Strategie 2015-2018 Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Toekomst Vernieuwing Ontdek Antwoorden Kies Bevorder Versterk Onderzoekers Innovatie Wetenschap Internationaal Ontwikkel Stimuleer Samenwerking Inspireer Bied Impact Investeer Doorbraak Herken Bouw Talent Verbind onderzoek
NWO Strategie 2015-2018 Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek April 2015
De NWO Strategienota 2015-2018 en de uitwerking ervan kunt u vinden op www.nwo.nl/strategie.
NWO Strategie 2015-2018 De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek zet zich ook de komende jaren in voor een sterk wetenschapsstelsel in Nederland. De kerntaak is kwaliteit en vernieuwing in de wetenschap te bevorderen. NWO financiert het beste onderzoek, zowel onderzoek uit nieuwsgierigheid als onderzoek naar vraagstukken die de wereld bezighouden. Nog meer dan in de voorgaande jaren zal NWO samenwerking en verbinding in het onderzoek in Nederland stimuleren. Daar betrekt NWO ook maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven bij.
NWO nu en straks: hoofdlijnen
6 NWO Strategie 2015-2018 een sterk wetenschapsstelsel De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) is medeverantwoordelijk voor de ontwikkeling van de wetenschap in Nederland. De kerntaak is: bijdragen aan een sterk wetenschapsstelsel in Nederland en vergroten van de bijdrage van de wetenschap aan de samenleving. kwaliteit en vernieuwing verbinden met maatschappelijke uitdagingen NWO voert haar taken uit samen met en in het belang van vele partijen; in de eerste plaats onderzoekers en universiteiten, maar ook ministeries, bedrijven en maatschappelijke organisaties. In de rol van nationale onderzoeksfinancier bevordert NWO allereerst de kwaliteit en vernieuwing van het wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten en nationale onderzoeksinstituten. Ook verbindt zij die met de vragen en behoeften van overheid, bedrijfsleven en andere maatschappelijke en kennisorganisaties. De komende jaren zal NWO voortbouwen op het beleid van voorgaande jaren door de huidige financieringsinstrumenten in grote lijnen te handhaven. Door daarin accenten aan te brengen, zullen de gewenste ontwikkelingen, zoals tot uitdrukking gebracht in de Wetenschapsvisie 2025 van het kabinet 1, in de Nederlandse wetenschap worden ondersteund. samenwerking bevorderen Sterker dan in de afgelopen jaren zal NWO samenwerking bevorderen: tussen onderzoekers, tussen disciplines, tussen universiteiten en kennisinstellingen onderling, tussen nationaal en internationaal onderzoek, en tussen wetenschappers en belanghebbenden in de samenleving. Door partijen samen te brengen, door in samenwerking en in samenhang onderzoek te programmeren en door strategievorming te bevorderen. Samen met de andere organisaties in de kenniscoalitie VSNU, KNAW, TNO en TO2, Vereniging Hogescholen, VNO-NCW en MKB-Nederland zal NWO de aanzet geven tot de formulering van één Nationale Wetenschapsagenda, die voor een groot deel van de Nederlandse kennissector zal kunnen dienen als kompas en gezamenlijke inspiratiebron. nationale onderzoeksorganisatie Langs deze lijnen zal NWO zich in de komende jaren verder ontwikkelen tot een brede, nationale onderzoeksorganisatie die medeverantwoordelijkheid neemt voor de Nederlandse wetenschap en het belang daarvan voor welzijn en welvaart. Leidend daarbij zijn een breed gedeelde visie op de dynamiek van wetenschap (Kader 1), de ontwikkelingen in buiten- en binnenland (Kader 2) en goed samenspel met de partijen die samen staan voor sterke wetenschap in Nederland (Kader 3). Met als doel tastbare resultaten te behalen voor de wetenschap, de samenleving en onze kennispartners (Kader 4). 1 Wetenschapsvisie 2025: keuzes voor de toekomst. Ministerie van OCW, november 2014
7 NWO Strategie 2015-2018 Kader 1 Visie: sterke en verbonden wetenschap NWO onderzoek. Onze behoefte aan kennis groeit: om de nu en straks: Wetenschap doet groeien Onze huidige welvaart en welzijn komen voort uit de resultaten en toepassingen van wetenschappelijk grote maatschappelijke uitdagingen tegemoet te treden, voor economische ontwikkeling, voor begrip van en reflectie over onszelf en de wereld, voor beter beleid en nieuwe producten. en bloeit Wetenschap anno 2015 kent weinig grenzen. hoofdlijnen Onderzoeksgroepen werken internationaal samen en talentvolle onderzoekers gaan naar de plekken waar zij hun ambities het beste kunnen realiseren. Nieuwe vakgebieden ontstaan in reactie op nieuwe uitdagingen en door nieuwe onderzoeksmethoden die mogelijk zijn door technologische vooruitgang. De Nederlandse wetenschap staat internationaal hoog aangeschreven en draagt actief bij aan de internationale ontwikkelingen. met ruimte voor talent Talentvolle onderzoekers bouwen op een sterke basis in een of meerdere wetenschappelijke disciplines en werken van daaruit samen met collega s uit andere vakgebieden. Passie en creativiteit zijn drijvende krachten, net als streven naar vooruitgang, een open houding en een gezonde mate van competitiviteit. Onderzoekers zijn zeker in Nederland vaak ook docent en inspireren nieuwe generaties jonge mensen. en samenwerking. Wetenschappelijk onderzoek is een proces met veel belanghebbenden. Moderne wetenschap is verbonden met onderwijs, met partijen in de samenleving en met het bedrijfsleven. Kennis delen en samenwerken met mensen en organisaties buiten de wetenschap behoort steeds meer tot het werk van de wetenschapper. Deze samenwerking legt de basis voor innovatie en maatschappelijke impact van wetenschap. Vrij en thematisch onderzoek gaan vaak hand in hand.
8 NWO Strategie 2015-2018 Kader 2 Omgeving: ontwikkelingen in buiten- en binnenland Kader 3 Vruchtbaar samenspel binnen de Nederlandse wetenschap Wereldwijd Toenemende mobiliteit en concurrentie van talentvolle onderzoekers op zoek naar de beste omgeving om hun ideeën en carrière vorm te geven. Internationalisering en schaalvergroting van wetenschapsbeoefening: grotere behoefte aan en noodzaak tot gezamenlijke agendavorming en strategische planning, onder meer gericht op mondiale uitdagingen. Kruisbestuiving tussen vakgebieden en tussen wetenschappelijke en maatschappelijke uitdagingen waardoor boeiende nieuwe onderzoeksterreinen ontstaan. Transitie naar open toegankelijkheid van de resultaten van met publieke middelen gefinancierd onderzoek: open access en open data. Groeiende investeringen in wetenschap in een groeiend aantal sterke wetenschapslanden. Nederland Profilering van universiteiten op basis van sterktes in onderzoek en onderwijs, met kansen voor nationale samenwerking en krachtenbundeling over de grenzen van instellingen heen. Meer samenwerking tussen universiteiten, hogescholen en instituten voor toegepast onderzoek die leidt tot een dynamische verbinding van fundamenteel, praktijkgericht en toegepast onderzoek waardoor snellere toepassing van onderzoeksresultaten mogelijk is. Gezamenlijke onderzoeksprogrammering onder meer vastgelegd in innovatiecontracten tussen wetenschap, overheid, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Toenemende druk op onderzoekers en beperkte ruimte om hun ideeën en creativiteit de volle ruimte te geven als gevolg van krappe budgetten, toenemende oormerking van onderzoeksmiddelen en een veelvoud aan sturende agenda s voor onderzoek. De verantwoordelijkheid voor het nationale wetenschaps- en innovatiebeleid ligt bij de ministeries van OCW en EZ. Daarnaast spelen verschillende partijen een belangrijke rol: De universiteiten zijn de grootste wetenschapsorganisaties en zorgen voor de basisvoorwaarden voor wetenschappelijk onderzoek in Nederland en de verbinding tussen onderzoek en hoger onderwijs, mogelijk gemaakt door basisfinanciering van het ministerie van OCW. NWO is de nationale onderzoeksfinancier met OCW als belangrijkste opdrachtgever. NWO heeft als opdracht het versterken en bevorderen van kwaliteit en vernieuwing in het wetenschappelijk onderzoek aan de Nederlandse universiteiten en nationale onderzoeksinstituten, en het bevorderen van de impact van wetenschap op de samenleving en economie. De KNAW vervult als onafhankelijk genootschap van wetenschappers de rol van geweten van de wetenschap, is onafhankelijk adviseur van de overheid en beheert meerdere nationale onderzoeksinstituten. De grote nationale instituten voor toegepast onderzoek (TO2-instituten) vormen met universiteiten en hogescholen een belangrijke schakel tussen fundamentele wetenschap, praktijkgericht en toegepast onderzoek en innovatie. Ministeries, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties zijn medefinanciers van en partners bij onderzoek, identificeren de behoeften aan nieuwe kennis en zijn de drijvende krachten in de toepassing ervan.
9 NWO Strategie 2015-2018 Kader 4 Beoogde resultaten 2015-2018 Continuering en versterking van de Nederlandse deelname aan Europese onderzoeksprogramma s en van de samenwerking met China, India en Brazilië. Open toegang zonder embargoperiode tot de resultaten van publiek gefinancierd wetenschappelijk onderzoek, met maatwerk voor publiek-private samenwerking. Een greep uit de resultaten waar NWO zich sterk nationale onderzoeksfaciliteiten die volop samenwerken nu en straks: Nederlandse wetenschap die haar middelen flexibel en hoofdlijnen voor maakt de komende jaren: Voor de onderzoekers Betrouwbare onderzoeksfinanciering die open staat voor alle vernieuwende ideeën, mono- multi- of interdisciplinair, nieuwsgierigheidsgedreven of maatschappelijk geïnspireerd, met meer ruimte voor risicovol onderzoek. Talentprogramma s die aansluiten op de behoeften, kansen en carrièreperspectieven van jonge onderzoekers. Beheersing van de lasten voor onderzoekers die het aanvraag-, beoordelings- en selectieproces met zich meebrengt. Meer financieringsmogelijkheden voor samenwerking tussen onderzoekers: in teams, tussen disciplines, over de grenzen van instellingen heen en met internationale partners. Meer financieringsmogelijkheden voor strategische samenwerking met een langetermijnperspectief (5-10 jaar). Een nationale strategie voor investeringen in grote tot zeer grote onderzoeksfaciliteiten. Steun voor organisatie van en strategievorming door onderzoekers. Voor de samenleving Een inspirerende Nationale Wetenschapsagenda die de wetenschappelijke sterktes verbindt met maatschappelijke en economische uitdagingen. Verbinding van onderzoeksagenda s voor de topsectoren met maatschappelijke uitdagingen en internationale agenda s. Snellere en effectievere toepassing van onderzoeksresultaten door sterkere verbindingen tussen fundamenteel, praktijkgericht en toegepast onderzoek en effectieve kennisbenutting in themaprogramma s. Voor de kennispartners Wederzijds stimulerende samenwerking, bundeling van krachten en gedeelde prioriteiten, onder meer investeringen in onderzoek en innovatie. Sterke nationale onderzoeksinstituten met (inter)- met universiteiten, bedrijfsleven en samenleving en fungeren als zwaartepunt op hun terrein en als regionale kennispartners. Een open, professionele en slagvaardige organisatie met kennis van zaken van en groot draagvlak bij de krachtig inzet over alle wetenschappelijke disciplines en een betrouwbare partner is voor betrokken partijen.
Speerpunten NWO 2015-2018
12 NWO Strategie 2015-2018 krachtige bijdrage Als een van de grootste wetenschapsfinanciers in Nederland zal NWO binnen de door de overheid beschikbaar gestelde financiële kaders een krachtige bijdrage leveren aan de realisatie van de doelen zoals geformuleerd in de kabinetsvisie op de wetenschap. Het uitgangspunt hiervoor is de ambitie dat in 2025 de Nederlandse wetenschap een broedplaats is voor talent, een internationale topspeler in het bereiken van grensverleggende doorbraken, nauw verbonden met de maatschappij, en met maximale impact. Wetenschapsvisie 2025 De NWO-strategie 2015-2018 formuleert de bijdrage die de zogenoemde tweede geldstroom voor wetenschappelijk onderzoek kan leveren aan de realisatie van die visie. De speerpunten voor de komende jaren volgen logisch uit de positie van NWO in het wetenschapsbestel en ook zijn ze net als de wetenschapsvisie van het kabinet een antwoord op de dynamiek in het internationale wetenschapsbestel (Kader 2). In de periode 2015-2018 zal NWO haar beleid en financieringsinstrumenten in grote lijnen voortzetten, met daarin nadruk op drie speerpunten: Speerpunt 1 Samenwerking binnen de wetenschap wederzijdse inspiratie Individuele talentontwikkeling en competitie zijn belangrijke uitgangspunten van het huidige NWO-beleid. In de komende jaren zal NWO daarnaast meer nadruk leggen op het bevorderen van samenwerking binnen de wetenschap. Samenwerking draagt onder meer bij aan wederzijdse inspiratie, nieuwe invalshoeken en ook robuustheid in onderzoek en zal via programmering en financiering worden gestimuleerd op alle niveaus: binnen onderzoeksgroepen, tussen wetenschappers uit verschillende disciplines, onderzoeksinstellingen, en over landsgrenzen heen. Speerpunt 2 Wetenschappelijke krachtenbundeling bij het tegemoet treden van maatschappelijke uitdagingen impact van onderzoek verbinding met toepassingsgericht onderzoek Krachtenbundeling op nationaal niveau voor onderzoek naar maatschappelijke uitdagingen waaronder economische vergroot de slagkracht en impact van onderzoek, zeker wanneer er ook sprake is van internationale samenwerking. Waar sterkere verbindingen meerwaarde kunnen bieden zal NWO hiervoor initiatieven nemen. Onder meer door een actieve bijdrage aan de ontwikkeling van een Nationale Wetenschapsagenda, aan de implementatie ervan met inzet van het themabeleid en andere financieringsinstrumenten, en door hierbij verbindingen te bevorderen tussen wetenschappelijk, praktijkgericht en toegepast onderzoek.
13 NWO Strategie 2015-2018 Speerpunt 3 Organisatie en strategievorming binnen de wetenschap Nederland heeft er baat bij als onderzoekers en andere partijen zich effectief organiseren en samen strategieën formuleren op onderdelen van de wetenschap, Speerpunten nationale strategieën ontwikkelen nationaal en internationaal. Vanuit de verankering van alle wetenschappelijke disciplines in NWO en met inzet van het brede netwerk zal NWO de organisatie van onderzoekers binnen en tussen disciplines ondersteunen. Binnen het academische veld, maar ook tussen wetenschap, overheid, bedrijfsleven en andere maatschappelijke partijen. NWO Deze speerpunten bepalen de ontwikkeling van alle onderdelen van het NWO-beleid: de NWO-onderzoeksinstituten. 2015-2018 financiering van talent en vrij onderzoek, programmering en financiering van thematisch onderzoek, publiek-private samenwerking en kennisbenutting, investeringen in (inter)nationale onderzoeksfaciliteiten, internationaal beleid en
Stabiliteit én nieuwe accenten
16 NWO Strategie 2015-2018 Een duidelijke koers brede verantwoordelijkheid De strategie voor de jaren 2015-2018 bouwt voort op de koers die in de voorgaande strategienota s is uitgezet 2 en die heeft geleid tot een brede opdracht en verantwoordelijkheid. nieuwe taken nationale en internationale agendavorming NWO heeft de afgelopen jaren in aanvulling op de basistaken van een research council het in nationale competitie beoordelen van bottom-up ingediende onderzoeksvoorstellen en op de rol als beheerder van nationale onderzoeksinstituten nieuwe taken op zich genomen. Het versterken van de samenwerking tussen wetenschap en bedrijfsleven was daar een van. De actieve opstelling van NWO in het topsectorenbeleid heeft onder meer geresulteerd in gezamenlijke programmering en nieuwe vormen voor publiek-private samenwerking in wetenschappelijk onderzoek. Met de ontwikkeling en uitvoering van het grootschalige Zwaartekrachtprogramma is bijgedragen aan interuniversitaire samenwerking in nationale zwaartepunten. Met de formulering van de Nationale Roadmap voor Grote Onderzoeksfaciliteiten is een start gemaakt met de noodzakelijke nationale agendavorming. In internationaal verband heeft NWO mede vormgegeven aan strategische onderzoekssamenwerking in Europa. Daarnaast zijn er duurzame relaties opgebouwd met onderzoeksorganisaties in voor Nederland belangrijke wetenschapslanden buiten Europa. In de Wetenschapsvisie 2025 krijgt NWO extra taken toebedeeld, waaronder een speciale rol in de ondersteuning van het opstellen van een Nationale Wetenschapsagenda en in het ontwikkelen van een nationale strategie voor grootschalige onderzoeksfaciliteiten. NWO zal zich in de komende jaren verder ontwikkelen tot een brede, nationale onderzoeksorganisatie. Daarbij zullen belangrijke onderdelen van het beleid worden voortgezet waaronder basistaken die NWO al jaren uitvoert ten dienste van vrij onderzoek, en kwaliteit en vernieuwing van de Nederlandse wetenschap. Hieronder volgt op hoofdlijnen hoe de speerpunten zullen doorwerken in het NWO-beleid. In de Uitwerkingsnota NWO Strategie 2015-2018 wordt dit nader toegelicht en uitgewerkt. 2 Thema s met Talent (2002-2005), Wetenschap Gewaardeerd! (2006-2010), Groeien met Kennis (2011-2014).
17 NWO Strategie 2015-2018 NWO als financier Talent en vrij onderzoek De tweede geldstroom blijft een belangrijke bron van financiering voor nieuwe ideeën in alle wetenschappelijke disciplines. Het voornaamste instrument hiervoor, de Vrije Competitie, houdt een belangrijke plaats in het NWO-beleid. De Vernieuwings- Stabiliteit Vici-beurzen en de selectieprocedure zullen waar nodig worden bijgesteld om de én nieuwe maar ook over instellingen en landsgrenzen heen. (Speerpunt 1) accenten carrièreondersteuning interdisciplinair onderzoek impuls, hét nationale programma voor wetenschappelijk talent, zal worden voortgezet in de huidige omvang. Nieuwe accenten: De opzet van de Vernieuwingsimpuls, dat wil zeggen de Veni-, Vidi- en aansluiting te verbeteren met de carrièreontwikkeling van onderzoekers in verschillende disciplines, de ontwikkelingen in het universitaire personeelsbeleid en de kansen in Europese competities. (Speerpunt 1) De Vrije Competitie wordt aangepast om meer ruimte te bieden aan interdisciplinair onderzoek en samenwerking in teams binnen één instelling, Onderzoek aan maatschappelijke en economische uitdagingen NWO blijft met inzet van haar themaprogramma s en andere instrumenten 275 miljoen euro per jaar investeren in onderzoek binnen het topsectorenbeleid, waarvan om en nabij 100 miljoen in publiek-private samenwerking. Nationale Wetenschapsagenda topsectoren partnerschappen Nieuwe accenten: NWO zal in opdracht van het kabinet en samen met KNAW, VSNU, Vereniging Hogescholen, TNO en TO2, VNO-NCW en MKB-Nederland zorgdragen voor een Nationale Wetenschapsagenda die wetenschappelijke sterktes en uitdagingen combineert met maatschappelijke en economische uitdagingen op nationaal niveau. In aanloop naar dit proces heeft NWO een aanzet gemaakt door een zestal uitdagingen te identificeren die wetenschap en maatschappelijke uitdagingen verbinden. (Speerpunt 2) In de bijdrage aan de topsectoren zal worden ingezet op verbinding van de onderzoeksagenda s met internationale en maatschappelijke uitdagingen. De Nationale Wetenschapsagenda zal hiervoor het kader bieden. (Speerpunt 2) Er komen meer financieringsmogelijkheden voor onderzoekslijnen met een looptijd van vijf tot tien jaar. Daartoe zal binnen de inzet op publiek-private samenwerking meer ruimte worden geboden aan strategische partnerschappen tussen universiteiten, bedrijven en maatschappelijke organisaties. (Speerpunt 2)
18 NWO Strategie 2015-2018 onderzoek hogescholen en TO2-instituten kennisbenutting Fundamenteel, praktijkgericht en toepassingsgericht onderzoek worden sterker verbonden via het Nationaal Regieorgaan voor Praktijkgericht Onderzoek (NRPO-SIA) en samenwerking met de TO2-instituten. (Speerpunt 2) In financieringsprogramma s gericht op onderzoek aan maatschappelijke en economische uitdagingen zal NWO naast plannen voor kennisbenutting ook de track record van onderzoeksconsortia in kennisbenutting meewegen bij de beoordeling en selectie. (Speerpunt 2) Grote onderzoeksfaciliteiten NWO blijft investeren in noodzakelijke grote onderzoeksfaciliteiten, nationaal en internationaal. nationale coördinatie nationale instrumenten Nieuwe accenten: NWO zal inzetten op meer nationale coördinatie en bijdragen aan een nationale strategie voor grote tot zeer grote onderzoeksfaciliteiten. Bij NWO wordt hiervoor een permanente commissie ingesteld met de opdracht een nationale strategie te formuleren voor investeringen in grootschalige onderzoeksinfrastructuren. (Speerpunt 3) Financiering zal binnen het kader van deze nationale strategie worden ingezet. (Speerpunt 1) NWO-instituten Voor NWO blijven de eigen onderzoeksinstituten belangrijke instrumenten bij het versterken van de nationale wetenschappelijke infrastructuur en bij strategievorming en coördinatie. NWO financiert acht onderzoeksinstituten: ASTRON (radio-astronomie), CWI (wiskunde en informatica), FOM-AMOLF (moleculair- en materiaalonderzoek), FOM-DIFFER (funderend energieonderzoek), FOM-Nikhef (subatomaire fysica), NIOZ (zee- en kustonderzoek), NSCR (criminaliteit en rechtshandhaving) en SRON (ruimteonderzoek), evenals het NLeSC (e-science, in samenwerking met SURF) en DANS (duurzame opslag van en toegang tot digitale onderzoeksgegevens, in samenwerking met KNAW). De instituten staan alle in dienst van het Nederlandse wetenschapsveld. internationale kwaliteit Nieuwe accenten: De komende jaren zal NWO extra inzetten op de nationale rol en meerwaarde van de instituten. Hiervoor wordt een afwegingskader ontwikkeld waarmee op termijn kan worden beoordeeld of een instituut moet worden versterkt dan wel afgebouwd, of juist een nieuw instituut moet worden opgericht. (Speerpunt 1) De instituten zullen vanuit hun missie en nationale rol inzetten op een bijdrage aan de Nationale Wetenschapsagenda. Naast beoordeling op de eigen merites zullen de instituten in samenhang met de KNAW-instituten worden geëvalueerd op hun internationale kwaliteit en hun nationale rol en meerwaarde. (Speerpunt 2)
19 NWO Strategie 2015-2018 Ondersteunend beleid van NWO Open science: open access publishing en open data De visie van NWO is dat resultaten van publiek gefinancierd onderzoek direct na afronding vrij toegankelijk moeten zijn. Daarom zet NWO haar stimuleringsbeleid op dit terrein actief voort. Stabiliteit NWO start op 1 januari 2015 met een pilot datamanagement. Wetenschappers zal én nieuwe subsidievoorwaarden open access open data Nieuwe accenten: In 2015 komt NWO met aangescherpte subsidievoorwaarden betreffende open toegang zonder embargoperiode voor de resultaten van door NWO gefinancierd onderzoek. (Speerpunt 2) gevraagd worden aan te geven hoe ze hun onderzoeksdata willen opslaan met het oogmerk van vindbaarheid en geschiktheid voor hergebruik. In de loop van 2016 zal het datamanagementbeleid NWO-breed gaan gelden. (Speerpunt 2) Internationaal beleid Actieve deelname van Nederlandse onderzoekers en instellingen aan onderzoeksaccenten samenwerking in Europa en daarbuiten is een kenmerk van sterke wetenschap. De daaruit volgende internationale krachtenbundeling vergroot de impact van het onderzoek. NWO zal bottom-up en via deelname aan internationale programmering samenwerking blijven bevorderen, uitgaande van de behoeften van de Nederlandse wetenschap. De strategische samenwerking die over de jaren is opgezet met de nieuwe wetenschapslanden China, India en Brazilië, wordt voortgezet. internationale samenwerking Europees beleid Nieuwe accenten: Om de aansluiting van de Nederlandse wetenschappelijke sterktes met internationale programmering te vergroten, streeft NWO ernaar om in alle thematische programma s een internationale component in te bouwen. (Speerpunt 2) NWO zal sterker inzetten op beïnvloeding van Europees beleid en daarin inbreng vanuit de wetenschap bevorderen. Ook zal NWO de deelname aan Europese onderzoeksprogramma s stimuleren via onder meer de Nationale Wetenschapsagenda en de EU-matchingsregeling. (Speerpunten 1 en 2) Samenwerking en strategievorming NWO stimuleert en ondersteunt vanuit haar nationale rol en sterke verankering in de wetenschap zelforganisatie en strategievorming in het Nederlandse onderzoek en verbindt ook door wetenschappelijke disciplines te helpen (inter)nationale (sector)- plannen te formuleren. NWO zal de strategische samenwerking in de kenniscoalitie met VSNU, KNAW, TNO en TO2, Vereniging Hogescholen, VNO-NCW en MKB- Nederland continueren.
20 NWO Strategie 2015-2018 platform voor disciplines meer investeringen Nieuwe accenten: NWO wil haar positie als platform voor alle disciplines in de wetenschap benutten en zal het ondersteunen en stimuleren van zelforganisatie, agendavorming en strategievorming voor de wetenschap verankeren in haar kerntaken. (Speerpunt 3) Binnen de kenniscoalitie wil NWO de samenwerking verbreden naar meer afstemming van beleid en daarmee het gezamenlijke pleidooi voor meer investeringen in onderzoek en innovatie extra kracht bijzetten. (Speerpunten 1 en 3) Werkwijze NWO: flexibel en efficiënt, gebaseerd op best practices NWO blijft financiering toekennen op basis van kwaliteit, in nationale competitie onderzoeksaanvragen beoordelen en selecteren door middel van peer review. Zorgvuldigheid, transparantie en toetsbaarheid van de procedures blijven voorop staan. efficiëntie in beoordeling aanvraagdruk passende kwaliteitscriteria diversiteit Nieuwe accenten: NWO staat open voor alternatieve beoordelingssystemen die onderzoekers minder belasten. Met OCW en de universiteiten zal worden overlegd hoe de aanvraagdruk meer in balans te brengen is met de beschikbare middelen. Bijzondere aandacht komt er voor het gebruik van passende kwaliteitscriteria voor multi- of interdisciplinair onderzoek. NWO zal hiervoor best practices uit de eigen organisatie en internationale zusterorganisaties benutten. NWO zal blijven inzetten op voldoende ruimte voor alle talent in de Nederlandse wetenschap en zal in de eigen procedure de gelijke kansen voor mannen en vrouwen extra bewaken. NWO-organisatie brede onderzoeksorganisatie toekomstbestendig De Wetenschapsvisie 2025 formuleert binnen het vernieuwde wetenschapsbeleid een aantal nieuwe taken voor NWO. Tegen deze achtergrond en mede op basis van recente evaluaties van NWO bevat de Wetenschapsvisie ook voornemens ten aanzien van aanpassing van de governance en organisatie van NWO. Het doel daarvan is voorwaarden te scheppen zodat NWO ook in de toekomst en met een bredere opdracht haar taken optimaal uit kan voeren. Dit vergt dat NWO zich meer dan nu strategisch positioneert, wint aan besluitvaardigheid, middelen flexibeler kan inzetten, meer werkt vanuit één samenhangende programmering en beter in staat is NWO-brede en interdisciplinaire samenwerking te stimuleren. Voor stakeholders zal NWO op deze wijze transparanter worden.
21 NWO Strategie 2015-2018 De veranderingen zullen onder andere betrekking hebben op het centrale bestuur (versteviging van de bestuurskracht van de centrale leiding), de advisering (door een grote variëteit aan stakeholders), de bureauorganisatie en de positionering van de instituten. Bestaande werkwijzen, verworvenheden en best practices van NWOonderdelen worden verankerd in de nieuwe organisatie. Wetenschappers en andere partijen die nu deelnemen in de decentrale besturen, blijven een belangrijke inhoudelijke rol vervullen. Stabiliteit De voornemens uit de Wetenschapsvisie zullen verder worden uitgewerkt, met ruimte voor nadere keuzes en invulling. De uitwerking wordt in 2015 ter hand genomen waarna op basis van concrete plannen de NWO-organisatie zal evolueren naar haar vernieuwde vorm. Voorop staat dat NWO haar verantwoordelijkheden en taken zal blijven uitvoeren met de kwaliteit die past bij de kerntaken. én nieuwe accenten
22 NWO Strategie 2015-2018 Uitnodiging Maatschappelijke uitdagingen voor de Nederlandse wetenschap? In de komende jaren zal NWO medeverantwoordelijkheid dragen voor de ontwikkeling en uitvoering van een Nationale Wetenschapsagenda die de maatschappelijke en economische uitdagingen verbindt met wetenschappelijke sterktes in Nederland en een inspiratiebron kan vormen voor vernieuwend onderzoek. In de aanloop naar zo n nationale agenda heeft NWO een begin gemaakt met het identificeren van kansrijke uitdagingen voor de wetenschap die voortkomen uit maatschappelijke en economische uitdagingen. Met een brede kring van bij NWO betrokken wetenschappers is van gedachten gewisseld over mogelijke multidisciplinaire uitdagingen, waarin de Nederlandse wetenschap sterk is en kan bijdragen aan het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen, zoals benoemd in de Europese Grand Challenges en aan de onderzoeksagenda s van de Nederlandse topsectoren. Deze uitdagingen omvatten inspirerende onderzoeksvragen die de potentie hebben om te leiden tot doorbraken. De uitdagingen kunnen ook kennisorganisaties verbinden en jonge en aankomende onderzoekers inspireren en zijn een uitnodiging aan maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen, departementen en bedrijfsleven om gezamenlijk invulling te geven aan een Nationale Wetenschapsagenda voor Nederland. Complexiteit Fundamenteel begrip van complexe processen en systemen zoals de hersenen, (sociale) netwerken, verstedelijking en geavanceerde materialen: door complexe processen en systemen te begrijpen, kunnen we deze ook controleren en beïnvloeden. Kwaliteit van leven De veranderende en vergrijzende samenleving brengt nieuwe uitdagingen mee rond de kwaliteit van het leven van mensen, van de vroege jeugd tot en met de ouderdom en met inbegrip van lichamelijk, geestelijk en sociaal welbevinden. Big data Relevante informatie halen uit omvangrijke volumes data en datastromen (big data) en aanverwante vraagstukken op het gebied van privacy, veiligheid en identiteit. Veerkrachtige samenleving Het identificeren van adaptieve en innovatieve capaciteiten in de samenleving en van de maatschappelijke en culturele transities en transformaties die zich voordoen: bepalen waaraan een samenleving haar veerkracht ontleent en hoe deze te bevorderen. Circulaire economie De transitie naar een circulaire economie: hoe kunnen 10 miljard mensen in 2050 op een duurzame manier samenleven? Bouwstenen van leven Het ontrafelen van de bouwstenen van het leven: leven kunnen we pas echt begrijpen wanneer we de bouwstenen van het leven zelf kunnen maken.
23 NWO Strategie 2015-2018 De rollen van wetenschapsfinancier NWO Financieren Programmeren NWO dient de Nederlandse wetenschap en haar ontwikkeling en bevordert de impact ervan op de maatschappij. De hoofdtaak is het financieren van wetenschappelijk onderzoek aan Nederlandse publieke onderzoeksinstellingen, in het bijzonder de universiteiten. NWO richt zich op alle wetenschappelijke disciplines en onderzoeksvelden. De middelen wordt ingezet via nationale competitie op basis van kwaliteit en onafhankelijke beoordelings- en selectieprocedures. NWO is een brede, nationale onderzoeksorganisatie met een actieve bijdrage aan verschillende onderdelen van het nationale wetenschaps- en innovatiebeleid. Daarom vervult NWO verschillende rollen: Beïnvloeden Nederlandse wetenschap Nationaal en internationaal Ondersteunen Samenbrengen Financieren Talentvolle wetenschappers / vrij onderzoek / themaprogramma s / grote onderzoeksfaciliteiten Programmeren Wetenschap voor de samenleving / internationale samenwerking Samenbrengen Wetenschappelijke disciplines / nationale instituten / publiek-private samenwerking Ondersteunen Open science / nationale strategievorming Beïnvloeden Wetenschapsbeleid / Nederland en Europa Elke vier jaar stelt NWO in overleg met stakeholders een strategie op, met daarin de keuzes en accenten in het beleid voor de komende jaren.
Colofon Productiebegeleiding NWO, Voorlichting en Communicatie Fotografie Alamy FLPA, Image Source Corbis Dreamstime ESA Flickr commons Hollandse Hoogte Reyer Boxem Sander Chamid Esa - J.Mai/dpa Peter Hilz Image Stock & People GmbH ITAR-TASS/ Pavel Golovkin Mary Evans Picture Library Ltd. Olivier Middendorp Frank Muller Erik-Jan Ouwerkerk Polaris Images Pim Ras Siebe Swart Jan Woitas istock NASA Sascha Schalkwijk Shutterstock Radu Bercan Catwalker Yury Zap Special Collections, University of Amsterdam [15105] Ontwerp WIM Ontwerpers, Den Haag Drukwerk Impressed, Pijnacker
Creativiteit Passie Bundel Openheid Ondersteun Kwaliteit Kennis Onderscheid Kansen Nieuwsgierigheid Creëer Mensen Begrijp Deel Inzicht
Uitgave: Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek Bezoekadres: Laan van Nieuw Oost-Indië 300 Den Haag Postadres: Postbus 93138, 2509 AC Den Haag Telefoon 070 344 06 40 nwo@nwo.nl www.nwo.nl April 2015