Perspectief vanuit de arts. Marielle Emmelot Klinisch geriater UMC Utrecht

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Perspectief vanuit de arts. Marielle Emmelot Klinisch geriater UMC Utrecht"

Transcriptie

1 Perspectief vanuit de arts Marielle Emmelot Klinisch geriater UMC Utrecht

2 De 4 stappen in valpreventie 1. Valrisicoschatting 2. Multifactoriële valrisicobeoordeling 3. Behandelplan (verlaging valrisico) 4. Follow up

3 1. Valrisicoschatting

4 1. Valrisicoschatting Verricht een uitgebreide multifactoriële valrisicobeoordeling bij ouderen indien: presentatie met een acute val; twee of meer vallen in het afgelopen jaar; een val in het afgelopen jaar in combinatie met een hoog fractuurrisico; een val in het afgelopen jaar met wegraking als oorzaak; een val in het afgelopen jaar met een mobiliteitsprobleem.

5 1. Valrisicoschatting Verricht een uitgebreide multifactoriële valrisicobeoordeling bij personen van 65 jaar en ouder bij: presentatie met een acute val; twee of meer vallen in het afgelopen jaar; een val in het afgelopen jaar in combinatie met een hoog fractuurrisico; een val in het afgelopen jaar met wegraking als oorzaak; een val in het afgelopen jaar met een mobiliteitsprobleem.

6 2. Multifactoriële valrisicobeoordeling

7 2. Multifactoriële valrisicobeoordeling Incorporeer minimaal de volgende valrisicofactoren in de multifactoriële beoordeling: mobiliteit; medicatie; vitamine D; valangst; cognitie; visus; cardiovasculaire aandoeningen inclusief orthostase; omgevingsfactoren; het handelen binnen de context van de patiënt.

8 Beoordeling medicatie Psychofarmaca Hypnotica en sedativa Anxiolytica Antipsychotica Antidepressiva Anti-Parkinson medicatie Anti-epileptica Choline-esterase remmers Vertigomedicatie Cardiovasculair Diuretica Antiaritmica Vasodilatantia Bètablokkers Calciumantagonisten RAS-remmers Statines Analgetica Opioi den Niet-opioi den Overige Antihistaminica Anticholinerge middelen Sympathicomimetica Urologische middelen Bloedglucose verlagende middelen Middelen bij peptische aandoeningen 8

9 2. Multifactoriële valrisicobeoordeling Incorporeer bij voorkeur aanvullend de volgende valrisicofactoren in het multifactoriële beoordeling: stemming; incontinentie; gehoor; ADL/IADL; schoeisel/voetproblemen; comorbiditeit alcohol; voedingstoestand.

10 2. Multifactoriële valrisicobeoordeling Incorporeer minimaal de volgende valrisicofactoren in de multifactoriële beoordeling: mobiliteit; medicatie; vitamine D; valangst; cognitie; visus; cardiovasculaire aandoeningen inclusief orthostase; omgevingsfactoren; het handelen binnen de context van de patiënt.

11 Beoordeling medicatie Psychofarmaca Hypnotica en sedativa Anxiolytica Antipsychotica Antidepressiva Anti-Parkinson medicatie Anti-epileptica Choline-esterase remmers Vertigomedicatie Cardiovasculair Diuretica Antiaritmica Vasodilatantia Bètablokkers Calciumantagonisten RAS-remmers Statines Analgetica Opioi den Niet-opioi den Overige Antihistaminica Anticholinerge middelen Sympathicomimetica Urologische middelen Bloedglucose verlagende middelen Middelen bij peptische aandoeningen 11

12 2. Multifactoriële valrisicobeoordeling Incorporeer bij voorkeur aanvullend de volgende valrisicofactoren in het multifactoriële beoordeling: stemming; incontinentie; gehoor; ADL/IADL; schoeisel/voetproblemen; comorbiditeit alcohol; voedingstoestand.

13 3. Behandelplan

14 Behandelplan 3 adviezen Fysiotherapie Ergotherapie Aanpassen medicatie: Stop antihistaminicum Stop NSAID, start PCM Vitamine D ophogen Indicatie nifidipine?

15 4. Follow up

16 4. Follow up 3 adviezen Goede overdracht aan de huisarts, inclusief wat er van de huisarts verwacht wordt Patiënt zelf adviezen op schrift meegeven Eerste afspraak regelen bij fysiotherapeut en ergotherapeut.

Valpreventie in VPH Update richtlijn valpreventie

Valpreventie in VPH Update richtlijn valpreventie Voorkomen van toekomstig letsel Wat werkt in valpreventie? Valpreventie in VPH Update richtlijn valpreventie Dr. Nathalie van der Velde Internist-Geriatrician Academisch Medisch Centrum, Amsterdam www.menti.com

Nadere informatie

Valproblematiek in de eerste en tweede lijn. Dr Marielle Emmelot-Vonk Klinisch geriater Geriatrie UMC Utrecht m.h.emmelotvonk@umcutrecht.

Valproblematiek in de eerste en tweede lijn. Dr Marielle Emmelot-Vonk Klinisch geriater Geriatrie UMC Utrecht m.h.emmelotvonk@umcutrecht. Valproblematiek in de eerste en tweede lijn Dr Marielle Emmelot-Vonk Klinisch geriater Geriatrie UMC Utrecht m.h.emmelotvonk@umcutrecht.nl Het komt vaak voor Het heeft belangrijke gevolgen Balans en veroudering

Nadere informatie

Ketenzorg Arnhem. Vallen bij ouderen

Ketenzorg Arnhem. Vallen bij ouderen Vallen bij ouderen Casus Vrouw, 82 jaar Voorgeschiedenis: hypertensie Medicatie: 1 dd 12,5 mg hydrochloorthiazide Bericht CHRA: gevallen, wond behaarde hoofd is geplakt. Verder geen letsel. RR 140/70.

Nadere informatie

STAPPENPLAN PREVENTIE VAN VALLEN IN DE EERSTE LIJN

STAPPENPLAN PREVENTIE VAN VALLEN IN DE EERSTE LIJN STAPPENPLAN PREVENTIE VAN VALLEN IN DE EERSTE LIJN Preventie van nieuwe valincidenten en letsel bij zelfstandig wonende ouderen. STAP 1: Screenen op valrisico in de eerste lijn. 1. Bent u de afgelopen

Nadere informatie

Valincidenten bij ouderen: Valt het mee?

Valincidenten bij ouderen: Valt het mee? Valincidenten bij ouderen: Valt het mee? Michiel Hijwegen, geriatrie fysiotherapeut TSz Huub Maas, geriater TSz Waarom zijn valincidenten relevant? Uiting van kwetsbaarheid/negatieve gezondheidsuitkomsten

Nadere informatie

Vallen bij de oudere patiënt

Vallen bij de oudere patiënt Vallen bij de oudere patiënt Hoe groot is het probleem? Vallen is een veelvoorkomend probleem bij ouderen. Het aantal valincidenten neemt toe met de leeftijd. Ongeveer 30% van de zelfstandig wonende 65-plussers

Nadere informatie

Projecten op een chirurgische afdeling

Projecten op een chirurgische afdeling Projecten op een chirurgische afdeling Geneesmiddel-geïnduceerd vallen en opname op traumatologie Apr. Sarah Vanwynsberghe Symposium klinische farmacie 5 oktober 2013 Overzicht Inleiding Methodologie Resultaten

Nadere informatie

Valpreventie az groeninge. Nathalie De Donder Jessica Gionchetta 2/10/2014

Valpreventie az groeninge. Nathalie De Donder Jessica Gionchetta 2/10/2014 Valpreventie az groeninge Nathalie De Donder Jessica Gionchetta 2/10/2014 Video valpreventie Agenda Waarom valpreventie? Wat zijn de risicofactoren? Valpreventiebeleid az groeninge? Valkliniek? 3 Waarom

Nadere informatie

Geneesmiddelen, Zwangerschap en Borstvoeding

Geneesmiddelen, Zwangerschap en Borstvoeding Geneesmiddelen, Zwangerschap en Borstvoeding 2014 Geneesmiddelen en Kinderwens Kinderwens vrouw Inleiding Adviezen Literatuur Geneesmiddelen en Zwangerschap Zwangerschap Inleiding Onderzoek Placentapassage

Nadere informatie

Incontinentie bij kwetsbare ouderen. Zorg voor normale toiletgang WWW.ZORGVOORBETER.NL

Incontinentie bij kwetsbare ouderen. Zorg voor normale toiletgang WWW.ZORGVOORBETER.NL Incontinentie bij kwetsbare ouderen Zorg voor normale toiletgang WWW.ZORGVOORBETER.NL Dr P van Houten specialist ouderengeneeskunde 2015 Waarom aandacht voor normale toiletgang en incontinentie Eigenwaarde

Nadere informatie

Multimorbiditeit bij de oudere patiënt. De grijze golf. Man, 80 jaar. Levensverwachting vanaf geboorte mannen vs vrouwen

Multimorbiditeit bij de oudere patiënt. De grijze golf. Man, 80 jaar. Levensverwachting vanaf geboorte mannen vs vrouwen Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Multimorbiditeit bij de oudere patiënt Waar moet ik rekening mee houden en wat kan ik doen? Prof. dr. Marielle Emmelot-Vonk Voor bijeenkomst

Nadere informatie

ZORGPROGRAMMA VALPREVENTIE. Versie augustus 2013

ZORGPROGRAMMA VALPREVENTIE. Versie augustus 2013 ContactpersoonA.J.Biewenga,voorzitterenhuisarts Raadhuislaan4 7981EMDiever 0521 592575 biewenga@huisartsdiever.nl InschrijfnummerKamervanKoophandel: 55332544 AGBcoderechtspersoon: 53 530470 Bankrekeningnummer:

Nadere informatie

Het belang van valpreventie Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Vallen

Het belang van valpreventie Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Vallen Het belang van valpreventie Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Marsham Cindy referentiepersoon valpreventie Vallen Een onverwachte gebeurtenis waarbij de persoon op de grond, vloer of een lager gelegen

Nadere informatie

Vallen & Syncope. Dr. Nathalie van der Velde

Vallen & Syncope. Dr. Nathalie van der Velde Vallen & Syncope Dr. Nathalie van der Velde Internist Klinisch Geriater LOAG CGA 19-03-14 20-11-2013 Definities Val: onverwacht terecht komen op lagere positie zonder bewustzijnsverlies Syncope: voorbijgaand

Nadere informatie

Informatiebrochure Geriatrisch dagziekenhuis De valkliniek

Informatiebrochure Geriatrisch dagziekenhuis De valkliniek Informatiebrochure Geriatrisch dagziekenhuis De valkliniek 1 Inleiding Naarmate je ouder wordt verandert je lichamelijke conditie: bewegingen en reacties worden trager. Vallen is een vaak voorkomend probleem

Nadere informatie

Valpreventie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk

Valpreventie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk Valpreventie T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat

Nadere informatie

De rol van de huisarts in valpreventie

De rol van de huisarts in valpreventie De rol van de huisarts in valpreventie Dr. B. Ponsaers huisarts Incidentie (in WZC s) 30-70% valt éénmaalper jaar Waarvan 15-40% meerdere keren per jaar valt Het risico bij bewoners met cognitieve stoornissen

Nadere informatie

VALPREVENTIE MB Brochure: Vallen l Ziekenhuis Oost-Limburg

VALPREVENTIE MB Brochure: Vallen l Ziekenhuis Oost-Limburg VALPREVENTIE MB 3036 Brochure: Vallen l Ziekenhuis Oost-Limburg 1 WELKOM Een val is snel gebeurd, ook tijdens uw verblijf in het ziekenhuis. Samen met u en uw naasten willen alle ziekenhuismedewerkers

Nadere informatie

Ondervoeding bij ouderen

Ondervoeding bij ouderen Ondervoeding bij ouderen Caroline Boomkamp Klinisch geriater Bernhoven Inhoud Definities Screening en assessment Prevalentie Oorzaken Gevolgen Behandeling van ondervoeding Definitie geriatrische patiënt

Nadere informatie

VERPLEEGKUNDIGE AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK VAN PSYCHOFARMACA

VERPLEEGKUNDIGE AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK VAN PSYCHOFARMACA VERPLEEGKUNDIGE AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK VAN PSYCHOFARMACA Het voorschrijven van geneesmiddelen is = een proces en niet louter een beslissing van de arts. Hierbij is een belangrijke taak weggelegd

Nadere informatie

Valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen

Valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen Valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen Sirpa Hartikainen, MD, Professor of Geriatric Pharmacotherapy School of Pharmacy University of Eastern Finland, Kuopio, FINLAND Het risico op vallen en

Nadere informatie

Fractuur en Osteoporosepolikliniek. Berthina van de Wardt, Verpleegkundige

Fractuur en Osteoporosepolikliniek. Berthina van de Wardt, Verpleegkundige Fractuur en Osteoporosepolikliniek Berthina van de Wardt, Verpleegkundige B.H.E.vandewardt@umcutrecht.nl 14-02-2013 Inhoud Ontstaan F&O polikliniek Bestaansrecht F&O polikliniek Doel van de F&O polikliniek

Nadere informatie

Valkliniek: hoe complexe valproblemen multidisciplinair behandelen? Evelyn Van Cleynenbreugel

Valkliniek: hoe complexe valproblemen multidisciplinair behandelen? Evelyn Van Cleynenbreugel Valkliniek: hoe complexe valproblemen multidisciplinair behandelen? Evelyn Van Cleynenbreugel Voor wie? 65- plusser: die zich aanbiedt na een acuut valincident OF die gang- en/of evenwichtsproblemen heeft

Nadere informatie

Verslag Themabijeenkomst Valpreventie Opsporing en risicobeoordeling

Verslag Themabijeenkomst Valpreventie Opsporing en risicobeoordeling Verslag Themabijeenkomst Valpreventie Opsporing en risicobeoordeling Amersfoort, 27 juni 2017 Op 27 juni vond een Themabijeenkomst Valpreventie plaats. Het onderwerp van de bijeenkomst was opsporing en

Nadere informatie

Heet iedereen welkom en stel je voor als spreker.

Heet iedereen welkom en stel je voor als spreker. 1 Heet iedereen welkom en stel je voor als spreker. Kader het MFO d.m.v. het geven van de volgende korte inleiding: Geneesmiddelen behoren tot één van de risicofactoren die tot een val kunnen leiden. Vandaar

Nadere informatie

Doel Preventie van duizeligheid en complicaties bij zelfstandig wonende ouderen.

Doel Preventie van duizeligheid en complicaties bij zelfstandig wonende ouderen. STAPPENPLAN DUIZELIGHEID IN DE EERSTE LIJN Doel Preventie van duizeligheid en complicaties bij zelfstandig wonende ouderen. STAP 1: Screenen op duizeligheid in de eerste lijn. Hebt u de afgelopen maand

Nadere informatie

VALSYMPOSIUM 2018 EEN CASUS VOLGENS DE HERZIENE RICHTLIJN INGEBORG KUPER MC SLOTERVAART

VALSYMPOSIUM 2018 EEN CASUS VOLGENS DE HERZIENE RICHTLIJN INGEBORG KUPER MC SLOTERVAART VALSYMPOSIUM 2018 EEN CASUS VOLGENS DE HERZIENE RICHTLIJN INGEBORG KUPER MC SLOTERVAART CASUSBESPREKING INHOUD introductie herziene richtlijn casus: Wat zijn de 5 belangrijkste directe adviezen? Met welke

Nadere informatie

Stappenplan urine-incontinentie in de eerste lijn

Stappenplan urine-incontinentie in de eerste lijn Stappenplan urine-incontinentie in de eerste lijn Preventie van urine-incontinentie en complicaties bij zelfstandig wonende ouderen Stap 1: Screenen op urine-incontinentie in de eerste lijn Verliest u

Nadere informatie

TWA Osteoporose, fractuur- en valpreventie Apeldoornse Standaard Revisie 2013

TWA Osteoporose, fractuur- en valpreventie Apeldoornse Standaard Revisie 2013 TWA Osteoporose, fractuur- en valpreventie Apeldoornse Standaard Revisie 2013 Deze transmurale werkafspraak betreft de volgende categorieën patiënten patiënten die vragen hebben over osteoporose, zonder

Nadere informatie

Cijfers geneesmiddelengebruik

Cijfers geneesmiddelengebruik Luc Hanegreefs Gert verpooten KARVA Cijfers geneesmiddelengebruik WZC Zorgbedrijf Antwerpen Cijfers geneesmiddelengebruik Onderzoek WZC Zorgbedrijf Antwerpen Deel l1 (Luc Hanegreefs): Voorstelling Vl Volgens

Nadere informatie

9/03/16. VAL-net: de ergotherapeut binnen transmurale samenwerking bij ouderen met verhoogd valrisico. Valnet-project. Initatiefnemers en partners

9/03/16. VAL-net: de ergotherapeut binnen transmurale samenwerking bij ouderen met verhoogd valrisico. Valnet-project. Initatiefnemers en partners VAL-net: de ergotherapeut binnen transmurale samenwerking bij ouderen met verhoogd valrisico Julie Creyf & Evelyn Van Cleynenbreugel Valnet-project Initatiefnemers en partners Dept. Maatschappelijke Gezondheidszorg

Nadere informatie

27-11-14. Polyfarmacie KENNISMAKING POLYFARMACIE. Programma. Doel. Casus 1. Kennismaking. Doel. Polyfarmacie. Moderne Dementiezorg.

27-11-14. Polyfarmacie KENNISMAKING POLYFARMACIE. Programma. Doel. Casus 1. Kennismaking. Doel. Polyfarmacie. Moderne Dementiezorg. Programma Polyfarmacie Kennismaking Doel Polyfarmacie Moderne Dementiezorg Wilma Knol Marjorie Nelissen-Vrancken Dementie Voorkomen en aanpak problemen Aan de slag in de praktijk 25 november 2014 Doel

Nadere informatie

Valpolikliniek na een botbreuk

Valpolikliniek na een botbreuk Valpolikliniek na een botbreuk Orthopedie Locatie Hoorn/Enkhuizen Valpolikliniek voor patiënten na een botbreuk Welke omvang heeft het probleem vallen? Vallen heeft bij ouderen vaak meerdere oorzaken.

Nadere informatie

STRIP. Gemiddeld geneesmiddelengebruik. Medicatie review: STRIP. Optimaliseren van farmacotherapie Even STRIPPEN

STRIP. Gemiddeld geneesmiddelengebruik. Medicatie review: STRIP. Optimaliseren van farmacotherapie Even STRIPPEN STRIP Optimaliseren van farmacotherapie Even STRIPPEN Dr. Paul Jansen, klinisch geriater klinisch farmacoloog Afdeling Geriatrie en EPHOR UMC Utrecht Medicatie review: STRIP Selectie patiënten voor medicatiebeoordeling:

Nadere informatie

Handreiking. Dementie

Handreiking. Dementie Handreiking Dementie Handreiking Dementie Doelgroep Ouderen met (een verdenking op) geheugen en overige cognitieve stoornissen die van invloed zijn op het dagelijkse leven. Diagnostiek (huisarts, wijkverpleegkundige)

Nadere informatie

Vallen en valreductie

Vallen en valreductie Vallen en valreductie Inhoudelijke nascholing in kader ouderen module 3 juni 2014 Opzet avond Uitleg vallen en gevolgen Interactief verschillende items: zie verder Plenaire terugkoppeling Wie doet wat:

Nadere informatie

Cognitieve beperkingen & delier

Cognitieve beperkingen & delier Cognitieve beperkingen & delier Introductie Uit eerder onderzoek blijkt dat 16-40% van oudere patiënten op de SEH cognitieve beperkingen hebben Oorzaken: Dementie Delier Depressie Klinisch ziek zijn hypoperfusie

Nadere informatie

Inleiding Doel Doelgroep Verantwoordelijkheid Definities Valrisicofactoren

Inleiding Doel Doelgroep Verantwoordelijkheid Definities Valrisicofactoren Inleiding Valincidenten komen regelmatig voor, vooral bij de psychogeriatrische cliënt. De valongelukken kunnen tot ingrijpende lichamelijke gevolgen leiden zoals fracturen. Het herstelproces na een fractuur

Nadere informatie

Protocol valpreventie thuiszorg

Protocol valpreventie thuiszorg Protocol valpreventie thuiszorg Doelstelling protocol Het verbeteren van de secundaire preventie bij ouderen met een valproblematiek. De werkwijze voor een analyse van de valproblematiek staat beschreven.

Nadere informatie

Opbouw. Meten is weten, maar wat en hoe? Meetinstrumenten als gereedschap. 2. Doel van de meting. 1. Wat wil je meten?

Opbouw. Meten is weten, maar wat en hoe? Meetinstrumenten als gereedschap. 2. Doel van de meting. 1. Wat wil je meten? Opbouw Valproblematiek bij mensen met verstandelijke beperkingen. Meten is weten: maar hoe? Lotte Enkelaar Ellen Smulders Bewegingswetenschappers, fysiotherapeuten UMC St Radboud, Nijmegen Afdeling Revalidatie

Nadere informatie

Valpreventie. Beter voor elkaar

Valpreventie. Beter voor elkaar Valpreventie Beter voor elkaar Inleiding Deze folder geeft u informatie over valrisico s en welke maatregelen u kunt nemen om vallen te voorkomen. Wat zijn valrisico s? Het risico op vallen is bij de één

Nadere informatie

Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater

Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Programma Inleiding Casuistiek, in groepen Centrale terugkoppeling Inzicht vanuit geriatrisch

Nadere informatie

Achteruitgang mobiliteit. Dr. Nathalie van der Velde Internist - Klinisch Geriater

Achteruitgang mobiliteit. Dr. Nathalie van der Velde Internist - Klinisch Geriater Achteruitgang mobiliteit Dr. Nathalie van der Velde Internist - Klinisch Geriater Indeling Achtergrond mobiliteit / vallen Casus Meetschalen Inleiding Gestoorde mobiliteit = atypische pres. ziekte Uiting

Nadere informatie

Marten Munneke UMC St Radboud/MijnZorgNet. Een bekende ziekte. Problemen. Nederland: > Patiënten!

Marten Munneke UMC St Radboud/MijnZorgNet. Een bekende ziekte. Problemen. Nederland: > Patiënten! Marten Munneke UMC St Radboud/MijnZorgNet Een bekende ziekte Nederland: > 70.000 Patiënten! 1 Progressief 1994 1998 2001 Motorische symptomen zijn topje van de ijsberg Parkinson Beven Traag en onhandig

Nadere informatie

Valpoli Krimpen. Analyse valrisico, advies en behandeling

Valpoli Krimpen. Analyse valrisico, advies en behandeling Valpoli Krimpen Analyse valrisico, advies en behandeling Vakgroep Klinische Geriatrie IJsselland Ziekenhuis in samenwerking met het Gezondheidscentrum Krimpen Inleiding Vallen komt in Nederland veel voor.

Nadere informatie

PROBLEEMINVENTARISATIE, ZORGBEHANDELPLAN EN FRADIE

PROBLEEMINVENTARISATIE, ZORGBEHANDELPLAN EN FRADIE PROBLEEMINVENTARISATIE, ZORGBEHANDELPLAN EN FRADIE De probleeminventarisatie is een overzicht van beperkingen en problemen op verschillende levensgebieden: lichamelijke gezondheid, emotioneel welbevinden,

Nadere informatie

Woord vooraf 1 7. Over de auteurs 1 8

Woord vooraf 1 7. Over de auteurs 1 8 Inhoud Woord vooraf 1 7 Over de auteurs 1 8 1 Pijnstillers 1 9 Leerdoelen 1 9 1.1 Pijn 1 9 1.1.1 Wat is pijn? 1 9 1.2 Analgetica 22 1.2.1 Niet-opioïden 22 1.2.2 Opioïden 25 1.2.3 Vierstappenplan voor pijnbestrijding

Nadere informatie

Programma. Ketenzorg Arnhem

Programma. Ketenzorg Arnhem Programma 17.30 Incontinentie/ Valpreventie 18.30 Bijdrage ergotherapeut 19.00 Pauze 19.10 Pitch Verbeterplan 20.30 Pauze 20.45 Waarom ouderenzorg, Take home Message 21.00 Afsluiting Incontinentie: Mictie

Nadere informatie

Valpreventie voor psychogeriatrische cliënten

Valpreventie voor psychogeriatrische cliënten Valpreventie voor psychogeriatrische cliënten Blijf Staan valpreventie Aantal valincidenten in verpleeghuizen In verpleeghuizen wordt veel gevallen. Onder een valincident verstaan we een onbedoelde verandering

Nadere informatie

Protocol valpreventie verzorgingshuis

Protocol valpreventie verzorgingshuis Protocol valpreventie verzorgingshuis Doelstelling protocol Het verbeteren van de secundaire preventie bij ouderen met een valproblematiek. De werkwijze voor een analyse van de valproblematiek staat beschreven.

Nadere informatie

VALSYMPOSIUM 2018 EEN CASUS VOLGENS DE HERZIENE RICHTLIJN INGEBORG KUPER MC SLOTERVAART

VALSYMPOSIUM 2018 EEN CASUS VOLGENS DE HERZIENE RICHTLIJN INGEBORG KUPER MC SLOTERVAART VALSYMPOSIUM 2018 EEN CASUS VOLGENS DE HERZIENE RICHTLIJN INGEBORG KUPER MC SLOTERVAART CASUSBESPREKING INHOUD introductie herziene richtlijn casus: Wat zijn de 5 belangrijkste directe adviezen? Met welke

Nadere informatie

Toolkit Val- en fractuurrisico

Toolkit Val- en fractuurrisico Toolkit Val- en fractuurrisico Doelen 1. Preventie van (recidief) valincidenten bij zelfstandig wonende ouderen. 2. Preventie van (recidief) valincidenten bij in het ziekenhuis opgenomen patiënten. Achtergrond:

Nadere informatie

Zo blijven ouderen op de been

Zo blijven ouderen op de been Zo blijven ouderen op de been Winne Kramer Msc winnekramer@casema.nl Inleiding 1. Val probleem 2. Cijfers 2017 Overlijden 65 plus na een val incident Ziekenhuis opnames 65 plus na val Spoedeisende hulp

Nadere informatie

Ondersteuningsgroep valpreventie

Ondersteuningsgroep valpreventie Ondersteuningsgroep valpreventie Leen Bouckaert, Sara Bombeke, Katelijne Daelman, Els Herpels, Elien Saey-Van Peteghem, Chantal Schuerbeke Inleiding Ondersteuningsgroep valpreventie Valproblematiek Presentatie

Nadere informatie

Geen PARKINSON KETENZORG IN NOORD-NEDERLAND. Disclosures belangenverstrengeling. Topics. Wat is de ziekte van Parkinson?

Geen PARKINSON KETENZORG IN NOORD-NEDERLAND. Disclosures belangenverstrengeling. Topics. Wat is de ziekte van Parkinson? PARKINSON KETENZORG IN NOORD-NEDERLAND Perspectief voor patient en behandelaar Disclosures belangenverstrengeling Geen Topics Wat is Parkinson Huidige situatie Stip aan de horizon Wat is er inmiddels gerealiseerd

Nadere informatie

Geriatrisch probleem: Val- en fractuurrisico

Geriatrisch probleem: Val- en fractuurrisico Geriatrisch probleem: Val- en fractuurrisico Doel: - Preventie van (recidief) valincidenten bij zelfstandig wonende ouderen - Preventie van (recidief) valincidenten bij in het ziekenhuis opgenomen patiënten

Nadere informatie

valpreventie voor psychogeriatrische cliënten

valpreventie voor psychogeriatrische cliënten valpreventie voor psychogeriatrische cliënten Aantal valincidenten in verpleeghuizen In verpleeghuizen wordt veel gevallen. Jaarlijks vallen verpleeghuiscliënten gemiddeld 2 keer. Psychogeriatrische cliënten

Nadere informatie

Consultatief team geriatrie

Consultatief team geriatrie Consultatief team geriatrie Consultatief team geriatrie U ontvangt deze folder omdat u bent bezocht door een lid van het Consultatief Team Geriatrie. Wie zijn wij? Het team bestaat uit twee verpleegkundig

Nadere informatie

Multifactoriële evaluatie

Multifactoriële evaluatie B Multifactoriële evaluatie De tweede stap van de richtlijn, de multifactoriële evaluatie, heeft tot doel de valrisicofactoren op een gedetailleerde en systematische wijze te evalueren. Deze evaluatie

Nadere informatie

Klinisch geriater AMC 22-11-11

Klinisch geriater AMC 22-11-11 N. Brendel Klinisch geriater AMC 22-11-11 Inleiding Casus Risicofactoren Ziekten Medicatie Behandeling Casus 82-jarige vrouw Voorgeschiedenis: Myocardinfarct PMR wv prednison Hartfalen Diabetes door prednison

Nadere informatie

Delirium management ICU. Zoran Trogrlic - 16 & 27 oktober 2014 Schakels in de Zorg

Delirium management ICU. Zoran Trogrlic - 16 & 27 oktober 2014 Schakels in de Zorg Delirium management ICU Zoran Trogrlic - 16 & 27 oktober 2014 Schakels in de Zorg Delierstudie meer informatie: Deze studie is mogelijk gemaakt door: Delirium guideline implemented Part I Part II Problem

Nadere informatie

Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie. Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker

Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie. Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker Diabetes medicatie en verminderde nierfunctie Kort overzicht Verminderde nierfunctie Metabolisme/eliminatie van

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.

Nadere informatie

VEILIGHEID & VOORSCHRIJVEN VAN MEDICATIE SARAH JANUS

VEILIGHEID & VOORSCHRIJVEN VAN MEDICATIE SARAH JANUS VEILIGHEID & VOORSCHRIJVEN VAN MEDICATIE SARAH JANUS OVER MIJ Veiligheid & voorschrijven van medicatie 6-11-2014 2 IK ZAL HET VANDAAG HEBBEN OVER Onderzoek doen OF waarom onderzoek doen leuk is en soms

Nadere informatie

GEÏNTEGREERDE THUISZORG

GEÏNTEGREERDE THUISZORG GEÏNTEGREERDE THUISZORG GEÏNTEGREERDE THUISZORG Instituut voor Zorgprofessionals biedt de cursus Geïntegreerde Thuiszorg aan. In de cursus staat het opzetten en onderhouden van een samenwerking tussen

Nadere informatie

alrisico, mobiliteit en edicatie

alrisico, mobiliteit en edicatie alrisico, mobiliteit en edicatie Shanty Sterke 23 november 2015 Normale looppatroon heelstrike foot flat midstance heel strike heel foot flat off midstance heel off toe off midswing heelstrike http://jeugdjournaal.nl/item/656286-oma-van-91-jaar-rent-marathon.html

Nadere informatie

Valpoli Analyse valrisico, advies en behandeling Vakgroep Klinische Geriatrie Afdeling Fysiotherapie Afdeling Ergotherapie IJsselland Ziekenhuis

Valpoli Analyse valrisico, advies en behandeling Vakgroep Klinische Geriatrie Afdeling Fysiotherapie Afdeling Ergotherapie IJsselland Ziekenhuis Valpoli Analyse valrisico, advies en behandeling Vakgroep Klinische Geriatrie Afdeling Fysiotherapie Afdeling Ergotherapie IJsselland Ziekenhuis Inleiding Vallen komt in Nederland veel voor. Ongeveer 30%

Nadere informatie

Geriatrisch expertise centrum

Geriatrisch expertise centrum Geriatrisch expertise centrum Inhoud Aanleiding Doelstelling Welke vragen Door wie Voorbeeldcasus Conclusie Aanleiding Vergrijzing Meer kwetsbare ouderen in de regio Ouderen blijven langer thuis wonen

Nadere informatie

Procesbeschrijving. MS-Gastro enterologie-nieuw. Jeannette Verkerk. Groene Hart Ziekenhuis

Procesbeschrijving. MS-Gastro enterologie-nieuw. Jeannette Verkerk. Groene Hart Ziekenhuis Procesbeschrijving MS-Gastro enterologie-nieuw Jeannette Verkerk Groene Hart Ziekenhuis Type Werkkopie Gereserveerd door Jeannette Verkerk Creatiedatum 14-03-2011 10:17:03 Afgedrukt door Jeannette Verkerk

Nadere informatie

Val ongevallen hebben bij ouderen vaak ernstige lichamelijke en sociale gevolgen.

Val ongevallen hebben bij ouderen vaak ernstige lichamelijke en sociale gevolgen. Project Valpreventie Voorwoord Vallen komt relatief veel voor bij ouderen en bij mensen met een beperking. De lichamelijke gevolgen van een val zijn vaak groot en de angst voor een volgende val kan van

Nadere informatie

Medisch Farmaceutisch Overleg

Medisch Farmaceutisch Overleg Medisch Farmaceutisch Overleg Een MFO (medisch farmaceutisch overleg) wordt georganiseerd om de multidisciplinaire samenwerking tussen artsen en apothekers te stimuleren. Het belangrijkste doel is het

Nadere informatie

Meetinstrument valpreventie

Meetinstrument valpreventie Vink steeds het voor jou meest passende antwoord aan. Slechts één antwoord is mogelijk. Indien meerdere antwoorden mogelijk zijn, wordt dit met * aangegeven. Indien stippellijnen, hierop invullen a.u.b.

Nadere informatie

Ervaring Aantal ouderen bestudeerd in Randomized Controlled Trials (RCTs) 196 patiënten, gemiddelde leeftijd 67 jaar.(4)

Ervaring Aantal ouderen bestudeerd in Randomized Controlled Trials (RCTs) 196 patiënten, gemiddelde leeftijd 67 jaar.(4) Fosinopril C09AA09, januari 2018 Indicatie Hypertensie en hartfalen. Standpunt Ephor In het rapport over de ACE-remmers van december 2017 wordt fosinopril door Ephor als behandeling van hypertensie niet

Nadere informatie

Multifactoriële C Multifactoriële evaluatie

Multifactoriële C Multifactoriële evaluatie A Case finding B Multifactoriële C Multifactoriële evaluatie interventies De zeven risicofactoren worden op gestandaardiseerde wijze geëvalueerd. In de praktijk gebeurt dit bij voorkeur multidisciplinair

Nadere informatie

Dr. Teus van Laar UMC Groningen. 25 November 2011, Den Bosch

Dr. Teus van Laar UMC Groningen. 25 November 2011, Den Bosch Dr. Teus van Laar UMC Groningen 25 November 2011, Den Bosch Waarom? Voor wie? Welke mogelijkheden? Resultaten! heden: 50.000 (RIVM) 2005-2025: 47% toename 2025: 73.500 patienten Proc, September 2002,

Nadere informatie

4/16/2013. Geheel meer dan de som der delen. D r. A n u s c hka Sto r ms. Inhoud. 1/ Taak psychiater bij pijn? 2/ Hoe bekijkt een psychiater pijn?

4/16/2013. Geheel meer dan de som der delen. D r. A n u s c hka Sto r ms. Inhoud. 1/ Taak psychiater bij pijn? 2/ Hoe bekijkt een psychiater pijn? Geheel meer dan de som der delen D r. A n u s c hka Sto r ms 22 maart 2013 Inhoud 1/ Taak psychiater bij pijn? 2/ Hoe bekijkt een psychiater pijn? 1 Casus 1 Tijdens wachtdienst telefoon van spoedgevallen:

Nadere informatie

Een geïnformatiseerde tool om individuele behandeling beter te kunnen analyseren en aan te passen (STRIP Assistent) Paul Jansen, Geriater klinisch

Een geïnformatiseerde tool om individuele behandeling beter te kunnen analyseren en aan te passen (STRIP Assistent) Paul Jansen, Geriater klinisch Een geïnformatiseerde tool om individuele behandeling beter te kunnen analyseren en aan te passen (STRIP Assistent) Paul Jansen, Geriater klinisch farmacoloog Ephor, UMC Utrecht Conflicterende belangen:

Nadere informatie

Decompensatio cordis bij de geriatrische patiënt. CarVasz 21-11-2014 Katie Dermout, klinisch geriater

Decompensatio cordis bij de geriatrische patiënt. CarVasz 21-11-2014 Katie Dermout, klinisch geriater Decompensatio cordis bij de geriatrische patiënt. CarVasz 21-11-2014 Katie Dermout, klinisch geriater Epidemiologie Symptomatologie Diastolisch hartfalen Comorbiditeit Onderzoek Therapie Prognose Inhoud

Nadere informatie

Paramedisch OnderzoekCentrum

Paramedisch OnderzoekCentrum Paramedische zorg per definitie multiprofessioneel maar hoe? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Dr. Margreet Oerlemans Dr. Ria Nijhuis-van der Sanden UITGANGSPUNTEN Leerstoel Paramedische Wetenschappen 2000

Nadere informatie

Hart- en vaatziekten Een onderschatte risicofactore voor vallen

Hart- en vaatziekten Een onderschatte risicofactore voor vallen Hart- en vaatziekten Een onderschatte risicofactore voor vallen Toekomstig letsel voorkomen Nathalie van der Velde Internist-Geriater & opleider Amsterdam UMC, Amsterdam Samenleving vergrijst Adaptatie:

Nadere informatie

Betere zorg door minder psychofarmaca?

Betere zorg door minder psychofarmaca? Betere zorg door minder psychofarmaca? Sytse Zuidema, specialist ouderengeneeskunde Hoofd sectie ouderengeneeskunde Afdeling huisartsgeneeskunde UMCG 19-11-2013 UKON 10 jaar! 1 Opbouw Psychofarmaca Gebruik,

Nadere informatie

Valpreventie. Een taak van de ergocoach? /!

Valpreventie. Een taak van de ergocoach? /! 2017 Valpreventie Een taak van de ergocoach? /! Marleen de Boer 06-40259954 kr8mcc@gmail.com Wie zijn jullie? Eerste indruk; valpreventie jouw thema? Spar even met je buurman Waarom en hoe? Hebben we

Nadere informatie

De ouder wordende diabetespatiënt. Allerlei typen ouderen. Getallen in Nederland

De ouder wordende diabetespatiënt. Allerlei typen ouderen. Getallen in Nederland De ouder wordende diabetespatiënt Karin Daemen, internist Tergooiziekenhuizen, locatiehilversum Begin vorige eeuw infectieziektes Nu chronische ziektes hart-en vaatziekten kanker COPD diabetes gewrichtsaandoeningen

Nadere informatie

Polyfarmacie bij ouderen. Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015

Polyfarmacie bij ouderen. Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015 Polyfarmacie bij ouderen Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015 Inhoud Inleiding Farmacokinetiek Farmacodynamiek Problemen bij polyfarmacie Medicatiebeoordeling Take home messages

Nadere informatie

Protocol intramurale valpreventie

Protocol intramurale valpreventie Protocol intramurale valpreventie Doelstelling protocol Het verbeteren van de secundaire preventie bij ouderen met een valproblematiek. De werkwijze voor een analyse van de valproblematiek staat beschreven.

Nadere informatie

Parkinsoncentrum Leeuwarden

Parkinsoncentrum Leeuwarden Het Parkinsoncentrum Leeuwarden is een kennis- en behandelcentrum voor mensen met de ziekte van Parkinson. Deskundigheid, tijd, aandacht en een goede begeleiding voor de patiënt en zijn naasten staat hierbij

Nadere informatie

Staken antihypertensiva bij ouderen. Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie

Staken antihypertensiva bij ouderen. Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie Staken antihypertensiva bij ouderen Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie 2 Vragen Zou u antihypertensiva staken bij een geriatrische patiënt met hypertensie en een

Nadere informatie

Samenwerking huisarts en kinesitherapeut

Samenwerking huisarts en kinesitherapeut Samenwerking huisarts en kinesitherapeut Lode Verreyen voorzitter WVVK UGent vakgroep huisartsgeneeskunde Inhoud v.d. workshop 1. Het voorschrift 2. Soorten voorschrift en aantal behandelingen 3. Het consultatief

Nadere informatie

Dosering: geen dosisaanpassing op basis van leeftijd. Een startdosering van 5 mg wordt geadviseerd.

Dosering: geen dosisaanpassing op basis van leeftijd. Een startdosering van 5 mg wordt geadviseerd. Fosinopril C09AA09, april 2019 Indicatie Behandeling van hypertensie en symptomatisch hartfalen.(1,2) Standpunt Ephor en samenvatting Fosinopril wordt door Ephor niet geadviseerd als behandeling van hypertensie

Nadere informatie

De acuut zieke chronische patiënt in een acuut ziekenhuis

De acuut zieke chronische patiënt in een acuut ziekenhuis De acuut zieke chronische patiënt in een acuut ziekenhuis Dr. De Coster Olivier, Stedelijke Ziekenhuis Roeselare UZ-Brussel Stedelijk Ziekenhuis Roeselare Brugsesteenweg 90 8800 Roeselare T 051 23 61 11

Nadere informatie

Vallen als symptoom: een alarmteken?

Vallen als symptoom: een alarmteken? h.-hartziekenhuis vzw Vallen als symptoom: een alarmteken? Dr. C. Mertens geriater www.hhzhlier.be 1 Vallen als symptoom Val bij ouderen meer dan een traumatologisch probleem! www.hhzhlier.be Valevaluatie

Nadere informatie

Van zorgen voor naar zorgen dat

Van zorgen voor naar zorgen dat Van zorgen voor naar zorgen dat fysiotherapeutisch COPD zorg in de eerste lijn. Annemarie de Vey Mestdagh- van der List van zorgen voor 1988 Cursus Astma en COPD Pt. werd gestuurd door arts Kracht en Cardio

Nadere informatie

Valpreventie in ziekenhuizen: update van de literatuur

Valpreventie in ziekenhuizen: update van de literatuur Valpreventie in ziekenhuizen: update van de literatuur Prof. Koen Milisen Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap, K.U.Leuven & Dienst Geriatrie, UZ Leuven Voorkomen 40% tot 60% van alle incidenten

Nadere informatie

Fasen zorgpad. Verwijzing / screening Diagnose Behandeling: eventueel nader uit te splitsen Nazorg, follow up Terminale fase. 1

Fasen zorgpad. Verwijzing / screening Diagnose Behandeling: eventueel nader uit te splitsen Nazorg, follow up Terminale fase. 1 Fasen zorgpad Verwijzing / screening Diagnose : eventueel nader uit te splitsen Nazorg, follow up Terminale fase 1 www.raedelijn.nl 7-9-2017 Zorgpad: screening en diagnose U komt bij arts, verpleegkundige

Nadere informatie

Het Geriatrisch Dagziekenhuis - Campus Sint-Jan - Informatiebrochure

Het Geriatrisch Dagziekenhuis - Campus Sint-Jan - Informatiebrochure Het Geriatrisch Dagziekenhuis - Campus Sint-Jan - Informatiebrochure 1 inhoud Wat is het Geriatrisch dagziekenhuis? 03 Wat zijn de doelstellingen? 03 Wat is het aanbod? diagnostiek behandeling - revalidatie

Nadere informatie

Behandeling van hypertensie

Behandeling van hypertensie NECF onderwijsbijeenkomst 19 juni 2014 Farmacotherapie bij 80+ers: Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Behandeling van hypertensie Evelien Lutke Schipholt, apotheker externe instellingen, CWZ Gerard Rongen,

Nadere informatie

Leergang Ouderenzorg. Avond 2

Leergang Ouderenzorg. Avond 2 Leergang Ouderenzorg Avond 2 Disclosure belangen sprekers: Amela Hozo kaderapotheker ouderenzorg in opleiding Nellie Jans kaderarts oudergeneeskunde in opleiding Suze Teunissen praktijkconsulent Agaath

Nadere informatie

Geriatrie. Valpolikliniek. Patiëntensticker: Datum: Melden bij: Klinisch geriater:

Geriatrie. Valpolikliniek. Patiëntensticker: Datum: Melden bij: Klinisch geriater: Geriatrie Valpolikliniek Patiëntensticker: Datum: Melden bij: Van tot uur Klinisch geriater: Voor wie is de valpolikliniek De valpolikliniek is voor mensen van 65 jaar en ouder die recent voor de eerste

Nadere informatie

Fysiotherapie en Ergotherapie bij Parkinsonismen

Fysiotherapie en Ergotherapie bij Parkinsonismen Fysiotherapie en Ergotherapie bij Parkinsonismen Suzanne Ross Woerden, 4 oktober 2014 Agenda Even voorstellen Parkinson netwerk Wat is Fysiotherapie? Wat is Ergotherapie? Parkinsonismen Procedure en verzekering

Nadere informatie