De Westergasfabriek... zo werkt het...
2
De Westergasfabriek, zo werkt het Inhoud De Westergasfabriek Hoe werkt de Westergasfabriek? 6 De Westergasfabriek Missie 8 De Westergasfabriek Waarden 10 De Westergasfabriek Visie 12 Cultuur Kunst en cultuur 14 Cultuur Stichting Westergasfabriek 16 Cultuur Digitale media 18 Organisatie Westergasfabriek BV 20 Organisatie Marketing 22 Organisatie Communicatie 24 Organisatie Medewerkers BV 26 Organisatie Organogram 28 Geld Inkomsten en uitgaven 30 Geld Eigendom 32 Verhuur Vaste huurders 34 Verhuur Tijdelijke huurders 36 Verhuur Vereniging promotie Westergasfabriek 38 De omgeving Cultuurpark Westergasfabriek 40 De omgeving Stadsdeel Westerpark 42 De omgeving Buurt, stad en land 44 De omgeving Internationaal 46 Verleden en toekomst Transformatie 48 Contactgegevens 50 regie inspireren controleren 4
De Westergasfabriek Hoe werkt de Westergasfabriek? Op de Westergasfabriek gebeurt van alles. Er zijn creatieve bedrijven gevestigd, er is een gevarieerd uitgaansleven, binnen en buiten worden voorstellingen vertoond, evenementen gehouden en concerten gegeven. Mensen vinden er inspiratie, een werkplek of ontspanning. hoe wat waarom Maar hoe zit dat nou precies? Is de Westergasfabriek een commerciële onderneming, van wie is die Westergasfabriek eigenlijk, willen ze mijn project subsidiëren? En zo zijn er nog veel meer vragen te bedenken. In dit boekje staan de antwoorden. Dit boekje is bedoeld voor: werknemers, klanten, partners en de pers. 6
De Westergasfabriek Missie De Westergasfabriek exploiteert ruimte voor creatieve, culturele en innoverende ondernemers. Daarmee willen we een breed publiek inspiratie en ontspanning bieden in een avontuurlijke, duurzame en vriendelijke omgeving. Zowel lokaal, nationaal als internationaal wil de Westergasfabriek een ontmoetingsplaats zijn voor ondernemende mensen met vernieuwende gedachten. ontmoeten inspireren ontspannen 8
Waar staat de Westergasfabriek voor? De Westergasfabriek Waarden cultuur ondernemen avontuur Cultuur Het geheel aan voortbrengselen van een gemeenschap *, maar ook creatief, onderzoekend, slim, doordacht. Ondernemen Niet bang om iets groots of moeilijks op zich te nemen *, maar ook enthousiast, dienstverlenend, energiek. Avontuur Belust zijn op iets ongewoons, spannends of onverwachts *, maar ook open, innovatief, inspirerend, jong van geest. * volgens Van Dale 10
De Westergasfabriek Visie Een avontuurlijke, inspirerende omgeving ontstaat door huurders te zoeken die publieksgericht, vernieuwend en ondernemend zijn en die bereid zijn om samen te werken. Regie over de verhuur is daarom het meest essentiële instrument om onze missie te verwezenlijken. regisseren stimuleren participeren De Westergasfabriek stimuleert het gebruik van de ruimtes voor culturele evenementen om daarmee verrassing en vernieuwing te garanderen. We participeren in een aantal culturele projecten en stimuleren samenwerking tussen de huurders. We willen graag interactie met ons publiek, ook als het niet lijfelijk op het terrein aanwezig is. Met online media en onze moderne, digitale infrastructuur laten we een breed publiek weten waar we voor staan en wat er op de Westergasfabriek gebeurt. Dit versterkt onze profilering waardoor het selecteren van nieuwe gebruikers eenvoudiger wordt. Zowel huurders als publiek identificeren zich met onze merkwaarden cultuur, ondernemen en avontuur. 12
Cultuur Kunst en cultuur Wij zien kunst en cultuur als dé katalysator voor het creëren van een avontuurlijke en inspirerende ontmoetingsplek. We gebruiken onze kennis van de culturele wereld om díe evenementen en ondernemers naar de Westergasfabriek te halen die daadwerkelijk kunnen en willen bijdragen aan onze waarden en omgeving. In een aantal bijzondere gevallen kan de Westergasfabriek participeren in de projecten of evenementen, zoals het Holland Festival, Cinekid en de Kunstvlaai. katalyseren ontvangen meedoen De Westergasfabriek BV neemt ook zelf initiatieven. Deze worden ondergebracht bij en uitgevoerd door de Stichting Westergasfabriek. 14
Cultuur Stichting Westergasfabriek De Stichting Westergasfabriek ondersteunt de ziel van de Westergasfabriek. Zij initieert en stimuleert culturele en maatschappelijke projecten op de Westergasfabriek. Deze projecten worden afzonderlijk gefinancierd op projectbasis en het management en de productie worden via de stichting geregeld. Op deze manier kunnen deze projecten de Westergasfabriek BV financieel niet in gevaar brengen. programmeren financieren initiëren De stichting ontvangt een bijdrage van de BV en werft zelfstandig fondsen om haar programma te kunnen uitvoeren. In het stichtingsbestuur zitten mensen uit kunst, cultuur, politiek en bedrijfsleven. De plannen van de stichting worden uitgevoerd door projectteams waarin ook de initiatiefnemers deelnemen. Voorbeelden van initiatieven van de stichting zijn: de Midzomernachten, Zomergas en de UPLabs. 16
Cultuur Digitale media We hebben een zwak voor behoud én voor vernieuwing. Digitale media kunnen veel bijdragen aan het verspreiden van cultuur en aan het zakelijke succes van onze huurders. Daarom hebben we draadloze toegang tot het internet over vrijwel het hele terrein en zijn we aangesloten op de Mediaring Amsterdam, een glasvezelverbinding waardoor we live uitzendingen kunnen verzorgen, onze huurders een supersnelle internetverbinding kunnen bieden en festivals kunnen helpen met interactieve publieksondersteuning. vernieuwen versnellen verspreiden 18
Organisatie Westergasfabriek BV De Westergasfabriek BV is de organisatie die de ruimtes in de monumentale gebouwen op het terrein van het Cultuurpark Westergasfabriek beheert en exploiteert. De BV verhuurt ruimtes op basis van de culturele, creatieve missie. Er werken ongeveer acht mensen. sturen exploiteren beheren De BV is een niet-gesubsidieerde, zakelijke onderneming. De mensen die er werken regelen de verhuur, helpen de huurders, beheren de ruimtes en zorgen voor de marketing en communicatie. De BV is de motor van de Westergasfabriek, die ervoor zorgt dat er een gezonde financiële basis is om de culturele ambities te kunnen waarmaken. De BV is net als de gebouwen zelf eigendom van MeyerBergman. Maya Meijer-Bergmans (eigenaar) en Liesbeth Jansen (statutair directeur) vormen de directie van de Westergasfabriek BV. 20
Organisatie Marketing Wat de Westergasfabriek onderscheidt van andere aanbieders van ruimte is de combinatie van creatieve uitstraling, de unieke historische gebouwen, de ligging in een prachtig park, een hypermoderne digitale infrastructuur en de aanwezigheid van grote en kleine ondernemers die kunnen bijdragen aan het succes. uitstralen publieksgericht habitat We richten onze communicatie vooral op de klanten van onze klanten: het grote publiek. Want als zij graag op de Westergasfabriek komen, huren onze klanten er ook graag. Voor de vaste verhuur richt de Westergasfabriek zich op publieksgerichte, vernieuwende ondernemingen met liefst een cultureel accent. De huurprijzen zijn marktconform en er is een wachtlijst met potentiële huurders. Voor de tijdelijke verhuur richten we ons op organisaties die in de monumentale industriële ruimtes een inspirerend, origineel evenement willen organiseren. Dat kunnen dus ook huurders zijn die niets met cultuur of het grote publiek te maken hebben, maar die wel graag van de uitstraling van de Westergasfabriek gebruik willen maken. 22
Organisatie Communicatie De Westergasfabriek werkt bewust aan haar merkwaarde. We scheppen een helder beeld over wat je wel of niet kunt verwachten op de Westergasfabriek. Uiteindelijk selecteren we daarmee gebruikers en publiek. profileren etaleren netwerken De agenda op onze website geeft een overzicht van wat er te doen is op het terrein. Daarmee wordt de diversiteit van de evenementen uitgedragen. Met nieuwsbrieven voor publiek en zakelijke relaties en berichten in de media worden met regelmaat de activiteiten van de Westergasfabriek geëtaleerd. Er is een uitgebreid netwerk in cultuur, zakenwereld, politiek en pers om steeds op het juiste moment een onderwerp onder de aandacht te kunnen brengen. 24
Organisatie Medewerkers BV De directie is verantwoordelijk voor het financiële resultaat en de positie van de BV in de samenleving. De eigenaar, Maya Meijer-Bergmans, richt zich in samenwerking met stadsdeel vooral op het verder ontwikkelen van het gebied. Daarbij spelen vraagstukken op het gebied van financiering, investeringen en de culturele en maatschapelijke identiteit van het complex. Liesbeth Jansen is verantwoordelijk voor de regie en programmering van het geheel en heeft leiding over vaste en tijdelijke verhuur, sales en marketing, communicatie en beheer. samenwerken helpen gedreven Bij de BV stroomlijnt de bedrijfsvoerder alle processen binnen de BV en tussen de BV en de direct betrokkenen als het stadsdeel, huurders en leveranciers. Alle overige medewerkers zijn verantwoordelijk voor de verhuur vanuit hun eigen vaardigheden. Het vinden van nieuwe huurders en projecten (verhuur), ervoor zorgen dat de huurders goed geholpen worden voor, tijdens en na hun project (beheer) en het op heldere wijze profileren van de Westergasfabriek naar publiek en klanten (marketing en communicatie). 26
Organisatie Organogram CULTUURPARK WESTERGASFABRIEK WESTERGASFABRIEK BV BEHEER BEDRIJFSVOERING EN FINANCIEN DIRECTIE VERHUUR COMMUNICATIE WESTERGAS FABRIEK BV gebouwen STADSDEEL WESTERPARK buitenruimtes STICHTING WESTERGAS FABRIEK culturele initiatieven huurdersvereniging VERENIGING PROMOTIE WGF 28
Geld Inkomsten en uitgaven De BV heeft 32 miljoen euro geleend om de gebouwen op te kunnen knappen. Om de financiering af te lossen moet de verhuur van de gebouwen voldoende rendement opleveren. Daarnaast heeft de BV kosten voor personeel, marketing, onderhoud en huisvesting en draagt zij bij aan de Stichting Westergasfabriek. verdienen uitgeven verantwoorden Tegenover deze uitgaven staan inkomsten uit vaste en tijdelijke verhuur en verleende diensten. De inkomsten moeten kostendekkend zijn omdat de BV geen enkele subsidie krijgt op de exploitatie. In tegenstelling tot de meeste andere culturele locaties is de Westergasfabriek een onafhankelijke culturele onderneming. Daardoor kan een onafhankelijk beleid worden gevoerd. 30
Geld Eigendom De Westergasfabriek BV is eigenaar van de gebouwen, en de BV is op haar beurt weer eigendom van MeyerBergman. Mevrouw Meijer-Bergmans is actief betrokken bij de Westergasfabriek BV en bij vele andere culturele projecten. bezitten renderen verkopen De huidige eigenaar neemt genoegen met een beperkt rendement over de investeringen en streeft niet primair naar optimalisatie van de winst, maar naar een duurzaam en cultureel gebruik. Eventuele meerwinst komt ten goede aan de Westergasfabriek BV en de Stichting Westergasfabriek, en daarmee aan de ontwikkeling van de gehele organisatie. Het is mogelijk dat de gebouwen van de Westergasfabriek ooit verkocht zullen worden aan een nieuwe eigenaar. Dat kan echter alleen onder de voorwaarde dat de culturele en maatschappelijke waarden gehandhaafd blijven. Die zijn vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst met het stadsdeel, in de erfpachtovereenkomst en in het bestemmingsplan. Ook kunnen de gebouwen niet afzonderlijk worden verkocht, maar alleen als geheel complex. 32
Verhuur Vaste huurders Zestig procent van de ruimtes wordt verhuurd aan vaste huurders. Die huurders werken in een omgeving waar iedereen elkaar kent en helpt. Dat is belangrijk, omdat juist door samenwerking samenhang ontstaat. Van de vaste huurders wordt verwacht dat ze bereid zijn te participeren in evenementen op de Westergasfabriek en/of dat ze publieksgericht zijn. De Westergasfabriek BV zoekt zelf actief naar mogelijkheden om vaste huurders te betrekken bij projecten en evenementen op het terrein. verhuren participeren aanpakken 34
Verhuur Tijdelijke huurders Een deel van de ruimtes wordt verhuurd op tijdelijke basis. Dat kan vanaf een paar uur tot een paar weken. Voor tijdelijke, publieksgerichte huurders is het van belang dat ze aansluiten bij de missie en waarden van de Westergasfabriek. Tijdelijke huurders hoeven niet per se publieksgericht te zijn. Daardoor kunnen ook meer commerciële en particuliere activiteiten plaatsvinden zoals congressen, presentaties of feesten. verbreden particulier commercieel Voor het huren van tijdelijke ruimte worden vaste prijzen gehanteerd die gebaseerd zijn op de kosten van de BV. In sommige gevallen kan de BV participeren in een project. Voorwaarden zijn dan dat het project cultuur en kernwaarden van de Westergasfabriek versterkt en dat het past binnen de regie en visie van de Westergasfabriek. Veel vaste huurders kunnen diensten leveren aan de tijdelijke verhuur, wat de economische basis van de Westergasfabriek verbreedt. Daarnaast wordt gewerkt met speciale leveranciers die de Westergasfabriek goed kennen en die passen in de cultuur. 36
Verhuur Vereniging Promotie Westergasfabriek De Vereniging Promotie Westergasfabriek (VP WGF) zorgt voor samenhang in de uitstraling van alles wat de vaste huurders doen. Al deze huurders zitten in deze vereniging en dragen daar financieel aan bij. samenhang synergie promotie Elk kwartaal komt de vereniging bij elkaar. Naast het bespreken van praktische zaken, nieuws en plannen is dit de gelegenheid voor organisatoren van evenementen om zich voor te stellen. Met het budget van de vereniging worden activiteiten ontwikkeld die de synergie vergroten en een breed publiek bereiken. Voorbeelden zijn de Rollende Keukens, IJspretparc en de openluchtbioscoop. Een andere belangrijke functie van de huurdersvereniging is om te zorgen voor zoveel mogelijk onderlinge kruisbestuiving. De bedrijven op de Westergasfabriek kunnen samen veel meer dan alleen. 38
De omgeving Cultuurpark Westergasfabriek Het park waarin de gebouwen van de Westergasfabriek staan is ontworpen door Kathryn Gustafson. Het is een modern en avontuurlijk stadspark van 1,6 hectare. In dat park kan niet alleen in een natuurlijke omgeving wordt gerecreëerd, maar er worden ook concerten en evenementen georganiseerd. Stadsdeel Westerpark* beheert het park en het gebruik daarvan. natuur cultuur avontuur Cultuurpark Westergasfabriek is de naam voor park en gebouwen samen. Park en gebouwen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Niet alleen omdat de gebouwen in het park liggen, maar ook omdat het stadsdeel en de eigenaar van de gebouwen de overeenkomst hebben dat het Cultuurpark Westergasfabriek een blijvende culturele bestemming heeft. * In 2010 gaan vier westelijke stadsdelen, waaronder Westerpark, fuseren. 40
De omgeving Stadsdeel Westerpark Het stadsdeel heeft in 1990 het initiatief genomen voor wat nu een bijzonder, cultureel stadspark is. Het stadsdeel neemt actief deel aan de invulling van het Cultuurpark Westergasfabriek. Alles wat buiten gebeurt valt onder de verantwoordelijkheid van stadsdeel Westerpark*. Voor het organiseren van buitenevenementen of het aanvragen van vergunningen moet men dan ook naar het stadsdeelkantoor. Het spreekt vanzelf dat het stadsdeel en de BV nauw overleg hebben over de afstemming van alles wat er in het Cultuurpark Westergasfabriek gebeurt. De belangrijkste doelgroep van het stadsdeel zijn de buurtbewoners. buurtbelangen afstemmen invullen * In 2010 gaan vier westelijke stadsdelen, waaronder Westerpark, fuseren. 42
De omgeving Buurt, stad en land Er is veel veranderd voor de buurt met het tot wasdom komen van Cultuurpark Westergasfabriek. Een prachtig stadspark, veel culturele binnen- en buitenevenementen en vriendelijke horeca verrijken het stadsdeel. De buurt is in aanzien gestegen. Samen met het stadsdeel wordt gekeken hoe de buurt zoveel mogelijk plezier aan het park kan beleven en zo min mogelijk overlast heeft van de activiteiten. aanzien plezier versterken De Westergasfabriek BV wil de buurt graag betrekken bij alles wat er gebeurt in het Cultuurpark Westergasfabriek. Er zijn dagen voor speciale buurtevenementen, er is een buurtarief voor de huur van ruimtes en in de Gashouder kan regelmatig geskate en gespeeld worden als die niet verhuurd is. Ook voor de gemeente Amsterdam is de Westergasfabriek van belang. De meeste evenementen trekken stedelijk en landelijk publiek. De Westergasfabriek draagt ook bij aan het versterken van de positie van Amsterdam voor de toeristische en de zakelijke markt (congressen, evenementen). De Westergasfabriek verbindt de regio met de binnenstad. 44
De omgeving Internationaal Op twee manieren wil de Westergasfabriek ook internationaal een rol spelen. Als cultureel en creatief centrum met een technische fascinatie is het een goede landingsplaats voor bedrijven en kunstenaars uit andere landen of continenten. landen cultiveren herbestemmen In het herbestemmen van cultureel erfgoed heeft de Westergasfabriek een voorbeeldfunctie voor veel landen. Onder meer Zuid-Korea, Polen, Letland, Canada, Noord-Amerika en Spanje nodigden ons uit om te vertellen hoe we in Amsterdam een nieuw leven hebben gegeven aan oude fabriekshallen op vervuilde grond. 46
Verleden en toekomst Transformatie Vanaf 1992 werden de vervallen gebouwen, rijksmonumenten inmiddels, tijdelijk in gebruik genomen door creatieve ondernemers voor culturele activiteiten. Die combinatie bleek zo succesvol dat het de basis werd voor het definitieve bestemmingsplan. renoveren hergebruiken gloriëren De vervuilde bodem is verzegeld en van een schone toplaag voorzien. Na deze sanering is het park aangelegd waarin een ingenieus waterhuishoudingssysteem zorgt voor zuiver water en het hergebruik daarvan. De monumentale gebouwen verkeerden in slechte staat, met name de vloeren en daken. Gespecialiseerde ambachtslieden hebben de gebouwen gerenoveerd onder supervisie van een architect. Het gerenommeerde Britse Landscape Institute benoemde het Cultuurpark Westergasfabriek in 2007 tot het beste stadspark. In het zelfde jaar is de Westergasfabriek toegevoegd aan de Europese Route van Industrieel Erfgoed. 48
Contactgegevens Westergasfabriek BV en Stichting Westergasfabriek Post: Postbus 14732 1001 LE Amsterdam Kantoor: Pazzanistraat 41 1014 DB Amsterdam T: 020 586 07 10 F: 020 681 30 62 E: info@westergasfabriek.nl I: www.westergasfabriek.nl I: www.project-westergasfabriek.nl Amsterdam, 2010 50
52