ICT-ontwikkelingen binnen de zorgsector in Nederland Breda, september 2011 Uitgebracht door Heliview Research & Heliview Consultancy Samensteller: Niels Nieuwlaat
ICT-ontwikkelingen binnen de zorgsector in Nederland pagina 2 Inhoud 1. Inleiding...3 1.1 Doelstelling en aanpak...3 1.2 Heliview B.V...3 2. ICT ontwikkelingen zorgsector...4 2.1 Algemene achtergronden vestigingen...4 2.2 Hardware - clients...5 2.3 Hardware - serversystemen...16 2.4 Software - Databases / RDBMS...20 2.5 Bedrijfskritische software...21 2.6 E-mail...38 2.7 Software - virtualisatie...40 2.8 Beheer van hardware en software...43 2.9 Middleware...45 2.10 Security...46 2.11 Bestedingen aan ICT...49 3. Onderzoeksverantwoording...51 3.1 Onderzoeksmethode en -periode...51 3.2 Populatie en steekproef...51 3.3 Betrouwbaarheid...51 3.4 Veldwerk...53 3.5 Projectcoördinatie...53 3.6 Opmerkingen met betrekking tot het onderzoek en rapportage...53
ICT-ontwikkelingen binnen de zorgsector in Nederland pagina 3 1. Inleiding 1.1 Doelstelling en aanpak In deze onderzoeksrapportage wordt ingegaan op het gebruik van een breed scala aan hardware, software en specifieke ICT-toepassingen binnen Nederlandse zorginstellingen. Daarbij wordt naast een beschrijving van huidige penetraties en het huidige gebruik ook een blik geworden op te verwachten ontwikkelingen in de nabije toekomst. Het doel is om de gehele zorgbranche hier af te dekken. Om dat te bewerkstelligen is de branche ingedeeld in een vijftal subbranches: Ziekenhuizen; Behandelaars (huisartspraktijken, tandartspraktijken, praktijken van psychiaters, verloskundigen, fysiotherapeuten en psychologen); Verplegings- en verzorgingsinstellingen (verpleeg- en bejaardentehuizen, verzorgingshuizen voor gehandicapten, jeugdzorg en thuiszorg); Kinderopvang en peuterspeelzalen; Overige zorginstellingen (alle zorgverleners die buiten de bovenstaande categorieën vallen). Waar mogelijk wordt in figuren en schema s onderscheid gemaakt naar deze subbranches. Uitsluitend wanneer dit onderscheid niet te maken is (bij beperkte penetraties), dan blijft het achterwege. De focus ligt in deze onderzoeksrapportage met name op de eerste vier subbranches. De subbranche overige zorginstellingen is in feite een vergaarbak van vestigingen die uitsluitend met elkaar gemeen hebben dan ze niet in de eerste vier categorieën vallen. De penetraties in deze categorie zijn dan ook veel minder sprekend of interpreteerbaar en worden vaak achterwege gelaten teneinde een meer zuiver beeld te creëren. 1.2 Heliview B.V. Heliview is opgericht in 1983 en heeft zich sindsdien ontwikkeld tot een vooraanstaand leverancier van business-tobusiness en business-to-consumer informatie. Met haar eigen research, congres en training organisatie is Heliview een full-service aanspreekpunt in de Nederlandse markt. De organisatie kenmerkt zich door een platte structuur met korte communicatielijnen. Dit betekent voor u dat er altijd professionele en enthousiaste medewerkers klaarstaan om uw vragen snel en adequaat te beantwoorden. De activiteiten en specialiteiten van Heliview zijn: Research Marktonderzoeken: ICT, Finance, HRM en Transport en Verkeer Consultancy Advisering en maatwerk: ICT Conferences Evenementen: ICT, Finance, HRM, Mobiliteit en Overheid Training Trainingen en workshops: ICT, management en directiesecretaresses Belangrijke referenties van Heliview Research zijn onder andere: 365 ArboNed, ASR Verzekeringen, De Lage Landen, De Nederlandsche Bank, ING, KPN, Microsoft, Ministerie van Economische Zaken, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Nederlandse Hartstichting, Rabobank, RHI, Royal Haskoning, SAP, SDU, T-Mobile, Unicef en Ziggo.
ICT-ontwikkelingen binnen de zorgsector in Nederland pagina 4 2. ICT ontwikkelingen zorgsector 2.1 Algemene achtergronden vestigingen Er zijn in totaal 204 vestigingen in het onderzoek betrokken, binnen de volgende subbranches en werknemersklassen. Schema 2.1: Steekproefverdeling STEEKPROEF ZORGSECTOR 2011 1 tot 50 50 tot 500 500 of meer werknemers werknemers werknemers Totaal Ziekenhuizen 4 3 9 16 Behandelaars 40 11 2 53 Verpleeg-, verzorgings- en bejaardentehuizen 15 48 6 69 Kinderopvang en peuterspeelzalen 34 12 1 47 Overige zorginstellingen 9 7 3 19 Totaal 102 81 21 204 Bron: Heliview Research & Consultancy, september 2011 Binnen deze vestigingen zijn gemiddeld 22 mensen werkzaam (vanzelfsprekend ligt dit aantal binnen de ziekenhuizen veel hoger, met gemiddeld 895 personen). Meer achtergronden bij de vestigingen zijn opgenomen in het onderstaande schema 2.2. Schema 2.2: Achtergronden zorginstellingen in Nederland Verpleeg-, Kinderopvang Ziekenhuizedelaars Behan- verzorgings- en en peuterspeelzalen bejaardentehuizen Totaal Gemiddelde aantal medewerkers op de automatiseringsafdeling 12,6 0,5 0,2 0,4 0,4 Totale aantal medewerkers op de automatiseringsafdeling 3.105 20.959 7.778 3.906 43.360 Gemiddelde aantal ingehuurde medewerkers op de 0,6 0,0 0,3 0,1 0,1 automatiseringsafdeling Totale aantal ingehuurde medewerkers op de 146 1900 10.595 821 15.457 automatiseringsafdeling Bron: Heliview Research & Consultancy, september 2011 Circa 35% van alle zorginstellingen maakt onderdeel uit van een grotere organisatie. Alle organisaties hebben hun hoofdvestiging binnen Nederland.
ICT-ontwikkelingen binnen de zorgsector in Nederland pagina 51 3. Onderzoeksverantwoording 3.1 Onderzoeksmethode en -periode Uit naam van Heliview Research hebben met betrekking tot de vragenlijsten rond de onderzoeken Cloud Computing (1 februari tot en met 12 februari 2011) en Server & Tools (18 april tot en met 6 mei 2011) in totaal netto 204 interviews plaatsgevonden met personen die betrokken zijn bij het ICT-beleid binnen hun organisatie in de Nederlandse zorgsector. Het onderzoek rond Cloud Computing is deels telefonisch en deels door middel van een internetvragenlijst uitgevoerd. Het onderzoek Server & Tools heeft uitsluitend aan de hand van telefonische interviews plaatsgevonden. De interviews hebben plaatsgevonden binnen het kader van de onderzoeken en hadden uitsluitend betrekking op het betreffende onderwerp. Dat wil zeggen dat er in het veldwerk geen combinatie van verschillende onderwerpen heeft plaatsgevonden. 3.2 Populatie en steekproef De populatie bestaat uit alle vestigingen in de zorgsector in Nederland. In totaal gaat het om circa 119.000 vestigingen, zoals blijkt uit het onderstaande schema. Schema 3.1: Populatie zorgsector (2010) POPULATIE Werknemersklasse Branche 1-49 50-499 >= 500 Totaal Zorg 117.085 1.490 353 118.928 In het kader van dit onderzoek zijn 204 interviews uitgevoerd. De verdeling over de diverse werknemersklassen is daarbij als volgt (meer detail wordt verstrekt in paragraaf 2.1). Schema 3.2: Steekproef zorgsector STEEKPROEF Werknemersklasse Branche 1-49 50-499 >= 500 Totaal Zorg 102 81 21 204 3.3 Betrouwbaarheid De uitkomsten in dit onderzoek zijn onderhevig aan steekproeffouten/-marges, hetgeen betekent dat de gemeten waarden in werkelijkheid hoger of lager uitvallen. Bij de interpretatie van de gegevens dient hiermee rekening te worden gehouden. Om te bepalen hoeveel de waarden in werkelijkheid kunnen variëren, kan gebruik worden gemaakt van de volgende berekening inzake het 95% betrouwbaarheidsinterval.
ICT-ontwikkelingen binnen de zorgsector in Nederland pagina 52 marge = 1,96 x PxQ n -1 waarbij: P = steekproefuitkomst Q = 1 - P n = aantal respondenten Op basis van deze berekening kan met 95% waarschijnlijkheid worden berekend hoeveel hoger of lager de gemeten waarden in werkelijkheid zouden kunnen zijn. In het onderstaande nomogram voor nauwkeurigheidsmarges kunnen deze betrouwbaarheidsintervallen voor de respectievelijke steekproefresultaten worden afgelezen. In het nomogram is te zien dat voor een steekproef van 204 interviews met als interviewresultaat 10% (of 90%), een boven- en ondermarge geldt van ongeveer 4,1%. Dit betekent dat bij herhaling van het onderzoek bij een soortgelijke steekproef, met 95% zekerheid, het resultaat zal liggen binnen de range (10-4,1)% tot (10+4,1)%. Of anders gezegd, in "werkelijkheid" zal, met 95% zekerheid, het antwoord liggen tussen 5,9% en 14,1%. Indien we bij een volgende meting uitkomen op 20% bij een zelfde aantal interviews dan ligt het "werkelijke" percentage (zie nomogram) tussen 14,5% en 25,5% (20% +/- 5,5%). Bovengenoemde range (5,9% - 14,1%) en de nu gevonden range (14,5% - 25,5%) overlappen elkaar niet. Dit betekent dat het verschil tussen het eerste percentage (10%) en het tweede percentage (20%) statistisch significant is. Er is dus pas sprake van een significant verschil als beide ranges elkaar niet overlappen.
ICT-ontwikkelingen binnen de zorgsector in Nederland pagina 53 3.4 Veldwerk 3.4.1 Vragenlijst Heliview Research heeft gestructureerde vragenlijsten opgesteld waarbij gebruik is gemaakt van opgebouwde expertise van onderzoek op het gebied van IT en op basis van deskresearch en interviews met deskundigen. 3.4.2 Gehanteerde gedragscodes De interviews zijn uitgevoerd conform de gedragscodes van ESOMAR en MOA (MarktOnderzoeksAssociatie) voor marktonderzoek en de WBP (Wet Bescherming Persoonsgegevens). Dit betekent onder meer dat geen informatie kan worden geleverd over wie wat heeft geantwoord. 3.4.3 Verwerking van de (open) vragen Met behulp van het softwarepakket SPSS zijn de onderzoeksgegevens geanalyseerd en verwerkt tot tabellen en overzichten. Mogelijke antwoorden op open vragen zijn in de vragenlijst vooraf voorzien van een code waaronder de enquêteur de antwoorden van de respondent kon categoriseren. Na afronding van de interviews zijn de tekstuele antwoorden onder overig zoveel mogelijk gecategoriseerd naar bestaande codes of voorzien van een nieuwe code. Antwoorden die niet konden worden gecategoriseerd, zijn weergegeven in zogenaamde open vraag tabellen. Missing values worden buiten beschouwing gelaten in het onderzoeksresultaat en worden als normaal verdeeld verondersteld. 3.5 Projectcoördinatie De algehele coördinatie van het onderzoek is in handen van de Business Unit Manager. Daarnaast dragen gekwalificeerde analisten zorg voor de controle en kwaliteitsbewaking van het veldwerk, de statistische analyse en de rapportage. 3.6 Opmerkingen met betrekking tot het onderzoek en rapportage De antwoorden en opvattingen van de respondent zijn generaliseerbaar naar de populatie, maar er moet bij de interpretatie van de resultaten rekening mee worden gehouden dat deze zijn gebaseerd op interviewgegevens en dat antwoorden van de respondenten kunnen afwijken van de feitelijke realiteit. Tevens kan het voorkomen dat onderzoeksresultaten gebaseerd zijn op de antwoorden van een gering aantal respondenten. Deze resultaten dienen, alhoewel vermeld, slechts als indicatief te worden beschouwd. Bij de rapportage van resultaten gebaseerd op een schaal, of vragen waarbij slechts één antwoord mogelijk is, komt het soms voor dat het totaal aan antwoorden uitkomt op een enkel procent meer of minder dan 100%. Dit is het gevolg van een optelling van afgeronde cijfers. Er is voor gekozen geen correcties in de resultaten aan te brengen om optelling tot 100% mogelijk te maken; dit om een zo exact mogelijk beeld weer te geven van de afzonderlijke onderzoeksuitkomsten. Vanzelfsprekend kan dit rapport geen maatwerk vormen. Er zijn andere invalshoeken mogelijk. Voor geïnteresseerden bestaat daarom de mogelijkheid specifieke analyses te laten verrichten op basis van verkregen onderzoeksgegevens. U kunt hiervoor contact opnemen met de samenstellers van dit rapport.