PROFESSIONELE BACHELOR LAGER ONDERWIJS SEMESTER 1 Toolkit 1 Bij het begin van het academiejaar organiseren we een projectweek waarin je kennismaakt met jezelf als student en als leraar. Met behulp van screenings en workshops helpen we je in kaart brengen of je over de nodige basisvaardigheden beschikt om te slagen in deze opleiding en kijken we hoe je daarin kan ondersteund worden. Sociaal en cultureel traject 1 Je wordt als leerkracht verondersteld op de hoogte te zijn van de culturele agenda en de actualiteit (o.a. sociaal, politiek, economisch, maatschappelijk, onderwijs). Dit kan je alleen leren door de actualiteit en cultuur bewust te volgen. Hiermee start je tijdens deze module. Taal Bouwstenen 1 Voor Bouwstenen 1 Nederlands werk je enerzijds aan je algemene kennis over taal en taalonderwijs en anderzijds aan je basiskennis taalbeschouwing (woord- en zinsontleding). Je zal ook zelf taallessen geven aan je medestudenten, als opwarming voor jouw stage. Voor Bouwstenen 1 Frans herhaal je de basiswoordenschat (1 ste graad secundair) via klassikale, exemplarische oefeningen. Zo ontdek je met welke interactieve werkvormen je kinderen die woordenschat functioneel leert inzetten. De grammatica herhaal je zelfstandig (1 ste graad secundair; indicatif présent). Wiskunde: Getallen en gecijferdheid 1 Je bouwt opnieuw de getallenleer op, bekijkt hoe getallen in de leefwereld van de kinderen opduiken en hoe ze hun getalbegrip kunnen ontwikkelen. Je bestudeert ook de methoden en technieken van het reken - wiskunde onderwijs. Ten slotte bekijk je wat gecijferdheid is en in hoeverre je zelf getalsmatig gecijferd bent. Wereldoriëntatie: natuur, tijd en ruimte 1 In dit opleidingsonderdeel leer je heel wat over de natuur, de wereld en de geschiedenis. Dit zijn de domeinen natuur, ruimte en tijd uit wereldoriëntatie voor de lagere school. Je kan ze een beetje vergelijken met leerstof uit de vakken biologie, aardrijkskunde en geschiedenis uit het secundair onderwijs, maar nu wordt tegelijk gekeken hoe je die kennis in de lagere school functioneel inzet. Je bezoekt ook een natuureducatiecentrum. Beweging en gezondheid 1 Tijdens de theorie- en praktijklessen verwerf je inzicht in algemene bewegingsvaardigheden (ABV) of de dagdagelijkse bewegingen zoals iets dragen of heffen. Je leert die ABV aanbieden in een eenvoudig bewegingslesje door middel van opdrachtjes waarbij je ook creatief moet zijn. Hierbij wordt op je fouten ingespeeld en feedback gegeven over alle didactische, methodologische en pedagogische componenten van het lesgeven. De muze in jou 1 In het leergebied muzische vorming word je ondergedompeld in een muzisch bad op eigen niveau doorheen de verschillende muzische domeinen (beeld, drama, media, muziek, beweging). In dit 1 ste semester wordt de nadruk gelegd op de leerinhoud van de domeinen beeld en muziek. Je zet een eerste stap in het ontdekken van je eigen creativiteit door te ontdekken en uit te proberen wat je met muzische vorming kan doen. Didactisch werken 1 Je keek al jaren als leerling naar die juf of meester vooraan. Hier kijken we even van de andere kant. Hoe keek die juf of meester al die jaren naar jou? Hoe zorg je ervoor dat een leerling echt leert, wie is die leerling eigenlijk, hoe kan je met leerlingen aan de slag,... Je leert een uitdagende leeromgeving te maken van je klas.
Het kind in de lagere school 1 In dit opleidingsonderdeel verwerf je inzicht in de ontwikkeling van het lagere schoolkind op verschillende domeinen, zodat je je lesgeven goed kan afstemmen op wat kinderen van een bepaalde leeftijd aankunnen. SEMESTER 2 Toolkit 2 Je leert reflecteren over observaties en over je eigen prestaties. We werken hiervoor met het ABCschema. Tijdens de lessen taalvaardigheid werk je aan je schriftelijke en mondelinge taalbeheersing en wordt aandacht geschonken aan je normschrift. Let op, letters 2 Je werkt verder op de bouwstenen die je hebt gelegd tijdens het opleidingsonderdeel Taal Bouwstenen 1. Jouw basiskennis wordt nog verder uitgebreid en je werkt een lesvoorbereiding uit op basis van een methode uit het lager onderwijs. Je geeft diezelfde les tijdens een demonstratieles aan je medestudenten. Tijdens dit opleidingsonderdeel werk je ook rond kinder- en jeugdliteratuur. Didactiek Frans als vreemde taal 2 In deze inleiding in de didactiek van het Frans als vreemde taal denken we samen na over hoe je in de basisschool Frans onderwijst op een functionele manier, waarbij de leerlingen in de eerste plaats leren spreken. Deze theoretische inzichten zetten we ook om in praktijkoefeningen. Wiskunde: Meten en gecijferdheid 2 Je bekijkt in detail hoe kinderen wiskunde leren. Je leert wat als een goede les wiskunde en een goede lesvoorbereiding wiskunde wordt beschouwd. Daarnaast bestudeer je de ontwikkeling van het meetbegrip in de lagere school en ga je na in hoeverre je zelf gecijferd bent op het vlak van meten. Wereldoriëntatie: natuur, tijd en ruimte 2 Dit is een vervolg op Wereldoriëntatie: natuur, tijd en ruimte 1. Je verdiept je opnieuw in leerstof wereldoriëntatie natuur, ruimte, tijd en je leert je voorbereiden op het lesgeven. Je bezoekt een kinderboerderij en maakt kennis met een milieuproject voor scholen (MOS). De muze in het kind 2 In dit 2 de semester muzische vorming ga je naast beeld en muziek ook aandacht hebben voor drama. De leerinhoud wordt verder uitgediept en je leert welke didactische basisprincipes je kan toepassen in stages. In de muzische stage kan je je voor het eerst een echte muzische leerkracht voelen. Voorbereid in de klas 2 Een goede les geef je niet zomaar. Een goede les bereid je goed voor. Je zorgt voor een leuke instap, een goed opgebouwd bordschema, een degelijke evaluatie,... Hoe je dat moet doen leer je in dit vak. De leraar als coach 2 In dit opleidingsonderdeel leer je inzicht krijgen in de begeleiding van leerlingen in hun ontwikkelingsproces. Hierbij speelt lichaamstaal, empathie en wederzijds respect een grote rol. Je denkt na over je rol als leerkracht en welke impact je hebt op een groep leerlingen. Begeleide beroepspraktijk 1-2 Tijdens de stage in het eerste jaar leer je eerst grondig kijken naar alle elementen die aanwezig zijn om goed te kunnen lesgeven. In een groep met tien studenten en één begeleidende lector maak je kennis met je vaste stageschool. Op deze school ga je in het tweede semester ook echte basislessen geven. Je bereidt deze voor op de hogeschool, oefent tijdens micro-lesjes op de hogeschool en in een echte klassituatie. Na je eerste leservaringen in de verschillende leerdomeinen in het lager onderwijs, volgt er ook nog een muzische stage waarin je leert lesgeven in het muzische domein tijdens een kort project.
SEMESTER 3 Communicatieve vaardigheden 3 In dit opleidingsonderdeel word je een krak in het geweldloos communiceren. Je leert argumenteren, vergaderen en optimaal de Nederlandse taal in te zetten. Je gaat aan de slag met verschillende cases en leert op welke manier je optimaal kan reageren en communiceren. Taal in zicht 3 Nederlands: je bouwt verder op de bouwstenen die zijn gelegd tijdens de opleidingsonderdelen Taal Bouwstenen 1 en Let op letters 2. Jouw basiskennis over taal en taaldidactiek wordt verder uitgediept en je ontwerpt zelf taallessen binnen verschillende domeinen. Ook wordt er gefocust op interculturele gerichtheid, taalbeleid en kinder- en jeugdliteratuur. Frans: Je maakt en geeft in groep een vakoverschrijdende les: muziek in het Frans, turnen in het Frans, een bomenwandeling in het Frans, metend rekenen in het Frans,... Je oefent zo niet alleen het drempelverlagend, functioneel lesgeven, maar je bereid je ook voor op Content and Language Integrated Learning. Wiskunde: Meetkunde, vormleer 3 In dit opleidingsonderdeel bespreek je hoe leerpsychologen de ontwikkeling van het meetkundig denken ontrafelen. Dit doe je om de leerlijnen voor meetkunde te begrijpen. Je bestudeert ook de leerlijnen voor vormleer en transformaties. Wereldoriëntatie: maatschappij en techniek 3 Nu focus je op delen van wereldoriëntatie die nog maar weinig aan bod kwamen: mens, maatschappij en techniek. Een aantal thema s bestudeer je in de klas, maar je verplaatst je ook naar andere locaties om je te informeren en te verdiepen in bepaalde thema s of onderwerpen die ook in de lagere school aan bod komen. Beweging en gezondheid 3 Tijdens de theorie- en praktijklessen leer je specifieke bewegingsvaardigheden (SBV) d.w.z. de verschillende sporten zoals gym, basketbal, zwemmen aanbieden in een gepaste lesstructuur. Je leert rekening houden met de individuele noden van elk kind. Je zal ook inzicht verwerven in fysiomorfologische- en trainingsprincipes, veiligheid en socio-affectiviteit. De kunst(enaar) in het kind 3 Je ontwikkelt een bredere kijk en visie op het muzisch werken. Je creatieve vaardigheden worden sterker aangesproken en ingezet in verschillende opdrachten. Je toont je muzische vaardigheden in een groepstoonmoment. Via korte, speelse activiteiten maak je ook kennis met de mogelijkheden van media als muzisch domein. Leerkrachtig 3 Je leert lessen ontwerpen die tot doel hebben het leervermogen van leerlingen te verhogen. Jouw didactische aanpak in combinatie met activerende en differentiërende werkvormen gebruik je om in te spelen op het achterliggende leerproces van leerlingen. Je past al deze nieuwe inzichten toe in je begeleiding in de klas.
SEMESTER 4 Schoolbeleid 4 Je klas maakt deel uit van een school. We onderzoeken wat ervoor zorgt dat een school een goede school wordt en hoe jij daar als leerkracht je steentje kan aan bijdragen. Je kan op het einde van dit semester ook een eenvoudig ethisch oordeel vellen. De wereld ontdekken: werken in thema s 4 In dit eerste van een reeks geïntegreerde opleidingsonderdelen leer je werken met thema s. Je krijgt eerst voorbeelden van thematisch werken, daarna werk je in groep een thema uit. De focus ligt hierbij op wereldoriëntatie. Je maakt een themamap die je toepast in Begeleide beroepspraktijk 4. De muze in de wereld 4 In het tweede geïntegreerd opleidingsonderdeel werk je vanuit een muzische insteek een creatief thematisch en vakoverschrijdend project uit. Je voert het project uit met kinderen van de lagere school. Je combineert nu de inhoud van alle leergebieden met muzische vorming in een thema. Over het muurtje kijken 4 Tijdens dit laatste geïntegreerd opleidingsonderdeel van semester 4 bekijk je de overgang van de kleuterschool naar de lagere school en van de lagere school naar het secundair onderwijs. Je krijgt hierover les, maar je gaat ook observeren in de praktijk. Je geeft ook even les aan kleuters. Denken in kwadraat 4 Je krijgt tools aangereikt en gaat aan de slag met uitdagende werkvormen in de praktijk. Je leert meer vanuit het kind te werken en ervaringsgericht onderwijs te geven. Filosoferen met kinderen vormt hier een belangrijk onderdeel. Begeleide beroepspraktijk Projecten 4 In dit opleidingsonderdeel voer je twee projecten uit. Tijdens het GBP (Geïntegreerd buitenschools project) bereid je tijdens een voorbereidende week met andere studenten als een schoolteam natuurklassen voor. In de uitvoerende stageweek ga je met leerlingen van de lagere school die natuurklassen uitvoeren. De Muze in de wereld is een kort project in een stageschool met focus op geïntegreerd en thematisch werken vanuit een muzische invalshoek (dit is de toepassing van het project de muze in de wereld 4). Begeleide beroepspraktijk 3-4 Tijdens dit opleidingsonderdeel loop je verschillende stages, gespreid over het academiejaar. In de stage in het eerste semester sta je in duo in de middengraad. Je bent verantwoordelijk voor de lessen, ontwerpt de lessen op basis van de opgegeven lesonderwerpen, het leerplan, de eindtermen en het schoolwerkplan. Je observeert je medestudent, leert in partnerschap en geeft elkaar constructieve feedback. Tijdens de stage in het tweede semester sta je individueel in een klas in de derde graad en geef je twee weken voltijds en zelfstandig les. Tijdens beide stages moet de kwaliteit van de lessen beantwoorden aan de inhoudelijke en vakdidactische expertise zoals ze in de opleiding aan bod komen. De nadruk ligt vooral op de inhoudelijke expertise, zowel vakinhoudelijk als vakdidactisch. Er wordt van jou ook verwacht dat je jezelf toelegt op de begeleiding van leerprocessen op een complex, actief en interactief niveau. Je weet een krachtige leeromgeving neer te zetten en kan een veilig leeren leefklimaat creëren in de klas.
SEMESTER 5 Eerste leerjaar 5 In dit opleidingsonderdeel gebruik je je ervaringen uit Over het muurtje kijken 4. Je doet stage in een eerste leerjaar aan het begin van het schooljaar. Om jezelf voor te bereiden op deze stage ga je eerst observeren en jezelf verdiepen in de ontwikkelingsperiode en de didactiek van deze leeftijdsgroep. Thema s als schoolrijpheid, abstract denken, leren lezen, leren schrijven, vreemde taleninitiatie Frans, muzisch werken,... komen hier aan bod. Krachtige leeromgeving 5 Je leert krachtige leeromgevingen ontwerpen: het gebruik van hoekenwerk, gepersonaliseerd contractwerk, probleemstellende instructievormen en nieuwe leermiddelen staan centraal. Inspelen op verschillen 5 Je komt in contact met kinderen die meer zorg en aandacht vragen. Aan de hand van reële casussen leer je handelingsgericht werken. Jij als leerkracht formuleert een zorgvraag voor het kind, waarbij je rekening houdt met alle belangrijke anderen, zoals de leerkracht, ouders,... De nadruk ligt op het zoeken naar de sterke kanten van het kind, zodat het optimaal kan functioneren en groeien én het aanpassen van de onderwijssituatie om dit mogelijk te maken. Brede school 5 Je ervaart hoe de thuissituatie invloed kan hebben op de leerprestaties van kansarme leerlingen. Je draait mee in buitenschoolse projecten die voor deze leerlingen kansen creëren. Professionele bachelorproef 5 Je wordt voorbereid op het volgende niveau van je leraarschap. Je bouwt jouw lerarenportfolio verder uit, zet het actieonderzoek en jouw eindwerk op de rails en rondt het sociaal-cultureel traject af. Je bereidt hier in grote mate Professionele bachelorproef 6 voor. Onderwijs en maatschappij 5 (keuzevak) Wat je doet in je klas, doe je niet zomaar. Je ontdekt hoe jij vanuit je klas de wereld kan beïnvloeden maar ook hoe de wereld een invloed heeft op jou. Je maakt kennis met de werking van ons Vlaams onderwijssysteem. Vrijzinnig humanisme 5 (keuzevak) Wie of wat is een vrijzinnige? Wie of wat is een humanist? En wat is dan een vrijzinnig humanist? Hoe denken die mensen? Hoe kijken ze naar het leven en naar de samenleving? Hoe zijn ze georganiseerd? Blijkbaar doen zij veel aan vrij onderzoek, wat is dat en hoe doen ze dat? En vrijmetselaars, wat is dat? Op deze en nog vele andere vragen over Vrijzinnig Humanisme krijg je een antwoord en daarbij mag er af en toe stevig gediscussieerd worden.
SEMESTER 6 Inspelen op verschillen 6 Je werkt verder op Inspelen op verschillen 5 en zal nu op basis van realistische gegevens uit de stageperiode buitengewoon onderwijs (zie Begeleide beroepspraktijk 5-6), passende handelingsplannen ontwerpen en zorgadministratie verrichten. Professionele bachelorproef 6 Samen met het opleidingsonderdeel Begeleide beroepspraktijk 6 is dit het sluitstuk van je opleiding. Je toont aan dat je als aspirant-leraar over de noodzakelijke competenties, kennis, vaardigheden en beroepshoudingen beschikt om het beroep van leerkracht op een professionele en zelfstandige manier aan te vatten. Je stelt een portfolio samen dat jou als leerkracht kenmerkt en je voert een zelfstandig actieonderzoek uit, waarover je in een eindwerk een neerslag maakt. Internationaal inleefproject 6 (keuzevak) Je wordt een week ondergedompeld in een onderwijssysteem in het buitenland, eerder dichtbij of verder weg. Door dit internationaal contact verwerf je inzicht in de werking van buitenlandse organisaties en onderwijssystemen. Je kijkt verder dan de school alleen en ervaart ook culturele, maatschappelijke en/of sportieve verschillen. Krachtige leeromgeving 6 (keuzevak) Je ontwerpt krachtige leeromgevingen, waarbij dit keer educatie tot duurzame ontwikkeling centraal staat. Je krijgt middelen aangereikt om zelfstandig en op een kritische manier bronnen, onderzoek,... te raadplegen en zal dit moeten leren vertalen naar je lessen in de lagere school. Ethiek en wereldburgerschap 6 (keuzevak) Wat is de plaats van de mens onder de dieren? Waar komen we vandaan en moesten we hier wel zijn? Wat is de rol van het toeval bij het ontstaan van het leven? Leert de natuur ons soms een lesje of schrijven we onze lesjes best zelf? Hoe denken andere volkeren over godsdienst en moraal als de wereld straks één groot dorp wordt? Deze en andere vragen komen aan bod in dit opleidingsonderdeel. Morele opvoeding 6 (keuzevak) In het opleidingsonderdeel Morele opvoeding 6 denk je na over vragen zoals: wat mag en mag niet, weet ik dat al sinds mijn kindertijd, waarom is foie gras eten fout als ik het toch lekker vind, mag wie honger heeft voedsel stelen? Je kijkt naar wat de wetenschap onderzoekt in het laboratorium van goed en kwaad. Je ontdekt of er manieren zijn om aan een efficiënte morele opvoeding te doen zonder te betuttelen. Begeleide beroepspraktijk 5-6 Tijdens vier verschillende stages werk je intensief aan jouw competenties als leerkracht. Je loopt eerst stage in het eerste leerjaar en zet de specifieke competenties in die nodig zijn om op gepaste wijze les te geven aan leerlingen die aan het begin staan van hun schools leerproces. In het buitengewoon onderwijs maak je jezelf de competenties eigen die nodig zijn om in deze zeer specifieke en differentiërende leeromgeving les te geven. Tijdens de lange eindstage participeer je in het zorgteam van de school en leer je het zorgbeleid van een school van binnenuit kennen, op niveau van de school en op niveau van je eigen eindstageklas. Tot slot loop je 5 weken stage in je eigen eindstageklas. Je bewijst nu dat je over voldoende competenties beschikt om gedurende langere tijd zelfstandig voor de klas te staan en wordt aangesproken in je volle verantwoordelijkheid als onderwijzer.