sectormonitor transport en logistiek
1 Sectormonitor Transport November 212 ABN AMRO Economisch Bureau INHOUDSOPGAVE Macro economie 2 Transportsector 3 Binnenvaart 5 Wegvervoer 5 Logistieke diensten 6 Sector & Commodity Research Nadia Menkveld tel: +31 2 628 6441 nadia.menkveld@nl.abnamro.com Commercieel contact Bart Banning tel: +31 2 3436 487 bart.banning@nl.abnamro.com Terug naar de bron: de klantrelatie! Of je nu bij een bank werkt zoals ik of bij een bedrijf binnen uw sector, wij bestaan van onze klanten. Wij weten dat en spreken het gezamenlijk uit, maar It s easier said than done! Ervaringen van de laatste jaren bewijzen dat het een hele opgave is langdurige klantrelaties te continueren, laat staan met het gewenste resultaat onder de streep. Volumes zijn laag, concurrentie heftig, en uitkomsten (lees: rendementen) van onderhandelingen vaak teleurstellend; de Q3 Conjunctuurrapportage van TLN legt pijnpunten op tafel, bijgaande Sectormonitor geeft de richting namens ABN AMRO. Mijn visie: samenwerking met uw collega s lijkt de enige weg naar de toekomst. Maar in dit voorwoord wil ik het met u hebben over de samenwerking met uw klanten. De waarde van de klantrelatie anno 212? Ik vind dat de echte klantrelatie onder druk staat. De komst van IT heeft een boost gegeven aan de sector, een hogere efficiency in processen is bereikt. Maar het heeft ook grote invloed gehad op de wijze waarop we met elkaar communiceren; het persoonlijk contact lijkt verwaterd. Daarnaast heeft IT de mogelijkheden geboden ook op eenvoudige wijze nieuwe aanbieders te benaderen. Dat alles voedt uw veranderende klantrelatie.de crisis heeft dit proces niet veroorzaakt, al heeft de sterke kostenfocus van de afgelopen jaren een en ander zeker wel versneld. Lang bestaande relaties worden met hogere frequentie beoordeeld; met een verkorting van de gemiddelde contractduur als direct gevolg. Heeft het belang van een smooth verlopende supply chain het definitief afgelegd tegen korte termijn prijs-opportunities, en lijkt de waarde van bestaande relaties hiermee blijvend veranderd? Ik denk dat de waarheid in het midden ligt, maar het voelt wel degelijk anders! Deze nieuwe werkelijkheid betekent wel dat we anders moeten werken aan onze klantrelaties. Werken aan de klantrelatie heeft een nieuwe dimensie gekregen. Zakelijke relaties moet je bewust onderhouden. Niet alleen voor het behoud van de relatie (maken we de gemaakte afspraken ook waar?), maar juist ook voor het uitbouwen hiervan (wat speelt er, hoe kunnen we elkaar succesvoller maken). De centrale vraag is: hoe word je gezien door je opdrachtgever? Is logistiek een kostenpost, of creëert het juist waarde in de supply chain wat jouw bedrijf tot een echte asset maakt. Werken aan de klantrelatie anno 212 vraagt om aanpassing van ons gedrag! Hierin zit naar mijn overtuiging de valkuil voor een gezonde ontwikkeling van de logistieke sector. Verzakelijking en onpersoonlijk gedrag, wel of niet versterkt door IT, leiden te vaak tot enkel cijfermatige keuzes en limiteren de innovatiekracht (te weinig samenwerking). We kennen elkaar niet meer: korte termijn gewin leidt in mijn visie tot achterstand op termijn. Zoek elkaar meer dan ooit op! Rendement is voorwaardelijk voor continuïteit in de klantrelatie De outlook van 213 geeft aan dat de sector te maken krijgt met hogere kosten (cao, assurantiebelasting, brandstof- en rentekosten). ABN AMRO verwacht dat de volumes in 213 zullen aantrekken, zij het beperkt. Het is een must dat de logistieke sector de stijgende kosten doorberekent. Sterker nog, na jaren van sappelen is deze duw in de goede richting hard nodig om innovatief en efficiënt te kunnen acteren. Het beste van twee werelden: de echte klantrelatie geeft resultaat.. Ik pleit voor hernieuwde klantrelatie anno 213! Maak ruimte voor elkaars specialisme, en doe dit met wederzijds commitment. Voorzie de processen van uw opdrachtgever van een professionele logistiek, mogelijk gemaakt door IT. En, als het waarde toevoegt aan het eindproduct, dan moet het ook geld opleveren! Bart Banning Sector Banker Transport
2 Sectormonitor Transport November 212 ABN AMRO Economisch Bureau -1-2 MACRO Ontwikkeling volumes wereldhandel Bron: Thomson Reuters Datastream Kengetallen Nederland (j-o-j %) 5 4 3 2 1 18 16 2% 14 15% 12 1% 5% 1 % 8-5% 6-1% 4-15% 2-2% -25% 26 juli 28 juli 21 juli 212m7 BBP-groei (j-o-j %) 12 1 8 6 4 2-2 -4-6 Eurozone Duitsland VS China, ABN AMRO index 29 21 211 212 213 export invoer particuliere consumptie j-o-j BBP 211 212 213 25% Wereldhandel licht gekrompen in augustus Sinds het herstel in 21 is de snelheid van de groei afgenomen en in augustus is de wereldhandel m-o-m met,4% gekrompen na eenzelfde daling in juli. Deze groeivertraging houdt verband met de eurocrisis. Door een gedaalde consumptie in veel landen in de eurozone nam de export naar deze landen af. Het lijkt erop dat deze groeidaling aan het afvlakken is en dat de groei in de komende maanden weer wat aan zal trekken. Het CPB verwacht dat, indien de eurocrisis niet verder escaleert, de groei van de voor Nederland relevante wereldhandel in 212 zal uitkomen op een kwart procent en in 213 verder zal groeien naar circa 3%. Eurozone kent licht herstel in 213 ABN AMRO verwacht dat de economie in de eurozone over heel 212 met circa een half procent zal krimpen. De schuldencrisis heeft haar tol geëist. Na stabilisatie in het eerste kromp het BBP in het tweede met,2% k-o-k. Dit was geheel te wijten aan de binnenlandse vraag, die werd gedrukt door de forse begrotingsconsolidatie in de meeste lidstaten, de oplopende werkloosheid, de strengere kredietvoorwaarden en de toenemende onzekerheid rond de crisis in de eurozone. ABN AMRO verwacht een stabilisatie van de BBP-groei tot medio 213. Daarna trekt de groei weer licht aan om op een lichte groei van,2% uit te komen. De onzekerheden rond de eurocrisis zijn sinds begin september afgenomen dankzij de maatregelen van de ECB. Bovendien zal de wereldhandel aantrekken. Dit zou steun moeten bieden aan de exportgroei. De binnenlandse economie zal echter hinder blijven ondervinden van bezuinigingsmaatregelen. Voor de VS geldt dat de consumptiegroei is toegenomen in het derde en dat de bouwactiviteiten en de huizenmarkt zijn aangetrokken. ABN AMRO verwacht dit jaar voor de VS een iets hogere groei dan volgend jaar (2%). Onzekerheid over de fiscal cliff kan echter de economie schaden, waardoor de BBP-groei lager uitkomt. ABN AMRO verwacht echter dat de Republikeinen en de Democraten tijdig met passende maatregelen zullen komen. De Chinese export heeft last van de verminderde vraag in de eurozone. De binnenlandse vraag, die redelijk op peil is, is echter te bescheiden om tegenwicht te bieden aan een zwakke export. Daarnaast is de Chinese regering toleranter geworden ten aanzien van een lagere BBP-groei. ABN AMRO verwacht daardoor dat de BBP-groei in 212 uit zal komen op 7,5% en in 213 op circa 8%; historisch gezien lage groeicijfers. Ook herstel in Nederland in 213 De Nederlandse economie drijft in 212 en in 213 op de groei van de export. Hoewel het voornamelijk de wederuitvoer is die een bijdrage levert aan het groeicijfer, is de groei in 213 voldoende om tegenwicht te bieden aan een krimp van de binnenlandse bestedingen. De binnenlandse bestedingen zullen in 212 negatief uitkomen en ook in 213 naar alle waarschijnlijkheid nog licht dalen. Een groot deel van deze daling houdt verband met de bezuinigingsmaatregelen, de dalende huizenmarkt en de toenemende werkloosheid. ABN AMRO verwacht dat de werkloosheid dit jaar nog verder zal toenemen en ook in 213 verder zal stijgen. Per saldo zal het BBP in 212 nog dalen. Door het aantrekken van de wereldhandel zal de BBP-groei in 213 uitkomen op een kleine plus.
3 Sectormonitor Transport November 212 ABN AMRO Economisch Bureau TRANSPORT Omzetontwikkeling sector Transport 14 12 1 8 6 4 2 26 2e Olieprijs USD/bbl 16 14 12 1 8 6 4 2 25 27 29 211 213 Bron: Thomson Reuters Datastream Brent oil ABN AMRO Brent oil forecast Ontwikkeling van faillissementen (j-o-j) 2% 15% 1% 5% % -5% -1% 29 augustus 27 4e Index (l.a.) 29 2e 21 mei 211 februari -2 21 4e 212 2e percentage (r.a) 211 november 15 1 5-5 -1-15 212 augustus Omzet transportsector groeit minimaal De omzet van de transportsector is al een aantal kwartalen licht aan het groeien. De omzetgroei blijft echter op een laag pitje staan waardoor de enorme daling in 29 nog steeds niet is goedgemaakt. Het omzetniveau ligt dan ook relatief laag, ondanks de stijgingen die ieder weer worden gerapporteerd. De omzetstijgingen zijn voornamelijk gedreven door de volumegroei. De tarieven liggen over de gehele sector genomen namelijk laag in verband met de overcapaciteit in veel branches. De overcapaciteit blijkt moeilijk op te lossen, waardoor de enige remedie voor een verhoging van de omzet, volumegroei zal zijn. De afhankelijkheid van de conjunctuur is in deze onzekere tijden een zware last voor veel ondernemers. Olieprijs nog hoog De olieprijs zal op een hoog niveau blijven steken. ABN AMRO verwacht dat de olieprijs misschien licht zal dalen, maar gemiddeld niet onder de 1 USD/bbl (Brent) zal uitkomen. Een reden hiervoor is de onrust in het Midden Oosten die de prijs van olie in onder andere Saoudi Arabie omhoog heeft geschroefd. Door het uitblijven van een escalatie en de matige groei van de economie stabiliseert de prijs zich nu. Voor een daling van de prijs zullen de olievoorraden verruimd moeten worden. De hoge prijs en nieuwe technieken maken het nu mogelijk om op andere locaties naar olie te boren. Dit kan op de langere termijn voor meer voorraad en daarmee eventueel een lagere prijs zorgen. Naast de olieprijs speelt de EUR- USD koers een rol bij de prijs die aan de pomp betaald moet worden. In het regeerakkoord wordt de accijns voor diesel met 3 cent verhoogd. Vooral voor het wegtransport zal dit een verhoging van de kosten betekenen. Nagenoeg alle vrachtauto s rijden op diesel en krijgen daarom te maken met een accijnsverhoging. Dit zou de staat 23 mln EUR op moeten brengen. Branchevereniging TLN schat dat circa 1 mln EUR hiervan ten laste van de wegvervoerders komt. Aantal faillissementen blijft stijgen De lage omzetgroei, overcapaciteit en hoge olieprijs zorgen al een aantal kwartalen voor een behoorlijke druk op de winstmarge. De buffer die in veel gevallen weggevallen is door de enorme verliezen die in 29 zijn geleden, is niet meer aangevuld. En dat eist dit jaar haar tol. De financiele weerbaarheid is laag en relatief veel bedrijven gaan failliet. In de eerste acht maanden van dit jaar is een stijging van 5% te zien ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Maar ook in vergelijking tot 21 en 29 kent 212 relatief veel faillissementen. Het grootste deel daarvan betrof vervoer over land, waarvan wegvervoer het belangrijkste deel uitmaakt. Maar ook de faillissementen in de binnenvaart laten een piek zien. De vervoerders hebben het zwaar. Vooral de deelmarkten die meer gericht zijn op het binnenland, zoals het bouwgerelateerd vervoer hebben al een poos te maken met krimpende volumes. We zien dan ook een toenemende beweging in het aantal samenwerkingsverbanden om continuiteit te garanderen.
4 Sectormonitor Transport November 212 ABN AMRO Economisch Bureau Saldo antwoorden Sentiment Vervoer & Opslag 3 2 1-1 -2-3 -4 211 oktober 212 februari 212 juni 212 Oktober Sentiment nog positief Ondanks de hierboven geschetste ontwikkelingen en de negatieve nieuwsberichten schetst de conjunctuurenquête van het CBS nog een redelijk positief beeld. Zowel in september als in oktober waren de drie-maands omzetverwachtingen positiever. Meer ondernemers verwachten een stijging dan een daling van de omzet. Dit licht positieve sentiment is waarschijnlijk voornamelijk te danken aan de verwachting dat de wereldhandel, dankzij het uitblijven van een diepere eurocrisis, weer zal stijgen. Daarnaast is de Duitse economie, door het in stand blijven van de binnenlandse bestedingen, nog relatief sterk. Deze grote handelspartner is een van de belangrijkste bestemmingen van het Nederlandse wegvervoer en binnenvaart. Omzetverwachtingen sectoren Nederland Autohandel Bron: ABN AMRO Non-food retail Food Industrie Omzetverwachtingen branches Transport 213 213 4% 2% % -2% Food-retail -4% Bouw -6% -1% -8% -6% -4% 212-2% % 2,5% 2,% 1,5% 1,%,5% wegvervoer opslag expediteurs binnenvaart,% -6% -4% -2% % 2% 4% Bron: ABN AMRO 212 Herstel laat divers beeld zien tussen segmenten De deelsectoren in de Nederlandse economie ontwikkelen zich verschillend. De sectoren die een sterke afhankelijkheid kennen van de binnenlandse consumptie of de overheidsbestedingen, zoals de detailhandel, de autohandel en de bouw hebben het in 212 niet goed gedaan en zullen ook in 213 nog een krimp kennen. De detailhandel, met name de non-food winkels, bevinden zich in zeer zwaar weer. Deze sector kampt al meer dan drie jaar op rij met een daling van de omzet. Tussen 28 en 212 daalde de omzet met 15%. Absolute uitschieters zijn woonwinkels, die de omzet met bijna 21% en het volume met 25% zagen dalen in deze periode. Ook in deze sector geldt dat de financiële weerbaarheid laag ligt en dat veel winkels het hoofd niet meer boven water kunnen houden. De sectoren die meer gedreven zijn door de export, zoals de voedingsmiddelenindustrie en de maakindustrie doen het beter. Hoewel ook deze sectoren dit jaar nog wel met een daling zullen afsluiten, zullen zij in 213 licht in omzet stijgen. De chemische industrie loopt door haar vroegcyclische sector voorop in het herstel van de productie en omzet. De machine-industrie heeft een hoge exportquote, waarbij het belang van regio s buiten West-Europa tamelijk hoog is. De productie en omzet van deze branche zal daarom in 213 groeien. Logistieke dienstverleners kunnen op groei rekenen De tweedeling die hierboven beschreven is en zich al een poos manifesteert in de Nederlandse economie, is ook terug te zien in de verschillende branches in de Transportsector. De meer internationaal georiënteerde deelmarkten doen het beter dan de deelmarkten die afhankelijk zijn van de binnenlandse bestedingen. Echter door de overcapaciteit en scherpe concurrentie die sommige branches parten spelen is de volumegroei niet geheel terug te zien in een groei van de omzet. ABN AMRO verwacht dat de binnenvaartvolumes in 213 licht zullen groeien, maar dat de tarieven op een laag niveau zullen blijven. Per saldo zal de volumegroei de omzet iets omhoog trekken. De opslagbranche blijft verdeeld. De moderne opslagfaciliteiten kunnen rekenen op hogere tarieven en meer volumes, terwijl de oudere opslagfaciliteiten last hebben van leegstand. Voor de wegvervoerders is vooral de scherpe concurrentie een probleem. Een sterke groei van de volumes is nodig voor de branche om haar hoofd boven water te houden. De logistieke dienstverleners, zoals opslag en expediteurs kunnen op groei rekenen.
5 Sectormonitor Transport November 212 ABN AMRO Economisch Bureau BINNENVAART Prijzen van schepen (wereldwijd) 25 2 15 1 5 25-1 27-1 29-1 211-1 Index (l.a.) j-o-j % (r.a.) Bron: Clarkson WEGVERVOER Vertrouwen wegvervoerders (saldo) 5 15 1 5-5 -1-15 -2-25 -3 Binnenvaart gaat nog een zwaar jaar tegemoet De binnenvaartschippers hebben te maken met verschillende krachten die ervoor zorgen dat de financiële weerbaarheid steeds lager wordt. Allereerst de overcapaciteit die nu al sinds de kredietcrisis in 29 ervoor zorgt dat er een enorme druk op de tarieven ligt. Voor de grote recessie hebben veel schippers geïnvesteerd in nieuwe schepen die tegelijkertijd met de dalende volumes op de markt kwamen. Deze overcapaciteit is moeilijk weg te werken, mede door het feit dat de branche zeer versnipperd is. Daarnaast zijn de volumes die vervoerd worden over het water, weliswaar licht gestegen, maar nog steeds onvoldoende om die overcapaciteit op te vangen. De overcapaciteit zorgt er tevens voor dat de prijzen van nieuwbouw, maar ook van tweedehandse schepen behoorlijk gedaald is. In de grafiek hiernaast is te zien dat de prijzen (internationaal) onder het niveau van 25 liggen. Het lagere prijsniveau geldt voor zowel tankers, bulkschepen, als containerschepen. De relatief lange periode van overcapaciteit, lage tarieven en hoge brandstofkosten leiden er toe dat dit jaar veel binnenvaartschippers moeite hebben hun onderneming te continueren. In de eerste acht maanden van dit jaar is het aantal faillissementen naar 35 gestegen. Vorig jaar lag dit aantal, in dezelfde periode, nog op 8. 4 3 2 1-1 -2 27 I Bron: TLN 27 IV 28 III 29 II 21 I Faillissementsgraad vervoer over land 3% 2% 1% 21 IV 211 III 212 II Faillissementsgraad vervoer over land erg hoog Volgens het conjunctuurbericht van TLN is het vertrouwen van de ondernemers in het wegtransport in mineur. Vooral het bouwgerelateerde wegvervoer geeft aan ontevreden te zijn. Voor het laatste van dit jaar rekent 4% op een daling van de bedrijvigheid. Daarnaast is ondanks een marginale stijging, een groot deel van de ondernemers ontevreden over de tarieven. Het euvel voor het wegvervoer zit voornamelijk in de hoge tarieven die aan de pomp betaald moeten worden. De hoge olieprijs is de voornaamste drijver achter de hogere dieselprijs. In combinatie met de dunne marges, die bij wegtransport al een poos een probleem vormen, raken veel ondernemers in de problemen. De faillissementsgraad bij wegvervoerders ligt relatief hoog. Voor 212 verwacht ABN AMRO dat de faillissementsgraad, vanwege verslechterde financiële ratio s, hoger zal uitkomen dan in 211. Voor 213 verwacht ABN AMRO een verdere stijging van de omzet, voornamelijk gedreven door een toename van volumes richting Duitsland en andere exportlanden. Verder geldt dat het regeerakkoord een aantal maatregelen bevat die de lasten kunnen verzwaren, zoals de accijnsverhoging op diesel en de verhoging van de assurantiebelasting. Door de dunne marges zullen de wegtransporteurs niet anders kunnen dan deze kosten doorberekenen aan de verladers om de continuering van hun bedrijfsvoering niet in gevaar te brengen. % 24 26 28 21 212*, ABN AMRO * verwachting
6 Sectormonitor Transport November 212 ABN AMRO Economisch Bureau LOGISTIEKE DIENSTVERLENING Tarieven en omzet opslagbranche (index) 15 1 95 9 85 8 26 1e 27 3e Tarieven (l.a.) 29 1e 21 3e Omzet (r.a.) Omzetontwikkeling expediteurs (% groei j-o-j) 13 125 12 115 11 15 1 212 1e Nog steeds tweedeling in opslagbranche De opslagbranche heeft al een poos te maken met een tweedeling in de branche. Aan de ene kant de moderne faciliteiten met hoge tarieven, die zeer geliefd zijn bij de verschillende klanten om efficiëntie redenen. En aan de andere kant de oudere faciliteiten die vaak hoge onderhoudskosten hebben en energie inefficiënt werken en daardoor minder geliefd zijn. Door minder vraag krijgen deze oudere faciliteiten te maken met een daling van de tarieven. De leegstand is volgens CBRE in het begin van dit jaar gedaald en door de afwezigheid van speculatieve bouw is de kans op een verdere daling aanwezig. Dit betekent dat de overcapaciteit in de logistieke opslag minder een rol speelt en langzamerhand het aanbod meer in lijn komt met de vraag. Dit is gunstig voor de tarieven. De behoefte aan opslag zal vooral in grondstoffen en e-commerce groeien. De opslagbranche zal aan de specifieke eisen voor deze groeimarkten moeten kunnen voldoen. In de tweede helft van volgend jaar verwacht ABN AMRO dat door het aantrekken van de economische groei, de volumes zullen groeien. Door het meer in evenwicht zijn van vraag en aanbod zal dit doorwerken op de tarieven en ook op de omzet. Voor 213 verwacht ABN AMRO derhalve een groei van de omzet van 3%. 3 2 1-1 -2-3 26 1e 27 3e 29 1e 21 3e 212 1e ** E-commerce biedt kans voor logistieke dienstverlener De logistieke dienstverleners hebben in de eerste helft van 212 een omzetgroei geboekt. Na een groei van boven de 1% in het derde en vierde van 21 is de groei zienderogen afgevlakt, naar 2,3% in het eerste en 3,4% in het tweede van 212. Ook bij de dienstverleners is een tweedeling tussen de meer internationaal georiënteerde ondernemers en de binnenlands georiënteerde ondernemers te zien. Waarbij vooral de bedrijven met een internationaal netwerk het nog relatief goed doen. Verder biedt de toenemende vraag naar logistieke activiteiten ten behoeve van e-commerce een impuls aan de logistieke dienstverleners. Steeds meer aankopen vinden plaats via het internet. De aankopen via het internet zijn met 13% gestegen in een steeds verder wegzakkende retailmarkt. Hierbij is vooral het aantal bestellingen toegenomen. Het aandeel van online aankopen bedraagt nu al meer dan 1% van de totale aankopen, maar ABN AMRO verwacht dat dit aandeel in de toekomst snel zal toenemen.
7 Sectormonitor Transport November 212 ABN AMRO Economisch Bureau Contactgegevens ABN AMRO Economisch Bureau Sector & Commodity Research: Aandachtsgebied Telefoonnummer: E-mailadres: - Jacques van de Wal (hoofd) Alle sectoren 2 628 499 jacques.van.de.wal@nl.abnamro.com - Eric Huliselan Industrie 2 628 2138 eric.huliselan@nl.abnamro.com - Casper Burgering Delfstoffen & dienstverlening 2 383 2693 casper.burgering@nl.abnamro.com - Nadia Menkveld Transport & logistiek 2 628 6441 nadia.menkveld@nl.abnamro.com - Thijs Pons Food, agribusiness &, agrigrondstoffen 2 628 6437 thijs.pons@nl.abnamro.com - Mathijs Deguelle Detailhandel, horeca, recreatie, sport & cultuur 2 344 2179 mathijs.deguelle@nl.abnamro.com - Hans van Cleef Energie 2 343 4679 hans.van.cleef@nl.abnamro.com - Madeline Buijs Bouw & onroerend goed 2-383 821 madeline.buijs@nl.abnamro.com - Theo de Kort Informatieanalist, autohandel 2 628 489 theo.de.kort@nl.abnamro.com - Ingrid Kroeze Research ondersteuning 2 383 5161 ingrid.kroeze@nl.abnamro.com Volg ons ook via: Disclaimer De in deze publicatie neergelegde opvattingen zijn gebaseerd op door ABN AMRO betrouwbaar geachte gegevens en informatie, die op zorgvuldige wijze in onze analyses en prognoses zijn verwerkt. Noch ABN AMRO, noch functionarissen van de bank kunnen aansprakelijk worden gesteld voor in deze publicatie eventueel aanwezige onjuistheden. De weergegeven opvattingen en prognoses houden niet meer in dan onze eigen visie en kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. Teksten zijn afgesloten op 3 oktober 212 ABN AMRO, november 212 Deze publicatie is alleen bedoeld voor eigen gebruik. Het gebruik van tekstdelen en/of cijfers is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Verveelvoudiging en/of openbaarmaking van deze publicatie is niet toegestaan, behalve indien hiervoor schriftelijk toestemming is gekregen van ABN AMRO.
9-24 (E,1 per minuut) abnamro.nl/sectoren