"Terugblik 2e editie grote ideeënwinkel" driemaandelijks magazine - 28e jaargang - winter-edilie '10 - redactie: Livornostraat 25,1050 Brussel

Transcriptie

1 "Ouderen en eenzaamheid in de kijker" "Terugblik 2e editie grote ideeënwinkel" driemaandelijks magazine - 28e jaargang - winter-edilie '10 - redactie: Livornostraat 25,1050 Brussel

2 pj:!j!-e- flü!<j:jc/l6 Colofon VrfrfI<i,ttcr Courant is het driemaandelijks tijdschrift Telefoon: van de Liberale Beweging voor Volksontwikkeling. In samenwerking met de Liberale Mutualiteit. Fax: Website: Redactie A. De Vos, C. Moreau, N. Fiems, P Lauwrijs, M. Coevoet, R. Van Hee, F. Fluyt, K. Vermeulen, L. De Vos, L. Dierkens Abonnementen 7,00 door betaling op het rekeningnummer: BE van de L.BV Prijs per afzonderlijk nummer: 2,50 Hoofdredacteur Frederik Fluyt Verantwoordelijke uitgever Frederik Fluyt, Abonnementenbeheer Livornostraat 25, 1050 Brussel Christine Moreau Briefwisseling en verzendadministratie Druk Drukkerij Perka, Maldegem, Alle briefwisseling in verband met de redactie, Telefoon: de abonnementen en de advertenties dienen gericht aan: Courant, Livornostraat 25, 1050 Brussel

3 04 Editoriaal Op de trein tussen Leuven en Brussel 05 Sociaal 'Only the lonely', Ouderen en eenzaamheid in de kijker Online bankieren Ouder worden en vergeten Meer dan ooit aandacht voor personen met een handicap Studiedag Vlaamse Ouderenraad - Armoede treft 1 op 5 ouderen o 17 Verenigingsnieuws Vrijwilliger in de kijker Afscheid van Jacky Raymaekers als voorzitter van LBV Het nieuwe LBV bestuur voorgesteld Nieuwe educatieve medewerker Brabant Terugblik 2e grote editie ideeënwinkel Mijn korte ritten? Die stap of fiets ik! LBV jasjes Nieuws uit de provincies Mobiele keukens 26 Actualiteit De RVP helpt bij het berekenen van uw toekomstig pensioen 27 Cultuur Oude helden voor het jonge volkje - Leonard Cohen Amerika, dit is onze geschiedenis Tussen Hemel en hel 32 Gezondheid Gezonde voeding 36 Cursiefje "The life of a tourist" 38 Activiteitenkalender Antwerpen Limburg Oost-Vlaanderen Brabant West-Vlaanderen

4 ...

5 Roy Orbison, Will Tura, Elvis Presley,... haast ontelbaar zijn ze, de artiesten die voor hun evergreens inspiratie geput hebben uit al dan niet vermeende eenzaamheidsgevoelens. Ondanks dat het een veel bezongen thema betreft, blijft eenzaamheid in het dagelijkse leven vaak verborgen. Nochtans is eenzaamheid een fenomeen waarmee velen onder ons te maken kunnen hebben, hetzij tijdelijk, maar soms ook langdurig. Ouderen lopen een verhoogd risico op eenzaamheid. Kan een seniorenvereniging als de LBV een rol spelen in het tegengaan van eenzaamheidsgevoelens? Voor een goed begrip Eenzaamheid is een persoonlijke ervaring van een onplezierig gemis aan bepaalde sociale relaties. Hierbij kan het gaan om het verschil tussen de sociale relaties die iemand wenst en de relaties zoals die men werkelijk heeft. Het kan ook zijn dat de kwaliteit van de kennis- en vriendschapsbanden die men heeft, niet voldoet aan de persoonlijke verwachtingen. Iemand kan bijvoorbeeld best over een grote kennissenkring beschikken, maar zich toch eenzaam voelen omdat hij of zij vooral op zoek is naar genegenheid en dat niet kan terugvinden in de eerder afstandelijke vriendschapsbanden waarover hij of zij beschikt. Eenzaamheid is dus in de eerste plaats een persoonlijk aanvoelen en valt niet zomaar van buitenaf a.d.h.v. objectieve criteria vast te stellen. Dit is net het verschil met het begrip sociaal isolement. Hier is wel sprake van een reëel klein netwerk. Daar waar eenzaamheid eerder duidt op de (of het gemis aan) kwaliteit van de sociale contacten, is bij sociaal isolement de omvang van iemands netwerk de belang- rijkste invalshoek. Alhoewel eenzaamheid een gevolg Eenzaamheid en sociaal isolement worden vaak in één adem genoemd. Alhoewel er raakpunten zijn, is het - zeker met het oog op het herkennen van eenzaamheid en het nemen van mogelijke acties binnen de context het sociaal-culturele verenigingsleven - van belang om het onderscheid tussen beide begrippen duidelijk te stellen.

6 "Eenzeemneio komt voor in alle generaties en is zeker niet strikt leeftijdsgebonden " kan zijn van sociaal isolement, is het niet zo dat een persoon die sociaal geïsoleerd geraakt, met eenzaamheidsgevoelens te kampen heeft. Iedereen kent in zijn buurt of kennissenkring wel een' oudere die vaak alleen is, maar daarop gesteld lijkt te zijn. Iemand die heel weinig contact heeft met andere mensen, hoeft zich inderdaad niet noodzakelijk eenzaam te voelen indien hij of zij dit niet als een gemis ervaart. Dit wil uiteraard niet zeggen dat sociaal isolement en gevoelens van eenzaamheid geen verband houden met elkaar. In de praktijk zullen de kwaliteit van de contacten en de omvang ervan, een wederzijdse invloed uitoefenen op het sociaal welzijn van ieder van ons. Sommige auteurs beschrijven volgende gradaties: Sociaal weerbaren: zij hebben veel contacten en voelen zich niet eenzaam; Contactarmen: hebben weinig sociale contacten, maar voelen zich niet eenzaam; Eenzamen: hebben veel sociale contacten, maar voelen zich toch eenzaam; Sociaal geïsoleerden: dit zijn mensen die zowel weinig contacten hebben, als aangeven zich eenzaam te voelen; Cijfers en risico's Cijfers over het voorkomen van eenzaamheid onder de oudere bevolking vinden we o.a. terug in het Leefsituatieonderzoek Vlaamse ouderen (2001). Geruststellend is dat eenzaamheidsgevoelens zeker geen algemeen verschijnsel vormt: slechts een op vijf SS-plussers voelt zich soms eenzaam en 7% verklaart zich vaak eenzaam te voelen. De cijfers wijzen wel uit eenzaamheidsgevoelens evenredig toenemen met de leeftijd, zo verklaart 40% van de 80-plussers zich (soms) eenzaam te voelen. Ook oudere vrouwen voelen zich duidelijk eenzamer dan mannen, ongeacht de leeftijd. Recentere cijfers over het voorkomen van eenzaamheid vinden we terug in het rapport van de gezondheidsenquête ,5% van de oudere bevolking gaf aan ontevreden te zijn over hun sociale contacten. Ter vergelijking, voor de ganse bevolking bedraagt het percentage 6,3%. Bij de personen van 65 jaar en ouder zijn vrouwen meer ontevreden dan mannen (9,6% bij vrouwen, 4,7% bij mannen). Ook bij de hoogste leeftijdsgroep komt ontevredenheid over de sociale contacten meer voor dan bij andere leeftijdsgroepen. Een Nederlands onderzoek bevestigt dat gevoelens van eenzaamheid exponentieel toenemen vanaf de leeftijd van 75 jaar. Eenzaamheid kan zich op verschillende manieren uiten. Zo wordt een onderscheid gemaakt tussen emotionele en sociale eenzaamheid. Emotionele eenzaamheid wordt ervaren als een sterk gemis rond de afwezigheid van een intieme relatie of de hechte band met een partner of een hartsvriend(in). Sociale eenzaamheid is gekoppeld aan het gemis van betekenisvolle relaties met een bredere groep mensen om je heen, zoals kennissen, collega's, buren, mensen die dezelfde belangstelling delen, enz. Uit onderzoek komt naar voren dat emotionele eenzaamheid als ernstiger beleefd wordt dan sociale eenzaamheid. Mensen die zowel sociaal als emotioneel eenzaam zijn, ervaren dit als de ernstige vorm van eenzaamheid. Ook hier is enige nuance op zijn plaats. Eenzaamheid komt voor in alle generaties en is zeker niet strikt leeftijdsgebonden. Jammer genoeg leeft bij een aanzienlijk deel van de bevolking het beeld van de ouderen als zijnde vereenzaamd en geïsoleerd. Wel is het zo dat wanneer mensen ouder worden, ze in toenemende mate te maken hebben met factoren die eenzaamheid veroorzaken of verergeren. Zo is de kans bij een oudere vele malen groter dat hij in zijn leven geconfronteerd is geweest met het verlies van een partner, broer, zus of vriend. Ook het bekende 'zwarte gat' waarin men na een pensionering in zou kunnen vallen, kan aanleiding geven tot vereenzaming. We sommen enkele risicofactoren op: Burgerlijke staat: eenzaamheid komt aanzienlijk minder voor onder getrouwde mensen. Gescheiden en verweduwde mensen hebben relatief de groot-

7 ste kans op eenzaamheid. Volgens een Nederlands onderzoek wordt het hoogste percentage aangetroffen onder alleenstaande vrouwen van middelbare leeftijd. Hieruit mag men echter geen eenzijdige conclusies trekken. Eenzaamheid komt immers ook voor onder mensen met een partner, vooral dan wanneer de relatie van minder goede kwaliteit is. Eveneens zijn lang niet alle partnerlozen eenzaam. Wie over een uitgebreid netwerk beschikt en minstens één diepgaande relatie heeft zou zelfs beter gewapend zijn tegen eenzaamheid t.o.v. iemand die alleen een partnerrelatie heeft. tijdelijke aard. Het wordt wel een probleem wanneer eenzaamheidsgevoelens voortduren en iemand geen mogelijkheid ziet of heeft om de eenzaamheid te doorbreken. Eenzaamheid van langdurige aard vermindert de kwaliteit van leven en kan tot ernstige psychische en lichamelijke klachten leiden. Uit onderzoek blijk dat eenzaamheid en sociaal isolement sterk samenhangen met klachten als depressie, slaapproblemen, angststoornissen, verminderde afweer en hart- en vaatziekten. Bovendien doen eenzame mensen vaker een beroep op de gezondheidszorg. Daarmee is langdurige eenzaamheid niet enkel een individueel, maar ook een maatschappelijk probleem. Gezondheidstoestand: gezondheidsproblemen (zowel geestelijk als lichamelijk) en daarmee samenhangend, een verminderde mobiliteit verhinderen de mogelijkheden om sociale contacten te onderhouden. - Woonomgeving: Gemiddeld genomen blijken mensen die in flatgebouwen wonen minder contact te hebben met buren en zich eenzamer te voelen dan personen die een eengezinswoning betrekken. Ook buurten met een hoge etnische diversiteit kunnen eenzaamheid in de hand werken, waarschijnlijk als gevolg van de beperkte buurtcontacten die ouderen met elkaar hebben. - Armoede: veel sociale activiteiten kosten geld en vormen vaak een van de eerste uitgavenposten waarop bespaard wordt. Ook is er sprake van een beperkte mobiliteit bij mensen die in armoede leven, omdat er weinig geld is voor vervoer. Een individueel én maatschappelijk probleem Vrijwel iedereen kent eenzame momenten in het leven. Gevoelens van eenzaamheid hoeven daarom ook niet altijd problematisch te zijn. Na een ingrijpende gebeurtenis slagen de meesten er in om de draad van het leven weer op te pakken en is eenzaamheid van Het is echter niet eenvoudig om de achterliggende oorzaak van klachten die samenhangen met eenzaamheid als dusdanig te herkennen. Eenzame ouderen lopen niet graag te koop met hun gevoelens en ook de omgeving is niet altijd bereid om af en toe een luisterend oor te bieden. Zelfs indien men kan terugvallen op goede vriendschapsbanden, worden bepaalde signalen wel eens genegeerd. Eenzaamheid is dan ook in grote mate een verborgen probleem waar nog steeds een taboe op lijkt te rusten. Rol van het verenigingsleven? Het zal ondertussen duidelijk zijn dat de achtergronden, oorzaken en gevolgen van eenzaamheid en sociale isolatie samen een complex beeld vormen. Mensen die onder langdurige eenzaamheid lijden en er eventueel de lichamelijke of psychische gevolgen van dragen, hebben niet altijd baat bij het louter verruimen van de contactmogelijkheden. Een weduwenaar introduceren in een kaartersclubje heeft bijvoorbeeld weinig zin, wanneer hij vooral zijn overleden vrouw mist. Hij zou wel baat kunnen hebben bij een cursus over zingeving en omgaan met verlies. Wil men iets ondernemen om eenzaamheidssituaties te verbeteren, dan dient men dus rekening te houden met het type en de achtergronden van iemands eenzaamheidsgevoelens. Vanuit deze benadering kun-

8 "Seniotenvetemçinçer. kunnen bijdragen aan een mentaliteitsverandering ten aanzien van eenzaamheid bij senioren 11 nen mensen op drie manieren geholpen worden om op zich moeilijk na te gaan, maar men kan minstens eenzaamheid te verwerken: uitgaan van een preventief ehect. de wensen en behoeften aanpassen aan de realiteit; Met ontmoetingsactiviteiten betrek je alle deelnemers het gemis minder erg maken door een andere oete- op min of meer dezelfde wijze, los van hun persoonkenis te geven aan de situatie; lijke motivering of beweegredenen. Men kan ook meer de kennissenkring ontwikkelen door deze uit te gericht en op het niveau van het individu werken door breiden of de kwaliteit ervan te verbeteren. cursussen, voordrachten en gespreksgroepen te organiseren over een specifiek aspect dat samenvalt Vooral deze laatste, en eventueel ook de tweede actie, met het probleem van de vereenzaming. Denk maar is zeker realiseerbaar in een verenigingsverband als de aan thema's als rouwverwerking, assertiviteitscursussen, LBV. Geheel terecht trouwens, want wanneer we kijken sociale vaardigheden, enz. Via deze weg kan men naar het profiel van onze leden, dan blijkt een behoorlijk zich rechtstreeks richten tot eenzame mensen. Een deel een verhoogd risico op eenzaamheid te heb- probleem hierbij is evenwel het bereiken van mogelijk ben. Uit een schriftelijke enquête die de LBV in 2009 hield onder leden blijkt dat 40% van de leden populatie geïnteresseerden. Zoals eerder aangehaald, geven mensen niet graag toe dat ze zich eenzaam voelen. De alleenstaand is. Het percentage alleenstaanden term 'eenzaam' kan dan ook best vermeden worden bij blijkt bovendien uitgesproken leeftijdsgebonden te zijn het werven van deelnemers. en kan oplopen tot 80% bij de oudste leeftijdsgroep. Dergelijke activiteiten kunnen, al dan niet professioneel Alhoewel welzijn geen hoofddoelstelling vormt voor omkaderd, op het lokale verenigingsniveau georganiseerd een socio-culturele vereniging als de onze, vallen uit worden. Mits voldaan wordt aan enkele rand- de activiteiten sowieso een aantal positieve effecten op voorwaarden, kan men binnen de vereniging kiezen te tekenen die tot meer welzijn kunnen bijdragen. De voor een grootschaligere aanpak. Een belangrijk onderdeel vele ontmoetingsactiviteiten die binnen onze vereniging hiervan vormt de deskundigheidsbevordering plaatsvinden (in 2009 waren er dat 2.101) zijn van vrijwilligers die bijvoorbeeld betrokken zijn bij het stuk voor stuk waardevolle initiatieven waar sociale onthaal van nieuwe leden of het onderhouden van contacten contacten en gezelligheid gecombineerd worden met niet-mobiele leden. Op deze wijze kan de aangeboden en die leiden tot het versterken van het kwaliteit en het effect van mogelijke acties verhoogd sociaal netwerk van de leden. worden. Voorbeelden hiervan zijn kadervormingsthema's Ondanks dat het accent van de verenigingsactiviteiten als 'activerend huisbezoek' of een inleidende zich meestal richt op de activiteit zelf of op de gezelligheid, cursus over aspecten van eenzaamheid. ontstaan tevens de randvoorwaarden om contacten te leggen en te onderhouden. Of daarmee Tenslotte kunnen de seniorenverenigingen bijdragen de eenzaamheid daadwerkelijk verminderd wordt, valt tot meer voorlichting of zelfs een mentaliteitsverandering ten aanzien van eenzaamheid bij senioren. Grote uitdagingen liggen in het bewust én alert maken van de bevolking voor het probleem en het bijschaven van de beeldvorming. Bronnen Eenzaamheid: verkenning/jan Willem van de Maat, Renske van der Zwet; De aanpak van misverstanden, feiten en misvertanden/tineke Fokema en Pearl Dijktra; Eenzame ouderen: mythe of realiteit?/ Lut Vanden Boer & I<oenraad Pauwels Frederik Fluyt

9

10 A :. Om een online bankier-sessie te starten In eerste instantie naar de desbetreffende bank -. - internetverbinding firewall installeren limieten stellen.- het uitvoeren

11 We komen het allemaal wel eens tegen: je ziet een oude bekende op straat en je wil deze persoon aanspreken, maar hoe heet die ook weer? Of je vertelt aan een vriend of vriendin dat je onlangs een fantastische film op tv gezien hebt met een beroemde acteur. "En die bekende acteur speelde er ook in mee. Hoe heet hij ook alweer? Hij heeft jaren geleden nog de hoofdrol gespeeld in die film over de armoede bij de arbeiders vroeger, die gedeeltelijk in Aalst is opgenomen. 'Daens' was die film, maar wie is die acteur nu toch?" Als je dit ook wel eens tegenkomt, moet je niet meteen in paniek slaan, omdat je vermoedt dat je begint te dementeren. Vergeten doen we allemaal wel eens. Als jouw vriend of vriendin dan zegt: "Was dat niet Jan Decleir?", zal je onmiddellijk zeggen: "Natuurlijk ja, Jan Decleir, hoe kon ik dat vergeten?" De naam 'Jan Decleir' is nu eenmaal een item dat je niet elke dag uit je gigantische opslagplaats der gegevens, 'je geheugen' genaamd, moet ophalen en communiceren je toehoorders. "Toch vergeet ik meer dan toen ik 20 à 30 jaar was" naar Hoe vaak horen we dat 50-plussers niet zeggen? Maar wat is daar nu echt van waar? Die vraag stelde Michael Portzky, neuropsycholoog verbonden aan het UZ Gent, zich ook en daarom hield hij een onderzoek bij zijn patiënten. Hij stelde hen de vraag naar het aantal woorden dat zij zouden kunnen reproduceren als hij hen een lijst met 15 woorden zou voorlezen waar er geen enkel verband tussen is. De deelnemers verwachtten dat ze tussen vijf en negen woorden zouden kunnen herhalen. Dat komt mooi overeen met de werkelijkheid, want een studie toonde aan dat we gemiddeld zo'n zeven woorden kunnen onthouden in een dergelijke situatie. Er werd echter bij het onderzoek van Michael

12 Portzky ook gevraagd aan de deelnemers hoeveel woorden zij zouden kunnen onthouden als zij jonger waren en de meerderheid was ervan overtuigd dat zij met gemak meer dan tien woorden zouden kunnen reproduceren; er waren zelfs enkele bluffers bij die' aangaven dat zij vroeger zeker alle woorden zouden kunnen herhalen. programmeren van de videorecorder of de digicorder. De term 'ouderdomsvergeetachtigheid' is dus eigenlijk niet echt correct. Toch zien we enorm veel ouderen in de supermarkten rondlopen met een boodschappenlijstje in hun handen. Daar is op zich niets verkeerd mee, tenminste niet als je het gebruikt als controle-instrument en niet als afleesinstrument. De meesten gebruiken hun boodschappenlijstje als gps voor het winkelen, maar het is beter het lijstje eerst uit het hoofd te leren en te gaan winkelen met je geheugen als gps. Net voordat je naar de kassa gaat, haal je dan even je boodschappenlijstje, je 'spiekbriefje', boven om te controleren of je inderdaad alles in je winkelwagentje liggen hebt wat je nodig hebt. "En toch vergeet dan vroeger" ik meer Conclusie van het onderzoek: we denken massaal dat we vroeger meer konden onthouden dan nu. Toch is dat in werkelijk niet het geval, want zowel jongeren als ouderen kunnen gemiddeld maar zeven van de vijftien woorden herhalen bij één keer luisteren. Ouder worden heeft echter wel een invloed op het tempo waarin we nieuwe info in ons geheugen opnemen. Jongeren hebben gewoon minder tijd nodig dan ouderen om nieuwe zaken aan te leren, denken we maar aan het werken met een nieuw computerprogramma of het Dat kan zeker. Onze geheugencapaciteiten zijn afhankelijk van onze gevoelstoestand. Ben je vermoeid of heb je last van een depressie, dan ga je minder goed onthouden. Ook medicatie heeft een invloed op ons geheugen, maar dan op een indirecte wijze. Heel wat ouderen nemen medicatie voor hun hart, om beter te kunnen slapen,... De meeste geneesmiddelen hebben geen directe invloed op het geheugen, maar tasten wel ons aandachtsniveau aan. In heel wat bijsluiters staat geschreven dat het medicijn ons een versuft gevoel kan geven en dat we daarom extra voorzichtig moeten zijn als we gaan autorijden. Dat verminderd aandachtsniveau maakt ook dat we zaken minder goed opnemen in ons korte termijngeheugen en dus ook niet moeilijker onthouden. Let op: dit is geen oproep om je geneesmiddelen dan maar gauw in de vuilbak te gooien om zo de werking van je geheugen te verbeteren. Voorgeschreven medicatie heb je doorgaans echt wel nodig; we willen je gewoon attent maken op het feit dat medicatie een invloed heeft op je aandachtsniveau en dat je dus niet in paniek hoeft te slaan als je plots ondervindt dat je

13 'Emotionele zaken onthouden we gemakkelijker dan emotieneutrale zaken" geheugen je af en toe eens in de steek laat. Nog een leuk weetje: emotionele zaken onthouden we gemakkelijker dan emotieneutrale zaken. Stel je voor dat je gaat wandelen met iemand die je lange tijd niet meer gezien hebt. Uiteraard hebben jullie mekaar van alles te vertellen. Op een bepaald moment struikelt je gesprekspartner over een losliggende straatsteen en valt. Wat er die dag besproken is, daarvan ben je een week later zeker 90 procent vergeten, wat helemaal normaal is, maar dat hij gevallen is en waar dat precies gebeurd is, dat zal je een jaar later nog steeds weten. Wat is dan het verschil met dementie? Laten we even teruggaan naar de 15-woordentest. Een persoon met dementie zal daar, bij een niet-helder moment, wellicht nul op scoren, want hij of zij heeft het heel moeilijk om zaken op te nemen in het korte termijngeheugen en dus ook om ze te reproduceren. Zelfs met tips, bijvoorbeeld "Zat het woord 'tafel' bij de vijftien woorden?", lukt het niet. Bij een persoon die vergeetachtig is omwille van medicatie, depressie of een andere reden, zal deze tip ervoor zorgen dat de persoon in kwestie wel kan aangeven of het woord 'tafel' al dan niet bij de vijftien woorden zat. Wanneer je dus af en toe eens iets vergeet, hoef je niet meteen te panikeren. Probeer de oorzaak na te gaan en meestal is die zeker eenvoudig te achterhalen. Als je er iets aan kan doen, probeer dat dan. Als er niets aan gedaan kan worden of als de oplossing je meer problemen kan bezorgen dan momenteel het geval is, stel jezelf dan gewoon gerust door te zeggen dat iedereen wel eens iets vergeet. Mario Schelfhout, Stafmedewerker Liever Thuis

14 De Liberale Vereniging van Personen met een Handicap (LVPH) is opgericht op 15 april 2010 om tegemoet te komen aan de noden van personen met een handicap. Op 27 oktober kwam de Raad van Bestuur voor de tweede maal samen om de werking van deze vereniging om te zetten in concrete doelen. De Liberale Mutualiteit heeft steeds aandacht gehad voor personen met een beperkinq en wil de gehandicaptenwerking versterken door een gecoördineerd optreden naar de overheid toe. De Liberale Vereniging van Personen met een Handicap wil een sterke organisatie uitbouwen die opkomt voor de belangen van personen met een handicap. Haar voorzitter, de heer Messiaen, is zeer toegewijd aan deze nieuwe vzw en hij is overtuigd van de meerwaarde ervan. De heer Messiaen omschrijft de doelstellingen van deze vereniging als volgt: "De Liberale Vereniging van Personen met een Handicap vormen een centraal aanspreekpunt. Ze zal de problemen bij de ziekenfondsen inventariseren en hun ervaringen registreren. Het is de bedoeling om de algemene werking beter te maken en de belangen van personen met een handicap op een krachtige manier te verdedigen." Waarvoor kan je terecht bij de LVPH? De vereniging wil mensen informeren in verband met tegemoetkomingen, beleidsveranderingen en initiatieven in de welzijnszorg. Deze informatie is niet enkel gericht naar personen met een handicap, maar ook naar hun omgeving. Het is essentieel om de beeldvorming van de samenleving rond handicaps te veranderen en hiervoor is het belangrijk dat er duidelijke informatie wordt gegeven. De Liberale Vereniging van Personen met een Han-

15 UOe Liberale Beweging van Personen met een /-Iandicap wil van zich laten horen JI dicap wil de moeilijkheden in kaart brengen. Mensen met een handicap krijgen te maken met problemen die zich op verschillende vlakken situeren. Zo zijn er structurele knelpunten, zoals ontoegankelijke gebouwen, onduidelijkheden over terugbetalingen, onrechtvaardigheden in verband met arbeidsplaatsen,... Er zijn ook minder opvallende moeilijkheden, zoals sociale en emotionele problemen. Veel mensen met een handicap worden onzeker, komen minder snel buiten, zijn meer afhankelijk van hun partner of kunnen niet meer gaan werken. Ook voor deze gevoelige onderwerpen heeft de Liberale Vereniging van Personen met een Handicap aandacht. Vaak wordt er naar mensen met een handicap bezorgd gekeken en worden ze betuttelend benaderd. Dit moet veranderen zodat er op een actieve, positieve en gelijkwaardige manier wordt omgegaan met mensen met een beperking. Deze vereniging zal de belangen verdedigen op de nodige beleidsniveaus. budget (PAB). Het PAB kan gebruikt worden om assistentie te betalen en dit op verschillende domeinen, zoals huishoudelijke en lichamelijke taken, verplaatsingen, maar ook voor daguitstappen en andere vormen van begeleiding. Het grote voordeel van dit budget is dat de hulpvrager zelf kan beslissen aan welk soort assistentie hij of zij zijn/haar budget besteedt. Zo kan iemand die ondersteuning nodig heeft bij het doen van zijn/haar boodschappen zich hiervoor laten assisteren. Het PAB kan echter niet gebruikt worden voor verplaatsingsvergoedingen en dit belemmert de noodzakelijke dienstverlening. Het is bijvoorbeeld onmogelijk om met een persoon in een rolwagen boodschappen te doen en hierbij het openbaar vervoer te gebruiken. Dit probleem werd aan de minister voorgelegd en om het belang kracht bij zetten, formuleerde de Liberale Vereniging van Personen met een Handicap hier een persbericht over. Wat onderneemt de LVPH? De Liberale Vereniging van Personen met een Handicap wil van zich laten horen. Er werden intussen dan ook al 3 persberichten opgesteld. Deze kwamen telkens tot stand vanuit verschillende kanalen. Zo kwam het eerste persbericht tot stand na een aantal klachten van onze leden. De klachten hadden betrekking op Het laatste persbericht volgde uit de oprichting van de (on)toegankelijkheid van tal van gemeentelijke een bijzondere parlementaire commissie die seksueel openbare gebouwen voor personen met een fysieke misbruik moet onderzoeken. De Liberale Vereniging beperking. De eis is duidelijk: wij verwachten dat de van Personen met een Handicap is zich bewust van lokale besturen in de toekomst meer inspanningen zul- de kwetsbaarheid van mensen met een verstandelijke len leveren om de toegankelijkheid van hun openbare handicap omtrent seksueel misbruik. De vereniging gebouwen te verbeteren, zodat personen met een vraagt de commissie dan ook deze groep niet te beperking, ongeacht hun leeftijd of het type handicap vergeten. die zij hebben, voldoende kunnen participeren aan de maatschappij. Kar/ien Oelanghe, Stafmedewerker Het tweede persbericht werd opgesteld om extra Liberale Vereniging van Personen kracht bij een parlementaire vraag (2 september 2010) met een Handicap (LVPH) te zetten. Deze vraag had betrekking op de verzekeringen Livornostraat Brussel bij het gebruik van het persoonlijke-assistentie- 0.2/ LVPH@mut4DD.be

16 .,.

17 Verenigingsnieuws Vrijwilliger in de kijker ik mijn eerste job bij de Compensatiekas der Christelijke Patroons, Van ideologische strekkingen trok ik me toen niets aan, ik was al tevreden dat ik werk had, Nadat ik mijn legerdienst had volbracht, werd er in dat bedrijf massaal afgedankt en kon ik op zoek gaan naar een nieuwe baan, Zodoende kwam ik terecht bij de Interpatronale Compensatiekas, een private instelling die gerund werd door de liberale politicus Viktor Sabbe, Ik vond er niet alleen nieuw werk, meteen had ik ook een partijkaart van de PW op zak en sloot ik me aan bij het liberale ziekenfonds en het syndicaat. Dat was een fijne periode, maar na een dispuut ben ik het daar afgestapt en kwam ik terecht bij de toenmalige Rijkskas voor Rust- en Overlevingspensioen als opsteller, Hier heb ik me uiteindelijk kunnen opwerken tot gewestelijk directeur van de Rijksdienst voor Pensioenen, Ondertussen maakte ik ook carrière in de politiek, eerst als gemeenteraadslid en daarna in de provincieraad, Neen, niet namens de PW, maar voor de socialistische partij, Het zit namelijk zo, er werd mij de kans geboden om medewerker te worden op het kabinet van Sociale Voorzorg, destijds in handen van de socialisten Edmond Leburton, Louis Namèche en Frank Van Acker, Daar ik bij de bron zat van de politieke besluitvorming, was deze periode bijzonder leerrijk voor mij, Op een miezerige novemberdag maken we de rit van Brussel naar Assebroek nabij Brugge. We hebben een afspraak met Gerard Stroobandt, stichtervoorzitter van LBG Groot-Oostkamp en gedurende 15 jaar de inkomensspecialist namens de LBV in de Vlaamse en federale ouderenadviesraden. Een goede reden dus om het in dit interview ook over de pensioenen te hebben. Hoe ben je in de liberale familie terecht gekomen? Dat verliep via een grillig parcours. Na de oorlog vond Ik boekte verder electoraal succes, maar op den duur raakte ik ge'isoleerd door mijn eigen partij, Er heerst nogal wat afgunst in de politiek, zie je. Toen Brugs volksvertegenwoordiger Pierre Chevalier mij polste om terug de overstap te maken naar het liberale kamp heb ik niet geaarzeld, In mijn hart was de VLD immers altijd mijn eerste partij gebleven, Bij de eerstvolgende gemeenteraadsverkiezingen na mijn overstap, zijn veel kiezers mij gevolgd, wat mijn overtuiging staaft dat mensen in de eerste plaats voor de persoon, eerder dan voor een partij stemmen! Je bent niet alleen voorzitter, maar ook stichter van LBG Groot-Oostkamp Toen ik de pensioenleeftijd naderde, heb ik plaats geruimd voor de jonge generatie politici. Stil zitten was

18 "Een seniorenadviesraad kan wel degelijk op het beleid wegen 11 echter niet aan mij besteed. Mijn volgende uitdaging vond ik in de oprichting van een Liberale Gepensioneerdenbond, dat was in Ik had me voorgenomen om enkel nog op het lokale vlak actief te blijven, ware het niet dat toenmalig provinciaal LBG-voorzitter Pierre Lust op de hoogte was van het feit dat ik onderlegd was in de pensioenmateries. Bijgevolg werd mij gevraagd of ik geen interesse had om de LBV te vertegenwoordigen in het Vlaams Ouderen Overleg Komité en het Raadgevend Comité voor de pensioensector. En zo geschiedde het, van 1996 tot begin 2010 heb ik mee vorm gegeven aan de adviezen over pensioen- en inkomensmateries. De oprichting van de LBG-afdeling verliep aanvankelijk niet van een leien dakje. Eerst en vooral diende ik een behoorlijke bestuursploeg samen te stellen. Door mijn vele contacten in de politiek en het verenigingsleven wist ik echter mensen te overhalen om aan te sluiten. Met succes, want na 2 jaar waren er reeds 300 leden aangesloten. Tot op de dag van vandaag kan onze vereniging terugvallen op een solide ledenbasis. Op de maandelijkse bijeenkomsten verwelkomen we steevast rond de honderd leden. Hoe zie je je rol als voorzitter? Mijn taak als voorzitter is erg uitgebreid. Zo verzorg ik de briefwisseling met de provinciale en landelijke koepel. Dat gebeurt nog op de klassieke manier, en internet zijn niet aan mij besteed. Ik zorg er ook voor dat de leden tijdig ingelicht worden over het activiteitenprogramma en samen met de ondervoorzitster beheer ik de financiën: Ik hou me bezig met de begroting en de opmaak van de rekeningen terwijl zij de betalingen beheert. We vormen een hecht team. Uiteraard hou ik me ook bezig met de activiteitenkalender. Jaarlijks wordt er dan ook een bestuursvergadering geheel besteed aan de samenstelling van het jaarprogramma. Veel van onze afdelingen zijn ook actief in de lokale adviesraden Dat geldt ook voor onze afdeling. Een bestuursafgevaardigde van onze LBG-afdeling neemt de secretarisfunctie waar in de Gemeentelijke Seniorenadviesraad van Groot-Oostkamp, volstrekte CD&V-meerderheidl dit in een gemeente met een Een seniorenadviesraad kan wel degelijk op het beleid wegen, althans ik heb de indruk dat de adviezen van onze seniorenadviesraad ernstig worden genomen. Wat mij motiveert? De dankbaarheid van de mensen. De ouderen betuigen nog oprechte erkentelijkheid. Daar zie ik toch wel een verschil met de jeugd. Spijtig dat ik het moet zeggen, maar het is zo. Ben je tevreden over de samenwerking met LBV? Na 15 jaar voorzitter te zijn kan ik enkel maar met lof spreken over de professionele omkadering biedt. De begeleiding die LBV van de educatieve medewerker betekent voor ons een echte steun. Ook ben ik erg enthousiast over de vernieuwde stijl van Courant, het is beslist een goede zaak dat LBV met doordachte originele standpunten en naar buiten komt. Zo heb ik met veel aandacht het 50-puntenprogramma de nieuwe federale regering. Op de volgende gelezen voor ledenbijeenkomst van de afdeling zal ik de aanwezigen een kopij van dit memorandum overhandigen, onze achterban mag gerust weten waarmee we bezig zijn. Binnenkort geef ik de fakkel van het voorzitterschap door. Ik ben 81 jaar en wil het wat rustiger aan doen. Toch heb ik me voorgenomen te blijven en de afdelingsbijeenkomsten om tussen mijn vrienden bij te wonen. Leden die vragen hebben over hun pensioen kunnen steeds bij mij terecht. Het zou spijtig zijn mocht ik mijn jarenlange ervaring in de pensioensector ten dienste kunnen stellen. Waaraan zouden we binnen onze organisatie nog kunnen werken? niet langer LBV staat voor enkele uitdagingen. Het werven van leden en het vinden van gemotiveerde bestuursvrijwilligers is van cruciaal belang om het verenigingsleven gezond te houden. Ik heb het niet begrepen op op-

19 roepjes in de tijdschriften of de pers. Die worden arn- Voorstel 2: we spijzen de pensioenkas per gelezen en verdwijnen meteen in de prullenmand. door de persoonlijke bijdragen Senioren zijn mensen met veel levenservarinq, die van de werknemers te verhogen. laten zich niet zomaar overhalen door een advertentie. Je moet senioren van mens tot mens aanspreken. Er Ik zie weinig ruimte om de sociale bijdragen van de bestaat geen grotere wervende kracht als de persoon- actieve bevolking op te trekken. Ik zou meer prioriteit lijke benadering. geven aan de optimalisering van de fiscale inningen. Ook moeten we er op toezien dat we de band met de Voorstel 3: we laten het bedrijfsleven opdraaien Open Vld niet te ver laten vieren. Dit uiteraard met res- voor de meerkost van de pensioenen. peet voor ieders eigenheid: LBV als liberale belangenbehartiger voor de sociale en gezondheidsaspecten Een economie die geen ademruimte wordt gegund, voor de senioren, de Open Vld als politieke speler in zal op den duur versmachten. Jobcreatie, daar gaat het beleid. Ik meen dat er met de huidige, jonge voor- het om. De sociale zekerheid kan maar blijven draaien zitter (Alexander De Croo, n.v.d.r.) mogelijkheid is om indien een voldoende groot aandeel van de actieve over onze wederzijdse belangen overleg te plegen. bevolking bijdraagt aan de repartitie. Maatregelen van Je hebt jarenlang als pensioenspecialist de overheid inzake de financiering van de pensioenen moeten zich dus ook richten op het bevorderen van de voor de LBV onze belangen behartigd tewerkstelling. in diverse adviesraden. Stel dat je mee aan de onderhandelingstafel van de nieuwe federale regering mag aanschuiven. Er staan 10 voorstellen op de agenda die de financiering van de pensioenen veilig moeten stellen en waarover je vrijuit je mening mag geven. Laat maar komen vriend! Voorstel 1: we verlagen de wettelijke pensioenen. Daar kan geen sprake van zijn, het huidige solidartteitsmechanisme kan onder geen beding teruggeschroefd worden. Dit zou enkel maar in de kaart spelen van de banken en de private pensioenfondsen die klaar staan om met "aantrekkelijke procenten" klanten te lokken. Ik pleit minstens voor de opwaardering van de laagste pensioenen en een billijke indexering van de pensioenuitkeringen. Voorstel 4: in navolging van Frankrijk en Duitsland verhogen we de wettelijke pensioenleeftijd. De verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd mag geen taboe vormen, al zijn bruuske maatregelen uit den boze. Een geleidelijke verhoging moet zeker kunnen. De hoogte van de pensioenleeftijd zou eventueel gekoppeld kunnen worden aan de werkzaamheidsgraad. Het gaat immers niet zozeer om de pensioenleeftijd op zich, dan wel om het evenwicht dat bereikt dient te worden tussen de actieve en niet-actieve bevolking om het stelsel betaalbaar te houden. Voorstel 5: We trekken de pensioenleeftijd niet op, maar zorgen er voor dat de huidige leeftijd van 65 jaar in de praktijk gerespecteerd wordt. Akkoord, ik ben te vinden voor de herwaardering van een vaste pensioenleeftijd! Door allerhande gunst-

20 "Een grondige tietvoïminç; van de pensioenen dringt zich op. Oe nieuwe regering mag niet langer talmen" maatregelen zien we dat slechts een beperkt deel van de werknemers tot hun 65ste blijft werken, Degenen die dit wel doen, worden wel eens voor gek verklaard, Een ongezonde mentaliteit die dringend moet worden omgekeerd, Voorstel 6: We breiden de 2de pijler uit, het aanvullend stelsel, voor alle sectoren. Je mag er niet van uitgaan dat het wettelijk pensioen voldoende zal zijn, Zodoende is bijvoorbeeld een groepsverzekering een welkome aanvulling op het inkomen voor wie met pensioen gaat. Maar van een algemene verplichting hoor ik liever niet spreken, als individu dien je zelf de keuze te maken om al dan niet voor een appeltje voor de dorst te zorgen, Maar nogmaals wens ik te benadrukken, dat dit niet mag leiden tot een beknibbeling van het wettelijk pensioen, Voorstel 7: We romen de ambtenarenpensioenen af Voorstel 8: We schaffen het plafond af voor de toegelaten arbeid voor de gepensioneerden. Volledig akkoord, maar pas dan meteen ook het fiscale aspect aan, Nu wordt een gepensioneerde die beperkt bijverdiend twee keer belast: zijn extra inkomsten worden opgeteld bij het totaal belast inkomen met een hogere aanslagvoet als gevolg, Daarenboven verhoogt zijn belastbaar inkomen nog eens doordat de vrijstelling voor vervangingsinkomens proportioneel vermindert. Voorstel 9: we dringen het brugpensioen terug. Voor de zware beroepen vormt het brugpensioen een verantwoorde maatregel om arbeiders vervroegd op rust te laten gaan, Voor andere sectoren lijkt brugpensioen mij een onzinnige maatregel die de maatschappij veel geld kost. tot op het niveau van de privé... Voorstel 10: We laten alles zoals het is. Geen sprake van! Als gepensioneerd ambtenaar maak Ja, dat is het makkelijkste, we doen niets en drinken ik uiteraard bezwaar, al moet ik toegeven dat er be- een pint! Maar alle gekheid op een stokje, het is duidepaaide ambtenarenpensioenen zijn die verhoudings- lijk dat één maatregel niet zal volstaan, een grondige gewijs misschien wel aan de hoge kant liggen, omvorming van de pensioenen dringt zich op, De Maar je mag geen appels met citroenen vergelijken, nieuw te vormen regering kan het zich niet permitteren Vergeet immers niet dat het ambtenarenpensioen als nog langer te talmen, een uitgesteld loon beschouwd wordt én dat het steunt op een solidariteitsmechanisme binnen het overheidsapparaat. Hoe kijk je dan aan tegen de verschillen tussen het pensioen van een contractuele en een statutaire ambtenaar? De term 'willekeur' ga ik zeker niet in de mond nemen, maar ik erken wel dat de verschillen in de uitkeringen van beide statuten niet altijd op een rationele basis steunen, Indien een contractuele werknemer jarenlang hetzelfde werk verricht heeft als zijn vastbenoemde collega en kan buigen op een goede evaluatie, dan lijkt het me maar normaal dat hij net voor z'n pensioen alsnog een vaste benoeming in de wacht sleept. Interview: Frederik Fluyt