Blok 4. Demonstraties en lezingen Locatie 09.00 09.45 uur 09.50 10.35 uur Congreszaal (grote lezing) Een simpele kijk op schrijven in een tweede taal Prof. Dr. Kees de Glopper Een makkelijke tekst Prof. Dr. Huub van den Bergh Zaal 1 Zaal 2 Zaal 4 Blok 4. Workshops Hoogleraar taalbeheersing 56. Maatwerk: modewoord of 100% mogelijk? Marie van Hezik Mijnheer Klein 30. NT2-taalmenu Ed Kniesmeijer Stichting Taalmenu 40. KNS voor hogeropgeleiden Marten Douma, In Holland Universiteit Utrecht 43. Analfabeten leren zelfstandig lezen en schrijven o.b.v. vrijwilligers, cursisten Mimine Vleminckx, Annelies Wyn, Centrum basiseducatie 39. Ik wil naar Nederland Ad Appel Ik wil naar Nederland Om 10.00 start in deze zaal masterclass nr. 61 (zie onder Blok 4 Workshops) Locatie Feestzaal 1 Feestzaal 2 Feestzaal 3 Zaal 3 Zaal 5 09.00 10.30 uur 10 Spelletjes in de klas Annelies Nordin, Helga van Loo Instituut voor Levende Talen KULeuven 24 Maatwerk voor inburgeraars aan de hand van het portfolio NT2 Margreet van Wijk, ROC Landstede Harderwijk Annette Hurkmans, Fontys Hogeschool 27 ECO(N)TEKST Liesbeth Melis, Mieke van Grinsven Linguapolis, Antwerpen 15 Activerend leren - hoe breng je dat in de praktijk? Birgit Lijmbach Talencentrum Rijksuniversiteit Groningen 7 Interactief lezen in de taalklas Leen Verrote, Johanna Potargent Instituut voor Levende Talen KULeuven
Zaal 6 Workshop 26 Iedere cursist zijn eigen materiaal? Margreet Verboog, Centrum voor nascholing Amsterdam Charlotte Cannegieter Blok 4. Masterclasses Locatie Zaal 7 Zaal 8 Zaal 4 10.00 12.30 09.00 12.30 uur 55 Zelf materiaal ontwikkelen Folkert Kuiken Universiteit van Amsterdam 51 Met Drama op weg naar de praktijk Yannick Guitton, Mondriaan College Els Broekhuijsen, EB Ateliers 61 Uit de praktijk van de ISK: NT2 en onze vorm van het nieuwe leren! Marjan Bokhoven, Douwe Brouwer, ISK Utrecht Astrid Buter, Coach2move Let op: afwijkende begintijd! Deze masterclasses lopen door in blok 5
Grote lezing Blok 4 Tijd: 09.00-09.45 uur Locatie: Congreszaal Door: Prof. Dr. Kees de Glopper Hoogleraar Taalbeheersing van het Nederlands en directeur Expertisecentrum voor taal, onderwijs en communicatie (Etoc) c.m.de.glopper@rug.nl Een simpele kijk op schrijven in een tweede taal In mijn lezing ga ik in op vragen naar de overeenkomsten en verschillen tussen schrijven in T1 en T2. Welke kennis en welke vaardigheden gebruiken schrijvers zowel in hun eerste als in hun tweede taal? En wanneer zijn er tussen T1 en T2 verschillen in vaardigheden, schrijfprocessen en teksten? Wat weten we over effectieve T2-schrijfdidactiek? En wat hebben we binnen T2-schrijfonderwijs aan inzichten over effectieve T1- schrijfdidactiek?
Lezing Blok 4 Tijd: 09.00-09.45 uur Locatie: Zaal 1 Door: Marie van Hezik Mijnheer Klein info@mijnheerklein.nl 56. Maatwerk: een modewoord, of is 100% maatwerk mogelijk? Maatwerk in het NT2-aanbod is goed te verwezenlijken. Bureau Mijnheer Klein heeft 12 jaar ervaring met 100% maatwerk. De belangrijkste voordelen: weinig tot geen uitval. De deelnemer blijft gemotiveerd omdat hij iedere keer weer op zijn eigen niveau kan werken. optimale resultaten. De methodiek houdt rekening met de leerstijl, het leertempo en de persoonlijke einddoelen van iedere deelnemer. meer ruimte voor ondersteuning door de docent/coach dan in de klassikale lessituatie. Doel van de activiteit: Na de lezing weten de toehoorders wat de voordelen zijn van individuele taalprogramma s, van 100% maatwerk. Zij hebben vooral veel voorbeelden uit de praktijk gehoord. Thema: Maatwerk in NT2-trajecten
Demonstratie Blok 4 Tijd: 09.00-09.45 uur Locatie: Zaal 2 Door: Ed Kniesmeijer Stichting Taalmenu nt2taalmenu@hotmail.com 30. NT2taalmenu www.nt2taalmenu.nl is een algemeen toegankelijke en grotendeels gratis website voor iedereen die Nederlands wil leren, én voor docenten NT2. Het is een praktisch hulpmiddel: goede oefeningen voor allerlei aspecten van het NT2-onderwijs. De site is uitdrukkelijk óók voor cursisten met weinig schoolervaring en leervaardigheden. Er zijn oefeningen voor alfabetisering, A1, A2 en B1. Heel populair zijn de inburgeringslessen. Nieuwsgierig? Kom kijken! Doel van de activiteit: We willen laten zien wat er allemaal te vinden is op NT2taalmenu, wat er nog in ontwikkeling is, waar we verder mee bezig zijn, wat er te bestellen is, hoe instellingen een wachtwoord voor de inburgeringslessen kunnen krijgen. En natuurlijk willen we graag vragen beantwoorden, feedback krijgen zodat we onze site nóg beter en mooier kunnen maken, en enthousiaste collega s ontmoeten die ons eventueel kunnen helpen met suggesties voor materiaal, technische tips e.d. Thema: Zelfstandig leren op de computer
Demonstratie Blok 4 Tijd: 09.00-09.45 uur Locatie: Zaal 4 Door: Marten Douma In Holland marten.douma@inholland.nl 40. KNS voor hogeropgeleiden Praktijk van inburgeringslessen Kennis der Nederlandse Samenleving binnen kader van Taal- en Schakel Cursus Hogeschool INHOLLAND: voorbereiding op hbo. Doel van de activiteit: Na de presentatie kunnen deelnemers enkele problemen van thematisch KNS op A1/2-niveau bediscussiëren. Thema: Cultuur en taal
Grote lezing Blok 4 Tijd: 09.50-10.35 uur Locatie: Congreszaal Door: Prof. Dr. Huub van de Bergh Hoogleraar Didactiek en toetsing van het taalvaardigheidsonderwijs, Universiteit Utrecht Huub.vandenBergh@let.uu.nl Een makkelijke tekst Veel anderstalige en taalzwakke leerlingen hebben problemen met het begrijpen van school- en studieteksten. Dat een tekst makkelijk is voor een leerling die veel van het aangesneden onderwerp weet is een waarheid als een koe. Maar om leerlingen eerst van alles te leren voordat ze een tekst over dat onderwerp te lezen krijgen gaat ook wat ver. De vraag is, hoe maken we een tekst makkelijker, zodat leerlingen deze beter begrijpen. Traditioneel wordt dan een advies gegeven als: maak korte zinnen en gebruik geen lange en/of moeilijke woorden. Een dergelijk advies is in feite gebaseerd op zogenaamde leesbaarheidsformules. Aan de hand van tellingen, zoals zinslengte, aantal lettergrepen per woord, etc., wordt dan een oordeel gegeven over de moeilijkheid van een tekst. In de schoolboeken voor het vmbo blijken dergelijke adviezen duidelijk ter harte genomen te zijn; verbindingswoorden zijn weggelaten, zodat de tekst bestaat uit korte zelfstandige zinnen. Ik zal proberen aannemelijk te maken dat er met een dergelijke manier van werken teksten ontstaan die niet makkelijker maar moeilijker zijn.
Demonstratie Blok 4 Tijd: 09.50-10.35 uur Locatie: Zaal 1 Door: Mimine Vleminckx, Annelies Wyn Centrum basiseducatie info@cbwillebroek.be, annelies.wyn@telenet.be 43. Analfabeten leren zelfstandig lezen en schrijven o.b.v. vrijwilligers, cursisten Analfabeten leren zelfstandig lezen en schrijven onder begeleiding van vrijwilligers, cursisten uit het Nederlandstalig aanbod. Cursisten die les volgen uit het Nederlandstalig aanbod begeleiden analfabeten in hun leerproces lezen en schrijven. Alvorens de vrijwilligers starten krijgen zij een korte vorming om zich te kunnen inleven in de leerwereld van de cursist. De analfabete cursist leert individueel of in groepjes volgens zijn/haar eigen tempo met de methode 7/43 en 7/43 extra. Doel van de activiteit: Deelnemers weten hoe analfabeten zelfstandig kunnen leren met begeleiding van vrijwilligers. Thema: Zelfstandig leren
Demonstratie Blok 4 Tijd: 09.50-10.35 uur Locatie: Zaal 2 Door: Ad Appel Ik wil naar Nederland adappel@gmail.com 39. Ik wil naar Nederland 'Ik wil naar Nederland' wil mensen helpen om te slagen voor het basisexamen inburgering. Dat examen is sinds 15 maart 2006 verplicht voor niet-westerse immigranten die zich permanent in Nederland willen vestigen. 'Ik wil naar Nederland' biedt een unieke examenvoorbereiding, namelijk een cursus met slaaggarantie. De cursus is geschikt voor buitenlanders die tijdelijk in Nederland zijn met een toeristenvisum. www.ikwilnaarnederland.nl Doel van de activiteit: Docenten op de hoogte brengen van een nieuw project. Reacties opvangen van collega s over dit project. Enkele principes van de cursus zijn wellicht breder toepasbaar dan uitsluitend bij onze cursus, zoals lessen organiseren aan huis (huiskameridee), cursussen aanbieden met slaaggarantie(niet geslaagd, geld terug). Thema: Inburgering
Workshop Blok 4 Tijd: 09.00-10.30 uur Locatie: Feestzaal 1 Door: Annelies Nordin, Helga Van Loo Instituut voor Levende Talen KULeuven annelies.nordin@ilt.kuleuven.be, helga.vanloo@ilt.kuleuven.be 10. Spelletjes in de klas Spelvormen hebben naast taalverwerving een positief effect op de sfeer in de klas waardoor studenten onbewust taal leren en gemotiveerd blijven. We tonen in de workshop verschillende spelvormen die de deelnemers kunnen uitproberen. Doel van de activiteit: De deelnemers ondervinden dat spelvormen gebruikt kunnen worden om grammatica en woordenschat op een leuke manier te trainen. Ook luisteren en spreken worden in het spel op een natuurlijke manier geoefend. We hopen dat we de deelnemers kunnen prikkelen om in hun lessen aan de slag te gaan met allerlei speelse werkvormen. Thema: Activerende onderwijsvormen
Workshop Blok 4 Tijd: 09.00-10.30 uur Locatie: Feestzaal 2 Door: Margreet van Wijk, Annette Hurkmans ROC Landstede Harderwijk, Fontys Hogeschool van-wijk@planet.nl, a.hurkmans@fontys.nl 24. Maatwerk voor inburgeraars aan de hand van het portfolio NT2 Tijdens het Lescongres hebben we laten zien hoe we de CP s uit de Wet Inburgering hebben geïntegreerd in het Portfolio NT2. Wij denken zo de uitgangspunten van de Europese portfoliomethodiek - maatwerk en autonomie van de leerders - overeind te kunnen houden in de WI. In deze workshop presenteren we opnieuw de opzet van ons inburgeringsportfolio en bespreken we reacties, ervaringen en mogelijkheden. Doel van de activiteit: De deelnemers krijgen handreikingen om inburgeraars efficiënt toe te leiden naar het inburgeringsexamen zónder het streven naar maatwerk op een laag pitje te zetten. Thema: Inburgering
Workshop Blok 4 Tijd: 09.00-10.30 uur Locatie: Feestzaal 3 Door: Liesbeth Melis, Mieke van Grinsven Linguapolis, Antwerpen liesbeth.melis@ua.ac.be, mieke.vangrinsven@ua.ac.be 27. ECO(N)TEKST Hoe kan je een tekst optimaal gebruiken en een maximaal leerrendement verkrijgen? Probeer zelf eens uit hoe het is om met één tekst verschillende doelstellingen na te streven; bijvoorbeeld woordenschat verwerven, nieuwe structuren leren, je uitspraak verbeteren, enz. Daarnaast krijg je nog enkele praktijkvoorbeelden. Doel van de activiteit: Aan het einde van de workshop weten de deelnemers hoe zij deze methode in de lespraktijk kunnen gebruiken. Thema: Activerende onderwijsvormen
Workshop Blok 4 Tijd: 09.00-10.30 uur Locatie: Zaal 3 Door: Birgit Lijmbach Talencentrum Rijksuniversiteit Groningen b.v.j.m.lijmbach@rug.nl 15. Activerend leren - hoe breng je dat in de praktijk? Activerend leren als actieve deelnemer leer je meestal meer dan als toehoorder; als we studenten willen leren actief te zijn in hun taalverwerving, moeten we zelf eerst die studenten actief aan het werk zetten in onze eigen lessen. In deze workshop presenteer ik wat tips en trucs om verschillende delen van het NT2-onderwijs op een wat actievere manier te laten verwerven. Doel van de activiteit: Ik wil docenten laten zien hoe ze meer actie in hun les en bij hun studenten kunnen bewerkstelligen zonder meteen het roer drastisch om te gooien en zonder al te veel voorbereiding en hulpmiddelen; de meeste tips zijn werkbaar voor meerdere doelgroepen en niveaus. Thema: Activerende onderwijsvormen
Workshop Blok 4 Tijd: 09.00-10.30 uur Locatie: Zaal 5 Door: Leen Verrote, Johanna Potargent Instituut voor Levende Talen KULeuven leen.verrote@ilt.kuleuven.be, johanna.potargent@ilt.kuleuven.be 7. Interactief lezen in de taalklas In deze workshop willen we vooral aandacht besteden aan taakgerichte en gevarieerde werkvormen voor leesteksten die tot doel hebben efficiënter te leren lezen en het globaal lezen te bevorderen. In onze lessen proberen we namelijk tegemoet te komen aan zoveel mogelijk leerstijlen. We willen aan de hand van voorbeelden tonen wat wij in de les doen met tekstmateriaal, zowel voor beginners als voor gevorderden. Doel van de activiteit: Aan het einde van de workshop hebben deelnemers (hopelijk!) nieuwe ideeën om met leesmateriaal in de klas aan de slag te gaan. Thema: Activerende onderwijsvormen
Workshop Blok 4 Tijd: 09.00-10.30 uur Locatie: Zaal 6 Door: Margreet Verboog, Charlotte Cannegieter Centrum voor Nascholing Amsterdam mverboog@cna.uva.nl, cannegieter@wanadoo.nl 26. Iedere cursist zijn eigen materiaal? De workshop op de vorige conferentie, waar we ons richten op taken die voor iedere cursist nuttig/nodig waren, leidde tot de vraag, hoe we ook aan de verschillende leerdoelen van cursisten in een groep recht konden doen. Daarover gaat deze workshop. Welk materiaal is hiervoor nodig? Waar halen we het materiaal vandaan, en hoe kunnen we de cursist leren zelfstandig met het materiaal te werken. En wat zijn basisvoorwaarden hiervoor, met andere woorden, wat gaat er vooraf aan zelfstandig werken en wat hebben we ervoor nodig. Doel van de activiteit: De deelnemers hebben handvatten aangereikt gekregen om cursisten met verschillende uitstroomrichtingen te begeleiden bij het verwerven van de voor hen noodzakelijke woordenschat. Thema: Zelfstandig leren
Masterclass Blok 4 Tijd: 09.00-12.30 uur Locatie: Zaal 7 Door: Folkert Kuiken Universiteit van Amsterdam f.kuiken@uva.nl 55. Zelf materiaal ontwikkelen Leergangen richten zich per definitie op een brede doelgroep. Maar voor de noden van een specifieke groep of om in te spelen op de actualiteit moeten docenten vaak zelf aan de slag. Wat zijn dan goede opdrachten en waar moeten deze aan voldoen? In deze masterclass leren docenten zelf materiaal ontwikkelen en krijgen ze commentaar op eigen producten die een week van tevoren moeten worden ingeleverd bij f.kuiken@uva.nl Doel van de activiteit: Docenten stimuleren zelf materiaal te ontwikkelen. Feedback geven op eigen producten van docenten. Thema: Specifieke vaardigheden, nl. het kunnen opzetten en uitvoeren van onderzoek in de klas
Masterclass Blok 4 Tijd: 09.00-12.30 uur Locatie: Zaal 8 Door: Yannick Guitton, Els Broekhuijsen Mondriaan College, EB Ateliers y.guitton@mon3aan.nl, els@eb-ateliers.nl 51. Met Drama op weg naar de praktijk Docenten die regelmatig dramatische werkvormen inzetten, gaan zich verder verdiepen in de mogelijkheden van verschillende spelvormen die ingezet kunnen worden bij de voorbereiding op praktijksituaties (bijvoorbeeld: afspraakspel, improvisatiespel, inspringspel). Tijdens de masterclass werken we volgens een opbouw van tableau tot spel; een werkwijze die ook met cursisten gehanteerd wordt. Spelenderwijs passeert een aantal voor de cursist relevante praktijksituaties de revue. Doel van de activiteit: Aan het eind van de masterclass hebben deelnemers die al ervaring hebben met Drama, zich verder bekwaamd in het gebruik van verschillende spelvormen voor hun eigen cursisten. Thema: Activerende onderwijsvormen
Masterclass Blok 4 Tijd: 10.00-12.30 uur Locatie: Zaal 4 Door: Marjan Bokhoven, Douwe Brouwer, ISK Utrecht Astrid Buter, Coach2move 61. Uit de praktijk van de ISK: NT2 en onze vorm van het nieuwe leren! Doel van de activiteit: Op de ISK in Utrecht zijn we dit schooljaar gestart met een nieuw onderwijsconcept van Leren 1 en Leren 2. Leren 2 staat voor een vorm van het nieuwe leren. De kenmerken zijn dat de leerlingen zelf een opdracht kiezen en hun voortgang op de leer- en ontwikkelingslijnen in hun portfolio bewaken. Deze voortgang bewijzen ze in de zogeheten panelgesprekken. Een ander concept vraagt ook om een andere rol van de docent namelijk als coach. Ervaar en werk zelf in deze masterclass vanuit de unieke aanpak, waarvoor wij hebben gekozen bij de invoering van ons onderwijsconcept! Thema: 1. Begeleid Zelfstandig Leren, oftewel een vorm van het zogeheten van Nieuwe Leren. 2. Portfolio 3. Coaching on the job.