BESTUURSVERSLAG Jonge Harten Theaterfestival 2014
2
Het Festivalhart van Jonge Harten Knelis INHOUD INLEIDING 5 PROGRAMMERINGSPROFIEL 7 Artistieke visie van Jonge Harten Doelstellingen Visie op het publiek PROGRAMMERING EN ACTIVITEITEN 2014 8 Jongerentheateraanbod Jonge makers ontmoeten jong publiek Internationaal aanbod Theater en technologie Professioneel lokaal/regionaal aanbod Semi-professioneel aanbod door jongeren gespeeld Opdrachten en eigen (co)producties Het Jonge Harten Depot Jonge Harten op reis Muziekprogrammering Randprogramma, Notenkrakers, installaties Jonge Harten 2D Café Vormgeving festivallocaties EDUCATIE 18 Cursus journalistiek en bloggen Cursus fotografie Ontwikkeling Hartenjagers Ontwikkeling lesbrief en workshops bij voorstelling van BOG Korte inleiding bij iedere scholierenvoorstelling (12-18 jaar) Brief begeleidende docenten Jongerenteam Workshops middelbare scholieren MARKETING EN PUBLIEKSBEREIK 21 Doelgroep Jonge Harten Aanpak Marketingdoelstellingen Studenten promotieteam Internationaal promotieteam Gastvrouwen HARTZAKEN ONDERNEMERSCHAP JONGE HARTEN 25 Samenwerking met Grand Theatre en de OPSB Merk Jonge Harten Samenwerking bedrijfsleven Harten 12 Hartenheer of Hartenvrouw Hartenaas Studentenarrangement Entreegelden Inkomsten Jonge Harten 2D Café FINANCIERING EN BEGROTING 28 SAMENVATTING EN VERBETERPUNTEN 29 ORGANISATIE EN BEDRIJFSVOERING 33 BIJLAGEN Publieksonderzoek 2014 35 Programmeringsoverzicht 37 Bezoekersaantallen 43 Jonge Harten in de media 45 3
4
6
PROGRAMMERINGSPROFIEL Artistieke visie van Jonge Harten Jonge Harten wil jonge mensen in de leeftijd van 12 t/m 29 jaar op interactieve wijze kennis laten maken met theater- en dansvoorstellingen uit binnen- en buitenland. Jonge Harten wil een podium bieden aan jonge makers, actueel theater en vernieuwende theatervormen. Het festival wil experiment, innovatie en ondernemerschap uitdragen en met zijn netwerk en activiteiten op een vernieuwende manier een bijdrage leveren aan het culturele klimaat van Groningen maar ook ver daarbuiten. Jonge Harten wil de jonge doelgroep verleiden en raken, zodat ze misschien wel voor hun leven gegrepen zijn. En dat met een uitnodigende én uitdagende, artistiek hoogstaande programmering. Door in contact te komen met kunst en cultuur leren jonge mensen op overstijgend niveau naar zichzelf, naar anderen en naar de wereld te kijken en dat draagt bij aan een bredere creatieve ontwikkeling van ieder jong persoon. Het verrijkt het leven van deze mensen en vergroot de verbinding tussen kunst en samenleving, nu en in de toekomst. De overtuiging dat het spannende en het autonome van de kunsten voor jonge mensen interessant en essentieel is, vormt voor Jonge Harten dan ook nog steeds het uitgangspunt. Doelstellingen Jonge Harten wil jonge mensen (12-29 jaar) kennis laten maken, verleiden en raken met een uitnodigende én uitdagende, artistiek hoogstaande programmering. Jonge Harten wil jonge mensen op alle gebieden betrekken bij activiteiten van Jonge Harten en zo een optimale wisselwerkingen communicatie bereiken. Jonge Harten wil jonge makers in de gelegenheid stellen nieuw werk te maken en het in de context van Jonge Harten te presenteren aan een jong publiek. Jonge Harten wil een uitwisseling tot stand brengen tussen (jonge) professionele kunstenaars, educatie, het onderwijs en kunstinstellingen. Jonge Harten wil met zijn programmering een aanvullende bijdrage leveren aan het palet van actuele, talentvolle en spraakmakende jonge makers dat in Groningen te zien is en nieuwe makers helpen bij hun publieksopbouw. DIY_Ballet / Rosa van Leeuwen Knelis Jonge Harten wil bijdragen aan het verbeteren van de relatie tussen jonge mensen en (podium)kunsten, door landelijk en internationaal expertise-uitwisseling tot stand te brengen. Jonge Harten wil bijdragen aan het verbeteren van het vestigingsklimaat van Groningen door een kwalitatief hoogwaardig actueel cultureel aanbod te bieden, zich op te stellen als innovatieve en ondernemende partij, door gedurende het hele jaar een schakel te zijn tussen jonge mensen en theater en daarnaast het bedrijfsleven te verbinden met de jonge doelgroep en het culturele leven in de stad. Visie op het publiek Jonge Harten zoekt aansluiting bij de leefwereld van jonge mensen (12 t/m 29 jaar) en laat zien dat de podiumkunsten die Jonge Harten presenteert veel raakvlakken met diezelfde wereld heeft. Het festival hanteert hierbij het uitgangspunt dat de getoonde kunst zelf niet uit hapklare brokken hoeft te bestaan, maar dat de marketing, voorbereiding en context een brug kunnen slaan tussen de doelgroep en de voorstelling door deze te laten aansluiten op de tijdgeest, lifestyle, mate van zelfstandigheid en communicatievormen van jonge mensen. Het festival betrekt studenten intensief bij de organisatie en probeert zo direct mogelijk met de doelgroep te communiceren. Jonge Harten hanteert hierbij de volgende uitgangspunten: Een kennismaking met kunst komt het beste tot zijn recht wanneer het publiek er voor openstaat om zich te laten raken. Jonge mensen staan hiervoor open maar alleen als ze zelf hiervoor kiezen. Jonge Harten speelt in op dit gevoel van autonomie door een voor jonge mensen uitnodigende context te creëren waarin de keuze om een voorstelling te bezoeken organisch ontstaat. Een goede aankleding en context van het festival is essentieel om op een goede, niet-dirigistische manier publiek te werven. Jonge Harten zoekt aansluiting bij wat jonge mensen beweegt. Het festival speelt in op de actuele raakvlakken tussen kunst en cultuur en de lifestyle en communicatievormen van jonge mensen. Daarbij regisseert Jonge Harten heel zorgvuldig de koppeling tussen het artistieke product en het specifieke profiel van de doelgroep(en). 7
PROGRAMMERING EN ACTIVITEITEN 2014 RO-BOT / Firma DRAAK Knelis Theateraanbod 2014 ingedeeld in categorieën Jongerentheateraanbod (specifiek aanbod voor het voortgezet onderwijs) Jonge makers ontmoeten jong publiek Internationaal aanbod Theater en technologie Professioneel lokaal/regionaal aanbod Semi-professioneel aanbod door jongeren gespeeld Opdrachten en eigen (co-)producties 8 De Toneelmakerij METRO BOG. MEN. (met speciaal educatieprogramma) AYA Onstuitbaar PIPS:lab Social Fiction Korzo Theater Cross Town Tom Struyf Another great year of fishing ISH Like 4 Real Theater Artemis Ja, ja, ja jullie hebben hele mooie spulletjes BOG. - MEN. Korzo Theater - Dansclick 16 Frascati Producties/Davy Pieters - The truth about Kate Thomas Dudkiewicz - Bobby Baxter Season 2 Emke Idema - RULE Orkater/Nieuwkomers - Goldmund Frascati Producties/Davy Pieters - How did I die Firma Draak - NXT LVL Rosa van Leeuwen - DIY_Ballet Joke Emmers e.a. - You may now kiss the bride Robbert&Frank/Frank&Robbert - TO BREAK the window of opportunity Jonas Vermeulen & Boris Van Severen - The great downhill journey of little Tommy Tom Struyf - Another great year for fishing PIPS:lab Social Fiction Firma Draak - NXT LVL en RO-BOT Minerva - Installaties #Nofilter De Jongens - Nergens Wunderbaum, Veenfabriek & Grand Theatre - Space Dogs Vrijdag JTS - Godot is Dood De Noorderlingen - Moordstuk Firma Draak - RO-BOT Rosa van Leeuwen - DIY_Ballet Julie Cafmeyer e.a. - Drieluik Minerva - Installaties #NOFILTER
Enthousiaste bezoekers Knelis Jongerentheateraanbod Het is van groot belang dat jongeren de voor hen juiste voorstelling bezoeken. Jonge Harten selecteert om deze reden gevarieerde voorstellingen voor de leerlingen, zodat er voor elk niveau en leeftijdscategorie een passende voorstelling bezocht kan worden. Bekende namen binnen de jongerenprogrammering van editie 2015 waren ISH, AYA en Theater Artemis. Makers van deze voorstellingen houden rekening met leeftijd en belevingswereld van het jonge publiek. ISH bleek echter toch minder goed aan te sluiten bij de doelgroep dan van te voren verwacht: Leerlingen kregen het verhaal niet goed mee. Van enkele docenten hoorden we terug dat in hun ogen gezelschappen de doelgroep minder goed lijken te kennen dan voorheen. Jonge Harten gaat hierover het gesprek aan, zowel met docent als de gezelschappen om te onderzoeken hoe een betere match kan ontstaan. Artemis daarentegen verraste zichzelf als ook het publiek. De voorstelling die heel specifiek voor 10-jarigen is ontwikkeld, werd door Jonge Harten voor de allerlaagste niveaus opleiding aangeboden. De voorstelling werd heel goed ontvangen. De voorstelling Onstuitbaar van Aya was gemaakt door Erik Kaiel met wie Jonge Harten eerder de voorstelling O Snap! coproduceerde en presenteerde. Het was een aantrekkelijke voorstelling waarin twee acrobatisch onderlegde spelers elkaar de baas probeerden te worden; de komst van een vrouw aan het slot vormde een verrassend contrapunt. De dansstijl en de humor in het stuk spraken aan bij het jongerenpubliek dat, ondanks dat het stuk iets te lang was en zich soms wat herhaalde, goed bij de les bleef. dan het bestaande jongerenaanbod mogelijk maakt. Wel is het belangrijk om dergelijke voorstellingen door middel van een goede voorbereiding zo toegankelijk mogelijk te maken voor de jongeren. Dit gebeurt onder andere het programma Hartenjagers (zie p. 18). Daarnaast is er, in samenwerking met het Noord Nederlands Toneel en theatercollectief BOG., een speciaal educatieproject rondom de voorstelling MEN. van BOG. ontwikkeld. Door dit educatieproject werden jongeren door middel van een workshop door de acteurs direct voorafgaand aan de voorstelling goed voorbereid op hun theaterbezoek. (Zie: Ontwikkeling lesbrief en workshops bij voorstelling van BOG). Succesvol was ook Another great year for fishing waarbij de bovenzaal van het Grand Theatre gevuld was met jongeren die ademloos aan de lippen van Tom Struyf hingen. De dansproductie Crosstown was gemaakt door professionele choreografen en werd gedanst door jongeren. Dit laatste gaf een specifieke toegankelijkheid aan de voorstelling, die wat betreft danstaal voor de beoogde publieksgroep niet direct voor de hand liggend was. Publiek bij decor RO-BOT Knelis Naast voorstellingen die specifiek voor jongeren gemaakt worden, toont Jonge Harten voorstellingen die voor een 18+ publiek ontwikkeld zijn, maar ook een jong publiek kunnen aanspreken. Zo ontstaat er soms een nieuwe ontmoeting tussen maker en publiek. Op deze manier wil Jonge Harten ook de jonge maker te kunnen koppelen aan een jongerenpubliek en breder te kunnen programmeren 9
Godot is dood / Vrijdag JTS Jeroen Duchatteau Jonge makers ontmoeten jong publiek Eén van de speerpunten van Jonge Harten is het tonen en scouten van professioneel theater en dans dat door pas afgestudeerd en/of nog studerend jong talent gemaakt is. Het gaat niet alleen over het tonen van dit talent, maar ook om met hen in dialoog te gaan over het huidige klimaat en ontmoeting mogelijk te maken een jong publiek. Enkele makers maakten hun debuut op Jonge Harten, zoals Thijs Maas en Wilko Sterke van de Nieuwkomers van Orkater, de dansers van Korzo en Davy Pieters. Maar ook makers die we al eerder op het festival mochten ontvangen zoals Thomas Dudkiewicz en Rosa van Leeuwen. Door voorafgaand een blog te weiden aan hun voorstelling, door nagesprekken na afloop met De Notenkrakers en een ontmoeting in het festivalhart brengt Jonge Harten een ontmoeting tot stand tussen makers en publiek. Hoewel we van te voren dachten dat het concept van De Notenkrakers misschien aan vervanging toe was, bleek het opnieuw weer een schot in de roos. Juist de intieme setting van 15 mensen aan een borreltafel creëert een open dialoog tussen publiek en maker. Internationaal aanbod Al vele jaren scout Jonge Harten voorstellingen in het buitenland. Jonge Harten is daarbij op zoek naar uitdagende vernieuwende voorstellingen die uiteraard geschikt zijn voor een jong publiek. Dit aanbod is zeer goed voor profilering van het Jonge Harten festival en wordt tegelijkertijd erg gewaardeerd door de jonge bezoekers. Jonge Harten trekt hiermee andere programmeurs uit Nederland (of daarbuiten) naar Groningen, waardoor deze voorstellingen later op andere festivals te zien zijn. In 2014 kwam het programma aanbod vooral uit België. Robbert&Frank/Frank&Robbert, Jonas Vermeulen & Boris Van Severen en Joke Emmers beleefden hun Nederlandse première op Jonge Harten. Het idee om Cirkus Cirkör uit Zweden met hun nieuwe voorstelling UNDERART naar Groningen te halen is gestrand vanwege praktische en financiële omstandigheden. Theater en technologie De afgelopen 3 jaar presenteerde Jonge Harten opvallend veel jonge makers die net afgestudeerd waren of nog studeerden aan de Performance opleiding van de Toneelacademie Maastricht. Een duidelijke lijn die zichtbaar is, is de inzet van video en elektronische muziek in hun voorstellingen. Bovendien trekken deze gelijkwaardig met elkaar op in het maakproces. Voorbeelden zijn makers of collectieven als Urland, Peter van Til, Vanja Rukavina (Bokko Dance), Joost Maaskant en, vers van de pers, Firma Draak, bestaande uit Mathieu Wijdeven, Nick Bos and Jip van den Dool. Deze laatste twee zijn ex-leerlingen van de vooropleiding De Noorderlingen. Jonge Harten wilde deze programmering in 2014 een eigen plek en context in het festival geven en zocht hiervoor samenwerking met Kunstacademie Minerva. Naast het presenteren van NXT LVL van Firma Draak en de nieuwste voorstelling van PIPS:lab heeft Jonge Harten twee verschillende producties gemaakt werkend vanuit deze multidisciplinaire gedachte, waarbij theater het uitgangspunt is en de interactie met video of andere media wordt aangegaan. Onder het kopje Eigen producties wordt hier dieper op ingegaan. Professioneel lokaal/regionaal aanbod Jonge Harten vindt het belangrijk om te laten zien wat er in het Noorden wordt gemaakt aan professionele podiumproducten. Voor de Noordelijke makers en gezelschappen biedt Jonge Harten een aantrekkelijk podium en is het festival zeer belangrijk in het bereiken van jong publiek. Door regelmatig samen te werken ontstaat bovendien een netwerk dat allerlei kansen biedt op het vlak van publieksbenadering en educatie. Jonge Harten programmeerde eerder Het Houten Huis, Tryater, Club Guy & Roni, NNT en de Peergroup. In 2014 is in samenwerking met Grand Theatre de voorstelling DIY_Ballet van Rosa van Leeuwen (Station Noord 2014) geproduceerd waarover meer in het hoofdstuk eigen producties. Daarnaast presenteerde Jonge Harten de 10
Moordstuk / De Noorderlingen & Haydn Jeugd Strijkorkest Andrea Hooymans Grand Theatre productie Spacedogs en Nergens van het Groningse collectief De Jongens. Spacedogs ging pas vlak voor Jonge Harten in première, Jonge Harten moest dus vertrouwen op de kwaliteit van de makers. De voorstelling voldeed echter niet aan de verwachtingen. Muzikaal was het een prettige collage, maar de inhoudelijk en beeldend bleef het onder de maat. De Nederlandse première van de muziektheatervoorstelling van de Vlaamse Jonas Vermeulen & Boris Van Severen maakte de volgende dag veel goed. Theatercollectief De Jongens speelden met hun voorstelling Nergens in hun eigen werkplaats. Voor het gezelschap was het fijn om de voorstelling in hun eigen stad te kunnen spelen en voor Jonge Harten was deze grappige, snelle en fysieke voorstelling een prachtige aanvulling op het programma. Aandachtspunt is de vormgeving op locatie zodat beter zichtbaar is dat Jonge Harten ook hier ademt. Semi-professioneel aanbod door jongeren gespeeld Ook (semi-)professioneel aanbod dat door jongeren zelf wordt gespeeld vormt een essentieel onderdeel van het Jonge Harten Festival. Jongeren in het publiek zien dat andere jongeren zich op het podium met hart en ziel inzetten en op een hoog niveau kunnen presteren. Dat spreekt enorm tot de verbeelding en bewijst dat theater niet uitsluitend iets is voor volwassenen. In 2014 speelden De Noorderlingen i.s.m. het Haydn Jeugd Strijkorkest op Jonge Harten en de Jeugdtheaterschool onder hun nieuwe naam: VRIJDAG. In het kader van hun 30-jarig bestaan maakten De Noorderlingen de productie Moordstuk met het Haydn Jeugd Strijkorkest. Voor het allereerst stonden De Noorderlingen in de Stadsschouwburg Groningen. Moordstuk is een theatrale thriller gebaseerd op een waargebeurd verhaal over de componist Claude Vivier. De jonge spelers en muzikanten van De Noorderlingen en Haydn Jeugd Strijkorkest reconstrueerden op succesvolle wijze leven en dood van Vivier in een beeldende en muzikale voorstelling. De belangstelling was groot en de voorstelling was ondanks zijn ambitieuze aanpak, waarbij een compleet orkest en acteurs samen moesten repeteren, een prachtige samensmelting van spanning en spelplezier. Ook tijdens het feestelijke voorprogramma werden lovende woorden gesproken over het belang van de vooropleiding en jong talent van De Noorderlingen. Jonge Harten is trots dat het al jaren met De Noorderlingen tot steeds weer verrassende producties komt. JeugdTheaterSchool Groningen VRIJDAG (JTS) werkte met Dorine Niezing aan klassiek toneel en het fenomeen stemgebruik/klank. Geheel naar de wens van Jonge Harten en JTS om iets totaal anders te behandelen dan de leerlingen in hun reguliere lessen doen. Resultaat was de prachtige en misschien iets te abstracte voorstelling, Godot is dood, waar jonge mensen het publiek overrompelden met poëtische zinnen en klanken van Samuel Beckett. Publiek in het VRIJDAG theater Jeroen Duchatteau 11
Rosa van Leeuwen / DIY_Ballet Knelis Opdrachten en eigen (co-)producties Jonge Harten streeft er naar om in nauwe samenwerking met gezelschappen/jonge makers en partners nieuwe voorstellingen of kleine projecten te ontwikkelen. In 2014 (co-)produceerde Jonge Harten 4 verschillende voorstellingen/projecten. Rosa van Leeuwen - DIY_Ballet Rosa van Leeuwen was eerder op het Jonge Harten festival te zien met Moeremans en Sons. In 2014 liep zij een traject bij Station Noord. Station Noord heeft als doel makers en spelers direct na hun afstuderen van de Toneelschool in een professionele omgeving ervaring op te laten doen door mee te spelen in een voorstelling, een onderzoeksproject te maken met samenwerkende partijen in het Noorden: het NNT, Tryater, de PeerGroup en Grand Theatre Groningen. Op initiatief van Jonge Harten is een coproductie ontstaan met het Grand Theatre en Rosa van Leeuwen. Voor DIY_Ballet haalde Rosa inspiratie uit de Prinsessendrama s van Elfriede Jellinek en het Zwanenmeer en uit zogenaamde DIY tutorials van internet. In de wereld van Do It Yourself is de wil belangrijker dan het doel. DIY_Ballet was een pleidooi voor handelen zonder succesgarantie. Het proberen, het leren, het streven levert meer energie op dan de kunde zelf. En dus begon Rosa van Leeuwen - zonder succesgarantie - aan het meest onhaalbare doel dat voor haar zelf was weggelegd: Yes I can t: Ballet!. De voorstelling was brutaal, eigen en speels. Rosa van Leeuwen nam het publiek voorafgaand aan haar voorstelling mee in het proces door middel van grappige filmpjes die ze maakte tijdens haar repetitieproces welke ze op Youtube plaatste. Ook in haar voorstelling zat een flinke dosis humor en DIY-gehalte. Zo werden alle lichtknoppen door Rosa zelf bediend. De voorstelling toonde het lef van Rosa van Leeuwen. Het was de eerste keer dat zij een soloproject deed. De voorstelling heeft na Jonge Harten nog in Fraslab in Frascati Amsterdam gestaan. MTG Blont Warming Up MTG Blont heeft sinds de afronding van de Mimeopleiding veel informele nagesprekken met publiek gedaan. Hen viel daarbij op dat er een aantal basale misverstanden bestaan over de kijkcode van een moderne voorstelling. MTG Blont kreeg daardoor het idee dat veel van de commentaren met de strekking ik begreep het niet voorkomen kunnen worden en wilde daarom een 10 minuten durende algemene inleiding maken. Deze inleiding zou voor iedere avondvoorstelling op Jonge Harten gespeeld worden. Op het moment dat de financiering voor dit project rond was heeft MTG Blont besloten om uit elkaar te gaan. Een soloproject was geen optie. Jonge Harten heeft daarom naar een alternatief gezocht en een project rondom gastvrouwen van Jonge Harten opgezet. Hierover meer onder het hoofdstuk 4. Marketing. Jonge Harten/Noorderpoort KTM Schwalbe/Likeminds Begin 2014 was Jonge Harten in gesprek met Breakin Walls festival en Likeminds om samen een voorstelling te realiseren. Het idee was dat derdejaars-studenten van de MBO-opleiding KTM (Kunst Theater en Media) uit Groningen samen met 7 Amsterdamse jongeren meespelen in een fysieke productie van Schwalbe/Likeminds. In het projectplan stond deze voorstelling onder voorbehoud van de uitkomst van KTM. Het bleek uiteindelijk dat het lesprogramma van de studenten die de opleiding KTM voor ogen had er niet op ingericht was om jongeren 1 à 2 keer per week naar Amsterdam te laten gaan. Samenwerking Kunstacademie Minerva en Marc van Vliet Ieder jaar zijn er studenten van Minerva bij het festival betrokken, projectmatig of individueel. Jonge Harten heeft in 2014 de samenwerking met de Kunstacademie Minerva geïntensiveerd. De insteek was het maken van één (of meerdere) installatie(s) die de dialoog aan gaat met publiek en omgeving. In een 8-weekse lessenreeks werd onderzoek gedaan en in een projectweek werkten de studenten concreet toe naar een installatie voor Jonge 12
DE TAFEL / Julie Cafmeyer e.a. Knelis Harten. Jonge Harten en Minerva hadden hiervoor beeldend theatermaker Marc van Vliet (bekend van TUIG) benaderd als gastdocent. Marc van Vliet is sinds kort gevestigd in het Noorden en wil voor zichzelf de discipline installatiekunst nog meer uitdiepen. Minerva en Jonge Harten zijn het onderzoek samen aangegaan en zeer blij met de uitkomst. Het traject valt voor een volgende keer nog te verfijnen, maar voor beide partijen is de samenwerking zeer vruchtbaar gebleken. Voor de studenten is dit project een goede ervaring geweest in het werken voor een opdrachtgever. Op deze manier ontwikkelden ze binnen de veilige muren van Minerva en onder de hoede van docenten een concept, waarna ze dit stapje voor stapje naar buiten konden dragen. Eerst in de lessen op Minerva en na een positieve beoordeling stroomden ze door naar de projectweek die op locatie plaatsvond in het festivalhart van Jonge Harten. Uiteindelijk stonden 5 installaties van studenten in het Festivalhart van het Jonge Harten Festival. Firma Draak - RO-BOT In hetzelfde festivalhart waar ook de studenten van Minerva aan hun installaties werkten, werkte Firma Draak aan hun nieuwe voorstelling RO-BOT. Een co-productie van Jonge Harten, Cement en Tweetakt. Firma Draak is een makerscollectief bestaande uit drie mannen, Jip van den Dool, Nick Bos en Mathieu Wijdeven, die allerdrie in de zomer van 2014 afgestudeerd zijn aan de Toneelacademie Maastricht. De voorstellingen van firma DRAAK doen vaak denken aan de ultieme jongensdroom. In zelfgebouwde decors en constructies bewerkstelligen ze levendige fantasieën. Belangrijk is dat ook de maakbaarheid van de constructie af en toe zichtbaar is, waardoor het publiek steeds opnieuw in en uit de fantasie van de scenes wordt getrokken. Met hun nieuwe voorstelling RO-BOT verdiepte Firma Draak zich in de overlappingen van mens en machine. De mens als hyper intens en emotioneel doorgeslagen wezen en de machine als stille tegenhanger. Het enige wat er in een wereld van mechanische drones en geautomatiseerde apparaten ontbreekt, is de menselijke capaciteit om te improviseren. Het creatieve. Het talent om het toeval toe te laten. Firma Draak heeft de voorstelling in korte tijd gemaakt en gespeeld in een zaal boven in het Festivalhart. Er is een speelse fantasierijke voorstelling ontwikkeld. De taal van computergames en science fiction pikten vooral jongeren haarfijn op. RO-BOT wordt tijdens Cement verder ontwikkeld alvorens hij daar opnieuw aan publiek wordt getoond en zal daarna doorreizen naar Tweetakt. Julie Cafmeyer - Drieluik (De Tafel, Het Bad, De Afterparty) Julie Cafmeyer studeert regie aan de Toneelacademie Maastricht. Daar maakte ze het eerste deel van haar drieluik. Jonge Harten was blij verrast door deze korte voorstelling vanwege de uiterst naturelle speelstijl, de humor en de knappe manier waarop ze zaken als de keuzestress en gecultiveerde richtingloosheid van haar generatie portretteert. We nodigden haar uit om dit eerste deel te komen spelen en de vervolgdelen in Groningen te realiseren in een van de ruimtes in het festivalhart. We koppelden haar aan de Groninger theatervormgeefster Eva Weerts. We zijn bijzonder tevreden over het feuilleton dat ontstond en hoe een aanzienlijk deel van het publiek fan werd en alle drie de afleveringen heeft gevolgd. We zijn met Julie in gesprek over ideeën voor een vervolgtraject. Julie Cafmeyer en medespelers Knelis 13
Bezoekers tijdens de opening Knelis Het Jonge Harten Depot (onderzoek) Steeds vaker stellen musea hun depot open voor publiek. Jonge Harten wilde in 2014 onderzoeken of het ook theatervoorstellingen uit eigen depot kan tonen. Dié voorstellingen die spraakmakend, vernieuwend en uitdagend waren en nog steeds zijn. Veel jonge makers kunnen na de première maar een paar keer hun werk tonen. Dat heeft te maken met veel factoren. Jonge Harten wil het mogelijk maken om enkele van deze reeds gemaakte voorstellingen te hernemen en een nieuw podium geven. Voor makers een kans om zich nog eens te herijken. Voor het publiek de kans om de voorstelling te zien waar het toen nog te jong voor, of onbekend mee was. Jonge Harten wil dit concept in 2014 onderzoeken en gaat hierbij ook het gesprek aan met collegapodia. Jonge Harten is hier met diverse mensen over in gesprek gegaan. Zo hebben zowel Jetse Batelaan als Jonge Harten de wens om Toe vader drink nog eens van stal te halen, maar voorlopig blijft dit bij een wens. In 2014 is een eerste aanzet gegeven tot het tonen van een voorstelling uit het depot door het opnieuw programmeren van de voorstelling Bobby Baxter. In 2010 en 2011 vertelde Thomas Dudkiewicz zijn eerste serie van Bobby Baxter-verhalen. In griezelig perfect Engels liet hij ons kennismaken met een onaangename held die weggelopen leek te zijn uit de griezelverhalen van Edgar Allen Poe. In 2014 pakte hij die verhalen weer op en bracht hij deze samen met een nieuw verhaal. Het publiek dat eerder met hem kennismaakte en onder de indruk raakte kon zijn terugkeer op het festival zeer waarderen. Jonge Harten blijft de mogelijkheden van het Jonge Harten Depot onderzoeken. Jonge Harten op reis Tijdens het festival is er in het kader van Jonge Harten op Reis één voorstellingen gespeeld in theater De Molenberg in Delfzijl en twee in cultuurcentrum Van Beresteyn in Veendam. Twee scholen bezochten de voorstellingen met 724 leerlingen en begeleidende docenten. Het aanbod van Jonge Harten op Reis bestond dit jaar uit drie voorstellingen: Onstuitbaar van AYA in Delfzijl, Social Fiction van PIPS:lab en MEN. van BOG in Veendam. Het komende jaar zal er gekeken worden of Jonge Harten op Reis kan uitbreiden naar bijvoorbeeld de Lawei in Drachten. Dit jaar hadden docenten tevens de mogelijkheid om via Jonge Harten busvervoer te regelen door gebruik te maken van de Jonge Harten Express. In totaal zijn er dit jaar 846 leerlingen en begeleiders van en naar Groningen vervoerd. Muziekprogrammering Iedere avond met uitzondering van de openings- en slotavond - stond er livemuziek in het festivalcentrum van Jonge Harten geprogrammeerd. De acts vallen binnen de omschrijving jong, nationaal en regionaal, aanstormend talent. Een voorbeeld hiervan is het optreden van de in het Noorden gewortelde Hilbrandt, die optrad onder de schuilnaam Kraken, omdat de albumpresentatie pas een week later op Explore the North zou zijn. Ook heeft een tweetal singer/songwriters uit het Noorden opgetreden, te weten Myke en Wessel Klooster. Bands als Minus the Tiger, Charrles, Oliver Alexander en Blue Crime kwamen uit andere delen van het land afgereisd naar Groningen voor een optreden in het Jonge Harten 2D Café. Ook was er een preview van de muziektheatervoorstelling Gloria bij te wonen, van gezelschap Orkater/de Nieuwkomers. Naast deze bands draaiden er iedere avond lokale DJ s. Er was iedere avond livemuziek. De opkomst van publiek wisselde zeer sterk per avond. Wellicht kan er meer focus op bijzondere avonden worden gelegd, verspreid over het festival. Daarnaast wil Jonge Harten de samenwerking met muzikale partners versterken, waardoor ook het publieksbereik op dit gebied kan groeien. 14
KRAKEN Jeroen Duttacheau Onderstaande namen stonden in 2014 op Jonge Harten geprogrammeerd: KRAKEN Zaterdag 22 november // 21:00 22:00 // mysterieus gezelschap dat slechts één keer te bewonderen was. MTT (Minus the Tiger) Zondag 23 november // 17:30 18:30 // jaren tachtig gemixt met een actuele sound Oliver Alexander Maandag 24 november // 21:00 22:00 // mix van intieme luisterliedjes en knallende singer-songwriter pop Charrles Dinsdag 25 november // 21:00 22:00 // dansbare beats en elektronica waar de glitters van af spatten Gloria Orkater / De Nieuwkomers Woensdag 26 november // 21:30 21:45 // preview van de muziektheatervoorstelling Gloria Blue Crime Donderdag 27 november // 21:00 22:00 // rockmuziek vol nieuwe melodieën en stemmen Singer/songwriter avond Vrijdag 28 november // 21:00 23:00 // lokaal talent: Myke en Wessel Klooster Publiek bij Oliver Alexander Jeroen Duttacheau 15
Gezellige drukte in het Jonge Harten 2D Café Knelis De Notenkrakers en contextprogrammering De Notenkrakers zijn intieme gesprekken aan de borreltafel met de makers en 10 tot 15 mensen uit het publiek direct na afloop van de voorstellingen. Opnieuw kregen De Notenkrakers goede reacties en is zowel publiek als maker bijzonder dankbaar voor het gesprek. De Notenkrakers waren in 2014 aanwezig bij: 22/11: Julie Cafmeyer DE TAFEL 23/11: Rosa van Leeuwen DIY_Ballet 24/11: BOG. MEN. 25/11: Firma Draak - RO-BOT 26/11: Tom Struyf Another great year for fishing 27/11: Davy Pieters How did I die 28/11: E. Bosmans, J. Emmers, T, Janssens en M. Meersman - You may now kiss the bride 29/11: J. Vermeulen & B. van Severen - The Great Downhill Journey of Little Tommy Naast de Notenkrakers en de blog van Jonge Harten die online verdieping biedt, wilde Jonge Harten in 2014 een nieuw format bedenken zoals een Late Night talkshow. Er zijn gesprekken gevoerd met eventuele samenwerkingspartners, maar deze konden te weinig maatwerk leveren voor Jonge Harten. De initiatieven waren te veel een concept op zichzelf en gingen te weinig verbinding met de makers van Jonge Harten en het publiek. Uiteindelijk zijn in de aanloop naar Jonge Harten twee andere ideeën ontwikkeld. De eerste was een talkshow over theater en technologie met Academie Minerva en Toneelacademie Maastricht. Doordat het samenwerkingsproject met Academie Minerva al erg intensief van zichzelf was, is hiervan afgezien. Een ander belangrijk gesprek voerde Jonge Harten met de Gemeente en Hanze Hogeschool om een debat in het kader van de Cultuurverkenning te organiseren op de openingsdag van Jonge Harten. Echter, deze is - vanwege de groei in opzet en de inmiddels korte voorbereidingstijd - uitgesteld tot een later moment. Het debat is gekoppeld aan Eurosonic Noorderslag waarbij Jonge Harten, weliswaar in een minder intensieve rol, alsnog heeft deelgenomen. Ondanks het feit dat deze editie zonder Radio Jonge Harten en een Talkshow plaatsvond, was het festivalhart nog nooit zo levend en rijk aan projecten geweest als in 2014. Jonge Harten 2D Café Jonge Harten is in 2014 opnieuw op zoek gegaan naar een pop-up locatie voor Het Jonge Harten Café. Jonge Harten kwam uiteindelijk uit in de Oosterstraat, waar het café ook in 2013 huisde, midden in het centrum, om de hoek van het Grand Theatre en het festivalrestaurant Het Pakhuis. Het café kreeg de titel: 2D Café, het café met nét die extra dimensie. Onder leiding van Julia de Jong (artistiek) en Marleen van Veen (horeca) werd het 2D Café een sfeervolle plek waar festivalbezoekers elkaar konden ontmoeten onder het genot van een borrel, live muziek en kunst. Het café was iedere dag geopend vanaf 17:00. Het café bevond zich binnen de muren van het festivalhart, waar ook twee eigen producties Drieluik en RO-BOT en de kunstinstallaties van Minerva Studenten getoond werden. Daarnaast was het de vaste uitvalsbasis van de bloggers met hun dagelijkse redactievergaderingen. Door de vele activiteiten in het pand hing er een levendige sfeer en was het festivalhart uitnodigend voor passanten. Bezoekers kregen bij binnenkomst een speciale flyer mee die fungeerde als kunstroute met achtergrondinformatie over de jonge kunstenaars en hun werken. Het 2D Café werd dit jaar wederom afgesloten met een kunstveiling van alle kunstwerken en met een druk bezocht eindfeest. Julia de Jong begeleidde in de aanloop naar het festival een groep illustratiestudenten van Kunstacademie Minerva die speciaal een kunstwerk in het 2D Café maakten. Douwe Dijkstra, Megan de Vos, Kalle Wolters, Maarten Huizing, Senne Trip, Anne Margot Stapert en Jaime Jacob hebben het café een eigen dimensie gegeven door een site specific illustratie te maken die de muren in het café sierden. 16
Buitenobjecten Knelis Andere jonge en talentvolle kunstenaars die in het Jonge Harten 2D Café exposeerden waren: Sander Bos - toonde zijn interactieve installatie Astralium waarmee je in een virtuele werkelijkheid belandde. Bente Westerhuis - toonde animaties over het dagelijks leven. Rosa Everts - jong tekentalent die in haar kunstwerk speelde met de lagen en sporen van een cafétafel. een financiële kwestie, het budget voor vormgeving was erg krap. Zo is om die reden een idee gesneuveld dat voor de Grote Markt was bedacht. De A0 posters die door de hele stad verspreid hingen en banieren op het Gedempte Zuiderdiep zorgden er voor dat het festival goed zichtbaar was op straat. De techniek in het café werd verzorgd door de afdeling techniek van de opleiding KTM van het Noorderpoortcollege. Dit bracht een dynamische sfeer in het café waarbij de studenten, onder leiding van technicus Thijs van der Veen, ervaring konden opdoen in de praktijk van een festival. Vormgeving festivallocaties De vormgeving van de verschillende festivallocaties was dit jaar voor het eerst in handen van Karin Post. Karin Post is afgestudeerd theatervormgever aan Kunstacademie Minerva. Post wist de beelden van Jonge Harten vormgever Jelle Post heel treffend naar 3D te vertalen. Op iedere locatie stond een oog (het bekende oog van Jonge Harten) met daarin een grote analoge viewmaster, die beelden liet zien van de activiteiten ter plaatse. Daarnaast lagen er binnen op alle locaties brede verfkwasten met lange strepen glimmende stof er aan vast alsof ze in de verf waren gedompeld en een streep hadden achtergelaten, dezelfde strepen als die de grafisch vormgever voor 2014 ontwierp. De samenwerking verliep erg prettig en er werd heel snel een lijn gevonden. Een aandachtspunt voor de volgende editie is dat nog meer ingezet moet worden op het branden van Jonge Harten op die locaties die minder regulier onderdeel uitmaken van het festival. Voorbeeld hiervan is de werkplaats van De Jongens waar enkel hun voorstelling speelde. Ook op straat mag nog meer gebeuren, omdat een winterfestival als Jonge Harten voornamelijk binnen plaatsvindt. Maar dit is ook Muurschildering in het 2D Café Knelis 17
EDUCATIE Jonge Harten staat bekend als festival voor en door jonge mensen. Op allerlei manieren worden jongeren en jongvolwassenen bij het festival betrokken. In totaal namen dit jaar 1883 leerlingen en studenten deel aan verschillende workshops van Jonge Harten. In dit hoofdstuk zetten wij uiteen welke activiteiten het festival ontwikkelt op het gebied van educatie. Cursus bloggen en recenseren Zeven studenten, afkomstig van diverse opleidingen, volgden voorafgaand aan het festival een cursus bloggen en recenseren bij Jonge Harten. De cursus werd gegeven door docente Nynke Oele en door enkele gastdocenten zoals Eric Nederkoorn (cultureel recensent bij het Dagblad van het Noorden). Het doel van de blog van Jonge Harten is om jonge mensen te laten schrijven over hun generatiegenoten die te zien zijn op het festival en om hen ervaring te geven in het kijken naar en beschrijven van theater. Voorafgaand en tijdens het festival schreef het blogteam blogs over de theatervoorstellingen, de randprogrammering van Jonge Harten en de festivalsfeer. Lezers krijgen een kijkje achter de schermen, zowel bij het festival als bij de makers. De blog heeft op die manier ook een duidelijk marketingdoel. Door studenten te laten schrijven voor studenten spreken ze vaak de juiste taal en kunnen zij leeftijdgenoten overtuigen om een voorstelling te bezoeken op Jonge Harten. Voor volgend jaar is het, vanwege de beluisterde behoefte van festivalbezoekers, interessant om verslaglegging middels video opnieuw meer te integreren. De blog werd dit jaar ca. 3.500 keer gelezen. Cursus fotografie Tijdens het festival wordt er veel vastgelegd door fotografen omdat dit doorgaans tot goed PR-materiaal leidt, zowel voor Jonge Harten als voor de artiesten. Acht jonge fotografen meldden zich aan om tijdens het festival te fotograferen. Om hen op te leiden tot festival- en/of theaterfotograaf is er voorafgaand aan het festival een Docente legt theaterregels uit Jacobien Veenstra cursus festivalfotografie gegeven door Niels Knelis Meijer, huisfotograaf van De Oosterpoort. De cursisten gaven aan dit als een waardevolle cursus te hebben ervaren en konden de opgedane kennis direct toepassen tijdens het festival. Jonge Harten heeft dit jaar gemerkt dat jonge theatermakers erg geholpen zijn met deze (gratis) PRbeelden. Ontwikkeling Hartenjagers Jonge Harten is vanaf 2011 bezig met de ontwikkeling van Hartenjagers, een programma dat leerlingen goed voorbereidt op hun theaterbezoek. De doorontwikkeling van Hartenjagers betrof onder andere het herzien van het bestaande lesmateriaal. Zo is er een video gemaakt met een interview met actrice Stephanie Louwrier, waarin zij uitleg geeft over (gedrags-)regels in het theater en de rol van het publiek tijdens een voorstelling. Wanneer een school besluit deel te nemen aan het programma Hartenjagers komt er een medewerker van Jonge Harten langs op school om een inleidende les te geven over het aanstaande theaterbezoek van de leerlingen. De les gaat in op de theatervoorstelling aan de hand van filmpjes, interactieve opdrachten en een quiz. Leerlingen die de quiz winnen, winnen een meet-and-greet met het theatergezelschap na afloop van de theatervoorstelling. Docenten kunnen tevens online deze lesbrief downloaden, zodat zij deze les zelf aan hun leerlingen kunnen geven. Gebleken is dat docenten het bezoek van een student die de les verzorgt verkiezen boven het zelf lesgeven. Dit jaar hebben studenten van de docentenopleiding Drama van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden lesbezoeken voor Hartenjagers verzorgd. Deze samenwerking is goed bevallen en zal daarom volgend jaar worden uitgebreid: het project Hartenjagers wordt vanaf 2015 opgenomen in het curriculum van deze opleiding. Jonge Harten is op deze manier verzekerd van studenten met didactische ervaring op het gebied van theatereducatie. 18
Hartenjagers les Jacobien Veenstra Om de kosten van Hartenjagers te dekken is dit jaar besloten een deel van de kosten van dit project op te nemen in de prijs van de kaartjes die de scholen voor de voorstellingen kochten. Op deze manier hoefden de scholen niet apart voor het programma te betalen. Dit heeft ertoe geleid dat in 2014 meer scholen het programma Hartenjagers bij Jonge Harten afnamen dan vorig jaar. Ontwikkeling lesbrief en workshops bij voorstelling van BOG. Dit jaar heeft er een unieke educatieve coproductie plaatsgevonden tussen Jonge Harten, het Noord Nederlands Toneel (NNT) en het theatercollectief BOG. Het educatieteam van het NNT heeft een workshop voor jongeren ontwikkeld rondom de theatervoorstelling MEN.. Jonge Harten heeft dit project opgestart met de wens ook de jonge maker te kunnen koppelen aan een jongerenpubliek en breder te kunnen programmeren dan het bestaande jongerenaanbod mogelijk maakt. Leerlingen konden voor aanvang van de voorstelling een uur lang onder begeleiding van theaterdocenten van het NNT en de acteurs van BOG. aan de slag met het thema meningen, onderwerp van de voorstelling. Aansluitend aan de voorstelling konden leerlingen in gesprek met de acteurs over de voorstelling. De workshop en de voorstelling MEN. werd als totaalpakket aangeboden aan scholen. Er zijn in totaal vier voorstellingen in combinatie met deze workshop gespeeld in de Machinefabriek en in van Beresteyn in Veendam. Korte inleiding bij iedere scholierenvoorstelling (12-18 jaar) Vlak voor iedere voorstelling kregen de leerlingen een korte inleiding waarin ze welkom werden geheten en waarin enkele huishoudelijke mededelingen gedaan werden, zoals het uitschakelen van mobiele telefoons e.d.. Na deze inleiding mochten de leerlingen per groep de zaal betreden, waar ze door Jonge Harten medewerkers van voor naar achter werden geplaceerd. Begeleidende docenten Naast de voorbereiding voor leerlingen op een theaterbezoek, biedt Jonge Harten ook een voorbereiding voor begeleidende docenten. Docenten ontvangen voorafgaand aan de voorstelling een brief waarin beschreven wordt wat Jonge Harten voorafgaande, tijdens en na afloop van de voorstelling van hen verwacht. Dit zijn zaken als dat de jassen en tassen vooraf in de garderobe moeten en dat de docenten zich door de zaal tussen hun leerlingen moeten verspreiden, zodat ze hun leerlingen kunnen aanspreken wanneer ze de voorstelling verstoren. Vlak voor de voorstelling wordt dit nogmaals door een Jonge Harten medewerker met de docenten doorgesproken. Helaas is er een groot verschil per school hoe de docenten zich rondom de voorstellingen opstellen. Een aantal scholen werken goed met Jonge Harten samen om de leerlingen een zo positief mogelijke theaterervaring te bieden, maar helaas zijn er ook docenten (en leerlingen) die in de zaal hun verantwoordelijkheid niet nemen. Voor Jonge Harten 2015 zal er gekeken worden hoe deze docenten beter voorbereid en ontvangen kunnen worden zodat ook zij het belang van hun begeleiding nog meer inzien. Workshops middelbare scholieren Naast de workshops rondom de voorstelling MEN. van BOG. bood Jonge Harten ook dansworkshops. Hiervoor is een samenwerking aangegaan met Urban House Groningen. De dansdocenten van Urban House kregen vooraf informatie over en een registratie van de betreffende voorstelling. Op deze manier konden ze de workshops aanpassen aan de voorstelling en de leerlingen goed voorbereiden op de voorstelling die ze tijdens Jonge Harten gingen bezoeken. Urban House heeft voorafgaand aan de voorstelling Like 4 Real van ISH - in samenwerking met Jonge Harten en de Stadsschouwburg Groningen - ook een workshop aan 15 jongeren in het decor van ISH gegeven. Omdat de inhoudelijke koppeling bij die laatste minder sterk was zal Jonge Harten, indien het gezelschap zelf geen workshop kan leveren, nog meer inhoudelijke begeleiding moeten bieden vanuit Jonge Harten. 19
Docenten tijdens de presentatie bij het Cultureel Voorafje Maria Wierenga Cultureel voorafje Het Cultureel Voorafje, de voorlichtingsmiddag van Jonge Harten voor het scholenaanbod, vond plaats op 18 september 2014 in de bovenzaal van het Grand Theatre. Docenten en belangstellenden werden geïnformeerd door directeur Marga Kroodsma en educatiemedewerker en jongerenprogrammeur Emilie van Gorcum over de voorstellingen die geschikt zijn voor jongeren die in schoolverband het festival bezoeken. Ook luidt het Cultureel Voorafje de start van de verkoop aan scholen in en krijgen de aanwezigen een bestelformulier en een docentenmap uitgereikt waarin ze alle informatie die ze die middag hebben gehoord kunnen teruglezen. Het Cultureel Voorafje werd bezocht door ongeveer 40 mensen die samen 15 verschillende scholen vertegenwoordigden. Daarnaast ontvingen alle scholen en jongerenwerkers in Groningen en een groot gedeelte van Friesland en Drenthe een mail of brief met een verwijzing naar de digitale docentenmap en het bestelformulier. De docentenmap is digitaal via issuu.com aan de docenten aangeboden. Via deze site kan de docentenmap digitaal doorgebladerd worden. Tevens kunnen docenten en andere belangstellende de docentenmap en het bestelformulier via de site downloaden. De feedback van docenten op het Cultureel Voorafje is zeer positief. Docenten vinden het een fijne en concrete manier om geïnformeerd te worden. Ook het directe contact met Jonge Harten wordt zowel door de docenten als Jonge Harten als positief ervaren. Door elkaar te ontmoeten wordt het contact persoonlijker waardoor vragen vanaf beide kanten makkelijker gesteld kunnen worden. Om extra tijd te creëren tussen het toekennen van de kaarten en het festival zou het Cultureel Voorafje volgend jaar een week eerder plaats kunnen vinden. Op deze manier weten scholen eerder naar welke voorstelling zij gaan en hebben ze meer tijd om dit intern op school te regelen. AANTAL WORKSHOPS GEGEVEN DOOR ACTIVITEIT/ VOORSTELLING AANTAL DEELNEMERS SCHOOL 7 Urban House ISH - LIKE4REAL 176 Leon van Gelder 24 Urban House ISH - LIKE4REAL 693 Eemsdelta college Korzo - Cross Town AYA - Onstuitbaar 1 Urban House ISH - LIKE4REAL 15 Urban House 4 BOG./NNT BOG. - MEN. 333 Zernike college Winkler Prins Preadinius Gymnasium Alfa College Noorderpoort college Eemsdelta college Willem Lodewijk Gymnasium Kamerlingh Onnes 32 Jonge Harten Hartenjagers 651 Diverse scholen medewerkers 7 Nynke Oele Jonge Harten Blog 7 HBO en universiteit 1 Niels Knelis Workshop 8 HBO en universiteit Meijer festivalfotografie TOTAAL 1883 20