en ontdekken. We gaan met de kinderen de (moes)tuin in om te zaaien, de plantjes water te geven en te harken. De groenten uit de tuin worden gebruikt bij de maaltijden. De natuurrijke buitenruimte is een doe- en ontdektuin waarin gespeeld en beleefd kan worden. Er zijn verschillende ontdekplekken waar kinderen kunnen ervaren hoe het is om bijvoorbeeld te klimmen op Pedagogisch werkplan Schakelgroep De Kleurdoos Pagina 4

5 een heuvel, en er vervolgens weer af te glijden. Spannend en uitnodigend is ook het pad waar peuters eigen ontdekkingen doen. Deze manier van buitenbeleving heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van kinderen. En naast alle educatieve aspecten is het buitenspelen en de natuurbeleving ook gewoon ontzettend leuk! Groepsgrootte en team De schakelgroep heeft één groepsruimte voor maximaal 12 peuters. In de groep zitten alleen kinderen met een grote achterstand in de beheersing van de Nederlandse taal. De groep wordt begeleid door twee deskundige, opgeleide pedagogisch medewerkers. Het project wordt begeleid door een coördinator, die NT2 deskundige is. Zij ontwikkelt samen met de PM-ers een speciaal taalprogramma voor de doelgroep, dat aansluit bij de Piramide methode. Als onderdeel van dit project is er specifieke aandacht voor deskundigheidsbevordering van de PMers. Andere partners uit de wijk kunnen aansluiten bij de scholing. Onderwerpen, in volgorde van aanbod, hiervoor zijn: Het inrichten van een taalrijke speel-/leeromgeving. Didactische vaardigheden om kwalitatief goed woordenschatonderwijs te verzorgen. Observeren en registreren. Organisatie binnen de groep: beter omgaan met verschillen in taalontwikkeling. Het werken met taalontwikkelingsdoelen en groepsplannen. Oudercommunicatie vanuit een multicultureel perspectief. Taalstoornis of taalachterstand? Achterwachtregeling Altijd zijn twee volwassenen op de groep. Hierom geldt geen achterwachtregeling voor deze groep. Als een PM-er door calamiteit niet op het werk kan komen zal een invaller ingezet worden. De inrichting van de groepsruimten De schakelgroep heeft één lokaal. Het is gezellig en knus ingericht waardoor peuters zich geborgen voelen. Het aanbod aan materialen en activiteiten is zodanig dat het kind zich welkom en prettig voelt. In een dergelijke omgeving kan de peuter zijn natuurlijke nieuwsgierigheid volgen en tot spel komen. Wij proberen een aangename ruimte te creëren en verschillende speelhoeken, zodat peuters zowel alleen als samen kunnen spelen. Maar ook ruimte waar de hele groep actief kan zijn. Spel is voor een kind dé manier om zich te ontwikkelen. Aan de muur hangen dagritmekaarten, een hele serie plaatjes, die laten zien wat er die dag allemaal op het programma staat. Het spelmateriaal is opgeborgen in, voor de peuters, overzichtelijke kasten. Op een verteltafel in de groep zie je materialen liggen die bij een thema passen. Er wordt gewerkt met een methode die aansluit bij Piramide en er is voldoende speelmateriaal aanwezig. Per thema worden verschillende activiteiten aangeboden waarbij peuters uitgedaagd en gestimuleerd worden in hun ontwikkeling. Ook zijn er speelhoeken ingericht o.a. een bouwhoek, de huishoek en een ontdekhoek. In de speelhoeken kunnen de peuters naar hartenlust fantasiespel spelen. Peuters komen regelmatig bij elkaar over de vloer, even op visite bij de peuters die in de andere hoeken aan het spelen zijn. Dagelijkse gang van zaken op de groep In de schakelgroep wordt het kind centraal gesteld. Daarom gaan we in de eerste plaats uit van hun behoefte aan veiligheid en geborgenheid en hun natuurlijke drang tot ontdekken. We werken vanuit de behoefte en mogelijkheden van elk kind. Er wordt gewerkt met een vaste dagindeling. Het terugkerende ritme geeft de peuters houvast waardoor ze zich veilig voelen. Om dat ook zichtbaar te maken, werken we met dagritmekaarten. We proberen activiteiten en rustige momenten af te wisselen. Met het zingen van korte liedjes geven we de overgang naar een andere activiteit aan. De dagindeling ziet er als volgt uit. Dagindeling schakelgroep Binnenkomst van ouders/verzorgers en peuters en afscheid nemen Ouders kunnen even een boekje lezen of een puzzel maken met hun kind. Ook kan er kort contact met de pedagogisch medewerkers zijn. Pedagogisch werkplan Schakelgroep De Kleurdoos Pagina 5

6 Vrij spelen De peuters spelen alleen, naast of met elkaar en zijn vrij in hun keuze van materiaal en speelhoeken. Peuters leren veel van elkaar en helpen elkaar op weg. Kring/ Interactief Voorlezen De peuters gaan samen in de kring. Daar zingen we, lezen we voor of voeren we een kringgesprek. Groepsexploiratie/tutoring/pientere peuters Na de kring gaan we in kleine groepjes aan de slag met plakken, verven, kleien, etc. Eten en drinken Alle peuters eten een stuk fruit en krijgen wat te drinken. Buiten spelen Buiten fietsen, klimmen, klauteren of in de zandbak. Ook doen we balspelletjes. Alleen bij heel slecht weer blijven we binnen, maar ook dan zitten we niet stil! Ouders/verzorgers komen hun kind weer ophalen Aan het eind van de ochtend worden de peuters opgehaald. Ook dan is er weer ruimte voor een kort gesprek met de pedagogisch medewerker. Als er iets voorgevallen is dat leuk of minder leuk is, dan vertellen de pedagogisch medewerkers dat. Verlaten groepsruimte bij activiteiten Het kan voorkomen dat de peuters voor een activiteit het gebouw verlaten. Dit zijn activiteiten die worden uitgevoerd in aansluiting bij het thema dat uitgevoerd word. Bijvoorbeeld een herfstwandeling, of naar de bibliotheek. Ouders worden hiervan tijdig in kennis gesteld en er wordt tevens hulp van ouders in geroepen. Contacten met ouders Intake/ wenperiode Het belangrijkste selectiecriterium van de in potentie toelaatbare peuters is een taalachterstand. Peuters zonder taalachterstand maar met andere achterstanden zijn niet toelaatbaar. Voordat een peuter start wordt het taalniveau van het kind getoetst. Het eerste contact tussen de ouders en schakelgroep wordt gelegd tijdens het kennismakingsmoment en de intake. Ouders ontvangen voor de eerste kennismaking/intake een uitnodiging om het laatste half uur op de groep aanwezig te zijn. Ouder en peuter kunnen in de groep aanwezig zijn en ervaren hoe het er aan toe gaat. Als de peuter dat wil kan hij/zij meedoen met de activiteit. Nadat alle ouders en peuters weg zijn gaan de PM-er en ouder de intake doen. Dit gesprek wordt gevoerd door de PMer die gedurende de periode van opvang als eerste aanspreekpunt voor de ouders fungeert. Tijdens de intake wordt o.a. het informatie boekje voor ouders doorgenomen waarin alle informatie over de PSZ staat. Het eerstvolgende dagdeel komt de ouder de peuter brengen en afhankelijk van de behoefte van ouders en peuter worden nadere afspraken gemaakt over een langere wenperiode. Als de peuter na vertrek van de ouders meer dan een uur verdrietig blijft en ontroostbaar is worden ouders gebeld om de peuter eerder op te halen. Contacten tussen ouders/verzorgers en PM-er(s) De contacten tussen ouders en de schakelgroep zijn intensiever dan in een reguliere peutergroep. Ouders / verzorgers van de potentieel in aanmerking komende peuters, moeten bereid zijn mee te werken aan de bij dit project behorende laagdrempelige programma voor ouderbetrokkenheid. Zij ondertekenen hiervoor een intentieverklaring. Van ouders wordt verwacht dat zij bereid zijn met regelmaat tijdens groepsuren mee te doen met het ouderprogramma. Elke dag dat de peuter komt is er contact tussen de PM-er en de ouders/verzorgers tijdens het brengen en halen van de peuter. Er is gelegenheid om over en weer informatie uit te wisselen. Dit zijn belangrijke en waardevolle momenten van de dag. Ouders/verzorgers kunnen eventuele bijzonderheden vertellen, de PM-er vertelt bij het ophalen hoe de dag van hun peuter is verlopen. Wanneer ouders/verzorgers of PM-er(s) behoefte hebben aan een uitgebreider gesprek dan wordt hiervoor een aparte afspraak gemaakt. Eén keer per jaar en indien Pedagogisch werkplan Schakelgroep De Kleurdoos Pagina 6

7 nodig vaker heeft de PM-er een gesprek met de ouders/verzorgers over de voortgang van de ontwikkeling van hun peuter. Contacten t.a.v. zorgsignalen PM-er of hulpvraag ouders/verzorgers De PM-ers van de schakelgroep kijken altijd goed naar peuters. Daardoor kunnen ze hun pedagogisch handelen afstemmen op de behoeftes en mogelijkheden van de peuters afzonderlijk en als groep in totaliteit. De PM-ers hebben een taak in het vroegtijdig signaleren of de ontwikkeling die de peuter laat zien overeenkomt met de leeftijd van de peuter. Wanneer de ontwikkeling of het gedrag van een peuter hiertoe aanleiding geven nodigt de PM-er ouders uit voor een gesprek waarin de zorgsignalen besproken worden en er wordt navraag gedaan of ouders de zorg herkennen en delen. Samen worden dan afspraken gemaakt hoe hier mee om te gaan. Wanneer dit wenselijk is kan een intern of extern deskundige ingeschakeld worden (orthopedagoog SKA, JGZ-verpleegkundige, logopediste etc.) Ook kunnen ouders zelf met een hulpvraag bij de PM-ers komen. Ook dan kan een beroep worden gedaan op de orthopedagogen die aan de peuterspeelzaal verbonden zijn of externe deskundigheid kan worden ingezet. Overdracht gegevens Een peuter kan instromen vanaf de leeftijd van 2 jaar. Zodra het kind voldoende taal begrijpt en zich veilig genoeg voelt kan het doorstromen naar een reguliere voorziening. Indien het kind jonger is dan 4 jaar zal het gaan om doorstroming naar een peutergroep. Een kind van 4 jaar gaat naar de basisschool. Om de overdracht naar een nieuwe groep voor zowel de peuter als de ouders zo gemakkelijk mogelijk te maken, zal er sprake moeten zijn van een zgn. warme overdracht. Voorafgaand aan de overdracht, is er een eindgesprek met de ouders: o bespreken en ondertekenen overdrachtsformulier o een terugblik op de tijd in de schakelgroep o en met de ouders afspraken maken over de gewenning in de nieuwe groep Voor doorstroming richting 3+ groep, zal minimaal één maand voor de geplande overgang een gesprek plaatsvinden tussen een leidster van de schakelgroep en een leidster van de 3+ groep. Gesprekspunten zijn: o Het nog aan deze leeftijd aan te passen overdrachtsformulier o De uitslag van Cito Taal voor Peuters en Cito Rekenen voor Peuters versie P1 o De uitslagen van de PPVT o De peuterobservatielijst (er moet nog worden bekeken of er voor deze groep nog aanpassingen of toevoegingen aan deze lijst moeten komen) Voor doorstroming richting groep 1 van de basisschool, zal minimaal 6 weken voor de geplande overgang een gesprek plaatsvinden tussen een leidster van de schakelgroep en een vertegenwoordiger van de door de ouders gekozen basisschool. Gesprekspunten zijn: o Het bestaande Almelose overdrachtsformulier o De uitslag van Cito Taal voor Peuters en Cito Rekenen voor Peuters versie P2 o De bestaande peuterobservatielijst Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling De schakelgroep conformeert zich aan de nieuwe wet m.b.t. kindermishandeling. Dat betekent dat de PM-ers signalen herkennen die mogelijk betrekking hebben op huiselijk geweld of kindermishandeling. Men kan een beroep doen op de orthopedagogen van SKA, die aandachtsfunctionaris Kindermishandeling zijn. Dat betekent dat zij voor PM-ers en ouders als vraagbaak functioneren. De PM-ers vervullen een signalerende functie als het gaat om het handelen bij ( een vermoeden van) kindermishandeling. De medewerkers zijn op de hoogte van welke route zij moeten volgen bij 1) ( een vermoeden van) huiselijk geweld en kindermishandeling 2) grensoverschrijdend seksueel gedrag tussen peuters onderling 3) ( een vermoeden van) kindermishandeling door de beroepskracht. Veiligheid en zorg / vier ogen principe Pedagogisch werkplan Schakelgroep De Kleurdoos Pagina 7

8 Bij de schakelgroep wordt actief invulling gegeven aan het vier-ogen-principe. De maatregelen die we hierin hebben genomen sluiten aan op de wet en regelgeving. Dit principe beoogt een voorzorgsmaatregel te zijn tegen grensoverschrijdend gedrag met peuters door PM-ers. Doel van het principe is een zo transparant mogelijke wijze van samenwerking te garanderen. Voorop staat dat er een open, professioneel werkklimaat heerst waarbij de drempel om elkaar op bepaalde gedragingen aan te spreken zo laagdrempelig mogelijk is. Andere maatregelen en /of voorzieningen die vorm geven aan het vier-ogen-principe op deze vestiging zijn: De groep is altijd bezet met twee PM-ers en soms aangevuld met een stagiaire. Bouwkundige transparantie bijv. glas in de groepen, je kunt elkaar zien en horen. PM-ers gaan altijd met z n tweeën ( of meer) op stap met peuters De projectcoördinator komt regelmatig onaangekondigd binnen in de groepsruimtes PM-ers lopen regelmatig elkaars groepsruimte binnen zonder te kloppen Ontruimen Het is van het grootste belang dat in geval van brand of andere calamiteiten peuters en volwassenen als eerste in veiligheid worden gebracht. Een belangrijk aspect is dat dit op een gestructureerde wijze gebeurt. Daarom wordt tenminste één maal per jaar een ontruiming met de peuters geoefend. Pedagogisch werkplan Schakelgroep De Kleurdoos Pagina 8