Lijst van auteurs Inleiding xi xiii 1 De relatie tussen werk en gezondheid 1 J.H.A.M. Verbeek 1 Gezondheidsrisico s in het werk 1 2 Gezondheidsrisico s en belastende factoren 3 3 Beroepsziekte 4 4 Gevolgen van ziekte voor het werk 7 5 Model ziektegevolgen 8 6 Reïntegratie in het werk 12 7 Arbeidsanamnese 13 8 Consult van de bedrijfsarts 15 9 Evidence-based bedrijfsgezondheidszorg 16 Literatuur 18 2 Ziek door het werk? Werknemers met beroepsziekten 19 J.H.A.M. Verbeek en G. van der Laan 1 Komen beroepsziekten nog voor? 19 2 Beroepsziekte: een zinvolle extra diagnose? 21 3 Beroepslongziekten 24 3.1 Beroepsastma 24 3.2 Extrinsieke allergische alveolitis en toxische koorts 27 3.3 Andere beroepslongaandoeningen 29 4 Beroepsgebonden huidaandoeningen 31 4.1 Diagnostiek bij handeczeem 32
vi Inleiding in de bedrijfsgezondheidszorg 4.2 Allergisch contacteczeem 32 4.3 Ortho-ergisch contacteczeem 33 4.4 Andere beroepsgebonden huidaandoeningen 34 4.5 Voorkomen van beroepshuidaandoeningen 34 4.6 Preventieve maatregelen 34 5 Lawaaidoofheid 36 5.1 Voorkomen van lawaaidoofheid 38 6 Organisch psychosyndroom of toxische encefalopathie 38 7 Kanker door het werk 40 7.1 Mesothelioom en longkanker door asbestblootstelling 40 7.2 Andere vormen van kanker door het werk 43 8 Vruchtbaarheidsstoornissen en zwangerschapsproblemen door het werk 44 9 Infecties door het werk 45 10 Werkgebonden klachten van het bewegingsapparaat 46 10.1 Werkgerelateerde klachten van arm, schouder en nek 47 10.2 Werkgerelateerde rugklachten 49 11 Psychische problemen door het werk 50 11.1 Werkgerelateerde overspannenheid 51 Literatuur 54 3 Kan deze patiënt werken? Begeleiding van zieke werknemers 55 J.H.A.M. Verbeek 1 Arbeidsongeschiktheid als proces 55 2 Begeleiding bij werkhervatting na ziekte 57 3 Begeleiding van werknemers met rugklachten 60 3.1 Diagnostiek 61 3.2 Probleeminventarisatie 61 3.3 Interventies 62 4 Begeleiding van overspannen werknemers 63 4.1 Diagnostiek 64 4.2 Probleeminventarisatie 65 4.3 Interventies 65 5 Begeleiding bij een hartinfarct 67 5.1 Diagnostiek 68 5.2 Probleeminventarisatie 69 5.3 Interventies 69 6 Begeleiding bij kanker 70 6.1 Diagnostiek 71
vii 6.2 Probleeminventarisatie 72 6.3 Interventies 72 7 Regels in het bedrijf 73 8 Taakverdeling tussen bedrijf en bedrijfsarts 74 Literatuur 75 4 Is dit werk ongezond? Gezondheidsrisico s in het werk 77 M.H.W. FringsDresen, A.J. van der Beek, M.M. Verberk, J.B.A. Kipp en P.B.A. Smits 1 Herkennen en beoordelen van gezondheidsrisico s 77 1.1 Werkplekonderzoek 78 1.2 Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) 79 1.3 Risicogroepen en bijzondere groepen in de bedrijfsgezondheidszorg 81 2 Fysieke gezondheidsrisico s 84 2.1 Energetische belasting 85 2.2 Statische belasting 88 2.3 Mechanische belasting 91 3 Psychologische gezondheidsrisico s 96 4 Fysische gezondheidsrisico s 101 4.1 Lawaai 101 4.2 Trillingen 105 4.3 Klimaat 108 4.4 Ioniserende straling 112 5 Giftige stoffen 121 5.1 Wat zijn giftige stoffen? 121 5.2 Effecten van giftige stoffen 123 5.3 Risicogroepen 126 5.4 Meten van de blootstelling 127 5.5 Preventie 129 5.6 Acute behandeling 131 6 Biologische gezondheidsrisico s 131 6.1 Wat zijn biologische gezondheidsrisico s? 132 6.2 Effecten van biologische gezondheidsrisico s 132 6.3 Blootstelling en transmissie 133 6.4 Risicogroepen 133 6.5 Preventie en bestrijding 134 6.6 Tot slot 135 7 Werken in ploegendienst 136 Literatuur 136
viii Inleiding in de bedrijfsgezondheidszorg 5 Hoe blijven werknemers gezond aan het werk? Arbo- en verzuimbeleid in het bedrijf 139 F.J.H. van Dijk en J.H. Kwantes 1 Zorg in de bedrijven 139 1.1 Arbeidsinspectie 142 1.2 Voorkómen van seksuele intimidatie, agressie en geweld 144 1.3 Keuze van maatregelen 144 1.4 Arbozorgsystemen 146 1.5 Werkgever, leidinggevenden en werknemers 146 1.6 Werken en gezondheid, een complexe relatie 147 2 Arbodiensten 148 2.1 Wettelijke achtergronden 149 2.2 Eisen die aan arbodiensten gesteld worden 150 2.3 Certificering 151 2.4 Werkwijze en strategie van de arbodienst 152 2.5 Een paar instrumenten nader bekeken 152 3 Bedrijfsarts 154 3.1 Activiteiten van de bedrijfsarts 155 4 Arbeidsomstandighedenwet 155 Literatuur 156 6 Is deze sollicitant geschikt voor dit werk? Keuringen 157 C.T.J. Hulshof en J.H.A.M. Verbeek 1 Keuring 157 2 Soorten keuringen 158 3 Validiteit van keuringen 159 4 Juridische aspecten 162 5 Algemene keuringsmethodiek 165 6 Keuring levensverzekering 166 7 Aanstellingskeuringen 167 8 Rijbewijskeuringen 169 Literatuur 171 7 Blijft deze werknemer of groep van werknemers gezond? Periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek 173 C.T.J. Hulshof en J.H.A.M. Verbeek 1 Waarom periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek? 173 2 Van health check-up via PBGO naar PAGO 177
ix 3 PAGO, eisen en uitgangspunten 177 4 Verschillende vormen van het PAGO 180 4.1 PAGO voor de individuele werknemer 180 4.2 PAGO op bedrijfs- of afdelingsniveau 182 4.3 PAGO op het niveau van beroepsgroepen en bedrijfstakken 183 5 Beperkingen van PAGO 183 6 Toekomstige ontwikkelingen 184 Literatuur 185 Bijlage 187 Websites en omschrijving 187 Register 189