Kinderen met dyslexie vertonen opvallende en blijvende moeilijkheden met lezen en spelling en dit vooral op vlak van:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kinderen met dyslexie vertonen opvallende en blijvende moeilijkheden met lezen en spelling en dit vooral op vlak van:"

Transcriptie

1 Dyslexie Kinderen met dyslexie vertonen opvallende en blijvende moeilijkheden met lezen en spelling en dit vooral op vlak van: Aandacht en concentratie. ze zijn vergeetachtig en lijken of zijn verstrooid, ook verhoogde afleidbaarheid Oriëntatie in tijd en ruimte. moeilijkheden bij klok lezen, zwak gevoel voor tijd, moeilijk leesbaar geschrift Orde en structuur. agenda slordig of onvolledig invullen,taken vergeten of dingen verliezen Geheugen. problemen met het onthouden van losse gegevens, moeilijkheden met complexe opdrachten Sociale vaardigheden. weinig zelfvertrouwen, emotionele of sociale problemen, soms gedragsproblemen Dysorthografie Dysorthografie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het spellen op woordniveau. Hoe herken je het? Enkele voorbeelden: moeite met snel opschrijven /overschrijven; veel voorkomende fouten (b - d, drop - dorp); regelfouten (ballen - ballen); fonetische fouten (woord schrijven zoals je het hoort, vb. moeiluk); geheugenproblemen; zwakke fijne motoriek; het geschrift is moeilijk leesbaar, ongeordend en slordig. 1

2 Dysfasie Dysfasie is een taalontwikkelingsstoornis waarbij het kind meer begrijpt dan wat hij zelf kan produceren. Deze stoornis manifesteert zich bij elk kind met dysfasie natuurlijk niet helemaal in dezelfde mate van ernst. Dysfatische kinderen begrijpen zelf meer dan ze zelf kunnen vertellen. Het is voor hen moeilijk iets onder woorden te kunnen brengen. Dit kan tot gevolg hebben: ernstige leesproblemen; moeite met sociale vaardigheden; moeilijkheden met woordenschat;... Dyscalculie Kinderen met dyscalculie vertonen opvallende en blijvende moeilijkheden met rekenen en wiskunde en dit vooral op het vlak van: 1. geheugen en automatisme splitsingen en tafels niet onder de knie krijgen of de klok niet vlot lezen. 2. vaardigheden en technieken moeite met de volgorde van de stappen bij berekeningen of de volgorde van de bewerkingen verwarren. 3. visueel-ruimtelijke en motorische vaardigheden onhandigheid bij gebruiken van passer, onnauwkeurig getallen noteren of moeilijkheden met kolommen en millimeterpapier 4. inzicht problemen waarbij ruimtelijk inzicht en kennis van belang zijn zoals bij meetkunde of vooral steunen op geheugen om nieuwe inzichten te verwerven. 2

3 ADHD ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder): aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Volgens de DSM IV heeft een persoon ADHD wanneer hij een ernstig probleem heeft met onoplettenheid, hyperactiviteit of allebei. Aangezien al deze zaken op een bepaalde leeftijd "normaal" kunnen zijn, mogen ze alleen als blijk voor deze stoornis gelden als ze ernstige problemen veroorzaken, ten minste zes maanden aanhouden en niet als passend bij de ontwikkelingsfase van die persoon worden beschouwd. Het is moeilijk om als diagnose te stellen omdat de symptonen onoplettendheid, hyperactiviteit onder de bevolking frequent voorkomen. De symptomen starten voor het zevende jaar. Deze kinderen vertonen: 1. een zeer grote mate van impulsiviteit: antwoord geven voor de vraag gesteld is doen alvorens te denken 2. een ernstig concentratieprobleem: voorbeeld: lijkt vaak niet te luisteren als er iets gezegd wordt moeite met het organiseren vergeetachtig zijn. 3. veel onrust, gejaagdheid of overbeweeglijkheid: voorbeeld: constant babbelen; niet stil kunnen zitten. ADD De afkorting ADD staat voor attention deficit disorder ofwel aandachtstekort-stoornis. ADD is een variant van ADH(hyperactivity)D. ADD lijkt sterk op ADHD maar bij ADD staat echter de hyperactiviteit minder op de voorgrond. ADD heeft drie hoofdkenmerken. Deze hoeven niet allemaal aanwezig te zijn om toch van ADD te kunnen spreken. 1. Aandachtstekort ( onoplettendheid ), verminderd concentratievermogen. Voorbeelden: opletten lukt niet goed of niet lang; van alles vergeten; spullen die zoek raken; Impulsiviteit. Voorbeelden: dingen doen zonder nadenken; snel boos of geïrriteerd zijn; 3

4 Hyperactiviteit. NLD NLD is een afkorting van een moeilijke Engelse term "Non-verbal Learning Disorder". Letterlijk vertaald betekent dat "niet-verbale leerstoornissen" ofwel: leerstoornissen die niet te maken hebben met de taal. NLD is een ontwikkelingsstoornis, die niet altijd herkend wordt. Alle symptomen van NLD zijn nog lang niet bekend. NLD wordt vaak verward met andere stoornissen, zoals AD(H)D, een aandachtsstoornis met of zonder hyperactiviteit. De aanwijzingen van NLD zijn deels dezelfde als ADHD. Deze kinderen met NLD hebben inderdaad een vorm van aandachtsstoornissen maar dan wel op ruimtelijk en visueel vlak. En hun slecht beoordelingsvermogen wordt dikwijls verward met impulsiviteit. NLD heeft in de eerste plaats betrekking op de informatieverwerking. Zwakke kanten van kinderen met NLD: visueel ruimtelijke vaardigheden problemen met weg vinden op school, besef van tijd; moeite met houden van overzicht waarnemen en aandacht; moeite met het zien van het grote verband. cognitief zwak inzicht in oorzaak gevolg, tekstbegrip; moeite met flexibel denken. motorische vaardigheden houterig, traag; moeizaam en moeilijk leesbaar geschrift. sociale vaardigheden non-verbale signalen ( gebaren en gelaatsuitdrukkingen) worden niet begrepen; weinig sociaal inlevingsvermogen. Sterke kanten van kinderen met NLD: verbale vaardigheden vlug en vlot praten en lezen; zeer rijke woordenschat. geheugen verbaal geheugen: zinnen letterlijk onthouden; geheugen voor parate kennis, rijtjes en reeksen. automatiseren eens geautomatiseerd: heel vlot technisch lezen en spellen. aandacht concentratie en aandacht auditief en verbaal. 4

5 ASS (autisme spectrumstoornis) Volgens het diagnostisch handboek (DSM IV) is er sprake van een autistische stoornis wanneer een kind zeer ernstige problemen heeft met de interactie in de sociale situaties, met communiceren en het gedrag, de belangstelling en de activiteiten van het kind volgen een zeer beperkt, steeds herhalend patroon. Deze problematiek startte reeds in de baby- of vroege kindertijd. Ass is een pervasieve (= allesdoordringende) ontwikkelingsstoornis. Leerlingen met ASS hebben moeilijkheden op vlak van communicatie, moeilijkheden met sociale interactie en moeilijkheden op vlak van verbeelding ( ze hebben meestal weerstand tegen verandering en kunnen een repetitief gedrag en/of een bepaald interessepatroon vertonen.) Moeilijkheden op vlak van communicatie: enkele voorbeelden: bij individuen met voldoende spraak zijn er duidelijk beperkingen in het vermogen een gesprek met anderen te beginnen of te onderhouden; achterstand in of volledige afwezigheid van de ontwikkeling van gesproken taal; stereotiep en herhaald taalgebruik of eigenaardig taalgebruik. Moeilijkheden met sociale interactie:enkele voorbeelden: stoornis in het gebruik van verschillende vormen van non-verbaal gedrag, zoals oogcontact, gelaatsuitdrukkingen, lichaamshoudingen en gebaren om de sociale interactie te bepalen; er niet in slagen om met leeftijdsgenoten tot relatie te komen die passen bij het ontwikkelingsniveau of een tekort in het spontaan proberen met anderen plezier en bezigheden te delen; afwezigheid van sociale of emotionele wederkerigheid; Moeilijkheden op vlak van verbeelding, weerstand tegen verandering, repetitief gedrag en/of een bepaald interessepatroon interessepatroon: enkele voorbeelden: afwezigheid van gevarieerd of spontaan fantasiespel ( doen -alsof ) of sociaal imiterend spel ( nadoen - spel ) passend bij het ontwikkelingsniveau; duidelijk vastzitten aan bepaalde rituelen of routines; zich herhalende motorische bewegingen maken ( b.v. fladderen, heen en weer wiegen ); Dit zijn maar enkele voorbeelden en zeker niet volledig. 5

6 dyspraxie (DCD -- Developmental Coordination Disorder) Ontwikkelingsdyspraxie of Coördinatie-ontwikkelingsstoornis is een stoornis in de ontwikkeling van de coördinatie van bewegingen het uitvoeren van handelingen het aanleren van motorische vaardigheden het automatiseren van motorische vaardigheden Kinderen met deze stoornis kunnen meervoudige instructies moeilijk onthouden en dus ook moeilijk opvolgen en uitvoeren. Hun aandachtspanne en verwerkingscapaci-teit is trager. Het korte termijngeheugen functioneert niet zo goed. Ze vergeten wat ze 's morgens hebben gedaan. Het lange termijngeheugen is uitstekend. Bij enkelen is het enige dyspraxie probleem dat ze hebben, een probleem met schrijven. Anderen hebben leesproblemen als gevolg van dyslexie of slechte oog-hand coördinatie. Anderen hebben problemen met rekenen (dyscalculie), of lezen alleen mechanisch, zonder te begrijpen wat ze lezen (hyperlexie). Als kinderen dyspraxie gerelateerde moeilijkheden hebben zoals problemen met waarnemen, de tastzin of ruimtelijk bewustzijn, dan ligt de aanwezigheid van leerproblemen voor de hand. Dyspraxie beïnvloeden een grote groep mensen, dus er zijn mensen met 'talenten' en er zijn mensen die 'langzaam' zijn. De meerderheid heeft een gemiddelde intelligentie, maar heeft een probleem om dit uit te drukken in taal of schrijven. Kenmerken (kunnen apart of in combinatie voorkomen) Onvermogen om taken te plannen en ze uit te voeren. Problemen met de volgorde: wat eerst,in het midden en laatst. Zowel voor het organiseren van taken als vertellen van een verhaal Problemen met fijne motoriek vb. schrijven, puzzelen, veters knopen.. Problemen met de grove motoriek vb. fietsen, bal gooien en vangen, huppelen Beperkt ruimtelijk bewustzijn. Gebrek aan bewustzijn van eigen lichaam. Een gevoelige tastzin. Beperkte concentratie is mogelijk. Verlangen naar veel aandacht Overdreven emoties. Moeilijkheden met: kloklezen, kalender,omgaan met geld, weg vinden. Slechte oog-handcoördinatie. Onnauwkeurig 6

7 verbale dyspraxie (DVD -- developmental verbal dyspraxia) Verbale ontwikkelingsdyspraxie is een uitspraakstoornis, die te maken heeft met de spraakmotoriek. Het is een onvermogen tot het juist aansturen van de spraakspieren (tong,lippen,kaken,gezicht) bij het vormen van spraakklanken en voor het combineren van deze klanken tot lettergrepen en woorden. Hoewel een kind weet hij wil zeggen, kan hij/zij het niet goed. Ze hebben problemen met het programmeren, coördineren en controleren van de bewegingen die nodig zijn voor het spreken. Het spreken kan daardoor onverstaanbaar worden of het kind zegt een woord de ene keer wel goed en de andere keer weer niet. De oorzaak ligt in de hersenen op het niveau waar het plan om klanken en woorden uit te spreken wordt klaargemaakt. Bij verbaal dyspractische kinderen gaat het op elkaar afstemmen van spierbewegingen dus niet goed. Er is dus niets mis met de spraakspieren op zich of met de zenuwenbanen die de spieren actief maken. Kinderen met verbale dyspraxie moeten leren om de juiste klanken uit te spreken door op de juiste manier hun tong te plaatsen, lippen te ronden enz. Kenmerken Weinig of geen gebrabbel als baby. Het spreken komt laat op gang. Moeite met eten en drinken. Het spreken is onverstaanbaar. De ene keer wordt een klank of woord wel goed gezegd, een ander keer wordt een klank of woord vervormd, vervangen of weggelaten. Het kind kan bepaalde klanken niet uitspreken en gebruikt alleen die klanken die hij wel kan zeggen. Als de woorden of zinnen langer worden maakt het kind meer fouten in de uitspraak. Verstoorde intonatie: te hard, monotoon. Problemen met het maken van de bewegingen van tong, lippen, verhemelte en kaak. (mondmotoriek) 7

8 8

Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang.

Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang. Overleg van tevoren altijd met de ouders over de aanpak voor het kind en tips voor de omgang. Aandacht stoornissen ADD Attention Deficit Disorder (letterlijk: aandacht tekort stoornis) - Een vorm van ADHD

Nadere informatie

AD(H)D bespreken. BEN/LO/ADHD/14/0003a April 2014

AD(H)D bespreken. BEN/LO/ADHD/14/0003a April 2014 AD(H)D bespreken N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst, of wanneer u zich

Nadere informatie

Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar. Het ADHD-team

Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar. Het ADHD-team Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar Het ADHD-team Uw kind heeft AD(H)D of er bestaat het vermoeden dat uw kind deze aandachtsstoornis heeft. Op het ADHD-spreekuur van de polikliniek

Nadere informatie

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers Autismespectrumstoornis SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND 19-10-2016 Mandy Bekkers (mandybekkers@hotmail.com) Waarschuwing vooraf! 2 Geschiedenis Autos (Grieks: zelf) 1937-1940: Term autisme 1943 &

Nadere informatie

Het ABC van de leerstoornissen

Het ABC van de leerstoornissen Het ABC van de leerstoornissen 23 oktober 2012 K.A. Redingenhof Leuven Nadia Gielen Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek PraxisP Inhoud Leerstoornissen, dyslexie, dyscalculie een beknopt overzicht

Nadere informatie

Uitgeverij Schoolsupport

Uitgeverij Schoolsupport 11 Hoofdstuk 1 Over DCD Wat is DCD? DCD is een coordinatieontwikkelingsstoornis. Als je DCD hebt, heb je een probleem met coördinatie. Het is dan moeilijk voor je om op de juiste wijze bewegingen uit te

Nadere informatie

De inhoud van dit thema:

De inhoud van dit thema: DC 13 Leerstoornissen 1 Inleiding In dit dc-thema lees je in het kort iets over enkele leerstoornissen. Je zult géén deskundige worden in het herkennen en behandelen van leerstoornissen door dit dc-thema

Nadere informatie

Dyspraxie - DCD. DCD = Developmental Coördination Disorder

Dyspraxie - DCD. DCD = Developmental Coördination Disorder Dyspraxie - DCD DCD = Developmental Coördination Disorder DCD = ONTWIKKELINGSSTOORNIS is niet verworven, maar aanwezig vanaf de geboorte verandert voortdurend tijdens de ontwikkeling, er duiken leeftijdsgebonden

Nadere informatie

Inzicht in Autisme. Lezing

Inzicht in Autisme. Lezing Inzicht in Autisme Lezing 18-09-2014 FRANS COOLEN ASS Trainer NVA ASS Trainer/coach bij In to Autisme frans.coolen@intoautisme.nl ASS Autisme Spectrum Stoornis Per persoon Per leeftijd In ernst In verschijningsvorm

Nadere informatie

Psychiatrie: ADHD. Dit thema gaat over ADHD als voorbeeld van een concentratie of aandachtsstoornis.

Psychiatrie: ADHD. Dit thema gaat over ADHD als voorbeeld van een concentratie of aandachtsstoornis. DC 13 Psychiatrie: ADHD 1 Inleiding Dit thema gaat over ADHD als voorbeeld van een concentratie of aandachtsstoornis. Beroepscontext: als onderwijsassistent kun je ingezet worden in het werken met leerlingen

Nadere informatie

Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1

Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1 Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1 Moet voldoen aan de criteria A, B, C en D A. Aanhoudende tekorten in sociale communicatie en sociale interactie in meerdere

Nadere informatie

Asperger en werk. Een dynamisch duo

Asperger en werk. Een dynamisch duo Asperger en werk Een dynamisch duo Natalie van Berkel Module Onderzoeksvaardigheden Stoornis van Asperger Kwalitatieve beperkingen in de sociale interactie, zoals blijkt uit ten minste 2 van de volgende:

Nadere informatie

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme Hulpmiddelen en materialen Vragen? Autisme?

Nadere informatie

Ontwikkelingsproblemen bij kinderen in de huisartsenpraktijk

Ontwikkelingsproblemen bij kinderen in de huisartsenpraktijk Ontwikkelingsproblemen bij kinderen in de huisartsenpraktijk Signalen van kind en ouders Chris2ne Weenink en Emma van Daalen Huisarts en Psychiater (poten2ële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

Omgaan met verschillen, passend onderwijzen!

Omgaan met verschillen, passend onderwijzen! Omgaan met verschillen, passend onderwijzen! Gedrag in de klas Labelen ASS en ADHD, waar denk je aan? Geef me de Vijf (Colette de Bruin) De methode heeft als uitgangspunt dat mensen met een autistische

Nadere informatie

Op naar de DSM 5! Autismespectrumstoornis. J. Wolthaus, GZ-psycholoog en C. Schoenmakers, GZ-psycholoog

Op naar de DSM 5! Autismespectrumstoornis. J. Wolthaus, GZ-psycholoog en C. Schoenmakers, GZ-psycholoog Op naar de DSM 5! Autismespectrumstoornis J. Wolthaus, GZ-psycholoog en C. Schoenmakers, GZ-psycholoog Autisme DSM IV: Stoornissen die meestal voor het eerst op zuigelingenleeftijd, kinderleeftijd of in

Nadere informatie

Richtlijnen Dyslexie. Voor

Richtlijnen Dyslexie. Voor Richtlijnen Dyslexie Voor De Divi Divi School Prinsenlaan 3 September 2018 INHOUDSOPGAVE Dyslexie blz. 02 Kenmerken van dyslexie blz. 03 Kwaliteiten en talenten blz. 03 Aanpassingen blz. 04 Normering blz.

Nadere informatie

. In een notendop. Over de auteur

. In een notendop. Over de auteur Boek : DCD-hulpgids voor leerkrachten. Achtergrond en adviezen bij de motorische coördinatiestoornis. Auteur : Eelke van Haeften 2009, Pica ISBN: 9789077671276 Bespreker : Sofie Bruyneel Datum : april

Nadere informatie

Verbale en bucco-faciale apraxie

Verbale en bucco-faciale apraxie Verbale en bucco-faciale apraxie Inleiding De logopedist heeft bij u een verbale- of bucco-faciale apraxie geconstateerd (spraakstoornis). Spreken is bij gezonde mensen een activiteit die automatisch verloopt:

Nadere informatie

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud DGM en autisme? Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme! Vragen? DGM en Autisme?

Nadere informatie

Aanvraag particulier dyslexieonderzoek

Aanvraag particulier dyslexieonderzoek Aanvraag particulier dyslexieonderzoek Aanmeldingsformulier school Individueel onderzoek Groepsonderzoek (alleen mogelijk vanaf eind groep 7) Leerlinggegevens Geb.datum Geslacht m v Groep Doublure nee

Nadere informatie

Zorginformatie OVC Havo/Vwo. schooljaar 2011-2012

Zorginformatie OVC Havo/Vwo. schooljaar 2011-2012 Zorginformatie OVC Havo/Vwo schooljaar 2011-2012 NW/jan 2011 1 INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 AANMELDPROCEDURE ZORG SECTOR 1... 3 ORTHOPEDAGOOG... 3 COUNSELING... 3 REMEDIAL TEACHING... 3 HET ZORGTEAM (ZT)...

Nadere informatie

WETENSCHAP VANDAAG OVER DYSCALCULIE

WETENSCHAP VANDAAG OVER DYSCALCULIE DYSCALCULIE BIJ VOLWASSENEN Dr. Wim Tops Neurolinguïst Psycholoog De Kronkel Rijksuniversiteit Groningen WETENSCHAP VANDAAG OVER DYSCALCULIE één hardnekkige rekenstoornis 2 veel voorkomende stoornis drie

Nadere informatie

Aanvraag vergoed dyslexie-onderzoek

Aanvraag vergoed dyslexie-onderzoek Aanvraag vergoed dyslexie-onderzoek Aanmeldingsformulier school Leerlinggegevens Geb.datum Geslacht m v Groep Doublure nee ja, in groep Op deze school sinds groep Schoolgegevens Adres Postcode Plaats Telefoon

Nadere informatie

Kinderen met ADHD. Inhoudsopgave. Wat is de oorzaak van ADHD? Wat zijn de verschijnselen van ADHD?

Kinderen met ADHD. Inhoudsopgave. Wat is de oorzaak van ADHD? Wat zijn de verschijnselen van ADHD? Kinderen met ADHD Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is de oorzaak van ADHD? 1 Wat zijn de verschijnselen van ADHD? 1 Hoe wordt de diagnose ADHD gesteld? 2 Behandeling van ADHD

Nadere informatie

Libra Revalidatie DCD. Diagnose en behandeling bij kinderen met een coördinatieontwikkelingsstoornis

Libra Revalidatie DCD. Diagnose en behandeling bij kinderen met een coördinatieontwikkelingsstoornis Libra Revalidatie DCD Diagnose en behandeling bij kinderen met een coördinatieontwikkelingsstoornis Uw kind is gezien door de revalidatiearts en tijdens dit bezoek is met u gesproken over DCD. In deze

Nadere informatie

DYSARTRIE & SPRAAKAPRAXIE

DYSARTRIE & SPRAAKAPRAXIE DYSARTRIE & SPRAAKAPRAXIE DYSARTRIE & SPRAAKAPRAXIE Wat is dysartrie? Dysartrie betekent letterlijk moeilijk kunnen articuleren. Dysartrie kan als symptoom optreden bij bepaalde neurologische aandoeningen

Nadere informatie

ADHD - MONITOR. Voornaam, naam en geboortedatum van het kind : CLB-medewerker :

ADHD - MONITOR. Voornaam, naam en geboortedatum van het kind : CLB-medewerker : Signaallijst 1 : Lichamelijk functioneren Gezondheid Astma Epilepsie Eczeem Allergie Diabetes Zintuiglijke ontwikkeling Gezicht Gehoor Slaap Slaappatroon Hoeveelheid slaap Voeding Voedingspatroon Variatie

Nadere informatie

Coördinatiestoornis bij kinderen en jongeren Developmental Coordination Disorder (DCD)

Coördinatiestoornis bij kinderen en jongeren Developmental Coordination Disorder (DCD) Wat staat er in deze folder? UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Coördinatiestoornis bij kinderen en jongeren Developmental Coordination Disorder (DCD) Inleiding voor ouders 1 Informatie

Nadere informatie

Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET NLD IN DE WERKSITUATIE

Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET NLD IN DE WERKSITUATIE Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET NLD IN DE WERKSITUATIE Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één op de twaalf deelnemers op een ROC heeft

Nadere informatie

Inhoud. 1. Inleiding. 2. Voor de eerste bijles. 3. ADHD en ADD. 4. Dyslexie en Dyscalculie. 5. Autisme. 5.1. Syndroom van Asperger. 5.2.

Inhoud. 1. Inleiding. 2. Voor de eerste bijles. 3. ADHD en ADD. 4. Dyslexie en Dyscalculie. 5. Autisme. 5.1. Syndroom van Asperger. 5.2. Inhoud 1. Inleiding 2. Voor de eerste bijles 3. ADHD en ADD 4. Dyslexie en Dyscalculie 5. Autisme 5.1. Syndroom van Asperger 5.2. PDD- Nos 6. Faalangst 7. Bronnenlijst 1. Inleiding Kinderen met veelvoorkomende

Nadere informatie

UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Coördinatiestoornis bij kinderen en jongeren

UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Coördinatiestoornis bij kinderen en jongeren UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Coördinatiestoornis bij kinderen en jongeren Developmental Coordination Disorder (DCD) Wat staat er in deze folder? Inleiding voor ouders 1 Informatie

Nadere informatie

Handleiding bijles geven aan leerlingen met leer- en gedragsproblemen

Handleiding bijles geven aan leerlingen met leer- en gedragsproblemen Bijlesnetwerk B.V. Internet: www.bijlesnetwerk.nl E- mail: info@bijlesnetwerk.nl Telefoon: 024-6636089 Handleiding bijles geven aan leerlingen met leer- en gedragsproblemen 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding

Nadere informatie

Omgaan met AD(H)D, Dyslexie, Autisme, Aspergersyndroom en PDD-NOS

Omgaan met AD(H)D, Dyslexie, Autisme, Aspergersyndroom en PDD-NOS Omgaan met AD(H)D, Dyslexie, Autisme, en PDD-NOS VTL helpt je vooruit AD(H)D ADHD is de afkorting van Attention Deficit Hyperactivity Disorder. De vertaling hiervan is een aandachtstekort stoornis met

Nadere informatie

ADHD. Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Hoe wordt de diagnose bij kinderen gesteld? ADHD poli

ADHD. Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Hoe wordt de diagnose bij kinderen gesteld? ADHD poli 00 ADHD Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit Hoe wordt de diagnose bij kinderen gesteld? ADHD poli U bent met uw kind verwezen naar de ADHD poli. De ADHD poli is een samenwerkingsverband tussen

Nadere informatie

Praktische opdracht Biologie ADHD

Praktische opdracht Biologie ADHD Praktische opdracht Biologie ADHD Praktische-opdracht door een scholier 2047 woorden 23 april 2003 5,1 28 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is ADHD? ADHD is de afkorting voor: Attention Deficit Hyperactivity

Nadere informatie

7. DYSLEXIE. Hoe voelt dyslexie aan?

7. DYSLEXIE. Hoe voelt dyslexie aan? 7. DYSLEXIE Hoe voelt dyslexie aan? Testje voorlezen (klassikaal lezen is geen goed idee, tenzij het koorlezen is). Voor de persoon met dyslexie: genant, frustratie, gokken of raden, opgeven, niet begrijpen

Nadere informatie

EHBM. Eerste hulp bij moeilijkheden DCD

EHBM. Eerste hulp bij moeilijkheden DCD EHBM Eerste hulp bij moeilijkheden DCD 1 WAT IS DCD? DCD = Developmental Coördination Disorder (vroeger dyspraxie genoemd) 2 DCD = ONTWIKKELINGSSTOORNIS is niet verworven, maar aanwezig vanaf de geboorte

Nadere informatie

Aanmeldformulier scholen vergoed dyslexie onderzoek

Aanmeldformulier scholen vergoed dyslexie onderzoek Aanmeldformulier scholen vergoed dyslexie onderzoek 1. School- en leerlinggegevens Gegevens school Naam school Adres Postcode en plaats BRIN-nummer Verwijzer e-mail adres IB Werkdagen IB Leerkracht(en)

Nadere informatie

Omgaan met leer- en gedragsproblemen

Omgaan met leer- en gedragsproblemen Omgaan met leer- en gedragsproblemen Omgaan met leer- en gedragsproblemen In uw functie als praktijkopleider begeleidt u studenten. Het kan zijn dat uw student een bepaalde diagnose zoals AD(H)D, Dyslexie,

Nadere informatie

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis.

DSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. DSM IV interview Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. A.A. Spek Klinisch psycholoog Centrum Autisme Volwassenen GGZ Eindhoven Wanneer

Nadere informatie

Leerlingdossier Dyslexie

Leerlingdossier Dyslexie Leerlingdossier Dyslexie ouders - Gemeente Lekstroom Let op: voor het digitaal invullen van dit formulier heeft u de meest recente versie van Adobe Acrobat Reader nodig. Download dit formulier eerst naar

Nadere informatie

Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET NLD IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS

Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET NLD IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS Informatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR DEELNEMERS MET NLD IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één op de twaalf deelnemers op een ROC heeft

Nadere informatie

Doordat bewegen en uitvoeren van activiteiten moeilijker gaat, voelt een kind met DCD zich soms onzeker. Ook kan het activiteiten spannend vinden.

Doordat bewegen en uitvoeren van activiteiten moeilijker gaat, voelt een kind met DCD zich soms onzeker. Ook kan het activiteiten spannend vinden. Onlangs is uw kind gezien in het observatieteam en is de diagnose DCD gesteld. In deze folder leest u wat DCD is, wat de behandeling bij Libra Revalidatie & Audiologie locatie Blixembosch inhoudt en hoe

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger syndroom

Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger syndroom Werkstuk Biologie Autisme, PDD-Nos, Asperger s Werkstuk door een scholier 2107 woorden 12 mei 2003 6,6 348 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is Autisme? Autisme is een stoornis. Er zijn verschillende vormen

Nadere informatie

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme

Deel VI Verstandelijke beperking en autisme Deel VI Inleiding Wat zijn de mogelijkheden van EMDR voor cliënten met een verstandelijke beperking en voor cliënten met een autismespectrumstoornis (ASS)? De combinatie van deze twee in een en hetzelfde

Nadere informatie

AD(H)D bij Volwassenen

AD(H)D bij Volwassenen AD(H)D bij Volwassenen https://youtu.be/fgssoj-tbsa JASPER'S REAL LIFE DSM IV-TR naar DSM 5 1950 DSM I Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 2013 DSM 5 X DSM IV-TR naar DSM 5 Belangrijke

Nadere informatie

Poliklinische revalidatie bij DCDproblematiek. jaar

Poliklinische revalidatie bij DCDproblematiek. jaar Poliklinische revalidatie bij DCDproblematiek bij kinderen van 4 tot 12 jaar Inleiding Stil zitten, veters strikken, schrijven, met bestek eten of een bal vangen. Dit zijn een aantal activiteiten waarvan

Nadere informatie

Neuro Cognitief en Sociaal

Neuro Cognitief en Sociaal Neuro Cognitief en Sociaal wat is pathologie en wat normaal? Mijlpalen in de (ab)normale ontwikkeling KNP Praktijk Neurocognitie onderzoek welkom@knp-praktijk.nl Dr. Annemaaike Serlier-van den Bergh Klinisch

Nadere informatie

Beelddenken. een nieuw label

Beelddenken. een nieuw label Beelddenken een nieuw label of label doorbrekend? Passend onderwijs is onderwijs aan taaldenkers en beelddenkers passend onderwijzen via zien - horen voelen - denken vanmiddag Focus op beelddenken Doel:

Nadere informatie

18/01/19 ALGEMENE ONTWIKKELINGSACHTERSTAND. Programma. Algemene ontwikkelingsachterstand

18/01/19 ALGEMENE ONTWIKKELINGSACHTERSTAND. Programma. Algemene ontwikkelingsachterstand ALGEMENE ONTWIKKELINGSACHTERSTAND Programma Wat is een algemene ontwikkelingsachterstand? Vaststellen van een ontwikkelingsachterstand Begeleiding - algemeen Specifieke domeinen die itvallen Profiel per

Nadere informatie

Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis

Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis Het stimuleren van sociaalcommunicatieve vaardigheden bij jonge kinderen met een autismespectrumstoornis Herbert Roeyers Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen VVL Congres, Berchem, 14 maart 2014 Pervasieve

Nadere informatie

Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking. Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016

Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking. Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016 Kennis en aanpak van ouders met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking Esther Glas & Sandra Segers 10 November 2016 Esther Glas Sandra Segers OUDERSCHAP Stelling 1 Mensen met een verstandelijke

Nadere informatie

Reader. Autisme Spectrum Stoornissen

Reader. Autisme Spectrum Stoornissen Reader Autisme Spectrum Stoornissen Inhoudsopgave 1. Inleiding ASS... 3 1.1 Wat is ASS... 3 Omschrijving ASS... 3 3 hoofdkenmerken... 3 Sociale interactie... 3 Communicatie... 4 Problemen in de verbeelding...

Nadere informatie

van delen tot het geheel. Hij kan bijvoorbeeld zijn kleding binnenstebuiten aantrekken, of zijn kopje naast de tafel zetten.

van delen tot het geheel. Hij kan bijvoorbeeld zijn kleding binnenstebuiten aantrekken, of zijn kopje naast de tafel zetten. Afasie Als iemand een beroerte krijgt gebeurt dat bijna altijd plotseling. De schok is groot. Men heeft zich niet kunnen voorbereiden en men weet niet wat hen overkomt. Het dagelijkse leven wordt verstoord.

Nadere informatie

Communicatie is meer dan spreken: Over communicatie met mensen met cognitieve gevolgen na niet aangeboren hersenletsel

Communicatie is meer dan spreken: Over communicatie met mensen met cognitieve gevolgen na niet aangeboren hersenletsel Communicatie is meer dan spreken: Over communicatie met mensen met cognitieve gevolgen na niet aangeboren hersenletsel Communicatie en hersenletsel: begrijpen wij elkaar? September 2010 Voorstellen Vakantie

Nadere informatie

Leerlingdossier Dyslexie

Leerlingdossier Dyslexie LET OP! Voor het invullen van dit formulier is Adobe Reader nodig. U kunt deze gratis downloaden via www.adobe.nl. Leerlingdossier Dyslexie Deze intakevragenlijst is bedoeld voor ouders/verzorgers van

Nadere informatie

Even voorstellen. Waarom gedragsproblemen?

Even voorstellen. Waarom gedragsproblemen? Kinderen met Autisme en ADHD Door: Anneke Eveleens Even voorstellen Timotheüs biedt - cursussen en begeleiding voor kerken en ouders over kinderwerk en geloofsopvoeding - cursussen op maat - cursussen

Nadere informatie

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Cecile Blansjaar: orthopedagoog/autisme specialist Gedragskundige Stichting de Waerden Mede oprichter De Sociale Bron Wat is Autisme? In Nederland

Nadere informatie

Neem er even de tijd voor!

Neem er even de tijd voor! DYSLEXIE Neem er even de tijd voor! Ongeveer 3,5 procent van alle leerlingen in het basis- en het voortgezet onderwijs heeft problemen met lezen en spellen als gevolg van dyslexie. Een deel van deze kinderen

Nadere informatie

Vroegtijdige herkenning van taalontwikkelingsstoornissen (TOS)

Vroegtijdige herkenning van taalontwikkelingsstoornissen (TOS) Vroegtijdige herkenning van taalontwikkelingsstoornissen (TOS) Joyce Rompelberg (Logopedist, Spraak- taalpatholoog) Linda Berben (Pedagogisch Behandelaar, Taalcoach, Relatiebeheer) David https://www.youtube.com/watch?v=1hortdwhtyw

Nadere informatie

Informatie over afasie. Afdeling logopedie

Informatie over afasie. Afdeling logopedie Informatie over afasie Afdeling logopedie Wat is afasie? Vooraf Uw partner of familielid heeft afasie. In deze folder kunt u lezen wat afasie inhoudt en hoe u hiermee kunt omgaan. Wat is afasie Afasie

Nadere informatie

Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider

Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider Gegevens leerling Naam leerling :.. 0 jongen 0 meisje Geboortedatum Groep

Nadere informatie

Zo te zien is er met Mike niets aan de hand. Toch is hij anders dan anderen. Hij kan urenlang tikken op zijn favoriete voorwerpen.

Zo te zien is er met Mike niets aan de hand. Toch is hij anders dan anderen. Hij kan urenlang tikken op zijn favoriete voorwerpen. Autisme Zo te zien is er met Mike niets aan de hand. Toch is hij anders dan anderen. Hij kan urenlang tikken op zijn favoriete voorwerpen. Op andere mensen reageert hij niet. Zijn ouders dachten eerst

Nadere informatie

Leerlingdossier Onderzoek en behandeling van ernstige dyslexie

Leerlingdossier Onderzoek en behandeling van ernstige dyslexie Leerlingdossier Onderzoek en behandeling van ernstige dyslexie Bestemd voor school / interne begeleider Datum invullen Gegevens leerling Achternaam Voornaam (voluit) Geslacht M / V* Adres Postcode en plaats

Nadere informatie

Hoofdstuk 8. (Leer)stoornissen (her)kennen en aanpakken. Do s en don ts bij (leer)stoornissen

Hoofdstuk 8. (Leer)stoornissen (her)kennen en aanpakken. Do s en don ts bij (leer)stoornissen Hoofdstuk (Leer)stoornissen (her)kennen en aanpakken Do s en don ts bij (leer)stoornissen 167 . (Leer)stoornissen (her)kennen en aanpakken - Do s en don ts bij (leer)stoornissen INHOUD Inleiding......................................................................

Nadere informatie

Wanneer de vlag de lading niet meer dekt: over het gebruik van labels voor stoornissen

Wanneer de vlag de lading niet meer dekt: over het gebruik van labels voor stoornissen Wanneer de vlag de lading niet meer dekt: over het gebruik van labels voor stoornissen Het moeilijke kind stelt ons vragen: Wie is de volwassene is die hem of haar zo moeilijk vindt? Met welke ver(w)achtingen

Nadere informatie

WORKSHOP DYSCALCULIE. SSgN studiedag 21 maart 2014

WORKSHOP DYSCALCULIE. SSgN studiedag 21 maart 2014 WORKSHOP DYSCALCULIE SSgN studiedag 21 maart 2014 6 + 3 =? Volgens Jelle (2Jn): 6 + 3 = 8??? Hoe doet Jelle dat? 6 x 7 =? Volgens Jelle: 6 x 7 = 44 Of 49? Jelle heeft het eerste uur vrij. Het tweede uur

Nadere informatie

FICHE 5: Ga auditieve informatieverwerking

FICHE 5: Ga auditieve informatieverwerking 2015 1 FICHE 5: Ga auditieve informatieverwerking KENMERKEN EN AANBEVELINGEN [Typ hier] UIT: Intelligentiemeting in nieuwe banen: de integratie van het CHC-model in de psychodiagnostische praktijk. Walter

Nadere informatie

Aanmeldingsformulier school Onderzoek en behandeling van ernstige dyslexie Bestemd voor school / interne begeleider

Aanmeldingsformulier school Onderzoek en behandeling van ernstige dyslexie Bestemd voor school / interne begeleider Aanmeldingsformulier school Onderzoek en behandeling van ernstige dyslexie Bestemd voor school / interne begeleider Datum invullen Gegevens leerling Achternaam Voornaam (voluit) Geslacht M / V* Adres Postcode

Nadere informatie

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag. Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens oa Gordonmethode

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag. Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens oa Gordonmethode Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens o.a. Gordonmethode 28 januari 2015 13.30 16.00 uur Berber Klein Liesbeth van Well Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag

Nadere informatie

Zorg om je toekomst. Wat is. dyslexie?

Zorg om je toekomst. Wat is. dyslexie? Zorg om je toekomst Wat is dyslexie? 2 Inleiding Dyslexie is een complex probleem. Dyslectische leerlingen zijn niet dom of lui, hun falen is geen onwil. Deze leerlingen doen vaak extra hun best, besteden

Nadere informatie

Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS

Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS Bart Lenaerts Jorinde Dewaelheyns 6 december 2010 Wat mag je verwachten? Wat is autisme? Het stellen van de diagnose Wie? Hoe? Triade van stoornissen Autisme = anders

Nadere informatie

Dansen zonder SDN beperkingen

Dansen zonder SDN beperkingen Dansen zonder SDN beperkingen Lesboek korte impressie achtergrondinformatie Stichting Danssport op maat Schrijvers Emmely Lefèvre & Stefan Nijmeijer Mensen met een verstandelijke beperking Waar denk je

Nadere informatie

Hoe is uw gezinssamenstelling op dit moment? Vul eerst de gegevens van u en uw partner in en daarna de gegevens van uw kinderen, van oud naar jong.

Hoe is uw gezinssamenstelling op dit moment? Vul eerst de gegevens van u en uw partner in en daarna de gegevens van uw kinderen, van oud naar jong. Orthopedagogenpraktijk Athena drs. Simone Verhoeven W.M. Dudokweg 10 a-b 1703 DB Heerhugowaard info@athenaweb.nl Intake vragenlijst bij dyslexieonderzoek Ingevuld door: U wordt vriendelijk gevraagd deze

Nadere informatie

Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor ouder(s)/verzorger(s)

Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor ouder(s)/verzorger(s) Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor ouder(s)/verzorger(s) Naam kind Geboortedatum Adres Telefoonnummer Naam school Groep Groepsverloop Burgerservicenummer Zorgverzekeraar

Nadere informatie

Late fouten in het taalbegrip van kinderen

Late fouten in het taalbegrip van kinderen 1 Late fouten in het taalbegrip van kinderen Petra Hendriks Hoogleraar Semantiek en Cognitie Center for Language and Cognition Groningen Rijksuniversiteit Groningen 2 De misvatting Actief versus passief

Nadere informatie

Informatiebrochure Apraxie

Informatiebrochure Apraxie Informatiebrochure Apraxie UZ Leuven 2 Beste familie, deze informatiebrochure bieden wij u aan naar aanleiding van de spraak-, taal - en/of slikproblemen die uw familielid momenteel ondervindt. In deze

Nadere informatie

Zorginformatie OVC. VMBO bovenbouw

Zorginformatie OVC. VMBO bovenbouw Zorginformatie OVC VMBO bovenbouw Schooljaar 2010-2011 GK/jan. 2011 INHOUDSOPGAVE INLEIDING 3 AANMELDPROCEDURE ZORG SECTOR 2 3 ZORGTEAM (ZT) 3 ZORGADVIESTEAM (ZAT) 4 ORTHOPEDAGOOG 4 COUNSELOR 4 TEAMLEERLINGBEGELEIDERS

Nadere informatie

Developmental Coordination Disorder. Miriam Verstegen Kinderrevalidatiearts

Developmental Coordination Disorder. Miriam Verstegen Kinderrevalidatiearts Developmental Coordination Disorder Miriam Verstegen Kinderrevalidatiearts 11-06-2015 Inhoud Developmental Coordination Disorder Criteria Kenmerken Comorbiditeiten Pathofysiologie Behandeling Prognose

Nadere informatie

Visuele aandachtspanne. Madelon van den Boer Universiteit van Amsterdam

Visuele aandachtspanne. Madelon van den Boer Universiteit van Amsterdam Visuele aandachtspanne Madelon van den Boer Universiteit van Amsterdam Programma Waarom visuele aandachtspanne (VAS)? Wat is VAS? Relatie met lezen Recente ontwikkelingen Samenvatting Vragen Dyslexie Een

Nadere informatie

Het motorisch onhandige kind

Het motorisch onhandige kind Workshop Het motorisch onhandige kind Signalering en doorverwijzing door de leerkracht 01-10-2014 Ester Litjens, Ergotherapeute Pia Hoezen, Kinderfysiotherapeute (Master Pediatric Physical Therapy MPPT)

Nadere informatie

Developmental Coordination Disorder (DCD) Informatie en behandeling

Developmental Coordination Disorder (DCD) Informatie en behandeling Developmental Coordination Disorder (DCD) Informatie en behandeling Developmental Coordination Disorder Schrijven, met bestek eten, een bal vangen, een logisch verhaal vertellen of huiswerkopdrachten uitvoeren.

Nadere informatie

Het syndroom van Down en autisme duel of dual? Yvette Dijkxhoorn

Het syndroom van Down en autisme duel of dual? Yvette Dijkxhoorn Het syndroom van Down en autisme duel of dual? Yvette Dijkxhoorn Diagnostiek 1. Screening 2. Individueel descriptieve diagnostiek 3. Begeleiding en Behandeling Autismespectrumstoornissen VROEGE ONTWIKKELING

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Project Leerzorg. Achtergrond

Hoofdstuk 2. Project Leerzorg. Achtergrond Hoofdstuk Project Leerzorg Achtergrond 3 . Project Leerzorg - Achtergrond ONTSTAAN Het Project Leerzorg werd ingediend in antwoord op de oproep tot voorstellen voor netoverschrijdende en multidisciplinaire

Nadere informatie

Ik leer anders Opleidingscentrum

Ik leer anders Opleidingscentrum Er bestaat geen specifiek type beelddenker. Beelddenkers herkennen zich bijna altijd in meer dan één van bovenstaande types. Deze observatielijst geeft een goede indicatie of een leerling een beelddenker

Nadere informatie

Presentatie Ineke Vliem: anders denken, anders leren 9 oktober 2012. anders denken, anders leren. anders denken, anders leren

Presentatie Ineke Vliem: anders denken, anders leren 9 oktober 2012. anders denken, anders leren. anders denken, anders leren Presentatie Ineke Vliem: 9 oktober 2012 Dia 1 anders denken anders leren Ineke Vliem Dia 2 Anders denken, anders leren: en -problemen bij hoogbegaafdheid, ADHD, ADD, dyslexie Hoog sensitiviteit (HSP) Beelddenken

Nadere informatie

bij het Overdrachtdocument peuter - kleuter

bij het Overdrachtdocument peuter - kleuter Zor gboek je bij het Overdrachtdocument peuter - kleuter Datum Ingevuld door: (naam en functie): STEDELIJK ZORGBOEKJE PEUTER- KLEUTER ROTTERDAM Zorgboekje De pedagogisch medewerker vult dit boekje behorende

Nadere informatie

Zorgboekje. Kindgegevens

Zorgboekje. Kindgegevens Zorgboekje De pedagogisch medewerker vult dit boekje behorende bij het overdrachtdocument peuter kleuter in als er een zorgbehoefte bij het kind is gesignaleerd. Zij/ hij vult in wat van toepassing is

Nadere informatie

Rapport Lotje H. Naam Lotje H. Geboortedatum School/Locatie Boogschutter 0-7. Schooljaar Aanmaakdatum

Rapport Lotje H. Naam Lotje H. Geboortedatum School/Locatie Boogschutter 0-7. Schooljaar Aanmaakdatum Naam Geboortedatum 2-5-2012 School/Locatie Boogschutter 0-7 Schooljaar 2017-2018 Aanmaakdatum 9-10-2017 Groep Beren 2 Leraar Lieve van W. Bazalt Basisbehoeften Basiskenmerken Een kind dat lekker in zijn

Nadere informatie

Waar dyslexie precies vandaan komt, kun je bij de oorzaak van dyslexie lezen.

Waar dyslexie precies vandaan komt, kun je bij de oorzaak van dyslexie lezen. Wat is dyslexie? Dat zoeken we op! Van Dale zegt het volgende: Of dyslexie hetzelfde is als woordblindheid, valt te betwisten (zie kopje dyslexie of woordblind? ), maar moeite met lezen, schrijven en spellen

Nadere informatie

Wat is niet aangeboren hersenletsel?

Wat is niet aangeboren hersenletsel? Wat is niet aangeboren hersenletsel? Als hersenen beschadigd raken op latere leeftijd spreken we van (NAH) Niet aangeboren hersenletsel Niet-aangeboren hersenletsel is blijvende schade aan de hersenen

Nadere informatie

ADHD. Behandelingsstrategieën DSM IV. Diagnostiek. Vragenlijst voor gedragsproblemen bij kinderen (VvGK) ( Attention deficit hyperactivity disorder )

ADHD. Behandelingsstrategieën DSM IV. Diagnostiek. Vragenlijst voor gedragsproblemen bij kinderen (VvGK) ( Attention deficit hyperactivity disorder ) ADHD ( Attention deficit hyperactivity disorder ) Behandelingsstrategieën Evelien Dirks Een ontwikkelingsstoornis Problemen met de concentratieperiode Problemen met de impulsbeheersing Problemen met de

Nadere informatie

NLD bij (jong) volwassenen in opleiding en werksituaties

NLD bij (jong) volwassenen in opleiding en werksituaties NLD bij (jong) volwassenen in opleiding en werksituaties Lia Charité praktijk voor psychosociale therapie Lia Charité Notenboom 6 5682 HZ Best Nederland tel: +31499 398302 info@liacharite.nl www.liacharite.nl

Nadere informatie

Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen. Rob Neyens 22.10.2009

Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen. Rob Neyens 22.10.2009 Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen Rob Neyens 22.10.2009 Programma 1. Theorie: wat is autisme? 1.1 Buitenkant 1.2 Binnenkant 2. Praktijk: hoe omgaan met autisme? 2.1 Remediëren 2.2 Compenseren

Nadere informatie

Ik heb het moeilijk met / last van

Ik heb het moeilijk met / last van overkruisen van de middellijn lezen (eventueel dyslexie) grove motoriek, voornamelijk lopen en evenwicht, bal vangen fijne motoriek leren fietsen of zwemmen volgen met de ogen zwakke of te gespannen pengreep

Nadere informatie

Scouts met een beperking

Scouts met een beperking ! Scouts met een beperking Kinderen met ADHD In de volksmond verklaart men de afkorting ADHD wel met Alle Dagen Heel Druk. Hierbij legt men de nadruk op het hyperactieve gedrag, waarbij het motorisch onrustige,

Nadere informatie

Beter zien is beter leven

Beter zien is beter leven Beter zien is beter leven Wij helpen u en uw kind graag om beter te zien Oogonderzoek en visuele training bij: Lees- en leerproblemen NLD Dyslexie Hoofdpijn Vermoeide ogen Concentratieproblemen Klachten

Nadere informatie

VOORWOORD. Hartelijke leesgroetjes, Joost. De DCD survivalgids. Hey,

VOORWOORD. Hartelijke leesgroetjes, Joost. De DCD survivalgids. Hey, De DCD survivalgids VOORWOORD Hey, Mijn naam is Joost! Ik ben 8 jaar en heb DCD. Toen ik klein was, zagen mijn ouders dat ik minder snel leerde kruipen, rechtop staan en stappen dan mijn oudere zus. In

Nadere informatie

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens o.a. Gordonmethode

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens o.a. Gordonmethode Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens o.a. Gordonmethode 27 januari 2016 14.30 17.00 uur Madeleine Vreeburg Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag in de

Nadere informatie