Makkelijk Lezen Plein Waarom een MLP? 10 % van kinderen heeft leesproblemen Nederland: 25% leesachterstand van 2 jaar eind basisschool 7-10% 15-jarigen is functioneel analfabeet! Vlaanderen: 10% haalt eindtermen lezen en/of luisteren niet Voorkomen uitval in info-maatschappij (voorkomen van laaggeletterdheid) Aanzetten tot lezen Ontsluiten informatie Er is een duidelijke behoefte: Ouders Onderwijs MLP in de School Inmiddels landelijk ingevoerd Onderzoeken 2010-2011 CMO-Stimulans: klanten ProBiblio: collega s Master Thesis, faculteit Marketingmanagement Universiteit Tilburg Onderzoek CMO Stimulans Onderzoek onder kinderen en ouders: kennen uitgangspunten niet, maar voelen die wel aan komen er graag Fijne plek, overzichtelijke indeling Erg tevreden over medewerkers Gevolg: positieve leenintentie Van invloed op positieve leesattitude: Afwezigheid drempelvrees: Eigen keus kunnen maken Advies ouders, vrienden, bibliotheek Servicekwaliteit bibliotheek: Personeel Fysieke omgeving Collectie Aanbevelingen: Informatieavonden ouders Kennis vergroten medewerkers MLP optimaal inrichten: Aantrekkelijke inrichting Goede bewegwijzering en duidelijke indeling Actief benaderen ouders en scholen: werken aan vertrouwen in eigen leesvaardigheid van kinderen komt leesplezier ten goede Leesproblemen Dyslexie Concentratieproblemen als AD(H)D Taalachterstand, zowel allochtoon als autochtoon Autisme Visueel handicap Auditief handicap Verstandelijk handicap Onderzoek ProBiblio (medewerkers) Uitleencijfers omhoog Te weinig activiteiten voor ouders/onderwijs Te weinig samenwerking met onderwijs Behoefte aan kennis onderwijs Onderzoek Universiteit Tilburg Kinderen met een leesprobleem: Redelijk positieve leesattitude Erg tevreden over MLP Dyslexie 3,7 % van de bevolking Erfelijk Geen relatie met intelligentie Fonologisch probleem Automatiseringsprobleem: Woordbeeldherkenning Tafels Topografie Moeite met twee dingen tegelijk doen Gaat niet over
Gevolgen van dyslexie Problemen met technisch lezen Problemen met begrijpend lezen Kans op achterstand in taalontwikkeling Emotionele problemen Bijkomende verschijnselen dyslexie Slecht werkend korte termijngeheugen Moeilijkheden met complexe opdrachten Problemen met concentratie Gevoelig voor achtergrondruis Links/rechtsonderscheid Tijdgevoel Korte zinnen Woordvindingsproblemen Dyslexie en MLP Diagnose in groep 4 (klas 2) Leeftijdsbegrenzing MLP: 8-12 jaar AD(H)D Attention Deficit (Hyperactivity) Disorder, oftewel Aandachts-Tekort-Stoornis (met Hyperactiviteit) 80% heeft ook ander leerprobleem, vaak dyslexie Slecht zelfbeeld AD(H)D en MLP Prikkelende en aandachtvragende materialen Eenvoudige verhaallijn Niet te dikke boeken Aansluiten bij interesse Autisme (ASS) Zeer diverse groep: Autisme PDD-NOS: Pervasieve Ontwikkelingsstoornis - Niet Anders Omschreven ( (Pervasive Developmental Disorder - Not Otherwise Specified) NLD: Non-verbal Learning Disabilities Syndroom van Asperger Kenmerken autisme Een stoornis in het contact met andere mensen Een stoornis in communicatie en taalgebruik (nemen alles letterlijk) Taalvaardigheid verschilt per soort Een stoornis in het voorstellingsvermogen (ziet geen samenhang/ behoefte aan structuur) Een opvallend beperkt gebied van belangstelling en activiteiten Autisme en MLP Behoefte aan boeken met actie Visuele ondersteuning werkt (strips) Probeer achter interesses te komen Materialen kunnen zelfs op de volwassenafdeling gezocht worden Behoefte aan vaste medewerkers Fysiek handicap en MLP Visueel handicap Auditief handicap Verstandelijk handicap Alleen als er een doelgroep in de regio aanwezig is Taalachterstand Taalarme achtergrond zowel allochtoon, als autochtoon Geen technisch leesprobleem, maar taalachterstandsprobleem, m.n. woordenschatprobleem Goed begrijpend lezen: Hoge correlatie tussen woordenschat en begrijpend lezen 95% van de woorden moet gekend worden Gevaar Mattheüseffect Woordenschatverwerving Tot 6 jaar via interactie Onderzoek naar relatie milieu en grootte woordenschat: 3 jaar: taalrijk milieu: 4 x zo grote woordenschat
Verschil aantal woorden per uur: Ongeschoold gezin: 615 woorden Lichtgeschoold: 1251 woorden Hoogopgeleid: 2153 woorden 96% gesproken taal = 4.000 woorden; aantal verschillende woorden in populaire artikelen: 500.000 Vanaf klas 3: via onderwijs en lezen Lezen buiten school vergroot woordenschat Belang lezen en woordenschat Effect buiten school lezen: Hoeveelheid geconsumeerde woorden per jaar < 5 minuten p.w.: 21.000 Dagelijks 10 minuten: 622.000 15 minuten p.d.: 1.146.000 > 60 minuten p.d.: 4.358.000 Belang leesplezier http://www.siob.nl/upload/documenten/br och-meer-lezen-beter-in-taal-3e-druk.pdf Taalachterstand en MLP Taalachterstandproblematiek via VVE Taalontwikkelingsmateriaal Visuele middelen die tekst ondersteunen Voorlezen: interactief (6x herhalen) TV-kijken (kwaliteitsprogramma s) Non-fictie met uitleg en/of visualisering woorden Motivatie tot lezen vaak groot Ml-materiaal voor oudere kinderen Wat is anders? Opstelling Collectie Het starten van een MLP Keuzes en beslissingen vooraf Leesbevordering zwakke lezers in bibliotheekbeleidsplan Inrichting ICT Collectie Lidmaatschap www.makkelijklezenplein.nl Landelijk: samenwerking: website, Vlaamse consulent Randvoorwaarden regelen Scholing en enthousiasmering personeel Samenwerking Promotie Hulp en ondersteuning www.makkelijklezenplein.be Monitor www.makkelijklezenplein.be Lidmaatschap MLP-netwerk Medewerkers inloggegevens geven Publieksdeel Bibliotheekdeel Lever input Monitor Fungeert als checklist Inrichting Keuzes ten aanzien van: Logo Grootte Plaats Kast Bewegwijzering Keuze logo en naam Grootte Minimaal 500, maximaal 1000 items Plaats Makkelijk lezen uit verdomhoekje: Centrale of opvallende plaats Doelgroep wordt serieus genomen Aantrekkelijke opstelling
Overzichtelijke opstelling Dilemma: ook rustig, kan door kleurkeus Ruimte voor groepsontvangst Frontale opstelling Een must: 100% frontaal Bewegwijzering met zo min mogelijk tekst pictogrammen kleuren MLP-stickers (NBD) of Makkie (ProBiblio) Aanpassing in catalogus Speciaal meubilair: Kast opstelling met voorkanten zichtbaar stimulerend tot gebruik Zitelementen uitproberen materiaal DVD, lezen Niet-kinderachtig, maar stoer Retail MLP opgenomen ICT Mogelijkheden: Computer op MLP met: Dyslexiesoftware Woordenschatprogramma s Selectie geschikte sites Voorlichting ict-hulpmiddelen: Verwijzen of demonstreren? De Collectie Collectie Kennis collectiecriteria Op www.makkelijklezenplein.be: Handleiding/ overzicht criteria Collectiedatabase: Zelf actuele lijsten maken Vlaamse titels worden afspraken over gemaakt Keuzes ten aanzien van: Opname fictie/non-fictie Genres en onderwerpen Bestickering Ook voor ouders Tijdschriften Dubbelen of overhevelen Avi-indeling Uitleentermijn langer? Catalogusverwerking Collectiedatabase Altijd kritisch blijven gebruiken Kijk naar: eigen uitleencijfers verhouding moeilijk - makkelijk verhouding materialen - vrije ruimte Verhouding leesmaterialen avm Uitleencijfers niet maatgevend voor sanering Plaatsing collectie Fictie gerangschikt op genre Non-fictie gerangschikt op hoofdonderwerp Non-fictie indeling (Antwerpen) Fictie en non-fictie gescheiden, maar verschillende materiaalsoorten door elkaar Uitgangspunten Toegang geven tot informatie: Op elke beschikbare manier Lezen omzeilen Stimuleren tot lezen Uitnodigend leesmateriaal bieden Advies geven aan ouders en leerkrachten Aanzetten tot lezen Werken aan positieve leeservaringen Materialen DVD (fictie en non-fictie) Luisterboeken/ daisy-roms (Cd-roms)
Boeken (van zoekboek tot leesboek) Tijdschriften Flyers Bibliotheekmedewerkers Enthousiasme medewerkers basisvoorwaarde voor succes Het MLP moet in de hoofden van alle medewerkers komen Borging van het concept Kennis medewerkers Advisering klanten Benadering klanten Juiste kastplaatsing Middelen Nieuwsbrief Taal- en leesontwikkeling http://www.probiblio.nl/nieuws/taal--enleesontwikkeling.aspx Toegang tot www.makkelijklezenplein.be Scholing MLP-specialist Train de trainer cursus Regelmatig zelf bijscholen Regelmatig kennis opfrissen van medewerkers Goed ingevoerde collectie specialist Samenwerking Randvoorwaarde voor effectief MLP: Samenwerking met onderwijs Samenwerking met gemeente Betekenis voor onderwijs Bijdrage leesonderwijs zwakke lezers Scholen hebben verwijsmogelijkheid Groepsontvangsten Makkelijk Lezen Feest Scholing schoolteams (specialist) Activiteiten MLP aankondigen via school Later: MLP in de School MLP in de School Makkelijk Lezen Plein in de School Educatief product van de OB Samenwerking met gemeente Ondersteuning onderwijsbeleid Bijdrage voorkoming laaggeletterdheid Subsidie Advisering Actieve benadering medewerkers Verwijzen naar www.makkelijklezenplein.be Informatie-avonden/ -markten Tips op MLP met bijbehorende materialen Hulpmiddelen Vooral doorverwijzen Sprankel Modem Letop Daisybraille.bibliotheek.be Ouders Collectie over leerproblemen Brochures m.n. over hulpmiddelen Sprankelproducten Gelegenheid vragen kwijt te kunnen: www.makkelijklezenplein.be Knelpunten Inwerken materialen Actueel houden kennis medewerkers Op orde houden (in Nederland tenminste) Samenwerking met onderwijs Activiteiten rond MLP MLP in de praktijk Stigmatisering? Een MLP is meer dan een verzameling materialen Bewaak het concept Nieuwe doelgroepen binnengehaald Uitleencijfers omhoog Dankbare doelgroep (ouders) Neemt afkeer van bibliotheek weg
Brengt leeszwakke kinderen tot lezen Opent nieuwe perspectieven door kennisvergroting van mogelijkheden Mogelijkheden voor samenwerking met onderwijs Kennisvergroting onderwijs Digitaal Makkelijk Lezen Plein overal te bereiken makkelijklezenplein.be Betekenis voor bibliotheken Kenniscentrum Ondersteuning inrichting Vraagbaak voor informatiemedewerkers Jaarlijkse studiedag Aanvulling eigen MLP voor klanten Middel voor leesbevordering Realisatie MLP-netwerk www.makkelijklezenplein.be Kinderen Jongeren Ouders Leerkrachten Bibliothecarissen Promotie Promotietafel Activiteiten Tips Nieuwe aanwinsten Extra aandacht voor speciaal collectieonderdeel Eerste voorwaarden Gemotiveerd personeel Aantrekkelijke collectie Frontale opstelling Aantrekkelijke opstelling Overzichtelijke opstelling Centrale of opvallende plaats Weten wat ouders willen weten, maar niet weten dat ze het willen weten Promotie Officiële opening Regelmatig activiteiten met persberichten Nieuwsbrief Scholen zijn je beste promotoren Voorlichting teams Contacten met ib ers Mailing naar scholen Groepsontvangsten Ouders Informatieavonden Uitleg op MLP Voorlichting over leesbevordering Actieve benadering Promotie Makkelijklezenplein.be Brochure Poster Landelijk logo en character Communicatieplan Probiblio Kinderen Aantrekkelijke opstelling Overzichtelijke opstelling Groepsontvangsten Kinderparticipatie Voorlezen voor kinderen Werkstukspreekuur Flyers en Poster Stickers Nanda Geuzebroek Adviseur makkelijk lezen ngeuzebroek@probiblio.nl