Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Studiedag NVTL Weidegang Frits van der Schans 11 maart 2014
Uitnodiging - Wat is weidegang precies? - Hoe belangrijk is het en hoe belangrijk vinden wij het? - Op welke manier draagt weidegang bij aan de gezondheid van mens, dier en milieu? Frits van der Schans geeft daarop zijn visie
Definities Weidegang periode dat het vee buiten loopt (meinovember) Weiden laten grazen, het vee hoeden Grazen gras eten
Mijn beeld van weidegang Buiten verblijven, vreten en rusten Geen beperkingen qua vreten en drinken Gedurende een substantieel deel van het jaar Wenselijk: Vrije keuze binnen buiten Schuilmogelijkheden, tegen zon en regen
Beweidingsduur SKAL De dieren moeten altijd naar buiten kunnen, tenzij dit niet kan door weers-, en bodem omstandigheden. Overbegrazing en verdrassing van de weidegronden moet u voorkomen. Zuivel Minimaal 120 dagen 6 uur per dag Deeltijdweiden
Hoe vrij is vrije keuze? Vrije-keuze-stallen : dieren kunnen gedurende (deel van) de dag zelfstandig naar binnen/buiten Waar krijgen de koeien te vreten en drinken? Is er buiten weide (met gras) of slechts uitloop? Welke schuilmogelijkheden zijn er buiten? Wat is de motivatie voor een vrije-keuze-stal?
Belang van weidegang Dierenwelzijn (vertonen natuurlijk gedrag) Diergezondheid (infectiedruk en klauwen/benen) Ammoniak (minder emissie door scheiding mest/urine) Stikstof fosfaat broeikasgassen (ja-ja/nee-nee) Landschap (verrijking en verlevendiging) Natuur (weidevogels, slootkanten, diversiteit weiden) Imago (License to Produce en maatschappelijke ruimte)
License to Produce Relatief zéér soepel beleid mbt Ammoniak (weidegang ipv emissiearme stallen) Mest (derogatie; 50% meer mestruimte) Geur (geen normen) Ruimte (veel mogelijkheden in bestemmingsplan) GLB (inkomensondersteuning)
Weidegang Regio NVTL-studiedag Duurzaamheidsonderwerp Extern sociaal Nederland Duitsland 2 Wisconsin Texas Nieuw Zeeland -Voedselkwaliteit 0 0 0 0 0 -Dierenwelzijn 0 - - -- 0 -Diergezondheid 0 0 - -- - -Gebruik van GMO 0 0 0 0 + -Industrialisatiegraad 0 + - 0 -- - -Arbeidsomstandigheden 0 0-0 - 0 Ecologie -Eutrofiëring 0 + + 0 + -Grondwaterkwaliteit 0 + + 0 + -Ammoniak emissie 0 + 0 - + -Ecotoxiciteit 0 0 0 - - -Energie gebruik/klimaat 0-0 0 + -Bodemerosie 0 - - - 0 -Ontbossing 0 0 + + ++ 1 ++ betekent dat het betreffende land beduidend beter scoort op het onderwerp voor duurzaamheid in vergelijking met Nederland; + betekent beter; 0 betekent vergelijkbaar; - bete
Waarom weidegang belangrijk? Burgers en consumenten willen het Ca. 2/3 van NL-ers vindt weidelandschap mooi; het is kenmerkend voor NL en moet blijven Consumenten zijn bereid een meerprijs te betalen voor weidezuivel Internationaal wordt weidegang steeds meer gebruikt in de promotie van NL-se zuivel Weidegang is een trigger voor nevenactiviteiten op melkveebedrijven
Weidegang NVTL-studiedag
Bijdrage weidegang aan Mens Door weidegang bevat melk meer CLA s (geconjugeerd linolzuur) en is daardoor gezonder Landschap is rijker en levendiger Meer transparantie Betere diergezondheid minder antibiotica Aantrekkelijke mogelijkheden bij verbreding Minder overlast door geur
Bijdrage weidegang aan Dier Gezondheid (uiers en benen), maar ook verbetering van de natuurlijke weerstand van dieren Welzijn, door mogelijkheden van natuurlijk gedragen zoals (gezamenlijk) gras vreten, liggen en stoeien
Bijdrage weidegang aan Milieu Ammoniak: max. weidegang is meest gunstig voor emissie Biodiversiteit: weidevogels, kleine natuur, bodemleven, etc Energie: lager gebruik voor voederwinning, vervoederen, mest aanwenden, etc Gezonde leefomgeving: geur, fijn stof en resistente bacteriën Risico vrijloopstallen: fijn stof, spore vormers
Weidegang NVTL-studiedag
Trends in weidegang Minder bedrijven weiden koeien; op weidende bedrijven komen koeien minder lang buiten Positieve relatie met opstallen (oorzaak gevolg?) Bedrijfsomvang Melkproductie per koe Melkrobot Mestverwerking In Zuid is trend gestopt, niet in Noord en West Meeste boeren willen koeien weiden!
Waarom teruggang? Schaalvergroting Mechanisering Automatisering Robotisering Stelling: Opstallen is het verdienmodel van de periferie
Nieuw verdienmodel periferie Mechanisering, automatisering, robotisering gericht op bedrijfssystemen met weidegang Selectiepoorten stal - weide GPS volgsystemen Gerobotiseerd koeien ophalen, gras maaien, inspectie van koeien, koeien melken, etc Bedrijfsvoering op meerdere locaties Loopbanden voor melkkoeien Mind Your Step Ga iets doen buiten de melkveehouderij ;-)
Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Zonder weidegang geen duurzame melkveehouderij in Nederland