Inzicht biedt beleidsbasis Overzicht van de onderzoeken die binnen het programma Digivaardig & Digibewust zijn uitgevoerd.

Transcriptie

1 SAMEN WERKEN AAN EEN DIGIVAARDIG EN DIGIBEWUST NEDERLAND mijndigitalewereld.nl

2 Inhoudsopgave Voorwoord Door Maxime Verhagen, minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. p. 1 Allerlei kleine en grote succesverhalen Interview met Tineke Netelenbos, voorzitter Digivaardig & Digibewust. p. 2 De Nederlandse benadering van digitale vaardigheden De piramide van digitale vaardigheden. p. 6 Inzicht biedt beleidsbasis Overzicht van de onderzoeken die binnen het programma Digivaardig & Digibewust zijn uitgevoerd. p. 8 Niet meer dan logisch dat wij ons hier gezamenlijk voor inzetten Interview met de founding partners. p. 14 Het grote publiek bereikt Overzicht van de campagnes gevoerd en/of mogelijk gemaakt door het programma Digivaardig & Digibewust. p. 16 Een gezamenlijke en krachtige boodschap Interview met de leden van de programmaraad Digivaardig & Digibewust. p. 20 De kracht van een actief netwerk Overzicht van alle activiteiten van of mogelijk gemaakt door het programma Digivaardig & Digibewust. p. 22 Samen sterker Overzicht van de samenwerkingsverbanden. p. 38 Bijeenkomen, informeren en netwerken Overzicht van de evenementen en bijeenkomsten van Digivaardig & Digibewust of waar het programma aan bijgedragen heeft. p. 40 Ook de komende jaren valt er nog zeer veel te doen Interview met Jan van Dijk, hoogleraar Universiteit Twente. p. 50

3 Voorwoord Twee jaar Digivaardig & Digibewust laat zien dat we samen heel veel kunnen bereiken. Nederlanders zijn sinds het midden van de vorige eeuw vier keer zoveel gaan verdienen, omdat we veel productiever zijn geworden. Dat maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek eind 2010 bekend. Die enorme productiviteitsgroei is voor een groot deel te danken aan ICT. Door het automatiseren van voorspelbare en vaak relatief eenvoudige handelingen hebben werknemers zich kunnen toeleggen op de zaken die echt belangrijk zijn, en die toegevoegde waarde creëren. Ondanks die enorme prestatie is de potentiële winst die met ICT valt te behalen nog hoger. ICT is sinds het begin van deze eeuw bezig aan een opmars in het sociale, maatschappelijke en culturele domein. Het zou me niets verbazen als de impact van die ontwikkeling groter wordt dan hij tot nu toe op economisch vlak is geweest. Juist daarom is het belangrijk dat we die ontwikkeling in goede banen leiden. Enerzijds zijn er geweldige kansen en mogelijkheden dankzij het gebruik van nieuwe media. Cijfers van het CBS laten bijvoorbeeld zien dat maar liefst 91 procent van de Nederlandse jongeren actief is op sociale media. Hiermee behoren onze jongeren tot de top van de Europese Unie. Anderzijds moeten we ervoor waken dat mensen buitengesloten worden omdat zij niet over ICTvaardigheden beschikken. De informatiemaatschappij gaat voor sommige mensen sneller en is diffuser dan voor hen behapbaar is. En laten we eerlijk zijn: zelfs als je er middenin zit is het af en toe niet bij te houden. Dat merk ik als twitteraar elke dag weer. Gelukkig houden volgers mij scherp! Ik hoop dat dit verslag u inspireert te werken aan uw eigen digivaardigheden en digibewustzijn. Bovendien hoop ik dat ook ú uw steentje bijdraagt aan de ontwikkeling van de vaardigheden van anderen. Twee jaar Digivaardig & Digibewust laat zien dat we samen heel veel kunnen bereiken. Maxime Verhagen Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Niet voor niets is mijn ministerie nauw betrokken bij Digivaardig & Digibewust. In dit programma werken overheden, wetenschap, maatschappelijke organisaties en bedrijven samen om de digitale vaardigheden en het digitale bewustzijn van Nederlanders naar een zo hoog mogelijk niveau te tillen. 1

4 Allerlei kleine en grote succesverhalen heeft twee jaar Digivaardig & Digibewust opgeleverd? zijn de uitdagingen voor de komende jaren? We vragen het Tineke Netelenbos, voorzitter van de programmaraad. Digivaardig & Digibewust is een schoolvoorbeeld van de toegevoegde waarde van publiekprivate samenwerking. Is de digivaardigheid en het digibewustzijn in Nederland al toegenomen? Een van de eerste zaken die vanuit Digivaardig & Digibewust is opgestart, is het in kaart brengen van de mate waarin de Nederlander over digitale vaardigheden beschikt. Dat was voorheen onbekend. Dit onderzoek heeft de Universiteit Twente op zich genomen. De afgelopen twee jaar zijn de eerste edities van het Trendrapport Computer- en Internetgebruik verschenen. In deze rapporten wordt op wetenschappelijke wijze de digivaardigheid en het digibewustzijn van Nederland in kaart gebracht. Het rapport van 2010 moeten we zien als de nulmeting van de twee. De cijfers die hierin staan zijn namelijk, in tegenstelling tot de eerste editie, geheel op basis van eigen onderzoek tot stand gekomen. Pas de komende jaren kunnen we meten of er veranderingen optreden. De nulsituatie is dat er ongeveer drie miljoen mensen in Nederland zijn die niet of nauwelijks van computers of internet gebruikmaken. Iets meer dan de helft van deze groep betreft mensen die niet over de noodzakelijke vaardigheden beschikken om basale handelingen met computers en internet te kunnen uitvoeren. Daarnaast is er ook een grote groep mensen die op zich wel over deze vaardigheden beschikt, maar hier in de praktijk geen gebruik van maakt. Bovendien is er natuurlijk een nog veel grotere groep mensen die onvoldoende digibewust is en dus de risico s en gevaren van internet onderschat. Los van hard onderbouwbare cijfers, wat is uw eigen gevoel? Heeft het programma effect? Het grootste compliment dat je Digivaardig & Digibewust kunt maken, is dat wij digivaardigheid op een hele nieuwe manier op de kaart hebben gezet. Lang is gedacht dat kunnen computeren vooral draait om knoppenkennis, weten hoe dingen werken. De laatste tijd zie ik dat bij steeds meer mensen het besef doordringt dat dit niet genoeg is. Het gaat er niet om dát je met de computer kunt werken, veel belangrijker is wát je daar vervolgens mee doet. Ben je in staat om op internet daadwerkelijk de informatie te vinden die je nodig hebt? Kun je de betrouwbaarheid van de gevonden gegevens inschatten? Hoe ga je om met de eventuele risico s die je tegenkomt? Lukt het je om je persoonlijke doelen op deze manier te realiseren? Het verschil tussen knoppenkennis en deze hogere digitale vaardigheden lijkt misschien futiel, maar is er in de praktijk een van dag en nacht. Vergelijk het met pianospelen. De knoppenkennis daarvoor hebben we allemaal. Iedereen weet dat als je een toets aanslaat, daar geluid uitkomt. En de meeste mensen weten ook nog wel dat hoe verder je je handen naar rechts beweegt, hoe hoger de tonen worden. Dat mensen over die knoppenkennis beschikken, betekent echter niet dat ze kunnen pianospelen. Bij de Beatles of Bach komt veel meer kijken. Hetzelfde geldt voor computers en internet. Knoppenkennis is randvoorwaardelijk, maar daar is dan ook alles mee gezegd. Het gaat er niet om dát je met de computer kunt werken, veel belangrijker is wát je daar vervolgens mee doet. En wat betekent dit voor de vraag of de digitale vaardigheden in Nederland zijn toegenomen? We beginnen de concrete resultaten te zien van het feit dat steeds meer mensen zich bewust zijn van het belang van digivaardigheid en digibewustzijn. Een opmerkelijk gegeven is bijvoorbeeld dat jongeren online steeds meer verantwoord omgaan met hun persoonlijke gegevens. Het percentage jongeren dat zijn profielpagina en zijn persoonlijke gegevens op Hyves onzichtbaar maakt, is verdubbeld. Zo vallen er over de afgelopen jaren allerlei kleine en grote succesverhalen te vertellen. Dit maakt duidelijk dat de Nederlandse bevolking steeds bewuster omgaat met de kansen én de gevaren van internet. Gelukkig maar. Uit het eerder genoemde trendrapport is namelijk gebleken dat de gemiddelde Nederlander tegenwoordig zo n drie uur per dag achter internet zit, een explosieve stijging in vergelijking met eerdere jaren. 2

5 Internet is een steeds belangrijker onderdeel van ons dagelijks leven. Dat maakt het belang van Digivaardig & Digibewust alleen maar groter. Ook schrijnend dus dat er nog steeds een grote groep is die niet meedoet? Inderdaad. Deze mensen dreigen steeds meer buiten de boot te vallen van de huidige informatiemaatschappij. Dat is dubbel zo vervelend omdat het hier vaak al kwetsbare groepen betreft. Denk aan laaggeletterden, senioren en allochtonen. Digivaardig & Digibewust heeft voor de komende jaren daarom drie hoofddoelen. De eerste hiervan is deze kwetsbare groepen alsnog op internet te krijgen. Dat zal niet vanzelf gaan. de verspreiding van internetgebruik betreft, zijn we inmiddels aangekomen bij de harde kern van niet-gebruikers. Dit zijn personen die niet meer uit zichzelf internet op zullen gaan. Die mensen kunnen we alleen in beweging krijgen met gericht beleid. We moeten hen ondersteuning op maat aanbieden op het moment dat zij ervaren dat ze daar behoefte aan hebben. Bijvoorbeeld als ze bij gemeente, bibliotheek of UWV aan de balie staan. Dus zullen we ook de komende jaren intensief samenwerken met deze organisaties. Daarbij zijn de kennis en vaardigheden van de baliemedewerkers essentieel. Zij moeten weten hoe ze digibeten herkennen, ze moeten de vaardigheden hebben om op de juiste wijze met deze mensen in gesprek te gaan over dit gevoelige onderwerp en zij dienen in staat te zijn hen door te verwijzen naar de juiste instanties en oefenmogelijkheden. Een van de initiatieven die we hiervoor inzetten is een e-learning module. Dit is een hulpmiddel voor baliemedewerkers om een tekort aan vaardigheden te herkennen of het nu gaat om lezen, schrijven, rekenen of computeren en hier op de juiste wijze mee om te gaan. De e-learning module was een initiatief van de stichting Lezen & Schrijven. Het laaggeletterd zijn en het niet hebben van digitale vaardigheden, gaan vaak hand in hand. Dus is het zaak deze problemen in samenhang en in de juiste volgorde aan te pakken. namelijk dat de informatie- en strategische vaardigheden van de Nederlander de afgelopen jaren stabiel zijn gebleven. Bovendien blijken deze vaardigheden niet toe te nemen als mensen meer achter de computer zitten. En, hoe bereik je mensen die al niet meer in de schoolbanken zitten, maar werken, misschien kinderen hebben en dus met geheel andere zaken bezig zijn dan het verbeteren van hun digivaardigheden en digibewustzijn? Vaardigheden vergroten van mensen die al op internet zijn, is een grote uitdaging. En wat is het tweede doel? De vaardigheden vergroten van mensen die al op internet actief zijn. Misschien is deze uitdaging nog wel groter dan de eerste. Uit het onderzoek van de Universiteit Twente blijkt 3

6 Zeg het maar Ook hier geldt dat je met gericht beleid de juiste ondersteuning moet aanbieden op het moment dat deze mensen ervaren dat ze daar behoefte aan hebben. Twee jaar geleden hebben we vanuit Digivaardig & Digibewust Internet Boot Camp gelanceerd ( Deze site is gericht op mensen die wel al op internet actief zijn, maar die nog wat hulp kunnen gebruiken om hun vaardigheden te verbeteren dat zijn bijna alle internetters dus. Op deze site kun je allerlei oefeningen doen. Inmiddels hebben we vanuit onze partners begrepen dat deze opzet misschien wat eenzijdig op jongeren is gericht. Daarom zijn we voor 2011 aan het kijken hoe we het oefenmateriaal dat in deze training wordt gebruikt, in een ander jasje kunnen steken. Zo kunnen we een bredere doelgroep bedienen. hierbij opvalt is dat ook de soms zo bejubelde digitale generatie behoefte heeft aan aandacht en zorg. Uit het onderzoek Einstein bestaat niet, dat Digivaardig & Digibewust in oktober 2010 heeft gepresenteerd, blijkt dat jongeren helemaal niet zo vaardig zijn als wel wordt gedacht. Ook hier valt dus een wereld te winnen en hier ligt ook een belangrijke rol voor het onderwijs. En het derde doel? Nederlanders of het nu startende of ervaren internetgebruikers zijn nog bewuster maken van de noodzaak op een veilige en bewuste wijze met internet om te gaan. Zo geven we ouders, docenten en hulpverleners handvatten voor het begeleiden van kinderen op internet. Ook trachten we te bewerkstelligen dat volwassenen nog zorgvuldiger omgaan met hun persoonlijke gegevens en andere gevoelige informatie. En er is ook aandacht voor digitale veiligheid binnen het MKB. Samen met onze partners zullen we ons ook op deze derde peiler blijven focussen. van overheden, wetenschap, maatschappelijke organisaties en bedrijven hebben we een uitgebreid netwerk aan kennis, kunde en mogelijkheden. Samen kunnen we de Nederlander helpen met het verbeteren van zijn digivaardigheden en zijn digibewustzijn. We kunnen ervoor zorgen dat iedereen in onze samenleving optimaal kan profiteren van de mogelijkheden die de nieuwe media bieden, of het nu in cultureel, sociaal of economische opzicht is. Daar profiteren we als gehele maatschappij van. Tineke Netelenbos oud-minister en -politica is voorzitter van het programma Digivaardig & Digibewust. en van Digivaardig & Digibewust: Afname van het aantal mensen in Nederland die niet kunnen omgaan met computers en internet (ongeveer 1,6 miljoen). Met name in de groepen ouderen, economisch inactieven en laagopgeleiden. Versterken van de digivaardigheden van de Nederlandse bevolking. Bevorderen van het benutten van de mogelijkheden van ICT bij verschillende doelgroepen. Het versterken van het bewustzijn van digitale risico s en het stimuleren van een veilig gebruik van internet en andere digitale middelen. AANPAK BEREIKEN / INFORMEREN 4 Samen met de partners? Ja. Die samenwerking wil ik onderstrepen. Dat ik met vertrouwen uitkijk naar de komende jaren, is grotendeels gestoeld op het feit dat het ons is gelukt een groot, divers en waardevol netwerk op te bouwen. Digivaardig & Digibewust is een schoolvoorbeeld van de toegevoegde waarde van publiekprivate samenwerking. Dankzij de inbreng TOERUSTEN / LEREN SIGNALEREN/DOORVERWIJZEN

7 2011 en verder: stond nog in de kinderschoenen. Streaming content zoals muziek, tijdschriften en boeken was nog een nagenoeg onbekend fenomeen. Deze ontwikkelingen hebben invloed op Digivaardig & Digibewust. Ze vragen om een verdere aanscherping van onze focus en aanpak. Een doelgroepgerichte aanpak is niet altijd zaligmakend. Veel van deze doelgroepen kampen immers met dezelfde vraagstukken. Bovendien treden er binnen elke doelgroep grote verschillen op. Vandaar dat wij ons vanaf 2011 meer zullen richten op unieke behoeftes van mensen, ongeacht tot welke doelgroep zij behoren. We hebben middelen beschikbaar om andere organisaties en initiatieven te ondersteunen. In de twee jaar dat Digivaardig & Digibewust nu loopt, hebben we belangrijke stappen gezet. Er is een netwerk van samenwerkende partijen tot stand gekomen die zich allen betrokken voelen bij de thematiek van digivaardigheid en digibewustzijn. Zij dragen actief bij aan de uitvoering van Digivaardig & Digibewust en dragen de boodschap van het programma uit naar hun achterban. Dankzij de inspanningen van de Universiteit Twente hebben we daarnaast een solide wetenschappelijk basis gelegd om doelgericht met het verbeteren van digivaardigheden en digibewustzijn aan de slag te gaan. Bovendien zijn er door een groot aantal verschillende activiteiten de afgelopen jaren ruim 35 miljoen persoonlijke contactmomenten met de doelgroep gecreëerd. Ik denk dan bijvoorbeeld aan Klik & Tik, Internet Boot Camp, de Digiraad en diverse campagnes als Think before you post, Wachtwoord WisselWeek en Door internetten blijf je meedoen. Op diverse manieren hebben we de afgelopen jaren ruim 35 miljoen persoonlijke contactmomenten met de doelgroep gecreëerd. Tegelijkertijd zien we dat de uitdaging die wij als programma op onze schouders hebben genomen, de afgelopen jaren groter is geworden. Het internetgebruik is explosief gestegen en technologische ontwikkelingen hebben niet stil gestaan. Toen Digivaardig & Digibewust begon, had bijvoorbeeld niemand nog gehoord van de ipad. Het gebruik van internet op de mobiel Ook in 2011 initieert en ondersteunt het programma een groot aantal uiteenlopende activiteiten. Eén van de meest in het oog springende initiatieven is de opschaling van het succesvolle concept van de Maatschappelijke Digistage. Daarnaast zoeken we naar manieren om het aanbod van cursussen en hulp inzichtelijk te maken. Dan kan de professional achter het loket mensen met geen of beperkte digitale vaardigheden doorverwijzen naar leer- en trainingsmogelijkheden in de directe omgeving. En diverse themacampagnes moeten de grote groep Nederlanders die wel al online is, laten zien dat er nog veel meer te halen valt uit het gebruik van digitale middelen. Met uiteraard aandacht voor het veiligheidsaspect. Dat laatste is immers ook een vaardigheid. Deze activiteiten verzinnen we als programmabureau overigens niet zelf en voeren we in veel gevallen ook niet zelf uit. Digivaardig & Digibewust is juist opgezet om met de middelen die het beschikbaar heeft andere organisaties en initiatieven te ondersteunen. Partijen met goede projectideeën kunnen zich dus altijd bij ons melden. Door dit soort activiteiten en door de samenwerking met en de ondersteuning van onze partners heb ik er alle vertrouwen in dat wij ook de komende jaren een belangrijke bijdrage gaan leveren aan het verbeteren van de digivaardigheden en het digibewustzijn van Nederland. Marjolijn Bonthuis is programmamanager Digivaardig & Digibewust 5

8 De Nederlandse benadering van digitale vaardigheden Om helderheid te verschaffen in de discussies en activiteiten rondom digitale vaardigheden in Nederland en Europa heeft Digivaardig & Digibewust een piramide ontwikkeld waarin de verschillende termen die in dit kader vaak door elkaar gebruikt worden een plek hebben gekregen. De piramide laat de verbanden zien tussen de Europese termen (vanuit de actielijnen van de verschillende DG s van de Europese Commissie) en Nederlandse benamingen. Bovendien brengt de piramide duidelijk het werkterrein van Digivaardig & Digibewust in kaart. Het vormt een hulpmiddel om de terminologie te duiden en het programma Digivaardig & Digibewust en haar positie in het speelveld toe te lichten. De piramide van digitale vaardigheden Om iedereen online te krijgen is het noodzakelijk dat ook iedereen e-included is. Deze Europese term geeft aan dat toegang tot digitale middelen en motivatie om met deze middelen aan de slag te gaan onontbeerlijk is. e-inclusion vormt hiermee de basis van de piramide voor digitale vaardigheden. In Europa deelt men de benodigde digitale vaardigheden (overkoepelend e-skills genoemd) vervolgens op in ICT user skills (de vaardigheden die iedereen nodig heeft om mee te komen in de digitale maatschappij), e-business skills (het hogere kader in het bedrijfsleven dat de link moet leggen tussen de inzet van innovatieve ICT en de bedrijfsstrategie) en ICT practitioner skills (vaardigheden voor de ICT-professionals). De Universiteit Twente heeft vier niveaus van digitale vaardigheden gedefinieerd die de Europese ICT user skills onderverdelen. In de piramide zijn deze vier niveaus in het Engels weergegeven: 1. Operational skills: bedienen browser, opslaan bestanden op harde schijf, bedienen zoekmachine en gebruikmaken van online formulieren. 2. Formal skills: navigeren op internet, hyperlinks gebruiken, niet gedesoriënteerd raken binnen een website, met surfen en zoekopdrachten. 3. Information skills: vinden en gebruiken van informatie, door o.a. kiezen van een geschikt zoeksysteem, het definiëren van zoekwoorden die zich op het informatieprobleem richten, het selecteren van geschikte informatiebronnen, het evalueren van informatiebronnen. 4. Strategic skills: voordeel behalen met behulp van internet, door het oriënteren op een bepaald doel, de juiste actie ondernemen om het doel te behalen, de juiste beslissingen nemen om het doel te behalen en de voordelen van dit doel behalen. De eerste twee niveaus worden in Nederland de digitale basisvaardigheden genoemd. In Europa vallen deze niveaus onder de term digital literacy als onderdeel van de ICT user skills. Het derde en vierde niveau van digitale vaardigheden hebben een overlap met de mediavaardigheden (media literacy). Digivaardig & Digibewust heeft zich de afgelopen jaren met name gericht op de onderkant van de piramide: de digitale basisvaardigheden ofwel het eerste en tweede niveau. Online veiligheid (Europese term e-safety) is daarin als vaardigheid benoemd (het kunnen nemen van maatregelen om risico s te voorkomen) en vormt tevens onderdeel van het digitale bewustzijn. Binnen Digivaardig & Digibewust is het digitale bewustzijn benoemd als apart cluster, dat deels gefinancierd wordt door de Europese Commissie (DG Information Society). In het jaarplan van 2011 ligt de nadruk op de hoogste niveaus van vaardigheden: de informatie- en strategische vaardighe- 6

9 den. is gebruikers (het brede publiek, en meer specifiek de beroepsbevolking) de mogelijkheden van ICT beter te laten benutten om persoonlijke doelen te behalen. Het programma Digivaardig & Digibewust was de afgelopen tweeënhalf jaar gericht op het deel van de piramide onder de stippellijn. Vanaf 2012 zal ook de top van de piramide onderdeel uit maken van het programma. Die top wordt in Nederland geduid met e-skills. Het gaat hier om vaardigheden voor professionals in alle beroepsgroepen die op hun werk moeten kunnen omgaan met allerlei ICT-systemen (in Europa de e-business skills genoemd of e-leadership skills). In de punt van de piramide zitten de ICT-professionals, werkzaam in de ICT-industrie of in andere sectoren. Zij hebben vaardigheden nodig (in Europa de ICT practitionar skills genoemd) om nieuwe hoogwaardige systemen voor organisaties te ontwikkelen en te onderhouden. Ook hier speelt digitale veiligheid een rol, maar dan op het niveau van het beveiligen van de ICT-systemen: e-security. Europese Commissie: DG Information Society: e-inclusion, Digital literacy, e-safety DG Enterprise and Industry: e-skills (e-business skills en ICT practitionar skills) e-skills ITC Practitioner skills e-business skills e-security e-safety Media strategic skills Information skills Literacy Digital literacy ITC user skills Formal skills Operational skills e-inclision (acces & motivation) De piramide van digitale vaardigheden 7

10 Inzicht biedt beleidsbasis In 2009 en 2010 is het programma Digivaardig & Digibewust betrokken geweest bij een groot aantal onderzoeken op het vlak van maatschappij, computer en internet. Als opdrachtgever, deelnemer en/of financier. Deze onderzoeken tezamen hebben een schat aan informatie opgeleverd. Hiermee kan de komende jaren het beleid rond het stimuleren van digivaardigheid en digibewustzijn nog beter worden vormgegeven. Een bloemlezing. Jong? Privacy telt! In tegenstelling tot het beeld dat vaak in de media wordt geschetst, blijkt dat jongeren steeds meer waarde hechten aan privacy en de bescherming van hun persoonlijke gegevens. Waar in 2007 slechts 30 procent van de jongeren zijn profielpagina op sociale netwerksites afsloot, bedraagt dit percentage in 2009 meer dan 50 procent. 85 procent van de jongeren schermt bovendien zijn persoonlijke gegevens sowieso af. Ondanks deze voorzichtigheid heef een substantieel aantal jongeren op dit vlak vervelende ervaringen opgedaan. Zo heeft een op de negen respondenten wel eens pijnlijke, onjuiste of zelfs discriminerende informatie over zichzelf op een sociaal netwerk aangetroffen. Een op de acht is daarnaast wel eens geconfronteerd met iemand die zich als een andere persoon voordeed dan dat hij/zij in werkelijkheid is. Kleinschalig onderzoek naar online privacybeleving van jongeren Over jongeren en privacy wordt veel gezegd. Dit onderzoek levert een fact based basis voor discussie en beleid op. Iedereen die deelneemt aan het maatschappelijke debat. Safer Internet Day 10 februari Het blijkt dat privacy voor jongeren wel degelijk een issue is. Het onderzoek heeft veel media-aandacht gekregen, onder andere in RTL Nieuws, Radio 538, 3FM, Sp!ts en Algemeen Dagblad. co-funded by the European Union 8

11 Dreigingsbeeld internet: code onbekend Het is op basis van beschikbare gegevens niet mogelijk om vast te stellen hoeveel risico internetgebruikers daadwerkelijk lopen. Ook de vraag in welke mate zij zich hiervan bewust zijn, valt daardoor niet te beantwoorden. Verschillende organisaties houden gegevens bij over internetgevaren. Niet alle gegevens zijn echter openbaar, veel zaken zijn niet koppelbaar en niet alle data is voor de risicovraagstelling even relevant. Zo zijn er wel gegevens beschikbaar over de hoeveelheid spam en virussen, maar is het onbekend hoe vaak deze ongemakken daadwerkelijk leiden tot problemen als het crashen van een pc of het stelen van bankgegevens. Het vertrouwen in digitale diensten door gebruikers is dus vaak op andere zaken gebaseerd dan op feitelijke kennis van de veiligheid. Sociale revolutie op internet! Waar te vinden Perceptieonderzoek veilig internet TNO Informatie- en Communicatietechnologie, in opdracht van Digivaardig & Digibewust. In kaart brengen welke risico s internetgebruikers lopen en onderzoeken in welke mate zij zich hiervan bewustzijn. Iedereen die professioneel bij dit onderwerp is betrokken Doordat verschillende partijen gefragmenteerd gegevens over deze onderwerpen bijhouden, blijkt het niet mogelijk een integraal risicobeeld voor de internetgebruiker op te stellen. Op Internet zorgt voor een sociale revolutie. Niet alleen vertoeven Nederlanders steeds langer online gemiddeld 2,7 uur per dag ook maken laagopgeleiden en werklozen nu meer gebruik van het web dan hoogopgeleide en werkende Nederlanders. Tegelijkertijd tekent zich steeds duidelijker een harde kern van niet-gebruikers af. Deze mensen dreigen de boot van deze sociale revolutie geheel te missen. Aangezien dit toch al vaak kansarmen zijn, zullen zij nu een dubbele achterstand oplopen. Zorgwekkend is tevens dat met dit toenemende gebruik van internet het digibewustzijn van de Nederlander nauwelijks is toegenomen. De gemiddelde gebruiker is zich onvoldoende bewust van risico s en gevaren als een virusbesmetting, creditcardfraude, oplichting, online pesten en diefstal van persoonlijke gegevens. Dit alles blijkt uit het jaarlijkse Trendrapport Computer- en Internetgebruik. Meer over dit rapport valt te lezen in het interview met Jan van Dijk op pagina 50. Waar te vinden Jaarlijks Trendrapport Computer- & Internetgebruik Universiteit Twente, in opdracht van Digivaardig & Digibewust. Het internetgebruik, de digitale vaardigheden en het digitaal bewustzijn van Nederlanders in kaart brengen. Iedereen die professioneel bij dit onderwerp betrokken is en 2010 Diverse inzichten geven sturing aan het programma Digivaardig & Digibewust. Op 9

12 Ouders kijken mee. In het begin dan Nederlandse ouders blijken actieve internetopvoeders te zijn. In de periode dat hun kroost op Hyves gaat (van 8 tot 14 jaar neemt het Hyvesgebruik toe van 33 tot 80 procent) coachen zij hun kinderen actief. Bijna alle kinderen onder de tien delen hun wachtwoord met hun ouders. In deze leeftijdscategorie is de persoonlijke pagina bovendien in vrijwel alle gevallen voor onbekenden afgeschermd. Deze kinderen praten ook wekelijks met hun ouders over hun Hyveservaringen. Gedurende de puberteit gaan jongeren ook wat Hyvesgebruik betreft echter steeds meer op eigen benen staan. Slechts 10 procent van deze jongeren praat nog wekelijks met zijn ouders over wat er op de sociale netwerksite is gebeurd. Maar juist in de puberteit neemt de intensiteit en frequentie van het gebruik van sociale netwerken sterk toe. En dat brengt risico s met zich mee. 1 op de 5 pubers heeft weleens ruzie gehad op Hyves en 1 op de 8 heeft ooit een vervelende krabbel gekregen. Vooral 13- tot 15-jarigen hebben het daar emotioneel zwaar mee. Met ouders over dit soort gevaren en voorvallen praten, kan problemen voorkomen en helpt bij het verwerken van nare ervaringen. Waar te vinden Krabbels & Respect plz? Onderzoek naar Hyvesgebruik onder jongeren van 8 tot 18 jaar. Stichting Mijn Kind Online, gefinancierd door Digivaardig & Digibewust. In kaart brengen of en hoe jongeren Hyves in de dagelijkse praktijk gebruiken. Iedereen die deelneemt aan het maatschappelijk debat Doordat het onderzoek veel publiciteit heeft gegenereerd onder andere in NOS Headlines, Radio 1, Algemeen Dagblad en Trouw én doordat de gratis brochure voor ouders over kinderen en Hyves gretig is afgenomen, is het onderwerp op de kaart gezet. Op 10 co-funded by the European Union

13 Einstein bestaat niet Anders dan vaak wordt aangenomen zijn jongeren dan vaak liefkozend de generatie Einstein genoemd niet bovengemiddeld vaardig met computers en internet. Bij opdrachten als het selecteren van een goedkoop mobiel abonnement of het zoeken van informatie over een vervolgopleiding scoren zij bijzonder slecht. Dit komt ondermeer doordat jongeren ongeduldig zijn en slecht lezen. Tegelijkertijd brachten de onderzoekers de mogelijkheden in kaart om sites die (ook) op jongeren zijn gericht, gebruikersvriendelijker te maken. Bedrijven en overheden kunnen deze 65 tips gebruiken om hun klantvriendelijkheid richting jongeren te vergroten. Het rapport is in oktober 2010 door de DigiRaad het klankbord van jonge internetgebruikers overhandigd aan toenmalig minister van Economische Zaken, Maria van der Hoeven. Waar te vinden Einstein bestaat niet. Onderzoek naar internetgebruik en -vaardigheden van jongeren. Stichting Mijn Kind Online en MetrixLab, gefinancierd door Digivaardig & Digibewust. Fact based beeld verkrijgen van het daadwerkelijke internetgebruik en de digivaardigheden van jongeren. Tips geven aan websitemakers om websites beter in te richten voor jongeren. Iedereen die professioneel bij dit onderwerp is betrokken Het thema van de tekortschietende internetvaardigheden van jongeren is op de kaart gezet dankzij de media-aandacht voor de resultaten van het onderzoek. Onder andere NOS Headlines, NOS Radio 1 journaal, 3FM en veel online media hebben aan het rapport aandacht besteed. Op co-funded by the European Union 11

14 Staatssecretaris zet streep door malafi de sms-rekening Op 1 maart is de aangescherpte gedragscode sms-dienstverlening van kracht geworden. De nieuwe regels moeten vooral de jonge consument nog beter beschermen tegen ongewenste en soms torenhoge sms-rekeningen. Kamervragen naar aanleiding van het door Digivaardig & Digibewust gefinancierde onderzoek, hebben de politiek mede tot deze actie aangespoord. Vijfentwintig procent van de jongeren heeft wel eens ongewenst een abonnement op een sms-dienst afgesloten. Tegen hun zin en in eerste instantie vaak zonder het te weten zijn deze jongeren soms tot 250 euro kwijt aan wall papers, ring tones en games. Ondermeer het Jeugdjournaal, RTL Nieuws, Hart van Nederland en het Algemeen Dagblad melden deze bevinding uit het door de stichting Mijn Kind Online uitgevoerde onderzoek naar kinderen en mobiele telefoons. CDA-kamerleden voelen vervolgens staatssecretaris Heemskerk aan de tand. Een gelukkig moment; deze heeft net de kamerbrief over de evaluatie van de bestaande sms-gedragscode klaarliggen. Hierin noemt hij maatregelen die hij gaat nemen om de code aan te scherpen. Waar te vinden Altijd binnen bereik. Onderzoek naar gebruik van mobiele telefoons onder 8- t/m 17-jarigen. Stichting Mijn Kind Online, gefinancierd door Digivaardig & Digibewust. Mobiel gebruik onder jongeren in kaart brengen, eventuele problemen adresseren. Iedereen die professioneel bij dit onderwerp betrokken is Dankzij volop media-aandacht is het onderwerp op de kaart gezet. De minister heeft de gedragscode voor sms-diensten aangescherpt. Op co-funded by the European Union 12

15 Welwillende afwachters en ploeterende volhouders Waar de meeste digibeten positief staan tegenover het leren omgaan met computers en internet, blijken hun redenen om dit nu niet te doen persoonlijk en divers te zijn. De welwillende afwachter bijvoorbeeld wil best op internet, maar neemt hier zelf geen initiatief toe. De ploeterende volhouder heeft zich er juist in vastgebeten, ondanks dat hij de noodzakelijke vaardigheden maar niet onder de knie krijgt. De selectieve kleinverbruiker daarentegen benut slechts een klein deel van de mogelijkheden van internet en heeft zichzelf alleen de hiervoor noodzakelijke vaardigheden aangeleerd. Het zijn drie voorbeelden uit de typologie van niet-gebruikers van computers en internet die in opdracht van het programma Digivaardig & Digibewust is opgesteld. De onderzoekers ontdekten dat de meeste digibeten welwillend staan tegenover het leren gebruiken van internet, maar dat zaken als gebrek aan kennis en ervaring, tijd en energie en negatieve gevoelens zoals faalangst, schaamte en aversie hen hiervan weerhouden. Op basis van deze bevindingen is de volgende typologie van digibeten tot stand gekomen: het onbeschreven het onbeschreven blad blad de ongewild de ongewild gelimiteerde gelimiteerde de afkerige de afkerige criticus criticus de tevreden tevreden traditionalist traditionalist de welwillende welwillende afwachter afwachter de ploeterende ploeterende volhouder volhouder de selectieve de selectieve kleinverbruiker kleinverbruiker de ontmoedigde de ontmoedigde afhaker afhaker Voor elke type digibeet hebben de onderzoekers in kaart gebracht wat hun motieven zijn om internet wel en niet te gebruiken, wat hun eventuele daadwerkelijke gebruik is en waar de knelpunten liggen om dit verder uit te bouwen. Zo vormt deze typologie een belangrijke basis om beleid en activiteiten rond het verbeteren van digivaardigheden aan te laten sluiten op de specifieke wensen van de doelgroepen. Waar te vinden Digibyte, digibabe, digibeet. Onderzoek naar de motieven voor het niet-gebruiken van computers en internet. Marion Duimel (freelance onderzoeker) en Masja Notenboom (Ferro Explore!) in opdracht van Digivaardig & Digibewust. Inzicht krijgen in de redenen waarom mensen internet niet gebruiken. Iedereen die professioneel bij dit onderwerp betrokken is Verschillende type digibeten zijn geïdentificeerd. Op hun specifieke wensen en eigenschappen kan gericht beleid worden geformuleerd. Op 13

16 Niet meer dan logisch dat wij ons hier gezamenlijk voor inzetten Digivaardig & Digibewust is mede tot stand gekomen op initiatief en met ondersteuning van verschillende private partijen. Hoe kijken zij na twee jaar tegen de opbrengst en toegevoegde waarde van het programma aan? Als bedrijven en zeker de overheid sneller digitaliseren dan de burger, heb je een serieus maatschappelijk probleem. 14 De laatste jaren zien we een ware internetexplosie. Zowel wat betreft het aantal beschikbare toepassingen als het gebruik daarvan. Zo verdubbelde het aantal.nl-domeinnaamregistraties van twee miljoen in 2008 tot ruim vier miljoen vandaag. De impact van deze ontwikkelingen op de economie, de maatschappij en het dagelijkse leven is ongeëvenaard. Aan het woord is Lycke Hoogeveen, communications manager SIDN (Stichting Internet Domeinnaamregistratie Nederland). Zij is van mening dat deze razendsnelle ontwikkelingen komen met een verantwoordelijkheid voor de betrokken partijen: Juist omdat alles zo snel gaat, is er behoefte aan partijen die ervoor zorgen dat mensen vertrouwen hebben in de digitale wereld. Hen helpen zich hierin vaardig en veilig te bewegen. Het belang van internet in onze levens zal tenslotte alleen maar toenemen; de mogelijkheden ervan zijn nog lang niet uitgeput. De mogelijkheden van internet zijn nog lang niet uitgeput. Lycke Hoogeveen, SIDN. Mobiel internet en ipad Ook de andere Founding Partners onderschrijven na twee jaar Digivaardig & Digibewust de noodzaak en toegevoegde waarde van hun samenwerking. John Burger, manager communicatie Ziggo: Een van de opmerkelijkste ontwikkelingen van de afgelopen twee jaar is dat het aantal manieren waarop we ons toegang tot internet verschaffen, is toegenomen. Internet op de mobiel, een ipad; twee jaar geleden was dat nog alles behalve gewoon. En dan benut de gemiddelde gebruiker vandaag de dag inderdaad nog maar een klein deel van alle mogelijkheden. Het is mede hierom volgens Burger belangrijk dat overheid en bedrijfsleven de Nederlander helpen op de juiste wijze gebruik te maken van de digitale wereld. Als bedrijven en zeker de overheid sneller digitaliseren dan de burger, heb je een serieus maatschappelijk probleem. Daarom betekent investeren in nieuwe technologie en nieuwe toepassingen ook investeren in de vaardigheden van de gebruikers. Dat is zeker een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Fraude en criminaliteit Eén van de partijen die vanaf het eerste moment sterk heeft geïnvesteerd in digivaardigheden en vooral digibewustzijn, is de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). Michael Samson, adviseur informatica: Op dit moment zijn er in Nederland tien miljoen mensen die internetbankieren. Die populariteit heeft ook een minder prettige kant. Fraude en criminaliteit hoewel beheersbaar en incidenteel zijn eveneens toegenomen. Banken investeren veel in de veiligheid van internetbankieren. De gebruiker speelt hierin ook een belangrijke rol. Vandaar dat wij de afgelopen jaren verscheidene campagnes hebben gevoerd om veilig gebruik van internetbankieren te promoten. Daarnaast zetten we ons in binnen Digivaardig & Digibewust. Dat heeft zeker zijn vruchten afgeworpen. Er zijn steeds minder gebruikers van onze diensten die achteloos met bijvoorbeeld hun inloggegevens en beveiligingscodes omgaan. We moeten voorkomen dat de gebruiker verdrinkt in alle goedbedoelde informatie en hulpmiddelen. Gonnie Been, Microsoft. Vinden, aanvullen en versterken De noodzaak tot samenwerking en de toegevoegde waarde van Digivaardig & Digibewust ziet ook Gonnie Been, manager corporate communicatie en sociale innovatie Microsoft: Als iedere partij die actief is in de digitale wereld alleen zelf de gebruiker zou helpen en bijstaan, verdrinkt diezelfde gebruiker in alle goedbedoelde informatie en hulpmiddelen. Vandaar dat het belangrijk is dat wij op dit vlak samenwerken. Dat komt niet alleen de gebruiker, maar ook onze gezamenlijke boodschap ten goede. Het platform dat Digivaardig & Digibewust biedt, stelt de betrokken organisaties in staat elkaar te vinden, aan te vullen en te versterken. Ook de komende jaren zal in de ogen van Been deze samenwerking belangrijk zijn: De vraagstukken waarmee we te maken hebben, ontwikkelen zich even snel als de technologie. Neem de jongeren. Een paar jaar geleden had iedereen het nog lovend over de Digitale Generatie. Nu komt

17 uit onderzoeken steeds duidelijker naar voren dat jongeren dan wel vaak over superieure knoppenkennis beschikken, maar de moderne technologie nog lang niet altijd op een verstandige en productieve wijze kunnen inzetten. Dat is een van de zaken waar we ons de komende jaren op moeten focussen. Commerciële knopen Wouter Rutten, hoofd communicatie NVPI, de branchevereniging van de entertainmentindustrie, onderschrijft het belang van deze focus op de jeugd: Online wordt steeds meer het kanaal voor het kopen, luisteren en bekijken van games, muziek en films. Ook voor jongeren. Het is belangrijk dat wij hen helpen dit verantwoord en veilig te doen. Het blijkt namelijk dat kinderen op internet steeds jonger hun eigen beslissingen nemen. Waar in de winkel pap of mam betaalt, zijn het op internet de jongeren zelf die de commerciële knopen doorhakken. Dat impliceert een grote verantwoordelijkheid voor de aanbieders van online content. Betrokkenheid Ook Marjolein Huls, senior manager communicatie consumentenmarkt KPN ziet het belang van Digivaardig & Digibewust de komende jaren toenemen: Internet is de afgelopen jaren een integraal onderdeel geworden van ons dagelijkse leven. Wie kan er nog werken als zijn computer het niet doet? Zijn vrienden bereiken als de mobiel geen bereik heeft? Die afhankelijkheid creëert betrokkenheid. Als bedrijven kunnen we dat niet negeren. Zeker omdat deze alomaanwezigdheid van ICT de komende jaren alleen maar groter zal worden. betreft de slimme inzet van nieuwe technologie zijn er namelijk nog vele kansen te benutten. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de zorg en het onderwijs. Essentieel bij het plukken van die vruchten is dat de gebruiker in staat is productief en veilig met de geboden mogelijkheden om te gaan. Het is niet meer dan logisch dat wij ons hier gezamenlijk voor inzetten. Deze publiekprivate samenwerking is een voorbeeld voor de Europese en Nederlandse Digitale Agenda. Eke Vermeer, UPC. Nieuwe Generatie Eke Vermeer, manager public affairs UPC, sluit zich hierbij aan: Een steeds groter deel van ons leven speelt zich online af. Het belang van digivaardigheden en digibewustzijn is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Het is belangrijk dat we met alle betrokken partijen aan deze thema s blijven samenwerken. We moeten zorgen voor brede toegankelijkheid en veiligheid. Dit is cruciaal om iedereen te laten profiteren van de digitale omgeving. Een van de belangrijkste doelstellingen daarbij is jongeren leren verantwoord en vooral veilig van internet gebruik te maken. Uiteraard betekent dit dat we ons elk jaar weer zullen moeten inzetten voor een nieuwe generatie kinderen die met computers en internet start. En dat in een publiekprivate samenwerking die ook een voorbeeld is voor de Europese en Nederlandse Digitale Agenda. 15

18 Het grote publiek bereikt De afgelopen twee jaar heeft het programma Digivaardig & Digibewust verscheidene publiekscampagnes aangejaagd, gesponsord en uitgevoerd. Door elke doelgroep op maat te bedienen, is een gerichte bijdrage geleverd aan het stimuleren van awareness en het vergroten van de noodzakelijke kennis en vaardigheden. Zeven miljoen hits voor Stanislav Je klikt op een filmpje dat een vriend je heeft doorgestuurd. Stanislav en zijn criminele kompanen bespreken in een slecht verlichte ruimte hun volgende klus. Dan verschijnt plots jouw foto en naam in beeld. Jij bent hun slachtoffer! De gebruikte persoonlijke gegevens zijn uiteraard zojuist van je Hyves-profiel geplukt. 16 Met deze ludieke viral, verspreid via Hyves, werd de boodschap van de Postbus 51-campagne Veilig internettten heb je zelf in de hand in 2009, bij zeven miljoen Nederlanders voor het voetlicht gebracht. Daarnaast is via een tv-spot aandacht gevraagd voor de website Hier konden de bezoekers vele handige tips vinden voor veilig dagelijks internetgebruik. Digivaardig & Digibewust zat in de redactieraad van deze campagne. Eerst denken dan posten De game is gelanceerd op de Safer Internet Day In de eerste week werd hij 140 duizend keer gespeeld. Het blijkt dat, alhoewel zoals gezegd bijna alle jongeren aangeven verantwoord met persoonlijke gegevens om te gaan, iets minder dan de helft er geen moeite mee heeft deze voor iedereen vindbaar op een sociaal netwerk te zetten. Waar te vinden co-funded by the European Union Veilig internetten heb je zelf in de hand (1) In samenwerking met het ministerie van Veiligheid en Justitie en diverse partners. Alle Nederlandse internetgebruikers. Internetters leren verantwoord om te gaan met hun persoonlijke gegevens online. Augustus De viral Stanislav is via Hyves 7 miljoen keer bekeken. Ook de tv-spot heeft veel personen bereikt. Veiliginternetten.nl had met name in de campagneweken een flink aantal bezoekers. Bijna alle jongeren tot 25 jaar (88 procent) vinden dat zij goed nadenken over het online zetten van persoonlijke gegevens. Dit blijkt uit een MSN-peiling onder tienduizend jongeren. Maar is dat ook echt zo? Via de game op en MSN.nl worden jongeren uitgedaagd dit te bewijzen. Think before you post Digivaardig & Digibewust in samenwerking met Microsoft. Alle Nederlandse internetgebruikers. Waar te vinden co-funded by the European Union Jongeren inzicht geven in de mate waarin zij verstandig met persoonlijke gegevens omgaan. Februari Via de game en bijbehorende bannering zijn 1,9 miljoen mensen bereikt Ruim 240 duizend mensen hebben de site bezocht.

19 Hacker hunt in Habbo Hotel Weet jij de hacker te pakken te krijgen die actief is in Habbo Hotel? Met deze game worden jongeren gewezen op de gevaren van zwakke wachtwoorden. Als jij de hacker al te pakken kan krijgen, hoe makkelijk moet het voor hem dan niet zijn om het tegenovergestelde doen? Minister Hirsch Ballin geeft samen met Digiraad de aftrap voor de Postbus 51 Campagne in Op 17 mei 2010 heeft Minister Hirsch Ballin van Justitie samen met vertegenwoordigers van de Digiraad het klankbord van jonge internetgebruikers de aftrap gegeven voor het vervolg op de Postbus 51-campagne Veilig internetten heb je zelf in de hand uit Op verschillende manieren worden de risico s van identiteitsfraude en de mogelijkheden om dit te voorkomen bij internetters onder de aandacht gebracht. In samenwerking met Habbo is de Hackers Hunt opgezet voor jonge internetters. Daarnaast zijn ook radio- en televisiespots uitgezonden. In vergelijking tot de campagne van 2009 richten deze activiteiten zich nog meer op het geven van concrete tips: 1. Controleer aan wie je je persoonlijke gegevens mailt. 2. Verander regelmatig je wachtwoord. 3. Check de s achter de http in het webadres. 4. Werk met automatische updates, een firewall, antispyware en een virusscanner. 5. Stel een ID-alert in zodat je melding krijgt als er over jou iets op internet verschijnt. Veilig internetten heb je zelf in de hand (vervolg) In samenwerking met het ministerie van Veiligheid en Justitie en diverse partners. Alle Nederlandse internetgebruikers. Internetgebruikers concrete tips en trucs geven om identiteitsfraude te voorkomen Waar te vinden Op de eerste dag van de Hackers Hunt in Habbohotel hebben ruim kinderen meegedaan. Bannering van de gehele Postbus 51 campagne heeft gezorgd voor ruim 12 miljoen contactmomenten. Ruim mensen heeft de site veiliginternetten.nl bezocht. co-funded by the European Union 17

20 Wissel je wachtwoord! Veel Nederlanders gebruiken een voorspelbaar wachtwoord voor verschillende toepassingen zonder dit wachtwoord bij tijd en wijle te wijzigen. Zo hanteert 26 procent van de Nederlanders een naam van een geliefde of familie. Ook data van huwelijk of geboorte en de naam van een huisdier zijn populair. Op Den Haag Centraal Station worden mensen aangespoord hun wachtwoord te wisselen. Tijdens de Wachtwoordwisselweek werden internetgebruikers via radiospotjes, een speciale website en door free publicity in verschillende media als het NOS journaal, RTL Nieuws, Radio 538, het AD, de Telegraaf en ook Koffietijd op dit probleem gewezen. Zo werd aandacht gegenereerd voor de website De Wachtwoordwisselaar die op deze site wordt aangeboden, stelt iedere bezoeker in staat zijn eigen sterke en unieke wachtwoord te kiezen. Rachel Peeters, namens Digivaardig & Digibewust verantwoordelijk voor de campagne: Door al deze aandacht zijn mensen wakker geschud. Zwakke wachtwoorden brengen grote risico s met zich mee. Misbruik kan niet alleen financiële schade opleveren maar ook emotionele gevolgen hebben. Bijvoorbeeld als iemand jouw mailadres of Facebook pagina hackt om onder jouw naam berichten te versturen. Dankzij de Wachtwoordwisselaar heeft nu niemand meer een excuus om nog langer met slechte toegangscodes te werken. Website Wachtwoord wissel week Digivaardig & Digibewust Alle internetters. Mensen wijzen op de noodzaak van goede wachtwoorden en hun in staat stellen deze te ontwikkelen en tijdig te wijzigen. Eerste week oktober Ruim 50 duizend mensen hebben in de campagneweek de campagnesite bezocht. Dankzij alle media-aandacht en de radiospotjes zijn ruim 9 miljoen mensen bereikt. 18

21 Iedereen kan internetten Dat is de boodschap van de gelijknamige thema-avond die omroep Max uitzond op 13 september Het is de aftrap van de campagne Door internet blijf je meedoen, die ouderen inspireert en informeert om van internet gebruik te maken. En deze campagne bleek hard nodig. Onder het oudere deel van de Nederlandse bevolking bevinden zich relatief veel niet-gebruikers van computer en internet. Zonde, juist voor senioren zijn de voordelen van internet groot. Niet meer de deur uit hoeven voor het regelen van bankzaken, zware boodschappen thuis laten bezorgen of gemakkelijk contact onderhouden met kinderen en kleinkinderen; het zijn maar een paar van de gemakken die via internet voor senioren binnen handbereik komen. Vandaar dat ouderen de kans werd geboden via een speciaal 0900-nummer informatie- en oefenmateriaal aan te vragen, de website is gelanceerd, en de betrokken partijen investeerden in het verder uitbreiden van het netwerk aan cursussen in de buurt. Marjolijn Bonthuis, verantwoordelijk voor het programma Digivaardig & Digibewust: Ouderen kunnen vandaag de dag in een sociaal isolement raken als zij internet niet kunnen of willen gebruiken. Helaas is dit voor veel senioren het geval. Vaak is dit digibetisme eigenlijk helemaal niet nodig. Veel ouderen hebben koudwatervrees, ze weten dat internet niets voor hen is, zonder er ooit gebruik van te hebben gemaakt. Vandaar dat wij, samen met onze partners, deze laagdrempelige campagne zijn gestart om hen over de streep te trekken. Website Door internet blijf je meedoen Gezamenlijke campagne van SeniorWeb, Radio5 Nostalgia, de RVU, ILC Zorg voor Later, Plus Magazine en Digivaardig & Digibewust Senioren Oudere Nederlanders die nog niet online zijn, inspireren dit wel te worden. September Dankzij de uitgebreide media-aandacht en de ingezette middelen heeft de campagneboodschap een substantieel deel van de doelgroep bereikt: ruim 800 duizend senioren. Ook heeft de campagne aandacht gekregen in De Wereld Draait Door en Koefnoen. Dit heeft ervoor gezorgd dat aanvullend ruim 2 miljoen mensen met het thema kennis hebben gemaakt. 19