Hoofdstuk 4 Economisch programma Inleiding Doelstellingen van het economisch programma zijn: het stimuleren van de buurteconomie; het versterken van de sociaal-economische positie van de bewoners; het bevorderen van maatschappelijke participatie; het versterken van de economische structuur. Langs de volgende drie beleidslijnen zullen activiteiten worden ontplooid die de doelstellingen dichterbij moeten brengen: mensen aan het werk, ongeveer 900 langdurig werklozen en 500 werklozen zonder uitkering (mensen scholen en stimuleren naar werk); bedrijfsruimte creëren (vooral kleinschalige ruimten voor starters); voorzieningenpeil verhogen Mensen aan het werk Maatschappelijke participatie en sociale integratie vinden vooral plaats door het hebben van werk. Daarom heeft de verhoging van de arbeidsparticipatie een hoge prioriteit. Tegelijkertijd is duidelijk dat de werkgelegenheid slechts in zeer beperkte mate op het schaalniveau van de Banne kan worden aangepakt. Van de werkloze werkzoekende behoort driekwart tot de harde kern van langdurig werklozen. In Amsterdam-Noord is een samenwerkingsverband tussen het stadsdeel, CWI (Centrum voor Werk en Inkomen) en de Sociale Dienst om deze langdurig werklozen via een sluitende aanpak aan het werk te krijgen. Dit gebeurt met behulp van toegesneden begeleiding en scholingsprojecten. Langdurig werklozen hebben vaak niet alleen een grote afstand tot de arbeidsmarkt, maar combineren dat met multiproblematiek. Dan kan sociale activering een zinnige start zijn in het traject van scholing, begeleiding en werkervaringsplaatsen. Met sociale activering wordt beoogd mensen die langdurig uit het arbeidsproces zijn, weer zoveel mogelijk te betrekken bij de wereld om hen heen. Bijvoorbeeld door deelname aan activiteitenprogramma s, cursussen, hobby s of vrijwilligerswerk. Ruimte voor bedrijvigheid Op het niveau van de Banne kunnen door een samenhangende aanpak de economische potenties van de wijk versterkt worden. Ten behoeve van de diversiteit in de wijk en het draagvlak van voorzieningen kan het wonen en werken worden gemengd. Kleine bedrijven verlevendigen de wijk. In Amsterdam-Noord is een duidelijke vraag van startende ondernemers naar bedrijfsruimten, maar het aanbod van geschikte en kwalitatief goede ruimten is nagenoeg opgedroogd. Een profiel van de behoefte aan kleinschalige bedrijfshuisvesting is: Kleine huisvestingseenheden tussen 50 m² en 150 m². Startervriendelijke huur 75 per m² Variatie in typen bedrijfsruimten. Belangrijke voorwaarden zijn de goede bereikbaarheid, voldoende parkeerplaatsen en voor omwonenden slechts beperkte overlast veroorzakende bedrijvigheid. Het vestigingsklimaat kan verder verbeterd worden door een schone en veilige woonomgeving. Er zijn mogelijkheden in de Banne om in het centrumgebied woon/-werkconcepten en kleinschalige bedrijfsruimten te ontwikkelen. In de plinten en in een complex als de Parlevinker dienen zich eveneens tijdelijke mogelijkheden aan. Daarnaast is het zaak actief de potentiële ondernemers te stimuleren. Startpunt Noord biedt ondernemers professionele begeleiding en ondersteuning bij het uitwerken van hun plannen. De dienstverlening van Startpunt Noord/Renaval zal meer op wijkniveau gericht worden. Voorzieningen Het versterken van het voorzieningenpeil in de Banne is een belangrijke manier om werkgelegenheid te bevorderen. Met name de ontwikkeling 35
36 van een nieuw winkelcentrum en in haar kielzog de bouw van woon/werkwoningen en bedrijfsruimtes nabij de IJdoornlaan is van groot belang. De kwaliteit van een winkelcentrum toont de kwaliteit van een hele wijk. Door in het centrumgebied zowel voorzieningen als bedrijvigheid te concentreren ontstaat het kloppend hart van de Banne. Met de bouw van het nieuwe winkelcentrum moet zo snel mogelijk begonnen worden. Dit beleid krijgt vorm in vier programma s: winkelvoorzieningen (nieuw centrum, met evenementen); bedrijfsruimten en kantoren (toename werkgelegenheid door meer bedrijfsruimten aan te leggen waaronder startersruimten in garages en plinten); stimuleren van starters; aanpak langdurige werkloosheid. Programma-ondedelen 1. Winkelvoorzieningen Project: Nieuwbouw winkelcentrum in de Banne Inhoud: De Vereniging van Eigenaren (VVE) van het winkelcentrum In de Banne bereidt samen met projectontwikkelaar WPM Planontwikkeling BV sloop/nieuwbouwplannen voor. Daarbij wordt een uitbreiding van het aantal m² gerealiseerd en verbetering van de branchering nagestreefd. Hiervoor wordt in samenhang met het Plan van Aanpak voor de Banne een plan gemaakt. Daarbij wordt er een extra afslag vanaf de IJdoornlaan voorgesteld, om de bereikbaarheid van het winkelcentrum te verbeteren en ook bovenwijkse koopkracht binnen de halen. Andere ontwikkelingen in het Centrumgebied in de Banne worden daarin meegenomen, zoals het realiseren van een multifunctioneel gebouw en nieuwbouw van woningen. In afwachting van de sloop /nieuwbouwplannen worden een tiental verbeteringsprojecten in en om het winkelcentrum uitgevoerd. Zo wordt bijvoorbeeld de onveilige situatie op het fietspad aan de westzijde aangepakt, een zitplek gewijzigd en worden er fietsenrekken geplaatst. Beoogd resultaat: Een aantrekkelijk buurtwinkelcentrum voor de hele Banne en mogelijk voor de toekomstige bewoners van de nieuwbouwlocatie Bongerd /Zijkanaal I. Samenwerking: VVE In de Banne met WPM Planontwikkeling BV, Stadsdeel Amsterdam-Noord. Trekker: VVE in de Banne. Planning: 2006. Begrootte kosten: 500.000 (raming) Beoogde financiering: Dienst Economische Zaken/ISV Project: Evenementen in het winkelgebied Inhoud: Door het organiseren en ondersteunen van evenementen in en om het winkelcentrum wordt het functioneren van de winkels versterkt. Het is niet alleen een promotieactiviteit maar leidt ook tot verlevendiging van de wijk. Beoogd resultaat: Betere promotie en verlevendiging van het winkelcentrum. Samenwerking: Winkeliersvereniging, stadsdeel Noord. Trekker: Winkeliersvereniging. Planning: 2008. Begrootte kosten: 50.000 Beoogde financiering: stimuleringssubsidie Stadsdeel, Winkeliersvereniging. 2. Bedrijfsruimtes en kantoren Door het vergroten van de werkgelegenheid in de wijk wordt een bijdrage geleverd aan de vermindering van de werkloosheid en wordt de Banne verlevendigd. Dat gebeurt door de volgende projecten:
Project: Woon/werk concepten Inhoud: In de plinten van nieuw te bouwen complexen zal een dermate hoge verdiepingshoogte worden gerealiseerd, dat het relatief eenvoudig is om daar verschillende functies in onder te brengen. Het gaat hierbij om concepten, waarbij eenvoudig woon- en werkfuncties te combineren zijn. Vooralsnog wordt uitgegaan van 2000 m² woon/werkruimten die vooral in het centrumgebied gerealiseerd moeten worden. Beoogd resultaat: Het realiseren van 2000 m² woon- /werkruimten in het centrumgebied. Samenwerking: Corporaties / ontwikkelaars, stadsdeel Amsterdam-Noord. Trekker: Corporaties/ontwikkelaars Planning: Vanaf bouw van het eerste nieuwe complex (start bouw 2007). Financiën: Kostendekkende exploitatie. Project: Containers Inhoud: In Banne-Noord zijn op sommige hoeken van de woongebouwen mogelijkheden om semi-permanente behuizing te realiseren in de vorm van containerbouw. Daardoor kunnen relatief goedkope bedrijfsruimten worden gerealiseerd, die na verloop van tijd ook weer kunnen worden vervangen of verwijderd. Beoogd resultaat: Het realiseren van enkele zeer goedkope bedrijfsruimten van ongeveer 45 per m² per jaar Samenwerking: Corporaties en stadsdeel Amsterdam-Noord, Renaval, Startpunt Noord. Trekker: Corporaties. Planning: 2007 Financiën: 140.000 Dekking: Dienst Economische Zaken. Project: Kantoor- en bedrijfsruimten Inhoud: Er worden in totaal 3000 m² kantooren bedrijfsruimten gemaakt in het centrumgebied, verdeeld in ruimten van 50 m² tot 100 m², met een huur van 75 m² per jaar. Met name ten behoeve van kleine bedrijvigheid, zakelijke dienstverlening en startende ondernemers (waaronder langdurig werklozen). Beoogd resultaat: 3000 m² kantoor- en bedrijfsruimten waarvan 500 m² voor startende ondernemers. Samenwerking: corporaties/ontwikkelaars, stadsdeel Amsterdam-Noord, Renaval, Startpunt Noord. Beoogde trekker: Stadsdeel AmsterdamNoord Planning: 2007 Financiën: 240.000 Dekking: Dienst Economische Zaken Project: Garages en plinten Inhoud: Onderzocht moet worden in welke mate en op welke plekken in de bestaande bouw en in welke garages het mogelijk moet worden om de bestemming te wijzigen in bedrijfsbestemming, waardoor kleinschalige en goedkope verhuureenheden kunnen ontstaan. Beoogd resultaat: Het toevoegen van goedkope bedrijfsruimten. Samenwerking: Corporaties, stadsdeel Amsterdam-Noord, Renaval, Startpunt Noord. Beoogde trekker: Stadsdeel Amsterdam-Noord Planning: 2006 Financiën: 80.000 Dekking: Dienst Economische Zaken 3. Starters Project: Advies en voorlichting startende ondernemers. Inhoud: Startpunt Noord wil het werven van potentiële ondernemers in de wijk een sterker accent geven. Amsterdam-Noord wordt verdeeld in drie aandachtgebieden waar een wijkgerichte werving wordt verzorgd en groepsgewijze voorlichting wordt aangeboden. Dat geldt ook voor de Banne. Beoogd resultaat: beter bereik potentiële ondernemers. Samenwerking: Startpunt Noord, stadsdeel Noord, Stichting Buurtwerk Noord. Trekker: Startpunt Noord. Planning: Start in 2006. Begrote kosten: 520.000 Beoogde financiering: pm. 4. Aanpak langdurige werkloosheid Door middel van al dan niet gesubsidieerde banen en door betere afstemming tussen vraag en 37
38 aanbod op de arbeidsmarkt, kan het aantal langdurig werklozen worden verminderd. Dat gebeurt door de volgende projecten: Project: Wijkteam sluitende aanpak de Banne Inhoud: In het kader van het GAN-beleid (Gemeenschappelijk Arbeidsmarktbeleid Noord) wordt samengewerkt met alle uitvoerende instellingen op het gebied van het arbeidsmarktbeleid. In deze aanpak is een belangrijke beleidsmatige rol weggelegd voor de stuurgroep GAN. Deze stuurgroep kan aan de hand van een concreet buurtgericht plan rond werk en inkomen bepalen welk niveau van voorzieningen (kinderopvang, leerwerktrajecten, schuldhulpverlening, taalcursus) gewenst is. En op welke wijze dat door samenhangend beleid en middelen gerealiseerd kan worden. Voor de uitvoering van de buurtgerichte sluitende aanpak wordt een projectteam samengesteld, dat onder de stuurgroep GAN valt. Dit projectteam zal bestaan uit medewerkers van Sociale Dienst, CWI (Centrum voor Werk en Inkomen) en het Acquisitieteam. Het projectteam zal aan de slag gaan met de resultaten van de Megabanenmarkt die in 2002 is gehouden. Via deze markt is met elke uitkeringsgerechtigde bewoner uit de Banne gesproken over de kansen op werk en de daarvoor eventueel benodigde scholing. Op basis van deze resultaten kan een plan werk en inkomen voor de Banne worden opgesteld. De gegevens over heel Amsterdam-Noord doen vermoeden dat de resultaten mager zijn: van de 2800 opgeroepen bewoners met een uitkering zijn slechts 500 mensen plaatsbaar op een traject richting werk, al dan niet via scholing. Bij de verdere uitwerking van dit programma wordt nauw aangesloten bij het vernieuwingsprogramma Nieuwendam-Noord. Gezamenlijk zal ook de Sociale Dienst worden benaderd voor het vervolg. Beoogd resultaat: zoveel mogelijk werklozen via een sluitende aanpak aan het werk krijgen. Samenwerking: Sociale Dienst, CWI, Stadsdeel. Trekker: Sociale Dienst Planning: 2004. Begrote kosten: 920.000 Beoogde financiering: Stadsdeel, GAN, WIW, ook voor niet-kostwinners. Project: Buurt Service Team Noord Inhoud: Buurt Service Noord (BSN) is gestart als een leer/werkproject en inmiddels uitgegroeid tot een echt bedrijf voor timmer- en schilderwerk en allerhande werkzaamheden in de openbare ruimte. Er wordt getracht een Buurt Service Team in de Banne op te richten. De werkzaamheden zullen bestaan uit het wegwerken van achterstallig onderhoud in de openbare ruimte aan bijvoorbeeld straatmeubilair, maar ook het -in samenwerking met de Experimentele Werkplaatsvervaardigen daarvan. Daarnaast krijgt het team een taak bij het onderhouden van de locaties voor huisvuil die in het kader van het Ondergronds Inzamel Systeem zijn aangelegd. Beoogd resultaat: Dit werkgelegenheidsproject biedt mensen uit de wijk de kans werkervaring op te doen en een bijdrage te leveren aan de leefbaarheid van de wijk. De leer- en doorstroommogelijkheden van de deelnemers staan daarbij centraal. Samenwerking: Buurt Service Noord, Experimentele Werkplaats. Trekker: Buurt Service Noord. Planning: Start 2006. Begrote kosten: 500.000 Beoogde financiering: Dienst Economische Zaken en stadsdeel. Project: Sociale activering Inhoud: Stichting Buurtwerk Noord werkt met een aantal partners aan een vraaggerichte aanpak van de sociale activering van bijstandscliënten die geen of nauwelijks perspectief hebben op de arbeidsmarkt. Het gaat om vrijwilligers in bestaande organisaties of in projecten die de leefbaarheid in wijken bevorderen. Een beperkt aantal deelnemers blijkt de weg naar arbeidsmarktgerichte trajecten te vinden. De gemeente laat de sociale activering na een aanbesteding uitvoeren door de welzijnsinstellingen in de stadsdelen, eventueel met toevoeging van bureau Jeugdzorg. Beoogd resultaat: bereik van 30% van de doelgroep en uitstroom van 50% naar arbeidsmarktgerichte trajecten. Samenwerking: Stichting Buurtwerk Noord, Sociale Dienst, bureau
Werkwijzer, Matrix partners, bureau Jeugdzorg, Stadsdeel. Trekker: Stadsdeel. Planning: reeds gestart Begrote kosten: 1800,- tot 2800,- per deelnemer Financiering: gemeente Amsterdam. Project: Acquisitieteam niet-uitkeringsgerechtigden Inhoud: Naast de werkzoekenden die al langdurig een uitkering ontvangen en via de activiteiten van de Megabanenmarkt door Sociale Dienst, CWI en stadsdeel worden benaderd, wonen in de Banne naar schatting 250-300 mensen die niet werken en geen uitkering ontvangen omdat een huisgenoot voldoende inkomen uit werk of uitkering heeft. Deze groep heeft geen arbeidsplicht maar is wel in staat te werken, wil dat ook wel overwegen maar wordt tot nu toe niet voldoende aangespoord. Voor de maatschappelijke participatie en het gezinsinkomen is deelname van ook deze groep aan het arbeidsproces wenselijk. Stedelijk worden voorbereiding getroffen om met grote bedrijven in de detailhandel afspraken te maken over werving en aanname van deze doelgroep. Voor de uitvoering stationeert het stadsdeel medewerkers bij het CWI, deze vormen het acquisitieteam dat via de netwerkbenadering de doelgroep zal opzoeken. Beoogd resultaat: 50% uit deze groep aan het werk krijgen. Samenwerking: CWI, Stadsdeel, Moedercentrum, allochtone organisaties, SBN. Trekker: Stadsdeel. Planning: 2002-2006 Kosten: pm. Financiering: Stadsdeel. 39
40