Cannabis en kanker: hoe te gebruiken / voorschrijven?

Transcriptie

1 Cannabis en kanker: hoe te gebruiken / voorschrijven? C.N. Tillier, MANP, Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis 24/09/2018

2 Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Geen

3 Twee vragen Hoe reageert u als een patiënt aangeeft dat hij/zij complementaire/alternatieve therapie gebruikt? Gebruikt u zelf alternatieve geneesmiddelen?

4 Stellingen Cannabis kan kankercellen doden Medicinale cannabis wordt beschouwd als geneesmiddel onder bepaalde voorwaarden Verpleegkundig Specialisten mogen geen medicinale cannabis voorschrijven (alleen artsen) Patiënten kunnen high of verslaafd worden door gebruik van medicinale cannabis

5 Medicinale cannabis in NL Voorschrijven van medicinale cannabis sinds september 2003 Onder verantwoordelijkheid van het Bureau voor Medicinale Cannabis (BMC).

6

7 Wat is Cannabis? Meer dan 400 chemische componenten waarvan: - 80 zijn cannabinoïd componenten zij niet-cannabinoïd componenten Relevante componenten voor medische gebruik: - Cannabinoïd componenten: THC (Delta- 9-tertrahydrocannabinol) and CBD (cannabidiol) - Niet-cannabinoïd componenten: terpenoïds and flavonoïds

8 Kanker en Cannabinoïden Cannabinoïden hebben een antiproliferatieve effect op kanker cellen.in vitro

9

10 Recover from cancer after mother gives him Marijuana! (from the Independant journal/ Daily Mirror. 2015).

11 Endocannabinoïd Systeem (ECS)

12 Farmacologie Endocannabinoïd Systeem Receptor Mogelijke effecten Bijwerkingen CB1 - Centraal zenuwstelsel: hersenen/ ruggengraat - Hart weefsel - Colon - Blaas - Pijnstiller - Toename eetlust - Ontspanning spieren - Goed effect op misselijkheid - Afname intra-oculaire druk - Bronchodilatator - High zijn - Verminderd geheugen - Hart kloppingen - Hypertensie - Verlenging QT interval - Verslaving - Psychose - Schizofrenie - Slaperigheid - Duizeligheid - Bewegingsstoornissen CB2 - Immuun systeem (milt) - Ontstekkingsremmer

13 Cannabinoïden voor medicinale cannabis

14 Variëteiten medicinale cannabis Gehalte dronabinol (THC) Gehalte cannabidiol (CBD) Bedrobinol ca 13,5% <1% Bedrocan ca 22% <1% Bediol ca 6,3% ca 8% Bedica ca 14% <1% Bedrolite <1% ca 9%

15

16

17 Farmacokinetiek Inhalatie Oraal Opname < 5 minuten minuten Maximale effect < 15 minuten Na 2 tot 3 uur Werkingsduur 3 tot 4 uur 4 tot 8 uur

18 Recept medicinale cannabis Moet aan de opiumeisen voldoen Naam, voorletters, adres, woonplaats en tel. Arts Datum Cannabis voor xxxx toediening + variant Af te leveren hoeveelheid Dosering Naam, adres, woonplaats patiënt Handtekening arts Telefoonnummer patiënt BSN nummer

19 Indicatie medicinale cannabis bij kanker Chronische pijn (met name van neurogene aard) Misselijkheid en braken bij chemotherapie of radiotherapie Palliatieve behandeling van kanker (voor opwekken eetlust en verminderen van pijn, misselijkheid en gewichtsverlies)

20 Indicatie medicinale cannabis bij andere aandoeningen Aandoeningen met spasticiteit in combinatie met pijn (multiple sclerose (MS), ruggenmergschade) Chronische pijn (met name van neurogene aard) Misselijkheid en braken bij hiv-combinatietherapie en bij medicatie bij een hepatitis C-infectie Palliatieve behandeling van aids (voor opwekken eetlust en verminderen van pijn, misselijkheid en gewichtsverlies) Syndroom van Gilles de la Tourette Therapieresistent glaucoom

21 Mogelijk klinische effectiviteit Morbus Crohn Colitis ulcerosa Epilepsie Jeuk Migraine Reuma ADHD PTSS Onrust bij morbus Alzheimer en hersentrauma

22 Welke medicinale cannabis? Cannabis met hoge gehalte THC: Anorexie Cachexie Emesis Syndroom van Gilles de la Tourette Therapie resistent glaucoom Cannabis met hoge gehalte CBD: Pijn met en zonder spasme Inflammatoire aandoening

23 Bijwerkingen Psychotische reactie (zeldzaam) High worden bij hoge dosering Vermindering reactievermogen Kan gevoelens van angst, paniek en verwarring oproepen Kan negatieve stemming verergeren (bij patienten die zich al niet prettig voelen)

24 Bijwerkingen Tachycardie Orthostatische hypotensie Hoofdpijn Duizeligheid Gevoelens van warmte of koude in handen en voeten Rode branderige ogen Spierverslapping Droge mond Irritatie van luchtwegen (bij het roken)

25 Contra- indicaties medicinale cannabis QT-interval syndroom (Brugada syndroom) Hartritmestoornissen, angina pectoris Patienten met aanleg voor psychische stoornissen Borstvoeding Adolescenten

26 Interactie medicinale cannabis met medicatie Inhibitor (remmer) Interactie Effecten CBD CYP3A4 Indinavir Nelfinavir Claritromycin CBD CYP2C19 Clobazam Nelfinavir Phenytoin Carbamazepine Kan de bijwerkingen van deze medicijnen verhogen Verhoog de plasmaconcentratie. Pas de dosis van deze medicijnen aan afhankelijk van de plasmaconcentratie CBD and THC CYP2C9 Coumarin Verhoog INR (risico op bloeding) THC MAO Disulfiram Kan de bijwerkingen van dit medicijn verhogen

27 Vergoeding door zorgverzekeraars waar te krijgen?

28

29 Conclusie Medicinale cannabis kan bij bepaalde indicaties werken maar goed opgebouwd wetenschappelijk bewijs ontbreekt. Medicinale cannabis komt alleen in aanmerking als de gangbare behandelingen en geregistreerde geneesmiddelen niet voldoende helpen of teveel bijwerkingen geven. Recept cannabis onder opiumeisen. Begeleiding patiënten belangrijk. Let op geestelijke en lichamelijke bijwerkingen Let op interactie met andere medicatie.

30 Websites

31

32 Literatuur/bronnen Abrams, D.I. Integrating cannabis into clinical cancer care. Current Oncology, 23, S8-S14 (2016). Benzi Kluger, Piera Triolo, Wallace Jones, Joseph Jankovic. The Therapeutic Potential of Cannabinoids for Movement Disorders. Mov Disord Mar; 30(3): Bowles, D.W, O Brien, C.L, Camidge D.R, Jimeno A. The intersection between cannabis and cancer in the U.S. Critical Reviews in Oncology/Hematology, 83, 1-10 (2012) Bridgeman M.B and Abazia D. T. Medicinal Cannabis: History, Pharmacology, And Implications for the Acute Care Setting. P T Mar; 42(3): De Petrocellis L. et al. Non-THC cannabinoids inhibit prostate carcinoma growth in vitro and in vivo: pro-apoptotic effects and underlying mechanisms. Br J Pharmacol Jan; 168(1): Guindon, J. Hohmann, A.J. The Endocannabinoid System and Cancer.: Therapeutic Implication. British Journal of Pharmacology. 163, (2011) Johnson J.R et al. Multicenter, dubbel blind, randomized, placebo-controlled, parallel-group study of the efficacy, safety and tolerability of THC: CBD extract and THC extract in patients with intractable cancer-related pain. J.Pain Symptom Manage 2010;39: Machado Rocha F.C. et al. Therapeutic use of Cannabis Sativa on chemotherapy-induced nausea and vomiting among cancer patients: systematic review and meta-analysis. Eur. J. Cancer Care 2008;17: Olea-Herrero N. et al. Inhibition of human tumour prostate PC-3 cell growth by cannabinoids R(+)-Methanandamide and JWH-015: Involvement of CB2. British Journal of Cancer volume 101, pages (15 September 2009) Portenoy R.K et al. Nabiximols for opioid-treated cancer patients with poorly-controlled chronic pain: a randomized, placebocontrolled, graded dose trial. J.Pain 2012;13: Ramos J.A. et al. The role of cannabinoids in prostate cancer: Basic science perspective and potential clinical applications. Indian J Urol Jan-Mar; 28(1): Tramer M.R. et al. Cannabinoids for control of chemotherapy induced nausea and vomiting: quantitative systematic review. BMJ 2001;323:16-21 Whiting P. et al. Cannabinoids for Medical Use. A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA. 2015;313(24): doi: /jama