Kleed de behandeling uit en de patiënt aan

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kleed de behandeling uit en de patiënt aan"

Transcriptie

1 Kleed de behandeling uit en de patiënt aan Robot chirurgie en snel herstel slokdarmkanker Eroes protocol Carlo Schippers, Verpleegkundig specialist

2 Disclosure Geen ( potentiele ) belangenverstrengeling

3

4

5 (Doel) invoeren EROES protocol safer Verminderen postoperatieve complicaties Verkorten opname duur Geen toename heropnamen

6 Oncologische (g.e ) behandelingen Radiotherapie In combinatie met Chemotherapie Gevolgd door Chirurgie Vervolg therapie Behandeltermijn 15 tot 24 weken.

7 Oncologische (g.e ) chirurgie Slokdarmresectie is een grote operatie Relatief veel complicaties en lange opnameduur Nog geen consensus wat betreft optimale perioperatieve zorg 1 Snel-herstel protocol uit Seattle is veelbelovend 2 Mediane opnameduur 8 dagen 1. Findlay et al, Ann Surg, Markar et al, J Gastroinest Surg, 2014

8 Oncologische (oesofagus) patiënt Langdurig ziek Kwetsbaar evenwicht Hoog risico ondervoeding Toch actieve rol

9 UMC Utrecht - Oesophagusresectie Robot assisted thoraco-laparoscopische oesophagusresectie met buismaagreconstructie Bijna 100 resecties per jaar; RAKU

10 UMC Utrecht Postoperatief Oesophagusresectie met buismaagreconstructie Complicaties 1 Naadlekkage: 19% Pneumonie: 33% Opnameduur mediaan 16 dgn 1 1) Sluis et al Ann Surg Oncol 2015

11 Snel Herstel - Literatuur Afname postoperatieve complicaties 1-8 Minder naadlekkage (0,8-14%) Minder pulmonale complicaties (11-19,6%) Kortere opname duur 5-8 (7-12 dagen) Aantal heropnamen gelijk 2,3,5,6,8 1) Cerfolio et al Chest ) Low et al J Gastrointest Surg ) Jiang et al World J Gastroenterol ) Munitiz et al Br J Surg ) Li et al Surgery ) Cao et al ) Markar et al Dis Esophagus ) Markar et al J Gastrosintest Surg 2014

12 Snel Herstel - Praktijk Norwich Mobilisatie dag van operatie Afname complicaties Ontslag dag 5 postoperatief

13 Snel Herstel - Poliklinisch Personalised care met actieve inzet patiënt! Pre-operatief : Diëtist optimalisatie voedingstoestand voorlichting postoperatief beloop Fysiotherapeut: optimalisatie conditie voorlichting/ instructie oefeningen postoperatief

14 Snel Herstel - Poliklinisch Personalised care met actieve inzet patiënt! Pre-operatief : Verpleegkundig specialist: benadrukken belang eigen inzet voorlichting zn medicamenteuze interventies Buddy Alcohol protocol starten Consult geriater >70 jaar Preoperatieve drank PREOP

15 Coping Amygdala Koppelt emotie aan info van zintuigen. Werkt samen met hippocampus. Versterken de verbinding tussen zenuwcellen. Amygdala specifiek : verbinding herinneringen en emotie. Door situaties een emotionele waardering te geven en zo in het geheugen vast te leggen, kan je later op een soortgelijke situatie waarschijnlijk eerder en beter reageren. Onderdeel limbisch systeem emotie, motivatie, genot en emotioneel geheugen

16 Limbisch systeem Hippocampus lange termijn geheugen Fornix verbindt hippocampus met hypothalamus Hypothalamus reguleert autonome zenuwstelstel Thalamus schakel tussen sensorische input en hersenschors Gyrus cinguli evaluatie beloning en straf Amygdala Orbifrontale cortex beslissingen en affectieve leerprocessen

17 We ontwikkelen dus verschillende combinaties van emotionele en fysieke reacties. Dit is een integratief gebeuren. Dit is gebaseerd op ons genetische model en op onze ervaringen. Door deze herhaalde ervaringen in onze vroegste jeugd ontwikkelen we een breed scala aan reactie / opwinding wat ons in staat stelt te reageren op verschillende situaties. Een window of tolerance.

18 U heeft Kanker!!!!!! De amygdala stellen de hypothalamus in werking, die vervolgens de hypofyse aanzet tot het aanmaken van stresshormonen. De stresshormonen zorgen ervoor dat het lichaam in paraatheid wordt gebracht om te kunnen reageren. Het autonome zenuwstelsel wordt geactiveerd, de hartslag gaat omhoog, waardoor de bloedstroom versneld wordt. Daarnaast worden stresshormonen vrijgelaten in de bloedsomloop. Reactiviteit voor pijn wordt onderdrukt.

19 Het brein is gekaapt ( limbisch systeem ). Oplossingsgerichtheid neemt af. of of situatie. Cave : 1 oplossingsmogelijkheid. De controle is volkomen weg. We vallen terug op meest basale reactie patronen. Besluitvorming is niet zuiver. Communicatie neemt af.

20 Emotioneel / cognitief functioneren niet mogelijk. Geen raad meer weten met heftige emoties. Geen verbondenheid meer voelen met de ander. Geen neutraal / positief zelfbeeld meer overeind kunnen houden.

21 Betekenis van kanker voor de patiënt en zijn naasten Zij / Hij moet : Proberen te genezen, of anders Zo goed mogelijk verder leven met beperkingen en bedreigingen van het ziek zijn. De symptomen van de ziekte en behandeling zo goed mogelijk verdragen.

22 Betekenis van kanker voor de patiënt en zijn naasten Zij / Hij moet : Emoties binnen de perken weten te houden. Zelfwaardering en eigen identiteit vasthouden Het hoofd koel houden om belangrijke beslissingen te kunnen nemen. De moed erin houden en goede contacten onderhouden met de mensen om hem heen.

23 Emotionele Punctie Ordenen. Vat in eigen woorden het probleem van de patiënt samen: Feit plus gevoel plus Ordenen. Gedachten en gevoelens van patiënt ordenen door te vragen: Wat is voor u het belangrijkste?. Ordenen. Maak een plan. Wat kan u helpen?

24 Emotionele Punctie Normaliseren. Normaliseer de ervaring van deze patiënt. Dit is een begrijpelijke reactie op een abnormale situatie. U bent zo gewend om.. Veel mensen vinden dit erg eng / moeilijk, hoe is dit voor u?

25 Emotionele Punctie Valideren. Benoem de krachtige kanten van de patiënt / naaste in de strijd tegen / omgang met de ziekte. Ik ben onder de indruk van hoe u dit oppakt..

26 Emotionele Punctie Regie en keuzes. Versterk de regie en biedt keuzes aan in kansrijke stappen. Bij keuzes aanbieden twee keuzes geven. ( eerst minst wenselijke keuze geven..)

27

28 Did you experience an exercise effect? Yes 66% I don t know 32% No 2% How would you rate the preoperative exercise training on a scale from 1-10 (1 = very bad, 10 = excellent)? (Mean ± SD) 8.5 ± 0.86 How would you qualify the intensity of the exercise training? Light 0% Ideal 43% Heavy 57% Would you participate again in preoperative exercise training? Yes 93% I don t know 7%

29

30

31 Snel Herstel - Operatie Intra-thoracale anastomose bij distale tumoren Jackson Pratt + thorax drain rechts, geen drain links Soms jejunostomie tenzij pre-operatief veel gewicht verlies Detubatie op ok

32 Snel Herstel Post operatief 1 Start mobiliseren en uit bed op de dag van de operatie Fysio op dag van operatie icc Maaghevel uit dag 3 postoperatief Orale intake (ijsjes/ nutri-juice) vanaf dag 1 postoperatief Dag 4 vloeibaar dieet Dag 14 gemalen

33

34 Snel Herstel Post operatief 2 Thoraxdrain uit dag 1 postoperatief Epiduraal, CAD en CVL uit dag 3 postoperatief Streef ontslag dag 7 postoperatief

35 Dag 1 en M.C

36 Snel Herstel Na ontslag Overdracht kliniek/ polikliniek Overdracht thuiszorg Overdracht huisarts

37 Evaluatie EROES Project: Safer traject Implementatie Praktijk Intake

38 Mw. A Dag 7 begonnen met gemalen voeding X-thorax dag 9

39 Mw. A Gastroscopie dag 12

40 Dhr. B Dag 6 begonnen met gemalen voeding X-thorax dag 7

41 Dhr. B CT-scan dag 8 uitgezette buismaag en verdenking naadlekkage

42

43

44 Samenvatting Er zijn diverse soorten koolhydraten/suikers/sacchariden. Je kan deze indelen op het aantal ketens van suikers dat met elkaar is verbonden (mono-, di-, oligo- en polysacchariden). Andere manieren om koolhydraten in te delen zijn: Langzaam vs. snel, eenvoudig vs. complex en enkelvoudig vs. meervoudig. Een laatste onderscheid is verteerbaar en niet verteerbaar (respectievelijk suikers en voedingsvezels). De suikers vormen glucose via de dunne darm. De vezels leveren energie via fermentatie in de dikke darm. Van de diverse suikers kan alleen glucose de darmwand passeren en in de bloedbaan worden opgenomen. Andere suikers worden daarom in het lichaam omgezet tot glucose. Opslag van glucose gebeurt in de vorm van glycogeen. De glycemische index geeft inzicht in de snelheid waarmee een bepaald type koolhydraat de hoeveelheid glucose in het bloed kan laten stijgen. De glycemisch lading doet hetzelfde als de glycemische index, maar houdt ook rekening met de hoeveelheid koolhydraten in een bepaald type voeding. Insuline reguleert de hoeveelheid glucose in het bloed. Meer insuline in het bloed zorgt ervoor dat: Er meer glucose wordt omgezet in glycogeen dat wordt opgeslagen in lever en spieren. Er meer glucose wordt omgezet in vet dat kan worden opgeslagen. Er proteïne wordt gevormd uit aminozuren wat leidt tot spiergroei. Koolhydraten kunnen als glucose/glycogeen slechts beperkt worden opgeslagen. Bij volledige inspanning levert glycogeen voor maximaal 30 tot 40 minuten energie. Vet levert veel trager energie, maar kan in veel grotere mate worden opgeslagen. Normaliter geldt het advies om procent van de benodidge hoeveelheid calorieën uit koolhydraten te halen. Historisch at men veel minder koolhydraten. Van belang is op de juiste momenten trage en snelle koolhydraten te eten. In het geval van diabetes wordt er te weinig insuline aangemaakt of reageert de insuline niet op toename in glucose zoals dit zou moeten gebeuren. Krachttraining verlaagd de kans op de diabetes. Krachttraining verbeterd de manier waarop glucose kan worden verwerkt in diabetici. Het dieet van een bodybuilder en dat van een diabeet hoeft weinig te verschillen. Beide verdelen de suikerinname goed over de dag om hoge piekwaarden en tekorten te voorkomen. De verhoogde proteïne-inname door bodybuilders en krachtatleten hoeft geen gevaar voor de nieren van diabetici te betekenen voor zover er niet reeds sprake is van nierklachten. Insuline wordt door sommige sporters als doping gebruikt omdat het moeilijk te detecteren is bij dopingcontroles. De voordelen zijn echter kleiner dan bij anabolengebruik terwijl de gevaren groter zijn.

45 Preoperatief - doelen Meer contact momenten na CROSS ter voorkoming achteruitgang conditie voor OK Diëtiste Fysiotherapeut Verpleegkundig specialist Alcohol protocol starten Consult geriater >70 jaar Preoperatieve drank

46 Preoperatief consulten Preoperatieve consulten EROES poli voor CROSS 1.5 wk TC Onco 2 wkn EROES poli 3 wkn TC RT 4 wkn poli Chir 4 wkn poli POS 1 wk voor OK

47 Preoperatief Alcohol protocol Consult geriater Preoperatieve drank 9? Terecht wel Terecht niet

48 Samenvattend preoperatief Consulten preoperatief Afspraak poli chir 4 weken na CROSS vaak gemist Combi afspraak pos polikliniek vaak niet gecombineerd Controle preoperatief lab TC 1 week voor operatie (incl vpk anamnese) vaak gemist Timing van consulten?

49 Peroperatief - doelen Epiduraal Intrathoracale anastomose bij distale tumor Links en rechts jackson pratt drain, rechts thoraxdrain Detubatie op ok PCA mee naar IC

50 10 8 Peroperatief Epiduraal Intrathoracale anastomose JP-drain li + re, thoraxdrain re Wel/geen jejunostomie Detubatie op OK PCA mee naar IC 1x cervicale anastomose in plaats van intrathoracaal bij beademingsproblemen Drains 1x geen drain links 1x thoraxdrain li ipv JP-drain ivm spanningspneumothorax 1x thoraxdrain li + re, geen JP-drain, bij beademingsproblemen Per-operatief jejunumfistel bij 3/10; 1 gemist Debutatie OK 1x per-op beademings problemen 1x direct re-intubatie op ok bij toch restverslapping 1x nog verslapt 1x zwelling/ oedeem trachea en gelaat

51 Samenvattend peroperatief Detubatie OK PCA mee naar IC

52 Postoperatief - doelen Eerder verwijderen drains / lijnen Orale intake Mobilisatie Streefontslag dag 7 Retour en invullen actiepunten lijst / dagboek

53 Postoperatief verwijderen drains / lijnen Thoraxdrain uit dag 1 Epiduraal uit dag 3 CAD uit dag 3 CVL uit dag 3 MH uit dag 3 Epiduraal 3x op dag 4 2x dag 6 (1 x na conversie thoracotomie, 1 x VATS) CAD 5x tgv complicaties 1x dag 4 bij stop epi dag 4 1x onduidelijk waarom niet verwijderd CVL 5x TPV 2x nog op IC MH 3x complicaties (naadlekkage) 1x gastroparese

54 Postoperatief - mobilisatie Mobilisatie volgens protocol met fysiotherapie Dag 0 Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Dag 5 Dag 6 Dag 7 Overige mobilisatie momenten moeilijk te inventariseren

55 Mobilisatie postoperatief=haalbaar!

56 Postoperatief - opnameduur/ ontslag Streefontslag dag 7 Mediane opnameduur 14 dagen (range 8-39) 3x delay door aanhoudende productie JP-drain Retour en invullen actiepunten lijst / dagboek Retour n=5 Compleet ingevuld n=1 Geen heropnamen

57 Samenvattend postoperatief Epiduraal verwijderen 3x dag 4 Cave mobilisatie zonder fysiotherapie Delay ontslag door aanhoudende productie JP-drain Indien complicaties protocol continueren waar mogelijk Actiepuntenlijst en dagboek

58 Comorbiditeiten 1 e 10 patiënten Comorbiditeiten Roken 1 Geen + 2 DVT Gestopt 3 COPD II + 4 Hypertensie, COPD III, TIA, Nierfunctie stoornissen + 5 Hypertensie Gestopt 6 Hypertensie Gestopt 7 DM, Atriumfibrilleren, PTA A femoralis + 8 Geen - 9 DM, Hypertensie, Myocardinfarct, COPD + 10 Geen +

59 Postoperatief complicaties Complicaties 8/10 patiënten Complicaties Opnameduur, evt bijzonderheden 1 Pneumonie 12 (aanhoudend productie JP) 2 Naadlekkage met empyeem 37 3 Recurrensparese, SIADH 19 (delay door SIADH) 4 Pneumonie 39 (Conversie ivm problemen 1 long bead; post-op aanhouden O2 behoefte bij COPD III wv uiteindelijk ontslag met O2) 5 Ongecompliceerd 10 (aanhoudend productie JP) 6 Naadlekkage, pneumonie 14 7 Pneumosepsis Nog opgenomen 8 Ongecompliceerd 8 (met JP ontslagen) 9 Chylothorax, overvulling Nog opgenomen 10 Naadlekkage met empyeem Nog opgenomen

Slokdarmresectie - Fit aan de Start. Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht

Slokdarmresectie - Fit aan de Start. Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht Slokdarmresectie - Fit aan de Start Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht Slokdarmkanker Slokdarmkanker zit vrijwel altijd in de thoracale slokdarm Jaarlijks aantal nieuwe gevallen per 100.000

Nadere informatie

Slokdarm resectie. MDL onderwijs, M. de Maat, chirurg

Slokdarm resectie. MDL onderwijs, M. de Maat, chirurg Slokdarm resectie MDL onderwijs, 11-03-2019 M. de Maat, chirurg Incidentie NL: 2850 patiënten per jaar ongeveer 50% operabel. Jaarlijks aantal nieuwe gevallen per 100.000 Nederlanders: 1990: ~5 2016: ~10

Nadere informatie

Oesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling. Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019

Oesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling. Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019 Oesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019 Anatomie oesophagus/ maag Symptomen oesophaguscarcinoom Diagnostiek Behandeling oesophaguscarcinoom Postoperatieve

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse Samenvatting 195 NEDERLANDSE SAMENVATTING DEEL I Evaluatie van de huidige literatuur De stijgende incidentie van slokdarmkanker zal naar verwachting continueren in

Nadere informatie

Ontwikkelingen bij de chirurgie van het slokdarm- en maagcarcinoom

Ontwikkelingen bij de chirurgie van het slokdarm- en maagcarcinoom Ontwikkelingen bij de chirurgie van het slokdarm- en maagcarcinoom Mark I. van Berge Henegouwen Chirurg, slokdarm en maagchirurgie Amsterdam UMC, locatie AMC GIOCA GE oncologisch congres, AMC 18 jan 2019

Nadere informatie

De slokdarm. Behandeling van slokdarmkanker

De slokdarm. Behandeling van slokdarmkanker Slokdarmresectie met buismaagreconstructie bij slokdarmkanker Deze folder geeft u informatie over de operatieve behandeling van slokdarmkanker: de slokdarmresectie met buismaagreconstructie. Algemene informatie

Nadere informatie

Casus Keuzes in de behandeling van slokdarmkanker

Casus Keuzes in de behandeling van slokdarmkanker Casus Keuzes in de behandeling van slokdarmkanker Prof. dr. Mark van Berge Henegouwen, chirurg Dr. W.J. Eshuis, chirurg L. Noteboom, verpleegkundig specialist Amsterdam UMC, locatie AMC 8 e Inhoud Presentatie

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) COLONCARE. onderdeel. Operatie volgens ERAS. COLONCARE Operatie volgens ERAS

Patiënteninformatiedossier (PID) COLONCARE. onderdeel. Operatie volgens ERAS. COLONCARE Operatie volgens ERAS Patiënteninformatiedossier (PID) COLONCARE onderdeel Operatie volgens ERAS COLONCARE Operatie volgens ERAS Inhoudsopgave Algemeen... 3... 3 Vóór de operatie... 4 Dag van operatie... 4 Na de operatie...

Nadere informatie

KWETSBARE OUDEREN IN HET ZIEKENHUIS HOE VOORKOMEN WE COMPLICATIES?

KWETSBARE OUDEREN IN HET ZIEKENHUIS HOE VOORKOMEN WE COMPLICATIES? KWETSBARE OUDEREN IN HET ZIEKENHUIS HOE VOORKOMEN WE COMPLICATIES? E. Meulen, klinisch geriater Inhoud van dit praatje Casus Wat maakt de oudere patiënt kwetsbaar? Het inschatten van kwetsbaarheid Terug

Nadere informatie

Behandeling thoraxtrauma in het ziekenhuis. Pieter Hoogland AIOS chirurgie

Behandeling thoraxtrauma in het ziekenhuis. Pieter Hoogland AIOS chirurgie 12-12-2018 Behandeling thoraxtrauma in het ziekenhuis Pieter Hoogland AIOS chirurgie Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de scholingsavond (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Operatie aan de slokdarm

Operatie aan de slokdarm Operatie aan de slokdarm In deze folder willen wij u graag meer informatie geven over de operatie aan de slokdarm, wat u kunt verwachten en het herstel na de operatie tijdens de ziekenhuisopname. foto

Nadere informatie

SCHEMA I: OVERZICHT ONCOLOGISCHE REVALIDATIE

SCHEMA I: OVERZICHT ONCOLOGISCHE REVALIDATIE SCHEMA I: OVERZICHT ONCOLOGISCHE REVALIDATIE SIGNALERING EN VERWIJZING INTAKE EN EVALUATIE ONCOLOGISCHE REVALIDATIE Gesprek plus lastmeter: Emotionele problemen Vermoeidheid Lichamelijke / functionele

Nadere informatie

Robot geassisteerde laparoscopische radicale prostatectomie (RALP) VUmc

Robot geassisteerde laparoscopische radicale prostatectomie (RALP) VUmc Robot geassisteerde laparoscopische radicale prostatectomie (RALP) VUmc 2010-2012 Prostaatkanker, in welk stadium is de ziekte? T1-2 Lokaal beperkt T3 T4 Groei buiten orgaan Ingroei andere structuur Prostaatkanker,

Nadere informatie

Bariatrie en DM2 pre/peri/post operatief. 5 oktober 2016 Inge Bourass

Bariatrie en DM2 pre/peri/post operatief. 5 oktober 2016 Inge Bourass Bariatrie en DM2 pre/peri/post operatief 5 oktober 2016 Inge Bourass Gewicht & co-morbiditeit Obesitas gerelateerde co-morbiditeit Diabetes Hypertensie Hart- en vaatziekten Slaap apnoe syndroom Artrose

Nadere informatie

Exocriene pancreasinsufficiëntie

Exocriene pancreasinsufficiëntie Geen belangenverstrengeling Exocriene pancreasinsufficiëntie Annemarie Roele Verpleegkundig specialist HPB MDL scholing 27-03-2017 Inhoud Casuïstiek Exocriene pancreasinsufficiëntie Oorzaak Symptomen Gevolgen

Nadere informatie

Polikliniek Intensive Care. L.Dawson 120309 internist-intensivist

Polikliniek Intensive Care. L.Dawson 120309 internist-intensivist Polikliniek Intensive Care L.Dawson 120309 internist-intensivist Inleiding De IC patiënt is complex: multi-orgaanfalen De overleving is verbeterd Post-IC patiënten hebben lichamelijke en psychosociale

Nadere informatie

Longoperatie: VATS lobectomie

Longoperatie: VATS lobectomie Longoperatie: VATS lobectomie Met uw arts heeft u afgesproken dat u binnenkort wordt opgenomen voor een longoperatie vanwege een tumor in uw long. In deze folder vindt u meer informatie over de gang van

Nadere informatie

Van hartinfarct tot nazorg op de poli

Van hartinfarct tot nazorg op de poli Van hartinfarct tot nazorg op de poli Implementatie zorgpad Acuut Coronair Syndroom Dr. Adriaan Kraaijeveld, UMC Utrecht 23-5-2018 Wat valt je op? Doel van proces Efficiënter zorgproces implementeren,

Nadere informatie

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Herstel en Balans De rol van de psycholoog Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Kanker zet je leven op zijn kop 1 Kanker, gevolgen voor de patiënt Heftige emoties. Verlies van controle

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Patiënteninformatie bij het ERAS programma

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Patiënteninformatie bij het ERAS programma Refaja Ziekenhuis Stadskanaal Patiënteninformatie bij het ERAS programma PATIËNTENINFORMATIE BIJ HET ERAS PROGRAMMA INLEIDING ERAS is een afkorting van de engelse woorden: Enhanced Recovery After Surgery,

Nadere informatie

Wat ga ik vertellen: Nefro-geriatrie in de praktijk. Waarom? Uitvoering nefro-geriatrisch zorgpad. Bloedprikken en urine inleveren en ontbijten.

Wat ga ik vertellen: Nefro-geriatrie in de praktijk. Waarom? Uitvoering nefro-geriatrisch zorgpad. Bloedprikken en urine inleveren en ontbijten. Nefro-geriatrie in de praktijk Belinda Posadinu-Torenstra (Pre)dialyse verpleegkundige Waarom? Toename oudere patiënt in de pre dialyse. Is deze patiënt wel gebaat met behandeling? Leeftijd blijkt slecht

Nadere informatie

Ondervoeding: een niet te onderschatten probleem

Ondervoeding: een niet te onderschatten probleem Ondervoeding: een niet te onderschatten probleem Wat is ondervoeding? Geen trek, geen zin, stress, misselijkheid, angst, emoties, enz. Er zijn tal van redenen om minder te gaan eten. Voor u het weet, is

Nadere informatie

Herstel na een gynaecologische buikoperatie. (ERAS-programma)

Herstel na een gynaecologische buikoperatie. (ERAS-programma) Herstel na een gynaecologische buikoperatie. (ERAS-programma) Binnenkort krijgt u een gynaecologische buikoperatie. Hierbij wordt het versneld herstelprogramma toegepast. Dit zorgprogramma brengt alle

Nadere informatie

Glucose in beweging door beweging. Yvonne Krul internist in opleiding

Glucose in beweging door beweging. Yvonne Krul internist in opleiding Glucose in beweging door beweging Yvonne Krul internist in opleiding Vraag 1 Jongen van 18 jaar met type 1 diabetes speelt aankomend weekend kampioenswedstrijd voor de voetbal. Wat adviseert u t.a.v. de

Nadere informatie

EEN GEZONDE LEVENSSTIJL AANNEMEN

EEN GEZONDE LEVENSSTIJL AANNEMEN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL AANNEMEN Eet gezond en gevarieerd Vermijd overgewicht Beweeg voldoende Stop met roken en beperk alcoholgebruik www.diabetescoach.be EEN GEZONDE LEVENSSTIJL AANNEMEN Een gezonde

Nadere informatie

Unilaterale diafragma hoogstand. MR Ghamati

Unilaterale diafragma hoogstand. MR Ghamati Unilaterale diafragma hoogstand. MR Ghamati Inleiding Etiologie Risicofactoren en oorzaken Diagnostisering Kliniek Diafragma plicatie Review Conclusie Etiologie Oorzaken van een hoogstand van hemidiafragma

Nadere informatie

Versneld Herstelprogramma (ERAS protocol)

Versneld Herstelprogramma (ERAS protocol) Versneld Herstelprogramma (ERAS protocol) Binnenkort krijgt u een gynaecologische buikoperatie. Hierbij wordt het versneld herstelprogramma toegepast. Dit zorgprogramma brengt alle factoren samen die een

Nadere informatie

Figuur 1: illustratie slokdarm

Figuur 1: illustratie slokdarm Slokdarmkanker U bent naar VU medisch centrum (VUmc) verwezen voor een operatie omdat er slokdarmkanker is geconstateerd. In deze folder vindt u informatie over slokdarmkanker, de oorzaken en risicofactoren

Nadere informatie

Fast Track, versneld herstel na een dikke darm (colon) operatie

Fast Track, versneld herstel na een dikke darm (colon) operatie Patiënteninformatie Fast Track, versneld herstel na een dikke darm (colon) operatie rkz.nl Inleiding U heeft met uw behandelend arts afgesproken dat u binnenkort een dikke darm operatie ondergaat. U neemt

Nadere informatie

Afdeling Heelkunde, locatie AZU. Bijnieroperatie (adrenalectomie)

Afdeling Heelkunde, locatie AZU. Bijnieroperatie (adrenalectomie) Afdeling Heelkunde, locatie AZU Bijnieroperatie (adrenalectomie) Inleiding Deze brochure geeft u informatie over een operatie aan de bijnier(en) (adrenalectomie). Informatie over aandoeningen waarvoor

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Sneller beter na een. dikkedarmoperatie. ERAS-programma

PATIËNTEN INFORMATIE. Sneller beter na een. dikkedarmoperatie. ERAS-programma PATIËNTEN INFORMATIE Sneller beter na een dikkedarmoperatie ERAS-programma 2 PATIËNTENINFORMATIE Introductie U wordt binnenkort opgenomen voor een dikkedarmoperatie. Het Maasstad Ziekenhuis past bij deze

Nadere informatie

VATS. Longgeneeskunde. Kijkoperatie in de borstkas. Inleiding VATS

VATS. Longgeneeskunde. Kijkoperatie in de borstkas. Inleiding VATS Longgeneeskunde VATS Kijkoperatie in de borstkas Inleiding U heeft met uw behandelend arts afgesproken dat u een kijkoperatie in de borstholte krijgt, ook wel VATS (Video Assisted Thoracic Surgery) genoemd.

Nadere informatie

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Oncologie Omgaan met kanker i Patiënteninformatie Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Algemeen Het hebben van kanker kan grote gevolgen hebben voor uw leven en dat van uw naasten. Lichamelijk

Nadere informatie

De eerste stapjes van de Geriatric Navigator: ervaring van de specialist en verpleegkundige

De eerste stapjes van de Geriatric Navigator: ervaring van de specialist en verpleegkundige De eerste stapjes van de Geriatric Navigator: ervaring van de specialist en verpleegkundige G. Boonstra-Lezwijn, gespecialiseerd verpleegkundige F. van den Berkmortel, internist oncoloog Geriatric Navigator:

Nadere informatie

Protocol Obesitas St. Antonius Ziekenhuis. Gera Hoorweg-Nijman & Marja van der Vorst kinderartsen

Protocol Obesitas St. Antonius Ziekenhuis. Gera Hoorweg-Nijman & Marja van der Vorst kinderartsen Protocol Obesitas St. Antonius Ziekenhuis Gera Hoorweg-Nijman & Marja van der Vorst kinderartsen Kinderen en adolescenten met obesitas 1. Definities 2. Indicatie verwijzing 3. Poliklinische verwijzing

Nadere informatie

Oud, geriatrisch en ook nog kanker. Mariska Boer Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige Groene Hart Ziekenhuis Gouda

Oud, geriatrisch en ook nog kanker. Mariska Boer Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige Groene Hart Ziekenhuis Gouda Oud, geriatrisch en ook nog kanker Mariska Boer Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige Groene Hart Ziekenhuis Gouda Kanker treft vooral oudere personen aantal nieuwe diagnosen van kanker Nederland in

Nadere informatie

Net de diagnose gekregen

Net de diagnose gekregen Net de diagnose gekregen Vragen die u kunt stellen Hieronder vindt u een lijst met vragen die in verschillende stadia van het onderzoek, de behandeling en de verzorging van patiënten van pas komen. Deze

Nadere informatie

Unit voor palliatieve zorg en symptoombestrijding (PZU)

Unit voor palliatieve zorg en symptoombestrijding (PZU) Unit voor palliatieve zorg en symptoombestrijding (PZU) Afdeling 3.37 interne geneeskunde Locatie Veldhoven Unit voor palliatieve zorg en symptoombestrijding U bent of wordt opgenomen op de unit voor palliatieve

Nadere informatie

Casus 1 (3) Komt op poli, laat bloedbeeld prikken Uitslag: Normaalwaarden? T.a.v. Trombopenie: waar let je op? Wat nu? Hb 3.8 L 2.

Casus 1 (3) Komt op poli, laat bloedbeeld prikken Uitslag: Normaalwaarden? T.a.v. Trombopenie: waar let je op? Wat nu? Hb 3.8 L 2. Casus 1 Man, 67 jaar, NSCLC, stadium IIIA (tumor re-long+ positieve lymfklieren mediastinum) Bezig met radiotherapie (5 weken), met wekelijks korte kuur chemotherapie Nu in 3e week, afgelopen week geen

Nadere informatie

Voeding bij kanker. Rolverdeling diëtist, patiënt en verpleegkundige. Multidisciplinaire Zorg: Samen Werken. Liesbeth Haverkort MSc - 10 januari 2014

Voeding bij kanker. Rolverdeling diëtist, patiënt en verpleegkundige. Multidisciplinaire Zorg: Samen Werken. Liesbeth Haverkort MSc - 10 januari 2014 Voeding bij kanker Rolverdeling diëtist, patiënt en verpleegkundige Multidisciplinaire Zorg: Samen Werken Liesbeth Haverkort MSc - 10 januari 2014 Rolverdeling en interactie patiënt - diëtist - verpleegkundige

Nadere informatie

Kliniek ViaSana. Zelfstandig Behandelcentrum ZBC Mill November 2013

Kliniek ViaSana. Zelfstandig Behandelcentrum ZBC Mill November 2013 Kliniek ViaSana Zelfstandig Behandelcentrum ZBC Mill November 2013 Kliniek ViaSana Drs. Huub Jessen Anesthesioloog/pijnspecialist Kliniek ViaSana 2005 2007 : klinische Behandelingen 250 TKP en THP Kliniek

Nadere informatie

Adviezen voor thuis na uw aortadissectie type B

Adviezen voor thuis na uw aortadissectie type B CARDIOLOGIE/HART-LONG CHIRURGIE Adviezen voor thuis na uw aortadissectie type B ADVIES Adviezen voor thuis na uw aortadissectie type B Onlangs hebt u een aortadissectie type B doorgemaakt. Uw verblijf

Nadere informatie

Better in, Better out, ervaringen uit de praktijk. Ellen Oosting, 2013

Better in, Better out, ervaringen uit de praktijk. Ellen Oosting, 2013 Better in, Better out, ervaringen uit de praktijk Ellen Oosting, 2013 Ziekenhuis Gelderse Vallei 650 gewrichtsvervangende operaties per jaar 6 orthopeden Zorgpad Joint Care : THP / TKA Opnameduur gemiddeld

Nadere informatie

ERAS programma. Versneld hersteld na darmchirugie. Afdeling Chirurgie

ERAS programma. Versneld hersteld na darmchirugie. Afdeling Chirurgie ERAS programma Versneld hersteld na darmchirugie Afdeling Chirurgie Inleiding ERAS is een afkorting van de engelse woorden: Enhanced Recovery After Surgery, hetgeen vertaald betekent: versneld hersteld

Nadere informatie

E R A S, her s t e l p r o g r a m m a n a e e n d i k k e d a r m o p e r a t i e

E R A S, her s t e l p r o g r a m m a n a e e n d i k k e d a r m o p e r a t i e E R A S, her s t e l p r o g r a m m a n a e e n d i k k e d a r m o p e r a t i e Deze informatiefolder geeft u informatie over het ERAS herstelprogramma na een dikke darmoperatie. Het is goed u te realiseren

Nadere informatie

Robot-geassisteerde minimaal invasieve slokdarmresectie. R. van Hillegersberg J. Ruurda Afdeling Heelkunde

Robot-geassisteerde minimaal invasieve slokdarmresectie. R. van Hillegersberg J. Ruurda Afdeling Heelkunde Robot-geassisteerde minimaal invasieve slokdarmresectie R. van Hillegersberg J. Ruurda Afdeling Heelkunde Expertise specialisten maakt het verschil MDL arts, Patholoog (interventie) Radioloog / Nucleair

Nadere informatie

Verpleegkundige aspecten bij pancreasinsufficiëntie. MDL scholing, 25 maart 2019 Annemarie Roele, verpleegkundig specialist HPB

Verpleegkundige aspecten bij pancreasinsufficiëntie. MDL scholing, 25 maart 2019 Annemarie Roele, verpleegkundig specialist HPB Verpleegkundige aspecten bij pancreasinsufficiëntie MDL scholing, 25 maart 2019 Annemarie Roele, verpleegkundig specialist HPB Inhoud Vraag vooraf.. Exocriene pancreasinsufficiëntie Symptomen Gevolgen

Nadere informatie

Feiten en fabels over voeding, medicatie en diabetes

Feiten en fabels over voeding, medicatie en diabetes Feiten en fabels over voeding, medicatie en diabetes Heleen Berkelmans, diëtist, DITO Paul van den Broek, medisch coördinator Diabetes Inhoud Diëten en medicatie aanpassen? Wat te doen na een gastric bypass?

Nadere informatie

Lastmeter + gesprek + verwijzing op basis van

Lastmeter + gesprek + verwijzing op basis van SCHEMA I: MEDISCH SPECIALISTISCHE REVALIDATIE BIJ ONCOLOGIE SIGNALERING EN VERWIJZING INTAKE EN EVALUATIE INTERDISCIPLINAIRE MEDISCH SPECIALISTISCHE REVALIDATIE BIJ ONCOLOGIE Lastmeter + gesprek + verwijzing

Nadere informatie

COPD. en uw opname in het ziekenhuis van dag tot dag. Samen werken aan uw herstel. Uw Opname. Opname via de spoedeisende hulp of polikliniek

COPD. en uw opname in het ziekenhuis van dag tot dag. Samen werken aan uw herstel. Uw Opname. Opname via de spoedeisende hulp of polikliniek COPD en uw opname in het ziekenhuis van dag tot dag U bent via de Spoedeisende Hulp of via de polikliniek Longgeneeskunde opgenomen in Gelre ziekenhuizen Zutphen in verband met hevige benauwdheidsklachten.

Nadere informatie

BiBo-CRC. Richtlijn voor prevalidatie

BiBo-CRC. Richtlijn voor prevalidatie BiBo-CRC Richtlijn voor prevalidatie Wijzigingen: Onderstaande richtlijn maakt deel uit van een zorgproduct dat nog deels in ontwikkeling is. Er zullen daarom vaker dan gebruikelijk wijzigingen in aangebracht

Nadere informatie

Versneld herstel na een dikke darmoperatie

Versneld herstel na een dikke darmoperatie Versneld herstel na een dikke darmoperatie ERAS Kwaliteitsprogramma Inleiding U wordt binnenkort opgenomen voor een dikke darmoperatie. Bij deze operatie wordt het ERAS Kwaliteitsprogramma toegepast. Dit

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies

Samenvatting en conclusies Centraal in dit proefschrift staat de minimaal invasieve slokdarmresectie als behandeloptie voor het slokdarmcarcinoom. In hoofdstuk 2 en 3 belichten wij in twee overzichtsartikelen de in de literatuur

Nadere informatie

Colonherstelprogramma

Colonherstelprogramma Colonherstelprogramma Nazorgformulier colon herstel programma. Als u eenmaal thuis bent is het voor uw herstel van belang dat u actief blijft. Voor u is het belangrijk om te weten welke activiteiten u

Nadere informatie

Hydrocefalus bij volwassenen

Hydrocefalus bij volwassenen Hydrocefalus bij volwassenen Samen met uw behandelend arts heeft u besloten tot opname op de afdeling Neurochirurgie van het UMC St Radboud voor de behandeling van een hydrocefalus (waterhoofd). Om u

Nadere informatie

Zorgpad pancreascarcinoom in beeld. 1 september 2014

Zorgpad pancreascarcinoom in beeld. 1 september 2014 Zorgpad pancreascarcinoom in beeld 1 september 2014 Zorgpad pancreascarcinoom in beeld PATIENT EN NAASTE DEDICATION TOEGANG EN DOORLOOPTIJDEN AFSTEMMING STANDAARDISATIE CONTINU BIJSTUREN EN VERBETEREN

Nadere informatie

Uw opname voor een dikke darmoperatie

Uw opname voor een dikke darmoperatie Uw opname voor een dikke darmoperatie Inhoudsopgave Inleiding... 1 Functie en ligging van de dikke darm... 1 De operatie... 2 Optimale zorg vóór de opname... 3 De dag voor de operatie... 4 De dag van

Nadere informatie

Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom

Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Disclosures Ik heb geen belangenverstrengeling in relatie tot deze presentatie Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Bij

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) COLONCARE. onderdeel. Voeding. COLONCARE Voeding

Patiënteninformatiedossier (PID) COLONCARE. onderdeel. Voeding. COLONCARE Voeding Patiënteninformatiedossier (PID) COLONCARE onderdeel COLONCARE Inhoudsopgave Algemeen... 3 Vóór de operatie... 3 Dag van operatie... 4 Afspraken over eten en drinken... 4 Na de operatie... 6 2 bij de behandeling

Nadere informatie

Palliatieve zorg in het ZGT

Palliatieve zorg in het ZGT 30 oktober 2014 Mw. Dr. I.M. Oving Internist-Oncoloog Palliatieve zorg in het ZGT Op het juiste moment en de juiste plaats Namens het palliatief consult team Palliatieve zorg, op het juiste moment en de

Nadere informatie

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Oncologie Omgaan met kanker i Patiënteninformatie Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Algemeen Het hebben van kanker kan grote gevolgen hebben voor uw leven en dat van uw naasten. Lichamelijk

Nadere informatie

Operatie voor het verwijderen van de blaas

Operatie voor het verwijderen van de blaas Binnenkort wordt u opgenomen in het MCL voor het verwijderen van uw blaas en het aanleggen van een urinestoma. Meestal wordt dit gedaan volgens de zogenaamde Brickermethode. In deze brochure kunt u lezen

Nadere informatie

Dagbehandeling: rol van de huisarts CONGRES NVDK 10 NOVEMBER 2016

Dagbehandeling: rol van de huisarts CONGRES NVDK 10 NOVEMBER 2016 Dagbehandeling: rol van de huisarts CONGRES NVDK 10 NOVEMBER 2016 YVONNE HOGEWONING-VAN DER HARTEN, HUISARTS, KADERHUISARTS OUDERENGENEESKUNDE (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst

Nadere informatie

H Okselklierdissectie

H Okselklierdissectie H.323039.0218 Okselklierdissectie Inleiding Het lymfestelsel in ons lichaam bestaat uit lymfevaten en lymfeklieren. De lymfeklieren werken als een zuiveringsstation: ze maken bacteriën, virussen en andere

Nadere informatie

Sneller beter na een darmoperatie in het MCL

Sneller beter na een darmoperatie in het MCL Deze brochure is bestemd voor mensen die binnenkort een darmoperatie ondergaan. Het is gebleken dat door een goede bestrijding van pijn en misselijkheid u eerder kunt starten met bewegen en eten. Dit leidt

Nadere informatie

De gastric bypass (maagomleiding) Afdeling Chirurgie

De gastric bypass (maagomleiding) Afdeling Chirurgie De gastric bypass (maagomleiding) Afdeling Chirurgie Inleiding Inmiddels heeft u in verband met het overgewicht de screening voor de bariatrische ingreep door de diëtiste, psycholoog en verpleegkundige

Nadere informatie

Workshop Hersentumoren en veranderingen in emotie, karakter and cognitie

Workshop Hersentumoren en veranderingen in emotie, karakter and cognitie Workshop Hersentumoren en veranderingen in emotie, karakter and cognitie Natasja Janssen en Hanneke Zwinkels Verpleegkundig specialisten Neuro-Oncologie Introductie Veranderingen in karakter, emotie en

Nadere informatie

GOEDE VOEDING, GEZOND LEVEN, SNELLER GENEZEN INFORMATIE VOOR PATIËNTEN DIE EEN OPERATIE ONDERGAAN

GOEDE VOEDING, GEZOND LEVEN, SNELLER GENEZEN INFORMATIE VOOR PATIËNTEN DIE EEN OPERATIE ONDERGAAN GOEDE VOEDING, GEZOND LEVEN, SNELLER GENEZEN INFORMATIE VOOR PATIËNTEN DIE EEN OPERATIE ONDERGAAN FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Voeding doet meer dan u denkt! Goede voeding is van levensbelang om gezond

Nadere informatie

Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015

Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Casus M: motorrijder versus ander voertuig, van motor gevlogen, helm losgeraakt I: verdenking hematothorax, hoofdwond

Nadere informatie

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening 1. Wat is stress? 2. Een aandoening als oorzaak voor stress en psychosociale problematiek 3. Problematiek

Nadere informatie

H Okselklierdissectie

H Okselklierdissectie H.323039.0416 Okselklierdissectie Inleiding Het lymfestelsel in ons lichaam bestaat uit lymfevaten en lymfeklieren. De lymfeklieren werken als een zuiveringsstation: ze maken bacteriën, virussen en andere

Nadere informatie

HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN

HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN Ouderen in het ziekenhuis: wat weten we? Marieke J. Schuurmans Hoogleraar Verplegingswetenschap UMC Utrecht Lector Ouderenzorg Hogeschool Utrecht HOEVEEL MENSEN BREKEN ER PER

Nadere informatie

Ondersteunende zorg voor mensen met kanker

Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Máxima Oncologisch Centrum (MOC) Inleiding Als u van uw behandelend arts te horen krijgt dat u kanker heeft, krijgen u en uw naasten veel informatie en emoties

Nadere informatie

De rol van voeding bij darmkanker

De rol van voeding bij darmkanker De rol van voeding bij darmkanker Stefanie Mortier Oncologisch centrum 26 maart 2015 Inhoud 1. Oorzaken 2. Preventie 3. De nog niet behandelde patiënt 4. Radio- en chemotherapie 5. Chirurgie 6. Herstel,

Nadere informatie

Familie begeleiding op de IC Nazorgtraject de rol van naasten. Marijke van der Steen, Internist Intensivist ZGV 22 januari 2013

Familie begeleiding op de IC Nazorgtraject de rol van naasten. Marijke van der Steen, Internist Intensivist ZGV 22 januari 2013 Familie begeleiding op de IC Nazorgtraject de rol van naasten Marijke van der Steen, Internist Intensivist ZGV 22 januari 2013 Problematiek Emotionele achtbaan Belasting fysiek en mentaal Financieel Sociaal

Nadere informatie

ERAS (herstelprogramma na een dikke darmoperatie

ERAS (herstelprogramma na een dikke darmoperatie ERAS (herstelprogramma na een dikke darmoperatie Deze folder geeft u informatie over het ERAS herstelprogramma na een dikke darmoperatie. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie

Nadere informatie

Fractuur en Osteoporosepolikliniek. Berthina van de Wardt, Verpleegkundige

Fractuur en Osteoporosepolikliniek. Berthina van de Wardt, Verpleegkundige Fractuur en Osteoporosepolikliniek Berthina van de Wardt, Verpleegkundige B.H.E.vandewardt@umcutrecht.nl 14-02-2013 Inhoud Ontstaan F&O polikliniek Bestaansrecht F&O polikliniek Doel van de F&O polikliniek

Nadere informatie

Inspanningsfysiologie. Energiesystemen. Fosfaatpool. Hoofdstuk 5. 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem

Inspanningsfysiologie. Energiesystemen. Fosfaatpool. Hoofdstuk 5. 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem Inspanningsfysiologie Hoofdstuk 5 Energiesystemen 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem Fosfaatpool Anaërobe alactische systeem Energierijke fosfaatverbindingen in de cel Voorraad ATP en

Nadere informatie

OSTEOSARCOOM KANKERCENTRUM

OSTEOSARCOOM KANKERCENTRUM OSTEOSARCOOM KANKERCENTRUM WAT VINDT U IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Wat is een osteosarcoom? 3 03 Wat zijn de mogelijke klachten bij osteosarcomen? 5 04 Komt een osteosarcoom vaak voor? 5 05 Wat

Nadere informatie

Versneld herstel na darmchirurgie

Versneld herstel na darmchirurgie Versneld herstel na darmchirurgie ERAS programma In deze brochure kunt u lezen over Versneld herstel na darmchirurgie. Het is belangrijk dat u goed geïnformeerd bent over alle facetten van een dikke darmoperatie.

Nadere informatie

Besluitvorming bij ouderen met kanker

Besluitvorming bij ouderen met kanker Besluitvorming bij ouderen met kanker Floor van Nuenen f.m.van.nuenen@umcg.nl Hanneke van der Wal- Huisman h.van.der.wal-huisman@umcg.nl 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Cognitieve beperkingen & delier

Cognitieve beperkingen & delier Cognitieve beperkingen & delier Introductie Uit eerder onderzoek blijkt dat 16-40% van oudere patiënten op de SEH cognitieve beperkingen hebben Oorzaken: Dementie Delier Depressie Klinisch ziek zijn hypoperfusie

Nadere informatie

Van zorgen voor naar zorgen dat

Van zorgen voor naar zorgen dat Van zorgen voor naar zorgen dat fysiotherapeutisch COPD zorg in de eerste lijn. Annemarie de Vey Mestdagh- van der List van zorgen voor 1988 Cursus Astma en COPD Pt. werd gestuurd door arts Kracht en Cardio

Nadere informatie

Beademen: kan het nog beter? De rol van voeding

Beademen: kan het nog beter? De rol van voeding Refereeravond Multidisciplinaire route naar detubatie Beademen: kan het nog beter? De rol van voeding 17 juni 2014, Geertje Raemakers-van Driel, diëtist Inleiding doel voeden op IC eiwitstofwisseling,

Nadere informatie

Stabiele wervelfractuur

Stabiele wervelfractuur Stabiele wervelfractuur Ziekenhuis Gelderse Vallei Deze folder geeft algemene informatie over een stabiele wervelfractuur (breuk van een wervel). In deze folder wordt beschreven hoe de meeste patiënten

Nadere informatie

Heyens Isabelle, diëtiste Centrum voor Voeding en Diëtiek UZGent. 16 oktober 2014

Heyens Isabelle, diëtiste Centrum voor Voeding en Diëtiek UZGent. 16 oktober 2014 Heyens Isabelle, diëtiste Centrum voor Voeding en Diëtiek UZGent 16 oktober 2014 INHOUD Post operatief verloop Doelstelling dieetadvies Dieetadvies Casus dumpingklachten Zwangerschap Emotioneel eetgedrag

Nadere informatie

Oefentherapie op maat bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit

Oefentherapie op maat bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit Oefentherapie op maat bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit j 7 juni 2018 Dr. Mariëtte de Rooij Praktijk voorbeeld 65 rige mevrouw Knieartrose: knieklachten > 10 ar Nevendiagnose: Diabetes type

Nadere informatie

Adviezen bij een gynaecologische operatie. Het volgen van het ERAS programma en/of kauwen van kauwgom

Adviezen bij een gynaecologische operatie. Het volgen van het ERAS programma en/of kauwen van kauwgom Adviezen bij een gynaecologische operatie Het volgen van het ERAS programma en/of kauwen van kauwgom Inleiding U ondergaat binnenkort een gynaecologische operatie. Deze folder geeft u informatie over de

Nadere informatie

Bloedvergiftiging. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Bloedvergiftiging. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Bloedvergiftiging Informatie voor patiënten F0907-1225 juni 2010 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44

Nadere informatie

Hyperglycemie Keto-acidose

Hyperglycemie Keto-acidose Hyperglycemie Keto-acidose Klinische les Marco van Meer SJG 20 06 2007 (acute) ontregeling van diabetes Doel Op het einde van mijn presentatie is jullie kennis over glucose huishouding en ketoacidose weer

Nadere informatie

Bricker operatie (aanleg van een urinestoma) Afdeling Urologie

Bricker operatie (aanleg van een urinestoma) Afdeling Urologie Bricker operatie (aanleg van een urinestoma) Afdeling Urologie Uw uroloog heeft bij u een aandoening geconstateerd waarvoor het nodig is uw blaas te verwijderen en een urinestoma aan te leggen. Bij deze

Nadere informatie

Adviezen bij een gynaecologische operatie Het volgen van het ERAS-programma

Adviezen bij een gynaecologische operatie Het volgen van het ERAS-programma Adviezen bij een gynaecologische operatie Het volgen van het ERAS-programma U ondergaat binnenkort een gynaecologische operatie. Deze folder geeft u informatie over de periode in het ziekenhuis en daarna.

Nadere informatie

verpleegafdeling Longgeneeskunde

verpleegafdeling Longgeneeskunde patiënteninformatie verpleegafdeling Longgeneeskunde aanvullende informatie voor COPD-patiënten Opname via de Spoedeisende Hulp Vanwege uw klachten heeft u zich gemeld bij de afdeling Spoedeisende Hulp.

Nadere informatie

Eierstokkanker- fase van operatie

Eierstokkanker- fase van operatie Supplement informatiewijzer oncologie Eierstokkanker- fase van operatie Inhoudsopgave 1. Voorwoord 2. Sneller-herstel programma 3. Wat gebeurt er op de dag van opname? 4. Hoe bereidt u zich voor? 5. Wat

Nadere informatie

27/09/2018. Casus. Impact van chirurgie. Impact van voeding. thv spijsverteringsstelsel postoperatief voedingsbeleid. anesthesie herstel

27/09/2018. Casus. Impact van chirurgie. Impact van voeding. thv spijsverteringsstelsel postoperatief voedingsbeleid. anesthesie herstel Ingrijpen op de foregut : wat als het begin van het eetkanaal verstoord wordt? Perspectief van de diëtist Floor Wynants - Eveline Vanhalewyck Competentiecentrum klinische voeding Voeding Chirurgie Impact

Nadere informatie

Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet

Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet Deze folder is bedoeld voor patiënten met een natrium en/of vochtbeperkt dieet waarbij ondervoeding

Nadere informatie

Casus oncologie,, D.R., 1930

Casus oncologie,, D.R., 1930 Casus oncologie,, D.R., 1930 Medische voorgeschiedenis 1992: prostatectomie wegens benigne prostaathypertrofie 2009: CVA met rechter hemiparese, volledige recuperatie 03/2013: paroxysmale VKF: echocor:

Nadere informatie

Updates in surgical oncology, innovaties in robot chirurgie. Suzan Ras van Spijk Verpleegkundig specialist, Franciscus Gasthuis & Vlietland Rotterdam

Updates in surgical oncology, innovaties in robot chirurgie. Suzan Ras van Spijk Verpleegkundig specialist, Franciscus Gasthuis & Vlietland Rotterdam Updates in surgical oncology, innovaties in robot chirurgie Suzan Ras van Spijk Verpleegkundig specialist, Franciscus Gasthuis & Vlietland Rotterdam Disclosure belangen Potentiele belangenverstrengeling

Nadere informatie

Chirurgie Vaatchirurgie Weer naar huis

Chirurgie Vaatchirurgie Weer naar huis Chirurgie Vaatchirurgie Weer naar huis Informatie voor vaatpatiënten in de ontslagperiode Chirurgie Vaatchirurgie Inleiding U heeft van de arts gehoord dat u binnenkort met ontslag mag. Als voorbereiding

Nadere informatie