Inhoud 1. Uitgangspunten 2. De 3 methodieken 3. Resultaatsdomeinen 4. Toepassingsgebieden Partners Deelnemende bedrijven Bijlagen Charter voor de genderbewuste communicatie. Werkdocumentatie goden en godinnen. Pagina 1 van 7
1. Uitgangspunten: De laatste decennia is het aantal vrouwen op de arbeidsmarkt exponentieel toegenomen, zowel in uitvoerende als in leidinggevende functies. Waar men als logisch gevolg daarvan een evenredig en expliciet tot bloei komen van vrouwelijke waarden en uitingen in het bedrijfsleven zou verwachten, zien we echter dat die invloed minimaal is. Organisatieculturen blijven in eerste instantie een mannelijk geïnspireerde aangelegenheid. Waar dus de kwantitatieve toename van vrouwen op de arbeidsmarkt een kwalitatieve verrijking zou kunnen betekenen vanuit de toegenomen diversiteit, stellen we geen wezenlijke verandering vast. Dit is een gemiste kans voor alle betrokken partijen omdat op deze manier een waardevolle aanvulling verloren gaat. Immers beide waarden en gedragsstijlen, zowel de 'mannelijke' als de 'vrouwelijke' hebben hun plaats en zijn belangrijk om tot goede resultaten te komen. Juist in het samenwerken van beide komt een synergie tot stand (1 + 1 = 3). Wat blijkt: Vrouwen die carrière willen maken of een verantwoordelijke functie opnemen binnen een organisatie komen vaak terecht in een omgeving met hoofdzakelijk mannelijke waarden en dito gedrag. Deze situatie is in onze cultuur historisch zo gegroeid: vanaf de industriële revolutie waren mannen meestal de kostwinners terwijl vrouwen thuis bleven en de zorg voor het gezin op zich namen. Organisaties werden dus lange tijd bevolkt door een meerderheid van mannen. Om zich een plaats te kunnen veroveren in deze 'mannelijke' omgevingen voelen vrouwen zich gemakkelijk gedwongen hun vrouwelijke waarden en gedrag op te geven en zich aan te passen aan het mannelijke gedragspatroon. Bovendien ervaren vrouwen een zekere vervreemding omdat hun natuurlijke waarden en gedrag vaak als "minderwaardig en ook als minder efficiënt worden aanzien. Ze vertrekken ook met een achterstand gezien ze zich een nieuwe stijl eigen moeten maken. Daarnaast worden vrouwen nog met een ander probleem geconfronteerd: in de discussie rond de doorstroming van vrouwen in de arbeidswereld wordt vaak verwezen naar het gegeven dat de impact van het gezinsleven op vrouwen de uitbouw van een carrière in de weg staat. Men denkt dan aan zwangerschapsperiodes, opvang van kinderen, opvang van andere familieleden, huishoudelijke beslommeringen, enzovoort. Eén en ander zou ertoe leiden dat vrouwen zich minder zouden engageren in hun arbeidsloopbaan, regelmatig afwezig zouden zijn, geen overuren kunnen presteren en dergelijke, kortom dat ze minder beschikbaar zouden zijn of blijven. De impact van het gezinsleven bij vrouwen wordt dus waargenomen als een handicap in het loopbaangegeven, iets dat in de weg zit. En dit door de organisaties en ook soms door de vrouwen zelf. Het zijn echter niet enkel de vrouwen die hierdoor onder druk komen te staan: ook mannen ervaren tegenwerking als zij willen kiezen voor hun gezin. Pagina 2 van 7
In de meeste organisaties en bedrijven worden mannen geconfronteerd met de verwachting dat werk hét centrale gegeven en hoofddoel is in hun leven. Als zij een keuze willen maken voor hun gezin, bijvoorbeeld door thuis te blijven bij hun zieke kinderen of als zij deeltijds willen werken wordt dat niet gemakkelijk aanvaard en vaak ook beschouwd als onverenigbaar met de wens om carrière te maken. Een en ander brengt mee dat vrouwen én mannen vaak gedwongen worden om keuzes te maken die niet die van hen zelf zijn. Velen zijn het contact kwijt met hun basisvaardigheden en kwaliteiten en zitten op een zijspoor te werken. Bovendien lopen zij soms vast in conflicten die hadden kunnen vermeden worden mits enige kennis van gendergebonden stijlverschillen en gevoeligheden. Met deze opleiding wil Evenwicht mensen bewust maken van hun eigen potentieel en hen ook middelen aanreiken om in allerlei situaties bewuste keuzes te kunnen maken waar zowel zijzelf als de organisatie beter van worden. 2. De methodieken: In het kader van dit project heeft Evenwicht vzw een concrete opleiding ontwikkeld die bestaat uit 3 modules, elk betreft een specifieke methodiek: Methodiek 1: Identiteit: Wat is mijn basispotentieel en hoe ga ik daar mee om, wat drijft mij? Methodiek 2: Levensloopbanen: Ervaar ik evenwicht in mijn leven en hoe kunnen de goden en godinnen mij helpen om dit te bereiken en te bewaken? Methodiek 3: Genderbewuste samenwerking en communicatie: Vanuit kennis over jezelf en de polen (vrouwelijke en mannelijke aspecten) op zoek gaan naar een betere samenwerking en communicatie. De 3 modules vormen één geheel maar kunnen ook afzonderlijk worden gevolgd, met uitzondering van module 3. Doorheen deze opleiding werken we met een Jungiaanse archetypische typologie. Een archetype is een universeel herkenbaar gedrag of symbool, iets dat terug te vinden is in alle culturen en alle tijden. Voordeel van het werken met archetypes is het feit dat ze zoals gezegd voor iedereen herkenbaar en toegankelijk zijn. Daarnaast kunnen ze op elk moment geactiveerd worden, je kan ze dus inschakelen als je ze nodig hebt. Bedoeling is een typologie aan te reiken die de deelnemers helpt om op korte tijd een inzicht te krijgen in eigen drijfveren en gedrag en hen meteen ook een kapstok biedt om een en ander in praktijk te zetten. Concreet werken we met de Griekse goden en godinnen. Belangrijk hierbij is dat elke god of godin beschikt over een aantal sterke punten maar daarnaast ook zwakke punten en valkuilen in zich draagt. Pagina 3 van 7
Methodiek 1: Identiteit: Wat is mijn basispotentieel en hoe ga ik daar mee om, wat drijft mij? Met behulp van deze methodiek gaan we een aantal zaken bekijken die verband houden met onze identiteit: - Wie ben ik als man of als vrouw? - In hoeverre is dat mijn eigen bewuste keuze of meer een gevolg van druk of verwachtingen vanuit mijn omgeving en wat zijn de consequenties van die keuze? - Wat zijn hiervan de gevolgen voor mijn werk. Concreet werken vrouwen en mannen in 2 aparte groepen. Er wordt een plenaire toelichting gegeven over de typologie, daarna worden individuele opdrachten afgewisseld met uitwisseling in groep. Duur: deze module duurt 1 volledige dag (= 2 dagdelen). Methodiek 2: Levensloopbanen: Ervaar ik evenwicht in mijn leven en hoe kunnen de goden en godinnen mij helpen om dit te bereiken en te bewaken? - wat zijn de belangrijke domeinen waarop ik actief ben in mijn leven? - welke goden en godinnen zijn sterk aanwezig in die verschillende levensdomeinen? - in hoeverre ervaar ik een evenwicht tussen die diverse domeinen? - analyse van mijn topperiodes professioneel en privé. - belang van het bekijken van de totaliteit van de persoon. Ook bij deze module worden vrouwen en mannen in 2 aparte groepen opgesplitst. Individuele opdrachten worden afgewisseld met uitwisseling en bespreking in groep. Duur: ook deze module duurt 1 volledige dag (= 2 dagdelen). Methodiek 3: Genderbewuste samenwerking en communicatie: Vanuit kennis over jezelf en de polen (vrouwelijke en mannelijke aspecten) op zoek gaan naar een betere samenwerking en communicatie. - mannelijke eigenschappen versus vrouwelijke eigenschappen - herkennen en begrijpen van de weerstand - de weerstand overstijgen door het werken met 2 polen - charter van de genderbewuste samenwerking Vrouwen en mannen worden samengebracht in 1 grote groep. Plenaire uiteenzettingen worden afgewisseld met discussie en opdrachten in kleine groepjes. Duur: deze module duurt 2 dagen (= 4 dagdelen) en wordt enkel aangeboden in combinatie met de 2 vorige modules. 3. Resultaatsdomeinen Pagina 4 van 7
Wat kan men nu concreet verwachten van deze opleiding? Het opleidingsprogramma genderbewust samenwerken leidt tot resultaten op verschillende vlakken: persoonlijk, in interactie met anderen, in communicatie en op vlak van organisatiecultuur. 1. Het persoonlijke vlak Om te beginnen is er impact op vlak van identiteit. Het gebruiken van een typologie die gebaseerd is op universele archetypen heeft tot gevolg dat personen een duidelijke herkenbaarheid ervaren met de geschetste profielen. Eigen gedragspatronen kunnen verwoord worden en dit leidt tot een dieper inzicht in het hoe en het waarom ervan. Het eigen gedrag en de waarden die dit gedrag mee bepalen worden van een onbewust gegeven, dat het eigen functioneren stuurt, een bewuste zaak. Men gaat begrijpen waarom men zus of zo handelt en eigen keuzes worden mogelijk. Tegelijk wordt de mogelijkheid aangereikt om hier wijzigingen of versterkingen aan te brengen. Door de onbewuste patronen zichtbaar en kneedbaar te maken, kunnen mensen anders leren reageren op situaties. Men krijgt ook zicht op de eigen polariteiten (vrouwelijke en mannelijke aspecten binnen zichzelf), waardoor duidelijk wordt waar een andere aanpak zich aandient. Opmerkelijk is dat deze inzichten en de mogelijkheid tot veranderen, beide toch complexe materies, op vrij korte tijd kunnen gerealiseerd worden. Een volgend resultaat situeert zich op het veld van de levensloopbanen: Door de gehanteerde methodiek wordt duidelijk in welke richting verandering al dan niet mogelijk of wenselijk is. Ook de keuzen die men hier maakt worden bewuste keuzen. 2. In interactie met anderen Een ander aspect is het kunnen begrijpen en accepteren van alternatieve gedragspatronen. Door het inzicht in de eigen diversiteit, wordt een begrip mogelijk van andere mensen, daar waar vroeger wellicht enkel ergernis of onbegrip zat. Door begrijpen van zichzelf wordt begrijpen van een ander mogelijk. Bovendien ontstaat meteen de mogelijkheid in te spelen op de specifieke eigenheid van de ander. Door te beseffen welk archetype actief werkt binnen een persoon in een gegeven situatie, kan men daarmee rekening houden en actief hanteren. Voor mensen die leiding geven is dit instrument zeer dankbaar: als men weet op welke terreinen een medewerker kan aangesproken worden en welke niet, kan in de verdeling van taken en verantwoordelijkheden daarmee zeer bewust rekening gehouden worden. 3. Communicatie Vanuit het leren bewegen tussen de vrouwelijke en mannelijke pool kan men veel accurater gaan inspelen op een gegeven situatie of persoon. Dit komt de communicatie ten goede en vermindert de kans op misverstanden en conflicten. Pagina 5 van 7
Bovendien werkt kennis van de diversiteit van goden en godinnen bevrijdend: men kan met gerust gemoed de man-vrouw-stereotypen achterlaten. 4. De organisatiecultuur Door het onderschrijven van het charter en dit duidelijk zichtbaar te maken binnen een organisatie wordt uitdrukking gegeven aan een keuze op vlak van organisatiecultuur. Naarmate meer mensen dit charter onderschrijven en trachten toe te passen, wordt de cultuur inzake gender van aan de basis beïnvloed. 4. Toepassingsgebieden Leidinggeven Leidinggevenden vinden hier een direct toepasbare methodiek in het omgaan met en coachen van hun medewerkers. Door te beseffen welk archetype actief werkt binnen een persoon in een gegeven situatie, kunnen zij daarmee rekening houden en een en ander actief hanteren. En als zij weten op welke terreinen een medewerker kan aangesproken worden en welke niet, kan in de verdeling van taken en verantwoordelijkheden daarmee zeer bewust rekening gehouden worden. Bovendien is dit ook een zeer bruikbaar instrument in de opleiding en vorming van leidinggevenden. Teambuilding Een groep samenstellen en optimaal laten functioneren is geen sinecure. Met behulp van deze methodiek krijgt men zeer snel zicht op de drijfveren en gedragspatronen van de groepsleden. Bovendien kunnen interessante combinaties gevormd worden en potentiële conflicthaarden vermeden. Door bewuste keuzes te maken kan men groepen afstemmen op de eigenlijke noden van de opdrachten of het project. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om bestaande groepen door te lichten en geeft het meteen een platform om mogelijke disputen bespreekbaar te maken. Coaching Vermits dit instrument leidt tot onmiddellijk inzicht in het eigen functioneren en in concrete veranderingsmogelijkheden is deze methodiek bij uitstek geschikt om te gebruiken binnen een coachingcontext. Pagina 6 van 7
Loopbaanontwikkeling: Deze methodiek biedt enerzijds een direct inzicht in de eigen drijfveren. Daarnaast wordt men aangemoedigd om de diverse levensloopbanen door te lichten en te kijken hoe het zit met het evenwicht tussen de diverse levensdomeinen. Door de analyse van de topmomenten op professioneel vlak krijgt men inzicht in de mechanismen die hierbij een rol spelen, waardoor het mogelijk wordt om dit optimaal functioneren te herhalen. Dit alles helpt om de juiste keuzes te maken binnen het kader van de loopbaanontwikkeling. Competentieanalyse: Met behulp van deze methodiek krijgt men op een eenduidige en gemakkelijke manier zicht op enkele belangrijke basiscompetenties. Hierdoor kunnen deze benoemd worden maar het is vooral interessant dat wordt ingegaan op diepere drijfveren, namelijk de bereidheid om de aanwezige competenties in te zetten. Dit heeft te maken met het feit dat dit instrument rekening houdt met de impact van de levensloopbanen bij de diverse archetypes. Dit wordt bij een traditionele competentieanalyse niet direct zichtbaar. Voorstelling partners Europees Sociaal Fonds Vesoc Vlaanderen Elan European Languages - Beringen Stebo - Genk Limob - Hasselt Bvba Celis - Lier Bvba Croonen - Genk Pagina 7 van 7