Bewegingsstoornissen in de acute psychiatrie Prof dr. Peter N van Harten
Welke medicijnen geven frequent bewegingsstoornissen Antipsychotica Anti- emetica Antidepressiva Anti- epileptica Lithium Stimulantia (methylphenidaat, cafeïne) Sympathicomimetica (theophylline)
Acute psychiatrie Antipsychotica Acute dystonie Akathisie Parkinsonisme Antidepressiva Tremor Myoclonie 3
Cocaine risk factor drug induced acute dystonia hlp://www.thirteen.org/closetohome/ animaoon/coca- anim- main.html Faculty of Health, Medicine and Life Sciences www.bewegingsstoornissendoormedicijnen.nl PN van Harten
Akathisie Meten met actometer voor en na het starten antipsychotica Janno et al: Neuroleptic-induced movement disorders in a naturalistic schizophrenia population: diagnostic value of actometric movement patterns, BMC Neurology 2008
Electronic measurement with wireless sensors
Electronic measurement 34
Totale score UPDRS bradykinesie sub-schaal 0 10 20 30 40 0 10 20 30 40 Elektronische Meting dag 1 Association between Electronic measurement and the UPDRS bradykinesia sub-scale (r2 = 0.55, p < 0.01) The ICC was 0.79 (p < 0.01) 8
Psychofarmaca bij depressies Bewegingsstoornissen door Antidepressiva Lithium Anti- epileptica
Bijwerkingen antidepressiva CZS Tricyclische antidepressiva Vaak Hypnosedatie/ Verwardheid Manie/ Hoofdpijn Agitatie Myoclonieën Zeldzaam Agressieve uitbarstingen/ Verergering wanen Centraal anticholinerg syndroom Insulten Tremor SSRI s Vaak Verwardheid/ Angst /Hoofdpijn/ Sedatie / Zenuwachtigheid /Insomnia / Anorexia Agitatie Myoclonieën Zeldzaam Hypomanie/ Insulten Tremor Parkinsonisme/ Acathisie/ Dystonie Dyskinesie Moleman Praktische psychofarmacologie, 2008
Bain, PG (2002) The management of tremor J Neurol Neurosurg Psychiatry 72:(Suppl I):i3- i9 11
Classificatie tremor Rusttremor Actie tremor Postural tremor Kinetic tremor Simple kinetic Intention Isometrische tremor Taak specifieke tremor Smaga S. Tremor, Am Fam Physician:2003; 68:1545-52
Tremor Rusttremor Houdingstremor Intentietremor Smaga S. Tremor, Am Fam Physician:2003; 68:1545-52
Rusttremor Aanwezig als lichaamsgebied ondersteund wordt Amplitude groter bij mentale stress Algemene bewegingen (lopen) Kleiner (verdwijnt) bij Intentionele beweging (vinger neusproef)
Actietremor Actietremor Bij willekeurige bewegingen (handen strekken) Vormen Postural Isometrisch Kinetisch Simple kinetic Intention Alcohol reduceert tremor Cafeïne versterkt de tremor Smaga S. Tremor, Am Fam Physician:2003; 68:1545-52
Actietremor
Intentietremor Tremor amplitude neemt toe als het doel van de beweging dichterbij komt oftewel als de intentie tot handelen groter wordt Vinger neus proef Belemmert patiënt ADL eten, wassen, tandenpoetsen, persoonlijke hygiëne 17
Bij intentie tremor Let op dysarthria nystagmus Loop problemen titubatie http://library.med.utah.edu/neurologicexam/html/coordination_anatomy.html 18
Middelen die tremor kunnen geven Antiepileptica Carbamazepine Valproinezuur Antidepressiva (SSRI s, tricyclische) Antipsychotica Lithium Methylfenidaat Cafeïne Anderen Amfetamines Bèta adrenerge agonisten (pseudo)epinephrine Hypoglycemische stoffen Theofylline Thyroid hormonen Middelen die tremor kunnen reduceren Alcohol Benzodiazepinen Bèta adrenerge antagonisten (propranolol) Primidone Smaga S. Tremor, Am Fam Physician:2003; 68:1545-52
Veel voorkomende medicamenteuze oorzaken per tremor Houdings tremor Cafeïne Amfetamines Cocaïne Antidepressiva Anti- epileptica Lithium Calcitonine Cyclosporine Steroïden Theofylline Thyroid hormonen Intentie tremor Lithium intoxicatie Alcoholgebruik (chronisch) Rust tremor Antipsychotica Anti- emetica (metoclopramide (Primperan ))
Myoclonie Plotselinge, schokachtige contractie van een spier of een groep spieren Positieve myoclonie Negatieve myoclonie Actie-myoclonie
Myoclonieën Ontstaan veelal na Antidepressiva, vooral tricyclische Clozapine (hoge bloedspiegel) Lithium vooral actie-myoclonie
Anti- epileptica Houdingstremor Prevalentie tot 45% Natriumvalproaat : andere anti- epileptica= 5:1 Bij Natriumvalproaat kan volledig Parkinson beeld ontstaan! (Cave variabel interval) Zadikoff et al. Movement disorders in patients taking anticonvulsants. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2007;78:147-51.
Antiepileptica Ataxie Meestal intoxicatie Vooral fenytonïne en carbamazepine Soms bij chronische behandeling
Houdingstremor (Lithium tremor) Tekenen van intoxicatie Vergroving van de tremor Ataxie Gastro- intestinale stoornissen Traagheid Slaperigheid Duizeligheid Dysarthrie Spiertrekkingen/ fasciculaties Zeer ernstige intoxicatie Insulten Verwarring Coma Lithium
Conclusies: Bewegingsstoornissen in de acute psychiatrie Antipsychotica Acute dystonie/ Akathisie/ Parkinsonisme (rusttremor) Antidepressiva Houdingstremor /Myoclonie (Positieve / Negatieve) Lithium Houdingstremor /Ataxie Antiepileptica (Depakine) Houdingstremor /Volledig parkinsonbeeld 26