Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil met andere duurzame initiatieven 4. Fairtradeproducten aanbesteden: stap voor stap 5. Wat ging er mis bij Vlaams-Brabant? 1
1. Waarom een workshop van Max Havelaar? Max Havelaar bestaat uit 2 structuren CVBA: Keurmerkorganisatie Werken aan het aanbod van Fairtrade gecertificeerde producten. = Certificatie, relaties met bedrijven, marketing voor het label VZW: Sensibilisering Werken aan de vraag naar fairtradeproducten = Campagnes (LT en KT), lobby en communicatie Ondersteuning overheden bij aanbestedingen 2. Wat is Fair Trade? Basis van het systeem: Trade not aid - Millennium doelstellingen armoedebestrijding Doelgroep: familiale boeren (ong. 1 miljard mensen met minder dan 2 dollar per dag 70% daarvan leven van landbouw) 4 2
2. Wat is Fair Trade? PEOPLE-PROFIT-PLANET Waardig inkomen LT handelsrelaties voorfinanciering - premie Sociale criteria Ecologische criteria Onze focus: empowerment Controle en certificatie is slechts een instrument 5 2. Hoe herken je Fairtradeproduc ten? Op dit moment op de Belgische markt: Label: (Max Havelaar) Organisaties die 100% fair trade werken: 3
Meer dan 160 merken met Fairtrade-label in België 3. Verschil met andere labels Bio-labels: als aanvulling bij Fair Trade Bio + FT Duurzame labels: verschillend van Fair Trade Geen FT Private labels: Privé initiatieven, meestal winst naar projecten Geen FT 4
3. Verschil met andere labels Fair Trade Duurzame labels Grootste verschil: Gegarandeerde minimumprijs + premie voor investering in kwaliteit en gemeenschap Duurzame productiesysteem: sociale en ecologische criteria Georganiseerde producenten die goed geïnformeerd zijn 10 5
3. Verschil met andere labels Fair Trade Duurzame labels Andere insteek Organisatie van coöperaties Fairtrade-organisaties: meer dan certificatie Eigendom keurmerk: FT = 50% voor producenten 4. Fair Trade in aanbesteding 1. Politieke beslissing 2. Welk product + aanbod? 3. Opstellen aanbesteding 4. Gunning 5. Communicatie 6
4. Fair Trade in aanbesteding 2. Welk product + aanbod? Kijk op www.maxhavelaar.be of www.fairtradegemeenten.be Volg Your Choice 4. Fair Trade in aanbesteding 3. Opstellen aanbesteding < 67.000 : geen specifieke regels voor vermelding Fair Trade > 67.000 : Europese richtlijnen Beide kunnen wel op zelfde manier ingevuld worden (afhank. van rest vd aanbesteding) Vragen die we ons stellen: Waar FT in de aanbesteding? Hoe FT vermelden op die plaatsen? 7
4. Fair Trade in WAAR? Waar? Geen eenduidig antwoord Visie Eur. Commissie Case law, bv. Eur. Hof van Justitie (+ niet te vergeten: Resoluties Eur. Parlement) Basis discussie: in hoeverre zijn criteria gelinkt aan product? Resultaat: evolutie 4. Fair Trade in WAAR? 8
4. Fair Trade in WAAR? A. Onderwerp vd opdracht «Warme dranken geproduceerd volgens de principes van Fair Trade» Fair Trade verklaren verder in aanbesteding B. Technische specificaties Ja, indien: onderwerp voor FT - vermeld in - goede verklaring - zonder vermelding keurmerk!geen juridisch uitsluitsel! 4. Fair Trade in WAAR? C. Selectiecriteria NEEN D. Gunningscriteria Niet interessant want je wil een Ftproduct (als minimumvereiste, niet als een optie, bv. 25 punten) Eur. Commissie: NEEN 9
4. Fair Trade in WAAR? E. Uitvoeringsvoorwaarden JA = Veiligste optie Nadeel: geen zekerheid voor effectieve uitvoering van contract (nadien controle facturen) Art. 18 bis Wet 24 december 1993: Een aanbestedende overheid kan, [ ], uitvoeringsvoorwaarden inzake overheidsopdrachten opleggen die het mogelijk maken rekening te houden met sociale en ethische doelstellingen, alsook uitvoeringsvoorwaarden inzake [ ] de bepalingen van de basisconventies van de Internationale Arbeidsorganisatie, [ ] en de bescherming van het leefmilieu. 4. Fair Trade in HOE? HOE? Zo duidelijk mogelijk (Het aangeboden product wordt geproduceerd in biologisch katoen, natuurlijk geteeld zonder gebruik van pesticiden of kunstmeststoffen.) Tevens dient het product te voldoen aan de internationale criteria voor eerlijke handel (zie bijlage*). De inschrijver dient te beschikken over de nodige certificering ( of gelijkwaardige bewijsvoering) die ons toelaat na te gaan of het aangebodene hieraan voldoet. * In bijlage of onderaan: opsomming van de criteria van Fair Trade 10
4. Fair Trade in HOE? Criteria Fair Trade: (min. deze criteria vermelden) de aankoopprijs moet de productiekosten dekken, met inbegrip van sociale, milieu- en andere kosten de producenten ontvangen een extra premie, onafhankelijk van de wereldmarktprijs, die ontwikkelingsprojecten toelaat in hun gemeenschap de aankoop moet zo rechtstreeks mogelijk bij de producenten gebeuren er moeten stabiele handelsrelaties gelegd worden (contracten tussen koper een lange periode en recht op voorfinanciering) de groep van producenten beschikt over een democratisch georganiseerde structuur voor arbeiders geldt een verbod op discriminatie (obv ras, religie, seksuele voorkeur,...), het recht op vakbondsvrijheid, een betaling van minstens het wettelijke minimumloon, een verbod op gedwongen en kinderarbeid en het recht op veilige, gezonde en menswaardige arbeidsomstandigheden Geen product met verboden agrochemische producten mag gebruikt, verhandeld, of gekocht/verkocht worden door de organisatie. Er wordt voorzichtig omgesprongen met gebruikte agrochemische producten met inbegrip van bufferzones De organisatie zorgt er voor dat haar leden geen zaden noch andere gewassen gebruiken die genetisch gemodificeerd zijn. Waarborg voor de naleving van bovenstaande criteria kunnen onder andere gestaafd worden met het volgende label: Fairtrade Max Havelaar of gelijkwaardig. 4. Fair Trade in HOE? Opgelet: In bijlage: opsomming van de criteria van Fair Trade zie document Geen directe vermelding van een label (bv. MH), tenzij verwijzing bij uitleg over de manier waarop dit aangetoond moet worden, maar dan altijd toevoegen: of gelijkwaardig Indien Europese aarzel niet contact op te nemen! (karlien@maxhavelaar.be) 11
1. Duurzaamheidscriteria - vereisten : De aangeboden koffie bezit VERPLICHT volgende gecombineerde eigenschappen,vermeld onder rubriek a) én b). 5. Wat ging er mis bij aanbesteding Vlaams-Brabant? a) Max Havelaar (FLO Fair Trade Labelling Organisation) of vergelijkbaar keurmerk. Het product moet van het keurmerk Max Havelaar zijn of van een gelijkwaardig label voorzien zijn of een product zijn dat daarmee overeenstemt : producten met op de verpakking het Max Havelaar- label; of producten met op de verpakking het label van een gelijkwaardig keurmerk dat dezelfde basisprincipes respecteert als het Max Havelaar keurmerk; de deelnemer dient de nodige stukken te bezorgen, ter staving van de gelijkwaardigheid van dat keurmerk. Het product moet voldoen aan de volgende duurzaamheidscriteria: de aankoopprijs + fairtradepremie moeten de productiekosten dekken en een marge bieden om sociale, milieu- of andere investeringen te doen; de producenten ontvangen een extra premie, onafhankelijk van de wereldmarktprijs, om ontwikkelingsprojecten op te zetten in hun gemeenschap; de aankoop moet zo rechtstreeks mogelijk bij de producenten gebeuren; er moeten stabiele handelsrelaties gelegd worden (contracten tussen koper en invoerder voor een lange periode);. er moeten gunstige financiële voorwaarden bedongen zijn voor de producent. de organisatie van productie en commercialisering moet democratisch zijn en transparant werken. voor plantages geldt dat de arbeiders minstens het wettelijk minimumloon ontvangen; de vakbondsvrijheid moet gegarandeerd zijn; er moeten veilige, gezonde en menswaardige arbeidsomstandigheden (geen kinder- of dwangarbeid); er is een grote zorg voor het leefmilieu; 12