Sarah en Abraham op de inkoopafdeling!

Sarah en Abraham op de inkoopafdeling! Een derde van de inkopers in de publieke sector is ouder dan 50, vergrijzing ook in 2015 nog onvoldoende op agenda Quick survey 2015 Contactgegevens: InQuest / In2Talent Stadhouderslaan 7 070-3029040 Info@InQuest.nl Info@in2talent.nl 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 1 van 19

1 Voorwoord Uit het vergrijzingsonderzoek van InQuest in 2010 bleek dat Inkoopafdelingen in de publieke sector de vergrijzingproblematiek niet (h)erkennen De arbeidsmarkt van Inkoopprofessionals in de publieke sector vertoonde in 2010 een scheefgroei en men was beperkt bezig met begeleiden van jonge inkooptalenten. In jaren daarna, bemoeilijkten vacaturestops de instroom van jonge inkooptalenten, oudere overheidsinkopers leken juist in tijden van bezuinigingen en reorganisaties veelal te kiezen voor zekerheid waardoor vrijwillige uitstroom stroef verliep. Anno 2015 zien de consultants van InQuest dat de arbeidsmarkt voor inkoopprofessionals, met toenemende positieve berichten over de economie, staat voor een aantal enorme uitdagingen. Er is sprake van talentmismatch en op het gebied van onderwijs en training - zowel van net afgestudeerden als ervaren professionals - is er bijvoorbeeld nog veel ruimte voor verbetering om ervoor te zorgen dat vraag en aanbod van inkooppotentieel beter op elkaar aansluiten. Zijn deze verontrustende berichten ook van toepassing bij inkoopafdelingen in de publieke sector? Dreigt de dienstverlening van burgers in het gedrang te komen door langdurige of zelfs verhoogde kans op onrechtmatig verlopen inkoopprojecten? Is bij deze specialistische vakgroep reden om aan te nemen dat de vergrijzing leidt tot een schaarste aan capaciteit en vooral kwaliteit? Reden voor InQuest Publiek om samen met In2Talent, vijf jaar na het eerste vergrijzingsonderzoek opnieuw het onderzoek te verrichten bij haar relaties naar de eventuele vergrijzingproblematiek bij inkoopafdelingen in de publieke sector. Dit rapport is het resultaat waaraan in totaal 133 inkoopprofessionals uit de publieke sector hebben meegewerkt, in de maanden juni-augustus 2015. De positieve feedback die wij in deze korte tijd hebben mogen ontvangen gedurende dit onderzoek, benadrukt dat inkoop in de publieke sector in ontwikkeling is en met name de professionaliteit van inkoopafdelingen en haar inkopers voortdurend onderwerp van discussie is. Wij bedanken alle deelnemers hartelijk voor hun medewerking en hopen dat de resultaten zullen bijdragen aan verder onderzoek naar de oplossing voor de schaarste die -naar laat aanzien- ontstaat bij het specialisme overheidsinkopen. Drs Marc Brugman Directeur InQuest Ism Rachel Hodenpijl Consultant In2Talent InQuest / In2Talent Stadhouderslaan 7 070-3029040 Info@InQuest.nl / Info@in2talent.nl 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 2 van 19

Inhoudsopgave 1 Voorwoord...2 Samenvatting...4 2 Aanleiding...5 2.1 Doel van dit onderzoek...5 2.2 Methode: online enquête...5 2.3 Initiatief...5 2.4 Afname en respons...6 3 Huidige leeftijdsopbouw inkoopafdelingen Publiek...7 3.1 Aanname beleid...8 3.2 Talentenbegeleiding...9 4 Stellingen mbt vergrijzing...10 5 Mate van tevredenheid inkopers publieke sector...12 6 Tot Slot...13 Bijlage 1 - Definitieve uitslag Survey...14 Deel 1 - Vragen m.b.t. de organisatie waarin u werkzaam bent...14 Deel 2 - Stellingen mbt vergrijzing...16 Deel 3 - persoonlijke vragen...17 Deel 4 - Vragen met betrekking tot mobiliteit...18 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 3 van 19

Samenvatting Leeftijdsopbouw inkopers publieke sector tussen 41-50, 33% is ouder dan 50! De gemiddelde leeftijd van inkooppersoneel ligt tussen 41 en 50 jaar en vertoont daarmee gelijke tred in gemiddelde leeftijd van de ambtenaar zoals is op te maken uit onderzoeken van CBS. De respondenten geven aan dat gemiddeld 33% van hun inkoopcollega s ouder is dan 51 jaar, die hebben Sarah of Abraham inmiddels gezien! 1 op 10 inkoopmedewerkers is ouder dan 60 jaar. Opmerkelijk is dat het aantal jongeren onder de 30 jaar enigszins is gegroeid t.o.v. 2010, maar nog steeds een klein percentage is van het geheel. Vergrijzing staat meer op de agenda, maar is nog beperkt in aanpak Uit het onderzoek van InQuest Publiek naar de vergrijzingproblematiek bij inkoopafdelingen in de Publieke sector blijkt dat organisaties het probleem vergrijzing meer bespreken, maar dat het merendeel dit toch nog niet herkennen. Wij zien een positieve ontwikkeling mbt dit onderwerp ten opzichte van 2010. Met betrekking tot de eventuele vergrijzingproblematiek heeft men het idee dat er veel kennis verdwijnt als ouderen vertrekken, maar dat dit niet ten koste zal gaan van de persoonlijke werkdruk. Algemene veronderstelling is, ondanks zorgen als gevolg van de vergrijzing, dat het probleem zichzelf zal oplossen, de huidige leeftijdsopbouw op de eigen afdeling momenteel op orde is en bij vertrek van een oudere medewerker een regulier wervingsprocedure zal worden gestart. Meer geïnvesteerd in nieuw talent Uit dit onderzoek blijkt dat de afgelopen jaren meer is geïnvesteerd in toestroom van jong nieuw talent. Geconstateerd wordt dat overheidsorganisaties veelal zelfstandig opleidingsplaatsen ter beschikking stellen en talenten vooral intern werven. De begeleiding van deze talenten gebeurt vooral door de inkopers zelf. Uit het onderzoek blijkt dat de te verwachte schaarste op de arbeidsmarkt voor inkopers wel wordt herkend en als toekomstig probleem wordt gezien, maar er wordt verder geen actief beleid geformuleerd om dit te structureel te ondervangen. Beleving van het inkoopvak in de publieke sector positief Het werk op de inkoopafdelingen en de relatie privé/ werk wordt als zeer positief ervaren. De algemene indruk is dat inkoopafdelingen in de publieke sector een open cultuur kennen, waar men gerespecteerd wordt, veel bespreekbaar is en waar mensen worden gemotiveerd om te ontwikkelen in de richting die men wil. De inkopers zien momenteel nog voldoende ontwikkelingsmogelijkheden op het werk en kunnen werk en privé goed op elkaar afstemmen. Inkopers uit de publieke sector geven in dit onderzoek aan, voldoende invloed te kunnen uitoefenen op de werktijden en de taakinhoud, voelen weinig werkdruk en kunnen over het algemeen het werk goed aan. Het werk op de inkoopafdeling stelt wel hoge mentale eisen aan de inkoopmedewerkers en bij een verwachte vergrijzingsproblematiek zullen deze naar verwachting alleen maar toenemen. Kwart is op zoek naar ander werk Ondanks een positief beeld over de werkbeleving/omgeving, geeft meer dan een derde van de respondenten (38%) aan op dit moment niet tevreden te zijn en actief te zoeken naar een andere functie. Het maakt de meerderheid niet uit of zij in de publieke of private sector een nieuwe baan zullen accepteren, de functie is leidend. Als de inkopers op zoek gaan naar een nieuwe functie, zal vooral het eigen netwerk worden aangesproken, gevolgd door jobsites en specialistische Inkoopbureau s. Opmerkelijk is dat men weinig gebruik maakt van de eigen HR afdeling of een intern mobileitscentrum. 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 4 van 19

2 Aanleiding Diverse onderzoeksrapporten tonen aan dat in het algemeen de urgentie van vergrijzing toeneemt bij overheidsinstellingen. Sinds 2010 is de gemiddelde leeftijd van de gemeenteambtenaar gestegen van 45,8 naar 48,1 jaar in 2014. Als deze ontwikkeling zich doorzet, wordt nog voor 2020 de magische grens van 50 jaar overschreden. Gezien het feit dat de gemiddelde leeftijd van de ambtenaren die in 2014 bij gemeenten in dienst zijn getreden ruim 40 jaar was, zal ook deze trend zich bij ongewijzigd beleid doorzetten. Mannen boven de 45 jaar zijn oververtegenwoordigd, slechts 1,7 procent van de werknemers van de gemeente is jonger dan 25 jaar, terwijl dit aandeel binnen de beroepsbevolking 11 procent is. Voor de komende jaren blijft het ombuigen van de schever wordende leeftijdsopbouw van het personeelsbestand, het belangrijkste aandachtspunt voor het gemeentelijke personeelsbeleid. Instroom van goed opgeleide jongeren is van levensbelang voor de publieke sector 1 De verwachting is dat we de komende jaren, vanwege de vergrijzing en ontgroening, te maken met een structureel arbeidstekort. Niet alleen kwantitatief, maar ook kwalitatief. De kans is groot dat we in bepaalde sectoren echt vastlopen als we nu niet de bakens verzetten. 2.1 Doel van dit onderzoek Wat betekent bovenstaande voor overheidsinkopers en de inkoopafdelingen in de publieke sectoren? Anticiperen publieke inkooporganisaties voldoende op de geschetste toekomstige situatie? Hoe denken de inkopers zelf over vergrijzing en wat vinden ze van de manier van anticiperen van hun inkooporganisatie? Zijn inkopers van plan om de rijksoverheid te verlaten als de druk op hen toeneemt bij gebrek aan voldoende capaciteit? Met dit onderzoek hopen de onderzoekers bovenstaande vragen te kunnen beantwoorden. 2.2 Methode: online enquête Als onderzoeksmethode is gekozen voor een online enquête. Deze keuze is voor deze onderzoeksmethode gevallen omdat hiermee in potentie maximaal respons zou kunnen worden behaald. Mede hierdoor is de vragenlijst ook zodanig opgesteld dat deze binnen 10 minuten is in te vullen. De opzet van de onderzoeksmethode heeft als voornaamste doelstelling het verkrijgen van inzicht van de uitkomsten. Dit onderzoek is geen wetenschappelijke analyse. 2.3 Initiatief Het vergrijzingonderzoek binnen inkoopafdelingen van de Publieke sector is een initiatief van InQuest Publiek en haar dochter In2Talent. InQuest Publiek richt zich op de personeelsbemiddeling van inkoop- en aanbestedingsprofessionals op zowel vaste als interimposities binnen de (semi-) publieke sector (ook projectmatig). In2Talent begeleidt en coacht een selecte groep jonge ambitieuze hoogopgeleide inkooptalenten en werft interessante opdrachten voor hen. Dit onderzoek is uitgevoerd door In2Talent consultant Rachel Hodenpijl en Drs. Marc J. Brugman, Directeur InQuest Publiek. 1 VNG, personeelsmonitor 2014 / CBS.nl 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 5 van 19

2.4 Afname en respons Het onderzoek is opgezet vanuit InQuest Publiek/ In2Talent en online uitgevoerd met behulp van mailplus. Het onderzoek is uitgezet bij relaties van InQuest Publiek binnen de publieke sector (zowel overheid als speciale sectoren). Vanaf 10 juni jl. zijn in totaal circa 500 contactpersonen in de publieke sector aangeschreven. 133 reacties zijn ontvangen (response van ca. 30%.). Sluitingsdatum onderzoek was 1 september 2015 Gemiddelde leeftijd van de respondenten ligt tussen de 41 45 jaar, en het overgrote deel werkt langer dan 3 jaar in de huidige functie (64 %), waarvan 27 % langer dan 10 jaar. De respondenten die hebben deelgenomen aan dit onderzoek zijn voornamelijk werkzaam in de functie van strategisch inkoper ( 52 %) met een gemiddeld salaris in schaal 11-12, salaris tussen van 2900 tot 5000) (36 %). Aan het onderzoek hebben de volgende publieke organisaties deelgenomen: Rijksoverheid; Lokale overheden; Onderwijsinstellingen; Waterschappen; Speciale sectoren als Energie, Vervoer, wonen, zorginstellingen. In totaal zijn 133 ingevulde enquêtes retour ontvangen wat neer komt op een responseratio van ca 30 %. Grootste respons bleek afkomstig van inkoopafdelingen bij de Rijksoverheid gevolgd door inkopers bij de Gemeenten. Onderstaande treft u een overzicht aan van de respons onderverdeeld naar publieke organisaties die hebben deelgenomen aan dit onderzoek: Soort Overheid Response 2015 Rijksoverheid (ministerie, ZBO) 32% Provincie 5% Gemeente 26% Speciale sector, Energie, waterschap, wonen, vervoer 8 % Speciale sector, Onderwijs 6% Speciale sector, Zorg 8% Publieke sector, overig* 15% * Zelfstandige bestuursorganen, Stichtingen etc. Tabel 1: Respons per sector 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 6 van 19

3 Huidige leeftijdsopbouw inkoopafdelingen Publiek Uit de reacties naar aanleiding van de vragen gericht op leeftijd per afdeling, blijkt dat de gemiddelde leeftijd van inkoopmedewerkers op inkoopafdelingen ligt tussen 41 en 50 jaar. Te zien is dat de populatie t.o.v. 2010 procentueel ca, 9 % is gedaald. Grafiek 1: Leeftijdsopbouw publieke sector 2010 vs 2015 Het aantal inkoopambtenaren die Sarah of Abraham hebben gezien bedraagt 33 %, een stijging van 5 % t.o.v. van 2010. De grotere toename is vooral te ontdekken bij inkopers die ouder dan 60 jaar zijn, deze groep is 6,3% gestegen t.o.v. 2010. Daarentegen geven de respondenten aan dat er meer inkopers onder de 30 jaar zijn t.o.v. 2010, een stijging van 6%. Inkopers in de publieke sector onder de 20 blijven schaars! Tabel 1: Leeftijdopbouw publieke sector 2015 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 7 van 19

De grootste groep inkoopouderen in absolute zin, is te vinden bij de Rijksoverheid, Gemeente en Publieke sector overige (ZBO s, stichtingen, etc.). In het onderwijs lijken relatief minder inkoopouderen te zijn. Daar waar de gemiddelde leeftijd bij Rijk, Gemeente en overige sectoren ligt tussen 41-50 jaar, ligt deze bij het onderwijs tussen 31-40 jaar. Tabel 2: Vergrijzing op de agenda? Vergrijzing van inkopers in de publieke sector staat ook in 2015 nog onvoldoende op de agenda bij inkoopafdelingen, ruim 20 % vindt het wel belangrijk maar staat er niet serieus bij stil. Ten opzichte van 2010 zien we wel een toename in mate van bewustwording wat gezien mag worden als een positieve ontwikkeling. Ca. 8% van de ondervraagden geeft aan dat zij bezig zijn met voorbereidingen van activiteiten en bij meer dan 5% (in 2010: 1%) staat het onderwerp op de inkoopagenda en is men er structureel meer bezig. Enkele respondenten gaven aan dat vergijzing specifiek voor hun organisatie geen issue is doordat zij samengaan met andere inkoopcombinaties of door outsourcing van inkoopactiviteiten. 3.1 Aanname beleid Een kleine groep geeft aan dat leeftijdsopbouw wel behoort tot het aannamebeleid in de organisatie, sommige geven te kennen alleen jongeren bij inkoop aan te nemen. Bij vooral de decentrale overheden wordt ontkennend gereageerd op de vraag of vergrijzing op dit moment op de agenda staat, veelal geeft men hier aan aan dat vergrijzingproblematiek geen issue is. Opmerkelijk waren antwoorden dat 60+ inkoopambtenaren worden gestimuleerd eerder met pensioen te gaan waardoor ruimte komt voor jongeren of door inzet generatiepact zijn wij voornemens om jong personeel aan te nemen. Een leeftijdsbewust personeelsbeleid en het daaruitvolgend aannamebeleid is, in het algemeen, geen onderwerp wat te vinden is bij diverse inkoopafdelingen in de publieke sector. 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 8 van 19

3.2 Talentenbegeleiding Tabel 3: Talentbegeleiding Uit deze Quick survey 2015 van InQuest en In2Talent komt naar voren dat inkooporganisaties de laatste jaren meer opleidingsplaatsen hebben gecreëerd en werken samen met de P&O afdeling aan een loopbaanbegeleiding / traineeprogramma. Bij de werving van talenten kijkt men vooral in de eigen organisatie.minder dan 5% geeft aan proactief te zoeken naar inkooptalenten op hogescholen en universiteiten. Bleek nog in 2010 dat het bieden van een hoger salaris of inzet van uitwisselpools een oplossing was voor het vasthouden van talent, in 2015 zien wij deze activiteiten in aanzienlijk mindere mate terug. 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 9 van 19

4 Stellingen mbt vergrijzing Om een beeld te krijgen van de beleving van inkopers in de publieke sector met betrekking tot de vergrijzingproblematiek en de persoonlijke omstandigheden in relatie tot de werksfeer, zijn een aantal vragen geformuleerd. Het gaat hierbij niet om de juistheid van de stelling, maar om de mening / eigen oordeel van de betrokken inkopers. Legenda: Achter de uitwerking van de stellingen worden de resultaten getoond waarbij het onderzoeksteam de mate van aandacht met betrekking tot vergrijzingproblematiek heeft weergeven in de kleuren rood tot donker groen (hoge attentiewaarde lage attentiewaarde). In rode cijfers uitgedrukte percentage vertonen een opmerkelijk afwijking ten opzichte van het onderzoek uit 2010. Stelling mbt vergrijzing 2015 volledig mee oneens volledig mee eens Mijn organisatie voert een leeftijdbewust personeelsbeleid 16% 22% 26% 10% 2010 14% 28% 17% 10% Het management vindt ouder worden een belangrijk onderwerp 13% 26% 26% 9% 2010 13% 28% 22% 6% De meeste collega s vinden ouder worden een belangrijk onderwerp 11% 15% 33% 5% 2010 11% 28% 22% 6% Ik werk in een organisatie met een open cultuur, waar het onderwerp ouderen bespreekbaar is en waar we met elkaar oplossingen vinden. 5% 15% 33% 14% 2010 2% 23% 35% 8% Het werk op onze inkoopafdeling stelt hoge mentale eisen aan medewerkers 6% 6% 47% 26% 2010 2% 0% 53% 16% De organisatie stimuleert mij me verder te blijven ontwikkelen in de richting die ik wil 9% 10% 46% 14% 2010 2% 14% 40% 21% Ik zie nog voldoende ontwikkelingsmogelijkheden in mijn werk 5% 11% 43% 21% 2010 3% 8% 46% 25% Het is normaal om tijdig mogelijke oplossingen te bespreken, wanneer je het werk niet goed meer aan kunt 2% 10% 34% 24% 2010 0% 0% 57% 10% Op mijn werk voel ik ruimte om werk en privé goed op elkaar af te stemmen 3% 7% 47% 29% 2010 1% 6% 53% 28% 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 10 van 19

Ik kan invloed uitoefenen op mijn werktijden en taakinhoud 3% 6% 48% 34% 2010 3% 6% 54% 29% In onze organisatie is het presteren op het werk belangrijker dan de privé situatie 14% 27% 20% 5% 2010 5% 43% 15% 0% Ik kan de verlangde hoeveelheid werk meestal goed aan 1% 11% 51% 23% 2010 1% 6% 54% 21% Ik heb het gevoel / krijg de kans mijn kennis op collega s over te brengen 4% 4% 41% 21% 2010 2% 5% 58% 20% Ik heb het idee dat als ouderen weggaan in mijn organisatie, er veel kennis verdwijnt 3% 11% 37% 26% 2010 3% 16% 42% 15% Ik voel me in de organisatie gerespecteerd in de functie die ik uitoefen 4% 7% 37% 28% 2010 4% 7% 54% 18% Door de vergrijzing verwacht ik dat het werk op onze inkoopafdeling hogere mentale eisen gaat vergen van medewerkers 11% 21% 35% 6% 2010 14% 27% 24% 4% De vergrijzing veroorzaakt een hogere werkdruk. Ik verwacht dat het moeilijker zal worden om werk en 16% 28% 20% 4% privé goed op elkaar af te stemmen. 2010 12% 40% 18% 4% De vergrijzing veroorzaakt een structureel tekort aan hoger opgeleiden. Ik vrees dat ik hierdoor minder invloed kan uitoefenen op mijn werktijden en 16% 34% 21% 4% taakinhoud. 2010 19% 40% 11% 2% Ik verwacht dat door de effecten van de vergrijzing presteren op het werk meer nadruk zal krijgen en ten koste zal gaan van de privé situatie. 17% 23% 23% 4% 2010 13% 43% 17% 0% Ik verwacht dat door de vergrijzing de werkdruk aanzienlijk zal toenemen. 16% 26% 27% 7% 2010 15% 26% 22% 6% Uit bovenstaande antwoorden op de stellingen blijkt dat ook in 2015 een groot deel van de respondenten aangeeft, dat inkoopafdelingen het onderwerp ouder worden en vergrijzing nog onvoldoende omarmen. Dit onderwerp is echter ten opzichte van 2010 enigszins vaker op de agenda te vinden is en wordt besproken onder collega s. Het onderwerp ouder worden wordt bij collega s als belangrijker ervaren. Men realiseert dat wanneer ouderen de organisatie verlaten, er veel kennis verdwijnt. De verwachting bij de respondenten is dat dit niet ten koste 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 11 van 19

zal gaan van de persoonlijke werkdruk. De verwachting is dat open cultuur en het collectief komen met oplossingen. Men vreest dat door vergrijzing er hogere mentale eisen worden gesteld van de medewerkers, men minder invloed kan uitoefen op het werk en dat de werkdruk mogelijk zal gaan toenemen. Dat er veel kennis verdwijnt als ouderen vertrekken, wordt door het overgrote deel van de respondenten beaamt. 5 Mate van tevredenheid inkopers publieke sector Uit de survey blijkt dat het werken op de inkoopafdeling in het algemeen positief wordt ervaren. Er zijn nog voldoende ontwikkelingsmogelijkheden en werk en privé kan men goed op elkaar afstemmen. De inkopers kunnen invloed uitoefenen op de werktijden en de taakinhoud, voelen weinig druk en kunnen over het algemeen het werk goed aan. Ondanks een positief beeld over de werkomgeving en persoonlijke ontwikkelingen geeft ruim een derde (38%) van de respondenten aan op dit moment actief te zoeken naar een andere functie. Het onderwerp vergrijzing en toename werkdruk heeft hier weinig invloed op. De voornaamste reden om verder kijken naar een andere positie lijkt vooral te zitten in de huidige werksfeer. 8% van de respondenten geeft aan geen uitdaging of perspectief te zien in het publieke inkoopdomein. Mijn huidige functie... mate van tevredenheid 2010 2015 bevalt me prima. Ik heb voldoende uitdaging en zie perspectief 75,23 % 64 % bevalt me (steeds) minder. Ik begin me aan aantal zaken te ergeren 21,1 % 28% bevalt me helemaal niet meer. Ik heb geen uitdaging en/of zie geen perspectief 3,6 % 8% Tabel 4: Mate van tevredenheid in huidige functie Het maakt de meerderheid niet uit of zij in de publieke of private sector een nieuwe baan zullen accepteren, de functie is hoofdzakelijk leidend. Als men op zoek gaat naar een nieuwe functie, zal men vooral het eigen netwerk aanspreken, gevolgd door jobsites en specialistische inkoopbureaus. Opmerkelijk is dat men weinig gebruik maak van de eigen HR afdeling of een intern mobiliteitscentrum. 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 12 van 19

6 Tot Slot Inkoopafdelingen binnen de (semi) publieke sector staan de komende jaren voor een enorme uitdaging. Ten eerste zullen zij een belangrijke bijdrage moeten gaan leveren aan de opgelegde taakstelling maar tevens zullen zij het niveau in zowel kwantitatieve als kwalitatieve zin van haar inkopers moeten bewaken. Gedrag, cultuur en opleidingsniveau zijn bepalend voor het succes van de afdeling en haar posities in de organisatie, maar kan worden ondermijnd door externe belangen. Inkoop binnen de publieke sector is een vak wat verkocht moet worden aan interne budgethouders maar niet te vergeten ook aan de belastingbetalers en het bedrijfsleven. Dit vergt een specialisme en een strenge selectie bij de poort, op zowel hardskills als zeker ook softskills. Dit onderzoek is uitgezet bij slechts een beperkte diverse groep overheidsinkopers in de publieke sector waarbij gebruik is gemaakt van bestaande relaties van InQuest Publiek. Wij realiseren dat in een korte tijd een kleine groep is benaderd terwijl de populatie overheidsinkopers aanzienlijk groter/ complexer is en mogelijk nog interessanter is om te onderzoeken. Wij hopen dat dit rapport een bijdrage kan leveren aan de personeelsdiscussie die reeds plaatsvindt en bij een oplopende vergrijzing in de toekomst alleen nog maar meer zal volgen. Hoe zorg de publieke sector ervoor dat zij het juiste inkooptalent op de juiste plaats weet te vinden en te behouden? Graag ondersteunen wij andere die dit onderwerp met betrekking tot vergrijzing en inkooptalent verder wensen te onderzoeken en stellen graag onze onderzoeksresultaten ter beschikking InQuest Publiek / In2Talent Contactgegevens: InQuest / In2Talent Stadhouderslaan 7 070-3029040 Info@InQuest.nl Info@in2talent.nl 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 13 van 19

Bijlage 1 - Definitieve uitslag Survey Deel 1 - Vragen m.b.t. de organisatie waarin u werkzaam bent. Het betreft vragen over het bedrijf of de instelling waar u op dit moment werkzaam bent. Vraag 1 In welk soort organisatie bent u werkzaam? Soort Overheid Response 2015 Rijksoverheid (ministerie, ZBO) 32% Provincie 5% Gemeente 26% Speciale sector, Energie, waterschap, wonen, vervoer 8 % Speciale sector, Onderwijs 6% Speciale sector, Zorg 8% Publieke sector, overig* 15% * Zelfstandige bestuursorganen, Stichtingen etc. Vraag 2 Hoeveel mensen zijn in uw inkoopafdeling werkzaam? Aantal 1 tot 5 42% 6 tot 10 16% 11 tot 25 20% meer dan 25 22% Vraag 3: Hoe is de leeftijdsopbouw binnen uw inkoopafdeling? Wilt u a.u.b. bij iedere leeftijdcategorie het betreffende aantal dat binnen uw afdeling werkzaam is aanvinken? Soort organisatie < 20 jr 20-30 jr 31-40 jr 41-50 jr 51-60 jr > 60 jr Rijksoverheid 2,04% 17,01% 22,45% 25,17% 21,77% 11,56% Provincie 5,56% 16,67% 22,22% 22,22% 16,67% 16,67% Gemeente 3,23% 12,90% 24,73% 27,96% 21,51% 9,68% Speciale sectoren energie, waterschap, wonen, vervoer 0,00% 17,86% 25,00% 25,00% 25,00% 7,14% Speciale sectoren onderwijs 0,00% 16,67% 29,17% 25,00% 25,00% 4,17% Speciale sectoren zorg 0,00% 19,35% 22,58% 25,81% 19,35% 12,90% Publieke sector overig 0,00% 10,91% 25,45% 25,45% 27,27% 10,91% Vraag 4: Wat is het inkoopvolume van de inkoopafdeling? (Inkoopspend, beïnvloedbare uitgaven) Inkoopvolume 1 tot 1.000.000 7% 1.000.001 tot 5.000.000 7% 5.000.001 tot 10.000.000 11% meer dan 10.000.000 75% Vraag 5 Waar staat uw inkoopafdeling op dit moment op het gebied van het onderwerp vergrijzing? Stand van zaken 2010 2015 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 14 van 19

We hebben er nog niet eerder over nagedacht 55,96 % 41,6% Het onderwerp vinden we belangrijk, maar we hebben er nog niet serieus bij stilgestaan 15,6 % 20,3% Het onderwerp zou zeker op de agenda moeten staan. De vraag is hoe we dat realiseren 5,5 % 9% We zijn druk bezig met de voorbereiding van activiteiten 2,75% 7,6 % Het is een standaard onderwerp op onze agenda (we zijn er structureel mee bezig) 0,92 % 5,3% Afwijkende antwoorden 5. Waar staat uw inkoopafdeling op dit moment op het gebied van het onderwerp vergrijzing? Anders, namelijk: 60+ wordt gestimuleerd eerder met pensioen te gaan Anders, namelijk: bij natuurlijk verloop wordt er rekening meegehouden bij nieuwe aanname Anders, namelijk: Door gelijkmatige leeftijdsopbouw van personeelsbestand is het geen issue voor ons. Anders, namelijk: door inzet van generatiepact zijn wij voornemens om jong personeel aan te nemen. Anders, namelijk: door vertrek vernieuwing Anders, namelijk: geen issue gezien leeftijdsopbouw Anders, namelijk: geen reden voor bijzondere aandacht Anders, namelijk: is geen issue Anders, namelijk: n.v.t. outsoarcing activiteiten 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 15 van 19

Deel 2 - Stellingen mbt vergrijzing Wilt u uw mening geven over de onderstaande stellingen op een schaal van 1 tot 5. 1 = volledig mee oneens 2 = mee oneens 3 = niet mee eens / niet mee oneens 4 = mee eens 5 = volledig mee eens Wilt u dit doen op basis van uw werkervaring en de functie die u nu in de organisatie vervult. Het gaat uitdrukkelijk niet om de juistheid van de stellingen, maar om uw mening, uw eigen oordeel. Vraag 6: Wilt u uw mening geven over de onderstaande stellingen, op een schaal van 1 5. 2015 volledig mee oneens Mijn organisatie voert een leeftijdbewust personeelsbeleid 16% 22% 27% 26% 10% Het management vindt ouder worden een belangrijk onderwerp 13% 26% 28% 26% 9% De meeste collega s vinden ouder worden een belangrijk onderwerp 11% 15% 36% 33% 5% Ik werk in een organisatie met een open cultuur, waar het onderwerp ouderen bespreekbaar is en waar we met elkaar oplossingen vinden. 5% 5% 32% 33% 14% Het werk op onze inkoopafdeling stelt hoge mentale eisen aan medewerkers 6% 6% 15% 47% 26% De organisatie stimuleert mij me verder te blijven ontwikkelen in de richting die ik wil 9% 10% 21% 46% 14% Ik zie nog voldoende ontwikkelingsmogelijkheden in mijn werk 5% 11% 19% 43% 21% Het is normaal om tijdig mogelijke oplossingen te bespreken, wanneer je het werk niet goed meer aan kunt 2% 10% 29% 34% 24% Op mijn werk voel ik ruimte om werk en privé goed op elkaar af te stemmen 3% 7% 13% 47% 29% Ik kan invloed uitoefenen op mijn werktijden en taakinhoud 3% 6% 7% 48% 34% In onze organisatie is het presteren op het werk belangrijker dan de privé situatie 14% 27% 33% 20% 5% Ik kan de verlangde hoeveelheid werk meestal goed aan 1% 11% 13% 51% 23% Ik heb het gevoel / krijg de kans mijn kennis op collega s over te brengen 4% 4% 28% 41% 21% Ik heb het idee dat als ouderen weggaan in mijn organisatie, er veel kennis verdwijnt 3% 11% 22% 37% 26% Ik voel me in de organisatie gerespecteerd in de functie die ik uitoefen 4% 7% 22% 37% 28% Door de vergrijzing verwacht ik dat het werk op onze inkoopafdeling hogere mentale eisen gaat vergen van medewerkers 11% 21% 26% 35% 6% De vergrijzing veroorzaakt een hogere werkdruk. Ik verwacht dat het moeilijker zal worden om werk en privé goed op elkaar af te stemmen. 16% 28% 31% 20% 4% De vergrijzing veroorzaakt een structureel tekort aan hoger opgeleiden. Ik vrees dat ik hierdoor minder invloed kan uitoefenen op mijn werktijden en taakinhoud. 16% 34% 23% 21% 4% Ik verwacht dat door de effecten van de vergrijzing presteren op het werk meer nadruk zal krijgen en ten koste zal gaan van de privé situatie. 17% 23% 31% 23% 4% Ik verwacht dat door de vergrijzing de werkdruk aanzienlijk zal toenemen. 16% 26% 23% 27% 7% volledig mee eens 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 16 van 19

Deel 3 - persoonlijke vragen Dit deel bevat vragen die over uw persoonlijke omstandigheden gaan. Vraag 7: Wat is uw leeftijd? Leeftijdcategorie 2010 2015 jonger dan 20 jaar 0 % 1% 20 tot 25 jaar 0 % 9% 26 tot 30 jaar 4,59% 8% 31 tot 35 jaar 10,09 % 8% 36 tot 40 jaar 14,66 % 13% 41 tot 45 jaar 19,27 % 19% 46 tot 50 jaar 17,43 % 14% 51 tot 55 jaar 19,27 % 17% 56 tot 60 jaar 9,17 % 1% ouder dan 60 jaar 5,4 % 11% Vraag 8: Wat is uw geslacht? Geslacht man 73% vrouw 27% Vraag 9: Op welk functieniveau bent u werkzaam? Functieniveau Operationeel / Junior 2% Tactisch / Medior 16% Strategisch / Senior 52% Management / Directie 18% Juridisch (aanbestedingsjurist) 4% Overige inkoopfunctie 8% Anders: 2% Vraag 10: Hoe lang bent u in uw huidige functie werkzaam? Periode minder dan 1 jaar 11% tussen 1 en 2 jaar 12% tusssen 2 en 3 jaar 13% tussen 3 en 4 jaar 9% tussen 4 en 5 jaar 7% tussen 5 en 10 jaar 22% meer dan 10 jaar 27% Vraag 11: Wat is uw bruto maandinkomen? (in overheidsschaal BBRA) bruto maandinkomen percentage tot en met schaal 8 ( max 3083) 3% schaal 9 t/m 10 ( max 3852) 26% schaal 11 t/ 12 < max (4965) 36% schaal 13 t/m 14 < ( max 6139) 23% schaal 15 en hoger ( 6332 en meer) 12% 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 17 van 19

Deel 4 - Vragen met betrekking tot mobiliteit In dit deel zijn vragen opgenomen over mobiliteit van de organisatie waar u werkt en de mobiliteit van uzelf. Vraag 12: Hoe zorgt uw inkoopafdeling ervoor dat nieuw talent binnenkomt en ook blijft? (meerdere antwoorden mogelijk) _ 2010 2015 Wij hebben een trainee programma 20,83 % 17,86% Wij ontwikkelen pro-actief activiteiten op hoge scholen en universiteiten 5,21 % 4,76% Wij zoeken actief talenten binnen onze eigen organisatie 18,75 % 23,81% Wij leiden talenten zelf op in het inkoopvak 36,46 % 22,62% Wij bieden bij aanname gelijk een loopbaanbegeleiding 10,42 % 10,71% Wij bieden hogere salarissen dan gemiddeld 11,46 % 4,76% Wij nemen deel aan een uitwisselingspool waar talenten ervaring kunnen opdoen 9,36 % 2,38% Wij beschikken over een aantal opleidingsplaatsen 5,21 % 13,10% Anders: Veelal Niets, Stagiares / mentorfunctie senior / nog beleid aan het maken, legt verantwoordelijkheid bij medewerken zelf Vraag 13: Mijn huidige functie... mate van tevredenheid 2015 2010 bevalt me prima. Ik heb voldoende uitdaging en zie perspectief 75,23 % 64 % bevalt me (steeds) minder. Ik begin me aan aantal zaken te ergeren 21,1 % 28% bevalt me helemaal niet meer. Ik heb geen uitdaging en/of zie geen perspectief 3,6 % 8% Vraag 14: Als door de vergrijzing de werkdruk voor u toeneemt, overweegt u dan een ander functie te zoeken? 2010 2015 Ja 21% 36% Nee 79% 64% Vraag 15: Indien, als gevolg van de vergrijzing, door het bedrijfsleven veel aantrekkelijker arbeidsvoorwaarden worden geboden, overweegt u dan een andere functie te zoeken? 2010 2015 Ja 61% 63% Nee 39% 38% Vraag 16: Bent u momenteel zelf actief op zoek naar een andere functie? 2010 2015 Ja 27% 38% Nee 73% 62% Vraag 17: Zoekt u een nieuwe functie met name Sector nieuwe functie 2010 (weer) binnen de publieke sector 27,59 % 31% binnen de private sector 10,34 % 9% ik heb geen voorkeur, het gaat om de functie 62,07 % 60% Vraag 18: Welke kanalen gebruikt u bij het zoeken (meerdere antwoorden mogelijk) 2015 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 18 van 19

Kanaal (meerdere antwoorden mogelijk) 2010 2015 Binnen eigen organisatie (HR, MD enzovoort) 33% 19% Netwerk (vakvereniging, collega's enzovoort) 77 % 55% Jobsites (www.werkenbijdeoverheid.nl enzovoort) 60 % 14% Algemene bureaus (algemene werving en selectie, meerdere vakgebieden) 20 % 15% Specialistische bureau s (inkoop of 'inkoop en logistiek') 40 % 35% Anders: 10 % 11 % Vraag 19: Vindt u dat door de vergrijzing uw kansen op de arbeidsmarkt toenemen? 2010 2015 Ja 52% 50% Nee 48% 50% Vraag 20: Zo ja, waar ziet u de toename van die kansen dan? Keuze sector 2010 vooral binnen de publieke sector zullen de kansen toenemen 26,47 % 47 % vooral binnen de private sector zullen de kansen toenemen 4,41 % 4 % in beide sectoren zal de toename ongeveer even groot zijn 69,12 % 49 % 2015 1-10-2015 Survey Vergrijzing Inkoopafdeling publieke sector pagina 19 van 19