EEN OVERZICHT VAN DE QLIKVIEW-ARCHITECTUUR Een technologische white paper van Herzien: september 2011 Oorspronkelijk gepubliceerd: oktober 2010 qlikview.com
Inhoudsopgave Een beter begrip van het -platform 3 De meeste BI-software is gebaseerd op oude technologie 3 Het verschil dat maakt: de associatieve ervaring 4 Componenten van het Business Discovery Platform 6 en ICT-professionals 8 en bedrijfsanalisten/bi-ontwikkelaars 9 en zakelijke gebruikers 9 Hoe werkt: een kleine blik onder de motorkap 10 De architectuur van legt de lat op het gebied van Business Discovery hoger 10 Bijlage 12 Gerelateerde White papers en Technische Overzichten van 12 Gerelateerde Weblogartikelen van 12 Een overzicht van de -architectuur Pagina 2
Een beter begrip van het -platform Onze klanten vragen ons vaak wat er zich precies onder de motorkap van afspeelt. Deze technische white paper biedt u inzicht in de werking van vanuit het perspectief van drie gebruikersrollen: die van ICT-professional, BI (Business Intelligence)- professional (bedrijfsanalist/bi-ontwikkelaar) en zakelijke gebruiker. Deze white paper is gericht op ICT-professionals en technisch onderlegde zakenmensen die op zoek zijn naar een BI-oplossing. In deze white paper vindt u het antwoord op de vraag: Wat moet ik minimaal over het Business Discovery-platform weten om een gefundeerde inkoopbeslissing te nemen? De meeste BI-software is gebaseerd op oude technologie Op query s gebaseerde BI-tools hebben de afgelopen decennia de toon gezet als oplossingen ter ondersteuning van het besluitvormingsproces. Er zijn vele varianten van op query s gebaseerde BI-software op de markt verkrijgbaar, waarvan sommige flexibel zijn en andere weer prestatiegericht. Wat ze echter met elkaar gemeen hebben, is dat ze niet in staat zijn om verbanden tussen gegevenselementen in kaart te brengen (zie Afbeelding 1). Op query s gebaseerde tools scheiden gegevens van hun context. Mensen die complexe zakelijke beslissingen moeten nemen, hebben niet altijd volledige toegang tot ondersteunende gegevens, zelfs niet wanneer ze de beschikking over BIsoftware hebben. Sommige gegevens kunnen alleen worden opgehaald met behulp van geïsoleerde en discrete query s. Hierdoor is er geen context beschikbaar voor de opeenvolgende query s. Dit levert kennishiaten op voor zakelijke gebruikers die op feiten gebaseerde beslissingen willen nemen. Query s worden uit hun verband gerukt. Bij op query s gebaseerde tools zou een bedrijfsanalist of ICT-professional alle betrokken velden in één query moeten opnemen om de relaties tussen alle beschikbare gegevenselementen in kaart kunnen brengen. Dit is een nagenoeg onmogelijke opgave. Het alternatief het programmeren van relaties tussen query s in de toepassingslaag biedt evenmin perspectief. Een overzicht van de -architectuur Pagina 3
Afbeelding 1 Traditionele BI-oplossingen rukken gegevens uit hun verband TRADITIONEEL ASSOCIATIEF Regio Regio Provincie Provincie Verkoper Product Verkoper Product ICT-gestuurd Lineaire, vooraf gedefinieerde aanpak Geen zicht op verborgen gegevens Wijzigingen vergen maanden Nadruk op gegevens Gebruikergestuurd Volgt de gebruiker Alle gegevens altijd zichtbaar Wijzigingen vergen minuten Nadruk op inzicht Het onderscheidende kenmerk van : de associatieve ervaring Een van de belangrijkste onderscheidende kenmerken van is de gebruikservaring die de software biedt. is het meest geavanceerde Business Discovery-platform. Het stelt gebruikers in staat om gegevens te verkennen, inzichten op te doen en kennis te ontsluiten om nieuwe antwoorden te vinden op zakelijke vraagstukken. Zakelijke gebruikers kunnen vanaf elk apparaat zoekopdrachten uitvoeren en gebruikmaken van dynamische dashboards en analytische functies. Ze kunnen onverwachte zakelijke inzichten opdoen, want: werkt op dezelfde manier als we denken. Met kunnen gebruikers op elke gewenste manier gegevens doorlopen en bewerken. Ze zijn niet beperkt tot het volgen van vooraf gedefinieerde paden voor het inzoomen op gegevens of het werken met vooraf gedefinieerde dashboards. Gebruikers kunnen zelfstandig of in groepen paden naar inzicht en de juiste beslissingen bewandelen. Met maakt het mogelijk om op flexibele wijze kennis op te doen. Zakelijke gebruikers kunnen verborgen trends identificeren en ontdekkingen doen die met geen enkel ander BI-platform mogelijk zijn. biedt zowel directe als indirecte zoekmogelijkheden. biedt Google-achtige zoekfunctionaliteit. Gebruikers kunnen relevante woorden en zinsneden in elke volgorde invoeren om directe, associatieve zoekresultaten te verkrijgen. Met behulp van een speciale zoekbalk kunnen gebruikers de gehele gegevensverzameling binnen een toepassing doorzoeken. Met behulp van de zoekvelden die aan keuzelijsten Een overzicht van de -architectuur Pagina 4
zijn gekoppeld kunnen zij hun zoekopdrachten beperkten tot de exacte inhoud van de desbetreffende keuzelijst. Gebruikers kunnen zowel directe als indirecte zoekopdrachten uitvoeren. Stel dat een gebruiker een verkoper wil vinden, maar zijn of haar naam is vergeten. Het enige dat de gebruiker zich herinnert, is dat de verkoper vis verkoopt in een of ander Scandinavisch land. In dat geval kan de gebruiker de keuzelijst met verkopers doorzoeken op de trefwoorden Scandinavisch en vis om alle verkopers te vinden die aan deze zoekcriteria voldoen. biedt net zo snel antwoorden als gebruikers vragen bedenken. Gebruikers kunnen in op verschillende manieren vragen stellen, bijvoorbeeld door een lasso rond gegevens te plaatsen binnen grafieken en kaarten, door te klikken op items in keuzelijsten, door gebruik te maken van schuifbalken of door het selecteren van een datum in een kalender. Alle gegevens binnen de toepassing worden direct gefilterd op basis van de gebruikersselectie. Gebruikers kunnen op snelle en eenvoudige wijze relaties tussen gegevens in kaart brengen en inzichten distilleren. Ze kunnen doorklikken op veldwaarden om de gegevens nader te filteren op basis van de vragen die hen op dat moment te binnen schieten. maakt een einde aan grijze gebieden. Met krijgen gebruikers letterlijk relaties tussen gegevens te zien. Ze krijgen niet alleen te zien welke gegevens verband houden met hun selectie, maar ook de gegevens zien die daar geen verband mee houden (zie Afbeelding 1). Hoe gaat dit in zijn werk? De gebruikersselectie wordt groen gemarkeerd. Veldwaarden die verband houden met deze selectie worden wit gemarkeerd. Niet-gerelateerde gegevens worden grijs gemarkeerd. Een voorbeeld: wanneer een gebruiker op een productcategorie (bijv. donuts) en een regio (bijv. Japan) klikt, toont direct alle informatie binnen de gegevensverzameling die met deze selecties verband houdt, maar ook de gegevens die er geen verband mee houden. Het resultaat? Nieuwe inzichten en onverwachte ontdekkingen. De gebruiker zou bijvoorbeeld kunnen bemerken dat er in Japan geen donuts werden verkocht in de maanden januari en juni, en vervolgens de reden hiervoor proberen te achterhalen. Afbeelding 2 biedt een associatieve ervaring Gray = not associated Green = user s selections White = associated Een overzicht van de -architectuur Pagina 5
Componenten van het Business Discovery-platform Het Business Discovery-platform bestaat uit 3 hoofdcomponenten Server, Publisher en Desktop. Elk van deze componenten speelt een belangrijke rol bij het ontwerp, de ontwikkeling en implementatie van vrijwel elke -toepassing (zie Afbeelding 3). Elke component wordt primair gebruikt door ICTprofessionals, bedrijfsanalisten/ontwikkelaars of zakelijke gebruikers. Afbeelding 3 Componenten van het Business Discovery-platform ICT PROFESSIONALS BEDRIJFSANALISTEN/ ONTWIKKELAARS ZAKELIJKE GEBRUIKERS Management Console (onderdeel van QVS) Desktop Mobiele clients AccessPoint (onderdeel van QVS) portaal Server (QVS) In-memory engine Client/servercommunicatie Publisher Herladen van gegevens Documentdistributie GEGEVENSBRONNEN Een overzicht van de -architectuur Pagina 6
Afbeelding 4 toont een vereenvoudigde weergave van een typische implementatie van de verschillende -producten in samenhang met de locatie van gegevens en toepassingen. Afbeelding 4: Een typische -implementatie ARCHITECTUUROVERZICHT Gebruikersdocumenten QVP of HTTPS Front-end qvw Server Clients Back-end QVP Brondocumenten Desktop qvw- en qvd-bestandsstructuur Publisher Infrastructuurbron NAS/SAN Opslag Directory Catalogus (Active Directory, E-Directory) DATA WAREHOUSE Gegevensource QLIKVIEW DESKTOP De Desktop is een Windows-tool die door bedrijfsanalisten en ontwikkelaars wordt gebruikt om gegevensmodellen te creëren en de grafische user interface (GUI of presentatielaag) voor -toepassingen vorm te geven. Binnen deze omgeving maken ontwikkelaars gebruik van een SQL-achtige scripting-omgeving (aangevuld met wizards ) om koppelingen (verbindingsstrings) naar de brongegevens te creëren en om gegevens te transformeren (bijv. door het wijzigen van veldnamen of het toepassen van expressies). Op deze manier kunnen de gegevens binnen de gebruikersinterface worden gebruikt en door andere -bestanden worden hergebruikt. De Desktop vormt tevens de omgeving waarin alle ontwerpen voor de gebruikersinterface en de gebruikerservaring worden ontwikkeld op basis van slepen en neerzetten. Dit kan gaan om alles van grafieken en tabellen met gegevensselecties tot structuren die uit meerdere tabbladen bestaan, templates voor kleurenschema s en bedrijfslogo s. Een overzicht van de -architectuur Pagina 7
Het bestandstype dat wordt aangemaakt met behulp van de Desktop is een QVW () -bestand. Na herladen kan een binair QVW-bestand worden gebruikt om een QVD (-data)-bestand te maken dat louter gegevens, en dus geen gebruikersinterface bevat. QLIKVIEW SERVER (QVS) De QVS is een product aan de serverzijde dat de analytische in-memory engine van bevat en alle client/server-communicatie tussen een -client (bijv. Desktop, Internet Explor-plug-in, AJAX of mobiel) en de server afhandelt. De QVS omvat een beheeromgeving (de Management Console) waarmee de toegang tot alle aspecten van serverimplementaties kan worden beheerd, met inbegrip van de beveiliging, clustering en distributie. De QVS omvat daarnaast een webserver die de front-end toegang biedt tot de documenten die in de QVS zijn opgeslagen. Het gebruikersportaal voor de webserver staat bekend als Access Point. Hierbij dient te worden opgemerkt dat de QVS weliswaar is uitgerust met een eigen server, maar dat het ook mogelijk is om Microsoft IIS (Internet Information Server) voor dit doel te gebruiken. De QVS controleert de machtigingen van clients door ze af te zetten tegen bestaande directory providers zoals Microsoft Active Directory en edirectory. De QVS voert daarnaast lees- en schrijfbewerkingen met betrekking tot ACL s (access control lists oftewel toegangsbeheerlijsten) voor QVWdocumenten. QLIKVIEW PUBLISHER De Publisher is een product aan de serverzijde dat twee primaire functies uitvoert: 1) Het wordt gebruikt om gegevens rechtstreeks te laden vanuit gegevensbronnen die zijn gedefinieerd in standaard verbindingsstrings in de bron-qvw-bestanden. 2) Het wordt daarnaast gebruikt als een distributieservice om gegevens en toepassingen in QVW-bestanden te reduceren op basis van uiteenlopende regels, zoals gebruikersmachtigingen of toegangsrechten voor gegevens. Daarnaast wordt deze toepassing ingezet voor de distributie van deze documenten naar de juiste Servers en de distributie van statische PDF-rapporten via e-mail. Gegevensbronnen die direct toegankelijk zijn voor zijn onder meer standaarddatabases met ondersteuning voor ODBC en OLEDB, standaard platte bestanden zoals Microsoft Excel, XML, etc. en systemen zoals SAP NetWeaver, Salesforce.com en Informatica. Een overzicht van de -architectuur Pagina 8
en ICT-professionals De BI-aanpak van maakt het mogelijk om aan de front-end een selfservicemodel aan te bieden voor zakelijke gebruikers en aan de back-end stringente maatregelen op het gebied van informatiebeveiliging en governance toe te passen. Op deze manier kunnen ICT-professionals, van zakelijke architecten tot gegevensanalisten, zich concentreren op hun kerncompetenties: informatiebeveiliging, het aanleveren van gegevens en toepassingen, gegevensbeheer en systeemonderhoud. Ze zijn niet langer tijd kwijt aan het schrijven en herschrijven van rapporten voor zakelijke gebruikers. Bij een typische -implementatie richten ICT-professionals zich op: Het beheren van gegevensextracten en de informatie- en systeembeveiliging Het aanmaken en beheren van -bronbestanden (QVW s en QVD s) Het beheren van de gegevensverversing en de distributie van toepassingen via Publisher Het beheren van -implementatie via de Management Console (een component van de QVS). en bedrijfsanalisten/bi-ontwikkelaars Bij een typische -implementatie houden bedrijfsanalisten en BI-ontwikkelaars zich voornamelijk bezig met het gebruik van Desktop. -ontwikkelaars gebruiken deze Windows-toepassing om gegevens uit bronsystemen op te vragen, gegevensmodellen te creëren en gegevens te transformeren. Dit is waar ze omschrijvingen opgeven voor metagegevens, lagen voor gegevensopslag (QVD-lagen) creëren en de gebruikersinterface inrichten. Bedrijfsanalist en BI-ontwikkelaars kunnen daarnaast bestaande en vooraf gemodelleerde gegevens uit de QVD-laag hergebruiken door kant-en-klare gegevens uit de QVD op te halen. Bedrijfsanalisten en BI-ontwikkelaars willen er daarnaast voor zorgen dat hun zakelijke -toepassingen gebruikmaken van de meest actuele gegevens, en dat de toepassingen naar de juiste zakelijke gebruikers worden gedistribueerd. Hiertoe werken zij nauw samen met ICT-professionals, die op de back-end Publisher gebruiken om een snelle gegevensverversing te waarborgen en op de front-end Server gebruiken om ervoor te zorgen dat de toepassingen op juiste wijze worden gedistribueerd en in alle zakelijke behoeften voorzien. Een overzicht van de -architectuur Pagina 9
en zakelijke gebruikers Zakelijke gebruikers werken voornamelijk aan de front-end van implementaties met -toepassingen, meestal met behulp van een browser op hun pc, laptop of mobiele toestel (zoals een ipad). Gebruikers kunnen simpelweg het AccessPoint-portaal openen (of in het geval van geïntegreerde oplossingen het bedrijfseigen portaal) en de toepassing selecteren die ze willen gebruiken. Server handelt alle client/server-communicatie af. Het vormt de engine die de in-memory associatieve ervaring ondersteunt. Zodra de aanmeldingsgegevens van de gebruiker zijn geverifieerd, kan de gebruiker de toepassing gebruiken om gegevens te verkennen en vragen te stellen en beantwoorden in een speciale selfservicemodus. Gebruikers kunnen ook samenwerken met andere gebruikers binnen de organisatie, inzichten delen en gezamenlijk gegevens verkennen, zowel in real time als op asynchrone wijze. Hoe werkt: een snelle blik onder de motorkap Wanneer een -document op een Server wordt gepubliceerd, is de inhoud ervan beschikbaar voor elke andere gebruiker die over de juiste toegangsrechten beschikt. werkt als volgt: Gegevens worden in het geheugen geladen zodra de gebruiker voor het eerst een -document opent. De gecomprimeerde en niet-samengevoegde gegevensverzameling wordt vanaf de schijf in het RAM-geheugen van de Server geladen. Deze repository (bewaarplaats) in het geheugen fungeert als de basisgegevensverzameling voor de eerste gebruiker en alle andere gebruikers die dit document opvragen. Deze bewaarplaats blijft in het geheugen aanwezig totdat er gedurende een vooraf bepaalde time-outperiode geen gebruikersactiviteit meer wordt gedetecteerd. Gebruikers verkennen gegevens op basis van selecties. werkt op basis van gebruikersselecties. Al klikkend in een -document geven gebruikers aan welke deelverzamelingen ze willen analyseren, en welke verzamelingen moeten worden genegeerd. maakt gebruik van de sterk geïndexeerde aard van de nietsamengevoegde gegevens. Op basis van de gebruikersselectie biedt het een dynamische presentatie van een deelverzameling van alle gegevens in het -document. Dit gebeurt terwijl de gebruiker klikt. Bij een selectie worden de gegevens direct gerangschikt. Terwijl u werkt transformeert de verzamelde gegevens om tot gebruiksvriendelijke en interactieve interfaceobjecten: diagrammen, grafieken, tabellen enzovoort. Gebruikers kunnen de objecten in -documenten gebruiken vanaf elke ondersteunde client. Ze kunnen ook hun eigen objecten creëren met behulp van de speciale samenwerkingsfuncties in. Een overzicht van de -architectuur Pagina 10
Voor een uitgebreidere uitleg van de manier waarop werkt kunt u het document Architecture and System Resource Usage Technical Brief downloaden via http://www.qlikview.com/us/explore/resources/technical-briefs?language=english. De architectuur van legt de lat op het gebied van Business Discovery hoger Dankzij de technische beslissingen die we hebben genomen is QlikTech in staat om klanten het snelste, meest gebruiksvriendelijke en meest flexibele BI-platform ooit aan te bieden. Het -platform biedt: Een uitgebreid en volledig overzicht van de bedrijfsvoering. In staan alle objecten van de gebruikersinterface en onderliggende gegevensverzamelingen altijd in verband met elkaar. Deze associatieve ervaring biedt besluitvormers een beter overzicht op de bedrijfsvoering. Ze kunnen grafieken van dimensies voorzien en gegevens op elke gewenste manier gebruiken: via een geïnstalleerde offline client, via een browser of vanaf een mobiel toestel. Bedrijfsgegevens zijn op deze manier altijd en overal beschikbaar. Breed en diepgaand zakelijke inzicht. Vrijwel elke onderneming werkt met omvangrijke gegevensverzamelingen. Door grote hoeveelheden gegevens uit verschillende informatiebronnen in te laden, komen inzichten naar voren die anderszins onopgemerkt zouden blijven. Met hoeven zelfs de grootste gegevensvolumes niet vooraf te worden samengevoegd. reageert razendsnel op de muisklikken van gebruikers, zodat zij vrijwel direct een antwoord op hun vragen krijgen. Een gedeelde versie van de feiten voor iedereen. biedt schaalbare ondersteuning tot wel duizenden verbonden gebruikers, zodat iedereen binnen de organisatie toegang heeft tot een gedeelde versie van de feiten. Met kan een toepassing die oorspronkelijk voor één gebruiker of een kleine groep was bedoeld, worden ingezet door talloze andere gebruikers door simpelweg geheugen- en processorcapaciteit toe te voegen. Aan de toepassing hoeft niets te worden veranderd. Een snelle time-to-value. kan op snelle en eenvoudige wijze worden geïnstalleerd en geïntegreerd met bestaande zakelijke systemen. Ontwikkelaars zijn hierdoor geen tijd kwijt aan het inprogrammeren van antwoorden op specifieke zakelijke vraagstukken. Dit scheelt een hoop tijd tijdens het implementatieproces. Gebruikers kunnen op deze manier antwoorden vinden wanneer ze die nodig hebben in plaats van weken of maanden te moeten wachten. En een hoge gebruikersacceptatie en -tevredenheid leveren doorgaans een betere return on investment op. Lage totale eigendomskosten. maakt het uiterst eenvoudig om gegevensanalyses uit te voeren en beheren. Het ophalen en combineren van gegevens uit verschillende informatiebronnen wordt met gereduceerd tot één gedetailleerd en flexibel overzicht op de gegevens die binnen de organisatie aanwezig zijn. Het platform biedt een centrale, internetgebaseerde beheerconsole waarmee beheerders ongeacht hun locatie alle aspecten van kunnen aansturen. Een overzicht van de -architectuur Pagina 11
Appendix GERELATEERDE WHITE PAPERS EN TECHNISCHE OVERZICHTEN VAN QLIKVIEW The Associative Experience Technology White Paper http://www.qlikview.com/us/explore/resources/whitepapers/the-associative-experience Development and Deployment Technical Brief http://www.qlikview.com/us/explore/resources/technical-briefs?language=english Architecture and System Resource Usage Technical Brief http://www.qlikview.com/us/explore/resources/technical-briefs?language=english GERELATEERDE WEBLOGARTIKELEN VAN QLIKVIEW The Insights You Can Glean in Just Five Clicks, 6 december 2010 http://community.qlikview.com/blogs/theqlikviewblog/archive/2010/12/06/the-insight-youcan-glean-in-just-five-clicks.aspx The Five Things that Make Unique, februari 2011 http://community.qlikview.com/blogs/theqlikviewblog/archive/2011/02/02/qlikview-suniqueness-better-for-end-users.aspx Business Discovery: The Next Generation of BI, 28 januari 2011 http://community.qlikview.com/blogs/theqlikviewblog/archive/2011/01/28/business-discovery-the-next-generation-of-bi.aspx Donald Farmer s Take on Business Discovery, 28 juli 2011 http://community.qlikview.com/blogs/theqlikviewblog/2011/07/26/donald-farmer-s-takeon-business-discovery Unpredictable Questions and the Power of Gray, 18 august 2010 http://community.qlikview.com/blogs/theqlikviewblog/archive/2010/08/18/unpredictablequestions-and-the-power-of-gray.aspx Is Associative to Its Very Core, 16 augustus 2010 http://community.qlikview.com/blogs/theqlikviewblog/archive/2010/08/16/qlikview-isassociative-at-its-very-core.aspx The Car Engine Analogy, 13 augustus 2010 http://community.qlikview.com/blogs/theqlikviewblog/archive/2010/08/13/car-enginesand-the-associative-experience-an-analogy.aspx It All Comes Down to Simplicity, 12 augustus 2010 http://community.qlikview.com/blogs/theqlikviewblog/archive/2010/08/12/simplicityequals-success.aspx 2011 QlikTech International AB. Alle rechten voorbehouden. QlikTech,, Qlik, Q, Simplifying Analysis for Everyone, Power of Simplicity, New Rules, The Uncontrollable Smile en andere producten en diensten van QlikTech en hun respectieve logo s zijn merken of gedeponeerde merken van QlikTech International AB. Alle overige bedrijfsnamen, producten en diensten die in dit document worden vermeld zijn merken of gedeponeerde merken van hun respectieve eigenaars. De informatie die in dit document wordt gepresenteerd kan zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Deze publicatie is louter voor informatiedoeleinden bedoeld. QlikTech geeft geen garanties af omtrent de juistheid van deze informatie, noch aanvaardt zij aansprakelijkheid voor het foutief of niet weergeven van informatie in deze publicatie. De enige garanties op producten en diensten van QlikTech worden vermeld in de garantievoorwaarden die bij deze producten en diensten worden geleverd, indien van toepassing. Niets in dit document mag of kan worden opgevat als een aanvullende garantie. Een overzicht van de -architectuur Pagina 12